3.5 5KMP3 VEROUDERING: VAN MOLECULAIRE SLIJTAGE TOT 3.6 5KMP4 DE "GESTOORDE" WERELD VAN MEMBRANEN EN

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "3.5 5KMP3 VEROUDERING: VAN MOLECULAIRE SLIJTAGE TOT 3.6 5KMP4 DE "GESTOORDE" WERELD VAN MEMBRANEN EN"

Transcriptie

1 1

2 Inhoud 1 ALGEMEEN INLEIDING VERKLARING VAN DE BLOKCODES ALGEMENE OPBOUW TOELICHTING BOWO-ONDERWIJS PERIODE KBW5 INNOVATIEVE REUMATOLOGIE KME3 EVIDENCE BASED MEDICINE KMG9 COMPLEMENTAIRE BEHANDELWIJZEN; WETENSCHAPPELIJK (ON)BEWEZEN KMP2 ACUUT EN CHRONISCH NIERLIJDEN KMR5 ZUURSTOF: KWESTIE VAN LEVEN/DOOD PERIODE KHC3 HART IN NOOD BIJ KLEIN EN GROOT KIA6 IMMUNOLOGICAL DEFENCE AGAINST MICRO-ORGANISMS (EN) KMG3 SEKSE, SEKSUALITEIT EN MULTICULTURALITEIT KMG9 COMPLEMENTAIRE BEHANDELWIJZEN; WETENSCHAPPELIJK (ON)BEWEZEN? KMP3 VEROUDERING: VAN MOLECULAIRE SLIJTAGE TOT VERLIES AAN LICHAAMSFUNCTIES KMP4 DE "GESTOORDE" WERELD VAN MEMBRANEN EN SIGNALEN KMP5 INTRA-UTERIENE ONTWIKKELING EN TOXICOLOGIE KMP6 GENETISCHE EN METABOLE ZIEKTEN KMR6 CONTROVERSEN IN DE HEMOSTASE KNW7 PIJN EN PIJNBESTRIJDING KNW8 ONWIKKELINGSPSYCHOPATHOLOGIE KON5 ERFELIJKE DARMKANKER: ZELF WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK DOEN KON6 THERAPIEONTWIKKELING IN DE HEMATO-ONCOLGIE KVZ5 OPTIMALISERING VAN MEDISCH HANDELEN

3 3.15 5KVZ12 NEGLECTED INFECTIOUS DISEASES IN THE TROPICS (EN) PERIODE KIA9 PEDIATRIC INFECTIOUS DISEASES (EN) KME2 DIAGNOSTIEK MET BEELD- EN SIGNAALVORMENDE TECHNIEKEN KON2 ONDERZOEKSASPECTEN VAN SOLIDE TUMOREN KVZ2 INTERNATIONAL PUBLIC HEALTH (EN) PERIODE KGH6 VERBALE EN AUDITIEVE COMMUNICATIEPROBLEMEN KGH9 MONDZIEKTEN KGH14 EVIDENCE BASED GERIATRIE IN DE PRAKTIJK KIA8 SEVERE INFECTIOUS DISEASES (EN) KMG6 UTOPISME EN GENEESKUNDE KMP1 MEDISCHE BIOTECHNOLOGIE KMP8 ORGANEN MAKEN: REGENERATIEVE GENEESKUNDE EN TISSUE ENGINEERING KON4 HORMONEN EN TUMOREN KVZ7 AIDS (EN) PERIODE KBW1 MOTORPECH KGH2 HET ONGEBOREN KIND AT RISK KGH3 CHRONISCHE LONGAANDOENINGEN BIJ KIND EN VOLWASSENE KGH5 CAPITA SELECTA TRAUMATOLOGIE KHC4 ESSENTIËLE HYPERTENSIE KIA3 RATIONEEL ANTIBIOTICABELEID KMG2 GEZONDHEIDSZORG, LEVENSBESCHOUWING EN CULTUUR KMG10 GENDER, DISEASE AND HEALTH CARE (EN) KON3 COMPLICATIES VAN KANKER KVZ10 OMGAAN MET DE DOOD

4 1 ALGEMEEN 1.1 INLEIDING Beste student, Vanaf februari worden er weer veer verschillende keuzeblokken aangeboden. In elke periode kun je kiezen uit een aantal blokken. Om een goede en weloverwogen keuze te kunnen maken heeft het SOOS dit jaar opnieuw een keuzegids voor je samengesteld. In deze gids kun je lezen wat de blokcoördinator én de student vinden van het blok. De blokcoördinator is gevraagd de essentie van zijn of haar blok zelf beknopt weer te geven. De mening van de student hebben we verkregen middels evaluatieformulieren ingevuld door studenten die het blok eerder hebben gevolgd. Meer informatie over de blokken is te vinden in de studiegids, te vinden op de SOOS-site en via de link: De keuzeblokken in periode 6 en 7 zijn gekoppeld aan het onderdeel Praktijkoriëntatie Wetenschapsbeoefening van het Blokoverstijgend Onderwijs Jaar 3. Meer informatie over dit BOWO-onderwijs kun je vinden op pagina 6. Periode 1, 2 en 3 van studiejaar zijn niet opgenomen in deze keuzegids De keuzeblokken zijn bedoeld om studenten de mogelijkheid te bieden dieper in te gaan op onderwerpen die hen aanspreken. Maar laat je niet afschrikken doordat sommige blokken als druk worden bestempeld. Alle blokken zijn goed te doen voor een derdejaars student. Kies dus wat jou het meest interesseert en waarvan jij denkt dat je het meest kunt leren! Voor het maken van deze gids zijn studentcommentaren essentieel. Wij willen alle studenten die afgelopen jaar hun mening hebben gegeven bedanken en we hopen dat er dit jaar ook weer mensen bereid zijn om de volgende editie van de keuzegids mogelijk te maken! Veel plezier en succes bij het maken van een goede keuze! Met vriendelijke groet, Namens het SOOS, Marike Lombaers, Tristan van Leest, Christiaan Stuut, Jules Janssen Daalen en Nicole Waalders 4

5 1.2 VERKLARING VAN DE BLOKCODES KBW KGH KHC KIA KME KMG KMP KMR KNW KON KVZ Bewegingswetenschappen Speciële genees- of heelkunde Hart en circulatie Infectie en afweer Meten en evaluatie van gezondheid en ziekte Maatschappij en gezondheid Moleculaire pathologie Metabolisme en regulatie Neurowetenschappen Oncologie Volksgezondheid 1.3 ALGEMENE OPBOUW De informatie die je aantreft in de hierna volgende pagina s is als volgt gestructureerd: Bloktitel Vakgebied Blokcoördinator adres blokcoördinator Docentcommentaar Studentcommentaar 5

6 Keuzeblokken Keuzeblokken Keuzeblokken BOWO-keuzeblokken BOWO-keuzeblokken 1.4 TOELICHTING BOWO-ONDERWIJS 5KBW5 5KME5 5KMG9 5KMP2 5KMR4 Periodes: Psychoproblematiek 5KHC3 5KIA6 5KMG3 5KMG9 5KMP3 5KMP4 5KMP5 5KMP6 5KMR6 5KNW7 5KNW8 5KON5 5KON6 5KVZ5 5KVZ12 5KIA9 5KME2 5KON2 5KVZ Psychoproblematiek 5KGH6 5KGH9 5KGH14 5KIA8 5KMG6 5KMP1 5KMP8 5KON4 5KVZ7 5KBW1 5KGH2 5KGH3 5KGH5 5KHC4 5KIA3 5KMG2 5KMG10 5KON3 5KVZ10 5PKO1 5PKO1 5PKO1 5PKO1 5PKO1 De keuzeblokken in periode 6 en 7 zijn gekoppeld aan het onderdeel Praktijkoriëntatie Wetenschapsbeoefening van het Blokoverstijgend Onderwijs Jaar 3. Vanwege deze koppeling aan de BlokOverstijgende Wetenschappelijke Oriëntatie, worden de keuzeblokken in deze periode BOWO-blokken genoemd. Elke Bachelorstudent dient één BOWO-blok te volgen. Een BOWO-blok onderscheidt zich van een gewoon keuzeblok door het feit dat na afloop van het BOWO-blok een onderzoeksvoorstel wordt geschreven dat aansluit op de thematiek van het betreffende blok. Dit gebeurt in de tijd die voor het blokoverstijgend onderwijs staat. Het onderzoeksvoorstel wordt begeleid door docenten uit het blok en beoordeeld door de blokcoördinator. Het onderzoeksvoorstel en de beoordeling ervan worden in het portfolio bewaard. Blokoverstijgend wordt gedurende het keuzeblok ook extra onderwijs verzorgd om een goede basis voor het schrijven van een onderzoeksvoorstel te leggen. 6

7 2 PERIODE KBW5 INNOVATIEVE REUMATOLOGIE Bewegingswetenschappen Dr. J. Fransen Jaap.Fransen@radboudumc.nl In dit blok staan innovaties in de behandeling van reumatische ziekten centraal. Reumatische ziekten zijn veelal chronische aandoeningen van vooral het bewegingsapparaat met een sterke betrokkenheid van het immuunsysteem. De behandeling van reumatische ziekten is sterk verbeterd, met name door betere medicijnen, eerdere diagnose, en vroegere en agressievere behandeling. Hierdoor hebben deze patiënten nu een veel betere prognose dan vroeger. Dit blok behandelt met name reumatoïde artritis, sclerodermie, en kristalartritis. Onderwerpen die daarbij aan bod komen zijn: epidemiologie, klinische evaluatie, etiologie, diagnostiek, prognostiek en behandeling. Nadat een basis is gelegd om de moderne behandeling van reumatische ziekten te begrijpen, vindt er verdieping plaats middels casuïstiek, het beoordelen en interpreteren van studies, het geven van presentaties, en het zelf innovatief zijn. Vooral in de eerste week druk. Het blok heeft een duidelijke structuur, bijna iedere week wordt een ander ziektebeeld behandeld. Er moeten veel presentaties gehouden worden in het blok, waardoor je goed leert presenteren. Daarnaast zijn er ook veel praktische zaken die je zelf mag doen en is er veel patiëntcontact. - Veel zelf mogen doen - Enthousiaste docenten - Veel patiëntcontact - Roostering niet altijd efficiënt - Vooral eerste week erg druk 7

8 2.2 5KME3 EVIDENCE BASED MEDICINE Meten en evaluatie van gezondheid en ziekte Prof. Dr. G.J. van der Wilt In het kerncurriculum heeft u de principes van Evidence Based Medicine (EBM) geleerd, en deze leren toepassen op concrete klinische vraagstukken. Vaardigheden die u daarbij heeft leren toepassen zijn het vertalen van een klinisch scenario in een PICO-vraag, het zoeken van relevante literatuur in PubMed, en het kritisch beoordelen van een artikel op validiteit, belang, en toepasbaarheid. In dit keuzeblok gaat u uw kennis en vaardigheden op het gebied van EBM verder uitbreiden en verdiepen. Het centrale thema in het blok is kennissynthese: het proberen te begrijpen van een specifiek vraagstuk door gebruik te maken van verschillende bronnen van kennis, en die met elkaar in verband brengen. Wanneer u over een bepaald onderwerp relevante literatuur gaat zoeken, dan zal het resultaat daarvan vaak heterogeen zijn: mogelijk zijn er resultaten van gerandomiseerde studies, van observationele cohort studies, van retrospectief onderzoek, of case reports. Resultaten van onderzoeken (ook wanneer het bv. allemaal gerandomiseerde studies zijn) kunnen sterk verschillen, en spreken elkaar soms tegen. In dit blok leert u hoe u op basis van de beschikbare informatie een aanbeveling kunt formuleren voor de praktijk. U gebruikt daarvoor de GRADE systematiek (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation) en Review Manager, het programma dat de Cochrane Collaboration heeft ontwikkeld voor het schrijven van een systematic review. U werkt gedurende het blok in groepjes aan één specifiek onderwerp. De onderwerpen zijn actueel en relevant voor de klinische praktijk. U wordt begeleid door een docent van een klinische afdeling en een docent methodologie. Aan het eind van het blok presenteert u uw bevindingen op de betreffende klinische afdeling. Het blok heeft weinig contacturen, maar er zit wel veel tijd in het verslag dat je moet inleveren. Het blok wordt niet afgesloten met een toets maar met een presentatie van je verslag. - Enthousiaste docenten - Geleerde vaardigheden nuttig voor onderzoek in latere loopbaan - Geen toets - Weinig praktisch onderwijs - Hoorcolleges sluiten niet altijd aan bij je onderzoek - Je krijgt weinig mee van de onderzoeken van collega studenten - In het begin onduidelijk wat er van je verwacht wordt 8

