Samen Anders met Co-creatie in begeleiding in Peel en Maas

Transcriptie

1 Beknopte versie bestuur / beleid Samen Anders met Co-creatie in begeleiding in Peel en Maas Herijking implementatiestrategie en positionering functie begeleiding en dagvoorzieningenstructuur 2013 en verder 15 april 2013 Ron Genders, gemeente Peel en Maas Transitie-Trekker begeleiding en overall projectleider 3 D's Regisseur Leven in het Dorp WWZ tel.: , GSM: , mail: ron.genders@peelenmaas.nl

2 Implementatiestrategie Begeleiding 2013 en verder (beknopte versie bestuur / beleid) De onderbouwing van deze beknopte versie is uitgewerkt in de Implementatiestrategie Begeleiding 2013 en verder (versie beleidsmakers). De implementatiestrategie is het kompas voor het Implementatieteam begeleiding en de Projectgroep begeleiding in Peel en Maas. De implementatiestrategie is concreter uitgewerkt in de beleidsadviezen dagvoorzieningen, vervoer en Netwerk Welzijn Versterkt / Schakelplein. De hoofdstukken uit de implementatiestrategie (versie beleidsmakers) zijn in deze notitie bondig samengevat. In de hoofdstukken brengt een nieuwsflits uit 2020 de dan ontstane situatie in beeld. Vervolgens is de uitgangssituatie van het nu beschreven en de opgave voor de komende periode uitgewerkt. De notitie is rijkelijk doorspekt met afbeeldingen en foto s uit Peel en Maas. In april 2013 zijn de Implementatiestrategie Begeleiding 2013 en verder en de beleidsadviezen dagvoorzieningen, vervoer en Netwerk Welzijn Versterkt / Schakelplein vastgesteld door het College van Burgemeester en Wethouders van gemeente Peel en Maas en door het management van Zorgkantoor Coöperatie VGZ, regio Noord- en Midden-Limburg. De uitgebreide implementatiestrategie en beleidsadviezen zijn in augustus 2013 beschikbaar via Peel en Maas gaat door op de ingeslagen koers. De decentralisatie begeleiding is geen op zich zelf staand traject of ontwikkeling, maar past in een breder kader; het programma Leven in het Dorp WWZ (Wonen-Welzijn-Zorg). Leven in het Dorp WWZ is erop gericht om senioren en burgers in een kwetsbare positie in Peel en Maas in staat te stellen om de kwaliteit van leven te bevorderen en om zolang mogelijk de regie over hun eigen leven en leefomgeving te behouden, in de vertrouwde omgeving te blijven leven en deel te (blijven) nemen aan de samenleving. Inhoudsopgave Pag. 1 Inleiding: Samen Anders met Co-creatie 1 2 Positionering decentralisatie functie begeleiding in het sociale domein 3 3 Collectieve pijler: Dagvoorzieningen en vervoer 5 4 Individuele pijler: Netwerk Welzijn Versterkt (NWV) 8 5 Schakelplein: Op weg naar een brede en diepe gekantelde loketfunctie 12 6 Logeeropvang: Kortdurend verblijf 14 7 Projectorganisatie en bedrijfsvoering 16 8 Samenhang tussen 3D s en met andere thema s 21 9 Conclusies Implementatie 2013 en verder 29

3 1 Inleiding: Samen Anders met Co-creatie 2020FLITS * Het aantal 75+-ers in Peel en Maas is gestegen van (7%) naar (9%). * Veel burgers in een kwetsbare positie hebben complexe zorg- en ondersteuningsvragen. * De gemeente is sinds 2015 verantwoordelijk voor de decentralisaties Begeleiding, Participatiewet en Jeugdzorg. * De gemeente voert samen met andere regiepartijen de stuwende regie over alle functies waardoor mensen langer in hun eigen omgeving kunnen blijven leven en die deelname aan de samenleving bevorderen. * We weten nu wat van wie is. * Wij hebben gezamenlijk de beweging gemaakt van verzorgingsstaat naar een samenleving waar het normaal is dat je zorgt voor elkaar. * We vormen een samenleving van Vitale burgers en Vitale gemeenschappen. * 2012 uitgangssituatie De gemeente Peel en Maas gaat samen met haar netwerkpartners door op de ingeslagen koers. Na de kabinetsval in april 2012 zijn decentralisaties Begeleiding en WWnV (Wet Werken naar Vermogen) controversieel verklaard. In het regeerakkoord Rutte II is opgenomen dat de decentralisaties doorgaan vanaf De Participatiewet vervangt de WWnV. Naast begeleiding komen andere AWBZ-functies, zoals persoonlijke verzorging, over naar de Wmo. Verder vervallen ZZP (Zorg Zwaarte Pakket) 1 tot en met 3 en mogelijk ZZP 4. Verder verschuiven een aantal functies naar de Zvw (Zorgverzekeringswet). In de gemeentelijke kadernota 2013 De Wissels Om staan maatschappelijke opgave en transformatie naar nieuw systeem centraal. De decentralisatie begeleiding staat niet op zichzelf en past in het programma Leven in het Dorp WWZ. De invulling van de implementatiestrategie begeleiding bestrijkt de hele functie begeleiding en niet alleen het extramurale deel. De Transformatie betekent een wisseling (kanteling) van perspectieven van iedereen. Experimenteerruimte laat zien dat perspectieven wisselen, ontschotting mogelijk is en grenzen in regelgeving worden verlegd. We zijn begonnen met burgers in een zeer kwetsbare positie. De betrokkenen werken samen aan een andere inrichting van begeleiding met nieuwe werkwijzen en methodieken. Samen anders. Het huidige systeem (verzorgingssamenleving) kantelt in Peel en Maas op kleine schaal van binnen uit. Veel burgers, vrijwilligers en beroepskrachten creëren vernieuwende initiatieven en vormen netwerken. Innovatie, netwerken en beleidsontwikkeling krijgen vorm door Co-creatie en zijn gebaseerd op good persons, good networks en good practices. De implementatiestrategie is de basis voor een gezamenlijk inkoopkader functie begeleiding tussen gemeente Peel en Maas en Zorgkantoor Coöperatie VGZ, regio Noord- en Midden-Limburg. Het doel is het huidige niveau van ondersteuning/begeleiding en dagvoorzieningen dat nodig is te bestendigen en vanuit de implementatiestrategie verder te ontwikkelen naar een toekomstbestendig en duurzaam niveau. Het proactief oppakken van de opgave wordt gestimuleerd door gemeente en zorgkantoor. Het draagvlak voor de aanpak is groot. In de regio Noord-Limburg werken 7 gemeenten samen aan de decentralisaties. Uitgangspunt is lokaal wat kan en regionaal waar een meerwaarde is. 1

