Bijlagen bij Externe financiële verslaggeving

Transcriptie

1 Drs. H.J.Ots Bijlagen bij Externe financiële verslaggeving BIJLAGEN 1 Verklarende lijst met begrippen 2 2 Titel 9, Boek 2 BW 18 3 Besluit modellen jaarrekening 58 4 Besluit waardering activa 78

2 1 VERKLARENDE LIJST MET BEGRIPPEN Aandeel Bewijs van deelname in het maatschappelijk kapitaal van een N.V. Aandeel van derden Minderheidsbelang: het eigen vermogen van dochtermaatschappijen dat niet door de moedermaatschappij maar door derden is ingebracht. Aandeelhouders Eigenaren van een N.V. of B.V. Aandelenvermogen Door de aandeelhouders ingebracht vermo gen in een N.V. of B.V. Accountantsverklaring Verklaring van de accountant bij grote en middelgrote rechtspersonen of de externe jaarrekening aan de wettelijke eisen voldoet. Activa Bezittingen. Actuele waarde Vervangingswaarde, bedrijfswaarde of opbrengstwaarde van een actief Administreren Systematisch verzamelen, vastleggen, verwerken en verstrekken van informatie ten behoeve van het besturen en doen functioneren van een huishouding en ten behoeve van de verantwoording die daarover moet worden afgelegd. Afnemerskrediet Bij afnemerskrediet gaat de betaling vooraf aan de goederen of diensten. Afschrijving Waardevermindering van een duurzaam productiemiddel. Agio Het positieve verschil tussen de termijnkoers vreemde valuta en de contante koers of wat meer betaald wordt dan de nomonale waarde voor een obligatie of aandeel. Agiobonus Aandelen die ten laste van de agioreserve worden uitgekeerd. Hierover is geen dividendbelasting verschuldigd. Agioreserve Reserve, ontstaan doordat voor de aandelen bij uitgifte meer is betaald dan de nominale waarde.

3 Begrippen 3 All inclusive jaarrekening Jaarrekening waarbij alle buitengewone baten en lasten naar de resultatenrekening gaan. Amerikaanse optie Optie die op elk moment van de looptijd kan worden uitgeoefend. Arbitrage Dit is het afsluiten van tegengestelde transacties op geografisch gescheiden valutamarkten op hetzelfde tijdstip met het doel te profiteren van gelijktijdig koersverschil. At-the-money Een optie is 'at the money' als de uitoefenprijs bijna overeenkomt met de koers van de onderliggende waarde. B.V. Besloten vennootschap: ondernemingsvorrn met rechtspersoonlijkheid en een in aandelen verdeeld maatschappelijk kapitaal. De aandelen zijn niet vrij overdraagbaar. Balans Staat van de waarde van bezittingen en schulden op een bepaald moment, waaruit het eigen vermogen blijkt. Bankenrisico De banken zijn niet aansprakelijk voor het doen en laten van hun correspondenten in het buitenland. Het risico is voor de Nederlandse onderneming. Baten Opbrengsten. Bedrijfsresultaat Winst vóór intrest en belasting. Bedrijfsrisico Onzekerheid over de hoogte van het bedrijfsresultaat Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde van een complex materiële vaste activa is de som van de netto-inkomensstromen (cash flows) die voortvloeien uit het tijdelijk verder gebruiken van deze productie -eenheid. Bezettingsresultaat Aan de productie doorberekende vaste kosten minus de werkelijke vaste kosten in een bepaalde periode. Biedkoers Koers waartegen de bank vreemde valuta koopt. Boekhouden Op systematische wijze vastleggen en rubriceren van financiële gegevens. Boekwaarde Balanswaarde. Bonusaandeel Aandelen die ten laste van een reserve worden uitgekeerd. Break even-afzet De afzet waarbij de omzet gelijk is aan de kosten.

4 4 Begrippen Brutowinst Omzet minus inkoopwaarde omzet. Brutowinstmarge Bedrijfsresultaat gedeeld door de omzet. Budget Een taakstellende begroting voor een korte periode (meestal een jaar, verdeeld in perioden van een kwartaal of maand). Buitengewone resultaten Incidentele resultaten, die niet te maken hebben met de normale ondernemingsactiviteiten. B.V. Besloten vennootschap Call-optie Optie die de houder het recht geeft tot een bepaalde datum een bepaalde hoeveelheid effecten of valuta voor een bepaalde prijs te kopen. Capaciteitkosten Vaste kosten/constante kosten. Cash flow Kasstroom Categoriale kostenindeling Indeling naar kostensoorten, zoals grondstofkosten, arbeidskosten. Certificaat van aandeel Bewijs van deelname in het aandelenvermo gen van een N.V.; geeft geen stemrecht in de algemene vergadering van aandeelhouders. Certificates of deposit Kortlopende verhandelbare schuldbewijzen, uitgegeven door banken. Claims Het voorkeursrecht gegeven bij het inschrijven op nieuwe aandelen kan worden uitgeoefend met dividendbewijzen (claims). Closing rate method Slotkoersmethode. Commercial paper Kortlopende verhandelbare schuldbewijzen in grote coupures aan toonder, uitgegeven door bedrijven. Commissarissen Door de aandeelhouders aangewezen personen die toezicht houden op en advies geven aan de directie van een N.V. Coöperatie Heeft als doel de bevordering van de stoffelijke belangen van de leden. Consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening zijn de activa, passiva, baten en lasten van een groep ondernemingen als een geheel opgenomen. Constante kosten Kosten die in totaal per periode - binnen bepaalde grenzen - onafhankelijk zijn van de productieomvang.

