Beestige Buren Dieren in de stad DIDACTISCH DOSSIER
|
|
- Sandra Desmet
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Museum Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Beestige Buren Dieren in de stad van 18 oktober 2000 tot 31 maart 2002 in het Museum voor Natuurwetenschappen DIDACTISCH DOSSIER Een permanente bouwplaats vol staal, glas en beton, waar koning auto heerst Een jachtige hoofdstad zonder bomen, dieren, groen Deze clichés geven een vertekend en onvolledig beeld van onze stad. Hier herbergt zich een fascinerend, maar onbekend dierenrijk. Als je je oren en ogen goed openhoudt, duiken er overal stadsbeestjes op. Dit rijke leven willen we je laten ontdekken tijdens een tentoonstelling die 2001 beestige verhalen vertelt. Met de steun van Brussel 2000, DWTC, Brussels Hoofdstedelijk Gewest, BIM, RTBf, La Libre Belgique en Fortis Bank Didactisch dossier Beestige buren Educatieve Dienst KBIN okt
2 Voor een aangenaam bezoek Speelexpo De tentoonstelling «Beestige Buren Dieren in de Stad» laat kinderen en hun familie onbekende aspecten ontdekken van het «wilde» stadsleven. Het is een speelexpo die zich voornamelijk richt tot de oudste kleuters, de jongeren van het basisonderwijs en van het eerste jaar secundair. De motor van de tentoonstelling is een spel, een zoektocht door ons «stadsdoolhof» met informatie over hoe de dieren naast en met de mens leven in een stedelijk milieu. met opdrachten De kinderen doorlopen het parcours zelfstandig of in kleine groepjes en voeren een opdracht uit. Om die opdracht tot een goed einde te brengen, doorkruisen ze de tentoonstelling : ze observeren de stadsdieren, luisteren naar hun kreet of roep, volgen hun spoor, aaien hun pels of hun veren, maken puzzels en lossen raadsels op die dieren hen voorleggen. De speurneuzen leren spelenderwijs heel wat over onze beestige buren. Op het journaal en in de krant Bij het binnenkomen krijgen de jongeren alle informatie via een heus dierenjournaal. Ze krijgen een tentoonstellingskrant met een opdracht, aangepast aan hun leeftijd (een potlood is handig). Er zijn 8 opdrachten uitgewerkt, vier bedoeld voor kinderen jonger dan tien jaar (met kleurenfoto) en vier voor jongeren ouder dan tien jaar (met zwart-wit foto). De duur van het bezoek bedraagt 1.20 uur. Geleide bezoeken voor de jongsten De jongsten, die nog niet of onvoldoende kunnen lezen, worden bij hun spelopdracht begeleid door een animator. Dergelijke geleide bezoeken zijn voorzien op dinsdagnamiddag, woensdagvoormiddag en vrijdagnamiddag. Ze duren ongeveer één uur. Met uw klas en beestige buren op internet? Een (school)groep die na het bezoek rond de thema s van de tentoonstelling een project uitwerkt, kan het resultaat daarvan (tekeningen, foto s, gedichtje, opstel, interview ) naar de Educatieve Dienst (educa@kbinirsnb.be) opsturen. Wij evalueren de projecten en zetten de beste op de website van Beestige buren. Zo kom je met uw school op onze website, waar heel wat te beleven valt. Klik op en je ontdekt de zaal voor curieuzeneuzen met de knotsgekke vraag van de maand, de knutselhoek, de spelletjes, een encyclopedie die voortdurend aangroeit en een stadssafari. Verteluurtje De verbeelding is aan de macht in deze tentoonstelling. Kinderen die ze op woensdag- of zondagnamiddag bezoeken kunnen (gratis) deelnemen aan een verteluurtje. Professionele vertellers komen hun dierenverhalen voorstellen in een speciaal daartoe ingericht theatertje. Didactisch dossier Beestige buren Educatieve Dienst KBIN okt
3 Parcours doorheen de tentoonstelling Kinderen verwelkomen je al aan de poort van de tentoonstelling. In een kort filmpje geven ze hun mening over de dieren in de stad : over dieren die ze zagen, hoorden (knappe nabootsing van geluiden!) of waar ze bang voor zijn, maar ook hoe zwaar of hoe nuttig het is voor de dieren om met ons de stad te delen. De tijd gaat snel als je luistert naar hun anekdotes en dan gaat de poort open. Je gaat niet zomaar binnen bij de Beestige Buren. Alleen op vaste tijdstippen, zoals in de bioscoopzaal. Omdat de tentoonstelling start met een voorstelling van een dierenjournaal. 1. Het dierenjournaal De kinderen gaan zitten en dan verschijnt Staf Coppens van Ketnet. Hij presenteert een journaal dat in het teken staat van de dieren in de stad. Hij geeft ons het laatste nieuws over de link tussen de stad en de dieren en hun delicate samenwonen : een manifestatie om de woonplaats van de dieren te beschermen, een onderzoek naar de verkeersongevallen met dieren Hij ontvangt in de studio mevrouwtje Kruidentuin, die de stadstuintjes bespioneert om ideeën op te doen voor haar eigen tuin, vol planten en dieren. Staf die gekke bekken trekt, de nieuwsberichten die elkaar opvolgen, je denkt dat je thuis naar een echt journaal zit te kijken. Na de eindgeneriek gaat het scherm opzij en kan je de tentoonstelling zien. Het stadsdoolhof is klaar om ontdekt te worden. Elk zijn opdracht De bezoekers komen de stad op kindermaat binnen en mogen een krantje nemen. Ze vinden er de informatie terug die ze op het scherm hebben gekregen, de onderwerpen van de opdracht die hen is toevertrouwd (aangepast aan hun leeftijd zijn er 8 verschillende opdrachten te vervullen). Als echte reporters noteren ze in hun krantje wat ze zien en antwoorden ze op 5 vragen. Ze gaan op zoek in het stadsdoolhof. Door de stadsdieren goed te observeren, door te luisteren naar hun roep, hun spoor te volgen, hun pels of veren te voelen, kunnen ze hun opdracht in het stadsdoolhof tot een goed einde brengen. De stad van de dieren: 8 zones De vos Yuri, de mascotte van de tentoonstelling, toont de weg. Hij duidt de zones aan, gaat mee van paneel tot paneel, geeft instructies en helpt een handje bij het oplossen van de vragen in de 8 zones : - stadscentrum - parken en tuinen - stadsbos - de nachtelijke stad - braakliggend terrein - vijvers - onder de grond - de grote trek Opdracht volbracht? Op het einde van het stadsparcours kunnen de kinderen hun antwoorden controleren op een computerscherm en dan zien ze of ze hun opdracht naar behoren vervuld hebben. Tenslotte wacht hen nog een verrassing : de mascotte Yuri presenteert zijn versie van het journaal. De omgekeerde wereld, waarin mensen vreemde vogels blijken te zijn! Didactisch dossier Beestige buren Educatieve Dienst KBIN okt
