Wat zijn wensen van cliënt ten aanzien van gebruik. Hulpvraag cliënt Hulpvraag systeem Noodzaak tot interventies

Transcriptie

1 Interventieschema lvb bij de cirkel van gedragsverandering van Prochaska en DiClemente STAP 1 STAP 2 STAP 3 STAP 4 Signaleren gebruik Welke fase van gedragsverandering? Wat zijn risico s van gebruik Wat zijn wensen van cliënt ten aanzien van gebruik EVALUATIE: Fase van gedragsverandering Hulpvraag cliënt Hulpvraag systeem Noodzaak tot interventies STAP 5 Indien van toepassing: interventies passend bij de fase van gedragsverandering N.B.: Wees creatief in je behandeling / begeleiding. Gebruik pictogrammen, check of cliënt je echt begrepen heeft door het cliënt zelf nog eens te laten vertellen, neem hele kleine stapjes (nog kleiner dan anders) en bekrachtig alle zaken die goed gaan op een gemeende manier. Maak gebruik van al ontwikkeld materiaal voor LVB ers zoals de folders Zonder flauwekul van het Trimbos en de leefstijltraining LVB van Tactus en Aveleijn. In de praktijk blijkt nogmaals checken en het werken met beeldmateriaal passend. Oefen op meerdere plekken, blijf vooral niet op kantoor zitten praten. Dit is al snel te abstract. Maak gebruik van herhaling, herhaling, herhaling en nog eens herhaling. Telkens hetzelfde op net een andere manier. Afspraak zowel op papier als mondeling. Eventueel van te voren nog even bellen zorgt voor een lagere no-show. Pas aan aan de belevingswereld van de cliënt. Let op!!! De indeling in de fasen van gedragsverandering is geen lineair proces. Mensen zijn altijd meer dan een vakje. Cliënten kunnen tegelijkertijd kenmerken van meerdere fasen hebben. Bovendien kan de cliënt veranderen, en daardoor andere kenmerken krijgen. Dit schema kan een hulpmiddel zijn om te kijken welke interventies kunnen passen, gegeven bepaalde cliëntkenmerken. Uiteraard blijft het nodig de keuze af te stemmen op de situatie van de individuele cliënt.

2 Voorbeschouwing Individuele interventies Systeeminterventies Weigeraar / meeloper Cliënt heeft in ogen van anderen een probleem Stel eigen oordeel uit, sluit aan bij de percepties van Nadruk ligt op systeem! Educatie systeem over Cliënt ziet zelf geen cliënt middelen, functie van probleem Gesprekstechnieken: gebruik en technieken Er is geen hulpvraag van cliënt luisteren, samenvatten, (semi) open vragen signaleren & bespreekbaar maken Anderen maken zich zorgen, hebben een probleem met cliënt, of vinden dat cliënt een probleem heeft Ga er van uit dat cliënt goede redenen heeft om te denken en handelen zoals hij doet Ondersteun systeem in volhouden en uitbreiden positief contact met cliënt Vraag hulpverleners naar Investeer in positief contact: complimenteer elke minimale inzet ( goed dat je gekomen bent ), doe positieve karakterduidingen de uitzonderingen, naar situaties waarin het probleem er niet/minder was. Probeer meer van dit soort situaties te creëren ( dat is heel eerlijk van je ) en nodig uit tot verder gesprek Ondersteun in motiverende bejegening van cliënt Via systeem vergroten Geef waar gewenst kennis en inzicht van cliënt objectieve neutrale Lange termijn visie! informatie over Structuur aanbieden: bed / middelengebruik bad / brood Houd contact Verveling tegen gaan Intervenieer op wat cliënt als probleem ervaart Inschakelen verslavingszorg? Hooguit oriënterend en Psycho-educatief psycho-educatief Ondersteunend Géén boeman- gesprekjes Consultatief Is veiligheid cliënt of omgeving in geding vanwege gebruik en/of psychiatrische gepleegd (al dan niet in relatie middelengebruik)? Is bescherming in andere woonsetting mogelijk, en aantrekkelijk te maken voor cliënt? Overweeg criteria gedwongen opname Consult AVG aanbieden: lichamelijke check + LAB Affectief neutraal de cliënt helpen bij leggen van verband gezondheidstoestand en middelen gebruik Zorg voor goede voeding, zo nodig aanvullende vitaminen Overweeg inschakeling justitiële ketenpartners 2

