Kernbegrippen per hoofdstuk

Transcriptie

1 Kernbegrippen per hoofdstuk Kernbegrippen Hoofdstuk 1: Wat is financiële planning? Afhankelijke financieel planners Een financieel planner die afhankelijk van andere marktpartijen in de markt met betrekking tot zijn inkomen. De inkomsten van deze planner zijn gebaseerd op provisieinkomsten van producten van andere partijen die zij verkopen. Autoriteit Financiële Markten (AFM) Instantie die het gedragstoezicht uitvoert op de aanbieders van financiële diensten. Vragen die hierbij naar voren komen zijn: zijn aanbieders van financiële planning wel deskundig, betrouwbaar en zorgplichtig? Consumptief beschikbaar besteedbaar inkomen (CBBI) Het deel van het inkomen dat de klant over heeft voor consumptie en om te sparen. Consumptief besteedbaar inkomen (CBI) Het deel van het inkomen dat de klant besteed. De Nederlandsche Bank Instantie die het prudentieel toezicht uitvoert op de aanbieders van financiële diensten. Vragen die hierbij naar voren komen zijn: zitten de centen wel veilig, blijven de dienstverleners wel solvabel? Financial Life Planning Een nieuw concept dat zich momenteel ontwikkelt op het gebied van financiële planning en zich richt op zeven financiële bewustwordingsfasen. Het uitgangspunt hierbij is dat tevredenheid over de financiële situatie niet begint met kennis van financiën en financiële producten, maar met zelfkennis. Een klant is meer tevreden als hij het gevoel heeft grip te hebben op zijn geldzaken. Financieel plan Het papieren document waarin de financiële planning is vastgelegd. Financieel planner De adviseur op het gebied van financiële planning. Financiële bijsluiter Een informatiedrager die financiële complexe producten beschrijft die de planner adviseert. Financiële planning Het proces waarbij de financiële wensen van een persoon worden gerealiseerd voor zover dit mogelijk is binnen het budget dat beschikbaar is. Inflatie De waardevermindering van geld. Inkomensplanning De planning waarbij het huidige inkomen vergeleken wordt met het inkomen in de toekomst bij verschillende scenario s. Inventarisatieformulier of intakeformulier Het formulier dat de financieel planner gebruikt tijdens het inventarisatiegesprek wat er voor zorgt dat hij geen vragen vergeet te stellen waardoor hij nodige informatie mist. Inventarisatiegesprek of intakegesprek Het eerste gesprek met de klant waarin de financieel planner vragen stelt om aan de juiste gegevens te komen op basis waarvan hij een juist en passend financieel plan kan opstellen. Klantprofiel Een klantprofiel is een uitgebreide omschrijving van de klant en waarin de volgende onderwerpen aan bod komen: financiële positie van de klant; kennis en ervaring met financiële producten; doelen van de klant; risicobereidheid van de klant. Nalatenschapsplanning of estateplanning De planning waarbij de planner advies geeft op een bepaalde wijze vermogen over te dragen aan nabestaanden. Nationaal Instituut Budgetvoorlichting (NIBUD) Een non-profitorganisatie die consumenten voorziet van onafhankelijke informatie over geldzaken. Netto besteedbaar inkomen (NBI) Dit is hetzelfde als het consumptief besteedbaar inkomen (CBI)

2 2 Financiële planning voor de particulier Onafhankelijke financieel planner Een financieel planner die niet afhankelijk van andere markt partijen in de markt met betrekking tot zijn inkomen. De inkomsten van deze planner zijn afhankelijk van het aantal uren dat hij rekent voor het schrijven van het financiële plan of de prijs voor het financiële plan (rapport) dat hij in rekening brengt. Scenario s bij financiële planning Gebeurtenissen waarbij financiële risico s van tevoren in te perken zijn. Deze gebeurtenissen zijn: langleven, arbeidsongeschiktheid, vroegtijdig overlijden en ontslag. Het van tevoren bedenken van financiële maatregelen bij deze scenario s is een basis voor een goed financieel plan, anders komen de wensen bij het overkomen van een van deze scenario s niet uit. Vermogensplanning De planning waarbij de planner advies geeft over het vermogen wat is afgestemd op de wensen van de persoon (sparen of beleggen) Wet op het Financieel Toezicht (Wft) Wet welke is gericht op het de uitvoering van het toezicht op de financiële dienstverleners. Ook de financieel planners vallen hieronder. Kernbegrippen hoofdstuk 2: Consumptief besteedbaar inkomen Bruto-inkomsten Bruto-inkomsten zijn de inkomsten van een klant zonder dat hierover belasting, premies volksverzekeringen en premies werknemersverzekeringen zijn afgedragen. Consumptief besteedbaar inkomen (CBI) Het deel van het inkomen dat de klant besteedt. Doorlopend krediet Een leenvorm waarbij de lener bepaalt hoeveel hij opneemt of aflost. De geldverstrekker brengt over het openstaande saldo op de lening rente in rekening. De aflossing vindt meestal automatisch plaats door een maandtermijn te berekenen als percentage van de kredietlimiet of van het openstaand saldo. Kenmerkend voor een doorlopend krediet is dat de lener tijdens de looptijd zonder boete extra mag aflossen, waardoor de looptijd wordt verkort. Eigen woningforfait Fiscale bijtelling voor het bezitten van een eigen woning. Fiscaal partnerschap Ten eerste is er altijd sprake van fiscaal partnerschap als men gehuwd is of een geregistreerd partnerschap is aangegaan en niet duurzaam gescheiden woont. De Wet IB 2001 stelt een gehuwde persoon die duurzaam gescheiden leeft van de echtgenoot gelijk aan een ongehuwd persoon. Tot 1 januari 2011 konden ongehuwd samenwonenden kiezen voor het fiscaal partnerschap. Vanaf 2011 zijn er aan het fiscaal partnerschap voor samenwoners voorwaarden verbonden. Ongehuwd samenwonenden die allebei op hetzelfde woonadres in de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens (GBA) staan ingeschreven, zijn fiscale partners als zij voldoen aan één of meer van de volgende voorwaarden: ze hebben een notariële samenlevingsovereenkomst. Ze hebben bij de notaris een samenlevingsovereenkomst afgesloten. ze hebben samen een kind. Dit kan zowel het kind van beide partners zijn als een kind dat is erkend door de partner waarvan het kind niet is; ze zijn partners volgens een pensioenregeling. Zij zijn als partners aangemeld voor een pensioenregeling; ze hebben een eigen woning. Zij zijn allebei eigenaar van de woning die hoofdverblijf is. Fiscale bijtelling auto van de zaak Bijtelling op het salaris voor de heffing van de loonbelasting. Deze bijtelling geldt als de belastingplichtige meer dan 500 kilometer privé rijdt met een auto van de zaak. De hoogte van de bijtelling hangt af of de auto voldoet aan bepaalde milieuvriendelijke eisen. Gemeenschappelijke inkomensbestanddelen Inkomensbestanddelen die fiscale partners fiscaal gezien kunnen verdelen in de verhouding dat zij wensen. Dit zijn de volgende inkomensbestanddelen: negatieve inkomen uit eigen woning; alle vermogensbestanddelen in box III; persoonsgebonden aftrek. Heffingskortingen De heffingskorting vermindert de te betalen loon- en inkomstenbelasting, aangezien deze in mindering wordt gebracht op de berekende belasting over de boxen I tot en met III. Houdbaarheidsbijdrage Het niet meer volledig indexeren van de bovengrens van de tweede schijf. De extra belasting die hierdoor moet worden betaald, is bestemd voor de bekostiging van AOW-uitkeringen. Inkomstenbelasting Heffing over de inkomsten.

