Marketingstrategie Zaanstreek

Transcriptie

1 Marketingstrategie Zaanstreek Strategie voor de Zaanstreek en de rol van Stichting Marketing Zaanstreek 25 april 2012 Stichting Marketing Zaanstreek

2 Inhoud Samenvatting 1. Inleiding: gebiedsmarketing in het algemeen Stichting Marketing Zaanstreek: wie, wat, waarom en hoe? Missie, ambitie en doelstellingen: wat wil de Zaanstreek bereiken? Marketingstrategie: hoe gaan we dit aanpakken? Positionering: wat beloven we? Marketingmix: hoe gaan we dit bewijzen? Bezoekers: hoe richt de strategie zich op bezoekers? Bedrijven: hoe richt de strategie zich op bedrijven? Organisatie en uitvoering: hoe krijgen we dit voor elkaar? Activiteiten: welke concrete activiteiten voert SMZ uit? Monitoring: hoe meten we of de Zaanstreek sterker wordt? Tot slot: samenwerking SMZ en Zaankanters? Bijlagen: A. Bestuur en brand management SMZ B. Marketingteams SMZ C. Oprichtingsstatuten SMZ D. Samenwerkingsconvenant gemeente Zaanstad en SMZ E. Verificatieonderzoek Motivaction marketingstrategie SMZ F. Schema marketingstrategie Zaanstreek G. Schema en omschrijving marketingactiviteiten SMZ in H. Scorekaarten Zaanse participatie en pr-publicaties I. Begroting SMZ

3 Samenvatting Zaanse Marketingstrategie 1. Inleiding: gebiedsmarketing in het algemeen De marketing van gebieden - zoals de Zaanstreek - behelst het zo effectief mogelijk managen van de (merk)reputatie, om zo de ambitie en doelstellingen te realiseren. De merkreputatie is de uitkomst van productontwikkeling en promotie. 2. Stichting Marketing Zaanstreek: wie, wat, waarom en hoe? Stichting Marketing Zaanstreek (SMZ) is een publiek-private samenwerking tussen Zaanse overheden en Zaanse organisaties die de belangen van de Zaanstreek als sociaaleconomische entiteit willen dienen door: A. het activeren van de streek in lijn met de marketingstrategie, B. Zaanse organisaties te faciliteren in de uitvoering hiervan en C. De Zaanstreek te profileren door middel van pr en promotie. 3. Missie, ambitie en doelstellingen: wat wil de Zaanstreek bereiken? De Zaanstreek wil haar welvaart en welzijn borgen in de toekomst ( Zaans Evenwicht ). Daarom streeft de streek naar een sociaaleconomische positie die gelijk komt te liggen aan het gemiddelde van de andere MRA subregio s. Koopkracht en kopkracht (inkomen en opleiding) zijn hierbij de belangrijkste ijkpunten. In 20 jaar wil de streek op gelijke hoogte zijn als haar omgeving. 4. Marketingstrategie: hoe gaan we dit aanpakken? Focus op het vasthouden en aantrekken van modern georiënteerde hoogopgeleiden. Voor deze groep the place to be zijn. Het levensstijl van deze groep is vooruitkomen en daarvan genieten: work hard, play hard. Belangrijkste markt is Bewoners. 5. Positionering: wat beloven we? Het mooie van toen en het goede van nu, oftewel Schans en smartphone. Vertaald als: In de Zaanstreek heb je het goed voor elkaar en heb je alle zaken die het leven mooi maken vlakbij. Het is dan ook echt genieten aan de Zaan. 6. Marketingmix: hoe gaan we dit bewijzen? Benutten van het rijke Zaanse potentieel in zowel product als promotie en dan steeds afgestemd op de gekozen doelgroep. 7. Bezoekers: hoe richt de strategie zich op bezoekers? Verwennen van bezoekers met dezelfde instelling als de gewenste bewoners zorgt voor versterking van de draagkracht van die kwalitatieve Zaanse winkels, horeca en attracties waarmee we ook de bewoners willen aantrekken en vasthouden. 8. Bedrijven: hoe richt de strategie zich op bedrijven? Onze focusdoelgroep is dol op commerciële beroepen. Naast de Zaanse topsectoren wordt daarom de commerciële sector naar de Zaanstreek gelokt. 9. Organisatie en uitvoering: hoe krijgen we dit voor elkaar? Het marketing management van SMZ werkt steeds aan A. activeren, B. faciliteren en C. profileren van de Zaanstreek in samenwerking met drie marketingteams uit de markten: I. Bewoners, II. Bezoekers en III. Bedrijven. Vanuit deze teams werken we actief aan een grote, Zaansgroene olievlek. 10. Activiteiten: welke concrete activiteiten voert SMZ uit? Prioriteitsprojecten zijn voor I. Bewoners de opbouw van het internetportaal wonen in de Zaanstreek en de uitnutting hiervan in o.a. nieuwbouwdagen en de promotie hiervan. Voor II. Bezoekers de opbouw van een volledige database van Zaanse aanbieders en vervolgens de onderlinge verknoping en promotie. Voor III. Bedrijven het beschikbaar stellen van acquisitiemateriaal aan Zaanse bedrijfsdirecteuren en de benutting van hun ambassadeursrol. 11. Monitoring: hoe meten we of de Zaanstreek sterker wordt? Met behulp van standaard kosteloze CBS informatie, een eigen periodiek merkkrachtonderzoek en diverse ranglijstjes in de markt en media. 12. Tot slot: samenwerking SMZ en Zaankanters? SMZ is overtuigd van de grote potentie van de Zaanstreek. SMZ werkt graag samen met een ieder die ook een structurele bijdrage wil leveren aan deze langdurige opgave op weg naar een veelbelovende toekomst voor toekomstige generaties Zaankanters. 1