9 2.3 5KMG9 COMPLEMENTAIRE BEHANDELWIJZEN; WETENSCHAPPELIJK (ON)BEWEZEN Maatschappij en gezondheid Drs. H.W. Stappers Patiënten bezoeken naast hun eigen arts soms ook een complementaire behandelaar, zoals bijvoorbeeld een antroposofisch arts, een homeopaat, een natuurarts, acupuncturist of een paranormaal genezer. Het is daarom van belang dat ook de regulier werkend arts basiskennis heeft van de complementaire behandelwijzen waar patiënten gebruik van maken. In dit blok worden enkele complementaire behandelwijzen vanuit diverse invalshoeken tegen het licht gehouden. Welke complementaire behandelwijzen zijn in Nederland de meest gangbare en wat zijn de theoretische en historische kaders? Hoe stelt men binnen de reguliere geneeskunde eigenlijk vast of een behandeling werkzaam en zinvol is? Wat voor evidence is er voor de werkzaamheid en risico's van complementaire behandelingen als we dezelfde meetlat hanteren als in de reguliere geneeskunde? Hierbij komt de wetenschapsfilosofie, epidemiologie, maar ook fundamenteel onderzoek uitvoerig aan bod. Ook op farmacologische, psychologische, ethische, maatschappelijke en juridische aspecten wordt ingegaan. Een vast onderdeel van het blok is het bezoeken van een praktijk en het bijwonen van het spreekuur van een complementaire behandelaar. Daarnaast wordt er ook een werkstuk gemaakt van beperkte omvang over een zelf gekozen onderwerp. Naast het werkstuk op schrift houdt u over uw werkstuk een individuele presentatie aan het einde van het blok. Het is een druk blok met lange dagen. Het is een erg interessant blok over de alternatieve en reguliere geneeswijze, waarin je vaak met elkaar in discussie gaat. Daarnaast vinden er ook gesprekken met patiënten plaats en is er een praktijkbezoek. De toets is goed te doen. Het werkstuk en de presentaties zijn erg leerzaam. - Out of te box denken wordt gestimuleerd - Verbreding van je kennis - Enthousiaste docenten - Verdeling van de werklast soms ongelijk verdeeld - Sommige werkgroepen zijn lang en voegen minder toe aan het blok dan andere werkgroepen - Het was onduidelijk wat de verwachtingen waren omtrent het werkstuk 9

10 2.4 5KMP2 ACUUT EN CHRONISCH NIERLIJDEN Moleculaire pathologie Dr. H.W. van Hamersvelt De nierfunctie kan door verschillende oorzaken acuut of chronisch verslechteren. In dit blok wordt de klinisch gangbare methode voor bepalen van de nierfunctie in de praktijk onderzocht. Als oorzaken van acute nierinsufficiëntie komen met name obstructie en het hemolytisch uremisch syndroom aan bod. Wanneer bij een patiënt de nierfunctie helemaal verloren is gegaan is nierfunctievervangende therapie noodzakelijk. In dit blok komen de voorwaarden voor hemodialyse en CAPD, met de bijbehorende voor- en nadelen, aan de orde. Daarnaast wordt uitgebreid ingegaan op een aantal aspecten van niertransplantatie en wordt de farmacokinetiek van meest gebruikte immunosuppressiva besproken. Erg leuk blok met veel patiëntcontact en praktijkopdrachten. Door de kleine groepen erg veel interactie met docenten. Het blok wordt afgesloten met een verslag, bijbehorende presentatie en een eindtoets. - Veel patiëntcontact - Veel praktijkopdrachten - Enthousiaste docenten - Soms lange dagen - Literatuuronderzoek erg uitgebreid 10

11 2.5 5KMR5 ZUURSTOF: KWESTIE VAN LEVEN/DOOD Metabolisme en regulatie Prof. Dr. J.G.J. Hoenderop Het blok "Zuurstof, een kwestie van leven en dood" gaat dieper in op het zuurstoftransport van buitenlucht tot in de cellen, wat daarin eventueel fout kan gaan en wat de mogelijkheden voor behandelingen zijn. Voor het gehele lichaam kan de zuurstofbehoefte variëren van 0,3 L/min in rust tot meer dan het 20-voudige, terwijl gebrek aan zuurstof binnen 3 minuten tot irreversibele beschadigingen leidt. Onderwerpen van het blok zijn ten eerste het normale zuurstoftransport van buitenlucht tot mitochondrion en de regulatie hiervan. Ten tweede komt aan de orde weefseloxygenatie onder bijzondere omstandigheden en afwijkingen in gassamenstelling en transport en de consequenties hiervan voor gezondheid en functioneren. Ten derde komen moderne diagnostische technieken aan de orde die o.a. de continue kwantitatieve bewaking mogelijk maken van de weefseloxygenatie bij m.n. patiënten at risk. Vervolgens wordt ingegaan op een aantal hightech behandelingen zoals: CardioPulmonaire Bypass, Extracorporele Membraan Oxygenatie (ECMO), bloedvervangende zuurstofdragers. Ruim aandacht wordt ook besteed aan het belang van zuurstof voor celfysiologische processen, het ontstaan van reactieve zuurstof radicalen, en hun klinische relevantie. De onderwerpen zijn zodanig gekozen dat iedereen er in de praktijk mee te maken zal krijgen, ofwel als slachtoffer of als behandelaar, terwijl ze niet in het reguliere curriculum worden behandeld. Een groepsgewijze PowerPointpresentatie over het gekozen researchonderwerp sluit het blok af. Het blok is vooral in de eerste week druk. Verder is er wel voldoende tijd om ZSO s te maken en je presentatie voor te bereiden. Het blok is goed opgebouwd en er loopt een duidelijke rode draad door het blok. Er zijn een aantal leuke practica in het blok verwerkt. - Duidelijke opbouw - Leuke en leerzame practica - Vooral in de eerste week erg druk - Veel fysica 11

12 3 PERIODE KHC3 HART IN NOOD BIJ KLEIN EN GROOT Hart en circulatie Dr. L.J.B.M.L. Noyez Luc.Noyez@radboudumc.nl Hartziekten zijn de belangrijkste oorzaak van morbiditeit en mortaliteit in onze maatschappij. De blijvende problematiek verbonden aan diagnose en behandeling van hartziekten is niet alleen van belang voor de specialisten op dit gebied maar ook voor huisartsen en andere specialisten. Het doel van het keuzeblok "Hart in nood" is tweeledig. Ten eerste is het doel de student in contact te brengen met de praktijk en het proces van klinische beslissingen in concrete situaties. De theoretische kennis verworven in het kerncurriculum wordt uitgediept en wordt getoetst in de praktijk. Dit komt er dus op neer dat kennis opgedaan in vorige studiejaren gebruikt wordt om een aantal concrete patiëntenproblemen zo goed als mogelijk te begrijpen. Het is dus niet zo dat de student na dit studieblok zichzelf als cardioloog of als cardiothoracaal chirurg geschoold heeft, maar wel dat hij geleerd heeft om zijn theoretische kennis in de praktijk te gebruiken. Of om het met de woorden van een student te vertalen: "dit blok heeft me voor het eerst in contact gebracht met het echte ziekenhuisleven en me tevens duidelijk gemaakt waarom ik als jaren een aantal theoretische vakken heb moeten in studeren. Daarnaast krijgt de student de mogelijkheid zich te verdiepen in de historische wortels, huidige positie en de te verwachten ontwikkelingen van de vakgebieden cardiologie, kindercardiologie en hartchirurgie. Ook maakt de student kennis met wetenschappelijke onderzoekthema's. Organisatorisch wordt dit blok grotendeels in het ziekenhuis doorlopen, met als consequentie dat werkschema's, praktijkobservaties slechts kort voor de start van dit blok kunnen worden opgesteld. Het is een overzichtelijk en leerzaam blok waarbij wat herhaling uit Circulatie 2 zit maar ook veel nieuwe info aan bod komt. Je bent zelfs een aantal dagen in het ziekenhuis bezig. Er is een toets, een presentatie en een verslag maar erg veel contactonderwijs is er niet. - Erg klinisch - De begeleiding was niet altijd goed georganiseerd 12

13 3.2 5KIA6 IMMUNOLOGICAL DEFENCE AGAINST MICRO-ORGANISMS (EN) Infectie en afweer Prof. Dr. R.W. Sauerwein Doel van 5KIA6 is een beter inzicht te krijgen in de afweer tegen pathogene micro-organismen. In de eerste 2 weken wordt aan de hand van 10 belangrijke infecties de interactie met het immuun systeem bestudeerd en gezocht naar belangrijke openstaande problematiek rond bescherming en pathologie. De laatste weken wordt besteed aan het formuleren en uitwerken van een specifieke researchvraag in kleine werkgroepjes. Iedere werkgroep presenteert een eigen research project voor een van deze infecties in een intern symposium waarbij na hoor en wederhoor de beste voorstellen worden gehonoreerd na stemming. Een lastig maar erg interessant blok, waarbij je eens een keer de BMW bril opzet. De eerste twee weken worden afgesloten met een open vragen tentamen. Daarna ga je in groepjes werken aan het research project, iets wat erg leuk en leerzaam is en iets wat wij niet vaak doen. Het rooster is zo ingericht dat er genoeg tijd is om alle opdrachten goed uit te voeren. - Enthousiaste docenten - Blok is (gedeeltelijk) in het Engels - Andere manier van leren (m.b.v. artikelen) - Soms moeilijke artikelen - De verwachte kennis is groot 13