3 Kernbegrippen per hoofdstuk 3 Kinderbijslag Een nettovergoeding van de overheid als bijdrage voor de kosten van het hebben van kinderen. Levensloop Een regeling waarbij een werknemer kan sparen van het brutoloon. Over het gespaarde bedrag is hij geen belasting verschuldigd, maar wel een bijdrage voor de sociale zekerheid. De werknemer kan sparen voor allerlei vormen van betaald verlof. Loonbelasting Heffing over het loon. Het is een voorheffing op de inkomstenbelasting. Negatieve inkomsten uit eigen woning Aftrekpost op het fiscale inkomen ter hoogte de aftrekbare hypo theekrente minus het eigen woningforfait. Ontsparen Het geld opnemen van een spaarrekening of het aangaan van een lening om te consumeren. Een klant komt bij ontsparen dus inkomsten tekort voor het doen van zijn consumptieve uitgaven. Periodiek terugkerende kosten Kosten die per periode terugkomen, zoals hypotheeklasten en verzekeringspremies. Persoongebonden aftrek Een verzameling van aftrekposten die de belastingplichtige eerst in mindering mag brengen op het inkomen in box I, vervolgens op het inkomen van box III en ten slotte van box II. Persoonlijke lening Een leenvorm waarbij de geldverstrekker het geleende geld direct na het afsluiten van de lening in één keer uitbetaalt. De rente en aflossing en looptijd van de lening staan vast. Elke maand betaalt de lener dus een vast bedrag aan rente en aflossing. Spaarloon Een regeling waarbij een werknemer kan sparen van het brutoloon. Over het gespaarde bedrag is hij geen belasting en geen bijdrage voor de sociale zekerheid verschuldigd. Het gespaarde bedrag moet vier jaar vaststaan op een geblokkeerde spaarrekening. Sparen Een klant houdt geld over nadat alle lasten en consumptieve uitgaven zijn betaald. Het geld dat over is reserveert de klant voor toekomstige uitgaven. Toeslag Een nettovergoeding van de overheid als bijdrage in de kosten van zorg, huur en kinderopvang. Voorlopige teruggave Maandelijkse teruggave van de belastingheffing doordat de belastingplichtige bepaalde aftrekposten heeft. Kernbegrippen hoofdstuk 3: Communicatie en financiële planning Adviesgesprek Tweede of derde gesprek met de cliënt waarin de financieel planner het financiële plan uitlegt, inhoudelijke vragen beantwoord en komt met een advies. Deelgebieden Een onderdeel van het gesprek met de financieel planner. Vaak wordt dit een apart hoofdstuk binnen een financieel plan. Een deelgebied rondt de planner altijd af met een samenvatting van hetgeen besproken is. Gesloten vraag Dit is een vraag die begint met een werkwoord en waarop de klant alleen ja of nee kan antwoorden. Inventarisatieformulier of intakeformulier Het formulier dat de financieel planner gebruikt tijdens het inventarisatiegesprek wat er voor zorgt dat hij geen vragen vergeet te stellen waardoor hij nodige informatie mist. Inventarisatiegesprek of intakegesprek Het eerste gesprek met de klant waarin de financieel planner vragen stelt om aan de juiste gegevens te komen op basis waarvan hij een juist en passend financieel plan kan opstellen. Morele claim Dit houdt in dat de planner de klant erop attendeert dat het schrijven van een goed passend financieel plan veel tijd kost. Mocht de klant tevreden zijn over het plan en bijpassende adviezen, dan lijkt het de planner logisch dat de klant de producten die voortvloeien uit de adviezen bij de planner afsluit en niet bij iemand anders. De planner vraagt dan ook: Mocht u tevreden zijn over het financiële plan, mag ik er dan van uitgaan dat u dit financieel plan bij mij afhandelt? Non-verbaal communiceren Non-verbale communicatie wil zeggen: signalen die de planner uitzendt zonder dat hij dat met woorden en zinnen doet. Non-verbale communicatie kunnen we in hoofdlijnen onderverdelen in: lichaamshouding, manier van kijken en de gebaren die iemand maakt. Open vraag Een vraag die begint met hoe, wat, waarom, waar, enzovoort. Door het stellen van open vragen geef de planner de klant gelegenheid tot het invullen van zijn eigen antwoorden. Paper trail Een paper trail wil zeggen dat de adviseur het advies zelf en de motivatie voor het advies op papier vastlegt.

4 4 Financiële planning voor de particulier Prijs inpakken Dit houdt in dat je eerst een voordeel noemt van het advies, vervolgens de bijhorende prijs, en tot slot nog een voordeel van het advies. Op deze wijze is het duidelijk wat het advies voor de klant doet. De klant betaalt een prijs, maar zeker niet voor niets. Samenvatten In het kort weergeven wat er besproken is. Met regelmatig samenvatten gaat de planner na of de klant hem goed begrepen heeft. Soms interpreteert de financieel planner dingen anders dan de klant ze bedoelt. Door regelmatig een samenvatting te geven, voorkomt hij dat het plan uiteindelijk niet of niet geheel voldoet aan de wens van de klant. Aan het einde van elke samenvatting vraagt de planner een terugkoppeling van de klant. Sneeuwbaleffect Tot slot vraagt de planner wat de klant vond van het advies. Bij een positief antwoord vraagt hij wie van de kennissen, vrienden of familieleden er ook gebaat zullen zijn met een dergelijk advies, om te komen tot nieuwe klanten. Structuur binnen een gesprek De wijze waarop het gesprek vorm krijgt. Structuur is belangrijk want dit leidt tot een effectief en efficiënt gesprek. Met effectief bedoelen we met het gewenste resultaat. Het resultaat moet zijn: voldoende gegevens om een correct en bij de klant passend financieel plan te schrijven. Met efficiënt bedoelen we binnen een relatief kort tijdsbestek. Verbaal communiceren Verbale communicatie is het overbrengen van een boodschap door te spreken. Verbale communicatie bestaat niet alleen uit woorden en zinnen, maar ook uit de wijze waarop de financieel planner praat. Hierbij moet je denken aan: spreektempo, intonatie, volume, articulatie, de aarzeltaal en stopwoorden. Volgertjes Woorden of non-woorden waarmee de planner aangeeft dat hij de klant begrijpt en hem dus volgt. Voorbeelden van volgertjes zijn: mmm of ja. Kernbegrippen hoofdstuk 4: Opbouw van het inkomen Aantal dienstjaren Aantal jaren vaak uitgedrukt in het aantal jaren plus maanden waarover de werknemer pensioen opbouwt. AOW-franchise Gedeelte van het pensioengevend salaris waarover de werknemer geen pensioen opbouwt. Over dit deel voorziet de AOW-uitkering al in een uitkering. AOW-hiaat Het pensioentekort dat ontstaat doordat de AOW-franchise niet gelijk is aan de werkelijke AOW-uitkering. Arbeidsongeschiktheidspensioen Een vaste en regelmatige periodieke uitkering voor de werknemer zelf als hij arbeidsongeschikt wordt. Arbeidsongeschiktheidsrente De arbeidsongeschiktheidsrente geeft een periodieke uitkering bij arbeidsongeschiktheid. De renteverzekering komen we in de praktijk weinig tegen bij particulieren, aangezien de werknemersverzekeringen zorgen voor een uitkering bij arbeidsongeschiktheid. Backservice De opbouw van het pensioen over de salarisverhogingen met terugwerkende kracht in het verleden. Bedrijfspensioenfondsen Binnen een bedrijfspensioenfonds brengen alle bedrijven in een specifieke bedrijfstak de pensioengelden samen. De oprichting van een dergelijk pensioenfonds is een onderdeel van de cao-afspraken tussen werknemers en werkgevers in een bepaalde bedrijfstak. Voorbeelden van beroepspensioenfondsen zijn: het Bedrijfspensioenfonds voor de Bouwnijverheid, het Bedrijfspensioenfonds voor de Detailhandel, het Bedrijfspensioenfonds voor de Metaalnijverheid en het Bedrijfspensioenfonds voor de Grafische bedrijven. Derde pijler Inkomen uit voorzieningen die de klant zelf in privé heeft afgesloten. Voorbeelden hiervan zijn lijfrenteverzekering, bankspaarrekeningen en kapitaalverzekeringen. Eerste pijler Inkomen uit regelingen via de overheid (sociale zekerheid). Deze inkomsten vloeien voort uit sociale verzekeringen en sociale voorzieningen. Eindloonregeling Een uitkeringsovereenkomst waarbij de werknemer een percentage opbouwt over het laatstgenoten salaris. Over de salarisverhogingen bouwt de werknemer dus met terugwerkende kracht in het verleden ook pensioen op. Jaarruimte Een formule waarmee je kunt berekenen hoeveel inleg voor een lijfrenteverzekering of een lijfrentespaarrekening of beleggingsrecht een klant kan aftrekken van zijn inkomen in box I. In deze formule houdt de wet rekening met het opbouwen van pensioen en het verdiende salaris. Kapitaalovereenkomst Een pensioenovereenkomst waarbij de hoogte van het pensioenkapitaal vaststaat. Dit is het uitgangspunt van de overeenkomst.