4 1. Inleiding: gebiedsmarketing in het algemeen Het actief vermarkten van steden, regio s en landen krijgt steeds meer aandacht als beleids- en managementinstrument. Van oudsher wordt het toegepast om toeristen aan te trekken, maar nu steeds meer voor het vasthouden en aantrekken van specifieke soorten bewoners, bezoekers en bedrijven. De focus op bepaalde doelgroepen is afhankelijk van het einddoel dat een gemeente of regio wil bereiken. Marketing is namelijk een middel/instrument en niet een doel op zich. Een belangrijk marketinggereedschap is het creëren van een sterke (merk)reputatie bij de focusdoelgroepen voor het gebied. Deze merkreputatie wordt bij mensen opgebouwd door hun eigen ervaringen met het gebied ( echt leuke winkels hier ), door aanbevelingen van anderen ( daar moet je zeker eens heen gaan ) en door bewijsmateriaal ( slechts 12 minuten van Amsterdam CS ). Met het instrument marketing probeert men de opbouw van de merkreputatie in de gewenste richting te regisseren. Belangrijkste middelen hierbij zijn productontwikkeling om het aanbod aantrekkelijk te maken en promotie om de doelgroep te informeren over dit aanbod. Door een effectieve combinatie van product en promotie ontstaat een aantrekkelijke reputatie voor de focusdoelgroepen. Met het behoud en het aantrekken van deze groepen bereikt het gebied de doelstelling. In dit document draait het om de Zaanstreek, niet alleen als geografisch gebied maar ook als samenleving met een veelheid aan actoren. Richard Florida (socioloog en urbane wetenschapper) legt in zijn boek The Rise of the Creative Class (2002) uit dat mensen een gebied beoordelen door zichzelf (onbewust) drie vragen te stellen: Who's there? What's there? What's going on? 2. Stichting Marketing Zaanstreek: wie, wat, waarom en hoe? De Stichting Marketing Zaanstreek (SMZ) is een publiekprivate samenwerking tussen de Zaanse gemeenten Zaanstad, Oostzaan en Wormerland, de Kamer van Koophandel Amsterdam en de Zaanse bedrijven Albert Heijn, Rabobank Zaanstreek, Forbo, Loders Croklaan, Parteon en het Zaans Medisch Centrum (zie bijlage A). Deze partijen streven uit maatschappelijk, commercieel en personeelsbelang naar een sterkere sociaaleconomische positie van De Zaanstreek (als geografisch gebied en sociaal-economische gemeenschap). Kort gezegd: men wil meer koopkracht en kopkracht (inkomen en opleiding) in de streek. Het initiatief voor de oprichting van de stichting is genomen door de gemeente Zaanstad. In de oprichtingsstatuten (zie bijlage C) zijn de belangrijkste voorwaarden waarbinnen de stichting opereert vastgelegd. In de samenwerkingsovereenkomst wordt de rol van gemeente Zaanstad binnen SMZ verder uitgelegd (zie bijlage D). De Zaanstreek (gemeenten Zaanstad, Wormerland en Oostzaan) is één van de zeven subregio s van de Metropoolregio Amsterdam (MRA). De Zaanstreek telt ongeveer inwoners en heeft een bruto regionaal product (BRP) van circa 4 miljard euro per jaar (2011). De partners van de stichting vinden dat het succesvol vermarkten van De Zaanstreek een gemeenschappelijk belang en verantwoordelijkheid is van Zaankanters en Zaanse organisaties zoals overheden, bedrijven en NGO s. Stichting Marketing Zaanstreek is opgericht om als organisatie: A. dit gemeenschappelijke belang en deze gemeenschappelijke verantwoordelijkheid te activeren en te regisseren in de Zaanse gemeenschap door middel van een overkoepelende Zaanse marketingstrategie; B. de belanghebbenden zoveel mogelijk te faciliteren - in de implementatie van de strategie in hun werkzaamheden - met kennis, kunde en praktische middelen, zoals een beeldbank; C. zelf als stichting het algemene profileren van de streek ter hand te nemen door middel van promotie en pr. 1

5 Opmerking: Er is dus een duidelijk onderscheid tussen de doelstellingen van De Zaanstreek (lees: activiteiten) van de stichting zoals die hierboven zijn beschreven en de doelstellingen zoals deze hieronder aan bod komen. 3. Missie, ambitie en doelstellingen: wat wil de Zaanstreek bereiken? SMZ heeft mede op basis van de beleidsnotitie Zaans Evenwicht van de gemeente Zaanstad de volgende missie, ambitie en doelstellingen van de Zaanstreek (als gebied c.q. maatschappij) voor de lange termijn opgesteld: Missie De missie is het waarborgen van de welvaart en het welzijn voor de huidige en toekomstige generaties Zaankanters. De achterliggende gedachte bij de missie is dat de Zaanstreek al honderden jaren een gebied is waarin zijn gebruikers kunnen floreren en dat deze omstandigheid ook voor de toekomstige Zaankanters beschikbaar dient te zijn. Een sterk welvaartsniveau zorgt voor meer evenwicht tussen sterke en minder sterke schouders om de Zaanse lasten te dragen. Ambitie Deze missie is vertaald naar de ambitie om de huidige sociaaleconomische positie van de Zaanstreek minimaal op gelijk niveau te brengen met het gemiddelde van de andere subregio s in de Metropoolregio Amsterdam (MRA): Amstelveen, Almere, t Gooi, Haarlem, Haarlemmermeer en Waterland. Vooral de eerder genoemde koopkracht en kopkracht onder de Zaanse bevolking zijn hierbij van belang. In deze ambitie komt naar voren dat de Zaanstreek niet Nederland maar zijn directe omgeving als ijkpunt dient te gebruiken omdat deze andere subregio s van de MRA een enigszins gelijke afhankelijkheidsrelatie tot Amsterdam hebben en tegelijkertijd een mogelijke alternatieve vestigingsplaats zijn voor bewoners en bedrijven die de Zaanstreek graag aan zich wil binden. Hoofddoelstellingen (ten aanzien van I. Bewoners) De ambitie is gekwantificeerd naar drie concrete hoofddoelstellingen, zoals voorgesteld voor de Zaanstreek. Deze zijn gelieerd aan jaarlijkse statistische informatie (CBS) die goed verantwoord, transparant en jaarlijks vrij beschikbaar is. 1. Stijging van het aandeel hoogopgeleiden van de Zaanse beroepsbevolking (15-65 jaar) tot een niveau dat gelijk is aan het gemiddelde van de MRA subregio s in een periode van 20 jaar. In 2010 staat de Zaanstreek op een index van 82 (22% hoogopgeleiden in de beroepsbevolking) ten opzichte van het gemiddelde van de MRA subregio s van 100 (27% hoogopgeleiden in de beroepsbevolking). Bron: CBS, jaarlijks beschikbaar. 2. Stijging van het besteedbaar inkomen van de Zaanse bevolking tot een niveau dat gelijk is aan het gemiddelde van de MRA subregio s in een periode van 20 jaar. In 2010 staat de Zaanstreek op een index van 85 (gemiddeld besteedbaar inkomen van ,-) ten opzichte van het gemiddelde van de MRA subregio s van 100 (gemiddeld besteedbaar inkomen van ,-). Bron: CBS, jaarlijks beschikbaar. 3. Stijging van de gemiddelde waardering - in de vorm van een rapportcijfer - van de Zaanstreek als gebied om te vertoeven (horeca, winkels, uitgaan, etc.) met 1,0 punt in 10 jaar onder bewoners en omwonenden. In 2011 is een nulmeting uitgevoerd waarbij de bewoners de Zaanstreek een 7,2 gaven en omwonenden (uit de MRA en Noord-Holland boven het IJ t/m Alkmaar) een 6,7. Bron: Motivaction, tweejaarlijks beschikbaar. Deze hoofddoelstellingen zijn gericht op het zorgen voor een evenwichtigere bevolkingsopbouw van bewoners. Afgeleide doelstellingen voor bezoekers en bedrijven worden behandeld bij de strategie ten aanzien van deze markten (paragraaf 8 en 9). Naast de doelstellingen zijn er andere 2