14 3.3 5KMG3 SEKSE, SEKSUALITEIT EN MULTICULTURALITEIT Maatschappij en gezondheid Mw. Dr. T.A.M. Teunissen In dit blok staan vier thema's centraal. De eerste week staat in het teken van de rol die gender en cultuur spelen in de hulpverlening. De student leert hoe een goede vraagverheldering rekening houdt met het man/vrouw zijn van de patiënt, hoe de eigen socialisatie van invloed is op cultuur- en seksegerelateerde problemen en hoe communicatieproblemen hierover te voorkomen zijn. Het tweede thema richt zich op het verwerven van kennis en vaardigheden over sekse- en cultuurverschillen in seksueel functioneren. Daarbij komen de anatomische en biologische aspecten en de behandeling van seksuele problemen bij mannen en vrouwen aan de orde. Bovendien kan de student aangeven hoe ook bij aandoeningen als SOA, incontinentie en alcohol- en benzodiazepine verslaving sekse en cultuur van belang zijn. Vervolgens maakt de student kennis met de belangrijkste lichamelijke en psychische klachten na seksueel misbruik. De student leert signalen herkennen die wijzen op misbruik in de voorgeschiedenis en leert wat bij een verkrachting, ook vanuit gezondheidsrechtelijke aspecten, van belang is om te weten en te doen. Tot slot komen specifieke problemen van allochtone vrouwen met en rondom de reproductie aan bod en maakt de student kennis met gezondheidsproblemen en medische zorg voor legale vluchtelingen en illegaal verblijvenden in Nederland. Het blok sluit af met presentaties en persoonlijke essays over gender en cultuur. Het is een erg divers blok met onder andere stages, werkstukken, simulatiepatiënten en presentaties. Je wordt beoordeeld aan de hand van een gesprek, essays, een tentamen en een presentatie. Begin op tijd aan je essay, want het is een redelijk druk blok. Maar ondanks dat een erg leuk en leerzaam blok. - Simulatiepatiënten zijn erg leerzaam - Verschillende vormen van onderwijs (bv. zedenpolitie, simulatiepatiënt en een stage) - Komt veel op je af in het begin 14

15 3.4 5KMG9 COMPLEMENTAIRE BEHANDELWIJZEN; WETENSCHAPPELIJK (ON)BEWEZEN? Maatschappij en gezondheid Drs. H.W. Stappers Patiënten bezoeken naast hun eigen arts soms ook een complementaire behandelaar, zoals bijvoorbeeld een antroposofisch arts, een homeopaat, een natuurarts, acupuncturist of een paranormaal genezer. Het is daarom van belang dat ook de regulier werkend arts basiskennis heeft van de complementaire behandelwijzen waar patiënten gebruik van maken. In dit blok worden enkele complementaire behandelwijzen vanuit diverse invalshoeken tegen het licht gehouden. Welke complementaire behandelwijzen zijn in Nederland de meest gangbare en wat zijn de theoretische en historische kaders? Hoe stelt men binnen de reguliere geneeskunde eigenlijk vast of een behandeling werkzaam en zinvol is? Wat voor evidence is er voor de werkzaamheid en risico's van complementaire behandelingen als we dezelfde meetlat hanteren als in de reguliere geneeskunde? Hierbij komt de wetenschapsfilosofie, epidemiologie, maar ook fundamenteel onderzoek uitvoerig aan bod. Ook op farmacologische, psychologische, ethische, maatschappelijke en juridische aspecten wordt ingegaan. Een vast onderdeel van het blok is het bezoeken van een praktijk en het bijwonen van het spreekuur van een complementaire behandelaar. Daarnaast wordt er ook een werkstuk gemaakt van beperkte omvang over een zelf gekozen onderwerp. Naast het werkstuk op schrift houdt u over uw werkstuk een individuele presentatie aan het einde van het blok. Het is een druk blok met lange dagen. Het is een erg interessant blok over de alternatieve en reguliere geneeswijze, waarin je vaak met elkaar in discussie gaat. Daarnaast vinden er ook gesprekken met patiënten plaats en is er een praktijkbezoek. De toets is goed te doen. Het werkstuk en de presentaties zijn erg leerzaam. - Out of te box denken wordt gestimuleerd - Verbreding van je kennis - Enthousiaste docenten - Verdeling van de werklast soms ongelijk verdeeld - Sommige werkgroepen zijn lang en voegen minder toe aan het blok dan andere werkgroepen - Het was onduidelijk wat de verwachtingen waren omtrent het werkstuk 15

16 3.5 5KMP3 VEROUDERING: VAN MOLECULAIRE SLIJTAGE TOT VERLIES AAN LICHAAMSFUNCTIES Moleculaire pathologie Dr. G.J.C.G.M. Bosman Centraal in dit blok staan de moleculaire mechanismen van een aantal verouderingsprocessen en de gevolgen daarvan op hogere fysiologische organisatieniveaus. Bij veroudering hebben moleculaire veranderingen gevolgen voor het functioneren van cel, orgaan en organisme. Deze veranderingen kunnen vooral goed worden onderzocht op het niveau van moleculen en cellen. Een gedeelte van dit blok bestaat dan ook uit practica, waarin een aantal veel gebruikte technieken (spectrofotometrie, enzymmetingen, celscheidingen, histochemie, DNA-isolatie, PCR, elektroforese) zullen worden gebruikt om verouderingsprocessen op te sporen en onderliggende hypotheses te testen. De veroudering van de rode bloedcel dient als voorbeeld van veroudering op moleculair en cellulair niveau. Hierbij wordt meteen verband met een aantal ziektebeelden gelegd. Verouderingsprocessen kunnen leiden tot orgaan-specifieke aandoeningen. Dit aspect zal worden bestudeerd aan neurodegeneratieve aandoeningen van het brein, waarbij de ziekte van Alzheimer centraal staat. In dit kader zal de student ook kennis maken met ethische en wetenschappelijke aspecten van onderzoek bij de oudere mens. Normale en pathologische veroudering zullen daarbij in persoonlijk contacten met ouderen aan de orde komen. Tijdens het hele blok door zullen studenten in groepjes van drie werken aan een scriptie en een referaat over een karakteristieke verouderingsgerelateerde aandoening. Hierbij zal het verband tussen de verschillende elementen (molecuul, cel, orgaan, organisme) verder worden uitgediept. Dit literatuuronderzoek zal mede de basis vormen voor het onderzoeksvoorstel dat na het blok binnen de cursus 5BOSA8 geschreven zal worden. De opbouw van het blok was erg goed, van moleculair niveau naar algemeen niveau. Je duikt voor het eerst echt in de literatuur, waardoor je het idee hebt dat je wetenschappelijk bezig bent. Er is veel afwisseling tussen theorie, literatuur en praktijk (lab en kliniek). Er is een afsluitende scriptie en presentatie. - Afwisseling tussen theorie en praktijk - Enthousiaste docenten - Klinisch en wetenschappelijk relevant - Gaat soms te veel in op moleculair niveau - Eerste twee weken druk 16

17 3.6 5KMP4 DE "GESTOORDE" WERELD VAN MEMBRANEN EN SIGNALEN Moleculaire pathologie Prof. Dr. P.M.T. Deen Een belangrijk deel van het onderzoek binnen het UMC St Radboud heeft betrekking op ziektebeelden waaraan verstoringen van membraantransporten signaaltransductieprocessen ten grondslag liggen. Hierbij kan gedacht worden aan bijvoorbeeld Nefrogene Diabetes Insipidus (NDI), Diabetes Mellitus (DM) en Cystische Fibrose (CF). Dit onderzoek is deels patiëntgebonden en deels niet-patiëntgebonden. Het onderzoek is multidisciplinair van karakter en kent genetische, moleculair biologische, biochemische en celfysiologische componenten. In dit keuzeblok zal de wisselwerking tussen de verschillende disciplines worden gedemonstreerd door het traject patiënt, orgaan, cel en molecuul te doorlopen. Het blok bestaat uit een drietal onderdelen. In het eerste onderdeel worden door een klinisch geneticus, internist en kinderarts voordrachten gegeven waarin een aantal ziektebeelden, waaraan bovenstaande stoornissen ten grondslag liggen, worden besproken. In het tweede onderdeel staat het uitvoeren van een literatuuronderzoek centraal. U maakt hierbij kennis met de diverse aspecten die verbonden zijn aan een gedegen literatuuronderzoek, hetgeen in de kliniek vaak als uitgangspunt dient voor een wetenschappelijk onderzoek of behandelwijze. In het laatste onderdeel maakt u ten slotte kennis met toonaangevend wetenschappelijk onderzoek zoals dat binnen onze faculteit wordt verricht. Als rode draad door het blok zult U, begeleid door klinische en preklinische experts op het gebied van de ziektes, in groepsverband zowel praktische als theoretische details van de ziektes gaan onderkennen, dat U samen uitwerkt tot een scriptie en voordracht, wat als eindtoets dient. In de eerste week krijg je een opfriscursus literatuur zoeken, iets wat heel handig is. Dit is niet alleen handig voor het blok maar zeker ook voor het maken van het onderzoeksvoorstel en de scriptie die aan het eind van week drie ingeleverd moet worden. Je krijgt ook veel lab vaardigheden mee, iets wat als heel interessant wordt ervaren, aangezien je dat niet veel krijgt in de rest van de bachelor. Het zijn lange dagen met veel contactonderwijs in de eerste twee weken maar daarna krijg je zeker genoeg tijd om aan je scriptie en presentatie te werken. - Goed leren omgaan met PubMed - Goed opgezette practica - Soms geen verband tussen de fysiologie en de kliniek 17

18 3.7 5KMP5 INTRA-UTERIENE ONTWIKKELING EN TOXICOLOGIE Moleculaire pathologie Mw. Dr. Ir. C.J.A. Roeleveld In dit blok worden de normale en de verstoorde gametogenese, embryologie en foetale ontwikkeling behandeld. Hierbij wordt ook uitgebreid aandacht besteed aan het ontstaan van aangeboren afwijkingen tot en met de vierde maand van de zwangerschap en ontwikkelingsstoornissen later in de zwangerschap. Daarnaast komen factoren aan bod die van invloed kunnen zijn op de embryonale/foetale ontwikkeling en de vruchtbaarheid. Het eetpatroon van de moeder is bijvoorbeeld erg belangrijk en derhalve wordt de invloed van een teveel of tekort aan essentiële vitamines bestudeerd. Ontregeling van de ontwikkeling of de vruchtbaarheid kan ook ontstaan door invloed van geneesmiddelen (bv. cytostatica, prednison, DES, en Softenon) of mogelijk door blootstelling aan bestrijdingsmiddelen of hormoonverstorende stoffen. Genotmiddelen zoals alcohol, drugs en roken hebben een bewezen schadelijke invloed. De ontwikkeling van het ongeboren kind en de aangeboren afwijkingen, die daarbij in de verschillende orgaansystemen kunnen ontstaan - al/dan niet onder invloed van exogene factoren - worden in groepen zelfstandig uitgewerkt en aan elkaar gepresenteerd. In het blok komen ook de mogelijkheden en onmogelijkheden van prenatale therapie en genetic counseling aan de orde. Het is een erg interessant blok met een duidelijke opbouw. In het begin krijg je redelijk veel theorie, maar erg nuttig voor alle kanten van de geneeskunde om meer over algemene embryologie te weten te komen. Je werkt in groepsverband. Er zijn verschillende toetsingsvormen zoals een theoretische toets, een presentatie en het inleveren van ZSO s. - Goede begeleiding van docenten - Practicum in snijzaal erg interessant - Interessante stof - Redelijk druk blok, vooral in eerste week 18