5 Begrippen 5 Contante indekking Zie Contante valuta affaire. Contante valuta affaire Via de vermogensmarkt kan het valutarisico worden geëlimineerd door een schuld of bezit te creëren, zodat in totaliteit een nulpositie ontstaat. Continuï teitsbeginsel Beginsel, inhoudende dat bij de waardering wordt verondersteld dat het geheel der werkzaamheden van de rechtspersoon wordt voortgezet. Contribution margin Omzet minus variabele kosten. Controllable costs Beheersbare kosten. Converteerbare obligaties Obligaties die onder bepaalde voorwaarden kunnen worden geruild tegen aandelen in de onderneming. Cost accounting Kostencalculatie. Credit Rechts op de rekening. Crediteren Credit op de rekening boeken. Cumulatief-preferente aandelen Deze aandelen geven tevens recht op achterstallig dividend. Current operating jaarrekening Jaarrekening waarbij de buitengewone baten en lasten rechtstreeks ten gunste of ten laste van het eigen vermogen worden geboekt. Current ratio Vlottende activa gedeeld door de korte-termijnschulden. Debet Links op de rekening. Debiteren Debet op de rekening boeken. Debiteurenrisico Solvabiliteitsrisico, het risico dat de tegenpartij niet aan zijn verplichtingen kan voldoen. Debt ratio Vreemd vermo gen gedeeld door totaal vermogen. Deelneming Er is een wettelijk vermoeden van deelneming als een rechtspersoon rechtstreeks en/of via een dochter-maatschappij minstens 20% van de aandelen van een andere rechtspersoon bezit. Deelnemingsvrijstelling Onbelast laten van voor- en nadelen uit een fiscale deelneming. Dekkingsbijdrage Omzet minus variabele kosten.

6 6 Begrippen Depositotechniek Het aantrekken en uitzetten van deposito s met zodanig gekozen rentelooptijden dat het renterisico wordt uitgesloten. Derivaat Financieel instrument, waarbij de waarde wordt afgeleid van de onderliggende waarde. Direct costing Kostencalculatiemethode waarbij slechts de variabele kosten aan de (voorraad) producten worden toegerekend. De vaste kosten gaan direct naar de resultatenrekening. Directe kosten Kosten die rechtstreeks aan een calculatieobject toegerekend kunnen worden. Disagio Het negatieve verschil tussen de termijnkoers vreemde valuta en de contante koers. Disagio Hetgeen minder betaald wordt dan de nominale waarde voor een obligatie. Discount bonds Obligaties met een lage rente, waarbij het aflossingsbedrag een extra rentevergoeding bevat. Dividend Winst bestemd voor de aandeelhouders. Dividendbelasting Voorheffing op de inkomstenbelasting voor uitgekeerde dividenden. Dochtermaatschappij Rechtspersoon waaraan, direct of te zamen met dochter- en/of groepsmaatschappijen, voor rekening van de groep meer dan de helft van het geplaatste kapitaal wordt verschaft. Een commanditaire vennootschap en een vennootschap onder firma waarvan de deelnemende rechtspersoon volledig aansprakelijke vennoot is, wordt ook als dochtermaatschappij beschouwd. Economisch risico Het strategische risico dat als gevolg van wisselkoersveranderingen de concurrentiepositie c.q. toekomstige kasstroom van de onderneming negatief wordt beïnvloed. Economische vervanging Vervanging door een goed met dezelfde functie. Economische voorraad Voorraad waarover de onderneming prijsrisico loopt: technische voorraad plus voorinkopen minus voorverkopen. Effecten Aandelen, obligaties. Eigen vermogen Waarde bezittingen minus schulden. AEX Amsterdam Exchange.