6 indicatoren die kunnen helpen om het meest effectieve beleid te bepalen, zoals de jaarlijkse Woonaantrekkelijkheidsindex van de Atlas voor Gemeenten, waarin de gemeente Zaanstad in 2011 op de 27 e plaats stond (van de 50 grootste Nederlandse gemeenten); en de ranglijst Beste Gemeenten van Elsevier waarin Zaanstad (237 e ), Wormerland (297 e ) en Oostzaan (40 e ) wisselend scoren (van alle 418 Nederlandse gemeenten). 4. Marketingstrategie: hoe gaan we dit aanpakken? De realisatie van de missie, ambitie en doelstellingen is alleen mogelijk als de Zaanstreek structureel een hoger aandeel hoogopgeleiden (HBO en WO) aan zich weet te verbinden als bewoner. Deze groep heeft statistisch ook het gewenste hogere besteedbaar inkomen. Om effectief te kunnen zijn in de steeds sterker concurrerende markt voor hoogopgeleide bewoners is er in samenwerking met bureau Motivaction en op basis van het door haar gehanteerde Mentality-model (zie figuur 1 hieronder) gekozen om binnen de groep hoogopgeleiden te focussen op de modern georiënteerde mentaliteitsgroep opwaarts mobielen (zie bijlage E). 1 Dit zijn mensen die hard werken aan hun sociaal-maatschappelijke status en die een intensief leven leiden waarbij ze graag gebruikmaken van moderne voorzieningen en gemak in de nabije omgeving. Ze houden ervan om te consumeren en zichzelf te verwennen. Ze gebruiken graag moderne technieken zoals draadloos internet in en rond het liefst karakteristieke huis dat ze bewonen. Het motto van deze groep is: work hard, play hard ( Ik werk er hard voor dus nu mag ik er ook van genieten ). De Zaanstreek heeft deze groep nu al veel te bieden met zijn regionaalstedelijke voorzieningen, de (water)rijke cultuurhistorische setting (voor deze groep een statusverlenende factor) en zijn ligging naast Amsterdam. Daarnaast heeft deze groep een meer dan gemiddelde ondernemingsdrift, als manier om het door hen gewenste leven te kunnen realiseren, zodat er een overlapping is met de denkers, doeners en durvers zoals die in de economische structuurvisie van gemeente Zaanstad worden benoemd. NB: De mentaliteitsgroep opwaarts mobielen heeft alle leeftijden en inkomensniveaus in zijn gelederen. De Zaanstreek richt zich op het hoogopgeleide deel van deze groep (zie cirkel in schema hieronder). Figuur 1. Mentality-model van Motivaction en de geselecteerde focusdoelgroep. Motivaction, 2011 Bron: 1 Motivaction (2011), Doelgroepbepaling bezoekers en bewoners van de Zaanstreek. 3

7 Strategie is ook kiezen wat we niet doen. De Zaanstreek focust niet op de traditioneel georiënteerde hoogopgeleiden die binnen de MRA een sterkere voorkeur hebben voor veiligekeuze -regio s als Haarlem en t Gooi. Dit geldt ook voor de progressief georiënteerde hoogopgeleiden die te zeer verknocht zijn aan de voorzieningen en atmosfeer in Amsterdam. De gekozen focus betekent overigens niet dat andere groepen met een andere mentaliteit of een lager opleidingsniveau niet welkom zijn. De focus betekent dat de gekozen doelgroep meer dan welkom is en dat de Zaanstreek voor deze groep the place to be wil zijn om te gaan wonen en bij voorkeur ook te gaan werken, ondernemen en recreëren. Om dit laatste te realiseren en om het totaalaanbod echt sterk te maken dient de Zaanstreek een bijpassend klimaat en aanbod voor werk en vrije tijd te creëren. De stichting focust op de meest effectief te behouden en aan te trekken groep hoogopgeleiden. Hierdoor worden budget en menskracht gericht ingezet. Omdat de Zaanstreek de opwaarts mobielen nu al veel te bieden heeft, kunnen we direct beginnen. Ook dat is kiezen voor effectiviteit. Opmerking 1: In de marketingstrategie voor de Zaanstreek is het vasthouden en aantrekken van de beoogde bewonersgroep leidend. De strategie richting bezoekers en bedrijven is hierbij dienend. In figuur 2 is dit grafisch verbeeld door de middelste en hoogste kolom voor Bewoners te reserveren. Opmerking 2: Geografisch is de belangrijkste markt de Zaanstreek zelf en daarnaast de MRA aangevuld met Noord-Holland boven t IJ tot en met Alkmaar. In dit marktgebied willen we in ieder geval de concurrentie met de andere subregio s binnen de MRA aangaan en niet verliezen van bijvoorbeeld Almere of IJmond. Figuur 2. Schema Marketingstrategie op hoofdlijnen (zie bijlage F voor grotere versie) 4