5 Kernbegrippen per hoofdstuk 5 Levensloopregeling Met deze regeling kan een werknemer sparen voor betaald verlof. De toevoeging aan het gespaarde bedrag is vrijgesteld van loonbelasting. Wel betaalt de werknemer hierover premies voor de werknemersverzekeringen. Lijfrentespaarrekening of lijfrentebeleggingsrecht De lijfrentespaarrekening en een lijfrentebeleggingsrecht geven ook een periodieke gelijkmatige uitkering als de klant een bepaalde leeftijd bereikt. Het verschil met de oudedagslijfrente is het verzekeringselement. Bij een levenslange oudedagslijfrente ontvangt de begunstigde de uitkering zolang hij in leven is. Bij een lijfrentespaarrekening is er altijd een bepaalde einddatum. Bereikt de klant deze einddatum stopt de uitkering. Bij overlijden van de klant voor deze einddatum loopt de uitkering door aan zijn erfgenamen. Middelloonregeling Een uitkeringsovereenkomst waarbij de werknemer een percentage opbouwt over het gemiddelde salaris. Over de salarisverhogingen bouwt de werknemer alleen in het heden en de toekomst pensioen op. Nabestaandenlijfrente Een nabestaandenlijfrente geeft ook een vaste gelijkmatige en periodieke uitkering. Deze uitkering gaat pas in na het overlijden van de persoon die verzekerd is. Het is dus een duidelijk verzekeringtechnisch product. Nabestaandenpensioen Een vaste en regelmatige periodieke uitkering die toekomt aan de partner en de kinderen van de werknemer als de werknemer overlijdt. Onder de partner kan zowel de echtgenoot worden verstaan als de partner met wie de werknemer niet gehuwd is, maar wel samenwoont. De pensioenuitkering die toekomt aan de partner, noemen we ook wel partnerpensioen. Het nabestaandenpensioen dat toekomt aan de kinderen van de werknemer tot 30 jaar, heet wezenpensioen. De pensioenovereenkomst kan bepalen dat adoptiekinderen of pleegkinderen ook recht hebben op een wezenpensioen. De eindleeftijd van het wezenpensioen kan per pensioenovereenkomst verschillen. Veel voorkomende leeftijden voor wezenpensioen zijn 18 of 21 jaar en studerende kinderen tot 27 jaar. Nettowoonlast De woonlast na het verrekenen van het belastingvoordeel. Omslagstelsel Degene die dus verzekerd zijn, brengen de premies bijeen waarmee de overheid de betaling van de uitkeringen doet. Met andere woorden de werkende mensen betalen de uitkeringen voor de uitkeringsgerechtigden. Onderbrengingsplicht Het verplicht overdragen van het pensioengeld naar een pensioenuitvoerder. Ondernemingspensioenfondsen Een onderneming of in concernverband werkende groep brengt de pensioengelden van de werknemers onder in een ondernemingspensioenfonds. Voorbeelden van ondernemingen met een eigen pensioenfonds zijn grote ondernemingen, zoals KLM, Philips, Konin klijke Olie en Hoogovens. Maar ook middelgrote en kleine ondernemingen richten vaak hun eigen ondernemingspensioenfonds op. Onzuivere pensioenregeling Een regeling die niet voldoet aan de fiscale voorwaarden. Onbepaald partnersysteem Een systeem waarbij de uitvoerder voor elke deelnemer automatisch partnerpensioen verzekert. De pensioenuitvoerder onderzoekt pas op het moment van overlijden van de werknemer of deze daadwerkelijk een pensioengerechtigde partner nalaat. Opbouwfase Dit is de fase waarin de klant bedragen inlegt binnen de verzekering of geblokkeerde rekening. Opbouwpercentage Het percentage van de pensioengrondslag waarover de werknemer een pensioen opbouwt. Het pensioen dat de werknemer opbouwt heet ook wel de pensioenaanspraak. Het opbouwpercentage is bij een eindloonregeling maximaal 2% en bij een middelloonregeling maximaal 2,25%. Oudedagslijfrente Een oudedagslijfrente geeft een periodieke gelijkmatige uitkering als de klant een bepaalde leeftijd bereikt bijvoorbeeld de leeftijd 65 jaar. Gelijkmatig wil zeggen dat de hoogte van de uitkering elke periode even hoog moet zijn. Periodiek wil zeggen dat er een uitkering is elke maand, elk kwartaal, elk halfjaar of elk jaar. De vraag of er een periodieke uitkering komt afhankelijk is van het in leven zijn van een persoon. Ouderdomspensioen Een vaste en regelmatige periodieke uitkering die toekomt aan de werknemer zelf als hij de pensioengerechtigde leeftijd bereikt Partnerbegrip voor de sociale zekerheid Een partner in de eerste pijler is een persoon met wie degene die de uitkering ontvangt, samenwoont. Er moet sprake zijn van een gemeenschappelijk huishouden van twee meerderjarige personen. Deze personen wonen dus in dezelfde woning. Het maakt niet uit of deze personen gehuwd of samenwonend zijn. Ook familieleden kunnen worden aangemerkt als samenwonend, met uitzondering van ouders en kinderen. Ouders en kinderen zijn nooit partners van elkaar.

