THEMA: VRIJHEIDSBEPERKING

Transcriptie

1 RELATIEMAGAZINE VAN STICHTING WIJ ZIJN ZUIDWESTER INHOUDELIJK THEMANR THEMA: VRIJHEIDSBEPERKING ZUIDWESTER relatiemagazine oudelijk - Respect Wij zijn succesvol - Succesvol afbouwen Wij zijn van seri Wij zijn benaderbaar - Een klacht, wat nu? Wij zijn professioneel - Gratis e-learn

2 WIJ ZIJN BEREIKBAAR ADRESSEN ADRESGEGEVENS VESTIGINGEN ZUIDWESTER COLOFON Dit magazine is een uitgave van Stichting Zuidwester. In de regio s Zuid- Holland, Zeeland en West-Brabant biedt Zuidwester zorg en ondersteuning aan cliënten met een verstandelijke beperking. Dit magazine is een éénmalige uitgave en wordt verstuurd aan ouders, verwanten, medewerkers en vrijwilligers. Redactie & Eindredactie Annette van der Wulp, Senior Communicatieadviseur Fotografie Joost van den Berg, afdeling Communicatie Zuidwester Concept en Ontwerp Superlatief, Rotterdam Drukwerk De Bondt Grafimedia Communicatie, Barendrecht Oplage 4000 exemplaren Redactieadres Stichting Zuidwester Afdeling Communicatie T: E: communicatie@zuidwester.org ALGEMEEN: STICHTING ZUIDWESTER E info@zuidwester.org I T RAAD VAN BESTUUR EN STAF Westerschelde LK Middelharnis T REGIO GOEREE-OVERFLAKKEE REGIOKANTOOR Haringvliet 6 T REGIO WEST-BRABANT Doelen GR Breda T REGIO ZEELAND Rommerswalestraat 1 Postbus ME Goes T REGIO ZUID-HOLLAND ZUID LOCATIE SPIJKENISSE P.J. Bliekstraat PL Spijkenisse T LOCATIE OUD-BEIJERLAND Van Schendelstraat SJ Oud- Beijerland T LOCATIE HELLEVOETSLUIS Schoolstraat AM Hellevoetsluis T STICHTING ZUIDWESTER VOOR WERK E zuidwestervoorwerk@ zuidwester.org I T COMMISSIES CENTRALE CLIËNTENRAAD Correspondentieadres Dhr. A. van Vliet Hohorst DD De Lier E avanvliet@caiway.nl ONDERNEMINGSRAAD Correspondentieadres E ondernemingsraad@zuidwester.org KLACHTENCOMMISSIE Correspondentieadres E Klachten.cie.bewoners@zuidwester.org CLIËNTVERTROUWENSPERSOON Correspondentieadres E cvp@zuidwester.org BEDRIJFSMAATSCHAPPELIJK WERK Correspondentieadres T STICHTING VRIENDEN VAN ZUIDWESTER E vriendenvan@zuidwester.org T maandag- en dinsdagmorgen Wij zijn Zuidwester

3 WIJ ZIJN INHOUDELIJK Harry Bosma is regiodirecteur in de regio Goeree- Overflakkee. KEUZEVRIJHEID EN VRIJHEIDSBEPERKING Respect, openheid en keuzevrijheid zijn belangrijke uitgangspunten in de dagelijkse ondersteuning van onze cliënten. Het toepassen van Middelen & Maatregelen past hier niet bij. Want wanneer cliënten in hun vrijheid worden beperkt, raakt dit aan de rechten van elke individuele cliënt. Wij kunnen en mogen daar geen genoegen mee nemen. Daarom geven wij in ons dagelijks handelen, de hoogste prioriteit aan het terugdringen van het gebruik van Middelen & Maatregelen. En waar dit niet lukt, tonen wij aan dat wij alles hebben geprobeerd om de toepassing van een Middel of Maatregel te voorkomen. In dit proces wordt de cliënt en zijn vertegenwoordiger voortdurend betrokken. Wij communiceren op heldere en transparante wijze. Zo zorgen wij er met elkaar voor dat wij kwalitatief goede zorg en ondersteuning bieden, waar cliënten en hun vertegenwoordigers tevreden over zijn. Namens Raad van Bestuur en Managementteam, 2 COLOFON EN ADRESSEN 3 WIJ ZIJN INHOUDELIJK VAN DE REGIODIRECTEUR 4 WIJ ZIJN KORT VAN STOF 7 WIJ ZIJN SUCCESVOL INTERVIEW FAMILIE PENNING 8 WIJ ZIJN SERIEUS NIEUWE BOPZ COMMISIE 10 WIJ ZIJN BENADERBAAR EEN KLACHT, WAT NU? 11 IK BEN AAN HET WOORD COLUMN Wij zijn Zuidwester 3