8 Wat weten we van de doelgroep? De opwaarts mobielen willen ondermeer graag hun status en succes tonen. Ze wonen daarom bij voorkeur liever in een karakteristiek (Zaans) huis dan in een standaardwoning. Ze leiden een intensief leven en hebben daarom een grote voorkeur voor stedelijke voorzieningen in de directe omgeving, zoals een supermarkt, kinderopvang, sportclub en horeca. Ze gaan graag naar in hun ogen spannende evenementen waar ze zien en gezien kunnen worden, zoals Dance Valley, of misschien wel Zingen op de Zaan. Ze hebben een voorkeur voor meer extraverte banen in (als meer sexy ervaren) sectoren als de zakelijke dienstverlening. Voorbeelden hiervan zijn een baan als accountmanager bij KPN of een marketingfunctie bij Forbo. Ook start deze groep bovengemiddeld vaak een eigen bedrijf om zo hun vooruitgang zelf in de hand te nemen. Bekende Zaankanters als Albert Heijn, de gebroeders Molenaar en Piet Boon passen heel goed in deze levensstijl maar net zo goed veel nieuwe Nederlanders, die vaak sterk gericht zijn op sociale vooruitgang. De geselecteerde groep vindt het belangrijk om te genieten van wat zij heeft bereikt en om zichzelf regelmatig te verwennen. 5. Positionering: wat beloven we? Om onze doelgroep van denkers, durvers en doeners (oftewel hoogopgeleide opwaarts mobielen ) te verleiden, is de volgende positionering (merkbelofte) bepaald: In de Zaanstreek heb je het goed voor elkaar en heb je alle zaken die het leven mooi maken vlakbij. Het is dan ook echt genieten aan de Zaan. Deze positionering maakt duidelijk dat de Zaanstreek staat voor een modern, dynamisch leven waar de zaken goed geregeld zijn en waar in alle gemakken wordt voorzien, in zowel een regionaal stedelijke omgeving (Zaandam) als een dorpse/landelijke omgeving (overige Zaanstreek). Belangrijke pijlers voor de positionering zijn de rijke cultuurhistorische setting rondom de Zaan, het regionale voorzieningenaanbod (met winkelgebied, bioscoop en uitgaansgebied) en het feit dat je in de Zaanstreek veel meer waar (lees: veel meer huis) voor je geld krijgt dan in Amsterdam, terwijl het toch direct naast de hoofdstad ligt op minder dan 15 minuten afstand. Hierbij realiseren we ons dat de Zaanstreek de focusdoelgroep nu al veel heeft te bieden, maar dat dit nu niet altijd zichtbaar en vindbaar is. Met het nieuwe stadshart van Zaandam wordt hierin een enorme inhaalslag gemaakt en ook de toekomstige Tweede Coentunnel is een enorme opsteker. Een vereenvoudigde samenvatting van de positionering is: Schans en smartphone : het mooie van toen en het aangename van nu. Aanspreekstijl: voorbeeld van de tone of voice rondom genieten Aan de Zaan gebeurt het! Dat heeft nog niet iedereen door, maar jij wel. Hier regel je een huis waar anderen alleen maar van kunnen dromen. En dat in een gezellige omgeving vol water en historie, met volop winkels en cafés vlakbij en Amsterdam om de hoek. Keihard genieten dus. Aan de Zaan zit je op goud. Voorbeeldactiviteiten van SMZ: A. Activeren: het organiseren van workshops met de ontwikkelaars die betrokken zijn bij Inverdan. B. Faciliteren: het beschikbaar stellen van een nieuwe Zaanse beeldbank met daarin veel beeldmateriaal van genietende Zaankanters (o.a. uitgaan, winkelen en sporten) C. Profileren: het actief benaderen van potentiële bewoners door de opzet en promotie van de Zaanse nieuwbouwdag (redactionele aandacht en adverteren in o.a. Spits, Metro, NHD en Parool). 6. Marketingmix: hoe gaan we dit bewijzen? Om de Zaanse merkbelofte ( genieten aan de Zaan ) waar te maken voor huidige en toekomstige bewoners uit de focusdoelgroep, moet het aanbod op orde zijn. Dit is gedeeltelijk al het geval, maar er is ook sprake van potentieel dat nog ingevuld moet worden. Met het vernieuwde stadcentrum rondom het intercitystation Zaandam is een aantrekkelijke entree gecreëerd met tal van voorzieningen. In het dorpse en landelijke gebied, zoals in Oostzaan, kan men karakteristiek wonen in het groen met Amsterdam om de hoek. Steeds meer cultuurhistorisch erfgoed krijgt een 5

9 nieuwe bestemming, zoals grand-café Batavia in de beroemde fabriekswand aan de Veerdijk te Wormer. Andere plekken hebben genoeg potentie voor een toekomstige rijke invulling. Juist de historische mix van wonen, werken en recreëren aan de Zaan maken de streek zo geschikt voor de moderne mens, die voorzieningen voor zijn intensieve leven zo veel mogelijk binnen handbereik wil hebben. Om de concurrentie aan te kunnen, zal de marketingmix (product, prijs, plaats, promotie) van de Zaanstreek steeds sterker moeten zijn dan die van de andere subregio s van de MRA. Het Zaanse product is de hierboven beschreven waterrijke streek met al zijn aanbod om van het leven te genieten, zoals kenmerkende Zaanse woningen, gezellige winkelstraten, schitterende fiets- en vaarroutes en terrassen aan het water. Of zoals onderzoeksbureau Motivaction het vernieuwde Zaandam beschrijft: De enige betaalbare binnenstad in de Metropoolregio Amsterdam. Met de Zaanse prijs krijg je veel meer woning en waar voor je geld dan in Amsterdam. De Zaanse promotie is gericht op het genereren van free publicity door pr waarbij de media positief over de Zaanstreek schrijven en vertellen. De eigen inwoners en organisaties zijn daarbij belangrijk als ambassadeurs. De tactiek is om zowel hen als de media optimaal te faciliteren met aantrekkelijke beschrijvingen, sfeerbeelden, informatie en persoonlijke hulp. Een eenduidige, eenvoudige en heldere boodschap is daarbij cruciaal. Genieten van het rijke Zaanse aanbod vlak naast Amsterdam is deze boodschap. Zaandam vormt als regionaal stedelijk centrum het eerste visitekaartje voor de streek, net zoals Amsterdam dat weer is voor de gehele metropoolregio. Ook de andere subregio s van de MRA hebben elk een eigen bekende stad als middelpunt: Haarlem voor het Kennemerland, Hoofddorp voor de Haarlemmermeer, Almere voor Flevoland, et cetera. Voorbeeldactiviteiten van SMZ: A. Activeren: de organisatie van de Dam tot Damloop wordt meegenomen in de Zaanse marketingstrategie waarbij naast het sportieve karakter het recreatieve karakter (ontmoeten, winkelen, et cetera) verder wordt ontwikkeld. Idee is bij voorbeeld een programma voor de partners en de kids van de hardlopers. B. Faciliteren: SMZ faciliteert het overleg met Zaanse partijen (horeca, winkeliers en leisure) C. Profileren: SMZ neemt het voortouw in de promotie van het extra aanbod door middel van reclamemateriaal, social media en persberichten. 7. Bezoekers: hoe richt de strategie zich op bezoekers? Het realiseren van de ambitie en het vasthouden en aantrekken van de beschreven groep hoogopgeleiden, wordt enorm gestimuleerd als we deze modern georiënteerde groep ook de door hen gewilde bezoekersfaciliteiten bieden. Hierdoor ontstaat synergie tussen de markten voor bewoners en bezoekers, waardoor de strategie aan kracht wint. Door in te zetten op een kwalitatief aanbod dat aansluit bij de wensen van modern georiënteerde hoogopgeleiden wordt juist deze doelgroep ook onder de externe toeristen aangetrokken: beter opgeleid, meer dan gemiddeld geïnteresseerd in historie en cultuur, maar dan wel graag op een moderne en spannende manier gepresenteerd. Bij voorkeur gecombineerd met bijvoorbeeld winkelbezoek en na afloop graag een cappuccino op een mooi terras. Door een aanbod dat aansluit op onze eigen gewenste inwoners ontstaat er veel meer economisch draagvlak voor ondernemers - zoals de Koekfabriek in Zaandam - die hun best doen dergelijke groepen onder de Zaanse inwoners en bezoekers aan te spreken. Belangrijk voorbeeld zijn de zelfstandig reizende toeristen die met de trein naar de Zaanse Schans komen en daar een aantal uren verblijven in plaats van de touringcartoerist met een gemiddelde bezoekduur van 20 minuten. Ook de stimulering van bedrijfs- en groepsuitjes uit de regio Noord-Holland passen goed in deze aanpak waarvoor er wel een passend aanbod aanwezig moet zijn. Varen op de Zaan, mooie fietsroutes, terrassen aan het water of op pittoreske pleintjes, bijzondere boetiekjes of heel grote 6