3 Overpeinzing Individuele interventies Systeeminterventies twijfelaar Cliënt heeft in ogen van anderen een probleem Maak gebruik van middelen bespreekbaar Zoek (met cliënt) naar middelen vrije activiteiten Cliënt ziet zelf nog geen Gesprekstechnieken: en een beschutte omgeving probleem: heeft nog nauwelijks nagedacht over luisteren, samenvatten, (semi) open vragen Educatie systeem over middelen, functie van gebruik Ga na welke kennis cliënt gebruik en technieken Cliënt is weinig bekend met heeft van middelengebruik signaleren & bespreekbaar risico s van gebruik Ga na welke opvattingen maken Gebruik lijkt vooral samen te hangen met factoren als er cliënt heeft over sociale normen rondom gebruik Ondersteun systeem in volhouden en uitbreiden bij horen, meedoen. Cliënt Ga er van uit dat cliënt positief contact met cliënt ziet het wel gebruiken van het middel als sociale norm goede redenen heeft om te denken en handelen zoals Ondersteun in motiverende bejegening van cliënt Er is geen hulpvraag van hij doet Via systeem vergroten cliënt Vraag toestemming voor kennis en inzicht van cliënt Anderen maken zich zorgen, het geven van informatie Verveling tegen gaan hebben een probleem met over middelengebruik Structuur aanbieden: bed / cliënt, of vinden dat cliënt een probleem heeft Vergroot, en vaardigheden als nee bad / brood zeggen Houd positief contact Maak afspraken op vaste, voorspelbare tijdstippen Inschakelen verslavingszorg? Hooguit oriënterend en psycho-educatief Psycho-educatief Ondersteunend Is veiligheid cliënt of omgeving in geding vanwege gebruik en/of psychiatrische Géén boeman- gesprekjes Is bescherming in andere woonsetting mogelijk, en aantrekkelijk te maken voor cliënt? Probeer comorbiditeit aan te grijpen als extra reden te veranderen Consultatief gepleegd (al dan niet in relatie middelengebruik)? Consult AVG aanbieden: lichamelijke check + LAB Affectief neutraal de cliënt helpen bij leggen van verband gezondheidstoestand en middelen gebruik Zorg voor goede voeding, zo nodig aanvullende vitaminen Overweeg inschakeling justitiële ketenpartners 3

4 Overpeinzing Individuele interventies Systeeminterventies twijfelaar Cliënt heeft wisselend Ga niet in discussie Zie onder voorbeschouwing lijdensdruk Geef objectieve informatie Daarnaast: Klachten worden niet altijd in verband gebracht met over (gevolgen van) middelen Inschakelen systeem bij observatieopdrachten van middelen Gebruik doorvragen, cliënt Cliënt ziet zichzelf niet altijd als onderdeel van het concretiseren, reflecteren en heretiketteren Onderhandelen met cliënt en systeem: wie gaat wat probleem of oplossing Help cliënt ombuigen van doen om situatie vlot te Er is vaak een hulpvraag, zijn probleem met anderen, trekken? niet altijd op het gebied van naar eigen hulpvraag Aanbieden van activiteiten middelengebruik Vraag naar doelen en om verveling tegen te gaan. Anderen moeten uitzonderingen veranderen of k vind t wel goed zo Observatietaak: wat gaat er goed? Beperkt of wisselend motivatie voor verandering Complimenteer voor het leggen van goede verbanden en pogingen hiertoe Onderzoek de positieve toekomst Empowerment: Als de ander dan niet verandert, wat kan jij dan doen? Inschakelen verslavingszorg? Psycho-educatief Psycho-educatief Ondersteunend Is veiligheid cliënt of omgeving in geding vanwege gebruik en/of psychiatrische gepleegd (al dan niet in relatie tot middelengebruik)? zie onder Voorbeschouwing Gebruik comorbide problemen als ingang gebruik en behandeling te bespreken. zie onder weigeraar/meeloper Neem klachten van cliënt serieus, zucht mee met lijdensdruk en opper relatie met middelengebruik Erken de lastige positie van cliënt, en benoem hoe vervelend het voor hem is dat er misschien óók nog juridische consequenties zijn Biedt steun en meedenken aan om cliënt te helpen gedrag te veranderen Consultatief zie onder Voobeschouwing 4

5 Beslissing Individuele interventies Systeeminterventies hulpzoeker Cliënt ziet zich als deel van het probleem en/of de Vraag naar doelen en uitzonderingen zie onder Voorbeschouwing, oplossing Wees alert op te hoge Overpeinzing. Er is lijdendruk doelstellingen Bespreek wat nodig is voor Er is een eigen hulpvraag Help van twijfel een definitieve keuze te maken verminderen/stoppen van gebruik, wie betrokken Wees alert op sociaal wenselijke antwoorden (dan moet worden. Wat doet het systeem, wat doet cliënt? is het een voorbeschouwer / overpeinzer!) Afspraken over beloningssysteem, Concretiseer in t hier en nu ondersteun systeem in het Bespreek wat nodig is voor verminderen/stoppen van gebruik, wie daarin betrokken moet worden. Wat doet het systeem, wat doet cliënt? positief benaderen Maak een actieplan en risicoanalyse Inschakelen verslavingszorg? Psycho-educatief én Psycho-educatief veranderingsgericht Ondersteunend Ambulant traject met Consultatief ondersteuning LVB sector Opzetten samenwerking in Zo nodig detox opname in behandeling zetten Is veiligheid cliënt of omgeving in geding vanwege gebruik en/of psychiatrische Waar eigen coping te kort schiet: samen afspraken gepleegd (al dan niet in relatie tot middelengebruik)? maken over interventies Betrek cliënt het beleid Overweeg detox opname zie onder Voorbeschouwing / Overpeinzing 5