4 2

5 2 Positionering decentralisatie functie begeleiding in het sociale domein 2020FLITS * We spreken een nieuwe taal. * Sociale coöperaties van (groepen) burgers hebben voorzieningen van collectieven gerealiseerd die ieder voor zich niet kon realiseren. * Burgers zijn geleidelijk aan en naar vermogen (zoveel mogelijk) in de lead gekomen. * Burgers (gemeenschappen) hebben de ruimte van overheid en maatschappelijk partners om hun eigen oplossingen te zoeken. * De overheid faciliteert en stimuleert het proces van gemeenschapsontwikkeling als partner. * Burgers (in een kwetsbare positie) krijgen de coaching, ondersteuning, begeleiding en zorg op maat die nodig is om hun plek te vinden in de maatschappij. * De stuwende regie bestaat uit duidelijke toetsingskaders waarbinnen afspraken over samenwerking en verdeling van budgetten zijn gemaakt. * Regels maken de inhoud mogelijk. * Iedereen telt en doet mee.* Het tekort aan beroepskrachten is opgevangen. * Burgers zorgen voor elkaar. * 2012 uitgangssituatie De maatschappelijke opgave betekent een maatschappelijk debat over welk thema of vraagstuk is eigendom van wie?. Wie is (gedeeld) eigenaar: burgers zelf (de gemeenschap), maatschappelijk partners en/of de overheid. Dit leidt tot een hernieuwde brede maatschappelijke herwaardering van burgerschap en gemeenschapszin. Peel en Maas streeft naar de heelheid van de gemeenschap. Zelfsturing is daarin het leidende principe. In theorie zijn er drie vormen van sturing: communicatieve zelfsturing, regel sturing en autoritaire sturing. Deze zijn en blijven alle drie nodig. Naast de huidige regel sturing is in Peel en Maas een nieuw soort regel sturing ontstaan; stuwende regie. Communicatieve zelfsturing hoort bij vitale gemeenschappen. De basis is co-creatie, gelijkwaardigheid en solidariteit. Dit is een principieel andere positie dan de overheid die vanuit regels probeert problemen in de gemeenschap te corrigeren. Het is steeds zoeken naar een balans tussen terughoudendheid, stuwen en sturen. Stuwende regie van gemeente en zorgkantoor geeft ruimte en toetsingskaders om gezamenlijk te werken aan oplossingen. In Peel en Maas komen nieuwe initiatieven dialooggestuurd tot stand in de Gouden Driehoek. Ondersteuningsarrangementen zijn gebaseerd op eigen kracht van de burger en zijn sociale omgingen. Sociale coöperaties (voorzieningen van collectieven), collectieve en individuele voorzieningen geven invulling aan persoonlijke arrangementen. Uitgangspunten in Peel en Maas zijn: Niemand valt tussen wal en schip. Investeren aan voorkant (vitaliteit en gezondheid) levert rendement op aan achterkant (uitstel zware zorg en minder inzet beroepskrachten). Van smal loket naar een brede en diepe gekantelde loketfunctie. Lokaal wat kan en regionaal waar het een meerwaarde geeft. Betaalbaarheid door experimenten, deregulering en investeren in innovatie gericht op vitaliteit en samenlevingsproducten. Pijlers decentralisatie begeleiding: Collectief (dagvoorzieningen en vervoer) Individueel (Netwerk Welzijn Versterkt) Schakelplein 3

6 Communicatieve zelfsturing Dorpsoverleggen Leven in het dorp WWZ Kernteams WWZ, lokale werkgroepen, Leven in het Dorp, Doe mee! Burgerinitiatieven, Coöperaties Maatschappelijk ondernemen burgers (in een kwetsbare positie) en hun netwerken, sociale verbanden, Kernteams WWZ, gemeenschap Dorp Stuwende regie Uitvoeringsafspraken, toetsingskaders, gezamenlijk inkoopkader Kwalitatieve regels Regel sturing Wetten, Verordeningen, protocollen Autoritaire sturing Handhaving beleid budget uitvoering Regiepartijen overheid, gemeente en zorgkantoor/zorgverzekeraar Gouden Driehoek Maatschappelijk partners professionele partijen, informele zorgorganisaties, (georganiseerde) vrijwilligers 4

7 3 Collectieve pijler: Dagvoorzieningen en vervoer 2020FLITS * In alle dorpen zijn dorpsdagvoorzieningen. * Stichtingen van vrijwilligers staan in de eigen dorpsdagvoorziening aan het roer en zorgen voor beheer en exploitatie. * Zorgboeren en maatschappelijk ondernemers (ZB/MO) hebben een rechtstreekse inkooprelatie met regiepartijen. * De dorpsdagvoorzieningen, ZB/MO en AWBZ-dagbesteding vormen een samenwerkend netwerk en zijn versterkend naar elkaar toe. * Dagvoorzieningen in Peel en Maas herbergen deelnemers uit andere gemeenten en andersom. * Burgers in een kwetsbare positie maken regionaal gebruik van vervoerssysteem samengesteld uit dorpsvervoer, openbaar vervoer en (commercieel) taxivervoer. * 2012 uitgangssituatie Dagvoorzieningenstructuur In de inrichting van een dekkende dagvoorzieningenstructuur wordt onderscheid gemaakt naar drie type dagvoorzieningen: Dorpsdagvoorzieningen (5 huiskamers, 5 dorpsdagvoorzieningen en in 4 dorpen in ontwikkeling, in Meijel in Sint Jozef Wonen en Zorg). Dagvoorzieningen zorgboerderijen/maatschappelijk ondernemers (6 zorgboeren, 4 maatschappelijk ondernemers in het buitengebied) Dagbesteding AWBZ (11 voorzieningen met AWBZ-dagbesteding) De dagbesteding voor kinderen, jongeren en jong volwassenen is nog niet geheel in beeld gebracht. In de dorpsdagvoorzieningen kunnen senioren met en zonder AWBZ-indicatie terecht (binnen de grenzen/mogelijkheden). Sinds april 2012 werken de dorpsdagvoorzieningen in Koningslust en Grashoek als pilot al volledig conform de voorgestelde beleidslijn. De stichtingen van vrijwilligers staan in Koningslust en Grashoek zelf aan het roer in hun eigen Dorpsdagvoorziening. De dorpsdagvoorzieningen zijn volop in ontwikkeling, ieder in zijn eigen tempo en aanpak. Maatwerk naar behoefte vanuit het dorp en naar draagkracht vanuit de lokale gemeenschap staat daarbij centraal. Gemeentegrens overschrijdende deelname aan ZB/MO: ca. 50% deelnemers uit Peel en Maas, rest uit omliggende gemeenten. In verschillende werkgroepen worden lokaal en Peel en Maas-breed ervaringen uitgewisseld over de invulling. Dit is co-creatie. Opgave dagvoorzieningenstructuur: De pilot van de dorpsdagvoorzieningen in Koningslust en Grashoek wordt in 2013 gecontinueerd op basis van een beleidsadvies. De ondersteuningsfunctie door Vorkmeer aan de lokale werkgroepen vraagt een versterking. Daar waar mogelijk is en behoefte is, zal gekeken worden of verschillende doelgroepen van mensen in een kwetsbare positie voor (arbeidsmatige) dagbesteding gebruik kunnen gaan maken van de dorpsdagvoorzieningen. De samenwerking tussen de ZB/MO zal gecontinueerd en verstevigd worden. De samenwerking met en ondersteuning door de zorgaanbieders zal bij de dorpsdagvoorzieningen en ZB/MO gekanteld worden. De ZB/MO zullen nog meer onderdeel uit gaan maken van de lokale WWZ-structuur in de dorpen. Met andere gemeenten zullen afspraken worden gemaakt over gemeentegrens overschrijdende deelname en vervoer. Zorgcentra zullen zich ontwikkelen naar wijkzorgcentra. Sint Jozef Wonen en Zorg zal een daartoe pilot inrichten. 5