19 3.8 5KMP6 GENETISCHE EN METABOLE ZIEKTEN Moleculaire pathologie Dr. A.P.M. de Brouwer Om te achterhalen in welke mate erfelijkheid een rol speelt in de ziekte van een patiënt wordt de student in het keuzeblok "De patiënt met een erfelijke of metabole ziekte" het probleemgestuurde denken geleerd. Door goed te leren kijken en luisteren naar de patiënt, symptomen te leren groeperen en verbanden te leren leggen, wordt een klinisch denkraam gecreëerd om tot de juiste diagnose te komen. Diverse vormen van erfelijkheid worden aan de hand van concrete ziektebeelden behandeld. Ter verduidelijking en illustratie van de werkwijze bij een patiënt met een erfelijke aandoening is er speciale aandacht voor het AdrenoGenitaal Syndroom, evenals chromosoomafwijkingen, subfertiliteit, glycosyleringsdefecten, mitochondriële ziekten, en farmacogenetica. De centrale opbouw van het onderwijs binnen het keuzeblok bestaat uit het nauwkeurig (leren) bestuderen van de patiënt (inclusief diens persoonlijke beleving), de diagnostische (on)mogelijkheden, behandeling en begeleiding van de patiënt, het erfelijkheidsadvies en tot slot de researchactiviteiten. De student maakt hierbij op (inter)actieve wijze kennis met diverse, actuele aspecten van genetische en metabole ziekten waarbij er aandacht is voor zowel patiënt en diens familie, arts, en onderzoeker. In dit blok behandel je veel nieuwe ziektebeelden. Het blok heeft een goede opbouw met lange dagen. Hierdoor hoef je thuis niets meer te doen. Naast het maken van opdrachten, moet je ook een aantal keer presenteren. Toets sluit goed aan op de stof. - Veel mogelijkheden om te oefenen met presenteren - Interessant blok - De onderwerpen zijn erg gevarieerd - Enthousiaste docenten - Lange dagen - Soms blijf je te lang hangen bij een onderwerp 19

20 3.9 5KMR6 CONTROVERSEN IN DE HEMOSTASE Metabolisme en regulatie Mw. Dr. B.A.P. Laros-van Gorkom In dit keuzeblok krijgt de student inzicht in de regulatie van de hemostase tijdens fysiologische en pathologische omstandigheden. Hij/ zij zal ontdekken dat het systeem dat bescherming biedt tegen bloedingen ook verantwoordelijk kan zijn voor de ontwikkeling van trombose. Door bestudering van achtergrondinformatie in kernboeken en wetenschappelijke literatuur maakt de student kennis met de meest voorkomende vormen van de bloedingsneiging en trombose als ook de behandeling hiervan. De theoretische informatie wordt geïllustreerd m.b.v. patiëntendemonstraties en casus besprekingen. De student zal zelfstandig een diagnostisch traject doorlopen van anamnese tot en met laboratoriumonderzoek bij een patiënt met een hemostatisch probleem. Hij/zij zal eigenhandig een aantal laboratorium bepalingen verrichten. De resultaten daarvan zal hij/ zij in het kader van een klinische vraagstelling interpreteren. Daarnaast zijn er ruime mogelijkheden om een korte laboratorium (onderzoeks-) stage van 2-3 dagen te lopen en daarbij zelfstandig een onderzoekje uit te voeren. Over de diagnostiek en de behandeling van de besproken ziektebeelden bestaat op verschillende punten geen consensus. In de praktijk betekent dit dat hetzelfde probleem in verschillende ziekenhuizen op verschillende wijze benaderd wordt. De student zal zich verdiepen in de oorzaak van deze verschillende inzichten. Ook zal de student een aantal wetenschappelijke artikelen refereren en proberen de relevantie van deze studies in te schatten voor het klinische beleid. Tot slot zal hij/ zij zelf een diagnostisch c.q. behandelingsprotocol ontwerpen. Een erg interessant en leerzaam blok met een duidelijke opbouw. Naast het maken van opdrachten, werk je ook aan een protocol voor in het ziekenhuis. Dit protocol presenteer je uiteindelijk in de vierde week. Ook vindt er een excursie en een symposium plaats. Je sluit het blok af met een toets. - Enthousiaste docenten - Relevante onderwerpen - Symposium en excursie zijn erg leuk en interessant - Druk blok, vooral derde week 20

21 3.10 5KNW7 PIJN EN PIJNBESTRIJDING Neurowetenschappen Prof. Dr. K.C.P. Vissers Pijn kan door meerdere factoren veroorzaakt worden, waardoor vaak een multidisciplinaire aanpak nodig is. Het blok besteedt dan ook uitgebreide aandacht aan de multidimensionale achtergronden van pijn en de consequenties die deze hebben voor de behandeling. Vele nieuwe inzichten rondom de kennis van pijn en pijnbestrijding worden door docenten die dagelijks met pijnpatiënten omgang hebben toegelicht. De student krijgt hierdoor een goed inzicht in de hedendaagse praktijk van de pijnbehandeling mede doordat ook klinische demonstraties worden gevolgd. Daarnaast neemt iedere student deel aan een kort wetenschappelijk onderzoek over het meten van nociceptie en pijn. Het onderzoek bestaat uit het uitvoeren van een aantal experimenten en een wetenschappelijk verslag. De conclusies van het onderzoek worden plenair gepresenteerd en besproken. Het onderzoek geeft de student inzicht over de grote interindividuele verschillen in pijnperceptie en de rol van neuroplasticiteit bij pijn. Het opzetten en uitvoeren van het pilot onderzoek is erg leerzaam. Er is ook praktijkoriëntatie (o.a. meekijken in het ziekenhuis, stage Dekkerswald), wat erg wordt gewaardeerd. Er is veel aandacht voor wetenschappelijke vorming, waarin de docenten zorgen voor een goede begeleiding. De eerste week bestaat uit een algemene inleiding. In week twee en drie werk je aan het pilot onderzoek. Daarna wordt weer ingegaan op pijn en pijnbestrijding. - Docenten zijn erg betrokken - Hoge relevantie voor opleiding - Je oefent voor BOWO middels de pilot - Druk blok waarin veel artikelen gelezen moesten worden - Veel verslagen schrijven - Lange dagen 21

22 3.11 5KNW8 ONWIKKELINGSPSYCHOPATHOLOGIE Neurowetenschappen Mw. Dr. N.N.J. Lambregts-Rommelse Psychopathologie is het vakgebied, dat zich richt op stoornissen in het denken, de stemming of het gedrag die het aangepast functioneren belemmeren. Ontwikkelingspsychopathologie is de studie naar de oorsprong en het verloop van deze stoornissen. Deze ontwikkeling speelt zich af in een wisselwerking tussen erfelijke aanleg en omgeving vanaf de conceptie. Het bestuderen van de ontwikkeling van psychopathologische aandoeningen heeft tot doel inzicht te verkrijgen in de aard van de aandoeningen en aanknopingspunten te vinden voor de diagnostiek, de behandeling en zelfs voor preventie. Waarom hebben pre-adolescenten veel minder vaak een depressie dan pubers? Wanneer begint de abnormaal sterke hersengroei bij kinderen met autisme? Hoe komt het dat de hyperactiviteit bij een deel van de patiënten met ADHD (attention deficit hyperactivity disorder) in de loop van de tijd sterk afneemt, terwijl de aandachtsstoornis blijft? Allemaal vragen die op dit moment actueel zijn in het veld van de ontwikkelingspsychopathologie. De ontwikkelingspsychopathologie omvat: - de studie van individuen die met stoornissen ontwikkelen in het contact, het denken, de stemming of het gedrag - de ontwikkelingsachtergrond van deze stoornissen - het patroon, dat deze stoornissen volgen nadat ze zijn ontstaan De focus is vooral op het hoe van de ontwikkelingsprocessen in het bijzonder in de hersenen eerder dan op het gedetailleerd in kaart brengen van verschijnselen. In de ochtend volg je college en s middags ben je vrij, zodat je de volgende dag goed kan voorbereiden. Elke dag wordt er een ander onderwerp besproken door een expert op dat gebied. Daarnaast geef je één keer een hoorcollege aan je medestudenten. Naast het volgen van college zijn er ook excursies naar de opname en dagbehandeling in het ziekenhuis. Als afsluiting is er een toets. - Enthousiaste docenten - Excursies zijn erg leerzaam - Behandelt onderwerpen die niet in het standaard curriculum zitten - Veel onderwerpen worden besproken, waardoor weinig diepgang per onderwerp - Overlap/herhaling van het blok Psychoproblematiek 22

23 3.12 5KON5 ERFELIJKE DARMKANKER: ZELF WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK DOEN Oncologie Mw. Prof. Dr. N. Hoogerbrugge Dit keuzeblok is bedoeld om te leren wetenschappelijk onderzoek te verrichten door het zelf te doen. Er is gekozen voor het thema 'erfelijke darmkanker', dat zich bij uitstek leent voor een multidisciplinaire aanpak en waarop dagelijks vooruitgang wordt geboekt. Verschillende aspecten van dit thema zijn onderwerp van onderzoek in de verscheidene deelnemende afdelingen. Wetenschappelijk onderzoek is in een aantal opzichten anders dan patiëntenzorg en studie: het is een sprong in het onbekende en succes is afhankelijk van factoren die je maar gedeeltelijk in eigen hand hebt. Het keuzeblok duurt 4 weken en belicht alle stappen die het verrichten van wetenschappelijk onderzoek kenmerken: verzamelen van kennis, ontwikkelen van een vraagstelling, het maken van een werkplan, het verzamelen van gegevens, het analyseren van data en het presenteren van de resultaten. Het onderzoek vindt plaats in groepjes van vier of vijf studenten. Ieder groepje wordt aan een van de betrokken afdelingen gekoppeld en werkt volgens een vast schema, dat er als volgt uitziet: Week 1: verzamelen van kennis uitmondend in een vraagstelling Inleidend hoorcollege (Hoogerbrugge). Groepjes formeren. Bezoeken van afdelingen. Literatuuronderzoek. Presenteren van de vraagstelling in symposium. Week 2 en 3: maken van werkplan en verzamelen van data. In groepen operationaliseren van vraagstelling en plan van aanpak formuleren. Uitvoeren van werkplan. Week 4: analyse en presentatie. Artikel schrijven en presentatie voorbereiden. Symposium. Het blok heeft een goede opbouw waarin goede begeleiding plaatsvindt. In dit blok mag je zelf een onderzoek opzetten en uitvoeren. Tevens geef je een aantal presentaties. De tijdsbelasting in dit blok is erg hoog, onderschat dit niet. Uiteindelijk schrijf je ook een artikel wat een goede voorbereiding vormt voor de toekomst. - Zelf onderzoek doen, wat in het curriculum weinig aan de orde komt - Goede begeleiding - Veel zelfstandig werken - Data-analyse is lastig omdat er weinig uitleg over SPSS wordt gegeven - Onderzoek vergt veel tijd 23

24 3.13 5KON6 THERAPIEONTWIKKELING IN DE HEMATO-ONCOLGIE Oncologie Prof. Dr. J.H. Jansen In dit blok worden de nieuwste inzichten m.b.t. het ontstaan van leukemie behandeld, wordt geleerd hoe men deze kennis kan vertalen naar specifiek op de tumorcel gerichte nieuwe vormen van therapie, en wordt geleerd hoe men nieuwe therapieën moet testen in klinische fase I, II en II trials. Hierbij komen alle aspecten aan bod: de nieuwste (moleculair) biologische inzichten, de methoden waarmee nieuwe vormen van therapie kunnen worden ontworpen, de eisen waaraan een mensgebonden onderzoek moet voldoen, ethische aspecten, etc. Nadat in de eerste twee weken de biologische en klinische achtergronden van leukemie zijn behandeld, wordt in het tweede gedeelte van dit blok aan de hand van een concreet, actueel onderwerp gewerkt aan een opzet voor een klinische fase I, II of III onderzoek. Dit concept wordt in het aansluitende BOWO gedeelte dat gekoppeld is aan dit keuzeblok verder uitgewerkt tot een compleet studieprotocol dat niet onderdoet voor klinische protocollen zoals deze daadwerkelijk worden ingediend bij de medischethische commissies. Omdat de kennis over de biologische achtergrond van de pathogenese bij vele ziekten sterk toeneemt, zal in de komende jaren het vertalen van deze kennis naar klinisch bruikbare nieuwe middelen veel aandacht krijgen op veel terreinen van de geneeskunde. De eerste week van het blok is rustig en bestaat uit theorie. Vanaf de tweede week wordt het drukker en moet er veel zelfstudie worden gedaan. In week drie en vier werk je aan het protocol voor BOWO, wat erg prettig is. Ook moet je een presentatie geven, waardoor je weer een keer oefent met het geven van presentaties. Als afsluiting maak je een toets. - Hemato-oncologie komt niet veel voor in het reguliere curriculum - Interessant blok - Goede begeleiding van docenten - Weinig feedback over de gegeven presentatie - Drukke tweede en derde week 24

