Afstudeerrapport Bewonersbeleving

Transcriptie

1 Afstudeerrapport Bewonersbeleving Onderzoek naar de attitudes van de Amsterdamse binnenstadbewoner tegenover (dag)toeristen 6 JUNI 2008 Naam : Chantal de Raaf Studentnummer : Opdrachtgever : Lectoraat City Marketing en Leisure Management Opleiding : Hoger Toeristisch en Recreatief Onderwijs

2 GEGEVENS Titel: Afstudeerrapport Bewonersbeleving Ondertitel: Onderzoek naar de attitudes van de Amsterdamse binnenstadbewoner tegenover (dag)toeristen Versie, datum: 1.0, 06 juni 2008 Student: Chantal de Raaf Opleiding: Hoger Toeristisch en Recreatief Onderwijs Contactadres voor deze publicatie: Afstudeerbegeleidster: Roos Gerritsma Kringdocente: Marie Ange de Kort Studieloopbaan coach: Khalil Zhiri Opdrachtgever: Lectoraat City Marketing en Leisure Management Contactpersoon: Angelique Lombarts School: Hogeschool Inholland Adres: Wildenborch XB Diemen 2

3 VOORWOORD Voor u ligt dit afstudeerrapport van het onderzoek bewonersbeleving in opdracht van het Lectoraat City Marketing en Leisure Management. Het doel van dit onderzoek is inzicht krijgen in de attitudes van de bewoners van de binnenstad van Amsterdam tegenover (dag)toeristen, ten einde aanbevelingen te doen over de manier waarop stadsdeel Centrum hierop kan inspelen door middel van haar toeristisch beleid. In februari ben ik gestart met dit afstudeeronderzoek dat tevens de laatste fase is van mijn opleiding Hoger Toeristisch en Recreatief Onderwijs. Dit onderzoek is gebaseerd op het onderzoek dat in 1998 door Roos Gerritsma is uitgevoerd, en is dan ook een vervolgonderzoek. Voorafgaand aan dit onderzoek heb ik mij verdiept in het onderzoek dat Roos Gerritsma(1998) heeft uitgevoerd en verschillende rapporten die over de binnenstad zijn verschenen, en die gepubliceerd zijn door de Gemeente Amsterdam en het ATCB. Ik hoop u als lezer door middel van dit rapport een goed inzicht te geven in mijn bevindingen. Daarnaast wil ik in dit voorwoord van de gelegenheid gebruik maken om afstudeerbegeleidster Roos Gerritsma (inmiddels docente onderzoek van de opleiding HTRO en VTM) en kringdocente Marie Ange de Kort te bedanken voor hun hulp bij de totstandkoming van dit afstudeerrapport. Ook Angelique Lombarts en Katalin Gallyas hebben goede hulp geboden gedurende dit onderzoek. Tot slot wil ik alle respondenten die de enquête hebben ingevuld of bereid waren een interview te geven bedanken, evenals de sleutelfiguren die bereid waren een interview te geven. Met vriendelijke groet, Chantal de Raaf Hoorn, juni