8 Dorpsdagvoorzieningen Peel en Maas Zorgboerderijen/ maatschappelijk ondernemers Peel en Maas Meijel Huiskamer Wozoco Hof van Kessel 2 Contactgroep Keppelerhof 3 Huiskamer t Hofje Maasbree 4 Ouderensoos Baarlo 5 Hoeskamer t Erf Egchel 6 Wieksjlaag DDV Beringe 7 Kerkeböske DDV Helden 8 Ankerplaats DDV Grashoek 9 Sprunk DDV Koningslust 10 t Erf DDV Egchel 11 Huiskameractiviteiten St. Jozef WenZ 12 Dagvoorziening Wietel/Ringoven 13 Dagvoorziening ZC Ter Borcht Baarlo 14 Dagvoorziening Wozoco Hof van Kessel 15 Dagvoorziening De Merwijck Senioren 16 Dagvoorziening Wozoco In de Clockenslagh Maasbree 17 Dagvoorziening St. Jozef WenZ 18 Activiteitencentrum Vorkmeer Panningen Grashoek Beringe 8 6 Egchel 10 5 Koningslust Panningen Helden Kessel-eik Maasbree Kessel 15 Type dorpsdagvoorziening 13 Baarlo 1) Dorpsdagopvang huiskamers regie vrijwilliger 2) Dorpsdagopvang regie dorp 3) Dorpsdagvoorziening regie zorgaanbieder 4 Meijel 1 Zorgboerderij Odahoeve Kessel 2 Zorgboerderij Paddestool Maasbree 3 Zorgboerderij Dubbroek Maasbree 4 Zorgboerderij Katsberg Meijel 5 Zorgtuinderij Kaate Helden 6 Zorgwijngaard Vinea Cura Beringe 7 Dagvoorziening de Fabriek Maasbree 8 Zorgpony Menno Panningen 9 Initiatief Selen Baarlo 10 Peetershof Panningen 4 Grashoek 6 Beringe 10 Egchel Belangrijkste doelgroep 1 Senioren 2 Senioren 3 Verstandelijke,psychische beperking 4 Senioren 5 Verstandelijke,psychische beperking 6 Psychische beperking 7 Senioren 8 Jeugd 9 Lichamelijke beperking 10 Verstandelijke,psychische beperking Koningslust Panningen 8 5 Helden Kessel-eik 1 2 Maasbree 7 Kessel 1) Zorgboerderij 2) Maatschappelijk ondernemer Baarlo Type zorgboerderij/maatschappelijk ondernemer 3 9 AWBZ-dagbesteding Peel en Maas Maasbree 11 Grashoek 4 Koningslust 9 Meijel 3 Beringe 10 Panningen Helden 6 Baarlo Egchel 1 Dagbehandeling ZC De Wietel De Zorggroep 2 Dagbesteding Vincent Depaul 3 Dagbesteding St. Jozef WenZ 4 Dagbesteding Savelberg Daelzicht 5 De Merwijck Proteion/Daelzicht 5 Kessel 6 Activiteitencentrum De Maashorst SGL 7 Atelier Oet de Verf Daelzicht 8 Dagbesteding Schoolstraat Daelzicht 9 Atelier Greun De Fabriek Daelzicht 10 Bakkerij Op de Beek Dichterbij 11 Assemblagegroep Meijel Daelzicht Kessel-eik Dagbesteding AWBZ Dagbehandeling/ ontmoeting Dagbesteding vrije tijd Arbeidsmatige dagbesteding 6

9 2012 uitgangssituatie vervoer Vervoer is een belangrijk onderdeel binnen de collectieve AWBZ-begeleiding. Ca.90% van de deelnemers met een AWBZ-indicatie groep, heeft ook vervoersindicatie. Voor de 0-18 jarigen en de 65-plussers is dit bijna 100%. Het doel is om het vervoer voor minder mobiele mensen in het kader van de functie begeleiding te kantelen; Eerst kijken of men zelf het vervoer kan regelen, vervolgens via het dorpsvervoer en als sluitstuk inzet van beroepsmatig/commercieel vervoer waar nodig. In 7 kernen is dorpsvervoer door vrijwilligers (coördinatie en vervoer) actief. In Baarlo, Beringe, Koningslust en Maasbree is geen dorpsvervoer actief. Vervoer van deelnemers aan de dorpsdagvoorziening in Beringe en Koningslust is onderling geregeld. De werkgroep ZB/MO heeft vervoersbewegingen geïnventariseerd en overlegt met dorpsvervoer over samenwerkingsmogelijkheden. Opgave vervoer: Het dorpsvervoer heeft behoefte aan vervanging en uitbreiding van de dorpsbusjes. In het persoonlijk arrangement voor burgers in een kwetsbare positie zal vervoer indien nodig worden meegenomen. Opbouw van een dekkende structuur van dorpsvervoer in samenhang met beroepsmatig/commercieel vervoer. Samenwerking en dwarsverbanden tussen vrijwilligersvervoer en beroepsmatig/commercieel vervoer wordt gezocht. Beide vormen van vervoer zullen complementair aan elkaar functioneren. Verdere integratie van het dorpsvervoer met andere vervoerssystemen (leerlingenvervoer, WSW-vervoer, Regiotaxi, Openbaar vervoer) zal in regionaal verband verkend worden. De bekostigingsystematiek en tariefstelling voor dorpsvervoer en beroepsmatig/commercieel vervoer wordt meegenomen in het inkoopkader voor begeleiding. De bezuiniging per op AWBZ-vervoer zal hierin betrokken worden. Om de gekantelde aanpak en vooral de vrijwilligersinitiatieven te ondersteunen en de afstemming tussen de verschillende betrokken partijen te coördineren, is een beroepsmatige ondersteuning nodig. Kanteling ondersteuning Vervoerarrangementen Gekanteld vervoer Peel en Maas Individuele Collectieve Individueel taxivervoer Collectief vervoer Grashoek. Koningslust Maasbree Sociaal Dorpsvervoer Meijel Beringe Panningen Baarlo Eigen kracht Eigen vervoer Egchel Helden Kessel netwerk voorziening Eigen vervoer Dorpsvervoer Specialistisch vervoer Kessel-eik voorziening 7

10 4 Individuele pijler: Netwerk Welzijn Versterkt (NWV) 2020FLITS * Burgers in een (zeer) kwetsbare positie stellen hun persoonlijk arrangement samen en zijn naar vermogen medeproducent. * Burgers in een kwetsbare positie en hun steunsysteem ontmoeten elkaar geregeld tijdens dialoogbijeenkomsten Leven in het Dorp, Doe mee!. * Mantelzorgers organiseren bondgenotencontacten. * In alle buurten en dorpen is een maatschappelijk steunsysteem actief. * Het Educatienetwerk is opgeheven en ingebed in Schakelplein. * Constructieve ontregelaars vanuit alle maatschappelijk partners dragen bij aan de vernetwerkte samenwerking. * Incasseerders uit elk domein investeren in vitaliteit en gezondheid. * 2012 uitgangssituatie Integraal projectleider NWV Jan Joore werkt vanaf 2010 vanuit een gezamenlijke opdracht van gemeente en zorgkantoor. 25 burgers in een zeer kwetsbare positie hebben hun persoonlijk levensverhaal verteld. Met behulp van het vraagpatronenonderzoek van de HAN (Hogeschool Arnhem Nijmegen) zijn deze vertaald in een persoonlijk arrangement. Vraagpatronen geven inzicht in wat zij nodig hebben (needs), willen (wants), eisen (demands) en bovenal wat zij zelf kunnen en willen bijdragen (competences). Indiceren wordt vervangen door arrangeren. Burgers in een (zeer) kwetsbare positie stellen hun persoonlijk arrangement samen in samenspraak met hun netwerk van mantelzorgers, vrijwilligers en beroepskrachten (persoonlijke steunsysteem). 15 burgers in een zeer kwetsbare positie gebruiken hun persoonlijk arrangement, 7 stellen het samen, 3 maken een andere keuze. De resultaten zijn o.a. toename van eigen kracht en regie burgers in een kwetsbare positie en mantelzorgers en minder claimgedrag. Inzicht in (aantallen) aanvragen die tussen wal en schip dreigen te vallen laat een toename aan vragen zien. Zij melden zich bij NWV. In 3 dialoogbijeenkomsten Leven in het Dorp, Doe mee! hebben de deelnemers aan NWV en hun netwerken elkaar ontmoet, aandachtspunten geformuleerd en oplossingen gezocht. De opbrengsten nemen zij mee in het persoonlijke arrangement. In de ontwikkelwerkplaats NWV ontwikkelen beroepskrachten al doende lerend integrale dienstverlening. Constructief ontregelen door creatief om te gaan met de bestaande kaders en de grenzen op te zoeken van regelgeving blijkt noodzakelijk om (weer) meedoen daadwerkelijk in de praktijk te brengen. De gereedschapkist van NWV is uitgebreid met het Business Model Canvas. Het model geeft structuur aan de persoonlijke arrangementen en biedt inzicht in de verschillende bouwstenen en hun onderlinge samenhang. Maatschappelijk rendement van NWV is in 4 casussen inzichtelijk gemaakt met instrumenten Effectenarena en Effectencalculator. De uitkomsten zijn dat burgers in een kwetsbare positie geholpen worden door de aanpak, het netwerk nauwer betrokken wordt, dat het leidt tot een verschuiving van de ondersteunende partijen en dat het (voorlopige) kostenbesparingen oplevert (15 tot 25%). Tot de incasseerders horen ook partijen uit andere beleidsterreinen, zoals onderwijs, justitie, politie, reclassering en ondernemers. Kennisoverdracht en kennisdeling vinden plaats, zoals via werkbezoeken. NWV participeert(de) in landelijke pilots Wmo-werkplaats (Ministerie van VWS) en binnen de proeftuin Woonservicegebieden van SEV (Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting). 8