25 3.14 5KVZ5 OPTIMALISERING VAN MEDISCH HANDELEN Volksgezondheid Prof. Dr. M.J.P. Wensing In dit keuzeblok wordt aandacht besteed aan het medisch handelen in de praktijk. Veel artsen leveren zorg van goed niveau, maar vaak zijn er toch mogelijkheden voor verdere optimalisering. Die kunnen op verschillende vlakken liggen, zoals medisch-inhoudelijke kennis en kunde, communicatie met patiënten of samenwerking met collega s. De inzichten over wat gepast medisch handelen is, zijn aan verandering onderhevig, onder meer door de steeds toenemende wetenschappelijke kennis en door veranderende verwachtingen bij patiënten, andere beroepsgroepen in de zorg en andere partijen zoals zorgverzekeraars en landelijke overheid. Voor de individuele arts geldt daarom dat hij of zij zal moeten blijven leren om kwalitatief goede zorg te kunnen blijven leveren. In dit keuzeblok wordt nader ingegaan op dit onderwerp en het wetenschappelijk onderzoek op dit gebied. Het onderwijs is opgebouwd rond vier thema s, die corresponderen met de vier weken in het blok: (1) wat is gepast medisch handelen en welke rol hebben klinische richtlijnen, (2) de vertaling van aanbevelingen naar de praktijk en aandacht voor de individuele patiënt hierbij, alsmede aandacht voor de kosten van gezondheidszorg, (3) toetsen en verbeteren van het medisch handelen, (4) bevorderen van de patiëntveiligheid. In dit blok is er veel vrijheid omtrent de tijdsplanning. Gedurende het blok staat het werkstuk en de presentatie centraal. Verslagen maak je individueel of in groepsverband. Tevens vindt er een practicum plaats op de OK. Toetsing bestaat uit de verslagen en een presentatie. - Rustig blok qua tijdsbelasting - Eigen verantwoordelijkheid - Betrokken docenten - Weinig praktijk - Weinig onderwijs met betrekking tot het verbeterplan 25

26 3.15 5KVZ12 NEGLECTED INFECTIOUS DISEASES IN THE TROPICS (EN) Volksgezondheid Mw. Dr. M. Keuter Health and healthcare in low resource countries differs from the Netherlands in many aspects. In this course the focus is on the most neglected health problems and diseases in "the tropics" among the most disadvantaged people: the so-called Neglected Tropical Diseases (NTDs) NTDs are defined as a group of poverty-promoting chronic infectious diseases, which primarily occur in rural areas and poor urban areas of low-income and middle-income countries. They are poverty-promoting because of their impact on child health and development, pregnancy, and worker productivity, as well as their stigmatizing features. Among NTDs are numerous protozoan, helminth and viral Infections of public health importance. The worldwide distribution, the "burden of disease", for these conditions will be studied, with a focus on low resource countries in S.E. Asia, sub-saharan Africa and Latin America. A major point of attention is how to address these problems with limited material and human resources. Through the participation of students from these regions a lively and realistic discussion of relevant issues is assured. Diagnosis, treatment and control of these selected conditions are all covered, including a practical. The organization of the health system is critical to achieving results on a large scale, both in clinical case management and disease prevention and control. Also recent outbreaks of infectious diseases worldwide will be studied, and case studies will be presented by students in small groups. In de eerste twee weken volg je HC s en RC s zoals je gewend bent vanuit een normaal kernblok. Vanaf de derde week werk je aan een onderzoeksvoorstel en geef je twee presentaties, wat handig is voor BOWO. Aan het eind van week drie maak je een toets. De ziektebeelden zijn nog niet eerder besproken in het curriculum en zijn erg interessant. In dit blok kom je ook in contact met internationale studenten die vaak een ander perspectief en andere kennis hebben dan jijzelf, wat erg leerzaam is. - Onderwerp wordt weinig besproken in reguliere curriculum - Contact met internationale studenten - Goede begeleiding van docenten - Lange dagen 26

27 4 PERIODE KIA9 PEDIATRIC INFECTIOUS DISEASES (EN) Infectie en Afweer Dr. M. van der Flier Michiel.vanderFlier@radboudumc.nl The discipline of pediatric infectious diseases covers a broad range of infections. Incidence and manifestations of infections are influenced by the development of the child (from newborns to adolescents) and the associated maturation of the immune system especially in newborns and infants. Pediatric infectious diseases have been a very fruitful area of science, leading to major new insights and improvements in medical care for children (and adults) worldwide. Differentiation between common childhood infections or infections caused by virulent pathogens like meningococci and life-threatening infections in the immunocompromised child asks for a thorough knowledge of the epidemiology and clinical presentation of these infections. Understanding of the biology of causative agents and the pathogenesis is an essential step in achieving control and elimination of disease. The development of successful preventive interventions of childhood diseases like diphtheria, measles, polio and pertussis has made a major contribution to the improvement of health worldwide. In this elective course the student will learn more about the scientific process and principles, while increasing knowledge of pediatric infectious diseases. The course aims to further educate on the scientific process in the medical sciences and builds on the foundation laid within the core curriculum. De rode draad van het blok is altijd duidelijk aanwezig. Voor GNK-studenten is het blok niet klinisch genoeg en voor BMW-studenten is het niet wetenschappelijk genoeg. De ZSO s draaien om verschillende soorten infecties, die in groepjes (in het Engels) gepresenteerd worden. De voorbereidingen van de Engelse presentaties vergt naast de contacturen de meeste tijdsinvestering, maar duren maar kort. Je krijgt naast de hoorcolleges ook de opdracht een casus op te lossen. Aansluitend is er een toets. - Enthousiaste docenten presenteren interessante ziektebeelden - Seminars georganiseerd om vragen te stellen - Leuk dat de kliniek én onderzoek getoond worden - Ervaring opdoen met presenteren in het Engels - Weinig verband tussen wetenschap en kliniek - Weinig variatie in onderwijsvormen, (te) veel HC s - Engels van sommige docenten die een HC gaven, was zeer matig 27

28 4.2 5KME2 DIAGNOSTIEK MET BEELD- EN SIGNAALVORMENDE TECHNIEKEN Meten en evaluatie van gezondheid en ziekte Dr. T.F. Oostendorp Moderne beeld- en signaalvormende technieken spelen een steeds grotere rol in de medische diagnostiek. Naarmate de technische mogelijkheden groter worden, is het mogelijk een steeds nauwkeuriger beeld te krijgen van de gezondheidstoestand van de patiënt. Omgekeerd is de behoefte aan precieze diagnostiek een belangrijke inspiratiebron voor de ontwikkeling van nieuwe technieken. Met de veelheid aan beschikbare diagnostische methoden is de keuze van de juiste methode(n) in een specifiek geval geen triviaal probleem. Eenvoudig alles uit de kast te halen is niet wenselijk uit het oogpunt van patiëntbelasting en kostenbeheersing. Voor het maken van een juiste keuze is het nodig dat de behandelend arts een goed inzicht heeft in de mogelijkheden en beperkingen van de verschillende diagnostische methoden, zonder dat hij alle technische details tot in de finesses beheerst. In dit blok maakt de student kennis met diagnostiek door middel van moderne beeld- en signaalvormende methoden. Hierbij staat de diagnose centraal; de techniek achter deze methoden slechts ter sprake komen voor zover dat van belang is voor inzicht in de mogelijkheden en beperkingen. De nadruk ligt op de vraag hoe een gerichte zoektocht opgezet kan worden die uit de veelheid van (mogelijke) informatie zo efficiënt mogelijk leidt tot een goede diagnose. Het blok is erg afwisselend en kent veel verschillende onderwerpen, die door enthousiaste docenten ondersteund worden. Er zijn verschillende manieren van toetsing (twee toetsen en twee verslagen (samen 50%) en een presentatie (50%)), waardoor je veel creativiteit kwijt kan. Klinisch onderwijs krijgt veel aandacht in dit blok; de echomeekijkdag is ontzettend leerzaam. Dagen zijn (vooral in de eerste helft van het blok) erg lang, maar in de avond ben je vrijwel vrij. - Zeer veel afwisseling; stof is sterk onderbelicht in het reguliere curriculum, maar essentieel - Leuke implementatie van pathofysiologie - Klinische casussen die de vele interessante en belangrijke technieken ondersteunen - Enthousiaste docenten - Sommige onderdelen/thema s verliezen contact met de kliniek - Veel overlap tussen de verschillende onderwerpen - Niet alle belichte onderwerpen zijn aansprekend; dagen daardoor lang 28

1.1 INLEIDING 1.2 VERKLARING VAN DE BLOKCODES 1.3 ALGEMENE OPBOUW 1.4 TOELICHTING BOWO-ONDERWIJS

1.1 INLEIDING 1.2 VERKLARING VAN DE BLOKCODES 1.3 ALGEMENE OPBOUW 1.4 TOELICHTING BOWO-ONDERWIJS Inhoud 1 ALGEMEEN...4 1.1 INLEIDING...4 1.2 VERKLARING VAN DE BLOKCODES...5 1.3 ALGEMENE OPBOUW...5 1.4 TOELICHTING BOWO-ONDERWIJS...6 2 PERIODE 6...7 2.1 5KBW5 INNOVATIEVE REUMATOLOGIE...7 2.2 5KME5 EVIDENCE

Nadere informatie

Keuzegids 2013-2014 1

Keuzegids 2013-2014 1 Keuzegids 2013-2014 1 Inhoud 1.1 Inleiding... 5 1.2 Verklaring van de blokcodes... 6 1.3 Algemene opbouw... 6 1.4 Toelichting BOWO-onderwijs... 7 Periode 6... 8 5KBW5 Innovatieve reumatologie... 9 5KME5

Nadere informatie

4 Periode KBW4 Kinderrevalidatie: jongleren met mogelijkheden KIA9 Pediatric infectious diseases (EN)

4 Periode KBW4 Kinderrevalidatie: jongleren met mogelijkheden KIA9 Pediatric infectious diseases (EN) KEUZEGIDS 2016-2017 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave...1 1 Algemeen...3 1.1 Inleiding...3 1.2 Verklaring van de blokcodes...4 1.3 Algemene opbouw...4 1.4 Toelichting BOWO-onderwijs...5 2 Periode 6...6 2.1 5KBW5

Nadere informatie

Keuzegids. Cursusjaar Geneeskunde jaar 3

Keuzegids. Cursusjaar Geneeskunde jaar 3 Keuzegids Cursusjaar 2011-2012 Geneeskunde jaar 3 0 1 Inhoudsopgave 1. Algemeen 1.1 Inleiding -------------------------------------------------------------- 5 1.2 Verklaring van de blokcodes --------------------------------------