4 4 Afstudeerrapport Bewonersbeleving

5 SAMENVATTING Het doel van dit onderzoek is inzicht verkrijgen in de attitudes van de bewoners van de binnenstad van Amsterdam tegenover (dag)toeristen, ten einde aanbevelingen te doen over de manier waarop Stadsdeel Centrum hierop kan inspelen door middel van haar toeristisch beleid. Het is een vervolgonderzoek op het onderzoek van stadssociologe Roos Gerritsma in de onderzoeksperiode november 1998 tot en met maart Gerritsma kwam tot de conclusie dat de bewoners een overwegend positieve, trotse en tolerante houding hebben tegenover (dag)toeristen. De opdrachtgever voor dit onderzoek is het Lectoraat City Marketing en Leisure Management en de medeopdrachtgever is de Gemeente Amsterdam Economische Zaken. Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van de Irritation Index van Doxey. Met deze theorie kon bepaald worden op welk niveau de attitude van bewoners tegenover toeristen zit. Het grootste deel van de respondenten zit op het eerste niveau namelijk euforie (toeristen worden verwelkomd) ten opzichte van de toeristen. Doordat ongeveer 20 tot 30% van de respondenten op een aantal stellingen uit de enquête vrij negatief antwoordde ten opzichte van toeristen, zit dit deel op niveau twee van Doxey, namelijk apathie (toerisme vanzelfsprekender, relatie formeler en commerciëler). Zelfs het derde niveau ergernis (ergernis tegenover toerisme) bleek bij een aantal respondenten te zijn bereikt maar dit is slechts een klein deel. Er is gebruik gemaakt van verschillende onderzoeksmethodes. Het kwantitatieve onderzoek bestond uit een enquête met een aantal algemene vragen en daarnaast stellingen verdeeld over een vijftal thema s. De enquêtes zijn verspreid in vooraf geselecteerde straten in de binnenstad van Amsterdam en kon daarnaast online ingevuld worden. De totale respons is 157 respondenten (83 in het centrum en 74 in het Wallengebied). Tevens is er kwalitatief onderzoek verricht. Dit bestond uit het afnemen van semi-gestructureerde diepte-interviews met tien bewoners van de binnenstad en met drie sleutelfiguren van Stadsdeel Centrum. Ook is er desk research gedaan naar de trends en ontwikkelingen in Stadsdeel Centrum. Uit de enquête bleek dat de antwoorden van de respondenten in het centrum en in het Wallengebied vrijwel geen verschillen lieten zien. De deelvragen konden als volgt beantwoord worden: 5

6 Bijna driekwart van de respondenten in het centrum en in het Wallengebied is trots tot zeer trots om te weten dat het centrum van Amsterdam aantrekkelijk is voor (dag)toeristen. Bewoners van de binnenstad die meegewerkt hebben aan dit onderzoek vinden het over het algemeen niet storend dat toeristen in de directe woonomgeving aanwezig zijn en hebben vooral een positieve houding. Maar liefst 50% van de respondenten vindt dat Amsterdam in het voorjaar en de zomer overgenomen is door toeristen. Iets meer dan 40% van de respondenten vindt de belangen van toeristen niet dominant bij de inrichting van straten en pleinen van Amsterdam. De meeste respondenten willen dat er speciale themaroutes voor toeristen ontworpen worden in het centrum. Daarnaast vinden de meeste respondenten (ongeveer de helft) dat Amsterdam gebaat is bij betere bewegwijzering voor toeristen en dat toeristen beter geïnformeerd moeten worden over de routes. De attitudes van de respondenten in het centrum en Wallengebied zijn vooral positief tegenover evenementen, festivals en de koopzondag. De respondenten vinden de evenementen en festivals een verrijking van de uitgaansmogelijkheden en gaan hier dan ook graag heen. Wel zorgen de evenementen voor overlast zoals geluidsoverlast en rommel op straat. De koopzondag wordt vooral erg positief ervaren, 30 procent vindt dit niet. Uit de enquêtes en interviews is vooral gebleken dat veel respondenten niet weten waar de city marketingcampagne I Amsterdam inhoudelijk voor staat. Ongeveer de helft van de respondenten in het centrum en het Wallengebied heeft geen mening over het toeristisch beleid. Opvallend is dat de meeste bewoners daarentegen wel aangaven meer inspraak te willen in het toeristisch beleid. Ook moet het toerisme meer verspreid worden volgens hen. De sleutelfiguren waarmee diepte-interviews gehouden zijn, geven aan dat zij in het toeristisch beleid rekening houden met de bewoners, hoewel niet elke beleidsmaker zich direct richt op de doelgroep bewoners. Daarnaast wordt door de beleidsmakers gefocust op de balans tussen wonen, werken en recreëren maar de bewoners zijn niet de belangrijkste doelgroep binnen het toeristisch beleid en daarom wordt er 6