7 Begrippen 7 Europese optie Optie die alleen aan het einde van de looptijd uitgeoefend kan worden, bijvoorbeeld indexopties. Expiratiedatum Afloopdatum. Exposure De mate waarin een onderneming blootstaat aan het wisselkoersrisico. FIBOR Frankfurt InterBank Offered Rate. Financial accounting Financiële administratie, gericht op de externe verslaggeving. Financiering In enge zin: de activiteiten die samenhangen met de vermogensverkrijging. In ruime zin: de activiteiten die samenhangen met de vermogensverkrijging en vermo - gensbesteding (investering). Firma Bij de firma oefenen twee of meer personen onder gemeenschap-pelijke naam en voor gemeenschappelijke rekening een bedrijf uit. Forex swap Geldmarkt-valutaswap, floating to floating-valutaswap. Forward Een onderhands termijncontract. Forward rate agreement Dit is een onderhandse overeenkomst waarbij de rentekosten -of opbrengsten m.b.t. een toekomstige lening nu al vastgelegd worden (gefixeerd). FTO Obligatiefuture. Functionele kostenindeling Kostenindeling naar functies, zoals inkoop, productie, verkoop en algemeen beheer. Fusieagio Het fiscaal niet erkende agio bij een aandelenfusie. Future Een gestandaardiseerd, op de beurs genoteerd en verhandelbaar termijncontract. Koop of verkoop (van effecten, indexen of valuta) op termijn. Garantievermogen Buffervermogen dat dient ter bescherming van crediteuren. Geheime reserve Reserve waarvan zowel het bestaan als de grootte niet bekend is. Geldmarkt Op de geldmarkt wordt vermogen verhandeld met een looptijd korter dan een jaar. Gemengde rekening Combinatie van balansrekening en hulprekening van het eigen vermogen. Gemiddelde krediettermijn crediteuren Gemiddeld crediteurensaldo gedeeld door de inkoopwaarde op rekening.

8 8 Begrippen Gemiddelde krediettermijn debiteuren Gemiddeld debiteurensaldo gedeeld door de verkopen op rekening. Goodwill Het positieve verschil tussen verkrijgingsprijs en intrinsieke waarde van een deelneming. Groep Concern. Een aantal ondernemingen dat als economische eenheid onder gemeenschappelijke leiding optreedt. Grootboek Verzameling balansrekeningen en hulprekeningen van het eigen vermogen. Hedge accounting De benadering om activa en passiva die economisch met elkaar verbonden zijn (door het afdekken van prijsrisico s) in de externe verslaggeving als een geheel te zien en op dezelfde grondslag te waarderen. Hedging Beschermen van een valutapositie tegen koersrisico, bijvoorbeeld via contante indekking, termijnaffaires, opties of futures. Herkapitalisatie Wijziging van de samenstelling van het eigen vermogen ten gunste van het aandelenvermogen. Herwaarderingsreserve Rekening waarop waardestijgingen van activa worden geboekt. Holding company Onderneming die aandelen bezit van één of meer N.V.'s met het doel (een overwegende) zeggenschap in deze N.V.('s) te verkrijgen. Huurkoop Hierbij wordt de huurder eigenaar na betaling van de laatste termijn. Hypothecaire lening Lening waarbij de vermogensverschaffer hypotheekrecht heeft op een onroerende zaak. In-the-money Een call-optie is 'in the money' als de uitoefenprijs onder de koers van de onderliggende waarde ligt (voor een put-optie andersom). Indirecte kosten Kosten die geen duidelijk oorzakelijk verband bezitten met het calculatie-object. Institutionele beleggers Spaarbanken, pensioenfondsen, levensverzekeringsmaatschappijen, hypotheekbanken en beleggingsmaatschappijen. Integrale kostprijs Kostprijs waarin zowel de vaste als de variabele kosten zijn opgenomen. Interimdividend Dividendvoorschot. Intrinsieke waarde Een call-optie met een uitoefenprijs van 100 heeft bij een onderliggende waarde van ƒ120 een intrinsieke waarde van 20.

9 Begrippen 9 Intrinsieke waarde Eigen vermogen van de onderneming/waarde bezittingen minus schulden. Investering Vermogensbesteding. Jaarrapport Jaarverslag, jaarrekening en overige gegevens. Jaarrekening Balans, winst- en verliesrekening (resultatenrekening) en toelichting. Jaarverslag Directieverslag; verslag van de directie dat bij de jaarrekening hoort. Journaal Chronologisch overzicht van de financiële feiten door middel van journaalposten. Journaalposten Posten die aangeven welke rekening(en) in het grootboek moet(en) worden gedebiteerd en gecrediteerd. Kapitaal Som van de kapitaalgoederen. Kapitaalgoed Productiemiddel. Kapitaalmarkt Het geheel van vraag naar en aanbod van vermogen met een looptijd langer dan een jaar. Koers De prijs van een aandeel. Kolommenbalans Overzicht in kolommen van de balans en winst- en verliesrekening, samengesteld uit het grootboek. Kosten In geld uitgedrukte offers, die ontstaan door het gebruik of verbruik van productiemiddelen. Kostendrager Product waaraan de kosten worden toegerekend. Kostenplaats Administratief-organisatorische eenheid (meestal samenvallend met een afdeling) met een bepaalde functie. Kostenresultaat Doorberekende indirecte kosten minus werkelijke indirecte kosten. Kostenverbijzondering Toerekenen van de indirecte kosten aan calculatie-objecten. Laatkoers Koers waartegen de bank vreemde valuta verkoopt. Lasten Kosten. Latente belasting Transitorische post die ontstaat door verschil in fiscale en bedrijfseconomische waardering.