6 6 Financiële planning voor de particulier Pensioengevend salaris (PS) Dit is het salaris dat de werknemer jaarlijks bruto ontvangt en waarover hij pensioen opbouwt. Bruto wil zeggen: vóór betaling van loonheffing en premie volks- en werknemersverzekering. In het pensioenreglement vind je terug welk deel van het salaris meetelt. Pensioengrondslag (PG) De pensioengrondslag is het pensioengevend salaris minus de AOW-franchise. Over de pensioengrondslag bouwt de werknemer meestal pensioen op. Pensioenregister Een register dat pensioenuitvoerders hebben opgericht. Uit dit register moet de klant via een loket een overzicht kunnen krijgen van de totale opbouw bij de verschillende pensioenuitvoerders. Daarnaast kan de klant via dit loket ook bekijken hoeveel AOW hij ontvangt. Pensioenreglement Een reglement waarin uitgebreid staat omschreven hoe de werknemer het pensioen opbouw, wat de rechten en plichten zijn van werknemers en werkgevers, en wat er gebeurt in bepaalde situaties met het pensioen zoals bij echtscheiding of ontslag Pensioenwet (PW) Wet die juridische zaken rondom het werknemerspensioen regelt. Premieovereenkomst Een pensioenovereenkomst waarbij de hoogte van premies vaststaat. Dit is het uitgangspunt van de overeenkomst. Een dergelijke overeenkomst wordt ook wel een beschikbarepremieregeling genoemd. Premiepensioeninstelling Een premiepensioeninstelling is een instelling die pensioenregelingen mag uitvoeren, maar daarbij geen risico s mag verzekeren. Premiestaffel Tabellen waarin het percentage van de pensioengrondslag of het pensioengevend salaris is weergegeven per leeftijdsklasse. Dit percentage maal de pensioengrondslag of het pensioengevend salaris geeft de hoogte van de pensioenpremie weer. De tabellen behoren bij een premieovereenkomst. Premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid Naast het arbeidsongeschiktheidspensioen is ook in veel pensioenovereenkomsten bepaald dat er geen premies meer verschuldigd zijn als de werknemer arbeidsongeschikt wordt. Dit noemen we een premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid. Reserveringsruimte of inhaalruimte Extra aftrekmogelijkheid waarmee de niet afgetrokken inleg van de jaarruimte alsnog in minder kan worden gebracht op het inkomen in box I. De klant kan alsnog voor de zeven voorafgaande jaren zijn jaarruimte of een deel daarvan in mindering brengen op het inkomen als hij daarvoor een inleg op een lijfrenteverzekering of op een lijfrentespaarrekening of op een lijfrentebeleggingsrecht stort. De maximale aftrek op basis van de reserveringsruimte bedraagt per jaar. Voor belastingplichtigen die de leeftijd van 55 jaar hebben bereikt, ligt dit maximum op een bedrag van Deze maxima zijn geïndexeerde bedragen en gelden voor het jaar Sociaal minimum Het sociaal minimum is het minimuminkomen dat volgens de overheid een Nederlands ingezetene behoort te ontvangen. Daarom heet het ook wel het bestaansminimum. Spaarloonregeling Met deze regeling kan een werknemer belastingvrij sparen als hij het geld vier jaar lang op een geblokkeerde spaarrekening laat staan of het geld aanwendt voor bepaalde doeleinden. Deze doeleinden zijn: een eigen woning aankoopt (een eigen woning is een woning dat het hoofdverblijf is van de werknemer); een onderneming start; verlof opneemt; effecten aankoopt; vrijwillige premies voor een pensioen of voor een lijfrenteverzekering betaalt (een lijfrenteverzekering is een verzekering die een periodieke uitkering geeft zoals een pensioen); stopt met werken bij de werkgever; het geld aanwendt voor kinderopvang. Tweede pijler Inkomen uit regelingen via de werkgever. Voorbeelden hiervan zijn pensioen, spaarloon en de levensloopregeling. Uitkeringsfase Dit is de fase waarin de klant periodieke uitkeringen ontvangt uit een lijfrenteverzekering of een geblokkeerde rekening. Uitkeringsovereenkomst Een pensioenovereenkomst waarbij de hoogte van de ontvangen pensioenuitkering vaststaat. Dit is het uitgangspunt van de overeenkomst. Uniform pensioenoverzicht Een overzicht waarvan de werknemer de hoogte van het te verwachte pensioen en reeds opgebouwde pensioen kan aflezen. Het pensioenoverzicht is uniform, aangezien alle pensioenuitvoerders werken met een standaardopzet voor het overzicht.

7 Kernbegrippen per hoofdstuk 7 Volksverzekering Verzekering welke de overheid automatisch voor elke Nederlands ingezetene afsluit. Voorbeelden van wetten die dergelijke verzekeringen regelen zijn: de Algemene Ouderdomswet (AOW), de Algemene Nabestaandenwet (Anw) en de Algemene Kinderbijslagwet (AKW). Zuivere pensioenregeling Een regeling die voldoet aan de fiscale grenzen ofwel aan de fiscale voorwaarden. Kernbegrippen hoofdstuk 5: Scenario langleven 100%-norm Een werknemer mag maximaal 100% aan ouderdomspensioen van het laatstgenoten salaris aan pensioen mag opbouwen. Dit wet geeft hierop een aantal uitzonderingen waarbij opbouw nog hoger mag zijn dan 100%. Aanvangswaarde of contante waarde De huidige waarde die je toerekent aan een betaling in de toekomst, noemen we de contante waarde of de aanvangswaarde. Actuarieel korten Actuarieel korten wil zeggen dat de hoogte van het pensioen wordt teruggerekend, rekening houdend met rente die nu niet meer wordt ontvangen door de pensioenuitvoerder. De pensioenuitvoerder moet het geld namelijk eerder uitkeren. Ook houdt een pensioenuitvoerder bij het actuarieel rekenen rekening met sterftekansen. Dit wil zeggen de kans dat iemand overlijdt. Als een persoon overlijdt voor de pensioendatum, hoeft de uitvoerder hem geen OP meer uit te keren. Dit zijn ingewikkelde berekeningen waarop we in dit boek verder niet ingaan. In de praktijk houdt het in dat de pensioenuitkering behoorlijk lager wordt. Actuarieel terugrekenen naar bijvoorbeeld 63 jaar, vermindert het pensioen tot 88,5%. Bij 60 jaar is dit 74%. Algemene Ouderdomswet (AOW) Via deze wet biedt de overheid een basisvoorziening voor de oude dag in de vorm van een periodieke uitkering vanaf leeftijd 65 jaar. De gehele Nederlandse bevolking is dus verzekerd via deze wet. Ook personen die in het buitenland wonen en in Nederland werken, zijn verzekerd. AOW-toeslag Als de AOW-gerechtigde 65 wordt vóór het jaar 2015 en een jongere partner heeft, ontvangt hij een toeslag op de AOW-uitkering. De hoogte van deze toeslag hangt af van het inkomen van de partner. AOW-verzekerden Iedereen die in Nederland woont en werkt. Per jaar dat een persoon verzekerd is, bouwt hij 2% van de totale AOW-uitkering op. Voor elk heel kalenderjaar dat een persoon niet verzekerd is geweest, brengt de overheid 2% van de totale AOW-uitkering in mindering op de AOWuitkering. Bredeherwaarderingsregime Fiscale regime voor verzekeringen afgesloten na 16 oktober 1990 als het een premiebetalende polis betreft en verzekeringen afgesloten na 1 januari 1992 als het een polis betreft met een eenmalig inleg (koopsompolis). Maar afgesloten vóór 14 september Doelvermogen Het pensioenkapitaal op de pensioendatum noemen we ook wel doelvermogen. Financiële berekeningen Financiële berekeningen zijn renteberekeningen op basis van samengestelde rente, ofwel waarbij rente op rente wordt betaald of vergoed. Gefacilieerde lijfrente Dit is een lijfrente met lijfrenteaftrek. Gerichte lijfrente Een lijfrenteverzekering waarbij de klant nog niet weet hoe hoog zijn lijfrente-uitkeringen in de toekomst zullen zijn. Dit is altijd een uitgestelde lijfrente. Uitgesteld wil zeggen dat de uitkeringen pas in de toekomst plaatsvinden. Kapitaalverzekering met lijfrenteclausule De uitgestelde lijfrenteverzekering waarbij de lijfrente-uitkering nog niet vaststaat, vallend onder het oude fiscale regime. Keuzerecht Het recht om het nabestaandenpensioen om te ruilen tegen een ouderdomspensioen. Hierdoor vervalt het recht op nabestaandenpensioen. Er is dan ook toestemming van de partner nodig voor de uitruil van het nabestaandenpensioen. De uitruilmogelijkheid noemen we ook wel het keuze recht. Dit recht is alleen van toepassing op nabestaandenpensioen dat is opgebouwd na 1 januari Levenslange oudedagslijfrente De lijfrente-uitkeringen stoppen altijd op het moment van overlijden van de klant. De klant mag de lijfrente-uitkeringen gaan ontvangen op elk gewenst moment, maar ze gaan uiterlijk in op de 70-jarige leeftijd van de klant. Vóór 2001 bepaalde de wet geen uiterlijke ingangsdatum voor de start van de lijfrente-uitkeringen. De wet stelt geen grens aan de hoogte van de uitkeringen.