4 WIJ ZIJN KORT VAN STOF kort nieuws van Zuidwester Nee, tenzij! Vrijheidsbeperkende maatregelen mogen niet worden toegepast, tenzij er sprake is van ernstig nadeel voor de cliënt of zijn omgeving. Dit wetsvoorstel Zorg en Dwang is in september 2013 door de Tweede Kamer aangenomen. Volgens deze nieuwe wet mag een zorgorganisatie alleen onvrijwillige zorg toepassen als er geen alternatieven zijn. Hierbij gaat het om zware en lichte maatregelen, zoals onrustbanden, medicijnen, bedhekken, een rolstoel op de rem, vaste bedtijden, een dichte buitendeur en geen keuze in maaltijden. Een multidisciplinair team moet bepalen wanneer er geen alternatieven voor deze dwangoplossingen zijn. Gratis E-learning over Vrijheidsbeperkende maatregelen Wil jij je kennis over het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen toetsen? In de gratis E-learning module leer je wat vrijheidsbeperkende maatregelen zijn en hoe je deze in de praktijk kunt voorkomen. Je krijgt een eerste beeld van vrijheidsbeperking, bijvoorbeeld ter voorbereiding van een inhoudelijke training over dit onderwerp. Het achterliggende idee is dat je het beste leert door eerst zelf na te denken, dus door vragen te beantwoorden. De kenmerken van de module zijn: Het idee achter de wet is, dat mensen met dementie en mensen met een verstandelijke beperking geen dwang in de zorg moeten ervaren. In de praktijk zijn er alternatieve maatregelen te vinden die minder ingrijpend zijn en vaak een beter resultaat opleveren. Het Nee-tenzij principe, is een nieuwe benadering voor de langdurige zorg. De wet biedt kaders, waar professionals en cliënten de ruimte moeten krijgen om deze in voortdurend overleg in te vullen. 15 prikkelende vragen, aantrekkelijk vormgegeven met afbeeldingen en informatieve filmpjes. Bij iedere vraag wordt na het invullen meteen het juiste antwoord toegelicht. Heb je 85% van de vragen goed beantwoord, dan ontvang je een certificaat. Als je de score niet hebt gehaald, kun je de test nogmaals doen. Het doorlopen van de vragen kost circa een half uur. Je hoeft de test niet voor te bereiden. Je vindt de test op: 4 Wij zijn Zuidwester

5 WIJ ZIJN KORT VAN STOF Ruim 60 voor alternatieven vrijheidsbeperking Ook op zoek naar succesvolle alternatieven voor vrijheidsbeperking uit de praktijk? Raadpleeg dan de vernieuwde Alternatievenbundel van Vilans. Deze bundel maakt je zoektocht een stuk gemakkelijker! Soms bestaan alternatieven uit simpele dingen die je overal kunt kopen. Soms gaat het meer over bejegening en tegemoet komen aan de voorkeuren van een cliënt. Soms is het iets heel simpels waar je maar net op moet komen en soms moeten verschillende producten gecombineerd worden om een goed alternatief te vormen. Van alle alternatieven is een handige beschrijving en een illustratie opgenomen. De vernieuwde bundel vervangt de bundel van december Er zijn een aantal mooie alternatieven toegevoegd. Vilans hoopt dat deze bundel inspireert tot creatieve oplossingen op maat! De Alternatievenbundel kan worden gedownload op de website van Vilans: Je kunt hem daar ook bestellen, de bundel kost dan 10 Euro. Wij zijn Zuidwester 5

6 WIJ ZIJN SUCCESVOL Met voortdurend aandacht voor het creëren van een veilig baken SUCCESVOL AFBOUWEN VAN VRIJHEIDSBEPERKING In 1975 kwam Leonard Penning op Hernesseroord in de regio Goeree-Overflakkee wonen. Want thuis ging het niet meer. Voornamelijk vanwege het vele hoofdbonken, voortdurend en tegen de muur. Gelukkig ging het vanaf het begin wel goed. Dat was voor ons een hele geruststelling. Leonard leek min of meer gelukkig in zijn nieuwe situatie. Jaren later werd Hernesseroord Zuidwester en in 1997 verhuisde Leonard naar de nieuwe locatie in Oud-Beijerland. Hier woont hij na al die jaren nog steeds. Aan het woord zijn Kees en Joke Penning, de ouders van Leonard. Voortdurend worden de vrijheidsbeperkende maatregelen rondom Leonard geëvalueerd en waar mogelijk worden alternatieven gevonden en ingezet. 6 Wij zijn Zuidwester

