JAARVERSLAG Arbeidsmarktplatform primair onderwijs (PO) mei ARBEIDSMARKTPLATFORM PO. Van en voor

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2014 Arbeidsmarktplatform primair onderwijs (PO) mei ARBEIDSMARKTPLATFORM PO. Van en voor werkgevers enprimair werknemers Arbeidsmarktplatform Onderwijs

2 1

3 ARBEIDSMARKTPLATFORM PRIMAIR ONDERWIJS (PO) Arbeidsmarktplatform PO mei

4 3

5 Inhoudsopgave Voorwoord 6 1. Inleiding Algemeen Speerpunten en programmalijnen Opzet Jaarverslag 8 2. De kennisbasis Website, nieuwsbrief en sociale media Arbeidsmarktanalyse primair onderwijs Kennisdossiers Internationaal Versterken van het regionaal arbeidsmarktbeleid Ondersteuning regionale samenwerking Regionale arbeidsmarktanalyses primair onderwijs Scenariomodel Programmalijn Werkgelegenheid en Mobiliteit Stimuleringsregeling Strategische Personeelsplanning Stimulering Mobiliteitscentra in krimpregio s Duurzame inzetbaarheid Functiecreatie primair onderwijs Pilot zorgassistent Behoud en scholing afgestudeerden academische pabo Sectorplan po Samen aan de slag voor het onderwijs van morgen Sectorplan 2, Impuls, inzetbaarheid en kwaliteit Landelijk TransferCentrum Vierslagleren Regionale projecten Programmalijn Professionalisering en Professionele ruimte Vernieuwend Leiderschap Kennismakingsprogramma HRM voor Schoolleiders 27 4

6 4.3 Onderzoek samenhang professionalisering en HRM Onderzoek effectieve professionalisering van leraren OnderwijsPioniers Onderzoek begeleiding startende leraren Overige activiteiten Onderzoek naar ervaringen met sociale plannen Activiteiten op het terrein van innovatie LeerKRACHT Bestuurssamenstelling in

7 Voorwoord Werken aan een goed functionerende arbeidsmarkt in het primair onderwijs, samen met een zelfbewuste beroepsgroep die verantwoordelijkheid neemt voor het verder professionaliseren. Ook in 2014 heeft het Arbeidsmarktplatform PO zich daarvoor weer ingezet. Met kennis te verzamelen en te verspreiden, met projecten en subsidies voor schoolbesturen, met instrumentenontwikkeling en trainingen voor schoolleiders en personeelsfunctionarissen. Steeds is het uitgangspunt: Kinderen verdienen het beste onderwijs. In ons jaarverslag leest u over de activiteiten in Ze zijn geclusterd in twee programmalijnen. De eerste is Werkgelegenheid en Mobiliteit en de tweede is Professionalisering en Professionele ruimte. In de eerste lijn gaat het vooral om voortzetting van activiteiten voor het beter in balans krijgen van vraag en aanbod in en tussen de regio s. Ook het vergroten van de mobiliteitsbereidheid in de sector hoort daarbij. In de tweede lijn staat de kwalitatieve kant van de arbeidsmarkt centraal. Zoals de verdergaande professionalisering van schoolleiders, het bieden van ondersteuning bij de groei van professionele ruimte en bij het innoveren van het onderwijs en de onderwijsorganisatie. In 2015 blijft een belangrijke activiteit het helpen versterken van de samenwerking van schoolbesturen in de regio. De leerlingenkrimp in veel regio s maakt dat noodzakelijk. We willen bevorderen dat jonge leraren, in of buiten de eigen regio, een onderwijsbaan vinden, en dat ervaren leraren behouden blijven voor het onderwijs. Want: Kinderen verdienen het beste onderwijs van onderwijsteams die zichzelf met veel plezier blijven ontwikkelen Ton Groot Zwaaftink, voorzitter Arbeidsmarktplatform PO 6