8 8 Financiële planning voor de particulier Lijfrentespaarrekening of lijfrentebeleggingsrecht Zie hoofdstuk 4. Na-indexatie Dit is een stijging van het pensioen na de pensioendatum. Oudedagslijfrente Een oudedagslijfrente is een periodieke uitkering vanaf de leeftijd dat de klant stopt met werken. Deze uitkering loopt door tot het moment waarop de klant overlijdt of op de einddatum van de lijfrente als de klant dan nog in leven is. Overbruggingslijfrente Een overbruggingslijfrente geeft een aanvulling op het moment dat de klant stopt met werken tot 65-jarige leeftijd. De lijfrente-uitkeringen mogen starten op elk gewenst moment. De uitkeringen eindigen op 65-jarige leeftijd of de pensioenleeftijd of bij eerder overlijden. De maximale hoogte voor een overbruggingslijfrente is (2011) per jaar. Dit is een geïndexeerd bedrag. Vanaf 1 januari 2006 is er geen aftrek meer mogelijk voor de inleg van een overbruggingslijfrente. Er geldt een uitzondering voor klanten geboren voor 1 januari 1950, zij kunnen de inleg op een overbruggingslijfrente nog wel in minder brengen op het fiscale inkomen. Dit is wel een beperkte (= gemaximeerde) aftrek. Pensioenakkoord Het akkoord dat sociale partners hebben opgesteld over de toekomst van de AOW en de pensioenen. Pensioenrichtleeftijd In het pensioenreglement dat hoort bij de pensioenovereenkomst die de werknemer afsluit met de werkgever, staat altijd een pensioenrichtleeftijd vermeld. De overheid stelde de pensioenrichtleeftijd door invoering van een nieuwe wet per 1 januari 2005 op 65 jaar. Pre-bredeherwaarderingsregime Fiscale regime voor verzekeringen afgesloten vóór 16 oktober 1990 als het een premiebetalende polis betreft en verzekeringen afgesloten vóór 1 januari 1992 als het een polis betreft met een eenmalig inleg (koopsompolis). Prenummerando Prenummerando wil zeggen dat de betalingen aan het begin van de periode worden gedaan. Prepensioen Er is vóór de pensioenrichtleeftijd een periodieke uitkering voor een werknemer, waardoor hij eerder kan stoppen met werken. Een prepensioen bouwt een werknemer die hiervan gebruikmaakt, zelf op. De opbouw van het reguliere pensioen mag een werknemer verder opbouwen tijdens de periode dat hij de prepensioenuitkering ontvangt. Het prepensioen moet ingaan voor de pensioen richtleeftijd, maar niet eerder dan op de 60-jarige leeftijd van de werknemer. Postnummerando Postnummerando wil zeggen dat de betalingen aan het einde van de periode worden gedaan. Saldolijfrente Dit is een lijfrente zonder lijfrenteaftrek. Schenkingbelasting De belastingheffing die de fiscus heft over een schenking. Slotwaarde of eindwaarde De slotwaarde is de waarde die je toekent aan één bedrag in de toekomst waarbij rekening wordt gehouden met rente. Een voorbeeld hiervan is de toekomstige waarde van een spaartegoed over vijf jaar, dat de klant wegzet tegen een rente van 4%. De slotwaarde noemen we ook wel de eindwaarde. Sterftekanscriterium van 1% De uitkeringsduur moet een bepaalde lengte hebben om te kunnen spreken van een lijfrente. Deze duur is afhankelijk van het risico van overlijden. Om een duur te bepalen heeft de wetgever het sterftekanscriterium ontwikkeld. Dit sterftekanscriterium houdt in dat de kans dat de klant overlijdt binnen de looptijd van de lijfrente 1% of groter is. Tegemoetkoming AOW De tegemoetkoming AOW is een extraatje bovenop de AOW-uitkering. De reden voor het geven van dit extraatje is dat bijna iedereen in Nederland minder geld over hield in De overheid heeft enkele maatregelingen genomen om de inkomensachteruitgang voor AOW ers te verzachten. Toelslagenlabel Het label is een beeldende maatstaf die pensioengerechtigde informeert over de gevolgen van gestegen prijzen op hun pensioenen. Toeslag op het pensioen Het pensioen stijgt door indexering in verband met het stijgen van de prijzen en de lonen. Het wettelijke maximale percentage hierbij is 4%. Tijdelijke oudedagslijfrente De lijfrente-uitkeringen stoppen op het moment van overlijden van de klant of op de einddatum van de lijfrente als de klant dan nog in leven is. De klant ontvangt de uitkeringen op zijn vroegst in het jaar waarin hij 65 wordt. Het starten van de uitkeringen mag echter niet later beginnen dan in het jaar waarin de klant 70 wordt. Ook hier stelde de wet vóór 2001 geen uiterlijke ingangsdatum voor de start van de lijfrente-uitkeringen. De uitkeringen bedragen maximaal (2011). Dit is een geïndexeerd bedrag.

