Veelgestelde vragen over vertrouwenspersonen en vertegenwoordigers

Transcriptie

1 1 Veelgestelde vragen over vertrouwenspersonen en vertegenwoordigers Wat is het verschil tussen een vertrouwenspersoon en een vertegenwoordiger? De vertrouwenspersoon is een familielid, vriend of een andere persoon die door jou is aangewezen om je bij te staan bij: het verkrijgen van informatie over je gezondheidstoestand; de inzage van je patiëntendossier of het verkrijgen van een afschrift ervan; het neerleggen van een klacht. Een vertrouwenspersoon aanwijzen kan met het formulier 'Aanwijzing van een vertrouwenspersoon'. Een vertrouwenspersoon mag niet worden verward met een vertegenwoordiger, die opkomt voor je rechten als je hiertoe zelf niet in staat bent. De vertegenwoordiger is de persoon die in naam van de patiënt de rechten van de patiënt uitoefent als de patiënt hier zelf niet toe in staat is: Bij een minderjarige patiënt die volgens de zorgverlener niet in staat is tot een redelijke beoordeling van zijn belangen, treden de ouders of de voogd op als vertegenwoordiger. De minderjarige moet steeds betrokken worden bij de uitoefening van zijn rechten als patiënt. Hij kan zelfs zijn rechten geheel of gedeeltelijk zelfstandig uitoefenen als de zorgverlener hem in staat acht om zijn belangen redelijk te beoordelen. Bij een meerderjarige patiënt die volgens de zorgverlener feitelijk niet in staat is om zijn wil te uiten ( bijvoorbeeld door een coma, een vergevorderde staat van dementie, ) zal in de eerste plaats de door de patiënt aangeduide vertegenwoordiger optreden. De patiënt kan op voorhand, op het moment dat hij nog zelf zijn wil kan uiten, een persoon aanduiden in wie hij vertrouwen stelt. Dat kan via een schriftelijk, gedagtekend mandaat. anwijzing_vertegenwoordiger.pdf. Sinds 1 maart 2019 is het ook mogelijk om dit te doen met een zorgvolmacht. (Voor meer uitleg hierover zie de vraag Wat is een zorgvolmacht? ) De vertegenwoordiger zal in naam van de patiënt optreden als en zolang de patiënt niet in staat is zijn rechten zelf uit te oefenen. Het is belangrijk dat je als patiënt zorgt dat de zorgverleners over dit formulier beschikken. Daarom voeg je dit toe aan je patiëntendossier. Je kunt dit zelf doen of via jouw zorgverlener. Als je kiest voor een zorgvolmacht, moet je dit laten registreren in het centraal register van de lastgevingsovereenkomsten. Dit kan via een notaris of via de griffie van het vredegerecht. Deze aanstelling kan steeds worden ingetrokken. Meer info op: ng_vertegenwoordiger.pdf

2 2 Heb je geen vertegenwoordiger aangeduid, of treedt de door de patiënt aangewezen vertegenwoordiger niet op, dan worden de rechten van de patiënt uitgeoefend door de bewindvoerder over de persoon, na machtiging door de vrederechter voor zover en zolang de beschermde persoon niet in staat is zijn rechten zelf uit te oefenen. o Is er geen bewindvoerder bevoegd om de patiënt te vertegenwoordigen? Dan wordt je samenwonende echtgenoot of de wettelijk of feitelijk samenwonende partner beschouwd als je vertegenwoordiger. Bij afwezigheid ervan of als deze persoon dit niet wil doen, word je in vervangende volgorde vertegenwoordigd door een meerderjarig kind, een ouder of een meerderjarige broer of zus. Bij afwezigheid ervan, als deze persoon dit niet wenst te doen of als er een conflict is tussen meerdere mogelijke vertegenwoordigers (bv. tussen meerderjarige kinderen), behartigt de zorgverlener je belangen na overleg met collega's. De begrippen vertrouwenspersoon en vertegenwoordiger komen in verschillende wetgevingen voor en hebben niet altijd dezelfde betekenis. Voor meer