8 1. Inleiding 1.1 Algemeen De Stichting Arbeidsmarktplatform Primair Onderwijs (PO) is het kenniscentrum op het gebied van de arbeidsmarkt in het primair onderwijs. Ook is het een platform voor schoolbesturen, schoolleiding en samenwerkende scholen in de regio s. De stichting bevordert regionale samenwerking en biedt ondersteuning op relevante thema s. Het Arbeidsmarktplatform bestaat sinds 17 januari De sociale partners uit het po vormen het bestuur dat bestaat uit acht vertegenwoordigers van de dragende organisaties. Het ministerie van OCW stelt jaarlijks arbeidsmarktmiddelen ter beschikking aan de sector. Het Arbeidsmarktplatform bekostigt hieruit haar activiteiten. De basis op orde Het beste onderwijs voor ieder kind. Daarvoor moet de basis in het primair onderwijs op orde zijn. Met het jaarprogramma 2014 wilde het Arbeidsmarktplatform hieraan bijdragen. Het doel is een sterk, zelfstandig primair onderwijs met een goedwerkende arbeidsmarkt. En een zelfbewuste beroepsgroep die verantwoordelijkheid neemt voor kwaliteitsontwikkeling en professionalisering van de sector. Typen activiteiten Het Arbeidsmarktplatform draagt met diverse activiteiten bij aan het functioneren van de sector. Naast structurele en jaarlijks of tweejaarlijks terugkerende basisactiviteiten zoals de website, communicatie en arbeidsmarktanalyse voert het Platform projectmatige activiteiten uit. Denk hierbij aan activiteiten zoals onderzoek, dataverzameling, instrumentontwikkeling, projectregie, platformfunctie, kennisdeling, communicatie en voorlichting. Inhoudelijk ligt de focus op speerpunten, geclusterd in programmalijnen. Monitoring en evaluatie Alle activiteiten en maatregelen worden gemonitord en geëvalueerd. De omvang en intensiteit hiervan hangt af van de projectactiviteiten en de omvang van de subsidie per school(bestuur). Het uitgangspunt is een minimale belasting van de individuele deelnemers en het veld. 1.2 Speerpunten en programmalijnen Voor 2014 koos het Arbeidsmarktplatform voor de volgende speerpunten, geclusterd in twee programmalijnen: 7

9 Werkgelegenheid en Mobiliteit (W&M) Professionalisering en Professionele ruimte (P&P) De programmalijn W&M bouwt grotendeels voort op de activiteiten uit 2012 en Het accent ligt op een betere afstemming van vraag en aanbod in en tussen de regio s, en op een vergroting van de mobiliteitsbereidheid van zittend personeel. Nieuw is de stimulatie van de inzet van arbeidsgehandicapten in de sector. De programmalijn P&P belicht de meer kwalitatieve kant van de arbeidsmarkt. Hier ligt het accent op verdergaande professionalisering van schoolleiders, als spil in de organisatie, en op ondersteuning bij de groei van professionele ruimte. Ook ondersteunt deze programmalijn innovatieve activiteiten van vooral schoolleiders en leraren. 1.3 Opzet Jaarverslag Dit verslag bevat de activiteiten die het Arbeidsmarktplatform PO in 2014 uitvoerde. Het schetst per activiteit het beoogde doel, de aanpak en de stand van zaken aan het einde van In dit activiteitenverslag leest u over: Activiteiten uit de kennisbasis (paragraaf 2); Activiteiten uit de programmalijnen (paragraaf 3 en 4); Overige activiteiten (paragraaf 5); De bestuurssamenstelling in 2014 (paragraaf 6). 8

10 2. De kennisbasis Het Arbeidsmarktplatform voert continu of (twee)jaarlijks een aantal basisactiviteiten uit. 2.1 Website, nieuwsbrief en sociale media Het Arbeidsmarktplatform verzamelt, verrijkt en verspreidt kennis over de onderwijsarbeidsmarkt. Het belangrijkste instrument om deze kennis en ervaring te ontsluiten is de website Op deze website staan alle relevante gegevens, ontwikkelingen, trends en kerncijfers van de sector. Ook vindt u er kennisdossiers en jaarrapportages over de belangrijkste thema s van het Platform. Tot slot maakt het Platform relevant internationaal onderzoek en Europese subsidies voor de sector toegankelijk en biedt de nieuwsrubriek dagelijks relevante nieuwsberichten uit en voor de sector. In 2014 is de site bijna keer bezocht. Dat zijn gemiddeld bezoeken per maand. In 2013 werd de site ongeveer keer bezocht, gemiddeld keer per maand. Dat is dus een stijging van 50%. Overigens is ook het bezoekersaantal van 2013 hoog voor dit type site. De site dankt haar hoge bezoekersaantal in de afgelopen jaren 9