4 2. Stadscentrum Het stadscentrum is het koninkrijk van de vogels. Je ziet opgezette voorbeelden die je goed kan observeren, want ze gaan niet vliegen. Je hoort hun roep als je op een knopje duwt. Er zitten ook beestige buren op zolder (lieveheersbeestjes en gaasvliegen) en in de kelder (pissebedden en muggen). Bekijk ze goed, misschien vind je ze wel terug als je straks naar huis gaat. Kijk uit waar je loopt! Want er wonen ook diertjes tussen de straattegels : mieren, pissebedden en bijtjes die je hier van dichtbij kan begluren. Verbaasd dat er zoveel dieren tussen het beton en het glas leven? In een humoristisch paneel leer je de voordelen en nadelen kennen van de stad voor de dieren. In de buurt van een huisje wachten twee computers je op. Daar ontmoet je exotische diertjes, (Nijlganzen, roodwangschildpadden, halsbandparkieten ) die zich in onze steden thuisvoelen. Je leert waar ze vandaan komen en of hun introductie in de stad eventueel problemen oplevert. Welke dieren leefden er vroeger in de buurt van de steden? Beren, everzwijnen, wolven iedere stad heeft een eigen verhaal. Lijst van de dieren die aan bod komen. Sommige worden uitgebreid besproken, andere worden enkel in een speciale context vermeld. Vogels tussen stenen en beton : - Huisduif - Rotsduif - houtduif - holenduif - Turkse tortel - huiszwaluw - boerenzwaluw - spreeuw - zwarte roodstaart - huismus - gierzwaluw - zwarte kraai - ekster - kauw Binnenshuis - zomerkolonie vleermuizen - in de kelder: - huisspin - trilspin - zilvervisje (insect) - pissebed - mug - wintergasten op zolder: - lieveheersbeestje - gaasvlieg - kleine vos (vlinder) - huismuis - wesp Natuur tussen straatstenen - zwarte wegmier - zandbij (solitair) - pissebed - maartse vlieg Exoten (computerspel) - kakkerlak - rijstkalander - faraomier - Spaanse wegslak - Nijlgans - Koreaanse eekhoorn - Roodwangschildpad - Halsbandparkiet - grote groene kikker - prairiehondje Stadsverhalen (boek) - everzwijn - hert - wolf - beer - das Didactisch dossier Beestige buren Educatieve Dienst KBIN okt
5 3. Parken en tuinen Een beetje verder bevindt zich een haag. Je komt er grote silhouetten tegen die je erop wijzen dat de haag het terrein is van de slak, de eekhoorn, het roodborstje en de egel. Wil je er meer over leren? In de brievenbus vind je weetjes over deze dieren. In de haag kan je door vergrootglazen vlinders en wespen van kortbij bekijken. Het zoemt van jewelste in je oren. Er lopen sporen door de tuin. Van wie zijn ze? Door ze te volgen vind je hun eigenaar : de hermelijn, de steenmarter Er is een nestkastje opgehangen. Daarin zie je een filmpje over een mezenfamilie : het maken van het nest, het leggen van de eieren, het broeden en het uitkomen van de jongen. Een infraroodcamera in een nestkastje heeft dat prille leven kunnen registreren. Er staat een parmantige boom in je tuin. Maar wie woont daar? Druk op een bel en een bewoner verschijnt. Hij zal je met luide stem uitleggen waarom hij precies de wortels of de takken uitkoos om er te leven. Begeef je naar de oude muur. Tussen de bakstenen zie je op kleine schermen beelden van de talrijke dieren die er beschutting zoeken. Didactisch dossier Beestige buren Educatieve Dienst KBIN okt
6 Lijst van de dieren die aan bod komen. Sommige worden uitgebreid besproken, andere worden enkel in een speciale context vermeld. Parken en tuinen - bruingerande tuinslak - egel - roodborstje - eekhoorn - kleine bonte specht - groene specht - merel - winterkoninkje - lijster - mezen Sporenspel - kraai - das - eekhoorn - egel - vos - hond - steenmarter - hermelijn - bunzing De haag - spot op kruisspin - spot op meikever - vliegen: o.a. - bijenzweefvlieg - roofvlieg - blauwe vleesvlieg - wantsen: o.a. - roofwants - schorswants - schildwants - vlinders: - kleine vos - blauwtje - koolwitje - atalanta - dagpauwoog - groot geaderd witje - citroenvlinder - vliesvleugeligen: o.a. - aardhommel - honingbij - solitaire bij - solitaire wesp - goudwesp - sluipwesp - kevers: - meikever loopkever - lieveheersbeestje - soldaatje - snuitkever - kniptor - goudhaantje - bladhaantje Een boom: een stad op zich - wezel - heggenmus - winterkoninkje - boomklever - vliegend hert - snuitkever - roodpotige boomwants - grootoorvleermuizen - eikengalwesp - groenling - zwartkop - bosuil - koolmees Strooisellaag - duizendpoot - miljoenpoot - pissebed - springstaarten Rottend hout - huisjesslak - larve vliegend hert - larve boktor - spot op aardhommel - spot op atalanta Insecten: bloembestuivers - hommels - bijen - wespen - vlinders - bladhaantje - boktor - snuitkever - soldaatje - penseelkever - wolzwever - zweefvlieg - vleesvlieg Insecten: geen bestuivers - waterjuffer - libellen - krekels - sprinkhanen - loopkevers - poppenrover - mestkevers - kortschildkever - kakkerlakken - wantsen - schorpioenvlieg - oorworm - langpootmug Een levende muur (videofilm): - hooiwagen - springspin - rode fluweelmijt - dambordvlieg - mestselwesp - kaardespin - lieveheersbeestje - huisjesslak Didactisch dossier Beestige buren Educatieve Dienst KBIN okt