Nadere informatie

Universiteit Opleiding Cursus Beschrijving Link. Vaardigheidsonderwijs 2e jaar

Universiteit Opleiding Cursus Beschrijving Link. Vaardigheidsonderwijs 2e jaar Overzicht bachelorcursussen Dit overzicht geeft een groot aantal bachelorcursussen weer die aandacht besteden cultuur en/of gender op het gebied van gezondheidszorg. Het overzicht betreft cursussen uit

Nadere informatie

Titel: Interne Geneeskunde: van symptoom naar diagnose

Titel: Interne Geneeskunde: van symptoom naar diagnose Titel: Interne Geneeskunde: van symptoom naar diagnose ONDERTITEL: Iedere dokter die deze minor niet volgt, heeft daar een leven lang spijt van. Wie wel deelneemt is een leven lang comfortabel. Interne

Nadere informatie

Programma van toetsing

Programma van toetsing Programma van toetsing Inleiding In samenwerking met onderwijskundige experts hebben we ons programma van toetsing ontworpen. Het programma van toetsing is gevarieerd en bevat naast kennistoetsen en beoordelingen

Nadere informatie

Wetenschappelijke vorming in de huisartsopleiding

Wetenschappelijke vorming in de huisartsopleiding Versiedatum: 0-0-06 Pagina van 5 De wetenschappelijke onderbouwing van het huisartsgeneeskundig handelen vormt een belangrijke leidraad voor de huisarts. Deze moet een wetenschappelijke onderbouwing kunnen

Nadere informatie

Bachelorproject (15 EC), BSK. Docent: MSc, Drs. C. Nagtegaal

Bachelorproject (15 EC), BSK. Docent: MSc, Drs. C. Nagtegaal Vakbeschrijvingen derde jaar EBM: In het derde jaar volg je enkele verdiepende vakken, schrijf je de bachelorscriptie en heb je een vrije keuzeruimte. Je kunt deze ruimte invullen met keuzevakken (o.a.

Nadere informatie

11/8/2016. Academisch Schrijven in het curriculum. Opzet van deze bijeenkomst. Academisch schrijven. Toepassing in curriculum.

11/8/2016. Academisch Schrijven in het curriculum. Opzet van deze bijeenkomst. Academisch schrijven. Toepassing in curriculum. Academisch Schrijven in het curriculum Dr N. Saab, ICLON, Dr Ph. Dol, Academisch Talencentrum, Dr. J.A. Mol, Faculteit der Archeologie Opzet van deze bijeenkomst Interactief: 1. Wij geven enkele voorbeelden

Nadere informatie

Post-hbo opleiding seksuologie

Post-hbo opleiding seksuologie Post-hbo opleiding seksuologie mensenkennis Plezierige overdracht, de docent spreekt uit ervaring en brengt veiligheid en openheid in de groep door haar respectvolle wijze van benaderen. Top! Post-hbo

Nadere informatie

Programma van toetsing tot september 2015 Versie 1.1 Con Amore B.V.

Programma van toetsing tot september 2015 Versie 1.1 Con Amore B.V. Programma van toetsing tot september 2015 Programma van toetsing tot september 2015 Versie 1.1 Con Amore B.V. Inleiding Voor studenten die zijn begonnen met het curriculum voor september 2015 is het oude

Nadere informatie

Programma van toetsing

Programma van toetsing Programma van toetsing Programma van toetsing Versie 1.1 Con Amore B.V. Inleiding In samenwerking met onderwijskundige experts hebben we een nieuw programma van toetsing ontworpen. We zijn afgestapt van

Nadere informatie

Praktijkopdracht Klinisch Redeneren

Praktijkopdracht Klinisch Redeneren Praktijkopdracht Klinisch Redeneren Inleiding Via deze praktijkopdracht werk je aan je verpleegkundige vakdeskundigheid. De opdracht helpt je om achtergrondkennis te verwerven van de patiënten binnen het

Nadere informatie

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management -

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - 2014-2015 Vrije Universiteit Amsterdam - der Sociale Wetenschappen

Nadere informatie

Critical Appraisal of a Topic De 7 stappen van de CAT Bachelor geneeskunde 3de jaar AWV

Critical Appraisal of a Topic De 7 stappen van de CAT Bachelor geneeskunde 3de jaar AWV Critical Appraisal of a Topic De 7 stappen van de CAT Bachelor geneeskunde 3de jaar AWV Arno Roest en Saskia Le Cessie CAT-project@lumc.nl Evidence based medicine (EBM) (Patho)fysiologie: Klachten, ziekte,

Nadere informatie

Minor Toegepaste Psychologie

Minor Toegepaste Psychologie Minor Toegepaste Psychologie 1 Inleiding Waarom houden mensen zich niet aan dieetvoorschriften? Hoe kan ik ze dan stimuleren om dat wel te doen? Hoe kan ik teamsporters leren om beter om te gaan met zelfkritiek?

Nadere informatie

BELEIDSNOTITIE ONDERZOEK NVOG

BELEIDSNOTITIE ONDERZOEK NVOG BELEIDSNOTITIE ONDERZOEK NVOG Mei 2003 ONDERZOEKSBELEID OP HOOFDLIJNEN; OBSTETRIE EN GYNAECOLOGIE IN NEDERLAND Inleiding Ons vakgebied kent veel onderzoeksthema s die alle op verschillende wijze benaderd

Nadere informatie

Studeren in Nijmegen Biomedische wetenschappen

Studeren in Nijmegen Biomedische wetenschappen Studeren in Nijmegen Biomedische wetenschappen Is biomedische wetenschappen studeren in Nijmegen misschien iets voor jou? Ik wil relevant zijn: bijdragen aan de gezondheid van mensen Gezondheidszorg heeft

Nadere informatie

12-2-2014. Herziening bachelorprogramma s Biomedische wetenschappen en Geneeskunde. Inhoud. Missie. Stand van zaken, 15 januari 2014

12-2-2014. Herziening bachelorprogramma s Biomedische wetenschappen en Geneeskunde. Inhoud. Missie. Stand van zaken, 15 januari 2014 Herziening bachelorprogramma s Biomedische wetenschappen en Geneeskunde Stand van zaken, 15 januari 2014 Inhoud Missie, uitgangspunten, belangrijkste kenmerken Gezamenlijk BMW en GNK Eindtermen beide opleidingen

Nadere informatie

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management -

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - - P Culture Organization and Management - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - - P Culture Organization and Management - 2013-2014

Nadere informatie

Autisme, zonder verstandelijke beperking Dr. Martine F. Delfos Cursus voor professionals

Autisme, zonder verstandelijke beperking Dr. Martine F. Delfos Cursus voor professionals Autisme, zonder verstandelijke beperking Dr. Martine F. Delfos Cursus voor professionals Cursus op 6 en 20 maart en 3 en 24 april 2009 Autisme zonder verstandelijke handicap Cursus voor professionals PICOWO

Nadere informatie

Vrijstellingsregeling voor Overstap van GNK Bachelor curriculum 2007 naar 2012

Vrijstellingsregeling voor Overstap van GNK Bachelor curriculum 2007 naar 2012 Vrijstellingsregeling voor Overstap van GNK Bachelor curriculum 2007 naar 2012 Vastgesteld door de EC op 2 september 2013 1 Opgesteld door Aandachtsgroep Overgangsregeling Voorzitter Mw. J.H.M. Schonk

Nadere informatie

Inhoud. Introductie tot de cursus

Inhoud. Introductie tot de cursus Inhoud Introductie tot de cursus 1 Inleiding 7 2 Voorkennis 7 3 Het cursusmateriaal 7 4 Structuur, symbolen en taalgebruik 8 5 De cursus bestuderen 9 6 Studiebegeleiding 10 7 Huiswerkopgaven 10 8 Het tentamen

Nadere informatie

Basisscholing Palliatieve Zorg voor artsen 2 november 2006 Nationaal Congres Palliatieve Zorg Sasja Mulder Onderwijs in palliatieve zorg in de medische specialisten opleiding 2001 2003 COPZ project ontwikkeling

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE BRIEF PROSPECTIEVE DATA REGISTRATIE VAN PATIËNTEN MET EEN AANGEBOREN ZELDZAME STOLLINGSAFWIJKING (PRO-RBDD)

PATIËNTEN INFORMATIE BRIEF PROSPECTIEVE DATA REGISTRATIE VAN PATIËNTEN MET EEN AANGEBOREN ZELDZAME STOLLINGSAFWIJKING (PRO-RBDD) PATIËNTEN INFORMATIE BRIEF PROSPECTIEVE DATA REGISTRATIE VAN PATIËNTEN MET EEN AANGEBOREN ZELDZAME STOLLINGSAFWIJKING (PRO-RBDD) Geachte mevrouw / mijnheer, Uw behandelend arts heeft u geïnformeerd over

Nadere informatie

2/17/2010. Doel cursus. Ontwikkelen van nieuwe geneesmiddelen

2/17/2010. Doel cursus. Ontwikkelen van nieuwe geneesmiddelen Ontwikkelen van nieuwe Het ontwerp van een cursus preklinisch onderzoek Irma Meijerman Lombardino (2004), Nat Rev Drug Disc, 3, 853 Doel cursus Preklinisch traject (drug discovery en development) van de

Nadere informatie

Programma Stichting Educatie Atrium Innovations GEZONDHEID

Programma Stichting Educatie Atrium Innovations GEZONDHEID Programma Stichting Educatie Atrium Innovations GEZONDHEID Groeien in gezondheid door kennis Onze gezondheid is ons belangrijkste bezit. Daarom is het goed dat we ons er steeds meer van bewust worden dat

Nadere informatie

De DOELSTELLING van de kunstbv-opdrachten & De BEOORDELING:

De DOELSTELLING van de kunstbv-opdrachten & De BEOORDELING: beeldende vorming De DOELSTELLING van de -opdrachten & De BEOORDELING: Doelstellingen van de opdrachten. Leren: Thematisch + procesmatig te werken Bestuderen van het thema: met een open houding Verzamelen

Nadere informatie

- Geplaatst in VISUS EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE?