9 Kernbegrippen per hoofdstuk 9 Tijdelijke overbruggingspensioen Heeft te maken met eerder stoppen met werken dan de 65-jarige leeftijd. Voordat de wet VPL werd ingevoerd, lagen pensioenrichtleeftijden in pensioenregelingen lager dan de 65-jarige leeftijd. Het tijdelijke overbruggingspensioen keert de pensioenuitvoerder uit vanaf de datum dat de werknemer het ouderdomspensioen krijgt uitgekeerd, tot zijn 65-jarige leeftijd. En dit zorgt dus voor een inkomensaanvulling boven op het OP. Het overbruggingspensioen bestaat dus uit twee componenten: 1. de AOW die in de regeling is ingebouwd maar pas op 65-jarige leeftijd wordt uitgekeerd; 2. het verschil in belastingheffing voor 65 en na 65 jaar. Variabele uitkeringen Een pensioen mag in hoogte variëren binnen bepaalde grenzen. De hoogte van de laagste pensioenuitkering mag niet minder bedragen dan 75% van de hoogste pensioenuitkering. Verzekeren op kapitaalbasis Bij het verzekeren van het ouderdomspensioen op kapitaalbasis spaart de werknemer tijdens de opbouwfase een pensioenkapitaal bijeen op de pensioendatum. Door het inleggen van een periodieke premie, meestal maandelijks, bouwt hij een kapitaal op. Tijdens de opbouwfase ontvangt de werknemer een rendement over het aanwezige kapitaal. Met dit kapitaal koopt de werknemer een periodieke uitkering, dit is het pensioen. De hoogte van het pensioen is van tevoren niet bekend. Pas op de pensioendatum weet de werknemer hoe hoog het kapitaal is en hoeveel pensioen hij hiervoor krijgt. Verzekeren op rentebasis Als een werknemer het pensioen opbouwt op rentebasis, weet hij van tevoren hoe hoog zijn pensioenuitkering is. De pensioenuitvoerder geeft hem een gegarandeerde periodieke uitkering vanaf zijn pensioendatum. Voorindexatie Dit is een stijging van het pensioen voor de pensioendatum. VUT De afkorting VUT staat voor Vervroegde UitTreding. Dit wil zeggen eerder stoppen met werken dan de pensioenleeftijd. Een VUT-uitkering bekostigen de werkende werknemers. De opbouw van het reguliere pensioen mag een werknemer verder opbouwen tijdens de periode dat hij de VUTuitkering ontvangt. Waardevaste indexatie De pensioenaanspraken volgen de ontwikkeling van het consumentenprijsindexcijfer. Welvaartsvaste indexatie De pensioenaanspraken volgen de ontwikkeling van het loonindexcijfer. Wet aanpassing fiscale behandeling VUT/prepensioen en introductie levensloop (wet VPL) De wet VPL heeft tot gevolg dat de pensioenrichtleeftijd 65 jaar werd en een werknemer alleen eerder pensioen kan ontvangen door een actuariële herrekening van het pensioen. De overheid steunde niet langer de pensioenopbouw via een VUT- of een prepensioenregeling. De omkeerregeling verviel voor deze regelingen vanaf 1 januari Dit houdt in dat de premies voor deze regelingen niet langer fiscaal aftrekbaar zijn en de aanspraken belast. Hierdoor zetten werkgevers de regelingen die er waren stop, met uitzondering voor werknemers die op 1 januari jaar of ouder waren. Voor deze groep werknemers blijft de omkeerregeling namelijk wel in stand voor een prepensioenof VUT-regeling. Daarnaast werd via deze wet de levensloopregeling geïntroduceerd. Zuivere lijfrente Een lijfrenteverzekering waarbij de klant weet hoe hoog zijn lijfrente-uitkeringen zijn. Dit kan een uitgestelde maar ook een direct ingaande lijfrente zijn. Uitgesteld wil zeggen dat de uitkeringen pas in de toekomst plaatsvinden. Direct ingaand wil zeggen dat de lijfrente na het storten van de inleg direct uitkeert. Kernbegrippen hoofdstuk 6: Scenario vroegtijdig overlijden Aanverwantschap of zwagerschap Er is sprake van aanverwantschap als personen niet verwant zij door afstamming, maar via een huwelijk. Aanverwanten zijn bij erfopvolging bij versterf geen erfgenamen. Een uitzondering hierop is de echtgenoot van de overledene. De echtgenoot erft ook. Voor het erfrecht is de geregistreerde partner gelijkgesteld met de echtgenoot. Aanverwantschap noemen we ook wel zwagerschap. Algehele gemeenschap van goederen Bij huwen of registeren van partners geldt er algehele gemeenschap van goederen als er niet anders wordt afgesproken. Algehele gemeenschap van goederen wil zeggen dat alle bezittingen en schulden van de partners één worden.

10 10 Financiële planning voor de particulier Algemene Nabestaandenwet (Anw) Een volksverzekering voor weduwen-, weduwnaars- en wezenpensioen. De gehele Nederlandse bevolking is dus verzekerd via deze wet. Ook personen die in het buitenland wonen en in Nederland werken, zijn eveneens verzekerd. Het uitgangspunt van de Anw is dat iedere nabestaanden van wie niet verwacht kan worden dat hij zelf in het levensonderhoud kan voorzien, recht heeft op een uitkering. Anw-halfwezenuitkering Boven op de nabestaandenuitkering kan de achtergebleven partner een halfwezenuitkering ontvangen. Een ongehuwd kind van wie een van de ouders is overleden, noemen we een halfwees. De ouder of verzorger van een halfwees of meerdere halfwezen heeft recht op een halfwezenuitkering boven op de nabestaandenuitkering. De hoogte van de halfwezenuitkering bedraagt 20% van het nettominimumloon. Anw-hiaat Ontvangt de nabestaande in werkelijkheid geen Anw-uitkering en in het nabestaandenpensioen is er wel rekening gehouden met een Anw-uitkering die wordt ontvangen, dan is er een nabestaanenpensioenhiaat. Anw-nabestaandenuitkering Uitkering voor de achterblijvende partner volgens de Anw. Recht op een nabestaandenuitkering volgens de Anw hebben nabestaanden zolang: zij de zorg hebben voor een kind onder de 18 jaar; zij geboren zijn vóór 1 januari 1950; zij arbeidsongeschikt zijn voor 45% of meer. De hoogte van de nabestaandenuitkering bedraagt 70% van het nettominimumloon. Anw-wezenuitkering Volle wezen kunnen recht hebben op een Anw-uitkering. Volle wezen zijn ongehuwde wezen waarvan beide ouders of verzorgers zijn overleden. De wees ontvangt de uitkering tot 16-jarige leeftijd. In bepaalde gevallen bestaat er langer recht op een wezenuitkering. Bloedverwantschap Er is sprake van bloedverwantschap als de een van de ander afstamt. Contraverzekering Een contraverzekering is een lineair dalende overlijdensrisicoverzekering. Deze verzekering sluit de klant af naast de lijfrenteverzekering die start met uitkeren. Het nog niet uitgekeerde deel van de ingelegde koopsom keert de verzekeraar uit als de verzekerde voor het einde van de looptijd van de lijfrente overlijdt. In het geval van twee verzekerden moeten beide verzekerden overlijden, wil de contraverzekering uitkeren. Zo is er geen vermogensverlies. Meestal sluiten de kinderen van de verzekerden een contraverzekering af. Erfbelasting Dit is de belastingheffing over hetgeen dat iemand erft. Erflater Wanneer iemand komt te overlijden, is deze overledene de erflater. Direct ingaande lijfrente Een lijfrente die direct ingaat en geen opbouwfase kent. Fictieve verkrijging bij overlijden Den fictieve verkrijging is belast met successierechten, maar behoort niet tot de erfenis. Een voorbeeld hiervan kan een levensverzekering zijn. Het geregistreerde partnerschap Vanaf 1 januari 1998 is er een nieuwe samenlevingsvorm ontstaan: het geregistreerde partnerschap. Geregistreerd partnerschap komt tot stand bij akte van registratie, opgemaakt door een ambtenaar van de burgerlijke stand. Het geregistreerd partnerschap is zowel mogelijk voor personen van gelijk als voor personen van verschillend geslacht. Nauwe bloedverwanten, bijvoorbeeld vader/dochter of broer/zus, kunnen geen geregistreerd partnerschap aangaan. Huwelijk Het huwelijk komt ook tot stand door het opmaken van een akte bij de burgerlijke stand. Huwelijkse voorwaarden of partnerschapvoorwaarden Voorwaarden die ervoor zorgen dat er geen sprake is van algehele gemeenschap van goederen. Er is dan sprake van privévermogen van de partners en een eventueel gezamenlijk vermogen. Legaatstelling Een legaat is een duidelijk omschreven goed of een bepaald genoemd geldbedrag dat de erflater aan iemand nalaat; Legitieme portie Dit is een deel van de erfenis waarvoor kinderen en kleinkinderen niet kunnen worden onterfd door het opstellen van een testament. Nabestaandenlijfrente Een periodieke uitkering voor nabestaanden van de klant. Deze lijfrente geeft een uitkering na het overlijden van de klant. Deze uitkering kan direct ingaan, maar kan ook pas op een later tijdstip uit gaan keren, bijvoorbeeld na het eindigen van de Anw-uitkering. De nabestaandenuitkering mag een levenslange uitkering zijn, maar mag ook een tijdelijke uitkering zijn. Nabestaandenoverbruggingspensioen Een aanvulling op het nabestaandenpensioen in verband met het ontbreken van een Anw-uitkering. Dit pensioen eindigt uiterlijk op de 65-jarige leeftijd van de partner van de werknemer. Daarnaast compenseert het nabestaandenoverbruggingspensioen de premieheffingvolksverzekering over de pensioenuitkeringen vóór de 65-jarige leeftijd. Na de 65-jarige leeftijd geldt namelijk een lager tarief voor de inkomstenbelasting over de eerst twee schijven.