7 4. Stadsbos In het bos staat een uitkijkpost. Als je die beklimt kan je roofvogels, reigers, meeuwen in hun vlucht bewonderen. Met een verrekijker zie je de vogels in detail. Gehurkt in een hutje bespied je een jonge ree, een houtsnip, een bunzing dieren die je in werkelijkheid moeilijk kan observeren. Door middel van een spel leer je de sporen lezen die je onderweg vindt : zeg me hoe je een nootje opeet en ik zeg je wie je bent! Tot slot verklaart een animatiefilm, volledig in huis gemaakt, de populatiedynamica. Het is de Beestige Buren Rap, een titel die meteen ook de stijl van het filmpje aangeeft. Lijst van de dieren die aan bod komen. Sommige worden uitgebreid besproken, andere worden enkel in een speciale context vermeld. - eekhoorn - woelmuis - bosmuis - vliegend hert - grote weerschijnvlinder - rosse vleermuis - gouden schallebijter - rode bosmier - houtsnip - bunzing - buizerd - boomklever - fluiter - glanskop - ree - zwartkop - winterkoninkje - vink - zwarte specht - sperwer - torenvalk - slechtvalk - blauwe reiger - zilvermeeuwen - kokmeeuwen Didactisch dossier Beestige buren Educatieve Dienst KBIN okt
8 5. Nachtelijke stad Zou het s nachts in de stad even stil zijn als in huis, Nee hoor! Een heleboel dieren gaan pas op stap als jij slaapt. Als de nacht valt, kan de voorstelling beginnen. Yuri de vos, onze gids, neemt de kinderen mee op een nachtelijke ontdekkingstocht. Je hoort het oehoe van een uil, je ziet een egel in het gras voorbijflitsen Opgezette diertjes, een spel met decor en licht, kippenvel is gegarandeerd. Lijst van de dieren die aan bod komen. Sommige worden uitgebreid besproken, andere worden enkel in een speciale context vermeld. - vleermuizen (60 jaar onderzoek) - bosuil - ransuil - kerkuil - steenuil - kat - huismuis - woelmuis - vos - vleermuis - glimworm - bunzing Onderscheid dag- nachtvlinder - dagvlinders : o.a. - koninginnepage - citroentje - koolwitje - dagpauwoog - kleine vos - gekartelde auretia - nachtvlinders : o.a. - grote beervlinder - huismoedertje - pijlstaart - wasmot Didactisch dossier Beestige buren Educatieve Dienst KBIN okt
9 6. Braakliggend terrein Kijk eens mee door de afsluiting van een braakliggend terrein : hagedissen, vogels, insecten, dieren die je niet direct in een tuin of park vindt, trekken aan je oog voorbij. Twee stappen verder maak je kennis met een vossenfamilie, knus in hun hol. Vroeger was het ondenkbaar dat je ergens in de stad een vos zou tegenkomen. Maar nu kan het. Want, waar mensen wonen daar is voedsel. Het is langs de spoorwegbermen dat de vos terugkeert naar de stad. Hij is sluw, slim en ontzettend sympathiek. Niet te verwonderen dat hij de mascotte werd van de tentoonstelling. Lijst van de dieren die aan bod komen. Sommige worden uitgebreid besproken, andere worden enkel in een speciale context vermeld. - tjiftjaf - tuinfluiter - rietzanger - kneu - levendbarende hagedis - egel - kleine vos - bont zandoogje - sabelsprinkhaan - landkaartje - solitaire bij - blauwe duinsprinkhaan - de vos (diorama) Didactisch dossier Beestige buren Educatieve Dienst KBIN okt
10 7. Vijvers Futen, waterhoentjes, meerkoeten en zelfs de blauwe reiger hebben zich met succes gevestigd aan de parkvijver Als je naar een vijver kijkt, is het moeilijk je het leven onder water voor te stellen. Hier kan je, zonder nat te worden, vele geheimen ontdekken. De paringsdans van de stekelbaars bijvoorbeeld kan je in een film zien. In een spel leer je de poten van een eend herkennen. In een ander spel help je vogels die hun weg kwijt zijn, hun nest terug te vinden. Even verder spreken ze in een film over de padden en kikkers die lange reizen ondernemen om hun geboortevijver te bereiken en er hun eieren te gaan leggen. Een niet ongevaarlijke tocht. Lijst van de dieren die aan bod komen. Sommige worden uitgebreid besproken, andere worden enkel in een speciale context vermeld. - kamsalamander - kleine watersalamander - alpenwatersalamander - vinpootsalamander - bruine kikker - groene kikker - gewone pad - glazenmaker - wilde eend - tafeleend - kuifeend - blauwe reiger - knobbelzwaan - ijsvogel - diorama boven: - meerkoet - waterhoen - kleine karekiet - schaatsenrijder - diorama onder: - fuut - stekelbaars - posthoornslak - poelslak - eendenmossel - larve kokerjuffer - waterschorpioen - geelgerande watertor - zoetwaterpissebed Didactisch dossier Beestige buren Educatieve Dienst KBIN okt
11 8. Onder de grond Een rioolbuis verwelkomt je. Durf je je erdoor wurmen? Het bezoek is de moeite waard. De knaagdieren zijn hier je beestige buren : zwarte en bruine ratten, muizen Deze beestjes licht je bij met je zaklamp. Dan ga je rond een koker in de muur zitten om Max te bekijken. Max De Mier is een schitterende animatiefilm, gerealiseerd door de multimedia-afdeling van het Instituut, over één dag uit het leven van een mierenkolonie. Alsof je er zelf bij bent! Een paar passen daar vandaan vertelt een meer dan levensgrote regenworm zelf hoe belangrijk hij wel is voor de kwaliteit van de aarde. De mestkever en de mol tonen dan weer in een stripverhaal hoe zij leven. Lijst van de dieren die aan bod komen. Sommige worden uitgebreid besproken, andere worden enkel in een speciale context vermeld. In riolen: - zwarte rat - bruine rat - spinnen - vliegen - pissebed - vlokreeft - naaktslak - kakkerlak Ondergronds : - zwarte wegmier - regenworm - mol - driehoornmestkever Didactisch dossier Beestige buren Educatieve Dienst KBIN okt
12 9. De grote trek Alle kinderen verzamelen in een luchtballon. De stad ligt aan hun voeten. In de lucht : vogels, een vleermuis en een vlinder die op reis vertrekken. Ze verlaten onze streken om de winter in warmere oorden door te brengen. Op een geluidsband hoor je het verhaal van de dieren : waarom ze vertrekken, hoe ze hun weg vinden en welke gevaren ze moeten trotseren. Lijst van de dieren die aan bod komen. Sommige worden uitgebreid besproken, andere worden enkel in een speciale context vermeld. - kokmeeuw - spreeuw - atalanta - rosse vleermuis - zwartkop - roodborstje - ooievaar - stadsduif 10. Opdracht volbracht? Op het einde van het stadsparcours kunnen de kinderen hun antwoorden controleren op een computerscherm en dan zien ze of ze hun opdracht naar behoren vervuld hebben. Tenslotte wacht hen nog een verrassing : de mascotte Yuri presenteert zijn versie van het dierenjournaal. De omgekeerde wereld, waarin mensen vreemde vogels blijken te zijn! Didactisch dossier Beestige buren Educatieve Dienst KBIN okt