11 Klassieke aanpak M. woont bij ggz Vincent van Gogh M. vereenzaamt, gebruikt alcohol, houdt zich niet aan afspraken, gezondheidsproblemen, slikt antialcoholmedicijnen niet, overlast. Gevolg: verwijdering M. meldt zich bij maatsch. opvang M. belandt op straat M. gebruikt veel alcohol, veroorzaakt overlast, kleine criminaliteit, bouwt schulden op (o.m. door diverse boetes) ouders van M. maken zich grote zorgen en proberen via diverse instanties oplossingen te krijgen in aanraking met justitie : diverse malen per week daklozenuitkering NB: alleen de verschillen tussen beide aanpakken zijn benoemd situatie escaleert: opname via rechterlijke machtiging Gedwongen opname Regionaal Centrum Gezondheidszorg (min. ½ jaar) kosten rond RM M. gaat weer bij ggz Vincent van Gogh wonen klassieke aanpak - uitwerking sessie klassieke aanpak - 1e actualisatie aanpak NWV - uitwerking sessie aanpak NWV - 1e actualisatie Aanpassing na aanvulling zorgkantoor mbt. post 'begeleid wonen' opvang div. bezoeken ziekenhuis (ambulance, korte opname) gedwongen opname (½ jaar) inzet div. professionals nav. zorgen ouders jaar 0,5 jaar 1 jaar 1,5 jaar 2 jaar 2,5 begeleid wonen, met intensieve beroepsmatige begeleiding Aanpak Netwerk Welzijn Versterkt Dhr. M. wordt besproken in NWV-overleg, hij wil graag gewoon zijn (werken, sporten) bespreking NWV Ondersteuning maatje (vrijwilliger) -> psychologisch onderzoek M. krijgt baan bij fietsenstalling Hij stopt daar; vindt daar zijn draai niet dagbesteding -> M. wordt lid van een sportvereniging M. krijgt baan in bakkerij bespreking NWV lidmaatschap vereniging <-begeleid wonen, met afnemende beroepsmatige ondersteuning -> M. wil af en toe zijn antialcoholmedicijn niet meer slikken, maar begeleider weet dat te voorkomen Aanpassing na aanvulling zorgkantoor mbt. post 'begeleid wonen' jaar 0,5 jaar 1 jaar 1,5 jaar 2 jaar 2,5 Casussen B. M. S. G.B. Potentiële besparing (1 e inschatting) (10 jaar) (3 jaar) (15 jaar) (2 jaar) Potentiële besparing (na 1 e actualisatie, bij benadering) NWV voorkomt crises/- escalatie en daarmee hoge kosten later De situatie stabiliseert en daarmee worden uitgaven voorspelbaarder De initiële kosten zijn door de NWV soms hoger, maar worden later gecompenseerd door voorkomen kosten/besparingen. Ondersteuning wordt (deels) door andere partijen geleverd = 20% (10 jaar) = 15% = 70% (3 jaar) = 20% = 25% (15 jaar) = 25% = 40% (2 jaar) = 25% klassieke aanpak - 1e actualisatie aanpak NWV - 1e actualisatie totaal NWV totaal derden totaal WMO/gemeente totaal ZVW totaal AWBZ 9

12 Opgave: Centrale vraag: Hoe schalen we op van klein naar groot? Tijdens netwerkbijeenkomst NWV op 4 juni 2012 spreken bestuurders verwachtingen uit over een vervolg van NWV: Doe wat nodig is; ontregel constructief, werk samen (Loes Nellen namens Hassan Najja, Wonen Limburg) Sluit aan bij kracht inwoner, ontschot geldstromen, weg van claimcultuur (Hans Krabbe, Centrale Seniorenraad PenM) Burgers in kwetsbare positie staat in middenkring; hoe komen we van 4 cases naar de situatie waarin we alle burgers bereiken? (Marlou Absil, wethouder) Ontinstitutionaliseren op weg naar sociale coöperatie (Raf Janssen, wethouder) OWP Netwerk Welzijn Versterkt II OWP Effectmeting OWP Managers OWP Netwerk Welzijn Versterkt I Burger(s) in een kwetsbare positie en informeel netwerk Netwerkpartijen faciliteren en krijgen kennis/ deskundigheid, Coördinatie casuïstiek, Kennisuitwisseling en -deling OWP Vrijwilligers OWP Jeugdzorg AWBZ OWP Loketmedewerkers Verdere verwachtingen bestuurders: Geef verantwoording aan dorpen en buurten; daar ligt de sleutel (Peter Fleuren, wethouder) WAT is duidelijk; kruistocht voortzetten, er is geen weg terug (Ronald Ruijters, Zorgkantoor Coöperatie VGZ) Bestuurders willen opgave onderbouwd zien met beleidsadvies NWV. Van exploratief experiment naar transitie experiment Experimenten worden ingericht waarin deelnemers al doende leren. Ter ondersteuning van de opschaling als transitie-experiment worden de volgende stuwingsprincipes gebruikt (4 V s): Verdiepen, Valideren, Verbreden en Verankeren. De opgave van NWV krijgt vorm via het Educatienetwerk De bloem. De bloem bestaat uit: het hart van de bloem; eigen kracht en mogelijkheden van burgers in een kwetsbare positie en hun informele netwerk staan centraal. de bladen ; deelnemers aan OWP s (ontwikkelwerkplaatsen) NWV (beroepskrachten, managers en effectmeting) en OWP s Schakelplein (Loketmedewerkers, Vrijwilligers en Pilot Jeugzorg AWBZ) ontwikkelen door de werkvorm actieleren kennis die bijdraagt aan realisatie opgave. de steel van de bloem; deze stelt tijd, ruimte, kennis, middelen en mensen beschikbaar voor activiteiten van hart en bladeren. Daarnaast komt kennis uit hart en bladen bij mensen die kennis, middelen, tijd en ruimte bieden. de wortels van de bloem; leveren voeding voor hart en bladeren. Denk aan draagvlak van betrokken personen en partners van NWV in de vorm van Dialoogbijeenkomsten Leven in het Dorp, Doe mee! en Netwerkbijeenkomsten de bodem biedt een groeizaam klimaat, in de vorm van het programma Leven in het Dorp WWZ en de Implementatiestrategie Begeleiding, Samen Anders met Co-creatie, in Peel en Maas. Leven in het Dorp WWZ Samen anders met Co-creatiein Peel en Maas Netwerkbijeenkomsten Dialoogbijeenkomsten LihD, Doe mee! Het educatienetwerk wordt didactisch begeleid door de HAN. 10