- Geplaatst in VISUS EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE? - Geplaatst in VISUS 4-2017 - EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE? Om de verschillen tussen de kennis uit het laatste wetenschappelijk bewijs en de klinische praktijk kleiner te maken is de afgelopen

Nadere informatie

Toetsregeling Vaardigheden B1.2

Toetsregeling Vaardigheden B1.2 Toetsregeling Vaardigheden B1.2 Bacheloropleiding Biomedische Wetenschappen Radboudumc Deze regeling is van kracht vanaf 9 november 2015. 1) Begripsbepaling Het tentamen Vaardigheden B1.2 maakt deel uit

Nadere informatie

52 responses in 260 results

52 responses in 260 results Van: Secretariaat Vrouw&Zorg Onderwerp: Evaluatie CTG Scholingsdag --3 Datum: 3 februari 4 9:5:45 GMT+: EVALUATIE CTG scholingsdag -3 No data to display. Huidige functie 5 responses

Nadere informatie

Alles weten over uw aandoening

Alles weten over uw aandoening n i e u w s b r i e f In de schijnwerpers: Lydia Geluk, Senior Het is erg inspirerend om te werken met ons team van internationale collega s en medisch specialisten van over de hele wereld, allemaal met

Nadere informatie

Bijlage 1: Kwantitatieve gegevens

Bijlage 1: Kwantitatieve gegevens Bijlage 1: Kwantitatieve gegevens Instroomgegevens Instroom in aantallen Opleiding 2006/2007 2007/2008 2008/2009 Geneeskunde 413 413 411 408 407 413 Tandheelkunde 60 53 47 47 47 49 129 159 165 155 167

Nadere informatie

GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE

GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE Behaal een academisch diploma. Ontwikkel uw loopbaan als gerontoloog U bent nu net afgestudeerde bachelor of enige tijd werkzaam als zorgverstrekker in een ziekenhuis,

Nadere informatie

Samenvatting leerstof Geriatrie opleiding

Samenvatting leerstof Geriatrie opleiding Samenvatting leerstof Geriatrie opleiding Klinisch redeneren doen we in feite al heel lang. VUmc Amstel Academie heeft hiervoor een systematiek ontwikkeld, klinisch redeneren in 6 stappen, om gedetailleerd

Nadere informatie

Opleiding consulent seksuele gezondheid NVVS

Opleiding consulent seksuele gezondheid NVVS Dat vind ik een van de mooiste dingen aan de seksuologie: dat de geestelijke en de somatische gezondheidszorg erin samen komen. evaluatie deelnemer mensenkennis Opleiding consulent seksuele gezondheid

Nadere informatie

De waarde van DNA. Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation. UMC Utrecht Amsterdam

De waarde van DNA. Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation. UMC Utrecht Amsterdam De waarde van DNA Prof dr ir Edwin Cuppen Hoogleraar Humane Genetica Directeur Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation UMC Utrecht Amsterdam Wat is DNA? DeoxyriboNucleic Acid (Desoxyribonucleïnezuur)

Nadere informatie

Postmaster opleiding systeemtherapeut

Postmaster opleiding systeemtherapeut Postmaster opleiding systeemtherapeut mensenkennis In de context met cliënten, gezinnen en kinderen was dit leerzaam en direct bruikbaar in mijn werk. evaluatie deelnemer Postmaster opleiding systeemtherapeut

Nadere informatie

Postmaster opleiding spelpsychotherapie. De docenten hebben veel ervaring, staan dichtbij het werkveld en halen het beste in je naar boven.

Postmaster opleiding spelpsychotherapie. De docenten hebben veel ervaring, staan dichtbij het werkveld en halen het beste in je naar boven. mensenkennis De docenten hebben veel ervaring, staan dichtbij het werkveld en halen het beste in je naar boven. Postmaster opleiding spelpsychotherapie Postmaster opleiding spelpsychotherapie Kinderen

Nadere informatie

Autisme, zonder verstandelijke beperking Dr. Martine F. Delfos Cursus voor ouders (en hun begeleiders)

Autisme, zonder verstandelijke beperking Dr. Martine F. Delfos Cursus voor ouders (en hun begeleiders) Autisme, zonder verstandelijke beperking Dr. Martine F. Delfos Cursus voor ouders (en hun begeleiders) Cursus op 13 en 27 maart en 10 april en 8 mei 2009 Autisme zonder verstandelijke handicap Cursus voor

Nadere informatie

Lange cursus beschrijving van de cursus: ITIL basics

Lange cursus beschrijving van de cursus: ITIL basics Lange cursus beschrijving van de cursus: ITIL basics ALGEMEEN Het inrichten van een ICT Beheerorganisatie is een complexe en tijdrovende aangelegenheid. Het resultaat is afhankelijk van veel aspecten.

Nadere informatie

De ontwikkelingstrilogie

De ontwikkelingstrilogie De ontwikkelingstrilogie van Martine Delfos Een brede kijk op ontwikkeling Dr. Martine Delfos maakte naam met vele publicaties op het gebied van (ontwikkelings)psychologie. Ook geeft zij op regelmatige

Nadere informatie

MODULE Evidence Based Midwifery

MODULE Evidence Based Midwifery VZW Vlaamse Organisatie van Vroedvrouwen vzw MODULE Evidence Based Midwifery Van Schoonbekestraat 143 Sint-Jacobsmarkt 84 2018 Antwerpen 2000 Antwerpen Programma Overzicht Dag 1: maandag 8 november 2010

Nadere informatie

Wetenschappelijk onderzoek naar Q- koorts

Wetenschappelijk onderzoek naar Q- koorts Wetenschappelijk onderzoek naar Q- koorts Mede dankzij de steun van Q- support vindt er onderzoek naar Q- koorts plaats. Q- support heeft 2 miljoen van haar budget uitgegeven aan ondersteuning van wetenschappelijk

Nadere informatie

Welkom bij. Kennismaking

Welkom bij. Kennismaking Welkom bij Kennismaking Maak kennis met Con Amore Welkom, wat leuk dat je geïnteresseerd bent in onze opleiding of je misschien zelfs al hebt ingeschreven! In dit document willen we je kennis laten maken

Nadere informatie

Onderzoeksleerlijn Commerciële Economie. Naar een integrale leerlijn onderzoek Tom Fischer

Onderzoeksleerlijn Commerciële Economie. Naar een integrale leerlijn onderzoek Tom Fischer Onderzoeksleerlijn Commerciële Economie Naar een integrale leerlijn onderzoek Tom Fischer Onderzoek binnen de opleiding CE Aandacht door de tijd heen heel verschillend Van een paar credits voor de hele

Nadere informatie

4. Inhoud minor. Diplomasupplement

4. Inhoud minor. Diplomasupplement Minorregeling 2010-2011 Start september 2010 1. Naam minor: Recht 2. Engelse benaming: Law 3. Catalogusnummer: 7 4. Inhoud minor Het doel van de minor is dat je: 1. rekening houdt met juridische aspecten

Nadere informatie

Tot studiejaar 2009-2010 Evidence Based Practice (EBP): eigen programma

Tot studiejaar 2009-2010 Evidence Based Practice (EBP): eigen programma Tot studiejaar 2009-2010 Evidence Based Practice (EBP): eigen programma! liep over 4 jaar! één uur les was 60 minuten! onderwijsgroepen 15 studenten! onderzoekjes in de periode van stage! afstudeerprogramma

Nadere informatie

Examenprogramma biologie vwo

Examenprogramma biologie vwo Bijlage 4 Examenprogramma biologie vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein

Nadere informatie

De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility.

De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility. RELATIE ANGST EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility Jos Kooy Eerste begeleider Tweede

Nadere informatie

Vragenlijsten kwaliteit van leven

Vragenlijsten kwaliteit van leven Click for the English version Vragenlijsten kwaliteit van leven TNO heeft een aantal vragenlijsten ontwikkeld om de gezondheidsrelateerde kwaliteit van leven te meten van kinderen, jongeren en jong-volwassenen.

Nadere informatie

2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 164

2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 164 2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 164 Inhoudsopgave Een Leven Lang Gezond... 5 Gezondheid en Ziekte... 8 Het Gezonde Lichaam... 11 Wetenschappelijk Onderzoek... 13 Psychology and Health...15 Experimenteren

Nadere informatie

Master in de seksuologie

Master in de seksuologie Master in de seksuologie Faculteit Geneeskunde Kiezen voor de opleiding seksuologie De seksuologie is een erg jonge wetenschap amper iets meer dan een eeuw oud, waarvan de ontwikkeling lang heeft geleden

Nadere informatie

Minor Goede doelen, filantropie en non-profits

Minor Goede doelen, filantropie en non-profits Minor Goede doelen, filantropie en non-profits I Inhoudsopgave Vak: Geschiedenis van de filantropie 1 Vak: Inleiding Filantropie 1 Vak: Non-Profit and Charity Marketing 2 Vak: Verklaringen voor prosociaal

Nadere informatie

Evaluatie netwerkbijeenkomst Autisme bij meisjes en vrouwen

Evaluatie netwerkbijeenkomst Autisme bij meisjes en vrouwen Evaluatie netwerkbijeenkomst Autisme bij meisjes en vrouwen D a t u m 4 s e p t e m b e r 2 0 1 4 V o o r b e r e i d i n g S a r r o n d e r d e e l v a n d e P a r n a s s i a G r o e p ( F e r r y v

Nadere informatie

Leerplanschema Minor Psychologie

Leerplanschema Minor Psychologie Minor Psychologie 1 Inleiding Waarom houden mensen zich niet aan dieetvoorschriften? Hoe kan ik ze dan stimuleren om dat wel te doen? Hoe kan ik teamsporters leren om beter om te gaan met zelfkritiek?

Nadere informatie

2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 161

2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 161 2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 161 Inhoudsopgave Een Leven Lang Gezond... 5 Gezondheid en Ziekte... 8 Het Gezonde Lichaam... 11 Wetenschappelijk Onderzoek... 13 Psychology and Health...15 Experimenteren

Nadere informatie

Methodologie & onderzoek

Methodologie & onderzoek JAAR 2 Methodologie & onderzoek Klinische les en Critical Appraised Topic deeltaak 11.3a en KET 11 in de leerlijn wetenschap. Wat is Een klinische les Een CAT Wat is een klinische les In een klinische

Nadere informatie

Ontwikkelen van een Cochrane Systematic Review over interventies

Ontwikkelen van een Cochrane Systematic Review over interventies Ontwikkelen van een Cochrane Systematic Review over interventies 22 en 23 Maart 2016 Bestemd voor personen die in het kader van de Cochrane Collaboration een systematische review over interventies gaan

Nadere informatie

Leerwerkplan LEERWERKPLAN VOOR PROJECT TRIPLE T. Leerwerkplan-TripleT 2011-2012. Naam student: Martin van der Kevie

Leerwerkplan LEERWERKPLAN VOOR PROJECT TRIPLE T. Leerwerkplan-TripleT 2011-2012. Naam student: Martin van der Kevie LEERWERKPLAN VOOR PROJECT TRIPLE T Leerwerkplan-TripleT 2011-2012 Naam student: Martin van der Kevie Leerwerkplan Bijbehorende ie (niveau C) Leerdoel Activiteiten per leerdoel (wat ga ik concreet doen

Nadere informatie

Integrale lichaamsmassage

Integrale lichaamsmassage Integrale lichaamsmassage Eindtermen theorie: - De therapeut heeft kennis van anatomie/fysiologie en pathologie m.b.t. Integrale lichaamsmassage; - De therapeut is zich ervan bewust dat een massage behandeling

Nadere informatie

Patiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing

Patiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing 2 Patiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing Algemene informatie Exoom Sequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over

Nadere informatie

Eindtermen. Eindtermen Praktijk: Eindtermen Voetreflextherapeut.doc 1

Eindtermen. Eindtermen Praktijk: Eindtermen Voetreflextherapeut.doc 1 Eindtermen Voetreflexzonetherapie: Eindtermen theorie: - De therapeut behandelt vanuit een holistische mensvisie en stelt binnen het kader van beroepsprofiel het lichamelijk en geestelijk functioneren

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen

Nadere informatie

Globaal specialisatie- en vak overzicht van de bachelor Bedrijfs- en Consumentenwetenschappen

Globaal specialisatie- en vak overzicht van de bachelor Bedrijfs- en Consumentenwetenschappen Globaal specialisatie- en vak overzicht van de bachelor Bedrijfs- en Consumentenwetenschappen Bedrijfs- en Consumentenwetenschappen is een driejarige bachelor opleiding waarbij het spanningsveld tussen

Nadere informatie

Minor Taal en Gehoor - track voor universitaire studenten

Minor Taal en Gehoor - track voor universitaire studenten Minor Taal en Gehoor - track voor universitaire studenten 2017-2018 I Hier vind je de beschrijvingen van de vakken in de minor. Meer inhoudelijke informatie over de minor vind je op minor.vu.nl. II Inhoudsopgave