13 Om er meer over te weten Didactische publicaties rond de tentoonstelling BEUDELS M.-O., Beestige buren, dieren in de stad. Uitg. KBIN Brussel, 52 blz. Een boek waarin men het wonderlijke dierenwereldje in de tuin, op een braakliggend terrein, in en rond een vijver, in het park en het bos ontdekt. DUSART M., VANDEVELDE I., Beestige buren. Dieren in de stad. Themanummer Zonneland 82 ste jrg. nr. 3, sept Uitg. Averbode, 16 blz. DUSART M., VANDEVELDE I., Beestige buren. Op zoek naar dieren in de stad. Themanummer Zonnestraal. 36 ste jrg. nr. 4, sept Uitg. Averbode, 24 blz. KBIN, Tentoonstellingskrant Beestige buren: dieren in de stad. Uitgave KBIN Brussel, 17 blz. Iedere bezoeker aan de tentoonstelling Beestige buren ontvangt deze krant met informatie en 8 spelopdrachten van verschillend niveau. SCHUYEMANS W., Op safari in de stad. Uitgave KBIN Brussel 32 blz. Originele catalogus bij de tentoonstelling beestige buren. Sil trekt met zijn opa op safari in de stad en ontdekt elke dag plekjes met verborgen dieren. Jeugdboeken RODNEY A., Dorpen en steden. Natuurwijzer. Uitg. De lantaarn. 45 blz. Boeiend boek niet enkel over de flora en fauna van dorpen en steden, maar ook hoe we die kunnen behouden. BARFF U., Groot knutselboek van de natuur. Casterman. 111 blz. Een boombastbootje, een vogelmobiel, een zeeroversvlot, een schilderij van bloemblaadjes, talloze manieren om met puur natuurlijke materialen te knutselen. CHINERY M., Op onderzoek in de natuur. (vertaling: Midas Dekkers) Uitgeverij De Hoeve. 190 blz. Een boek vol eenvoudige observatiegerichte biologische projecten voor in huis, tuin of veld. DE HAAN N., Maak van uw tuin een vogelparadijs. Uitg. Sesam Natuur, 118 blz. Prachtig boek met handige tips om het vogels naar hun zin te maken. STRUYF K., Een kriebelboek: bezige beestjes in huis. 2. Een kriebelboek: bezige beestjes in de tuin. Uitg. Clavis Hasselt. 44 blz. Met deze informatieve boekjes kom je meer te weten over de bekendste kriebelbeestjes die bij jou in huis (deel 1) en in je tuin (deel 2) wonen. VAN LIER B., KNEEPKENS H., Het natuurboek voor kinderen. Uitg. Ploegsma ism Vereniging Natuurmonumenten, 63 blz. Doe- en ontdekboek waar kinderen veel ideeën krijgen voor buitenactiviteiten in de natuur. Didactisch dossier Beestige buren Educatieve Dienst KBIN okt
14 Internet Op de website van beestige buren valt heel wat te beleven. Je ontdekt er de zaal voor curieuzeneuzen met de knotsgekke vraag van de maand, de knutselhoek, de spelletjes, een encyclopedie die voortdurend aangroeit en een stadssafari. Een (school)groep die na het bezoek rond de thema s van de tentoonstelling beestige buren een project uitwerkt, kan het resultaat daarvan (tekeningen, foto s, gedichtje, opstel, interview ) naar de Educatieve Dienst (educa@kbinirsnb.be) opsturen. Wij evalueren de projecten en zetten de beste op de website van Beestige buren. Zo kom je met uw school op onze website Raadpleeg de kalender van de piepwerking van de jeugdbond voor natuurstudie en milieubescherming als je met leeftijdsgenootjes op stap wil in de echte natuur. Wil je de groene ruimten van Brussel leren kennen? Het Brussels Instituut voor Milieubeheer geeft je alle informatie. Hier vind je alles over stadsvogels en over de vogelwerkgroep van de Brusselse regio. Zoek je basisgegevens en literatuur over verschillende dieren, ook dieren die in de stad leven, dan kun je op deze webstek terecht. Natuurlijk tref je er ook links naar allerlei dierentuinen. /Magazin/TIER/Tiertext.htm Een uitgebreide reeks Duitse artikels met grondige informatie over dieren die in de stad leven. Didactisch dossier Beestige buren Educatieve Dienst KBIN okt
15 Praktische informatie Beestige buren : Dieren in de stad van 18 oktober 2000 tot 30 juni 2001 Openingsuren museum Van dinsdag tot vrijdag van 9u30 tot 16u45 Zaterdag en zondag van 10 tot 18 uur Gesloten op maandag, op 25 december, 1 januari en op verkiezingszondagen Duur van het bezoek : 1 uur 20 minuten Tarieven (tentoonstelling + permanente zalen) * Individuele bezoekers : Volwassenen 250 BEF (6,20 ) 6-17 jaar, studenten, senioren, vrienden van het KBIN 200 BEF (4,96 ) * Groepen : Volwassenen 200 BEF (4,96 ) Jongeren 150 BEF (3,72 ) Verplichte reservering voor groepen : Rondleidingen De jongsten, die nog niet of onvoldoende kunnen lezen, worden bij hun spelopdracht begeleid door een animator. Dergelijke geleide bezoeken zijn voorzien op dinsdagnamiddag, woensdagvoormiddag en vrijdagnamiddag. Ze duren ongeveer één uur. Verteluurtje Gratis op woensdag- en zondagnamiddag voor kinderen die dag de tentoonstelling bezoeken. Natuuratelier Naar aanleiding van de tentoonstelling beestige buren gaat een nieuw natuuratelier van start over stadsdieren. 200 BEF (4,96 ) per deelnemer. Info : ; Reservering : Didactische publicaties te koop in de museumwinkel: - Catalogus : Op safari in de stad. (32 blz.) W. Schuyemans. 250 BEF (6,20 ) - Beestige buren, dieren in de stad. (52 blz.) M.O. Beudels. 250 BEF (6,20 ) - Themanummers zonneland en zonnestraal 25 BEF Uitgebreide info op onze webstek : Info dag en nacht : Tel. : Didactisch dossier Beestige buren Educatieve Dienst KBIN okt
16 Beestige Buren TV journaal 1 Stadscentrum 2 Parken en tuinen 3 Stadsbos 4 De nachtelijke stad 5 Braakliggend terrein 6 Vijvers 7 Onder de grond 8 De grote trek 9 Opdracht volbracht? 10 Dierenjournaal 11 Didactisch dossier Beestige buren Educatieve Dienst KBIN okt
Meneer en mevrouw bunzing zoeken een huis voor de winter
Meneer en mevrouw bunzing zoeken een huis voor de winter Dierenpaspoort maken Leerdoel: De leerlingen kennen in hun omgeving twee verschillende biotopen en kunnen enkele hierin veel voorkomende organismen
Nadere informatieEen opzoekboekje voor insecten en ander klein grut!