13 11

14 5 Schakelplein: Op weg naar een brede en diepe gekantelde loketfunctie 2020FLITS * In elk dorp is een informele info- en adviesfunctie, al dan niet vormgegeven in een lokaal loket. * Burgers (in een kwetsbare positie) stellen in een arrangementgesprek hun persoonlijke arrangement samen en worden indien nodig bij de invulling daarvan gecoacht door vrijwilligers en beroepskrachten. * Schakelplein is een brede en diepe gekantelde loketfunctie. * Schakelplein is een pluriform instrument dat fysiek, telefonisch, digitaal en outreachend werkt. * Signaaldiensten vanuit 1 e lijn en informele netwerken vormen het voorportaal in Schakelplein. * Schakelplein werkt integraal voor het hele sociale domein. * 2012 uitgangssituatie Integraal projectleider Schakelplein Martijn Geraets werkt vanaf 2012 vanuit gezamenlijke opdracht van gemeente en zorgkantoor. In samenspraak met belangenorganisaties en maatschappelijk partners is de Werkgroep Schakelplein ingericht. Deelnemers: Zorgvragersoverleg PenM (werkgroep Één loket per kern), Centrale Seniorenraad PenM, Gehandicapten Platform PenM, Mantelzorgforum PenM, KBO, Infoloket Meijel, WegWijZer Vorkmeer, Wmo-loket gemeente, MEE en Steunpunt Mantelzorg. OWP Loketmedewerkers is gericht op methodiekontwikkeling en ervaringsuitwisseling. Deelnemers: WegWijZer, Wmo-loket en MEE. Pilot Infoloket Meijel is een succes en biedt voorbeeld voor lokale werkgroepen die een infoloket in hun eigen dorp op willen zetten. De werkgroep Schakelplein, OWP Loketmedewerkers en OWP Vrijwilligers (in oprichting) maken het ontwerp van het Schakelplein. Vragen van mensen uit Peel en Maas met actuele AWBZ thematiek worden als testcase gebruikt om kennis over de samenstelling van persoonlijke arrangementen en over de methodiek arrangeren te ontwikkelen en daarmee te oefenen. De Pilot Jeugdzorg AWBZ is gestart. Het doel is de verbinding in te richten tussen Jeugdzorg, Centrum Jeugd en Gezin, WegWijZer en Wmo-loket. Indicatiestellers brengen mogelijkheden en grenzen in regelgeving, procedures en financiële kaders in beeld. Opgave: De opgave is om Schakelplein voor 2015 in te richten als toegangspoort tot coaching, ondersteuning, begeleiding en zorg. De opschaling naar grotere aantallen persoonlijke arrangementen wordt fasegewijs bereikt gedurende het inrichten van Schakelplein. Schakelplein wordt fasegewijs ingericht. Mede in relatie tot Huis van de Gemeente. In 2013 is de opgave om de: OWP Loketmedewerkers ontwikkelt al doende lerend de light variant voor het arrangementgesprek. OWP Jeugdzorg AWBZ te verbinden met Schakelplein. OWP Vrijwilligers in te richten; leren van elkaars ervaringen -> in latere fase verbinden formeel en informeel. Pilot Schakelplein in relatie tot Huis van de Gemeente te starten. OWP( s) van NWV te verbinden met Schakelplein. Schakelkaart te ontwikkelen en Casusverdeelgroep (werktitel) in te richten. In 2014 worden OWP s, signaaldiensten, NWV, dagvoorzieningen en vervoer verbonden door good persons-networks-practices

15 OWP Loketmw OWP NWV (1) Individuele pijler OWP s NWV OWP Jeugdzorg AWBZ Opstarten OWP Vrijwilligers Schakelplein Opstarten OWP NWV 2 Opstarten OWP NWV effect OWP s Kanteling Loket Schakelplein Collectieve pijler Dagvoorzieningen / Vervoer Schakelplein Opstarten Pilot Schakelplein Opstarten OWP Managers Signaaldiensten/ 1 e lijn (Kwetsbare) Burger * stelt vraag Informatie en advies vraag Proces samenstellen arrangement Schakelplein Vraagverheldering door samenwerkingspartner Schakelplein (Kwetsbare) Burger krijgt antwoord (en geleide doorverwijzing) Vraagverheldering Arrangeren Ondersteuningsvragen Netwerkpartners via Schakelplein Netwerkpartners stellen ondersteuningsvraag Vraagverheldering door Samenwerkingspartner Schakelplein Afstemming met Projectleider Schakelplein Projectgroep Begeleiding Eenvoudige vraag (Kwetsbare) Burger krijgt Arrangementgesprek light door beroepskracht ( casebegeleider ) (Kwetsbare) Burger stelt persoonlijk arrangement samen met casebegeleider Match tussen vraag en aanbod Complexe vraag (Kwetsbare) Burger krijgt Arrangementgesprek zwaar door beroepskracht ( casebegeleider ) NWV (Kwetsbare) Burger stelt persoonlijk arrangement samen met casebegeleider Match tussen vraag en aanbod * Noot: Om ruimte te besparen is de term (kwetsbare) burger gebruikt i.p.v. burger (in een kwetsbare positie) 13

16 6 Logeeropvang: Kortdurend verblijf 2020FLITS * Logeeropvang maakt onderdeel uit van de lokale WWZ-structuur. * Gezinnen met kinderen in een kwetsbare positie genieten van logeervakanties in Peel en Maas. * 2012 uitgangssituatie Logeeropvang (kortdurend verblijf) is onderdeel van de decentralisatie begeleiding Logeeropvang is een gemeentegrens overstijgende voorziening. De deelnemers komen vaak uit de regio of verder weg.. Logeeropvang in Peel en Maas is deels in beeld Logeerhuis Heldendom is in 2012 gesloten De logeeropvang door kleine particuliere aanbieders wordt vaak bekostigd via PGB. De afname van of korting op AWBZ-indicaties (voor logeeropvang) maakt dat deze organisaties een ongewisse tijd tegemoet gaan. Logeeropvang en zeker de meer landelijk georiënteerde logeervakanties dreigen onder te sneeuwen in de decentralisatie naar gemeenten waarin vooral de individuele en groepsgerichte begeleiding lokaal aandacht krijgen. De Stichting Wigwam Vallei Nederland SWVN heeft de gemeente Peel en Maas benaderd om van gedachten te wisselen over het organiseren van logeervakanties voor gezinnen met kinderen in een kwetsbare positie in Peel en Maas en het verkennen van geschikte locaties. Opgave: In co-creatie met logeerorganisaties, deelnemers en mantelzorgers worden logeeropvang als onderdeel van de functie begeleiding en de bestaande logeeropvangmogelijkheden in Peel en Maas in beeld gebracht. Dit brengt kansen en bedreigingen in kaart en geeft input voor de beleidsontwikkeling. SWVN en de gemeente gaan de mogelijkheden onderzoeken voor het opzetten van Wigwamvakanties in Peel en Maas. SWVN brengt dit initiatief in in het programma Leven in het Dorp WWZ. De dialoog start met een klein aantal netwerkpartijen en wordt vervolgens uitgebreid naar partijen die zich bij het initiatief aan willen sluiten. Daelzicht is één van die netwerkpartijen. De locatie Savelberg in Koningslust is een mogelijke locatie voor de wigwamvakanties. Tegelijkertijd worden ook alternatieve locaties in Peel en Maas verkend. 14