7 wellicht niet altijd evenveel rekening gehouden met de bewoners in het toeristisch beleid. Aan de hand van bovenstaande deelvragen kon de volgende hoofdvraag beantwoord worden: Welke attitudes hebben de bewoners van de binnenstad van Amsterdam tegenover (dag)toeristen, en in hoeverre wordt hier door beleidsmakers van Amsterdam Centrum rekening mee gehouden in het toeristisch beleid? Veruit de meeste bewoners die meegewerkt hebben aan dit onderzoek hebben een trotse en positieve houding tegenover (dag)toeristen in het centrum van Amsterdam. Bewoners willen zelf graag meer inspraak in het toeristisch beleid en door beleidsmakers van Amsterdam Centrum kan hier ook duidelijk meer rekening mee gehouden worden. Bij enkele stellingen kwam naar voren dat 20 tot 30% van de respondenten negatieve attitudes heeft tegenover (dag)toeristen. In vergelijking met het onderzoek van Gerritsma(1998) blijkt dat de respondenten nog steeds positief zijn en een trotse houding hebben tegenover (dag)toeristen maar dat de meningen meer verdeeld zijn en men iets minder positief is geworden. Aan de hand van de hoofd en deelvragen was het mogelijk om de volgende aanbevelingen te doen aan de Gemeente Amsterdam met betrekking tot het toeristisch beleid: Zoals in de interviews met sleutelfiguren naar voren kwam is het belangrijk om regelmatig de mening van de bewoners te monitoren zodat je draagvlak kunt creëren voor het toerisme. De eerste aanbeveling is dan ook om elke vijf jaar door O&S te laten onderzoeken wat de attitudes van bewoners zijn ten opzichte van het toerisme en het toeristisch beleid. Om voor een goede balans tussen de drie B s (bezoekers, bewoners en bedrijven) te zorgen is het van belang dat bewoners hun mening kwijt kunnen. Uit dit onderzoek blijkt dat bewoners niet goed weten wat het toeristisch beleid inhoudt maar daarentegen wel meer inspraak in het toeristisch beleid willen. Hierop kan de gemeente inspelen door informatiebijeenkomsten te organiseren met betrekking tot het toeristisch beleid om bewoners te betrekken bij dit beleid. In figuur 2 van de Gemeente Amsterdam Kiezen voor Amsterdam in paragraaf 2.2 van dit onderzoeksrapport schetst de Gemeente Amsterdam een streefbeeld dat behaald dient te worden door middel van city marketing. Duidelijk wordt dat zij onder andere meer willen focussen op Amsterdam als woonstad en als leefbare stad. 7

8 Leefkwaliteit is tevens een belangrijk speerpunt in het beleid van de Gemeente Amsterdam. De stad moet aantrekkelijk zijn voor inwoners, werknemers en bezoekers. Een aanbeveling is om vooral hier sterk op in te zetten tijdens de city marketingcampagne en dit te communiceren naar bewoners zodat zij hier ook voordelen van ondervinden en het idee krijgen dat er voor hen iets gedaan wordt. Goede informatievoorziening voor bezoekers van de stad is een punt in het Basisprogramma Economie Ook de bewoners in dit onderzoek gaven aan te willen dat toeristen beter geïnformeerd worden. Daarnaast gaven bewoners aan dat de bewegwijzering voor toeristen beter moet worden. Hier kan de Gemeente Amsterdam op inspelen door specifieke informatiebrochures uit te geven en betere of meer bewegwijzering te plaatsen met ook belangrijke informatie in het Engels. Spreiding van het toerisme over de stad is tevens een punt in het Basisprogramma Economie In dit onderzoek gaf een hoog percentage respondenten aan te willen dat het toerisme meer verspreid wordt over de stad. Uit de interviews blijkt dat er in de praktijk nog weinig aan spreiding wordt gedaan. Spreiding is belangrijk zodat het draagvlak voor toerisme in Amsterdam behouden wordt. Een aanbeveling is om hier daadwerkelijk iets aan te doen door bijvoorbeeld werknemers van het VVV een training te geven betreffende het promoten van andere stadsdelen en het informeren over de attracties in andere stadsdelen zodat toeristen ook andere stadsdelen gaan bezoeken en niet alleen in het centrum blijven. Trees Tiesinga van de Gemeente Amsterdam gaf aan dat er een succesvol evenement met bewoners is opgezet in de Oostelijke Binnenstad namelijk Proef de Czaar Peterbuurt. Bij dit evenement laat de buurt zien dat het bruist. Dit is een goede gelegenheid om meer aandacht te vestigen op andere buurten buiten het centrum en een aanbeveling is om dit evenement in verschillende stadsdelen op te zetten zodat deze buurten op de kaart worden gezet. Bewoners kunnen op deze manier een leuk evenement mee helpen opzetten wat zorgt voor draagvlak voor het toerisme. De laatste aanbeveling heeft betrekking op het aansturen op de kwaliteit van het toerisme in plaats van de kwantiteit. In verschillende interviews voor dit onderzoek werd dit aangegeven. Als meer ingezet wordt op economisch interessante toeristen trek je meer kwaliteitstoerisme naar Amsterdam en heb je meer ruimte dan wanneer alleen maar op kwantiteit gericht wordt, terwijl dit voor dezelfde omzet kan zorgen. 8