Een opzoekboekje voor insecten en ander klein grut! Over dit zoekboekje Ze kruipen, sluipen, krinkelen en krioelen om ons heen. Onder boomschors verscholen, van de mooiste bloemen proevend, onder je bed
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels)
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels) Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen (vanaf 1-3-2013), aangevuld met informatie uit
Nadere informatieDierenlijst Aanschotse Beemden
Dierenlijst Aanschotse Beemden Inventarisatie sinds maart 2017 bijgewerkt 18-08-2018 aantal soorten 165 Gewervelde dieren: Zoogdieren Egel Mol Bosspitsmuis spec. Huisspitsmuis Gewone dwergvleermuis Konijn
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels)
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels) Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen (vanaf 1-3-2013), aangevuld met informatie uit
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels)
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels) Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen (vanaf 1-3-2013), aangevuld met informatie uit
Nadere informatieNationale Databank Flora en Fauna Uitvoerportaal
104 records Middelpunt < 1km² Middelpunt 1km² - 5km² Middelpunt > 5km² Vlak schaal 1 : 50000 Zoekvraag Soort Soortgroep Wet en Beleid Periode Bronhouder Zoekgebied Alle Alle FF-wet tab. II Rode Lijst FF-wet
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels)
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels) Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen (vanaf 1-3-2013), aangevuld met informatie uit
Nadere informatieDatum: Zondag 30 juni Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie. Gids: Pim
Datum: Zondag 30 juni 2019 Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie Gids: Pim Gids Pim was vanmorgen in de gelukkige omstandigheid om op pad te gaan met vijf vrouwen uit Amersfoort. We wandelden eerst
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels)
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels) Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen (vanaf 1-3-2013), aangevuld met informatie uit
Nadere informatieBeestige Buren. Naverwerking in de klas
Beestige Buren Naverwerking in de klas INHOUD 1. Kaartje aan Klauw 1.1 Voorbereiding 1.2 Uitleg 2. Inhoud van het spel 2.1 Deel 1: uitkijkposten in Vlasroterbeek 2.2 Deel 2: de buurtbewoners 2.3 Deel 3:
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels)
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels) Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen (vanaf 1-3-2013), aangevuld met informatie uit
Nadere informatie2012 Rebo International b.v. deze uitgave 2012 Rebo Productions b.v., Lisse www.rebo-publishers.com info@rebo-publishers.com
Colofon Inhoud 2012 Rebo International b.v. deze uitgave 2012 Rebo Productions b.v., Lisse www.rebo-publishers.com info@rebo-publishers.com coverfoto s (Roodborst) Michel Geven (voorzijde) Nico van Kappel
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels)
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels) Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen (vanaf 1-3-2013), aangevuld met informatie uit
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels)
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels) Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen (vanaf 1-3-2013), aangevuld met informatie uit
Nadere informatieBosmuseum Gerhagen Zavelberg 10 3980 Tessenderlo
Bosmuseum Gerhagen Zavelberg 10 3980 Tessenderlo Tel: 013 / 67.38.44 GERHAGEN E-mail: bosmuseum@skynet.be Website: wet.gerhagen.be Samengesteld door Willy Vanwesemael Kerkuil WERKBLADEN OPLOSSINGEN Lager
Nadere informatieHet onderzoek van de burgemeester 5/6
Het onderzoek van de burgemeester De burgemeester hoorde dat kinderen ongerust zijn. Nee, ze zijn niet bang voor onweer of harde geluiden. Ze maken zich zorgen over de natuur. Dieren krijgen steeds minder
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels)
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels) Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen (vanaf 1-3-2013), aangevuld met informatie uit
Nadere informatieSOORTEN DIE GEBRUIKT ZIJN VOOR DE BEPALING VAN DE LIVING PLANET INDEX IN NOORD-HOLLAND
SOORTEN DIE GEBRUIKT ZIJN VOOR DE BEPALING VAN DE LIVING PLANET INDEX IN NOORD-HOLLAND Vlinder Bont zandoogje Sterke toename Vogel Lepelaar Sterke toename Vogel Kolgans Sterke toename Vogel Appelvink Sterke
Nadere informatieRoutekaart 2011. Natura 2000-gebied en Nationaal Park Lauwersmeer 15 mei 2011. Inschrijving Bosschuur Staatsbosbeheer
Natura 2000-gebied en Nationaal Park Lauwersmeer 15 mei 2011 Routekaart 2011 Inschrijving Bosschuur Staatsbosbeheer Welkom op het Frysk Fûgelpaad 2011 Deze vogelspotwandeling wordt gehouden in Nationaal
Nadere informatieNieuwsbrief Opvangcentrum voor Vogels en Wilde Dieren Oostende januari 2006
Nieuwsbrief Opvangcentrum voor Vogels en Wilde Dieren Oostende januari 2006 Beste sympathisanten, leden, vrienden, We hebben net de balans van de binnen gebrachte dieren in afgewerkt, zijn wat cijfers
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels)
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels) Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen (vanaf 1-3-2013), aangevuld met informatie uit
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen, aangevuld met informatie uit de Sovon-meetnetten (Netwerk Ecologische
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels)
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject (broedvogels) Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen (vanaf 1-3-2013), aangevuld met informatie uit
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen, aangevuld met informatie uit de Sovon-meetnetten (Netwerk Ecologische
Nadere informatieTuinvogels. Een interactieve lezing door Vogelwerkgroep Vught
Tuinvogels Een interactieve lezing door Vogelwerkgroep Vught Gildes: indeling naar omgeving Stadsvogels worden ingedeeld naar gildes: Huizenbroeders (Half)holenbroeders Struikvogels Boomvogels Park- &
Nadere informatieDatum: Zondag 16 juni Excursie: Oostvaardersplassen middagexcursie. Gids: Pim
Datum: Zondag 16 juni 2019 Excursie: Oostvaardersplassen middagexcursie Gids: Pim Om 13.00 uur ontmoette ik Conchita, haar zus, twee dochters en nicht langs de Knardijk te Lelystad. Mijn vrouw had geadviseerd
Nadere informatieOp de afgesproken plek langs de Knardijk te Lelystad ontmoette ik Jacobien en Annelies omstreeks uur.
Avondexcursie Oostvaardersplassen, 23 mei 2017 Gids: Pim Op de afgesproken plek langs de Knardijk te Lelystad ontmoette ik Jacobien en Annelies omstreeks 18.00 uur. We maakten eerst een wandeling naar
Nadere informatieVervolgens reden we via de Torenvalkweg naar de Oostvaardersplassen. We besloten van start te gaan met een wandeling over het Oostvaardersveld.