7 WIJ ZIJN SUCCESVOL Het is voor Leonard belangrijk dat hij een veilig baken heeft. Dit is een object waarbij hij zelf bepaald dat hij er zich veilig en geborgen bij voelt. Dat kan van alles zijn, de vensterbank bijvoorbeeld, of een vaste plek waar zijn stoel staat in de kamer. Hiernaast sliep Leonard jaren lang in een Zweedse band. Daar was hij snel aan gewend en hierdoor voelde hij zich veilig gedurende de nacht. BAN DE BAND Vanuit de Inspectie van de Gezondheidszorg werd afgelopen jaren druk uitgeoefend op organisaties als Zuidwester, om het gebruik van Zweedse banden terug te dringen. Zuidwester participeerde succesvol in het programma Ban de Band, waarbij het gebruik van Zweedse banden werd vervangen door allerlei initiatieven. Wij vonden het nogal gemakkelijk gezegd; weg met de Zweedse band. Want Leonard kreeg deze natuurlijk niet voor niets om. Wij waren dus kritisch, welk alternatief zou hem voldoende veiligheid kunnen bieden, zodat hij voldoende nachtrust zou krijgen? De oplossing bleek een Safe Space. Dit is een tent om zijn bed. Daardoor kan hij s nachts niet uit bed, maar hij heeft wel meer bewegingsvrijheid. En het is veel veiliger dan het gebruik van de Zweedse band. EVEN WENNEN Elke verandering in zijn leven is voor Leonard een hele ingreep. Dus ook dit was zo n situatie waar hij erg aan moest wennen. Maar, dat moet gezegd, het personeel was ontzettend betrokken en hield ons goed op de hoogte van de eerste ervaringen. De eerste nacht heeft hij staand in zijn bed doorgebracht. De begeleidsters zijn de eerste nachten de hele nacht bij hem in zijn kamer gebleven om hem voldoende veiligheid te bieden. Door goed te observeren merkten zij dat hij toch zijn veilig baken, de Zweedse band miste. Hij kwam daardoor niet voldoende aan slapen toe. Vanaf dat moment krijgt Leonard de Zweedse band gewoon nog los, als een soort riem, om. Eigenlijk heeft hij dus geen functie meer, behalve dan dat Leonard zich hiermee veilig voelt en uitstekend slaapt. En dat is voor ons het belangrijkste. ALTERNATIEVEN Het blijft ook in de zorg voor kwetsbare mensen zoals Leonard belangrijk om telkens te blijven zoeken naar alternatieven voor het beperken van vrijheid. Soms gebeurt het ook bij toeval. Leonard zat in zijn rolstoel, maar de voetsteunen zaten er nog niet aan. Toen bleek dat hij prima zelf de rolstoel met zijn voeten en benen in beweging kon brengen en niet persé geduwd hoefde te worden. Daardoor is hij dus veel zelfstandiger en mobieler binnen zijn woning of dagbestedingsgroep. Daar hadden we eerder aan moeten denken, vult de heer Penning aan. Maar zo leren we elke keer met elkaar wat wel en niet werkt. Maar wij zijn over het algemeen heel tevreden over de geboden zorg en ondersteuning hoor. Wel zien wij de personele bezetting terug lopen. En dat baart soms wel zorgen. Leonard en zijn huisgenoten worden ouder en hebben steeds een beetje meer ondersteuning nodig. Wij ervaren het contact met het personeel als goed en waardevol. Het is fijn om te merken dat er voldoende aandacht is voor de veiligheid van Leonard en wat hij daar in nodig heeft. Daar samen in optrekken is het allerbelangrijkst. Wij zijn Zuidwester 7