9 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD... 3 SAMENVATTING INLEIDING Achtergrond Onderwerp Opdrachtgever Achtergrond Stadsdeel Centrum Aanleiding Belangrijkste uitkomsten onderzoek 10 jaar geleden Doelstelling Relevantie TRENDS EN ONTWIKKELINGEN Trends en ontwikkelingen in het toerisme en leisure Trends en ontwikkelingen in Amsterdam Trends en ontwikkelingen in het centrum INHOUDELIJKE VERKENNING Begrippenlijst Theorie Doxey s irritation index Toelichting VRAAGSTELLING EN ONDERZOEKSMETHODIEK Centrale vraag Deelvragen Onderzoeksmethodiek Onderzoekspopulatie Betrouwbaarheid en validiteit Data verzameling en data analyse dataverzameling data analyse RESPONDENTEN Respondenten centrum Respondenten Wallengebied TROTS Bewoners in het centrum en een gevoel van trots Gevoel van trots aantrekkelijk Amsterdam Wonen in een populair stadsdeel Waardering van de buurt Toeristen moeten genieten van de buurt Wanneer een toerist mij de weg vraagt Bewoners in het Wallengebied en een gevoel van trots Gevoel van trots aantrekkelijk Amsterdam Wonen in een populair stadsdeel Waardering van de buurt Toeristen moeten genieten van de buurt Wanneer een toerist mij de weg vraagt Visie sleutelfiguren Subconclusie

10 7. TOERISTEN IN DE DIRECTE WOONOMGEVING Bewoners in het centrum over toeristen in de directe woonomgeving Toeristen zorgen voor meer veiligheid en sociale controle Afsluiten van de woning Toeristen verstoren mijn privacy Liever geen toeristen in de directe woonomgeving Overlast verblijfstoeristen en dagtoeristen Huidige omvang toerisme is storend Bewoners in het Wallengebied over toeristen in de directe woonomgeving Toeristen zorgen voor meer veiligheid en sociale controle Afsluiten van de woning Toeristen verstoren mijn privacy Liever geen toeristen in de directe woonomgeving Overlast verblijfstoeristen en dagtoeristen Huidige omvang toerisme is storend Visie sleutelfiguren Subconclusie TOERISTEN IN AMSTERDAM Bewoners van het centrum over Toeristen in Amsterdam Belangen toeristen dominant Speciale themaroutes Amsterdam overgenomen in het voorjaar en zomer Betere bewegwijzering Toeristen moeten beter geïnformeerd worden Bewoners in het Wallengebied over toeristen in Amsterdam Belangen toeristen dominant Speciale themaroutes Amsterdam overgenomen in het voorjaar en zomer Betere bewegwijzering Toeristen moeten beter geïnformeerd worden Visie sleutelfiguren Subconclusie EVENEMENTEN, FESTIVALS EN KOOPZONDAG Bewoners in het centrum over evenementen, festivals en koopzondag Festivals en evenementen verrijking uitgaansmogelijkheden Ik ga liever niet naar evenementen en festivals Koopzondag Evenementen en festivals geven veel overlast Bewoners in het Wallengebied over evenementen, festivals en koopzondag Festivals en evenementen verrijking uitgaansmogelijkheden Ik ga liever niet naar evenementen en festivals Koopzondag Evenementen en festivals geven veel overlast Visie sleutelfiguren Subconclusie TOERISTISCH BELEID IN AMSTERDAM Bewoners centrum over toeristisch beleid en citymarketing I Amsterdam zorgt voor een beter imago van Amsterdam Vervelend dat city marketing zorgt voor nog meer toeristen Ik ben het eens met het toeristisch beleid Bewoners moeten meer inspraak krijgen Spreiding van toerisme Aanbevelingen van bewoners in het centrum voor toeristisch beleid Bewoners Wallengebied over toeristisch beleid en citymarketing I Amsterdam zorgt voor een beter imago van Amsterdam

