Gay-Straight Alliance

Transcriptie

1 Gay-Straight Alliance Ondersteun de op uw school

2 De Gay-Straight Alliance (GSA) is een groepje leerlingen (en ondersteunende docenten) die willen dat hun school veilig is voor iedereen. Of je nu homo, hetero, lesbo, bi, transgender of in dubio bent. Door zelf een GSA op te zetten, ontwikkelen uw leerlingen zich tot mondige burgers. Door het organiseren van acties en projecten leren uw leerlingen veel over samenwerking en hoe ze hun eigen wereld ten positieve kunnen beïnvloeden. Een leerlingeninitiatief als de GSA zorgt ervoor dat pubers die onzeker zijn over hun seksuele oriëntatie en/of hun genderidentiteit zich gesteund voelen door medeleerlingen. Daarnaast heeft de GSA een positieve uitwerking op de sociale veiligheid van iedereen in de school. De Erkenningscommissie Interventies van het RIVM heeft de Gay-Straight Alliances (GSA s) beoordeeld als goed onderbouwd. Dit is een uitgave van het Gay-Straight Alliance Netwerk voor schoolleiders. Ondersteund door COC Nederland Fotografie: Emil de Jong, Renate van Dijk Tekst: Gerrit Jan Wielinga Ontwerp: Buro RuSt, Jurian Möller De GSA-aanpak is beschreven, onderbouwd en geëvalueerd, zodat de Erkenningscommissie de interventie kon beoordelen op kwaliteit, uitvoerbaarheid en effectiviteit. In haar rapport noemt de commissie de aanpak van binnenuit en bottom-up sterk.

3 Voor ouders gaat er niets boven de veiligheid van hun kind. Peter van Dijk, directeur van het Leidsche Rijn College in Utrecht Op mijn vorige school hadden we een zeer succesvolle GSA, dus toen ik op deze school kwam heb ik vrij snel twee docenten gevraagd om het hier op te pakken. Het is een belangrijke vraag voor alle schoolleidingen: hoe zorg ik voor een inclusieve veilige sfeer op school? Voor leerlingen, maar ook voor docenten. Iedereen moet zich goed kunnen voelen. De gezonde ontwikkeling van leerlingen staat voorop, en dat kan eigenlijk alleen maar als leerlingen zich veilig en vertrouwd voelen op hun school. Sociale veiligheid is lastig grip op te krijgen, maar een basisvoorwaarde voor goed onderwijs. Dat los je niet op met alleen een pestprotocol, een anti-pestprogramma of alleen maar een GSA. Het is een mix van factoren. Op onze school begint sociale veiligheid al vóór de schoolvakantie als we tijdens een feestelijke ceremonie nieuwe leerlingen, ouders en school gezamenlijk afspraken ondertekenen over hoe we met elkaar omgaan. Pas als je de veiligheid op orde hebt, heb je een omgeving waarin leerlingen en medewerkers zich kunnen ontwikkelen. Daarnaast moet je er constant aan blijven werken. Niet alleen in de mentor- of sportles maar bijvoorbeeld ook bij drama, waar leerlingen zich kwetsbaar leren opstellen, zich leren presenteren en inleven in anderen. Het helpt ook dat er veel leerlingenactiviteiten buiten de lessen zijn. Daar leren leerlingen elkaar ook op andere manieren kennen. En het hebben van goede docenten is natuurlijk onontbeerlijk. Zij zijn essentieel voor de sfeer op school. Het is belangrijk dat alle leerlingen zich goed voelen op school. Ook de leerlingen die erachter komen dat ze iets anders in elkaar zitten dan de meeste van hun leeftijdgenoten. Sommige scholen zijn bang een roze school te worden als ze veel aandacht besteden aan homoseksualiteit of de GSA en vrezen dat ouders hier moeite mee hebben. Maar voor ouders gaat er niets boven de veiligheid van hun kind. Ik heb het nog nooit meegemaakt dat ouders de GSA hebben afgewezen, integendeel: je laat als GSA-school zien dat je actief discriminatie en pesten tegengaat, dat op jouw school iedereen ertoe doet en welkom is en dat je diversiteit als een vorm van rijkdom beschouwt.