Avondexcursie Oostvaardersplassen Datum: 19 mei 2018 Gids: Pim Rond half zes haalde ik Hans en drie, naar later bleek, enthousiaste dames op van het station van Lelystad. Ik kon het niet laten even een
Nadere informatieAanbod NME voorjaar 2014
Aanbod NME voorjaar 2014 Natuur- en milieueducatie (NME) Heemtuin Muntendam biedt een aanvulling op het reguliere schoolprogramma. We richten ons in de lessen vooral op zaken die in de klas minder snel
Nadere informatieNVWK geeft de erven vleugels. Module 3 vogels tellen
NVWK geeft de erven vleugels Module 3 vogels tellen 1 Indeling van de avond Even voorstellen Erfvogels tellen met tuintelling.nl pauze Je erf toevoegen Geluidenquiz 2 Even voorstellen. Werkzaam bij Sovon
Nadere informatieHandleiding Vogel Wintertuintelling IVN Zeewolde. Vogelwerkgroep Oriolus
Handleiding Vogel Wintertuintelling 2016-2017 IVN Zeewolde Vogelwerkgroep Oriolus (foto door: Paula van Schaik) Inhoud handleiding: Hoe vogel wintertuinwaarnemingen tellen; Hoe te tellen- Wat te tellen;
Nadere informatieBeestige Buren. Voorbereiding in de klas
Beestige Buren Voorbereiding in de klas Inhoud 1. Inleiding 2. Klauw, de grauwe klauwier 2.1 Een brief van Klauw 2.2 Paspoort van Klauw 3. De zomer- en winterburen van Klauw 3.1 Voorbereiding 3.2 Uitleg
Nadere informatieWerkgebied VWG-Zutphen Oppervlak: ha
Werkgebied VWG-Zutphen Oppervlak: 19.227 ha Overzicht verdeling werkgebied in Deelgebieden - Telgebieden KN1 KN2 KN3 KN6 KN5 KN4 GE7 GE6 GE5 GE4 GE2 GE3 GE1 VB11 TE5 TE4 TE3 TE2 TE1 HC5 HC4 HC3 HC2 HC1
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen, aangevuld met informatie uit de Sovon-meetnetten (Netwerk Ecologische
Nadere informatieNationale vogeltelling voor golfbanen in samenwerking met de NGF en Golf- & Countryclub Liemeer
Verslag Nationale vogeltelling Nationale vogeltelling voor golfbanen in samenwerking met de NGF en Golf- & Countryclub Liemeer GOLF- & COUNTRYCLUB LIEMEER 26 april 2015 Opgesteld door: Cees van de Noort
Nadere informatieDonderdag 19 mei 2016: Avondexcursie Oostvaardersplassen. Gids: Pim
Donderdag 19 mei 2016: Avondexcursie Oostvaardersplassen. Gids: Pim Om 18.15 uur trof ik mijn enthousiaste excursiedeelnemers uit het Nood Hollandse Uitgeest. We reden allereerst naar de Grote praambult
Nadere informatieDocentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving
Docentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving Doelgroep: Groep 6,7 en 8 Leerstofgebied: Natuur en techniek Werkvorm: Buiten in groepjes van 3 leerlingen Duur: 45 minuten buiten + 30 minuten nabespreken in
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen, aangevuld met informatie uit de Sovon-meetnetten (Netwerk Ecologische
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen, aangevuld met informatie uit de Sovon-meetnetten (Netwerk Ecologische
Nadere informatieDatum: Vrijdag 14 juni Excursie: Middagexcursie Oostvaardersplassen. Gids: Pim
Datum: Vrijdag 14 juni 2019 Excursie: Middagexcursie Oostvaardersplassen Gids: Pim De regen trok rond het middaguur weg en het klaarde niet alleen op, het leek opeens een zomerse middag. Gids Pim mocht
Nadere informatieLesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel
Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 6 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen, aangevuld met informatie uit de Sovon-meetnetten (Netwerk Ecologische
Nadere informatie1. Inleiding... 3 2. Werkwijze... 3 3. Regel van 100... 4. Bijlagen... 5 Waarnemingsformulier... 6 Verantwoording... 7
NATUUR VAN DE WEEK Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging KNNV afdeling Delfland Postbus 133 2600 AC DELFT afdelingdelfland@knnv.nl www.knnv.nl/afdelingdelfland http://twitter.com/#!/knnvafddelfland
Nadere informatieInsecten in de duinen
Insecten in de duinen Onbekend maakt onbemind Wat maakt insecten bijzonder Bouw en levenscyclus Levenswijzen van insecten Leefomgeving Eten en gegeten worden Bestuivers Diversiteit van insecten in de duinen
Nadere informatieDatum: Woensdag 26 juni Excursie: Oostvaardersplassen. Gids: Pim
Datum: Woensdag 26 juni 2019 Excursie: Oostvaardersplassen Gids: Pim Rond de klok van 9.00 uur ontmoette ik de deelnemers aan een excursie in de Oostvaardersplassen langs de Knardijk te Lelystad. Het was
Nadere informatieI NSECTEN 2. Kleine Beestjessafari
Groep 3 (vanaf april) en groep 4 I NSECTEN 2 Kleine Beestjessafari Vlindertje, vlindertje Niks of niets hindert je Was ik maar net als jij licht als een veertje Vliegensvlug fladder jij Ver weg of dicht
Nadere informatieDatum: Vrijdag 5 april Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie. Gidsen: Taco & Pim
Datum: Vrijdag 5 april 2019 Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie Gidsen: Taco & Pim Op deze fraaie vrijdagochtend waren de gidsen Taco & Pim in de gelukkige omstandigheid om een groep uit Ede
Nadere informatieLesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel
Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 4 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel
Nadere informatieInventarisatie natuurwaarden Lelystad Airport
Inventarisatie natuurwaarden Lelystad Airport A&W-rapport 996 Inventarisatie natuurwaarden Lelystad Airport 1 2 A&W-rapport 996 Inventarisatie natuurwaarden Lelystad Airport 3 4 A&W-rapport 996 Inventarisatie
Nadere informatieExcursie samen met Flevo Bird Watching uitgevoerd door: Ringheuvels Den Treek en Delta Schuitenbeek. Flevo Birdwatching, Rien Jans
Datum van de excursie: 4 mei 2016 Team: Flevo Birdwatching, Rien Jans Bezochte gebied: Ringheuvels Den Treek en Delta Schuitenbeek Vroege ochtend: Het Langeveen op landgoed Den Treek. En late ochtend/middag:
Nadere informatieINSECTEN. werkboekje
INSECTEN werkboekje 20 maart 2009 Dag lieve kleine vlinder Waar vlieg je toch naartoe? Breng jij misschien de eitjes weg, ben jij nu al moe? Jouw eitjes worden rupsjes. die groeien heel erg vlug. ook krijgen
Nadere informatieDatum: 13 mei Excursie: Brabantse Biesbosch. Gids: Pim
Datum: 13 mei 2019 Excursie: Brabantse Biesbosch Gids: Pim Al rond 7.30 ontmoette ik Peter uit Zoetermeer langs de weg Steurgat buiten de bebouwde kom van Werkendam. Op de achtergrond hoorde we een kakofonie
Nadere informatieVogelexcursie Maasplassen
Vogelexcursie Maasplassen WML plas Roermo nd Brandt VWG De Peel, 2015-01-31 Deelnemers Rob Boesten, Jan van Deursen, Jaap Halma, Peter Hikspoors, Mario Joosten, Cor Speek, Karel Verhees en Nel en Jo van
Nadere informatiebroedwaarde. Wilde eend - 1 zeker broedgeval. 9.05 : 1 w. met 3 pulli - regelmatig worden ongepaarde ex.
Kleiputten 't Hoge 1983 2013 (2014) In deze kolom krijgen sommige soorten een andere kleur en dus een andere Broedende of waarschijnlijk broedende soorten broedwaarde. Wilde eend - 1 zeker broedgeval.