11 Vervelend dat city marketing zorgt voor nog meer toeristen Ik ben het eens met het toeristisch beleid Bewoners moeten meer inspraak krijgen Spreiding van toerisme Aanbevelingen van bewoners in het Wallengebied voor het toeristisch beleid Visie sleutelfiguren Subconclusie CONCLUSIES Beantwoording deelvragen Beantwoording hoofdvraag Theorie AANBEVELINGEN LITERATUURLIJST BIJLAGEN Bijlage 1 enquête Bijlage 2 begeleidende brief Bijlage 3 interviews met bewoners Bijlage 4 interviews met sleutelfiguren 11

12 12 Afstudeerrapport Bewonersbeleving

13 DEEL I UITEENZETTING ONDERZOEK 13

14 14 Afstudeerrapport Bewonersbeleving

15 1. INLEIDING Dit hoofdstuk is een inleiding die belangrijk is voor de totstandkoming van dit afstudeerrapport. Hierin worden namelijk de achtergrond, aanleiding, doelstelling en relevantie van dit onderzoek beschreven die als leidraad voor dit onderzoek gediend hebben. 1.1 Achtergrond Onderwerp Het onderwerp voor deze afstudeeropdracht is: de attitudes van de binnenstadbewoner van Amsterdam tegenover (dag)toeristen. Het is een onderwerp dat exact 10 jaar geleden onderzocht is door stadssociologe Roos Gerritsma, die dit als afstudeeronderwerp voor haar master opleiding gekozen heeft. Omdat dit onderwerp 10 jaar geleden in dezelfde context al behandeld is, zal het dan ook een vervolgonderzoek zijn dat uitgevoerd wordt. In dit onderzoek wordt stadsdeel Centrum behandeld (de 3 straten waar Gerritsma destijds onderzoek heeft gedaan) en een aantal straten in het Wallengebied. Deze straten zijn gekozen omdat deze in de buurt van de toeristische attracties liggen. Met het centrum van Amsterdam wordt in dit onderzoek alle straten bedoeld behalve het Wallengebied waar enquêtes verspreid zijn zoals de Nieuwmarktbuurt, de Jordaan en de Kerkstraat. Voor de leesbaarheid wordt in dit onderzoek het centrum aangehouden. Daarnaast is er nog een aantal stadsdelen dat door medestudenten onderzocht zal worden namelijk: Zeeburg en de Plantage/Artisbuurt, de Pijp en de Rivierenbuurt, Westerpark en een gedeelte van Oud-West. De resultaten van de andere stadsdelen komen kort terug in de conclusie Opdrachtgever De opdrachtgever voor dit onderzoek is het Lectoraat city Marketing en Leisure Management aan de Hogeschool Inholland te Diemen. Het Lectoraat Leisure Management is in 2004 ingesteld. Op 1 februari 2007 kwam de nieuwe lector Angelique Lombarts en is het Lectoraat omgedoopt tot Lectoraat city Marketing en Leisure Management. Op die manier kan ook het city Marketing aspect binnen het lectoraat belicht worden. Het eerste halfjaar bestond vooral uit verkenning van de 15