10 winkels en goede parkeervoorzieningen, zijn daarbij zaken die onze Zaanstreek zo aantrekkelijk mogelijk (kunnen) maken. Belangrijk bij het bezoekersbeleid is om ons te realiseren dat meer dan vier op de vijf bezoekers de eigen Zaanse inwoners betreft die in hun eigen woonomgeving winkelen, uitgaan en recreëren. De concurrentie van omliggende steden zoals Haarlem en Alkmaar, maar ook Almere en Amstelveen, is hierbij een bekend gegeven. Partijen als Inntel Hotels Amsterdam-Zaandam (let op welke naam dit hotel gebruikt) en het Zaans Museum richten zich al op de beschreven doelgroep, maar hebben dringend behoefte aan bijpassend aanbod en vertier in de Zaanstreek. Ten aanzien van II. Bezoekers heeft SMZ drie concrete ondersteunende doelstellingen voor de Zaanstreek: 1. Stijging van het aantal binnenlandse externe bezoekers tot het gemiddelde van Almere en Haarlem in een periode van 20 jaar. In 2010 had Zaanstad externe binnenlandse bezoekers. Het gemiddelde van Almere en Haarlem ligt in 2010 op (Almere en Haarlem 1,2 mln). Bron: CVO, jaarlijks beschikbaar. 2. Stijging van de gemiddelde besteding per binnenlandse externe bezoeker tot het gemiddelde van Almere en Haarlem in een periode van 20 jaar. In 2010 was de gemiddelde besteding per externe binnenlandse bezoeker aan Zaanstad 38. Het gemiddelde van Almere en Haarlem ligt in 2010 op 42,- (Almere 40,- en Haarlem 44,-). Bron: CVO, jaarlijks beschikbaar. 3. Stijging van de gemiddelde bezoekfrequentie per binnenlandse externe bezoeker per jaar tot het gemiddelde van Almere en Haarlem in een periode van 20 jaar. In 2010 was de gemiddelde bezoekfrequentie per externe binnenlandse bezoeker aan Zaanstad 2,0 keer. Het gemiddelde van Almere en Haarlem ligt in 2010 op 2,3 (Almere 2,3 en Haarlem 2,3). Bron: CVO, jaarlijks beschikbaar. Aanvullend wordt ook tweejaarlijks de merkkracht op het gebied van de waardering van het bezoekersaanbod in de Zaanstreek gemeten: Stijging van de gemiddelde waardering in de vorm van een rapportcijfer - van de Zaanstreek als gebied om te bezoeken met 1,0 punt in een periode van 10 jaar onder bewoners en omwonenden. In 2011 is een nulmeting uitgevoerd waarbij de bewoners de Zaanstreek een 6,0 gaven en omwonenden (uit de MRA en Noord-Holland boven het IJ t/m Alkmaar) een 5,5. Bron: Motivaction, tweejaarlijks. Voorbeeldactiviteiten van SMZ: A. Activeren: De circa 50 actieve Zaanse gidsen en rondleiders (o.a. cultureel, architectonisch en historisch) worden meegenomen in de Zaanse marketingstrategie. B. Faciliteren: op wordt een helder overzicht gepresenteerd van de gidsen, hun of haar specialiteit en welke buitenlandse talen mogelijk zijn. Een keer per jaar worden de gidsen uitgenodigd voor een bijeenkomst met de nieuwste informatie, training en onderlinge kennisuitwisseling. C. Profileren: op de website van Zaanstreek maar ook die van haar toeristische partners zoals hotels en Zaanse schans krijgt het gidsenaanbod haar eigen plek/verwijzing.grote partijen buiten de Zaanstreek worden actief geïnformeerd. 8. Bedrijven: hoe richt de strategie zich op bedrijven? Net als bij de markt voor bezoekers wordt het vasthouden en aantrekken van de groep hoogopgeleiden gestimuleerd als we deze groep ook de door hen gewilde in hun ogen meer sexy banen in moderne vaak commerciële bedrijfstakken kunnen aanbieden in hun woonomgeving. Aanvullend op de versterking van de door Zaanstad benoemde topsectoren: food, creatief, toerisme en logistiek. 2 is het daarom belangrijk om de verdere groei van de commerciële 2 Gemeente Zaanstad (2011), Economische Sctructuurvisie (ESV) Zaanstad. Economische Zaken, Gemeente Zaanstad. 7

11 sector (vroeger de tertiaire sector genoemd), waaronder o.a. de zakelijke en creatieve dienstverlening vallen, optimaal te faciliteren. Deze sector die vaak vervlochten en verbonden is met de topsectoren is de afgelopen 30 jaar uitgegroeid tot de grootste private werkgever van de Zaanstreek. 3 Het gaat hierbij om bedrijven als administratiebureaus, advocatuur, beveiligingsbedrijven, adviesbureaus, reclamediensten, architecten, et cetera. Vaak klein tot middelgroot en sterk gebonden aan de regio door opdrachtgevers en werknemers. In het hogere segment erg kennisintensief en zonder milieubelasting, waardoor de bedrijven gemakkelijk in de bebouwde stedelijke omgeving een plaats kunnen vinden. Voorbeelden zijn ingenieursbureau DHV dat met circa 100 ingenieurs, net als het regionale kantoor van DAS Rechtsbijstand, is gevestigd naast station Zaandam, en het middelgrote architectenbureau Hooyschuur dat op het Noordeinde in Wormerveer is gevestigd. Intercitystation Zaandam is hierbij het economische zwaartepunt, omdat het met zijn uitstekende verbindingen naar zowel Amsterdam als Noord- Holland boven het IJ als noordelijk knooppunt van de MRA fungeert en tegelijkertijd een kwalitatieve, prettige stedelijke omgeving biedt voor de moderne veeleisende werknemer. Zaandam en de Zaanstreek zijn daarmee de landingsplaats voor groeiende zakelijke dienstverleners uit Noord-Holland boven het IJ. Dit gebied is daarmee een belangrijk acquisitiegebied voor de Zaanstreek. SMZ en de gemeente Zaanstad trekken zoveel mogelijk samen op bij de ontwikkeling van Zaanse promotie- en acquisitiematerialen voor de topsectoren en de hierdoor vervlochten commerciële sector. Ten aanzien van bedrijven heeft SMZ drie concrete ondersteunende doelstellingen voor de Zaanstreek: 1. Stijging van het gemiddeld Bruto Regionaal Product (BRP) per capita van van de Zaanstreek tot het gemiddelde niveau van de MRA subregio s 4 in een periode van 20 jaar. In 2008 staat de Zaanstreek op een index van 81 ( ,-) ten opzichte van het gemiddelde van de subregio s van de MRA = 100 ( ,-). Bron: CBS, jaarlijks beschikbaar. 2. Stijging van het gemiddeld aantal banen per inwoner van de Zaanstreek tot het gemiddelde niveau van de MRA subregio s in een periode van 20 jaar. In 2008 staat de Zaanstreek op een index van 71 (0,28) ten opzichte van het gemiddelde van de subregio s van de MRA = 100 (0,40). Bron: CBS, jaarlijks beschikbaar. 3. Stijging van het aandeel banen in de commerciële sector in de Zaanstreek tot het gemiddelde niveau van de MRA subregio s. In 2008 staat de Zaanstreek op een index van 90 (50%) ten opzichte van het gemiddelde van de subregio s van de MRA = 100 (56%). Bron: CBS, jaarlijks beschikbaar. Aanvullend wordt ook tweejaarlijks de merkkracht op het gebied van ondernemen in de Zaanstreek gemeten: Stijging van de gemiddelde waardering in de vorm van een rapportcijfer - van de Zaanstreek als gebied met de mogelijkheid om te ondernemen met 1,0 punt in een periode van 10 jaar onder bewoners en omwonenden. In 2011 is een nulmeting uitgevoerd waarbij de bewoners de Zaanstreek een 6,0 gaven en omwonenden (uit de MRA en Noord-Holland boven het IJ t/m Alkmaar) een 5,5. Bron: Motivaction, tweejaarlijks beschikbaar. Voorbeeld activiteiten van SMZ: A. Activeren: Zaanse bedrijven worden via Zaanse bedrijven, ZON en Zaanse netwerkorganisaties meegenomen in de Zaanse marketingstrategie. B. Faciliteren: In overleg wordt Zaans acquisitiemateriaal gemaakt waarin de verknoping met Amsterdam en de MRA duidelijk naar voren komt in tekst en vooral beeld. 3 Gemeente Zaanstad (2010) Werken langs de Zaan 2010, bijlage 1. Economische Zaken, Gemeente Zaanstad. 4 Deze gegevens zijn alleen op COROP-niveau beschikbaar, dus Groot-Amsterdam (Amsterdam, Amstel-Meerlanden en Waterland) wordt niet meegerekend 8