informatie hierover kun je terecht op Wanneer kan de vrederechter een bewindvoerder over de persoon aanduiden? En wat betekent dit dan voor de uitoefening van mijn rechten als patiënt? Een mensenleven hangt aan elkaar van beslissingen. Sommige volwassenen kunnen die niet (meer) alleen nemen en moeten daarbij worden geholpen. In 2014 ging een nieuwe wet over bewindvoering van kracht. Deze beschermingsmaatregel vertrekt van de mogelijkheden van de te beschermen persoon: wat kan hij zelf beslissen, bij welke beslissingen heeft hij hulp nodig, en welke beslissingen neem jij beter in zijn plaats? Op basis van deze vragen kan via een lastgeving, de zogenaamde zorgvolmacht (zie verder) of via een bewind een bescherming op maat worden ontworpen. Die grijpt zo weinig mogelijk in in het leven van de persoon en geeft hem zoveel mogelijk autonomie. De voorkeur gaat daarbij, meer dan vroeger, uit naar een regeling zonder tussenkomst van de rechter. De beschermde persoon en zijn familie bepalen dus zelf mee hoe het beschermingsstatuut er moet uitzien. Dit beschermingsstatuut is bedoeld voor meerderjarigen die door hun lichamelijke of geestelijke gezondheidstoestand geheel of gedeeltelijk, tijdelijk of definitief, niet in staat zijn om zelf behoorlijk hun goederen of persoonlijke rechten te beheren. De te beschermen persoon zelf, zijn familie, een andere belanghebbende (zoals een buur, een verzorger of een maatschappelijk werker), of de procureur des Konings kunnen de aanstelling van een bewindvoerder aanvragen aan de vrederechter van de verblijf- of woonplaats van de te beschermen persoon. De rechter bekijkt wat deze persoon (nog) zelf kan en waar hij hulp bij nodig heeft. Hij zal dan een bescherming op maat uitwerken. Zo kan de vrederechter beslissen om een bewindvoerder aan te stellen voor de uitoefening van de rechten van de patiënt. Dit gebeurt als de vrederechter oordeelt dat die persoon dit niet meer zelf kan, al dan niet tijdelijk. De bewindvoerder zal dan optreden in de plaats en in naam van de beschermde persoon en zijn

3 3 rechten als patiënt uitoefenen, als de beschermde persoon geen vertegenwoordiger voor de uitoefening van zijn patiëntenrechten had benoemd. Stel dat mij iets overkomt (ongeval, coma ) waardoor ik niet meer in staat ben zelf te beslissen, wie zal dan voor mij beslissen? Is de patiënt meerderjarig en oordeelt de zorgverlener dat hij feitelijk niet in staat is zijn rechten uit te oefenen? Dan geldt volgende wettelijk voorziene (cascade)regeling: 1. Er is een vooraf door de patiënt aangeduide/benoemde vertegenwoordiger: De patiënt kan op een moment dat hij nog wilsbekwaam is een persoon aanduiden als benoemde vertegenwoordiger. Dit kan gebeuren met een door de patiënt en de vertegenwoordiger gedagtekend mandaat. Omdat jouw zorgverlener over dit formulier moet kunnen beschikken voeg je het best toe aan je patiëntendossier. Sinds 1 maart 2019 kun je hiervoor ook gebruikmaken van de zorgvolmacht (zie vraag Wat is een zorgvolmacht? ) 2. De vrederechter heeft een bewindvoerder over de persoon aangesteld voor de patiënt: Als er geen benoemde vertegenwoordiger is aangeduid, of als deze weigert op te treden, is de volgende in rij de bewindvoerder over de persoon. De vrederechter kan beslissen om een bewindvoerder aan te stellen voor de uitoefening van de rechten van de patiënt indien hij oordeelt dat die persoon dit, al dan niet tijdelijk, niet meer zelf kan. 3. Er is geen benoemde vertegenwoordiger, noch bewindvoerder: Dan is de vervangende volgorde voor de vertegenwoordiging van de patiënt: a. de samenwonende echtgenoot of partner, b. het meerderjarig