17 15

18 7 Projectorganisatie en bedrijfsvoering Projectstructuur Bestuurlijk overleg begeleiding Gemeente en ZK Coöp. VGZ Implementatieteam begeleiding Gemeente en ZK Coöp. VGZ Projectgroep begeleiding Werkgroep Bedrijfsvoering -Doelgroepanalyse -Communicatie -Financiën -Contractering -Beleidsregels Schakelplein Werkgroep Schakelplein - Inrichten Schakelplein - NWV alg. toepasbaar light variant - OWP Loketmw. - OWP Vrijwilligers - OWP Jeugdzorg AWBZ - Pilot Schakelplein - Casusverdeelgr. - Educatienetw. - methodiekontw., training Individuele pijler (Netwerk Welzijn Versterkt (NWV)) Werkgroep NWV - Arrangeren - Persoonlijk arrangement - LihD, Doe mee! - OWP NWV 1, 2 - OWP Managers - OWP Effectanalyse - Casusverdeelgroep - Educatienetw. methodiekontw., training Collectieve pijler (Dagvoorzieningen en Vervoer) Werkgroep Dorpsdagvz. Werkgroep Zorgboeren/ Maatsch. ondernemers Werkgroep Vervoer Logeeropvang Kortdurend verblijf Pilot K lust Grashoek Vraagstukken Zorgboeren/ Maatsch. ondernemers Implementatieteam en Projectgroep begeleiding Werkgroep Dorpsdagvoorzieningen Werkgroep zorgboeren en maatschappelijk ondernemers Communicatie Het communicatieplan voor de functie begeleiding is vastgesteld. De uitvoering start na het vaststellen van de implementatiestrategie. De verhalen en praktijkervaringen van mensen (portretten en minidocumentaires) vanuit verschillende perspectieven burgers (in een kwetsbare positie), mantelzorgers, vrijwilligers en beroepskrachten staan centraal in diverse communicatie-uitingen. Bij (de productie van) communicatiemiddelen wordt, daar waar mogelijk, samengewerkt met burgers in een kwetsbare positie. In de lijn van de implementatiestrategie wordt de communicatie ontwikkeld en uitgevoerd in Co-Creatie. 16

19 Analyse doelgroep extramurale begeleiding Gegevens van het zorgkantoor en BJz (Bureau Jeugdzorg) geven zicht op omvang en aard van de doelgroep extramurale begeleiding in Peel en Maas. Ca. 520 inwoners van Peel en Maas hebben een veelal langer lopende indicatie AWBZ-begeleiding via het CIZ. Ca.130 kinderen en jongeren hebben een kortlopende indicatie via BJz Aantal deelnemers en indicaties begeleiding Indicaties per leeftijd indicaties IND indicaties GRP indicaties GRP en IND 20 0 < 18 jr 18 -< 55 jr 55 -< 65 jr 65 -<75 jr 75 -< 85 jr 85 + jr Indicaties Begeleiding groep (GRP) en individueel (IND) ongeveer gelijk. Indicaties individueel vooral bij volwassenen. Indicaties groep vooral bij senioren Grondslag indicaties Grondslag indicatie per leeftijd LG PG PSY SOM VG ZG Leveringsvorm Zorg in Natura PGB Zorg in natura en PGB 0 LG PG PSY SOM VG ZG 0 < 18 jr 18 -< 55 jr 55 -< 65 jr 65 -<75 jr 75 -< 85 jr 85 + jr 0 LG PG PSY SOM VG ZG Grondslag indicaties psychische, somatische en verstandelijke beperking het grootst. Psychische en verstandelijke beperking vooral bij volwassen. Somatisch vooral bij senioren. Ca. 30% van geïndiceerde deelnemers heeft een PGB. Vooral jeugd en volwassenen. 17

20 18

21 Financiële impact regeerakkoord Rutte II Duidelijk is dat de komende jaren een zeer grote verschuiving vanuit de AWBZ-zorg naar gemeenten (Wmo) gaat plaatsvinden. Zowel qua verantwoordelijkheid, aantal burgers in een kwetsbare positie als budgetten. Wat betreft budgetten zien we een forse verschuiving naar de gemeentelijke invloedsfeer (Wmo); Van ongeveer 1/4 van het totale AWBZ/Wmo-budget op dit moment naar meer dan 3/4 straks. Het regeerakkoord brengt een bezuiniging van ca. 30% te weeg. Daarmee hebben gemeenten straks veel taken erbij op het gebied van ondersteuning, begeleiding en verzorging maar moeten dat wel gaan uitvoeren met in zijn totaliteit een ongedeeld budget dat met ca. 1/3 gekrompen is terwijl de vraag gaat toenemen. Zorg-ondersteuningsarrangementen Eigen kracht- eigen bijdrage Sociaal netwerk Collectieve ondersteuning Individuele zorg-ondersteuning 2012 min 1/3 Financiële vertaling in Peel en Maas Bij de kanteling van de financiering zal een verschuiving van de grotere individuele zorg en Wmo-budgetten plaatsvinden naar de kleinere, collectieve welzijnsbudgetten. Deze kanteling heeft als voordeel dat met een procentueel kleine bezuiniging op de grote budgetten voor individuele voorzieningen een investeringsbudget vrij gespeeld kan worden, waarmee de kleinere budgetten voor collectieve, algemene en informele welzijnsdiensten aanzienlijk vergroot kunnen worden. Hiermee kan de aanpak van vernieuwend bezuinigen van Peel en Maas (bezuinigingen deels weer inzetten voor investeringen in innovaties) optimaal rendement opleveren. Nadat de budgetten voor de overheveling van de begeleiding, persoonlijke verzorging en de bezuinigingen op Hulp bij het Huishouden bekend zijn, zal aan de hand van pilots en de bovenstaande beweging van budgetten, deze financiële kanteling verder uitgewerkt worden. Op basis van het beleid in het programma Leven in het Dorp WWZ wordt daarbij prioriteit gelegd bij de collectieve arrangementen, de kanteling, ingebed in de sociale netwerken in de dorpen/gemeenschappen. Schematisch ziet de financiering van de arrangementen na de kanteling in 2017 er in Peel en Maas als volgt uit: 2017 De maatschappelijke opgave vraagt een gehele kanteling. Dus ook een financiële kanteling, die met het regeerakkoord Rutte II nog urgenter is geworden. Kanteling in financiering wil zeggen dat geïnvesteerd zal worden in de sociale infrastructuur, eigen kracht van mensen en hun sociale omgeving en in de algemene, collectieve en preventieve voorzieningen. Zie schema hiernaast. Zorg-ondersteuningsarrangementen Eigen kracht- eigen bijdrage Sociaal netwerk Collectieve ondersteuning Individuele zorg-ondersteuning P&M 19