8 WIJ ZIJN SERIEUS NIEUWE BOPZ COMMISSIE WERKT HARD AAN BELEID, AFSPRAKEN EN TOEZICHT. De BOPZ commissie heeft onlangs een doorstart gemaakt. Aan het woord is Jan Heshof, regiodirecteur Zuid-Holland Zuid en voorzitter van deze commissie. Vanuit de huidige wet Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ) is nieuw beleid geformuleerd. In dit beleid wordt al rekening gehouden met de nieuwe wet Zorg & Dwang, zodat Zuidwester goed is voorbereid op de wetten die cliënten beschermen tegen onvrijwillige zorg. Al zal het nog wel even duren voor deze nieuwe wet er ook daadwerkelijk is. Neemt niet weg dat wij deze ontwikkelingen binnen Zuidwester heel serieus nemen. Niet omdat de wet ons dat voorschrijft, maar omdat wij van mening zijn dat onvrijwillige zorg om te beginnen binnen onze organisatie niet wordt toegepast. Deze visie op zorg en ondersteuning heeft een grote impact op het dagelijks handelen van medewerkers. Bewustwording is daarbij het sleutelwoord. En daar ziet de BOPZ commissie ook een rol in voor zichzelf. AANSPREEKCULTUUR Het begint met het opstellen van beleid dat zich richt op de preventie van vrijheidsbeperking. Wanneer dit is vastgesteld, kunnen wij aan de slag met toetsing binnen de organisatie. Hoe passen wij de wet toe? Tenslotte moet er een scholingsplan worden ontwikkeld voor medewerkers. Hierin moet aandacht zijn voor de inhoud van de wet en er moet ruimte zijn voor bewustwording op het eigen handelen. Het allerbelangrijkst is de dialoog tussen de cliënt, zijn verwant en de medewerker. De uitdaging ligt altijd in het vinden van 8 Wij zijn Zuidwester

9 WIJ ZIJN SERIEUS Overwachte toetsing op alle locaties alternatieven, wanneer er toch om redenen sprake is van het toepassen van onvrijwillige zorg. Dit kan overigens altijd en alleen maar worden uitgevoerd wanneer dit met toestemming is van de arts en in het ondersteuningsplan van de cliënt staat opgetekend. Tenslotte zullen de leden van de commissie ook onverwachte toetsingen gaan organiseren. Op alle locaties en in alle regio s. Bovengenoemde onderwerpen worden dan bekeken en in kaart gebracht. Waar is ruimte voor verbetering? Of waar moet bijvoorbeeld coaching of scholing worden ingezet? COMMISSIE De commissie bestaat uit de volgende leden: Cora van der Meulen, leidinggevende dagbesteding, Shary Kamp, gedragsdeskundige, Conny Schoonderwoerd, teamleider wonen, Nikita Bataille, medewerker wonen, Suzanne Bosschaart, directiesecretariaat, Femke de Roode, ECZ en mijzelf als voorzitter. Michiel Vermaak is als BOPZ arts ook als adviseur verbonden aan de commissie. De komende tijd zullen wij voortdurend aandacht blijven schenken aan dit onderwerp. Het is een belangrijk thema, dat, zoals al eerder gezegd, grote invloed heeft op het dagelijks denken en doen van medewerkers. Maar ook voor onze cliënten en hun verwanten. Mijn ervaring is dat er soms ook verwanten zijn, die het juist een prettig en veilig idee vinden als wij de deuren op slot draaien en hun verwant s nachts wel in hun bed fixeren zodat zij niet kunnen gaan dwalen of vallen. Ook hier ligt een belangrijke rol voor medewerkers om het gesprek aan te gaan. Soms blijken angsten ongegrond en blijken cliënten goed met de geboden vrijheid om te kunnen gaan. Zij verrassen hun familie dan op positieve wijze. Wanneer alternatieven echter niet goed uitpakken, moeten wij hier ook eerlijk in zijn en hierover met elkaar in gesprek gaan en blijven. De BOPZ commissie is in elk geval voorbereid op de wijzigingen in de wet en wij gaan aan de slag om dit ook binnen de rest van de organisatie te bewerkstelligen, aldus Jan Heshof. Wij zijn Zuidwester 9

10 WIJ ZIJN BENADERBAAR Een klacht, Wat nu? Doorgaans heeft Zuidwester tevreden cliënten. Gelukkig maar. Toch kan er wel eens iets mis gaan. Er kan een klacht ontstaan over de geboden dienstverlening, of over een besluit dat is genomen. Ook kan er onvrede zijn over de manier waarop het personeel u benadert of over het naleven van afspraken. Wanneer een gesprek met de betreffende medewerker of persoonlijk begeleider niet helpt, kan de klacht ook worden besproken met de teamleider. Komt u er nog niet uit? Dat kan de klacht worden neergelegd bij de leidinggevende of regiodirecteur. Wanneer u ook hier onvoldoende gehoor vindt, kan schriftelijk een klacht worden ingediend bij de klachtencommissie van Zuidwester. Op de website van Zuidwester staat de volledige klachtenprocedure te vinden, onder: cliënt & verwant/klachtenregeling. CLIENTVERTROUWENSPERSOON Wij vinden het belangrijk om individuele cliënten te ondersteunen in het verwoorden van een klacht en het verbeteren van een situatie waarover onvrede bestaat. Om dit proces te ondersteunen, kunnen cliënten van Zuidwester terecht bij de cliëntvertrouwenspersoon (CVP). Alles wat aan de CVP wordt vertelt is vertrouwelijk en 10 Wij zijn Zuidwester wordt niet gedeeld met derden. De CVP geeft je informatie over jouw rechten en plichten. De CVP lost de problemen niet op, maar helpt cliënten bij het vinden van een oplossing. Op het Intranet en de website van Zuidwester is meer informatie te vinden. ERVARINGSDESKUNDIGEN Ook de ervaringsdeskundigen kunnen een luisterend oor bieden wanneer er onvrede is over de geboden zorg en ondersteuning. Ervaringsdeskundigen kunnen advies geven over hoe het probleem aan te pakken. Of zij kunnen de cliënt bijvoorbeeld door verwijzen naar de cliëntvertrouwenspersoon. WERKEN AAN VERBETERING De boodschap is eenvoudig. Blijf niet rondlopen met klachten of onvrede. Klachten worden zonder meer serieus genomen. Ook omdat wij voortdurend de kwaliteit van Zuidwester willen verbeteren. De ervaringsdeskundigen kunnen een luisterend oor bieden. Klachten worden zonder meer serieus genomen!