Nadere informatieDieren in de vrije natuur in het Park Berg en Bos door Henk Otto
Dieren in de vrije natuur in het Park Berg en Bos door Henk Otto Ter voorbereiding van de toekomstplannen voor het Park Berg en Bos is in opdracht van de gemeente Apenheul een natuurtoets uitgevoerd. Een
Nadere informatieAuditieve oefeningen bij het thema: Kriebelbeestjes
Auditieve oefeningen bij het thema: Kriebelbeestjes Boek van de week: 1; Rupsje Nooitgenoeg 2; Eentje Geentje het lieveheersbeestje 3; 4; Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat
Nadere informatie14 Speuren naar dieren Handleiding voor begeleiders 01
Handleiding voor begeleiders 01 Ten opzichte van 50 jaar geleden zijn veel diersoorten verdwenen. Dit is vooral een gevolg van de toename van de bevolking en de steeds grotere ruimte waarop mensen beslag
Nadere informatieDatum: Donderdag 4 april Excursie: Naardermeer ochtendexcursie. Gids: Pim
Datum: Donderdag 4 april 2019 Excursie: Naardermeer ochtendexcursie Gids: Pim Rond de klok van 9 uur haalde ik Sarah en Maaike op bij het treinstation van Naarden-Bussum. In amper vijf minuten reden we
Nadere informatieBosmuseum Gerhagen Zavelberg 10 3980 Tessenderlo
Bosmuseum Gerhagen Zavelberg 10 3980 Tessenderlo GERHAGEN Tel: 013 / 67.38.44 E-mail: bosmuseum@skynet.be Website: wet.gerhagen.be Samengesteld door Willy Vanwesemael Bosuil WERKBLADEN Lager Onderwijs
Nadere informatieextremadura 25 maart - 2 april 2011 een fotoverslag van Jeannet & René van Rossum Trujillo, Extremadura, Spanje, 26 maart 2011 (Jeannet Keijzer)
extremadura 25 maart - 2 april 2011 een fotoverslag van Jeannet & René van Rossum Trujillo, Extremadura, Spanje, 26 maart 2011 (Jeannet Keijzer) 2 Spaanse Keizerarend, Monfragüe, Extremadura, Spanje, 1
Nadere informatieDe stad als leefgebied
Ecologie Vossen die de wijken afspeuren opzoek naar openstaande kippenhokken, wilde eenden die samen met meerkoeten, waterhoenders, nijlganzen, futen en zwanen de sloten en meertjes op fleuren en muizen,
Nadere informatieDe weg eist zijn tol: 10 jaar verkeersslachtoffers op de Nijmeegsebaan in Groesbeek
De weg eist zijn tol: 10 jaar verkeersslachtoffers op de Nijmeegsebaan in Groesbeek Kees Schreven NOU-congres, De Hoeve van Nunspeet, 7-9 januari 017 Mac Gillavry D. 1930. De Levende Natuur 3: 10. Mac
Nadere informatieBirdwatching: hoofdstuk 1/3 evaluatie van de beheersmaatregelen
Birdwatching: hoofdstuk 1/3 evaluatie van de beheersmaatregelen Alle bij de NGF aangesloten clubs worden jaarlijks uitgenodigd deel te nemen aan een vogelteldag. De bedoeling is op dezelfde dag eind april
Nadere informatieInhoud pagina. 1. Inleiding Gebied Werkwijze Resultaten: 5
Inhoud pagina 1. Inleiding 3 2. Gebied 3 3. Werkwijze 4 4. Resultaten: 5 4.1 Resultaten BMP 2006 5 4.2 Vergelijking vorige tellingen 6 4.3 Soortbespreking 8 4.4 Overige waarnemingen 9 4.5 Zoogdieren 9
Nadere informatieNME-leerroute Vogels in het Wandelbos
NME-leerroute Vogels in het Wandelbos 7 Groep 1 Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen Rinze de Wereldreiziger Rinze weet onwaarschijnlijk veel over vogels. Rinze is ook dol op het Wandelbos
Nadere informatieinhoud 1. Vogels op reis 3 2. Vogeltrek 4 3. Zomervogels 4. Wintergasten 5. Standvogels 6. Deeltrekkers 7. Op reis
Vogels op reis inhoud 1. Vogels op reis 3 2. Vogeltrek 4 3. Zomervogels 5 4. Wintergasten 6 5. Standvogels 7 6. Deeltrekkers 8 7. Op reis 9 8. Het ontstaan van de trek 12 9. De goede richting 13 10. Een
Nadere informatieDatum: 13 april Excursie: Ochtendexcursie Oostvaardersplassen. Gids: Pim
Datum: 13 april 2019 Excursie: Ochtendexcursie Oostvaardersplassen Gids: Pim Om 8.00 uur ontmoette ik de deelnemers aan de ochtendexcursie in de Oostvaardersplassen, oude bekenden uit Bennekom die eerder
Nadere informatieIk zie, ik zie, wat jij niet ziet
Naam: Groep: LES 1 - WERKBLAD 1 Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet 1. OP STAP Bekijk het clipje: Op stap. Mensen gaan naar hun werk, naar school of op bezoek bij familie. Ze gaan boodschappen doen, naar
Nadere informatieEen moeilijk woord voor Natuurbrug is Ecoduct. Wat dat nu precies is, legt de schrijver Frank van Pamelen hieronder nog eens uit.
Ecoduct Een moeilijk woord voor Natuurbrug is Ecoduct. Wat dat nu precies is, legt de schrijver Frank van Pamelen hieronder nog eens uit. Ecoduct Wat is dat dan precies, een ecoduct? Zo vroeg een jonge
Nadere informatieBroedvogelinventarisatie. Wijchens Meer-west,Wijchen. Hans Hollander, 2008
Broedvogelinventarisatie Wijchens Meer-west,Wijchen 2008 Hans Hollander, 2008 Hans Hollander Oudelaan 2005 6605 SC Wijchen 024-6412564 hanshollander@xmsnet.nl 2 Inhoud INHOUD... 3 1 INLEIDING... 4 2 GEBIEDSBESCHRIJVING...
Nadere informatieJe school vogelvriendelijk! Voor vogel én mens
VOOR DE LEERKRACHT Je school vogelvriendelijk! Voor vogel én mens Spreeuw Vogelbescherming Nederland organiseert de Tuinvogeltelling voor Scholen. Leer de vogels rondom je school kennen, tel hoeveel er
Nadere informatie4. Hoeveel rupsjes verdwijnen per dag in het opengesperde bekje van een jong koolmeesje?
Bos- en natuurquiz 1. Hoeveel procent van de oppervlakte van Vlaanderen is bos? a. 10% b. 30% c. 50% d. 80% 2. Er bestaan verschillende soorten spechten: de zwarte specht, de groene specht, de grote bonte
Nadere informatieWinterslaap. Met filmpjes, werkblad en puzzels. groep 5/6. uitgave januari 2013
uitgave januari 2013 Winterslaap Met filmpjes, werkblad en puzzels groep 5/6 inhoud blz. Inleiding 3 1. Wat is een winterslaap? 4 2. Lage hartslag 5 3. Lage temperatuur 6 4. Winterrust 7 5. Winterslapers
Nadere informatie1. Doelgroep. 2. Relatieschema. Vogels. Reiger. Eend. Knobbelzwaan. Uil Kievit. Merel. Halsbandparkiet. Duif. Kraai. Meeuw. Woonomgeving: Voedsel:
1 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. Doelgroep... 4 2. Relatieschema... 4 3. Opzet van de lescyclus... 5 3.1. Algemeen doel van de lescyclus... 5 3.2. De doelstellingen... 5 4. Relatie met de kerndoelen...