11 Kernbegrippen per hoofdstuk 11 Nalatenschap of erfenis Na het overlijden laat een erflater bezittingen en/of schulden na. De bezittingen en schulden van een erflater is zijn nalatenschap. De nalatenschap noemen we ook wel de erfenis. Nieuwe keuzerecht Vanaf 1 januari 2008 heeft de werknemer ook de mogelijkheid een ouderdomspensioen in te ruilen voor een nabestaandenpensioen. Het nieuwe keuzerecht is in eerste instantie alleen van toepassing op het pensioen dat de werknemer opbouwt vanaf 1 januari 2008, ofwel de datum waarop dit nieuwe recht ontstaat. Overgang langstlevende Dit komt alleen voor bij lijfrenteverzekeringen op twee levens. Als één van de verzekerden overlijdt, blijft de langstlevende recht hebben op een deel of de volledige periodieke uitkering. Partnerpensioen Het pensioen voor de partner duidt de pensioenuitvoerder vaak aan met de term partnerpensioen. Van oudsher werd de term weduwe- of weduwnaarspensioen gebruikt. Dit stamt uit de tijd dat er alleen een partnerpensioen bestond voor gehuwden. Door het toenemende aantal samenwoners kwam hierin verandering. Pensioenimputatie De Successiewet schrijft voor dat de vrijstelling van partners, ouders en kinderen afneemt met de waarde van het pensioen, lijfrente en andere periodieke uitkeringen die hun toekomen. Dit noemen we pensioenimputatie. Plaatsvervulling De kinderen van de overleden erfgenaam ontvangen het deel van de nalatenschap waarop de overledenen erfgenaam recht heeft volgens de wet. Premiesplitsing De partners kunnen nu de inleg op de verzekering uit hun privévermogen betalen, zodat zij later geen successierechten verschuldigd zijn over de uitkering bij overlijden. Partners moeten dan duidelijk laten opnemen in de huwelijkse voorwaarden, de partnerschapsvoorwaarden of in de samenlevingsovereenkomst dat zij de premies voor de overlijdensrisicoverzekering betalen uit hun privévermogen en niet uit het gemeenschappelijk vermogen. Dit heet ook wel het splitsen van de premie ofwel premiesplitsing. De totale premie splitst de verzekeraar namelijk in een deel dat de ene partner betaalt en een deel dat de andere partner betaalt. Dit moet duidelijk op de polis staan vermeld. Samenwonen Twee of meer personen die ervoor kiezen samen een huishouden te delen zonder daarvoor een overeenkomst te sluiten via de burgerlijke stand van een gemeente gaan samenwonen. Tegemoetkoming Anw De tegemoetkoming Anw tegemoetkoming is in het leven geroepen om de inkomensachteruitgang die iedere Nederlander in 2005 onderging te verzachten voor de Anw-gerechtigden. Testament Een erflater kan een testament hebben gemaakt, dan verkrijgen de erfgenamen het geheel of een deel van het vermogen, zoals dit in dat testament is opgenomen. Wettelijk erfrecht of versterferfrecht Het erfrecht regelt de overgang van de bezittingen en schulden van erflater op de erfgenamen. Is er geen testament opgemaakt wordt geërfd volgens dit erfrecht. Wezenpensioen Een inkomensvoorziening voor de kinderen van de werknemer. Deze inkomensvoorziening krijgt de overgeblevene ouder of verzorger van het kind. Zijn beide ouders of verzorgers overleden, dan ontvangt het kind het pensioen zelf. Het wezenpensioen kan alleen worden ontvangen door kinderen die nog geen 30 jaar zijn. Dit is een maximale leeftijd. De pensioenregeling kan bepalen dat het wezenpensioen eindigt op een jongere leeftijd dan 30 jaar. Wilsrechten Kunnen door de kinderen worden ingeroepen op het moment dat de langstlevende ouder zegt dat hij weer wil trouwen. Door het inroepen van het wilsrecht krijgen de kinderen goederen ter waarde van hun vordering op de langstlevende ouder, in eigendom. De langstlevende ouder houdt wel het recht op het vruchtgebruik van de goederen, dit wil zeggen dat de langstlevende ouder het recht van gebruik van de goederen houdt. De kinderen hebben nog niets aan hun verkregen eigendom. Het eigendom noem je dan bloot eigendom. Wel kun je op deze manier voorkomen dat de langstlevende ouder de goederen opmaakt of dat de stiefouder het bij het overlijden van de langstlevende ouder in zijn of haar bezit krijgt. Kernbegrippen hoofdstuk 7 Arbeidsongeschiktheidspensioen Een aanvulling op het loon en de wettelijke uitkering van de arbeidsongeschikte werknemer. De aanvulling is opgenomen in de pensioenregeling van de werknemer. Arbeidsverleden Het aantal jaren dat een werknemer gewerkt heeft vanaf 1998 (werkelijk gewerkte jaren) plus de jaren vanaf zijn 18e jaar tot en met 1997 (fictief).