10 10 Begrippen Leading and lagging Het versneld of vertraagd afwikkelen van geldstromen in vreemde valuta. Leverancierskrediet Bij leverancierskrediet gaan de goederen of diensten vooraf aan de betaling. LIBOR Londen InterBank Offered Rate. Liquide onderneming Onderneming die tijdig aan haar betalingsverplichtingen op korte termijn kan voldoen. De vlottende activa en liquide middelen moeten de schulden op korte termijn overtreffen. Liquiditeitsbegroting Overzicht van de begrote ontvangsten en uitgaven in de komende periode. Long Positie door aankoop van opties of futures. Maatschappelijk kapitaal Maximale aandelenvermogen dat een N.V. of B.V. volgens de statuten mag aantrekken. Management accounting Financiële administratie ten behoeve van de interne verslaggeving. Manco Negatief verschil tussen de werkelijke voorraad en de ijzeren voorraad. Massaproductie Productie die is afgestemd op de wensen van een groep afnemers (de massa). Masterbudget Dit budget heeft betrekking op alle activiteiten binnen de onderneming. Het bestaat uit een aantal met elkaar samenhangende deelbudgetten. Matching-principe Principe waarbij de kosten moeten worden toegerekend aan de periode waarin de bijbehorende opbrengsten ontstaan. Medium term notes Verhandelbare schuldbewijzen aan toonder in grote coupures met een looptijd van één tot vijf jaar. Minderheidsbelang Aandeel van derden. Mutatiebalans Balans die de veranderingen van de balansposten gedurende een bepaalde periode laat zien. N.V. Naamloze vennootschap: ondernemingsvorm met rechtspersoonlijkheid en een in aandelen verdeeld maatschappelijk kapitaal. De aandelen zijn vrij overdraagbaar. Netting Afzonderlijke tegengestelde posities in een vreemde valuta worden tegen elkaar weggestreept.

11 Begrippen 11 Netto-actief Eigen vermogen. Netto-omzet Omzet minus kortingen (en exclusief omzetbelasting). Netto-vermogenswaarde De waarde die wordt verkregen indien de activa en passiva van de deelneming op dezelfde wijze worden gewaardeerd als bij de deelnemende maatschappij. Netto-werkkapitaal Vlottende activa (inclusief liquide middelen) minus kort vreemd vermo gen. Nominale waarde Waarde vermeld op het aandeelbewijs. Bij een obligatie is het de grootte van de schuldvordering. Nominalisme Winstbepaling in termen van geld. Het nominale eigen vermogen waarmee de onderneming gestart is, wordt gehandhaafd. Het meerdere is winst. Normale productie Normale bezetting; is gelijk aan een bepaald percentage (vastgesteld op grond van ervaring) van de productiecapaciteit. Obligatiefuture Deze rente-future is een overeenkomst tot koop- of verkoop van de AEX obligatieindex. Obligatielening Lening waarbij obligaties (schuldbekentenissen) worden uitgereikt aan de vermogensverschaffers. De obligaties zijn meestal aan toonder en vrij verhandelbaar. Omloopsnelheid totaal vermogen Omzet gedeeld door het gemiddeld geïnvesteerd vermogen. Omrekeningsrisico Het koersrisico dat een onderneming loopt bij het omrekenen van de activa en passiva in vreemde valuta van de jaarrekeningen van haar buitenlandse groepsmaatschappijen, dochters en filialen naar de eigen rapporteringsgeldeenheid. Omzetsnelheid van de voorraad Kostprijs van de omzet gedeeld door de gemiddelde voorraad. Onderkapitalisatie De situatie waarbij de reserves te groot zijn ten opzichte van het aandelenkapitaal. Onderlinge waarborgmaatschappij Een coöperatie die zich ten doel stelt ten behoeve van en met haar leden verzekeringsovereenkomsten aan te gaan. Ondernemend vermogen Eigen vermogen. Ondernemingskamer Een gespecialiseerd college op het gebied van het jaarrekeningenrecht. Ondernemingsplan Uit dit plan blijkt hoe in financieel-economisch opzicht het bedrijf zich naar verwachting zal ontwikkelen in de komende tijd.