kind, c. een ouder, d. een meerderjarige broer of zus. Is er geen vertegenwoordiger of is er een conflict tussen vertegenwoordigers van hetzelfde niveau (bv. meerdere kinderen)? Dan behartigt de zorgverlener die de patiënt behandelt de belangen van de patiënt in overleg met het multidisciplinair team. Wat gebeurt er met mijn minderjarige kinderen wanneer mij en mijn partner iets overkomt? Als ouder heb je de mogelijkheid om voor het geval jou iets overkomt - een voogd aan te duiden voor je minderjarige kind(eren). De voogd wordt gezamenlijk door de ouders aangeduid, of door de ouder die het laatst het ouderlijk gezag uitoefent. Dit gebeurt met een verklaring voor de vrederechter of bij een notaris. Je kunt je keuze wijzigen via een nieuwe verklaring. De verklaring kun je ook herroepen bij de vrederechter of notaris waar de verklaring werd afgelegd. Als één ouder overlijdt, blijft de verklaring geldig tenzij de overlevende ouder ze herroept.

4 4 Als ouders geen voogd hebben aangeduid of hun keuze onmogelijk gevolgd kan worden, kiest de vrederechter een voogd. Bij voorkeur is dit een naast familielid. De vrederechter benoemt de voogd als deze dit aanvaardt. De voogd zal de minderjarige vanaf dan opvoeden en zijn goederen beheren. De voogd treedt ook op als wettelijke vertegenwoordiger van de minderjarige voor de uitoefening van zijn rechten als patiënt. Opgelet! De minderjarige moet steeds betrokken worden bij het uitoefenen van deze rechten. Hij kan ze ook deels of volledig zelf uitoefenen als de zorgverlener oordeelt dat de minderjarige hiertoe in staat is. Euthanasie: hoe zorg je ervoor dat dit kan doorgaan eenmaal je persoonlijke grens bereikt is? Op voorhand documenten ondertekenen? Je leest soms schrijnende verhalen in de media. Welke rol speelt een vertrouwenspersoon bij euthanasie? Wat als je op onomkeerbare wijze het bewustzijn verliest? Wens je dan euthanasie? Dan kun je vooraf een wilsverklaring opstellen. Opgelet! De wet houdt enkel rekening met de wilsverklaring wanneer: de patiënt lijdt aan een ernstige en ongeneeslijke, door ongeval of ziekte veroorzaakte aandoening, de patiënt niet meer bij bewustzijn is (geldt niet voor personen die wilsonbekwaam werden, zoals bijvoorbeeld bij dementie maar nog bij bewustzijn zijn), deze toestand onomkeerbaar is. De wilsverklaring moet op papier worden gezet in aanwezigheid van twee meerderjarige getuigen. Minstens één van de getuigen mag geen erfgenaam zijn of materieel belang hebben bij je dood. Je kunt één of meerdere vertrouwenspersonen aanduiden die je behandelende arts op de hoogte brengen van je wil. De behandelende arts, de geraadpleegde arts en de leden van het verplegend team kunnen niet als vertrouwenspersoon optreden. De wilsverklaring moet gedateerd en ondertekend worden door degene die de verklaring aflegt, de getuigen en de aangeduide vertrouwensperso(o)n(e)n. Kun je zelf het document niet meer ondertekenen? Dan kan een meerderjarig persoon die geen enkel belang heeft bij je overlijden dat doen. De wilsverklaring moet vermelden waarom je niet in staat was te tekenen. Een medisch getuigschrift moet toegevoegd worden om te bewijzen dat je fysiek blijvend niet in staat was de wilsverklaring op te stellen en te tekenen. Maak het document op in meer dan één exemplaar (kopies van het originele document voorzien van originele handtekeningen volstaan). Het is belangrijk dat elke betrokkene (naasten en de behandelend artsen) voorafgaand op de hoogte zijn van het document en er toegang toe hebben. De overheid kan de wilsverklaring registreren. Wil je daarvan gebruikmaken, voorzie dan daarvoor een extra exemplaar.