12 C. Profileren: SMZ verspreidt actief het Zaanse beeldmateriaal onder de media maar vooral ook onder MRA instituten zoals ATCB, I amsterdam, Amsterdam Inbusiness, SRA, et cetera. 9. Organisatie en uitvoering: hoe krijgen we dit voor elkaar? De Zaanstreek is een gebied met meer dan inwoners (Zaanstad: , Wormerland: en Oostzaan: 9.100) in en een bruto regionaal product (BRP) van meer dan 4 miljard euro 6. Stichting Marketing Zaanstreek zal relatief altijd een kleine speler zijn en streeft daarom steeds naar een optimaal hefboomeffect van haar activiteiten vanuit een basisstrategie en centrale beschikbaarheid van kennis en materiaal. Daarna is eigen initiatief van mensen en organisaties, in lijn met de gemeenschappelijke strategie, cruciaal bij de versterking van de streek. SMZ richt zich daarom continu op de harmonisatie van het publieke, het private en het door haar gekozen marketingbeleid. Alleen als dit op een effectieve manier op elkaar is afgestemd, zijn we in staat om een Zaanse vuist te maken, daadkrachtig aan de slag te gaan en succes te oogsten. SMZ zal actief haar strategie uitventen en coalities aangaan met partijen die het Zaanse aanbod voor wonen, werken, recreëren en investeren in de praktijk kunnen waarmaken ( product ) en kunnen uitdragen ( promotie ). Partijen hierin zijn onder andere de Zaanse gemeenten, projectontwikkelaars, ondernemers, organisatoren van evenementen, erfgoedstichtingen en (winkeliers)verenigingen. Ook met bovenregionale organisaties die de MRA als werkgebied hebben, zoals het ATCB, de Provincie Noord-Holland en I amsterdam, wordt samengewerkt om (buitenlandse) toeristen te stimuleren een bezoek aan de Zaanstreek te brengen. De organisatie van SMZ wordt gevormd door het bestuur en het brand management (zie bijlage II). Daarnaast zijn er drie structurele marketingteams gevormd die zich respectievelijk bezighouden met het behouden en aantrekken van bewoners, bezoekers en bedrijven. In deze teams - waarin Zaanse sleutelfiguren uit de betreffende sectoren zitting hebben genomen - wordt zowel gespard over beleid als over concrete activiteiten die in hun ogen prioriteit dienen te krijgen. De directe bijdrage van de teamleden zit voornamelijk in de aanpassing van de eigen (bedrijfs)activiteiten zodat deze beter aansluiten op de Zaanse marketingstrategie. Daarnaast wordt gevraagd of deze organisaties een ambassadeur willen zijn voor de Zaanstreek door bijvoorbeeld op hun website de weblink naar Zaanstreek.nl en foto s en videomateriaal op te nemen. Met de voorbeeldfunctie van deze partijen voor ogen kunnen andere Zaanse partijen aansluiten. Dit zwaan-kleef-aan-principe is belangrijk omdat men in de Zaanstreek graag eerst ziet en dan gelooft. Het is (nog) niet de bedoeling dat de teams een veel grotere rol spelen dan die van sparringpartner. Het gaat nu nog te ver als een team zelf evenementen, projecten of producten gaat ontwikkelen. Wel kunnen de teams projecten selecteren en deze door middel van een projectorganisatie op touw zetten waarbij in veel gevallen een van de gemeenten of SMZ het voortouw kan nemen in de eerste organisatie. De individuele teamleden kunnen wel direct een rol spelen als ambassadeur richting de Zaanse gemeenschap of als promotor bij de acquisitie van bedrijven van buiten de streek. Indien de ervaring leert dat er behoefte is aan een zwaardere opzet van de marketingteams dan die als sparringpartner, zouden de teams een verenigingsstructuur kunnen krijgen. Hiermee komen de teams echter al gauw op het grondgebied van bestaande structuren zoals die van de VVV en ZON die al een positie hebben en waar SMZ al zoveel mogelijk mee samenwerkt. SMZ neemt het voortouw in de algemene public relations en promotie van de Zaanstreek, waarbij het internetplatform als basis dient. Hiermee wil SMZ gaan fungeren als een Zaans persbureau, dat zijn expertise en capaciteit direct inzet voor de benutting van Zaanse prmogelijkheden en deze indirect beschikbaar stelt aan Zaanse organisaties. 5 CBS (2011), Regionale kerncijfers bevolking. Inwoners per gemeente. Centraal Bureau voor de Statistiek. Den Haag: Heerlen. 6 Provincie Noord-Holland (2011), Economische Atlas van Noord-Holland. Provincie Noord-Holland, Haarlem. 9