12 12 Begrippen Open reserve Reserve waarvan zowel het bestaan als de grootte bekend is. Optie Het recht om tot een bepaald tijdstip een bepaalde hoeveelheid effecten of valuta voor een bepaalde prijs te kopen of te verkopen. Out-of-the-money Een call-optie is 'out of the money' als de uitoefenprijs boven de koers van de onderliggende waarde ligt (voor een put-optie andersom). Overhead Indirecte kosten. Overkapitalisatie De situatie waarbij het aandelenkapitaal te groot is ten opzichte van de winst van de onderneming. Pandbrieven Obligaties, uitgegeven door een hypotheekbank. Parallelle lening. Partijen lenen tegen de gewenste vaste of variabele rente aan elkaar. Participating cap Deze optie geeft de mogelijkheid zonder premiebetaling gedeeltelijk van een rentedaling te profiteren (te participeren), terwijl de maximale rente beperkt is tot de cap rate. Passiva In ruime zin: schulden en het eigen vermo gen. Period costs Kosten die aan de periode worden toegerekend. Periodegrootheden Stroomgrootheden: de grootheden van de resultatenrekening en het kasstroomoverzicht. Preferente aandelen Aandelen waaraan bepaalde voorrechten verbonden zijn. Premie-obligaties Obligaties met een lage of helemaal geen rente en een normale aflossing, waarbij onder de op een bepaalde tijdstip af te lossen obligaties geldprijzen worden verloot. Prioriteitsaandelen Aandelen die extra rechten geven met betrekking tot de zeggenschap in de onderneming. Product costs Kosten die aan de producten worden toegerekend. Proefbalans Bevat de totaaltellingen debet en credit van de grootboekrekeningen. Put-optie Optie die de houder het recht geeft om tot een bepaalde datum een bepaalde hoeveelheid effecten of valuta voor een bepaalde prijs te verkopen.

13 Begrippen 13 Realisatiebeginsel Beginsel, inhoudende dat opbrengsten worden genomen wanneer ze zijn gerealiseerd. Dit is meestal het moment waarop de goederen zijn gefactureerd. Rechtspersoon Een rechtspersoon is geen natuurlijk persoon, maar heeft wel rechten en plichten en een eigen vermogen. De rechtspersoon wordt in het zakelijk verkeer vertegenwoordigd door zijn bestuur. Rekening-courantkrediet Krediet waarbij de onderneming tot een bepaald maximum krediet mag opnemen en aflossen wanneer zij dat wenst. Rente wordt uitsluitend berekend over het debetsaldo. Rentabiliteit eigen vermogen Winst gedeeld door het gemiddeld geïnvesteerd eigen vermogen. Rentabiliteit totaal vermogen Bedrijfsresultaat (winst voor intrest) gedeeld door het gemiddeld geïnvesteerd totaal vermogen. Rentabiliteit Winstgevendheid; de winst in verhouding tot het geïnvesteerde vermogen. Rentabiliteitswaarde De contante waarde van de verwachte jaarlijkse winsten van de onderneming in de toekomst. Rente cap Wanneer de rente boven de cap rate stijgt, ontvangt de koper van de schrijver (bank) een vergoeding. Rente collar Dit is een combinatie van een rente cap en een rente floor. De koper van de cap is tegelijkertijd verkoper van een floor met een zodanige floor rate dat de betaalde premie voor de cap wegvalt tegen de premie die ontvangen wordt voor het schrijven van de floor. Rente floor Wanneer de rente onder de floor rate daalt, ontvangt de koper van de schrijver (de bank) een vergoeding. Renterisico De mogelijkheid van wijzigingen in de marktwaarde van de onderneming als gevolg van veranderingen in de rentestand. Renteswap Een overeenkomst, waarbij ondernemingen de rente op een lening ruilen. Reserve Surplus van het eigen vermogen boven de nominale waarde van het geplaatste aandelenvermogen. Resultatenrekening Overzicht van de kosten en opbrengsten gedurende een bepaalde periode; specificatie van de veranderingen in het eigen vermogen. Saldibalans Balans die de saldi van de proefbalans bevat.