5 5 Let op: Een wilsverklaring is maximaal 5 jaar geldig. Denk er dus aan om ze tijdig te vernieuwen. De vorm waaraan de wilsverklaring moet beantwoorden, is wettelijk vastgelegd. In alle andere gevallen moet de persoon die euthanasie aanvraagt handelings-en wilsbekwaam zijn: hij moet zich goed bewust zijn van zijn situatie en van de resterende behandelingsmogelijkheden en de prognose. De persoon moet zijn verzoek tot euthanasie schriftelijk formuleren. Daarnaast moeten alle andere wettelijke voorwaarden voor euthanasie vervuld zijn. Ik woon alleen. Wie kan ik aanduiden als vertrouwenspersoon? Zijn er voorwaarden om deze rol op te nemen? Moet dit ergens geregistreerd worden? Er zijn in principe geen formaliteiten voor de aanduiding van een vertrouwenspersoon. Je kunt wel vrijblijvend de vertrouwenspersoon (laten) toevoegen aan je patiëntendossier. Je kiest zelf wie je als vertrouwenspersoon aanduidt. Dit kan iedereen zijn, zolang jij de persoon vertrouwt en hij of zij de rol wil opnemen. Naast familie kun je ook een vriend, buur of zelfs een andere patiënt vragen. Kan ik, afhankelijk van wie er in de buurt is, steeds een andere vertrouwenspersoon aanduiden? Afhankelijk van het moment en de beschikbaarheid van de mensen rondom jou, kun je meerdere vertrouwenspersonen hebben. Wat is er belangrijk bij het aanduiden van je vertrouwenspersoon? - Je moet hem/haar vertrouwen. - De persoon moet bereid zijn om de rol van vertrouwenspersoon op te nemen. Je moet hem/haar niet formeel aanduiden. Wat mag/kan een vertrouwenspersoon eigenlijk doen? Je vertrouwenspersoon kan je ondersteunen en bijstaan bij: - consultaties bij een arts: o De vertrouwenspersoon luistert mee naar de info en stelt bijkomende vragen. o Hij/zij bewaakt dat de patiënt de informatie begrijpt en ermee aan de slag kan gaan. - inzage en afschrift van je patiëntendossier; - het neerleggen van een klacht bij de ombudsdienst. Als patiënt blijf je zelf je rechten uitoefenen.

6 6 Wat als ik niet meer in staat ben om zelfstandig beslissingen te nemen over mijn gezondheid? Mag/kan de vertrouwenspersoon dan in mijn naam optreden? Als je zelf niet meer in staat bent om jouw rechten uit te oefenen en zelf te beslissen, kan jouw vertrouwenspersoon niet beslissen in jouw plaats. Een vertrouwenspersoon kan je enkel bijstaan. Hij kan nooit in jouw plaats beslissen, ook niet wanneer je wilsonbekwaam wordt. Jouw vertrouwenspersoon kan slechts switchen naar de rol van vertegenwoordiger als je hem schriftelijk hebt benoemd als jouw vertegenwoordiger op een moment dat je nog wilsbekwaam was. Vandaar het grote belang om een vertegenwoordiger te benoemen als je dit zelf nog kunt. Doe je dit niet, dan treedt de cascaderegeling in werking: 1. De bewindvoerder over de persoon, na machtiging door de vrederechter: als de patiënt geen benoemde vertegenwoordiger heeft aangeduid, of deze weigert op te treden, is de volgende in rij om vertegenwoordiger te zijn de bewindvoerder over de persoon. 