11 IK BEN AAN HET WOORD COLUMN Michiel Vermaak is BOPZ arts bij Zuidwester. Maandelijks schrijft hij een column voor MedNet. Dit keer over een praktijkvoorbeeld in het kader van vrijheidsbeperkende maatregelen. Ad zit voorovergebogen aan mijn bureau. Hij kijkt stug naar de grond. Ad heeft een lichte verstandelijke beperking. Het is mij duidelijk dat Ad boos is. Zijn begeleidster zit naast Ad met haar armen over elkaar geslagen. Ze maakt een wat gespannen indruk, maar heeft haar blik verwachtingsvol op mij gevestigd. Ik vraag Ad wat er aan de hand is. Nu richt Ad zich op en kijkt mij aan. Hij wilde zelf helemaal niet bij mij komen, vertelt hij. Maar zijn begeleiders vinden dat het al een tijd niet goed met hem gaat. Hij kijkt even opzij naar zijn begeleidster. Zij had voor hem een afspraak gemaakt op mijn spreekuur. Ze wil het hebben over zijn onrustige gedrag. Hij is de laatste tijd inderdaad vaker boos en ook soms druk in zijn hoofd, gaat hij verder. Hij geeft zelf al aan waardoor dat komt: Ad is boos omdat hij niet over zijn eigen geld mag beschikken. Hij heeft genoeg geld maar de begeleiding geeft het hem niet. Hij krijgt maar tien Euro per week van de begeleiding. Dat mag toch niet zo maar dokter?! Ik zeg tegen Ad dat ik begrijp dat hij daar boos over is. Dan wend ik mij tot de begeleidster. Ik vraag haar wanneer deze vrijheidsbeperking zal worden geëvalueerd en wat de juridische status is van Ad. Dan blijkt dat Ad vrijwillig bij ons woont en geen wettelijk vertegenwoordiger heeft. Dat Ad 10 Euro zakgeld per week krijgt, is het resultaat van de afspraak die gemaakt is door de begeleiding en de psycholoog. Deze maatregel is echter niet officieel vastgelegd in het ondersteuningsplan van Ad. Deze zakgeldkwestie is constant een bron van discussie. Met Ad, maar ook tussen begeleiders onderling. Laten we ons dus maar gewoon houden aan de gemaakte afspraak, licht de begeleidster toe. Laat het duidelijk zijn, ik denk ook dat het beter is als Ad niet vrij over zijn eigen geld kan beschikken. De ervaring leert dat hij keer op keer voor dat geld wiet koopt. Dat rookt hij dan in rap tempo op, waarbij er een groot risico bestaat dat hij vervolgens psychotisch wordt. En als Ad psychotisch is, kan hij agressief worden, waardoor hij een gevaar kan vormen voor zichzelf en anderen. Een groot deel van de onrust die nu is ontstaan, had echter relatief gemakkelijk voorkomen kunnen worden door de afspraken over het zakgeld volgens de wet BOPZ vast te leggen. Gewoon zoals het hoort. Ad kan het dan uiteraard nog steeds oneens zijn met de maatregel. Maar er zou geen ruimte meer zijn voor discussie. En dat zou voor iedereen een hoop onrust schelen. Wij zijn Zuidwester 11

12 oudelijk - Respect Wij zijn succesvol - Succesvol afbouwen Wij zijn van seri Wij zijn benaderbaar - Een klacht, wat nu? Wij zijn professioneel - Gratis e-learn