16 context en opbouwen van netwerken intern en extern en het aangaan van partnerrelaties zoals de schools en collega lectoraten en kenniskringen. Een belangrijke taak van het Lectoraat is het produceren, aanbieden en verspreiden van kennis. Dit is in eerste instantie bedoeld voor de Leisure en Tourism opleidingen binnen de Hogeschool Inholland, maar ook is deze kennis toepasbaar in het werkveld. Het lectoraat heeft drie klantengroepen gedefinieerd, namelijk: de opleiding met haar docenten, het onderwijs en haar studenten en het werkveld met haar werkgevers. Het onderzoek dat uitgevoerd wordt door de Lector/kenniskring moet ten goede komen aan één of meerdere van bovengenoemde doelgroepen. Sinds 1 februari 2007 is Angelique Lombarts lector city Marketing en Leisure Management. 1 Samen met Roos Gerritsma leidt zij dit onderzoek. Roos Gerritsma is research fellow van de kenniskring binnen het Lectoraat en tevens docent bij de opleiding Vrijetijdsmanagement en Hoger Toeristisch en Recreatief Onderwijs. Het Lectoraat houdt zich bezig met verschillende onderzoeken waarvan dit onderzoek er een is. Gemeente Amsterdam Economische Zaken is medeopdrachtgever voor dit onderzoek. De Gemeente Amsterdam levert naast informatie een financiële bijdrage aan dit onderzoek Achtergrond Stadsdeel Centrum Figuur 1 In dit onderzoek is de attitude van bewoners uit het Stadsdeel Centrum onderzocht. Het Stadsdeel Centrum wordt afgebakend door het IJ aan de bovenkant en door de Singelgracht zoals ook te zien is op figuur 1. In het Stadsdeel Centrum wonen inwoners 2 zoals gemeten op 31 december Bron: Gemeente Amsterdam 1 Bron: Global+City/Leisure+Management/Het+lectoraat/(bezocht op 11 februari 2008) 2 Bron: (bezocht op 12 februari 2008) 16

17 Uit het trendrapport Amsterdamse Binnenstad 2006/2007 van de Gemeente Amsterdam blijkt dat de bewoners van de binnenstad van Amsterdam het hoogste rapportcijfer geven aan hun buurt namelijk: een 7,9. Uit het trendrapport Amsterdamse Binnenstad 2006/2007 blijkt tevens dat wanneer we kijken naar de cijfers van 2006 dat 81% van de bewoners van Amsterdam zegt nooit overlast te ondervinden van terrassen. 77% van de bewoners zegt de drukte in de binnenstad gezellig te vinden, daarentegen zegt 8% van de bewoners de drukte vervelend te vinden. Uit het trendrapport blijkt verder dat het bewoners van de levendige buurten gaat om een combinatie van rust en levendigheid in hun wijk. Zij willen rust in hun woongebied (dus bijvoorbeeld in hun straat) maar om de hoek is levendigheid gewenst en omgekeerd Aanleiding Een stad is aantrekkelijk voor haar bewoners, bedrijven en bezoekers. Een evenwicht tussen deze drie doelgroepen is van groot belang immers ontevreden bewoners zijn slechte ambassadeurs voor een stad. Toch lijkt vaak de rol en het belang van de bewoner ondergespit of genegeerd te worden. Het Lectoraat city Marketing en Leisure Management beoogt met aandacht voor alle doelgroepen het belang van elke doelgroep te onderschrijven jaar geleden heeft Gerritsma (1998) voor haar masteropleiding Stadssociologie aan de Universiteit van Amsterdam een onderzoek gehouden onder bewoners van de Amsterdamse binnenstad. De probleemstelling die in haar onderzoek centraal stond was: Welke attitudes (houding en gedrag) hebben de bewoners van de binnenstad van Amsterdam tegenover toeristen en dagjesmensen? Er is in tien jaar tijd veel veranderd, city marketing is sinds een aantal jaar een veelgebruikt instrument om een stad op de kaart te zetten, het aantal toeristen stijgt en daarbij zijn er nog de algemene trends en ontwikkelingen die spelen op toeristisch gebied. Er is al ongeveer tien jaar geen onderzoek gedaan naar de attitude van de bewoners van Amsterdam tegenover toeristen in hun stad. Omdat de rol en het 3 Bron: Hoffschulte, C. (2007) Trendrapport Amsterdamse binnenstad 2006/2007. Amsterdam: Gemeente Amsterdam. (pag. 91) 4 Bron: vacature afstudeeropdracht geplaatst door Angelique Lombarts november