13 10. Activiteiten: welke concrete activiteiten voert SMZ uit? Zoals genoemd onder punt 2 wie, wat, waarom en hoe heeft SMZ drie uitgangspunten voor haar beleid: A. Activeren en regisseren van een overkoepelende Zaanse marketingstrategie; B. Faciliteren van de stakeholders bij het vermarkten van de Zaanstreek richting bewoners, bezoekers en bedrijven; en C. Profileren door middel van promotie en PR van de Zaanstreek. Alle werkzaamheden van SMZ zijn er steeds op gericht om vanuit deze uitgangspunten, vanuit de strategie en met activiteiten op het gebied van product en promotie de merkreputatie van de Zaanstreek zodanig te versterken dat de overkoepelende sociaaleconomische doelstellingen op het gebied van opleidingsniveau en inkomen worden gerealiseerd. De merkreputatie van de Zaanstreek wordt gevormd door wat de doelgroep ervaart en verneemt over ons gebied en SMZ probeert met de stakeholders dit zo slim mogelijk bij te sturen. Hieronder wordt eerst een beeld beschreven van de opbouw van de activiteiten door de jaren heen. Het eerste jaar van de Stichting Marketing Zaanstreek (2011) is gebruikt voor het opbouwen van een solide ondergrond. Met behulp van eigen Zaanse inzichten, bestaand en nieuw onderzoek is de marketingstrategie ontwikkeld om op een zo effectief mogelijke manier het gewilde Zaans Evenwicht te realiseren. Deze strategie is gedeeld en versterkt in samenwerking met Zaanse stakeholders. Door de opbouw van een nieuw internetplatform inclusief sociale media is men in staat managementinformatie gemakkelijker met elkaar te delen en de basale promotie van het Zaanse aanbod op een aantrekkelijke manier aan te bieden. Daarnaast zijn in 2011 de verschillende marketingteams geïnstalleerd en hebben de eerste bijeenkomsten plaatsgevonden waarin is overlegd over de meest effectieve uitvoering per markt (bewoners, bezoekers en bedrijven). In het tweede jaar (2012) richten we op ons op initiatieven waarmee de Zaanstreek actief de markt kan benaderen. Voor deze initiatieven is het van belang dat zoveel mogelijk partijen aanhaken. De tactiek is tweeledig. Ten eerste worden de Zaanse aanbieders van aanbod voor bewoners, bezoekers en bedrijven optimaal gefaciliteerd met o.a. kennis, kunde en beeldmateriaal. Bijvoorbeeld met een gratis mediabank waar iedereen het juiste beeld- en tekstmateriaal snel kan vinden. Voor NGO s is het materiaal gratis; aan commerciële partijen wordt een beperkte bijdrage gevraagd. Ten tweede zijn er voor elk marktsegment projecten geselecteerd die het Zaanse aanbod in beweging kunnen zetten. Belangrijkste projecten per deelmarkt zijn: I. Bewoners: in samenwerking met het Marketingteam Bewoners wordt het internetplatform ontwikkeld, waarop op een aantrekkelijke manier zowel het bestaande als nieuwbouw woningaanbod in de Zaanstreek wordt gepresenteerd. Als dit platform gereed is, kunnen de Zaanse woningaanbieders in gezamenlijke promotiecampagnes naar buiten treden rondom bijvoorbeeld de Landelijke Nieuwbouwdag. II. Bezoekers: in samenwerking met het Marketingteam Bezoekers wordt gezorgd dat het Zaanse bezoekersaanbod bijna volledig in de VVV-database terugkomt en wordt de uitgaansmodule online gezet. Voor de buitenlandse toerist wordt door de gemeente Zaanstad samengewerkt met I amsterdam en de provincie Noord- Holland aan de ontwikkeling van een vergaand e-tourism programma. De Zaanstreek wordt hierbij steeds geprofileerd als de plaats buiten Amsterdam om te genieten van industrieel erfgoed. III. Bedrijven: in samenwerking met het Marketingteam Bedrijven en de gemeente Zaanstad worden de digitale en papieren basismaterialen voor acquisitie ontwikkeld, waarin per sector en per geografisch gebied de sterke kanten van de Zaanstreek worden gepresenteerd. Directeuren uit het marketingteam worden gebruikt als ambassadeurs voor de Zaanstreek. Teamoverstijgend zijn de pr-activiteiten voor de Zaanstreek, waarin SMZ de leiding neemt. Grote nieuwswaardige gebeurtenissen zoals de opening van het stadhuis, het vollopen van de 10

14 (ontdempte) Gracht in Zaandam, de Tweede Coentunnel - zullen worden uitgebuit richting mediaredacties in nauwe afstemming met de betrokken overheden en organisaties. Omdat 2012 het eerste jaar van de gezamenlijke actieve marktbenadering is, is de verwachting dat veel Zaanse partijen onder het typisch Zaanse motto eerst zien, dan geloven pas later aanhaken. Het jaar 2013 is daarom het jaar waarin de Zaanse eendracht en daarmee de kracht sterker zal zijn en de ondersteunende mediacampagnes evenredig groter kunnen worden. Naast de verdere uitbouw van de activiteiten, zoals beschreven voor het jaar 2012, kunnen in dit jaar nieuwe projecten gestart worden, zoals een integraal boekingsysteem voor o.a. overnachtingen, stadsgidsen en vaartochten. 11. Monitoring: hoe meten we of de Zaanstreek sterker wordt? De kracht van de Zaanstreek en de resultaten van het hefboom-werk van SMZ worden met regelmaat gemeten. Het effect op twee hoofddoelstellingen (gemiddeld besteedbaar inkomen en het aandeel hoogopgeleiden) wordt jaarlijks geëvalueerd aan de hand van statistische informatie (CBS). Het effect van de inspanningen op de derde hoofddoelstelling (de reputatie van het merk Zaanstreek: bekendheid, waardering, gebruik en aanbeveling) wordt elke twee jaar gemeten door een extern onderzoeksbureau (Motivaction). Het onderzoek richt zich op Zaankanters en op inwoners van de Metropoolregio Amsterdam en van Noord-Holland boven het IJ tot en met Alkmaar. Het onderzoek levert informatie op waar en hoe de marketingstrategie moet worden bijgestuurd. De nulmeting voor het onderzoek is uitgevoerd in juli en augustus van In 2013 wordt het onderzoek weer uitgevoerd. Voor het monitoren van de activiteiten van de stichting is een managementrapportage voor het bestuur van de stichting opgezet die bijhoudt in welke mate de beschreven activiteiten worden gerealiseerd. Vier keer per jaar vindt deze rapportage plaats en zullen issues waar het brand management voor staat in de bestuursvergadering onder leiding van de burgemeester van gemeente Zaanstad worden behandeld. De managementrapportage wordt aangevuld met de uitkomsten van een aparte scorekaart voor elke marktgroep (bewoners, bezoekers en bedrijven). Hierop is te zien hoeveel en in welke mate Zaanse organisaties (van bed & breakfast tot Forbo) passief en actief participeren in de Zaanse marketingstrategie en de Zaanse marketingactiviteiten. Hieruit dient de olievlekwerking, waarbij steeds meer organisaties elkaar aansteken, tot uiting te komen. Een soortgelijke scorekaart is gemaakt om bij te houden in hoeveel media (publicaties en uitzendingen) de Zaanstreek is doorgedringen. 12. Tot slot: samenwerking SMZ en Zaankanters? De geografische ligging naast Amsterdam en de goede verbindingen (binnenkort met de Tweede Coentunnel) geven de streek alle kans om zijn eigen krachten beter te benutten. De unieke ligging aan de rivier de Zaan, die een schilderachtige dorpse en landelijke setting combineert met een stoer panorama van afwisselend stedelijk erfgoed. Het uitgestrekte veenweide landschap, in combinatie met een steeds verder te verrijken aanbod van woningen, werk en stedelijke recreatievoorzieningen. Alles heeft de streek in huis om de harten te winnen van huidige en toekomstige generaties goed opgeleide Zaankanters. De kracht en het toekomstig succes van de Zaanstreek zijn in handen van zijn inwoners, ondernemers en investeerders en de overheden die met elkaar het gewilde rijke aanbod in handen hebben en dat verder kunnen verrijken. Stichting Marketing Zaansteek werkt graag samen met alle Zaankanters en Zaanse stakeholders die een bijdrage willen leveren om de sociaal-economische ambitie van de Zaanstreek waar te maken. Deze samenwerking zal een groot uithoudingsvermogen nodig hebben, want streek- en citymarketing is zoals veel andere gebieden en steden al hebben ervaren geen korte sprint, maar een marathon. De omstandigheden zijn gunstig en het is aan onze streek om hierin een 11