14 14 Begrippen Scontrovorm T-vorm. SHBM Staat van herkomst en besteding van middelen gedurende een bepaalde periode. Short Positie door verkoop van opties of futures. Solvabele onderneming Onderneming die bij eventuele liquidatie al haar schulden kan voldoen. De waarde van de bezittingen moet voldoende zijn om alle schulden te betalen. Spot hedging Zie Contante valuta affaire. Stille reserve Werkelijke waarde van het vermogen minus de balanswaarde van het vermogen. Stockdividend Dividend in de vorm van aandelen. Stroomgrootheden Periodegrootheden. Stukproductie Productie die is afgestemd op de individuele eisen van de afnemers. Substantialisme Winstbepaling in termen van goederen (kapitaal), gericht op handhaving van de goederenvoorraad (het kapitaal). Surplus Positieve verschil tussen de werkelijke voorraad en de ijzeren voorraad. Survey-voorziening Onderhoudsvoorziening Swaption Een optie op een swap. Tantième Winstuitkering aan personeel. Technische voorraad Voorraad die in het bedrijf aanwezig is. Tijds - en verwachtingswaarde De waarde die men aan een optie toekent voor de kans dat deze een hogere intrinsieke waarde krijgt. Tijdstipgrootheden Voorraadgrootheden: de grootheden van de balans. Toegevoegde waarde (bruto) Opbrengstwaarde minus inkopen van goederen en diensten bij derden. Toegevoegde waarde (netto) Bruto toegevoegde waarde minus afschrijvingen. Transactierisico Het risico dat het gerealiseerde tranactieresultaat afwijkt van het verwachte transactieresultaat als gevolg van een wisselkoersverandering. Transactiewinst Opbrengst verkopen minus inkoopprijs van de verkopen.

15 Begrippen 15 Transferrisico Landenrisico of politieke risico. Dit is het risico dat de monetaire autoriteiten kunnen verhinderen dat de betalingsverplichtingen nagekomen worden, bijvoorbeeld door het instellen van deviezenbeperkingen en/of export -en importrestricties van goederen. Transitoria Overlopende posten op de balans. Treasurer De inhuis -bankier. Hij regelt de in- en externe financiering, dekt valutarisico's af, swapt renterisico's, belegt liquiditeiten, bewaakt de verzekeringen, beheerst de derivaten, enzovoort. Valutarisico De mogelijkheid van wijzigingen in de marktwaarde van de onderneming als gevolg van schommelingen in de valutakoersen. Valutaspeculatie Hierbij neemt men bewust een ongedekte positie om zo te profiteren van volgtijdelijke koersverschillen op dezelfde valutamarkt. Valutaswap Bij de valutaswap ruilen twee ondernemingen en/of banken de hoofdsommen en de rentes van een lening. Variabele kosten Kosten die in totaal per periode afhankelijk zijn van de productieomvang. Vaste activa Activa waarvan het vermogen dat erin is geïnvesteerd, pas na meer productieprocessen weer vrijkomt. Veiligheidsmarge Percentage waarmee de afzet mag dalen voordat de onderneming verlies lijdt. Verkoopresultaat Opbrengst verkopen minus standaardkostprijs verkopen. Verliescompensatie Fiscale verliezen worden verrekend met de winst van de voorafgaande drie kalenderjaren, eerst het oudste jaar (carry back) en daarna onbeperkt met de winst van volgende kalenderjaren (carry forward). Vermogen Geldwaarde van het kapitaal (de in de kapitaalgoederen opgesloten koopkracht). Vermogensmarkt Het geheel van vraag naar en aanbod van vermogen. Vervangingsreserve Fiscale reserve. Hierop wordt de boekwinst bij verkoop van materiële vaste activa ondergebracht, als het voornemen tot vervanging bestaat. Bij (economische) vervanging moet de vervangingsreserve op de aanschafwaarde van de vervanger worden afgeboekt. Vervangingswaarde Bedrag dat nodig is om het actief te vervangen door een goed dat voor de bedrijfsuitoefening een in economisch opzicht gelijke betekenis heeft.

16 16 Begrippen Vlottende activa Activa waarvan het vermogen dat erin is geïnvesteerd, na één productieproces weer vrijkomt. Voorraadgrootheden Tijdstipgrootheden, balansgrootheden. Voorzichtigheidsbeginsel Beginsel, inhoudende dat bij de waardering voorzichtigheid betracht moet worden. Zie bijvoorbeeld het realisatiebeginsel. Een verwacht verlies wordt direct tot uitdrukking gebracht. Voorziening belastingen Voorziening, gevormd voor latente belastingverplichtingen, als fiscaal lager gewaardeerd is dan bedrijfseconomisch. Voorzieningen Worden gevormd tegen bepaalde risico's, verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op balansdatum onzeker, maar redelijkerwijs te schatten is. Voorzieningen kunnen ook strekken tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal boekjaren. Vreemd vermogen Schulden. Warrant Het recht om een bepaalde hoeveelheid aandelen of obligaties gedurende een bepaalde periode tegen een bepaalde prijs te kopen. Werkkapitaal Vlottende activa (inclusief liquide middelen) minus vlottende passiva. Wettelijke reserve Reserve die krachtens de wet moet worden aangehouden. Het doel van deze reserve is kapitaalbescherming. De reserve moet gevormd worden ten laste van de winstverdeling of ten laste van de vrije reserves. De wettelijke reserve mag niet worden uitgekeerd aan de aandeelhouders. Window dressing Gunstiger voorstellen van de financiële structuur. Winst Over een bepaalde periode: de opbrengsten minus de kosten; de toename van het eigen vermogen. veroorzaakt door bedrijfsuitoefening. Winstreserve Reserve, gevormd uit ingehouden winst. Wisselkoersclausules Zodra de wisselkoersfluctuaties een bepaald percentage overschrijden, wordt het factuurbedrag aangepast. Wisselkoersrisico Zie valutarisico. Wisselkoersrisicoverzekering Verzekering van het valutarisico bij de Nederlandse Credietverzekerings-maatschappij te Amsterdam.