18 belang van de bewoners niet recentelijk belicht is, was dit aanleiding tot het doen van dit onderzoek Belangrijkste uitkomsten onderzoek 10 jaar geleden In maart 1999 heeft Roos Gerritsma haar afstudeerscriptie stadssociologie afgerond. De onderzoeksperiode liep van november 1998 tot aan maart Zij heeft viert thema s aangehouden in de enquete en de interviews. De uitkomsten van dat onderzoek zullen in deze paragraaf dan ook per thema aan bod komen. Trots Veruit de meeste bewoners die hun medwerking hebben verleend aan dit onderzoek zijn (zeer) trots op het feit dat de Amsterdamse Binnenstad door toeristen en dagjesmensen wordt bezocht, zij wonen graag in een stad die populair is onder buitenlanders en Nederlanders uit de rest van het land. 5 32% van de respondenten gaf aan dat zij hun buurt meer waarderen door de waardering van bezoekers en 80% gaf aan te willen dat toeristen van hun buurt genieten. Directe woonomgeving Op basis van de onderzoeksresultaten, kan niet geconcludeerd worden dat toeristen en dagjesmensen te ver in de back region (de woning en/of directe woonomgeving) van de respondenten doordringen. 6 Ongeveer 75% van de respondenten vindt niet dat de privacy door bezoekers wordt verstoord en 80% sluit de woning niet af voor toeristen. Ruim 70% verwelkomt de (dag)toeristen in de directe woonomgeving. 30% gaf aan het een goed idee te vinden als bezoekers worden verspreid over alle stadsdelen. Openbare ruimte Ruim 60% van de respondenten vindt dat de belangen van toeristen geen rol spelen bij de inrichting van de openbare ruimte. 30% wil dat er speciale themaroutes worden ontworpen en 45% wil dat niet. Bijna 60% van de respondenten geeft aan dat Amsterdam gebaat is bij betere bewegwijzering. Bijna 40% van de respondenten vindt dat Amsterdam in het voorjaar en de zomer overgenomen is door bezoekers en 5 Roos Gerritsma (1999) scriptie Aantrekkelijk Amsterdam(pag.22) 6 Roos Gerritsma (1999) scriptie Aantrekkelijk Amsterdam(pag.30) 18

19 50% vindt van niet. 7 Evenementen, festivals en de koopzondag Ongeveer 85% van de respondenten vindt dat het organiseren van festivals en evenementen een verrijking van de uitgaansmogelijkheden is voor Amsterdammers. Desondanks gaat 52% niet naar de evenementen omdat het te druk is volgens hen. 60% van de respondenten vindt niet dat Amsterdammers uit de winkels worden verdreven op koopzondag. 8 De probleemstelling: Welke attitudes hebben bewoners van de Binnenstad van Amsterdam tegenover toeristen en dagjesmensen? Beantwoordde R. Gerritsma(1998) met: Duidelijk mag zijn dat de bewoners die aan dit onderzoek hebben meegedaan een positieve, trotse en tolerante houding hebben tegenover de bezoekers van hun buurt en stad Doelstelling Dit onderzoek is uitgevoerd omdat het voor meerdere partijen van belang kan zijn. De belanghebbenden zijn in dit geval de bestuurders, politici en de bewoners van Amsterdam maar vooral het Lectoraat city marketing en Leisure Management dat een deel van dit onderzoek gaat publiceren in een boek over het onderwerp city marketing. Het onderzoek is geresulteerd in dit onderzoeksrapport betreffende de attitudes van de binnenstadbewoners van Amsterdam tegenover (dag)toeristen. Dit onderzoeksrapport dient ter informatie voor belanghebbenden en er wordt later in dit rapport een advies uitgebracht over de manier waarop stadsdeel Centrum kan inspelen op de attitudes door middel van haar toeristisch beleid. Het onderzoek is bijna volledig gericht op de houding van de bewoners, maar daarnaast komt er ook een aantal sleutelfiguren aan het woord in de interviews zodat ook hun kijk op het onderwerp belicht wordt. 7 Roos Gerritsma (1999) scriptie Aantrekkelijk Amsterdam(pag.36) 8 Roos Gerritsma (1999) scriptie Aantrekkelijk Amsterdam(pag.43) 9 Roos Gerritsma (1999) scriptie Aantrekkelijk Amsterdam(pag.46) 19