6 Actieve verandering Individuele interventies Systeeminterventies hulpzoeker Cliënt ziet zich als deel van het probleem en/of de Vraag naar doelen en uitzonderingen zie onder Voorbeschouwing / Overpeinzing oplossing Wees alert op te hoge Inschakelen systeem bij Er is lijdendruk doelstellingen observatieopdrachten en Er is een eigen hulpvraag Help van twijfel een definitieve keuze te maken gedragstaken van cliënt Bespreek wat nodig is voor Concretiseer in t hier en nu verminderen/stoppen van Voor plan verminderen/stoppen van gebruik samen uit. gebruik, wie betrokken moet worden. Wat doet het systeem, wat doet cliënt? Observatietaken Afspraken over Gedragstaken beloningssysteem, Maak een actieplan en ondersteun systeem in het risicoanalyse Voorkom verveling en loze tijd: aandacht voor daginvulling en vrije tijd Hand-in-hand met cliënt interveniëren positief blijven benaderen Help systeem herinneren: ook na stoppen of minderen is ondersteuning en aanmoediging nodig Afspraken over noodplan en acties bij terugval Ondersteun systeem in signaleren en aanpakken lege momenten Inschakelen verslavingszorg? Psycho-educatief én Psycho-educatief veranderingsgericht Ondersteunend Ambulant traject met Consultatief ondersteuning LVB sector Samenwerking in Zo nodig detox opname behandeling Is veiligheid cliënt of omgeving in geding vanwege gebruik en/of psychiatrische beleid, waar mogelijk eigen gepleegd (al dan niet in relatie tot middelengebruik)? vaardigheden ondersteunen Waar eigen coping te kort schiet: samen afspraken maken over interventies Betrek cliënt bij het beleid Overweeg detox opname beleid zie onder Voorbeschouwing / Overpeinzing 6

7 Consolidatie Individuele interventies Systeeminterventies vasthouder Cliënt ziet zich als deel van de oplossing Wees alert op te hoge doelstellingen Inschakelen systeem bij observatieopdrachten en Er is een eigen hulpvraag Concretiseer in t hier en nu gedragstaken van cliënt Verandering is ingezet en bekrachtigd Bespreek wat nodig is om zo door te gaan, wie daarin Afspraken over beloningssysteem, Ondersteuning nog wel nodig! betrokken moet worden. Wat doet het systeem, wat ondersteun systeem in het positief blijven benaderen Contact afbouwen bij doet cliënt? Maar richt hier Help systeem herinneren: voldoende consolidatie niet te veel aandacht op! ook na stoppen of minderen (demoralisatie voorkomen) is ondersteuning en Observatietaken aanmoediging nodig Gedragstaken Afspraken over noodplan Hou het actieplan en de en acties bij terugval risicoanalyse up-to-date Ondersteun systeem in Voorkom verveling en loze tijd: aandacht voor daginvulling en vrije tijd signaleren en aanpakken lege momenten Vermijd valkuilen Inschakelen verslavingszorg? Psycho-educatief én bekrachtiginggericht Psycho-educatief Ondersteunend Ambulant traject met ondersteuning LVB sector Consultatief Samenwerking in Contact eventueel behandeling, warme Is veiligheid cliënt of omgeving in geding vanwege gebruik en/of psychiatrische gepleegd (al dan niet in relatie tot middelengebruik)? afbouwen beleid, waar mogelijk eigen vaardigheden ondersteunen Waar eigen coping te kort schiet: samen afspraken maken over interventies Betrek cliënt het beleid Overweeg (detox) opname beleid overdracht zie onder voorbeschouwing 7

8 Terugval Individuele interventies Systeeminterventies terugvaller Structurele terugval in oud Bespreek wat nodig is om zie onder voorbeschouwing gedrags- / gebruikspatroon. de schouders er weer onder Inschakelen systeem bij Cliënt kan naar te zetten, wie daarin schouders er onder voorbeschouwing, overpeinzing en beslissingsfase gaan. betrokken moet worden. Wat doet het systeem, wat doet cliënt? Bespreek wat nodig is voor schouders er onder, wie betrokken moet worden. Observatietaken Wat doet het systeem, wat Gedragstaken doet cliënt? Maak een actieplan Ondersteun systeem in het Voorkom complete demoralisatie positief blijven benaderen ondanks terugval en eventuele teleurstelling Help systeem herinneren: juist nu is ondersteuning en aanmoediging nodig, samen pakken we het weer op! Afspraken over noodplan en acties bij terugval inzetten Hand-in-hand begeleiding en ondersteuning Inschakelen verslavingszorg? Psycho-educatief én Psycho-educatief veranderingsgericht Ondersteunend Zo nodig detox opname Samenwerking in Is veiligheid cliënt of omgeving in geding vanwege gebruik en/of psychiatrische gepleegd (al dan niet in relatie tot middelengebruik)? beleid Waar eigen coping te kort schiet: samen afspraken maken over interventies Betrek cliënt bij het beleid Overweeg detox opname beleid behandeling zie onder Voorbeschouwing / Overpeinzing 8