22 Analyse WWZ-budgetten Peel en Maas 15% 0% 4% Huidige budgetten Begeleiding/Wmo/Welzijn/loket 8% 6% 6% 2% 1% 21% 24% 2% 11% Maatschappelijke opvang Begeleiding individueel Begeleiding collectief Begeleiding vervoer Wmo-individueel HbH Wmo-individueel voorzieningen Welzijnzorgdiensten professioneel Welzijnzorgdiensten vrijwillig Welzijn breed professioneel Welzijn breed vrijwilligers Indiceringsloketten Arrangeerloketten In de figuur zijn indicatief de huidige budgetten in het gemeentelijk WWZ-domein weergegeven. Deze zijn gebaseerd op de gemeentebegroting 2012 en een berekende aanname van het huidige budget AWBZ-begeleiding. Niet meegenomen zijn: Andere budgetten vanuit de AWBZ Budget Zorgverzekeringswet Budgetten voor de doelgroep jeugd. Op basis van het regeerakkoord Rutte II zullen de beschikbare budgetten komende tijd fors gaan wijzigen (maart 2013): Daling budget begeleiding met ca. 25% Overheveling budget persoonlijke verzorging naar gemeenten. Daling budget HbH met ca. 75% tot maatwerkvoorziening. Toevoeging budget gemeenten voor inkomensvoorziening chronisch zieken en gehandicapten. Opgave financiële kanteling De gekantelde vorm van financiering zal de komende tijd verder doorgevoerd moeten worden, waarbij het gehele WWZ-domein betrokken wordt. De focus zal moeten verschuiven van de duurdere individuele zorg/wmo-voorzieningen naar de goedkopere collectieve en algemene ondersteuningsarrangementen (pijlen in de taartdiagram). Concreet betekent dit de focus verleggen: Van individuele zorg naar collectieve ondersteuning. Van professionele zorg naar een combinatie van gemeenschapszorg, informele en beroepsmatige zorg. Van individuele Zorg/Wmo naar welzijnszorg Van indiceren naar arrangeren binnen de toegangsfuncties (Schakelplein). Van repareren achteraf (curatie) naar investeren vooraf (care) in vitaliteit en gezondheid. Van verkokerde budgetten naar integrale budgetten. Van traditionele (Europese) aanbesteding naar bestuurlijke aanbesteding. Van separate inkoop Wmo en AWBZ naar een integraal inkoopkader Wmo/AWBZ/Zvw. De financiële impact van het regeerakkoord maakt dat beleidsvrijheid voor gemeenten keihard nodig is om burgers in een kwetsbare positie te (blijven) ondersteunen in participatie en zelfredzaamheid vitaliteit en eigen kracht. 20

23 8 Samenhang tussen 3D s en met andere thema s 2020FLITS * In het sociale domein werken we integraal samen aan uitdagingen en oplossingen. * Afstemming met andere domeinen leidt tot constructieve samenwerking. * Bedrijven doen als vanzelfsprekend mee in innovatie in het sociale domein. * PPS (Publiek Private Samenwerking) is gemeengoed. * In elke buurt en dorp vormen burgers samen met 1 e lijn partijen en WWZ-partijen netwerken die gericht zijn op het verstevigen van de kracht en de vitaliteit van burgers (in een kwetsbare positie), de gemeenschap en versterking 1 e lijn. * 2012 uitgangssituatie Samenhang in 3 D s De 3 decentralisaties hebben grote raakvlakken met elkaar. De samenhang zit in de opbouw van een maatschappelijk domein dat nu naar de achtergrond gedrongen is, noem het het gemeengoed. De ontwikkelingen richten zich deels op dezelfde doelgroep. Het betreft mensen in een kwetsbare positie die ondersteuning en begeleiding nodig hebben en niet vanzelf hun plek vinden in de maatschappij. Begeleiding kan een (aanvullende) functie zijn voor doelgroepen van de Participatiewet. Zeker op het terrein van arbeidsmatige dagbesteding waar mensen in veilige settings ervaring op kunnen doen en vaardigheden kunnen leren en doorstroom kan plaatsvinden naar werkplekken. Vanuit begeleiding kunnen oplossingen ontstaan voor knelpunten binnen de Participatiewet. De doorbelasting vanuit de Participatiewet naar begeleiding vraagt aandacht. Het moet geen bedreiging vormen voor bestaande begeleiding en nieuwe initiatieven die worden ontwikkeld. Voor jongeren in een kwetsbare positie is de overgang van Jeugdzorg naar de AWBZ/Wmo bepaald geen sinecure. De decentralisaties bieden de mogelijkheid om hier integraal naar te kijken en deze overgang in goede banen te leiden. Samenhang met andere trajecten Leven in het Dorp WWZ Zorgverzekeraar VGZ, de gemeente en partners richten samen twee pilots in op gebied van gezondheidspreventie (vitaliteit en gezondheid). In Peel en Maas zijn pilots in meerdere dorpen in voorbereiding waarin 1e lijn geïntegreerde ouderenzorg en -welzijn in combinatie met buurten dorpgericht werken nieuwe netwerken bouwen. Dit gebeurt beleidsmatig onder regie van de gemeente, zorgkantoor en zorgverzekeraar. FC WELZIJN is het innovatienetwerk W-WWZ (Werk-WWZ) en bedrijfsleven in Peel en Maas. FC WELZIJN biedt een platform voor de ontwikkeling van innovaties in samenwerking met het bedrijfsleven. Maatschappelijk verantwoord ondernemen en PPS zijn op kleine schaal toegepast in W-WWZ in Peel en Maas. Onder de vlag van FC WELZIJN is een aantal projecten gerealiseerd en zijn initiatieven in ontwikkeling. Harting-Bank (Medux) realiseert het Hulpmiddelencentrum Peel en Maas. In dit hulpmiddelencentrum wordt een integraal aanbod van particuliere hulpmiddelen en hulpmiddelen vanuit Wmo-AWBZ-Zvw dichtbij en laagdrempelig georganiseerd voor inwoners van Peel en Maas. Gezien Hulp bij het Huishouden wordt uitgekleed zijn collectieve alternatieven van belang. Synergy Health (voorheen Lips) verricht samen met de gemeente en andere partners een haalbaarheidsstudie naar een was- en strijkservice en een bredere innovatie in servicediensten. Peel en Maas bevordert samen met Mönchengladbach inclusie via kunst en cultuur in het Euregionale project Kunst Verbind(e)t. De samenhang met andere thema s in het brede sociale domein, zoals sociale coöperaties en buurt- en dorpsgericht werken, biedt synergie om de transformatie en maatschappelijke opgave vast te pakken. 21

24 22

25 9 Conclusies Algemene conclusies We gaan door op de ingeslagen koers. Het commitment en draagvlak voor onze aanpak van de implementatie begeleiding onder onze netwerkpartners is verder gegroeid. Met enthousiasme en vertrouwen werken we samen aan de implementatie begeleiding. Het netwerk van burgers (in een kwetsbare positie), mantelzorgers, (zorg)vrijwilligers, beroepskrachten, financieel deskundigen, beleidsmakers, managers en bestuurders breidt steeds verder uit. Inmiddels is op kleine schaal een kanteling in perspectief zichtbaar bij burgers (in een kwetsbare positie) en hun informele netwerk en in de werkwijze van vrijwilligers en beroepskrachten. De contouren van de vernetwerkte samenwerking worden zichtbaar. We blijven de implementatie volgens een aantal centrale principes doen en zelfs versterkt doorvoeren, te weten: We werken op basis van Co-creatie Samen Anders met burgers (in een kwetsbare positie), (dorps)gemeenschappen, maatschappelijk partners en regiepartijen in de Gouden Driehoek. We werken volgens de principes van zelfsturing en dialoogsturing in de Gouden Driehoek. We werken aan uitvoering en beleid door middel van pilots. Beleid en praktijk werken daarbij op elkaar in. We werken aan de transformatie (kanteling) van het gehele systeem: van burgers in een kwetsbare positie (dorp, gemeenschap), tot (zorg)vrijwilligers en beroepskrachten (maatschappelijk partners) én regiepartijen. We investeren hierin door middel van gezamenlijke ontwikkeling door alle betrokken netwerkpartners. Dit gebeurt aan de hand van concrete casussen (action learning) via het educatienetwerk. We zijn begonnen bij de meest complexe ondersteunings- en zorgvragen van burgers in een zeer kwetsbare positie (casussen) via methodiek NWV (Netwerk Welzijn Versterkt) en gebruiken de ervaringen vervolgens voor de aanpak van minder complexe casussen. We blijven inzetten op persoonlijk arrangeren op basis van mogelijkheden, talenten en beperkingen en blijven burgers (in een kwetsbare positie) zien als medeproducenten die door inbreng van mogelijkheden en talenten naar vermogen meedoen. We voeren de kanteling in de financiering door via het gezamenlijk inkoopkader van gemeente, zorgkantoor en zorgverzekeraar en ontkokerde en gebundelde budgetten. Conclusie positionering en kaderstelling Afzonderlijke trajecten (kleine driehoekjes in de figuur hieronder) in de decentralisatie begeleiding vallen al geheel in de sturingsvorm Communicatieve zelfsturing, zoals de pilot Dorpsdagvoorzieningen in Koningslust en Grashoek, het dorpsvervoer en de dialoogbijeenkomsten Leven in het Dorp, Doe mee! vanuit NWV. De OWP (ontwikkelwerkplaats) voor beroepskrachten van NWV verschuift van Regel sturing naar Communicatieve zelfsturing omdat het perspectief van de beroepskrachten van de eerste OWP NWV sterk gekanteld is. 23