20 Binnen dit onderzoek zijn de attitudes van de bewoners van het centrum en Wallengebied in Amsterdam onderzocht en niet de andere stadsdelen van Amsterdam (deze zijn door drie medestudenten onderzocht). Er is een aantal straten in de buurt van toeristische attracties uitgekozen, waar de enquêtes verspreid zijn. De doelstelling die geformuleerd kan worden is: Inzicht verkrijgen in de attitudes van de bewoners van de binnenstad van Amsterdam tegenover (dag)toeristen, ten einde aanbevelingen te doen over de manier waarop stadsdeel Centrum hierop kan inspelen door middel van haar toeristisch beleid. 1.4 Relevantie In deze paragraaf zal uitgelegd worden wat de maatschappelijke, praktische en theoretische relevantie van het onderzoek is. Maatschappelijke relevantie Als blijkt uit het onderzoek dat de bewoners van Amsterdam erg positief of juist negatief tegenover toeristen staan is dit van belang voor toeristen en Nederlanders die de stad Amsterdam bezoeken maar ook voor beleidsbepalers. De bewoners zijn namelijk de ambassadeurs voor de stad en het is dan ook belangrijk dat bewoners tevreden zijn omdat het beeld van Amsterdam anders kan veranderen en Amsterdam wellicht een minder goed imago krijgt. Praktische relevantie De praktische relevantie van dit onderzoek is dat het Lectoraat city marketing en Leisure Management en andere belanghebbenden meer duidelijkheid krijgen over de huidige attitude van de bewoners van Amsterdam. Dit is belangrijk, omdat kan blijken dat bewoners zich bijvoorbeeld ergeren aan de grote stromen bezoekers in de binnenstad en dan kan er naar een oplossing gezocht worden door de Gemeente Amsterdam om dit probleem te verminderen. Hierbij valt te denken aan het trekken van toeristen naar andere stadsdelen binnen Amsterdam. 20

21 Theoretische relevantie De theoretische relevantie die bij dit onderzoek te benoemen is, is dat dit onderzoek inclusief de gebruikte theorieën een aanvulling is op eerdere onderzoeken en wellicht bruikbaar is voor onderzoek in andere (wereld)steden. Er kan dan een vergelijking gemaakt worden tussen attitudes van bewoners in diverse steden waardoor meer inzicht verkregen wordt. 21

22 2. TRENDS EN ONTWIKKELINGEN Er heeft zich in de laatste jaren een aantal ontwikkelingen voorgedaan in het toerisme in Amsterdam. Omdat dit onderzoek een vervolgonderzoek is, zal er een aantal ontwikkelingen van de laatste jaren ten aanzien van 10 jaar geleden benoemd worden. 2.1 Trends en ontwikkelingen in het toerisme en leisure 1. Stedentrips Een belangrijke trend in het toerisme is de toename van het aantal lowbudget vliegmaatschappijen. Hierdoor komen er grote bezoekersstromen op gang. Op verschillende sites van lowbudget vliegmaatschappijen vind je een stedentrip voor bijvoorbeeld 9 euro exclusief taxes. Het is op deze manier aantrekkelijk voor toeristen om op stedentrip te gaan naar een andere stad, waardoor er een toename is in het aantal stedentrips. 10 Ook blijkt uit het trendrapport Amsterdamse Binnenstad 2006/2007 dat steeds meer Nederlandse dagtoeristen de binnenstad van Amsterdam bezoeken. In 2005 waren dit namelijk 4,3 miljoen Nederlandse bezoekers. 2.City marketing City marketing is een begrip dat vooral de laatste jaren een ware trend is binnen steden. Door middel van een city marketing campagne wil een stad zich profileren ten opzichte van andere wereldsteden omdat de concurrentie tussen wereldsteden groeit. Bezoekers willen bijvoorbeeld een hotel in een wereldstad en als er geen plek is kiest men voor een andere wereldstad in een ander land. Het is dan ook van belang om concurrerend te blijven en dit kan door middel van het inzetten van een city marketingcampagne waardoor het bezoek aan een stad wellicht zal stijgen. 10 Amsterdam Toerisme en Congres Bureau (2004) AMSTERDAM TOP!Kansen benutten - positie versterken. Amsterdam 22