4 Door het houden van publieksvriendelijke acties als de Paarse Vrijdag in december ( Draag paars om te laten zien dat iedereen zichzelf mag zijn ) en de International Day Of Silence in april ( Sta stil bij de gevolgen van pesten ) kunnen alle leerlingen hun steun laten zien voor veiligheid en diversiteit op school en zich uitspreken tegen pesten. De leerlingen van de GSA zorgen voor een supportsysteem op uw school waar medeleerlingen die zich op wat voor manier dan ook anders voelen terecht kunnen om hun hart te luchten en om moed te vinden. Door diversiteit en inclusief denken aan de orde te stellen zorgen leerlingen van de GSA ervoor dat deze onderwerpen bespreekbaar en zichtbaar blijven, zodat de sfeer goed kan blijven en uw leerlingen zich tot hun volle potentieel kunnen ontwikkelen. De leerlingen van de GSA zijn goed op de hoogte van wat er speelt op uw school, niet alleen in de lessen, maar ook buiten schooltijd. Zij zijn daardoor waardevolle bronnen van informatie voor u als schoolleiding vanuit het perspectief van de leerling.

5 We stimuleren onze leerlingen om zelf veel initiatief te nemen. Elly Loman, rector op het Vasthorst College in Amersfoort Het Vathorst is een innovatieve school. We zijn hier een aantal jaren geleden met het idee begonnen dat onderwijs in de 21ste eeuw een nieuwe aanpak nodig heeft. Leerlingen leren te leren in een positieve omgeving die uitgaat van wat je al kunt. Het is geen toeval dat de school in hetzelfde gebouw zit als het ICOON-theater: creatieve vakken als toneel, dans, muziek en kunst zijn belangrijke centrale vakken. De overige vakken worden ondermeer gegeven in het Leerhuis, grote ruimten waar alles kris-kras door elkaar georganiseerd lijkt. Daar wordt lesgegeven en leerlingen worden persoonlijk of in groepjes begeleid, ook zitten verschillende jaargangen en niveaus door elkaar heen, zodat leerlingen uit verschillende klassen elkaar kunnen beïnvloeden in hun ontwikkeling. Vrijwel alles gebeurt hier digitaal, dus geen gezeul met boeken. Ook hebben we geen bel, iedereen moet zelf op de tijd letten. Onze leerlingen zijn heel erg vrij in hun doen en laten. Al onze docenten zijn geworven op vakinhoudelijke kwaliteit samen met enthousiasme voor het individueel leren en worden ook door de leerlingen aangesproken met hun voornaam. De afstand tussen docent en leerling is dus erg klein en door deze nauwe banden is het gevoel van veiligheid groot. We scoren dan ook bovengemiddeld hoog in onderzoeken over veiligheid en sfeer. De onderwijsinspectie is erg tevreden over onze visie en op welke manier we dit in de praktijk hebben gebracht. Het slagingspercentage is hoog voor alle afdelingen, we streven alleen naar nog meer stabiliteit. De afgelopen jaren heeft het Vathorst een enorme groei meegemaakt. Steeds meer mensen geloven in onze manier van werken die jongeren de tools geeft om hun leven ook na school goed vorm te geven: initiatief nemen, feedback geven en ontvangen, samenwerken, reflecteren en een leerstrategie kiezen. We stimuleren onze leerlingen om zelf dingen op te zetten, zoals Majda, Matthijs en Puck bijvoorbeeld hebben gedaan met de GSA. Door zelf aan het roer te staan van zo n initiatief kunnen leerlingen ontdekken waar ze voor staan en zich ontwikkelen tot kritische burgers die in staat zijn het leven van henzelf en dat van anderen tot een hoger plan te brengen. Inmiddels is mevrouw Loman een nieuwe uitdaging aangegaan als rector op het Hyperion Lyceum in Amsterdam.

6 gaystraightalliance.nl (de home van de GSA) jongenout.nl (community van LHBT-jongeren* tot 18 jaar) voorlichtingindeklas.nl (boek hier uw voorlichtingslessen!) gayandschool.nl (boordevol advies voor scholen rondom seksuele diversiteit en genderidentiteit) iedereenisanders.nl (informatie en hulp voor jongeren die worstelen met hun seksuele oriëntatie of genderidentiteit) transvisiezorg.nl (advies en begeleiding van scholen met leerlingen die transgender zijn) coc.nl (de grootste LHBT-belangenorganisatie* van Nederland)