17 Begrippen 17 Zero coupon bonds Obligaties waarbij in het aflossingsbedrag ook de totale rentevergoeding is begrepen. De uitgiftekoers ligt ver beneden de nominale waarde. Zuivere rekening Rekening waarvan het saldo een bezit, een schuld of een resultaat aangeeft.

18 2 TITEL 9 BOEK 2 BW DE JAARREKENING EN HET JAARVERSLAG AFDELING 1. ALGEMENE BEPALING Artikel Deze titel is van toepassing op de coöperatie, de onderlinge waarborgmaatschappij, de naamloze vennootschap en de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid. Ongeacht hun rechtsvorm is deze titel op banken als bedoeld in artikel 415 van toepassing. 2. Deze titel is eveneens van toepassing op een commanditaire vennootschap of een vennootschap onder firma waarvan alle vennoten die volledig jegens schuldeisers aansprakelijk zijn voor de schulden, kapitaalvennootschappen naar buitenlands recht zijn. AFDELING 2. ALGEMENE BEPALINGEN OMTRENT DE JAARREKENING Artikel In dit boek wordt onder jaarrekening verstaan: de balans en de winst- en verliesrekening met de toelichting. 2. Coöperaties vervangen de winst- en verliesrekening door een exploitatierekening, indien het in artikel 362 lid 1 bedoelde inzicht daardoor wordt gediend; op deze rekening zijn de bepalingen omtrent de winst- en verliesrekening zoveel mogelijk van overeenkomstige toepassing. Bepalingen omtrent winst en verlies zijn zoveel mogelijk van overeenkomstige toepassing op het exploitatiesaldo. 3. De bepalingen van deze titel gelden voor jaarrekeningen en hun onderdelen, zowel in de vorm waarin zij door het bestuur zijn opgemaakt als in de vorm waarin zij door het bevoegde orgaan van de rechtspersoon zijn vastgesteld of goedgekeurd. 4. Bij de toepassing van de artikelen 367, 370 lid 1, 375, 376, 377 lid 5 en 381 moeten overeenkomstige vermeldingen als met betrekking tot groepsmaatschappijen worden opgenomen met betrekking tot andere maatschappijen: a. die op voet van de leden 1, 3 en 4 van artikel 24a rechten in de rechtspersoon kunnen uitoefenen, ongeacht of zij rechtspersoonlijkheid hebben, of b. die dochtermaatschappij zijn van de rechtspersoon, van een groepsmaatschappij of van een maatschappij als bedoeld in onderdeel a. Artikel 362