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen, aangevuld met informatie uit de Sovon-meetnetten (Netwerk Ecologische
Nadere informatieBELANGRIJKE ALGEMENE INFORMATIE
BELANGRIJKE ALGEMENE INFORMATIE Dit lesprogramma is een uitgave van Stichting Educatieve Natuurtuin Goffert te Nijmegen 2013 1e oplage. Ontwerp & Tekst: Louis van der Heijden Bij het maken van deze lesbrief
Nadere informatieBroedvogels van het Landgoed Dorth in 2006
Broedvogels van het Landgoed Dorth in 2006 Broedvogel Monitoring Project, alle soorten. Gerard Bogaert Een uitgave van Vogelwerkgroep De IJsselstreek Colofon Vogelwerkgroep de IJsselstreek P/a secretaris
Nadere informatieUilen. Inleiding. Zintuigen van de uil. De jonkies van een uil. Soorten uilen
Uilen Inleiding Ik wil mijn spreekbeurt houden over de uil, omdat ik het een leuk dier vind en ik vind de uil altijd heel wijs kijken. Uilen zijn nachtdieren. Daarom zie je ze zelden. Er leven 134 soorten
Nadere informatie6+ 10 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 3+ 8 + Opdracht EDUKIT 3
WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 6+ 10 + Wanneer is een bos een bos? Een paar bomen samen vormen pas een bos als ze een oppervlakte van 1/2 hectare beslaan. Je zou dit kunnen vergelijken met een voetbalvel
Nadere informatieEen bovenbouwproject van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem voorjaar 2015
Een bovenbouwproject van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem voorjaar 015 Doelgroep: groepen 5 t/m 8 Plaats: Rond de school, in de wijk, in een park, vlindertuin bij d n Aard, Ariespad 5, 550 EZ Veldhoven.
Nadere informatieProoiherkenning bij Steenuilen
Prooiherkenning bij Steenuilen Noteren Van belang is het te noteren: - datum (gebeurt automatisch) - tijdstip waarop de prooi binnengebracht wordt (graag zo nauwkeurig mogelijk op de minuut af) - wie brengt
Nadere informatieVogeltrektelling 30 oktober 2016
Vogeltrektelling 30 oktober 0 Voorwoord De laatste vogeltrektelling van 0 vond plaats op zondag 30 oktober, op de nieuwe dit jaar gekozen locatie de Volthe es.de tel locatie ligt dicht tegen de zuid kant
Nadere informatieBroedvogelinventarisatie Noorlaarderbos 2012 M.Wijnhold
Broedvogelinventarisatie Noorlaarderbos 2012 M.Wijnhold Tellers: D.Schoppers, A. Vanderspoel, J. de Vries, W. Woudman, M. Werkman, J. De Bruin, M.Wijnhold Inhoud: 1. Samenvatting 2. Methode: territoria
Nadere informatieAMSTERDAM OPEN AIR FESTIVAL GAASPERPLAS
NATUURBELEVEN AMSTERDAM OPEN AIR FESTIVAL GAASPERPLAS QUICKSCAN FLORA- EN FAUNAWET NatuurBeleven b.v. dr. M. Kuiper Oostermeerkade 6 1184 TV Amstelveen 020/4720777 mark@natuurbeleven.nl Opdrachtgever:
Nadere informatieOostenrijk 10-18 juni 2012
Oostenrijk 10-18 juni 2012 Oostenrijk, 10-18 juni 2012 Doel van de reis, de Grossglockner Hochalpenstrasse in de Alpen Route We reden vanuit Nederland richting München naar Greding. Vervolgens door naar
Nadere informatieBroedvogels Landgoederen Oud en Nieuw Amelisweerd en Rhijnauwen
Broedvogels Landgoederen Oud en Nieuw Amelisweerd en Rhijnauwen Broedvogels Landgoederen Oud en Nieuw Amelisweerd en Rhijnauwen op basis van Henk Kuiper Utrecht December 2009 COLOFON Tekst en onderzoek:
Nadere informatieDatum: 13 april Excursie: Middagexcursie Brabantse Biesbosch. Gids: Pim
Datum: 13 april 2019 Excursie: Middagexcursie Brabantse Biesbosch Gids: Pim Rond de klok van 13.00 uur ontmoette ik Wil en zes andere deelnemers uit de regio Den Haag. Door omstandigheden zat Wil in een
Nadere informatie7.4: Naar het Natuurwetenschappelijk museum
7.4: Naar het Natuurwetenschappelijk museum De zender de ontvanger de boodschap Kies uit: geschreven, gesproken, de brief, de telefoon, luistert, leest, de luisteraar, de lezer BOODSCHAP BOODSCHAP Ik deel
Nadere informatieZondag 6 november 2016: Middagexcursie in de Oostvaardersplassen.
Zondag 6 november 2016: Middagexcursie in de Oostvaardersplassen. Gids: Pim Julsing In de ochtend viel de regen nog met bakken uit de lucht, maar toen ik om 11.45 uur Celine en haar vader ontmoette klaarde
Nadere informatieNotitie inspectie bomen Molenbeek Sittard 2011
Notitie inspectie bomen Molenbeek Sittard 2011 Bureau Meervelt, Ecologisch onderzoek en advies Notitie inspectie bomen Molenbeek Sittard (2.1) 2011 Status: definitief In opdracht van: Molenparc bv Contactpersoon:
Nadere informatieTekst en illustraties. Beestjesdeskundige. Zie jij in dit boek 15 keer deze vlieg? Pas op voor neppers!
Tekst en illustraties Beestjesdeskundige Zie jij in dit boek 15 keer deze vlieg? Pas op voor neppers! LEMNISCAAT ROTTERDAM Allerlei beestjes 6 Bidsprinkhanen 38 Beestjesspeurders 8 Waterbeestjes 40 Beestjesstamboom
Nadere informatieHandleiding Onderzoek
Handleiding Onderzoek Spelregels Er is veel belangstelling om mee te tellen. Dat is uiteraard verheugend; graag zien we dat zoveel mogelijk mensen er plezier aan beleven. Een en ander vergt echter wel
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 1-2-3
Voorbereiding post 5 Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Iedere vogel zijn eigen plekje, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud:
Nadere informatieN.O.P. Papegaaienpark
(nestkastproject) M. Sloendregt N.O.P. Papegaaienpark 2 Nestkasten verslag Papegaaienpark Stichting N.O.P. 28 Wil de Veer INLEIDING Op verzoek van de eigenaar van het Nederlands Opvangcentrum voor Papegaaien,
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8
Voorbereiding post 5 Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Iedere vogel zijn eigen plekje, voor groep 4 t/m 8. Inhoud:
Nadere informatieWie eet wie en wie eet wat?
Leerkracht Wie eet wie en wie eet wat? Maak een voedselweb Inhoud in het kort In deze les krijgen de leerlingen een beeld van de relaties tussen dieren en planten. Leerlingen maken een voedselweb van één
Nadere informatieVoorlopige verspreidingskaarten Atlasproject
Voorlopige verspreidingskaarten Atlasproject Bronvermelding Deze voorlopige verspreidingskaarten zijn gebaseerd op de huidige atlastellingen, aangevuld met informatie uit de Sovon-meetnetten (Netwerk Ecologische
Nadere informatiePersdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010
Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010 Persbericht Wat vind je in de virtuele edukit? Een dynamische website Activiteiten in detail De algemene campagne ikgeeflevenaanmijnplaneet.be
Nadere informatie