7 We verwelkomen leerlingen en docenten die hun eigen verhaal en ervaring meebrengen. René Venema, afdelingsleider brugklassen Christelijk College Nassau Veluwe in Harderwijk Wij zijn een school met een Christelijke identiteit, dat dragen we uit in alles wat we doen. De GSA is zeker een initiatief dat in die identiteit past. Op onze school is zorg voor de naaste een kernbegrip. Iedereen mag er zijn. Vanuit de school is er veel individuele aandacht voor leerlingen en de fatsoensnormen zijn hoog. Er wordt van iedereen verwacht om op een respectvolle manier met anderen om te gaan. Eén van de manieren waarop we dat proberen te bereiken is om de drempel tussen leerling en docent zo laag mogelijk te houden. Als er dan toch wat aan de hand is, dan signaleer je het niet alleen snel, maar kan het ook snel opgelost. Mijn ervaring zegt dat als er iets is wat lastig is, dat je het er zo snel mogelijk over moet hebben. De boel openbreken. Alleen al door het gesprek te voeren ontstaat er veiligheid. Natuurlijk is het dan wel belangrijk om je als schoolleider of als docent van je menselijke kant te laten zien. Door je kwetsbaar en open op te stellen kan er begrip ontstaan voor verschillen. Vanzelfsprekend staat de leerling bij ons centraal. Wat kun je, en wat wil je? We hebben dan ook allerlei initiatieven hier op school: een debatclub, een leerlingenvereniging, een kunstclub maar ook een gebedsgroep en dus ook een GSA. Om alle initiatieven in te kaderen zijn we als school bijgetreden bij de UNESCO-scholen. Dat geeft duurzaamheid aan het programma en zorgt ervoor dat we onze missie nog beter kunnen omschrijven en uitdragen. Als school zijn we erg trots op onze GSA en dat steken we niet onder stoelen of banken. Paarse Vrijdag wordt altijd uitbundig gevierd en we hebben ervoor gezorgd dat de GSA bij de leerlingenraad is ondergebracht. Dat is technisch gezien handig, als er bijvoorbeeld budget nodig is voor paarse balonnen, maar ook is de GSA daarmee gewaarborgd in de school en kan de leerlingenraad ook namens de GSA spreken als het gaat om specifieke zaken rond seksuele diversiteit en genderidentiteit. Ook naar de buitenwacht schamen we ons dus niet voor de GSA. Als ouders vragen hebben over het nut van zo n leerlingeninitiatief, dan zijn ze welkom. Dat we een GSA hebben wil niet zeggen dat we op onze school overdreven veel aandacht hebben voor seksuele diversiteit en genderidentiteit, maar dat we er wel relaxed mee omgaan en leerlingen en docenten verwelkomen die hun eigen verhaal en ervaring meebrengen naar het klaslokaal.

8 Let goed op hoe het personeel op uw school met elkaar omgaat. Zij hebben een voorbeeldfunctie binnen de school. Stimuleer hoge fatsoensnormen, en zorg ervoor dat zij deze uitdragen naar elkaar, en zeker naar de leerlingen toe. Evalueer regelmatig het pest-protocol. Wat werkt, en wat werkt niet? Maak aanpassingen gebaseerd op de praktijk. Een pest-protocol is een levend document dat continu onder de aandacht moet blijven van iedereen in de school. Blijf uw enthousiasme voor een diverse en inclusieve sfeer op school, waarin iedereen zich veilig voelt zodat iedereen zijn of haar volle potentieel kan ontwikkelen, benadrukken in alles wat u doet. Heeft u uw school op orde voor transgenderjongeren? Kunnen zij veilig naar het toilet? Kunnen zij zich veilig omkleden bij gym? Heeft u de schooladmistratie zodanig op orde dat transgenderjongeren volop zichzelf kunnen zijn, ook vóórdat zij hun geslacht officieel kunnen wijzigen (vanaf hun 16de)? Als iedereen zich prettig voelt op uw school, is dit niet alleen een krachtig statement, met alle voordelen van dien voor het aanzien van uw school, maar straalt de veiligheid op uw school ook af op uw persoonlijk leiderschap. Zorg ervoor dat de drempel naar uw kantoor laag genoeg is voor docenten, ouders en leerlingen zodat u, als nodig, tijdig kunt signaleren en ingrijpen. Beter nog: kom regelmatig samen met docenten en leerlingen (bijvoorbeeld de GSA) die weten wat er speelt in de school en met u mee kunnen denken. Kan uw personeel volledig uit de kast zijn op hun werk, ook in de klas? Waarom wel en/of waarom niet? Streef ernaar dat iedereen zichzelf kan zijn binnen uw school.

9