2. Indien er geen benoemde vertegenwoordiger is aangeduid, noch een bewindvoerder is die bevoegd is om de patiënt te vertegenwoordigen, treden in vervangende volgorde op als vertegenwoordiger van de patiënt: a. de samenwonende echtgenoot of partner, b. het meerderjarig kind, c. een ouder, d. een meerderjarige broer of zus. Is er geen vertegenwoordiger of is er een conflict tussen mogelijke vertegenwoordigers van hetzelfde niveau (bv. meerdere kinderen)? Dan behartigt de zorgverlener die de patiënt behandelt de belangen van de patiënt in overleg met het multidisciplinair team. Mijn partner is overleden. Ik heb drie kinderen en met de oudste heb ik geen contact. Wie zal mij vertegenwoordigen in het kader van mijn patiëntenrechten wanneer ik het zelf niet meer kan? Zolang je zelf kunt beslissen, kun je ook zelf bepalen wie in jouw naam mag beslissen als je dit zelf niet meer kunt. Die persoon kan gelijk wie zijn en is dus niet per se familie. Het volstaat om een schriftelijk document op te maken dat je allebei ondertekent. Je kan dit ook doen aan de hand van een zorgvolmacht. (zie vraag Wat is een zorgvolmacht? ) Heb je, op het moment dat je zelf niet meer kunt beslissen, geen benoemde vertegenwoordiger aangeduid, dan is de bewindvoerder (aangeduid door de vrederechter) de volgende in rij. Is er ook geen bewindvoerder aangeduid, dan treden in vervangende volgorde op: a. de samenwonende echtgenoot of partner, b. het meerderjarig kind, c. een ouder, d. een meerderjarige broer of zus.

7 7 Als er geen vertegenwoordiger is of als er een conflict is tussen meerdere mogelijke vertegenwoordigers van hetzelfde niveau (bv meerdere kinderen), dan behartigt de zorgverlener die de patiënt behandelt de belangen van de patiënt, in overleg met het multidisciplinair team. Ik zou graag willen dat mijn zus mijn patiëntenrechten mag uitoefenen als ik dat zelf niet meer kan. Kan dit? Dit kan. Maar om zeker te zijn, doe je er goed aan om haar nu al te benoemen als jouw vertegenwoordiger. Dit moet schriftelijk gebeuren en door zowel jezelf als door jouw zus ondertekend worden. Doe je dit niet, dan geldt de wettelijke cascaderegeling (zie hoger). Ik ben in behandeling bij mijn specialist in het ziekenhuis. Ik weet dat de arts een elektronisch patiëntendossier voor mij bij houdt. Hoe kan ik ervoor zorgen dat de naam van mijn vertegenwoordiger in mijn elektronisch patiëntendossier opgenomen wordt? Na een consultatie, onderzoek of opname in een ziekenhuis, registreert de zorgverlener uw gezondheidsgegevens in het digitale netwerk dat ziekenhuizen uit een bepaalde regio gebruiken om onderling gegevens uit te wisselen. Een digitaal netwerk laat patiënten en zorgverleners met wie de patiënt een therapeutische relatie heeft, toe om snel en veilig gegevens over de gezondheid van de patiënt uit te wisselen en te delen met respect voor de rechten als patiënt. De uitwisseling kan enkel plaatsvinden tussen zorgverleners met wie u een therapeutische relatie heeft. Er bestaan vandaag 4 digitale netwerken: Cozo (collaboratief zorgplatform, het Vlaams Ziekenhuisnetwerk (VZN KUL), het réseau santé wallonne (RSW) en het Brussels gezondheidsnetwerk (BGN) of Abrumet. Ook de contactgegevens van uw vertegenwoordiger kunnen in dit digitale netwerk geregistreerd worden. Hoe gebeurt dit? Er zijn twee mogelijkheden. Ofwel geeft u uw formulier tot aanduiding van de vertegenwoordiger, gedagtekend en ondertekend door u zelf als patiënt en door uw vertegenwoordiger, af aan uw zorgverlener en vraagt hem/haar om dit formulier op te laden in uw elektronisch