19 Titel 9 Boek 2 BW De jaarrekening geeft volgens normen die in het maatschappelijk verkeer als aanvaardbaar worden beschouwd een zodanig inzicht dat een verantwoord oordeel kan worden gevormd omtrent het vermogen en het resultaat, alsmede voor zover de aard van een jaarrekening dat toelaat, omtrent de solvabiliteit en de liquiditeit van de rechtspersoon. Indien de internationale vertakking van zijn groep dit rechtvaardigt, kan de rechtspersoon de jaarrekening opstellen naar de normen die in het maatschappelijk verkeer in een van de andere lidstaten van de Europese Gemeenschappen als aanvaardbaar worden beschouwd en het in de eerste volzin bedoelde inzicht geven. Indien de rechtspersoon van deze mogelijkheid gebruik maakt wordt door hem hiervan in de toelichting melding gemaakt. 2. De balans met de toelichting geeft getrouw, duidelijk en stelselmatig de grootte van het vermogen en zijn samenstelling in actief- en passiefposten op het einde van het boekjaar weer. De balans mag het vermogen weergeven, zoals het wordt samengesteld met inachtneming van de bestemming van de winst of de verwerking van het verlies, of, zolang deze niet vaststaat, met inachtneming van het voorstel daartoe. 3. De winst- en verliesrekening met de toelichting geeft getrouw, duidelijk en stelselmatig de grootte van het resultaat van het boekjaar en zijn afleiding uit de posten van baten en lasten weer. 4. Indien het verschaffen van het in lid 1 bedoelde inzicht dit vereist, verstrekt de rechtspersoon in de jaarrekening gegevens ter aanvulling van hetgeen in de bijzondere voorschriften van en krachtens deze titel wordt verlangd. Indien dit noodzakelijk is voor het verschaffen van dat inzicht, wijkt de rechtspersoon van die voorschriften af; de reden van deze afwijking wordt in de toelichting uiteengezet, voor zover nodig onder opgaaf van de invloed ervan op vermogen en resultaat. 5. De baten en lasten van het boekjaar worden in de jaarrekening opgenomen, onverschillig of zij tot ontvangsten of uitgaven in dat boekjaar hebben geleid. 6. De jaarrekening wordt vastgesteld en aan goedkeuring onderworpen met inachtneming van hetgeen omtrent de financiële toestand op de balansdatum is gebleken tussen het opmaken van de jaarrekening en de algemene vergadering waarin zij wordt behandeld, voor zover dat onontbeerlijk is voor het in lid 1 bedoelde inzicht. Blijkt nadien dat de jaarrekening in ernstige mate tekortschiet in het geven van dit inzicht, dan bericht het bestuur daaromtrent onverwijld aan de leden of aandeelhouders en legt het een mededeling daaromtrent neder ten kantore van het Handelsregister; bij de mededeling wordt een accountantsverklaring gevoegd, indien de jaarrekening overeenkomstig artikel 393 is onderzocht. 7. Indien de werkzaamheid van de rechtspersoon of de internationale vertakking van zijn groep dat rechtvaardigt, mag de jaarrekening of alleen de geconsolideerde jaarrekening worden opgesteld in een vreemde geldeenheid. De posten worden in de Nederlandse taal omschreven, tenzij de algemene vergadering tot het gebruik van een andere taal heeft besloten. Artikel 363

20 20 Titel 9 Boek 2 BW 1. De samenvoeging, de ontleding en de rangschikking van de gegevens in de jaarrekening en de toelichting op die gegevens zijn gericht op het inzicht dat de jaarrekening krachtens artikel 362 lid 1 beoogt te geven. Daarbij worden de voorschriften krachtens lid 6 en de andere afdelingen van deze titel in acht genomen. 2. Het is niet geoorloofd in de jaarrekening activa en passiva of baten en lasten tegen elkaar te laten wegvallen, indien zij ingevolge deze titel in afzonderlijke posten moeten worden opgenomen. 3. Een post behoeft niet afzonderlijk te worden vermeld, indien deze in het geheel van de jaarrekening van te verwaarlozen betekenis is voor het wettelijk vereis te inzicht. Krachtens deze titel vereiste vermeldingen mogen achterwege blijven voor zover zij op zichzelf genomen en tezamen met soortgelijke vermeldingen voor dit inzicht van te verwaarlozen betekenis zouden zijn. Vermeldingen krachtens de artikelen 378, 382 en 383 mogen evenwel niet achterwege blijven. 4. De indeling van de balans en van de winst- en verliesrekening mag slechts wegens gegronde redenen afwijken van die van het voorafgaande jaar; in de toelichting worden de verschillen aangegeven en worden de redenen die tot afwijkingen hebben geleid, uiteengezet. 5. Zoveel mogelijk wordt bij iedere post van de jaarrekening het bedrag van het voorafgaande boekjaar vermeld; voor zover nodig, wordt dit bedrag ter wille van de vergelijkbaarheid herzien en wordt de afwijking ten gevolge van de herziening toegelicht. 6. Wij kunnen voor de indeling van de jaarrekening bij algemene maatregel van bestuur modellen en nadere voorschriften vaststellen, die gelden voor de daarbij omschreven rechtspersonen. Bij de toepassing daarvan worden de indeling, benaming en omschrijving van de daarin voorkomende posten aangepast aan de aard van het bedrijf van de rechtspersoon, voor zover dat krachtens de algemene maatregel is toegelaten. AFDELING 3. VOORSCHRIFTEN OMTRENT DE BALANS EN DE TOELICHTING DAAROP 1. Hoofdindeling van de balans Artikel Op de balans worden de activa onderscheiden in vaste en vlottende activa, al naar gelang zij zijn bestemd om de uitoefening van de werkzaamheid van de rechtspersoon al of niet duurzaam te dienen. 2. Onder de vaste activa worden afzonderlijk opgenomen de immateriële, materiële en financiële vaste activa. 3. Onder de vlottende activa worden afzonderlijk opgenomen de voorraden, vorderingen, effecten, liquide middelen, en, voor zover zij niet onder de vorderingen zijn vermeld, de overlopende activa.