26 Gouden Driehoek Dorpsvervoer Gouden Driehoek Dorpsdagvz K lust Grash Gouden Driehoek OWP NWV Gouden Driehoek LihD, Doe mee! Conclusies collectieve pijler: dagvoorzieningen en vervoer Gesteld kan worden dat we met de dagvoorzieningenstructuur goed op koers liggen richting de overheveling van de begeleiding. Het concept dorpsdagvoorzieningen is ontwikkeld. In een aantal dorpen wordt in een pilot al gewerkt confom de nieuwe werkwijze. De opgave ligt in het opzetten van dorpsdagvoorzieningen in alle dorpen. De ondersteuning daarvan zal verder versterkt worden. Peel en Maas beschikt over een uitgebreid en divers aanbod aan zorgboerderijen en maatschappelijk ondernemers. Allen bereiden zich voor op de zelfstandige rol. Specifieke aandachtspunten zijn: vervoer en de afstemming met regiogemeenten over gemeenteoverstijgende deelnemers. De AWBZ-dagbesteding kent een transitie/opgave naar wijkzorgcentra. De arbeidsmatige dagbesteding moet meer in verbinding komen met de lokale samenleving, mede in het kader van de Participatiewet. De dagbesteding voor kinderen, jongeren en jong volwassenen wordt meer inzichtelijk gemaakt. In Peel en Maas is al een goede aanzet voor een kanteling van het vervoer. We gaan dit via twee lijnen verder oppakken: Doorontwikkeling van dorpsvervoer naar een dekkende infrastructuur. Kanteling beroepsmatig/commercieel vervoer voor specialistisch vervoer en deelnemers van buiten Peel en Maas. Professionele ondersteuning is gewenst om de opgave vast te pakken. De doorontwikkeling naar een dekkende en duurzame vervoersinfrastructuur van dorpsvervoer in samenhang met beroepsmatig/commercieel vervoer dient in samenhang met andere vervoerssystemen (leerlingenvervoer, WSW-vervoer, Regiotaxi, Openbaar vervoer) te gebeuren. Regionale afstemming is daarin een meerwaarde. Conclusie Individuele pijler NWV (Netwerk Welzijn Versterkt) Duidelijk moge zijn dat we met het traject NWV inhoudelijk en methodologisch op de goede weg zijn. Met de resultaten van NWV kunnen we de gewenste kanteling van het maatschappelijk systeem aanjagen en vormgeven, waarmee de maatschappelijke opgave voor de komende jaren kan worden beantwoord. NWV heeft op kleine schaal laten zien hoe arrangementen voor mensen met zware ondersteuningsbehoeftes vormgegeven kunnen worden, dat daar ruimte voor beroepskrachten bij nodig is om te doen wat nodig is en dat integraal werken en een integrale betaaltitel daarbij van belang zijn. De kanteling van perspectieven is daarmee ingezet. 24

27 Arrangeren op basis van mogelijkheden, talenten en beperkingen zet burgers (in een kwetsbare positie) en hun informele netwerk in eigen kracht en bevordert eigen regie. Tevens worden ze medeproducent door inbreng van hun eigen mogelijkheden, competenties en talenten. NWV heeft middels de instrumenten Effectenarena en Effectcalculator aangetoond dat de nieuwe werkwijze meer maatschappelijk rendement oplevert en tot minder uitgaven leidt dan de klassieke werkwijze. NWV heeft tevens inzichtelijk gemaakt dat investerende partijen niet altijd dezelfde partijen zijn als de incasserende partijen. Kennisoverdracht en kennisdeling hebben plaatsgevonden door het leveren van bijdragen aan publicaties, conferenties en deelname aan lanelijke pilots/proeftuinen. Wat NWV nog niet gelukt is, is een sterke verbinding te leggen met de lokale samenleving van vitale burgers. De beoogde resultaten zijn daarmee grotendeels behaald, zij het op kleine schaal. Grote opgave voor de komende tijd is hoe we de methodiek, die we ontwikkeld en uitgeprobeerd hebben bij de meest complexe casussen van burgers in een zeer kwetsbare positie, kunnen opschalen naar een methodiek voor alle mensen met een ondersteuningsvraag in Peel en Maas. We gaan dit oppakken via twee lijnen: Procesregie via de stuwingsprincipes innovatie (vier V s: Verdiepen, Verbreden, Valideren, Verankeren). Organisatie aanpak via het Educatienetwerk De Bloem, waarbij via netwerksamenwerking alle betrokken netwerkpartijen meegenomen worden in het gedachtegoed én de uitvoeringspraktijk van NWV. Conclusie Schakelplein Schakelplein heeft aan de hand van testcases kennis opgedaan over de samenstelling van arrangementen en over de methodiek arrangeren (lichte en zware variant) op basis van ervaringen vanuit NWV. Het is noodzakelijk ook een light variant van de NWV methodiek beschikbaar te hebben. De methodiek werkt, maar is voor eenvoudigere/lichtere vragen te bewerkelijk. Het netwerk rondom Begeleiding in Peel en Maas is meer en meer in verbinding met elkaar. Dat is cruciaal om de opschaling in arrangementen aan te kunnen. Ondersteuningsbehoeftes van burgers zijn en worden integraal bekeken in een arrangement en moeten dus ook integraal beantwoord kunnen worden. Samenwerking tussen burgers (in een kwetsbare positie) en hun informele netwerk, vrijwilligers en beroepskrachten is daarbij essentieel. Wat tevens nodig is, is een overzicht van mogelijkheden om arrangementen samen te stellen; een Schakelkaart. De Schakelkaart is in voorbereiding en moet in 2013 operationeel worden. De kennis die is opgedaan en verbindingen die zijn gelegd gaan getest worden op bruikbaarheid in een Pilot Schakelplein. Dit wordt een fysieke, eerste vorm, van het Schakelplein. Deze pilot moet kennis opleveren om Schakelplein door te ontwikkelen en te finetunen. Daarmee ligt Schakelplein goed op schema. De opschaling naar grotere aantallen persoonlijke arrangementen wordt fasegewijs bereikt gedurende het inrichten van het Schakelplein. De opgave is dat in 2014 de toegangspoort tot coaching, ondersteuning, begeleiding en zorg (Schakelplein) een feit is. En (mogelijk) vormt Schakelplein dan ook de toegangspoort voor de andere decentralisaties. Op termijn kan dit verbreed worden naar het gehele sociale domein. 25