patiëntendossier en te registreren in het digitale netwerk. U kan dit ook zelf online doen. Via de website mijngezondheid.be, rubriek rapporten en resultaten kan u rechtstreeks doorverbinden naar het digitaal netwerk waar over u gegevens geregistreerd staan. Zo hoeft u niet te weten welk digitaal netwerk in uw geval van toepassing is. U kan dan met uw elektronische identiteitskaart (e-id of itsme) inloggen op de website van het digitaal netwerk waarbij uw zorgverlener aangesloten is. Elk digitaal netwerk heeft een rubriek FAQ s waar ook telkens een vraag opgenomen is die u wegwijs maakt hoe

8 8 u uw vertegenwoordiger kan aanduiden en toegang kan geven tot uw elektronisch patiëntendossier. Is mijn vertegenwoordiger en vertrouwenspersoon één en dezelfde persoon? Niet noodzakelijk, jij kunt dit zelf bepalen. Als je dat wil, doe je er goed aan die persoon aan te duiden als jouw benoemde vertegenwoordiger op het moment dat je dit nog kunt. Anders geldt de wettelijke cascaderegeling. Beantwoordt deze aan jouw wensen, dan hoef je niet noodzakelijk een benoemde vertegenwoordiger aan te duiden. Wil je iemand anders of wil je eerder jouw zus dan één van jouw kinderen, dan doe je er best aan je zus toch als vertegenwoordiger te benoemen op een moment dat je nog in staat bent je wil te uiten. Wat is een zorgvolmacht? En heeft dit iets te maken met mijn patiëntenrechten? Wilsonbekwaamheid Iemand die zelf niet meer in staat is bepaalde handelingen te stellen of geen beslissingen meer kan nemen, noemt men een wilsonbekwame persoon. Wil je graag zeker zijn dat één of meerdere personen van jouw keuze jouw belangen behartigen op het moment dat je zelf niet meer kunt? Dan kun je die personen een zogenaamde zorgvolmacht geven om bepaalde handelingen in jouw naam en voor jouw rekening te stellen: dit kun je onmiddellijk in werking doen treden, ofwel geef je deze zorgvolmacht veiligheidshalve, voor het geval je ooit wils- of handelingsonbekwaam wordt. Tot voor 1 maart 2019 was een zorgvolmacht enkel mogelijk voor het beheer van je vermogen, vanaf 1 maart kun je deze zorgvolmacht ook gebruiken voor de beslissingen over je persoon. Je kunt één of meerdere personen aanduiden via de zorgvolmacht om ervoor te zorgen dat je alle noodzakelijke zorgen krijgt als je ziek wordt. Zij zien toe op de naleving van jouw rechten als patiënt. Moet ik naar de rechtbank om de zorgvolmacht in orde te brengen? Neen, je hoeft niet naar de rechtbank te gaan. Je kunt dit volledig zelf doen. Belangrijk is wel dat registratie nodig is opdat de zorgvolmacht uitwerking heeft. Je kunt de zorgvolmacht laten opmaken door een notaris die dan zorgt voor de registratie. Als je de zorgvolmacht zelf opmaakt, kun je hem laten registreren via de griffie van het vredegerecht. De registratiekosten bedragen 18,15 euro, inclusief BTW. Als je de zorgvolmacht intrekt of herroept, moet je ook het einde van de zorgvolmacht laten registreren, waarvoor opnieuw een tarief van 18,50 euro geldt. Je kunt ook altijd de identiteit van je vertegenwoordiger laten noteren in jouw patiëntendossier. Dit kan volledig gratis. Op die manier kan dit gegeven gedeeld worden met alle zorgverleners die met jou een therapeutische relatie hebben, indien je hiervoor jouw toestemming hebt gegeven.