Nadere informatie

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Je ouders kunnen perfecte last minute studie oriëntatiecoaches zijn, maar weten ze eigenlijk wel wat je dromen en ambities zijn? En omgekeerd: weet jij hoe jouw

Nadere informatie

LVSO. Research for Students

LVSO. Research for Students LVSO Research for Students Overzicht 1. Introductie tot Student Onderzoek en LVSO 2. Voorstelling projecten en labo s 3. Praktische handleiding tot het statuut 4. LVSO Café I. Introductie tot Student Onderzoek

Nadere informatie

Woord vooraf Opbouw van deze studie

Woord vooraf Opbouw van deze studie Woord vooraf Opbouw van deze studie XIII XVI DEEL I: PROBLEEMSTELLING 1 HOOFDSTUK I ONTWIKKELING EN STAGNATIE IN DE PSYCHIATRIE 2 Inleiding 2 1. 1 Psychiatrie en geestelijke gezondheidszorg - stand van

Nadere informatie

Een holistische benadering door klinisch redeneren

Een holistische benadering door klinisch redeneren Een holistische benadering door klinisch redeneren Barbara van der Meij (Links), Halime Ozturk (rechts) Publicatiedatum: 14-02-2014 Klinisch redeneren lijkt hét middel om de diëtetiek naar een hoger niveau

Nadere informatie

Minor in het buitenland 2016-2017 Mogelijkheden bij de opleiding Geneeskunde

Minor in het buitenland 2016-2017 Mogelijkheden bij de opleiding Geneeskunde Internationalisering Minor in het buitenland 2016-2017 Mogelijkheden bij de opleiding Geneeskunde Minor algemeen Alle studenten van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) volgen in het derde Bachelorjaar

Nadere informatie

Zoeken naar evidence

Zoeken naar evidence Zoeken naar evidence Faridi van Etten-Jamaludin Clinical librarian Medische Bibliotheek AMC 2 december 2008 Evidence Based Practice? Bij EBP worden klinische beslissingen genomen op basis van het best

Nadere informatie

Nederlands Academisch College voor Osteopathie N.A.C.O. PROTOCOL BEOORDELING JURY CASUISTIEKEXAMEN, CASESTUDIE & THESIS

Nederlands Academisch College voor Osteopathie N.A.C.O. PROTOCOL BEOORDELING JURY CASUISTIEKEXAMEN, CASESTUDIE & THESIS NO 06 Nederlands Academisch College voor Osteopathie N.A.C.O. Vestiging: Hugo de Grootkade 30-38 1052 LT Amsterdam PROTOCOL BEOORDELING JURY CASUISTIEKEXAMEN, CASESTUDIE & THESIS Nederlands Academisch

Nadere informatie

BA Geneeskunde Fac. Health, Medicine and Life Sciences

BA Geneeskunde Fac. Health, Medicine and Life Sciences BA Geneeskunde Fac. Health, Medicine and Life Sciences 2008 Universiteit Maastricht BA Geneeskunde Page 1 of 185 Table of content Voortgangstentamen Jaar 1... 6 Vaardigheidsonderwijs Jaar 1... 7 Portfoliotentamen

Nadere informatie

Coach voor leren en ontwikkeling

Coach voor leren en ontwikkeling Specialisatie Coach voor leren en ontwikkeling MSc Education and Child Studies Faculteit der Sociale Wetenschappen Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken. Coach voor leren en ontwikkeling MSc

Nadere informatie

Masterroute Klinische Psychologie

Masterroute Klinische Psychologie Masterroute Klinische Psychologie Masterweek Marieke Pijnenborg Contact Twee Coördinatoren Wiljo van Hout Ineke Wessel Eén e-mailadres Mastercoordinator-K@rug.nl Wetenschappelijke oriëntatie Onderwijs

Nadere informatie

2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 180

2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 180 2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 180 Inhoudsopgave Voortgangstentamen Jaar 1... 6 Vaardigheidsexamen Jaar 1... 7 Portfoliotentamen Jaar 1... 8 Professioneel Gedrag Jaar 1... 9 Beeldvormende Technieken...

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20304 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20304 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20304 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Wietmarschen, Herman van Title: A systems approach to sub-typing of rheumatoid

Nadere informatie

Post-hbo opleiding cognitief gedragstherapeutisch

Post-hbo opleiding cognitief gedragstherapeutisch Post-hbo opleiding cognitief gedragstherapeutisch werker Volwassenen en ouderen mensenkennis Van onze klinisch psycholoog heb ik een groep cliënten overgenomen, bij wie ik de instrumenten uit de opleiding

Nadere informatie

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind.

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Bullying among Students with Autism Spectrum Disorders in Secondary

Nadere informatie

Paul Brand Kinderarts Amalia kinderafdeling Isala klinieken Zwolle Hoogleraar klinisch onderwijs UMC Groningen 1

Paul Brand Kinderarts Amalia kinderafdeling Isala klinieken Zwolle Hoogleraar klinisch onderwijs UMC Groningen 1 Opleiden in de klinische praktijk Paul Brand Kinderarts Amalia kinderafdeling Isala klinieken Zwolle Hoogleraar klinisch onderwijs UMC Groningen 1 Leerdoelen Aan het einde van deze middag: Kent u de principes

Nadere informatie

Verpleegkundige in opleiding

Verpleegkundige in opleiding Volg je hart, gebruik je hoofd Verpleegkundige in opleiding Opleiding verpleegkunde Zoek je zinvol werk en wil je graag voor mensen zorgen? Word dan verpleegkundige! Kom naar VUmc. Wij zijn je ideale partner

Nadere informatie

Studiehandleiding Ba-scriptie Kunsten, Cultuur en Media

Studiehandleiding Ba-scriptie Kunsten, Cultuur en Media Studiehandleiding Ba-scriptie Kunsten, Cultuur en Media Titel: Ba-scriptie Kunsten, Cultuur en Media Vakcode: LWX999B10 Opleiding: Kunsten, Cultuur en Media Studiefase: Bachelor 3 e jaar/ KCM Major Periode:

Nadere informatie

Postmaster opleiding seksuologie

Postmaster opleiding seksuologie mensenkennis De docenten komen uit het werkveld. Dit vind ik een plus, op deze manier worden theorie en praktijk goed met elkaar verbonden. Postmaster opleiding seksuologie Postmaster opleiding seksuologie

Nadere informatie

Studiewijzer BACHELOR PSYCHOBIOLOGY VAK: BEHAVIOR-BASED ROBOTICS STUDIEJAAR: 3 E JAAR

Studiewijzer BACHELOR PSYCHOBIOLOGY VAK: BEHAVIOR-BASED ROBOTICS STUDIEJAAR: 3 E JAAR Studiewijzer BACHELOR PSYCHOBIOLOGY VAK: BEHAVIOR-BASED ROBOTICS STUDIEJAAR: 3 E JAAR Semester, periode Coördinator(en) Docent(en) Studielast (EC) Vakcode : e semester, 3 e periode : Arnoud Visser : Arnoud

Nadere informatie

Latijn en Grieks in de 21ste eeuw

Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn en/of Grieks? Als leerling in het laatste jaar van de basisschool sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het

Nadere informatie

BELEID, COMMUNICATIE EN ORGANISATIE PROF. DR. BIANCA BEERSMA DRS. THERESE ONDERDENWIJNGAARD

BELEID, COMMUNICATIE EN ORGANISATIE PROF. DR. BIANCA BEERSMA DRS. THERESE ONDERDENWIJNGAARD BELEID, COMMUNICATIE EN ORGANISATIE PROF. DR. BIANCA BEERSMA DRS. THERESE ONDERDENWIJNGAARD DEZE PRESENTATIE Een sociaal-wetenschappelijke benadering van organisaties Inhoud van de studie Opbouw van de

Nadere informatie

Mee-naar-huis-neem boodschappen 2013

Mee-naar-huis-neem boodschappen 2013 COIG cursusdag klinische genetica in de interne geneeskunde Mee-naar-huis-neem boodschappen 2013 Bredenoord, Deegens, Helderman-van der Enden, Hes, Knoers, Menko, Rennenberg, van Tintelen, Vasen, Wilde

Nadere informatie

Leerarrangement Trendanalyse Health

Leerarrangement Trendanalyse Health Leerarrangement Trendanalyse Health Inleiding Gezondheid is voor iedereen een meer of minder belangrijk onderdeel van zijn leven. Bepaalde keuzes die je maakt, heeft te maken met gezondheid. Keuzes op

Nadere informatie

Bachelor of Business Administration (MER opleiding)

Bachelor of Business Administration (MER opleiding) Bachelor of Business Administration (MER opleiding) voor decentrale overheden Het Onderwijs De Bachelor of Business Administration voor decentrale overheden (Management, Economie & Recht, MER) wordt aangeboden

Nadere informatie

Samenvatting. Interactie Informatiewaarde Werkrelevantie Totale waardering 8,5 8,4 8,9 8,6

Samenvatting. Interactie Informatiewaarde Werkrelevantie Totale waardering 8,5 8,4 8,9 8,6 Samenvatting Scores Interactie Informatiewaarde Werkrelevantie Totale waardering 8,5 8,4 8,9 8,6 Zowel uit de beoordelingen in de vorm van een rapportcijfer als de aanvullende opmerkingen, blijkt dat de

Nadere informatie

BA Geneeskunde Fac. Health, Medicine and Life Sciences

BA Geneeskunde Fac. Health, Medicine and Life Sciences BA Geneeskunde Fac. Health, Medicine and Life Sciences 2008 Universiteit Maastricht BA Geneeskunde Page 1 of 180 Table of content Voortgangstentamen Jaar 1... 6 Vaardigheidsexamen Jaar 1... 7 Portfoliotentamen

Nadere informatie

Minor Goede doelen, filantropie en non-profits Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2012-2013

Minor Goede doelen, filantropie en non-profits Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2012-2013 Minor Goede doelen, filantropie en non-profits Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2012-2013 Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2012-2013 I Inhoudsopgave

Nadere informatie

2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 137

2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 137 2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 137 Inhoudsopgave Een Leven Lang Gezond... 5 Bedreigingen van Gezondheid... 7 Introductie Wetenschappelijke Onderzoeks...9 Gezondheid, Voeding en Bewegen... 10 Zorg(en)

Nadere informatie

De 7 stappen van een CAT

De 7 stappen van een CAT De 7 stappen van een CAT Patiënt (praktijk) Vertaalslag (expert) Wetenschap (literatuur) 1 klinisch scenario trefwoorden 2 klinische vraag 3 literatuur search 4 kritisch beoordelen artikel 7 bottom line

Nadere informatie

MIJN GENOOM. ONLINE OF OFF-LINE?

MIJN GENOOM. ONLINE OF OFF-LINE? MIJN GENOOM. ONLINE OF OFF-LINE? Pascal Borry Humaan Genoom Project Hoop en verwachtingen With this profound new knowledge, humankind is on the verge of gaining immense, new power to heal. Genome science

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling Bachelor Geneeskunde Curriculum 2005

Onderwijs- en Examenregeling Bachelor Geneeskunde Curriculum 2005 Onderwijs- en Examenregeling Bachelor Geneeskunde Curriculum 2005 ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BACHELOR GENEESKUNDE CURRICULUM 2005 Vastgesteld door de decaan op 23 juni 2016 en geldend met ingang van

Nadere informatie

Minor Goede doelen, filantropie en non-profits Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014

Minor Goede doelen, filantropie en non-profits Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 Minor Goede doelen, filantropie en non-profits Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 I Inhoudsopgave

Nadere informatie