12 12 Financiële planning voor de particulier Beroepsarbeidsongeschiktheid Een werknemer is arbeidsongeschikt wanneer hij zijn eigen beroep niet meer kan uitoefenen. Excedentpensioen/bovenwettelijk pensioen De WIA dekt alleen het inkomen tot het maximumdagloon af. Het excedentpensioen zorgt voor een aanvulling tot 75% of 80% van het laatstverdiende loon zonder rekening te houden met het maximumdagloon. Factor f werknemers die meer verdienden dan het gemaximeerde dagloon zouden geen voordeel hebben wanneer zij gedeeltelijk zouden blijven werken. Door een correctiefactor toe te passen hebben zij ook voordeel bij het blijven werken bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid. Gangbare arbeid Algemeen geaccepteerd werk dat een werknemer ondanks zijn ziekte nog kan verrichten ongeacht zijn opleiding en ervaring. Gedeeltelijk arbeidsongeschikt Een werknemer die meer dan 35% en minder dan 80% van zijn arbeidscapaciteit verloren heeft. IVA-uitkering De uitkering die volledig arbeidsongeschikte werknemers ontvangen. Loondoorbetalingsverplichting De werkgever is verplicht minimaal 70% van het laatst verdiende (gemaximeerde) inkomen van de zieke werknemer de eerste twee jaren door te betalen. Maatmaninkomen Het inkomen dat een gezonde persoon met dezelfde opleiding en ervaring als de arbeidsongeschikte zou kunnen verdienen. Maximumdagloon Uitkeringen zijn gebaseerd op het maximale dagloon van 188,88. Minimumloongarantie Een zieke werknemer heeft gedurende het eerst jaar recht op minimaal het bruto minimumloon, ook al zou de werkelijke doorbetaling tot een lager bedrag leiden. Passende arbeid Werk dat past bij de opleiding en het inkomen van de werknemer. Premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid Wanneer de werknemer arbeidsongeschikt wordt, gaat de verzekeraar de premie van de levensverzekering geheel of gedeeltelijk betalen. Re-integratie Na een periode van ziekte terugkeren op de werkvloer. Restverdiencapaciteit Het loon dat een gedeeltelijk arbeidsongeschikte werknemer nog kan verdienen. Volledig en duurzaam arbeidsongeschikt Een werknemer die meer dan 80% van zijn arbeidscapaciteit verloren heeft en geen uitzicht meer heeft op herstel. WGA-aanvullingsverzekering Een verzekering die een aanvulling geeft tot 70% van het laatstverdiende (gemaximeerde) loon. Gedurende de eerste twee maanden is de aanvulling 75% van het laatstverdiende (gemaximeerde) loon. Het is een aanvulling op de WGA-loonaanvullingsuitkering of de WGA-vervolguitkering. WGA-aanvullingspensioen Een pensioen dat een aanvulling geeft tot 70% van het laatstverdiende (gemaximeerde) loon. Het is een aanvulling op de WGA-loonaanvullingsuitkering of de WGA-vervolguitkering. WGA-hiaatpensioen Een pensioenuitkering die aan een gedeeltelijk arbeidsongeschikte werknemer met een WGA-vervolguitkering een aanvulling op de inkomensdaling ten gevolge van arbeidsongeschiktheid. WGA-hiaatverzekering Een verzekering die een uitkering geeft aan een gedeeltelijk arbeidsongeschikte werknemer die een WGA-vervolguitkering ontvangt. De verzekering geeft alleen een aanvulling op de inkomensdaling ten gevolge van arbeidsongeschiktheid. WGA-loonaanvullingsuitkering Een aanvulling op het looninkomen van een gedeeltelijk arbeidsongeschikte werknemer, die volgt op de WGA-loongerelateerde uitkering wanneer hij zijn restcapaciteit voldoende benut. WGA-loongerelateerde uitkering De uitkering die een gedeeltelijk arbeidsongeschikte ontvangt na de loondoorbetaling door de werkgever. De uitkering is maximaal 70% van het laatstverdiende (gemaximeerde) dagloon. De uitkering bedraagt gedurende de eerste twee maanden 75% van het laatstverdiende (gemaximeerde) dagloon. WGA-vervolguitkering Een uitkering, gebaseerd op het minimumloon, die de gedeeltelijk arbeidsongeschikte werknemer ontvangt wanneer hij zijn restcapaciteit onvoldoende benut. WIA-excedentverzekering Een verzekering die een uitkering geeft van 70% of 80% het verschil tussen het maximale dagloon en het hogere dagloon van de arbeidsongeschikte werknemer. Woonlastenbescherming Een verzekering die een uitkering geeft bij gehele of gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid, waarmee de woonlasten kunnen worden opgevangen.

13 Kernbegrippen per hoofdstuk 13 Kernbegrippen hoofdstuk 8 4 uit 5-jareneis De werknemer voldoet aan de 4 uit 5-jareneis wanneer hij in de laatste 5 jaar, ten minste 4 jaar heeft gewerkt. 5-uurscriterium Het verlies van minimaal 5 arbeidsuren per kalenderweek. 26-wekeneis/referte-eis Een werknemer voldoet aan de 26-wekeneis/referte-eis wanneer hij 26 weken in de afgelopen 36 weken gewerkt heeft. 50%-criterium Het verlies van ten minste de helft van het aantal arbeidsuren per kalenderweek. Arbeidsuren De uren die de werknemer gemiddeld in de 26 weken voorafgaand aan de week van het verlies van arbeidsuren, gewerkt heeft. De bijstand Een uitkering voortvloeiende uit de Wet Werk en Bijstand. Kantonrechtersformule A B C Een methode om de hoogte van de ontslagvergoeding te berekenen. De berekening is gebaseerd op gewogen dienstjaren (A), waarbij dienstjaren op oudere leeftijd zwaarder tellen dan de diensjaren op jongere leeftijd. Daarnaast wordt de beloning (B) in de formule meegenomen. Tot slot wordt er een correctiefactor (C) toegepast. De correctiefactor is 1 wanneer het ontslag niet te verwijten valt aan de werkgever of de werknemer. Is er sprake van een verwijt, dan kan de correctiefactor lager (verwijt aan werknemer) of hoger (verwijt aan werkgever) vastgesteld worden. Kortdurende WW-uitkering Een werkloosheidsuitkering van 3 maanden voor werknemers die alleen voldoen aan de referte-eis. Loongerelateerde WW-uitkering Een werkloosheidsuitkering van minimaal 4 en maximaal 38 maanden voor werknemers die werkloos worden en voldoen aan de referte-eis en de 4 uit 5-jareneis. Normuitkering De hoogte van de uitkering uit de Wet Werk en Bijstand die een persoon zonder andere inkomstenbronnen ontvangt. De normuitkering is afhankelijk van de gezinssamenstelling. Ontslagvergoeding/gouden handdruk De werknemer ontvangt van zijn werkgever bij ontslag een bedrag dat gebaseerd is op zijn diensttijd en inkomen. Pensioenbreuk De werknemer bouwt te weinig pensioen op en heeft op pensioendatum een tekort aan inkomen. Sociaal minimum Het minimale inkomen dat een persoon nodig heeft om in zijn basisbehoeften te voorzien. Afhankelijk van de gezinssamenstelling is de hoogte van het sociaal minimum vastgesteld op 70% tot 100% van het minimumloon. Stamrecht De ontslagvergoeding wordt gestort in een verzekering waaruit direct, of op een later moment (maximaal 65-jarige leeftijd) periodieke uitkeringen gedaan worden. Stamrecht-bv De ontslagvergoeding wordt in een nieuw op te richten bv gestort. De werknemer wordt hiervan de directeur-grootaandeelhouder en kan aan zichzelf direct, of op latere termijn, periodieke uitkeringen uitkeren. Stichting Financiering Voortzetting Pensioenverzekering (FVP) Een stichting die ervoor zorgt dat de pensioenopbouw van werkloze werknemers van 40 jaar of ouder, tijdelijk wordt voortgezet. Strafheffing Wanneer de ontslagvergoeding eigenlijk een verkapte vergoeding is om de werknemer vervroegd met pensioen te sturen, legt de overheid de werkgever een strafheffing op van 26% van de ontslagvergoeding. Tijdsevenredige pensioenaanspraak (TEP) De pensioenrechten die een werknemer meekrijgt wanneer hij zijn dienstverband bij een werkgever beëindigt. Uitkeringsgerechtigde Een persoon die van overheidswege een uitkering ontvangt. Verwijtbaar werkloos Het verlies aan arbeidsuren is direct aan het handelen van de werknemer te wijten. Werkloosheid Het verliezen van arbeidsuren waardoor er een inkomenstekort ontstaat.

14