9 9 Wat is het verschil dan tussen een zorgvolmacht en het formulier waarbij ik mijn vertegenwoordiger aanduid en dat ik laat toevoegen aan mijn patiëntendossier? Wat kies ik best? Beide opties zijn mogelijk en hebben elk hun sterktes en zwaktes. Zorgvolmacht Gedagtekend en ondertekend formulier STERKTES Je kunt via één document iemand aanduiden, zowel voor jouw vermogen als voor de beslissingen over jouw persoon. Gratis. Officieel register waar deze volmacht wordt geregistreerd en waar dit dus terug te vinden is. Snel en laagdrempelig. Door arts gekend of minstens mogelijk om snel te kennen. Rechtstreekse link met het patiëntendossier. Intrekking of herroeping kan kosteloos via een schriftelijk gedagtekend en ondertekend document door de patiënt. ZWAKTES Kostprijs registratie + kostprijs intrekking of wijziging. Geen officiële afzonderlijke registratie. Moet via notaris of minstens registratie via de griffie van vredegerecht. Nog niet altijd even gemakkelijk te doen + verschillende systemen afhankelijk van tot welk uitwisselingsnetwerk het ziekenhuis of de zorgverlener behoort.

10 10 Niet in dialoog/contact met zorgverleners die precies op de hoogte moeten zijn op moment dat het nodig is. Geen rechtstreekse link met het patiëntendossier. Mijn schoonbroer is terminaal en moet binnenkort het ziekenhuis verlaten, maar hij heeft geen eigen woonst. De familie vraagt of hij niet opgenomen kan worden in een palliatieve eenheid van het ziekenhuis, maar de schoonbroer ziet dat zelf niet zitten. Waar moet hij nu naartoe en wie moet beslissen? Zolang de schoonbroer wilsbekwaam is, zal hij zelf zijn beslissingen nemen. Er is op dat moment geen sprake van een vertegenwoordiger. De familie is hoogstens vertrouwenspersoon en kan de patiënt bijstaan en ondersteunen. Zij kan in dialoog met de patiënt en het team van het ziekenhuis proberen om tot een aanvaardbare oplossing te komen voor iedereen, en in de eerste plaats voor de patiënt zelf. In de meeste ziekenhuizen zijn heel wat mensen betrokken bij het ontslag van een patiënt: arts, verpleegkundige, kinesitherapeut, ergotherapeut, logopedist, diëtist en psycholoog. Zij werken vaak al lang op voorhand naar het ontslagmoment toe. Ze informeren de patiënt en stomen hem klaar voor de dag dat hij het ziekenhuis verlaat. Daarnaast zijn in sommige ziekenhuizen een aantal ziekenhuismedewerkers heel specifiek met ontslagmanagement bezig. De maatschappelijk werker begeleidt de patiënt als hij na zijn opname nood heeft aan thuiszorg of als hij naar een instelling moet. Het is zeker normaal dat de patiënt en zijn familie veel vragen en twijfels hebben bij het ontslag uit het ziekenhuis van een palliatieve patiënt. Kunnen wij ons familielid nog wel thuis houden? Kunnen wij dat wel aan? Hoe gaan we dat praktisch bolwerken? Zoiets vergt heel wat begeleiding door de maatschappelijk werker. Wat wil de patiënt zelf? Kunnen we bijkomende zorg aan huis organiseren? Zijn er eventueel familieleden of vrienden die kunnen helpen? Wat zijn de financiële mogelijkheden? Dat proces duurt soms weken en de aanvaarding van de nieuwe situatie is minstens even belangrijk als de praktische ondersteuning. Je kunt met jouw vragen ook terecht bij een palliatief netwerk in jouw buurt: De netwerken palliatieve zorg informeren over de mogelijkheden en het aanbod van palliatieve zorg in de regio. Daarnaast bevorderen ze de samenwerking met verschillende partners. Het gaat om organisaties van eerstelijnszorgverleners (huisarts, thuisverpleegkundige, maatschappelijk werker, verzorgende, kinesitherapeut ), woonzorgcentra, ziekenhuizen, palliatieve zorgeenheden, voorzieningen voor personen met een beperking en specifieke zorgorganisaties voor vrijwilligers, families en mantelzorgers.