15 goede prestatie neer te zetten en vanuit een goede positie het stokje door te geven aan de volgende generatie Zaankanters. Namens Stichting Marketing Zaanstreek, Mw. Geke Faber (vz), Mw. Hankie van Baasbank, Dhr. Martin Hofstede, Dhr. Harold Sieben, Dhr. Loek Favre, Dhr. Rob Meijrink, Dhr. Albert Voogd en Dhr. Rob Dillmann 12

16 Bijlage A. Bestuur en brand management SMZ Bestuur Het bestuur van SMZ bestaat uit: Geke Faber Burgemeester gemeente Zaanstad (voorzitter) Hankie van Baasbank Kamer van Koophandel Amsterdam Martin Hofstede Rabobank Zaanstreek Harold Sieben Forbo Loek Favre Loders Croklaan Rob Meijrink Parteon Albert Voogd Albert Heijn Rob Dillmann Zaans Medisch Centrum Brand management Onder het toezicht van het bestuur van SMZ zijn de brand manager en de assistent brand manager actief. Brand manager Eduard Dirkzwager (Wormerveer, 1967) is via familie, interesses en verenigingen actief verbonden met de Zaanstreek. Na zijn studie Economie en een marketingcarrière bij Unilever is hij sinds 2002 gespecialiseerd in het marketingmanagement van steden en gebieden. Assistent brand manager Harald Wouters is sociaal geograaf en studeerde cum laude af op de vestigingsvoorkeuren van jonge hoogopgeleiden en het imago van Nederlandse steden. 13

17 Bijlage B. Marketingteams SMZ Marketingteam Bewoners (Zaans Bouwplatform) Marina Slot ZVH Bert de Graaf Parteon Erwin Hooijschuur Van der Gragt Patrick Lammers Van der Gragt Gerben Floris Floris Infra Jeroen Hooyschuur Hooyschuur Architecten bna Jan Goedhart FKG Architecten Robert de Joode Kuijs Reinder Kakes Sjoerd Hoorn Hoorn De Vos Metselaar & Sturop Jeroen Olthof Gemeente Zaanstad Cees Tip Gemeente Zaanstad Koert-Jan van Hees Gemeente Zaanstad Marketingteam Bezoekers Isabelle Salsmans Hugo Hess Christel van de Geer André Drost Maarten Voster Fokelien Renckens Isabella de Jong Piet de Koning Simone Richardson Ed Pielkenrood Mieke Pasman Tom Tulleken Piet Oudega Hildebrand de Boer Arjan Bloem Rob Vooren Hélène Pattijn Harm Jan Egberts Pieter Grandiek Yvonne Kelatow Marc Spaan Willem Kooijman Efendi Koseoglu Oscar Coesel Barbara Visser Pauline Souren Marieke Ros Ward Hilboezen Inntel Hotels Amsterdam-Zaandam (General Manager) Loods 5 (Eigenaar/directeur) Forbo (Manager Bedrijfsbezoeken) Vereniging Zaanse Molen (Voorzitter) Stichting Zaanse Schans (Voorzitter) Zaans Museum (Directeur) Kunstcentrum (Directeur) Zaantheater (Directeur) Le Champion (Directeur)/ Dam tot Damloop Organisator MidZomerZaan Stichting Wormerveer heeft meer Stichting Wormerveer heeft meer Vereniging Zaans Erfgoed (Voorzitter) Stichting Holland Route (ERIH) (Directeur) Kajak Centrum Arjan Bloem (Directeur) Varen op de Zaan (Ondernemer) Cocon Vastgoed (Eigenaar Chocoladefabriek Verkade) Stichting Binnenstadmanagement Zaandam (Voorzitter) De Fabriek/Stichting Oeverloos (Bestuurslid) Serah Artisan (feest-/vergadercentrum, cultuurpodium) Taets Gallery Hembrugterrein (Eigenaar) Ondernemer Zaanse Schans De Tulp Party- en Zalencentrum (Eigenaar) Twiskepoort (Ondernemer) Gemeente Zaanstad (Wethouder EZ) Gemeente Zaanstad (sector Beleidsuitvoering) Gemeente Zaanstad (sector Beleidsontwikkeling) OVER-gemeenten (Oostzaan en Wormerland) 14

18 Marketingteam Bedrijven Eric Lankhorst Roel Hart Guido Voss Timo de Regt Sjoerd de Keizer Mirjam van Dijk Steven Meester Ruud Keinemans Martin Broeders Jan Ruig Jaap Knap Marco Bleeker Machteld Bos Tom van Roon Raoul van der Struijk Maurits Zeinstra Piet Smit Koen Ruiter Martijn Jonker Barbara Visser Susanne Meyer Bea van Voorthuizen ZON (Voorzitter) ZON (Vicevoorzitter) De Maatschappij (voorzitter)/ Duijn Bloem Voss Advocaten PDZ Uitzendbureau / Junior Kamer AdK Electrotechniek / Junior Kamer Duyvis Wiener Vercom International Zaanse Ondernemersdag (Voorzitter) PBB Accountants Ruig Wild en Gevogelte Knap Transport Groep Zaanbusiness Carebo Rabobank Zaanstreek Erdi Orange Nautical Services Mobile Keys/ ICT Zaanstreek (Voorzitter) DHV Zaandam KvK Amsterdam, Regiostimulering Zaanstreek Gemeente Zaanstad, Wethouder EZ Gemeente Zaanstad, EZ Gemeente Zaanstad, EZ (Accountmanager bedrijven) 15