11 en de sterke stijging in 2014 vooral aan de subsidieregelingen die het Platform op de site lanceerde. Bezoekers weten de site steeds beter te vinden, ook dankzij subsidietrajecten van OCW (Vierslagleren, Ruim baan voor het PO) en SZW (Sectorplan PO) waarover het Arbeidsmarktplatform de regie voert. Ongeveer twee derde van de bezoeken was uniek. Het Platform attendeert de sector met een digitale nieuwsbrief tien keer per jaar op relevante projecten en ontwikkelingen. Zo n 800 adressen ontvangen inmiddels de nieuwsbrief. Dat is een stijging van 14% ten opzichte van Toen verstuurde het Arbeidsmarktplatform nog ongeveer 700 nieuwsbrieven. De doelgroep geeft de website een 7.2. In het najaar van 2014 vond een online gebruikersonderzoek plaats voor meer inzicht in het gebruik en de waardering van de site. Het websitebezoek bleek overwegend succesvol: de gewenste informatie werd gevonden. Verreweg de meeste respondenten zijn zeer tevreden. De informatie is begrijpelijk, betrouwbaar en compleet. Toepasbaarheid en vindbaarheid scoren wat lager, maar ook hier is het percentage ontevreden respondenten niet groot (gemiddeld zo n 5%). Op basis van de resultaten verbeterde het Arbeidsmarktplatform de website. Zo is de homepage overzichtelijker en de zoekfunctie verfijnder. De respondenten gaven aan meer praktisch toepasbare informatie te waarderen. Daarom is hier in de toekomst meer aandacht voor. Denk bijvoorbeeld aan instrumenten, checklisten, tools en praktijkvoorbeelden. Het Platform deelt relevante gebeurtenissen of onderzoeksresultaten via Twitter en projecten voor leraren of pabo-afgestudeerden op Facebook. 2.2 Arbeidsmarktanalyse primair onderwijs Demografische, politieke en maatschappelijke ontwikkelingen die de sector raken, beïnvloeden zowel de omvang van de arbeidsmarkt als het karakter hiervan. Zo dalen door demografische ontwikkelingen in veel gemeenten de leerlingenaantallen. Daardoor neemt de vraag naar personeel in de sector af. Tegelijkertijd is het personeelsbestand in het primair onderwijs scheef opgebouwd: er zijn relatief veel oudere medewerkers. Hierdoor verlaat, ondanks de stapsgewijze verhoging van de AOW-leeftijd, de komende jaren een aanzienlijk deel van het personeel de arbeidsmarkt. Om als sector goed in te spelen op deze en andere ontwikkelingen, is een helder beeld nodig van de huidige en toekomstige arbeidsmarkt. Eind 2014 startte het Arbeidsmarktplatform PO met het opstellen van een nieuwe versie van de Arbeidsmarktanalyse Primair Onderwijs. De toevoeging van een thematisch deel over krimp, mobiliteit en duurzame inzetbaarheid is nieuw. In de, in april 2015 gepubliceerde, nieuwe versie van de Arbeidsmarktanalyse Primair Onderwijs staan de belangrijkste kwantitatieve en 10

12 kwalitatieve ontwikkelingen in het primair onderwijs. Daarnaast bevat het verschillende thema s, knelpunten en oplossingsrichtingen. Aandacht in Nieuwsuur voor baankansen jonge leraren Op vrijdag 10 april besteedde Nieuwsuur aandacht aan de baankansen van jonge leraren. Aanleiding daarvoor is de net uitgekomen Arbeidsmarktanalyse Primair Onderwijs 2015 van het Arbeidsmarktplatform PO. Daarin blijkt dat de baankansen voor jonge leerkrachten klein zijn. Ton Groot Zwaaftink, voorzitter van het Arbeidsmarktplatform PO, zegt in Nieuwsuur onder andere Je krijgt nu een soort verstopping. Mensen die het laatst binnen zijn gekomen, gaan het eerst weg. Het lerarenteam veroudert daardoor. Ook gaan vanaf 2016 veel oudere leraren met pensioen en daarom moeten de jonge leraren voor het onderwijs behouden blijven. Bekijk de uitzending van Nieuwsuur Lees het artikel op de website van Nieuwsuur 2.3 Kennisdossiers Het Arbeidsmarktplatform houdt kennisdossiers bij van verschillende thema s en biedt deze op de website aan. In 2014 waren de thema s Werkgelegenheid, Mobiliteit, Professionalisering en Professionele ruimte. 2.4 Internationaal Op internationaal gebied zijn verschillende zaken interessant voor de po-sector. Daarom signaleert het Arbeidsmarktplatform relevante internationale publicaties en subsidies en brengt deze onder de aandacht via de website en de nieuwsbrief. In de nieuwsrubriek staan berichten over relevante internationale publicaties, onderzoek, innovatieve ontwikkelingen in andere landen en conferenties. Er is een samenvatting van de publicaties Education at a Glance van de OESO, de Key Data on Teachers and School Leaders van het Europees Agentschap Eurydice en Talis Hierin staan de belangrijkste resultaten voor het primair onderwijs. Ga voor dit onderzoek naar de website van het Arbeidsmarktplatform PO. Op nationaal, Europees en internationaal niveau zijn subsidies beschikbaar voor onderwijspersoneel en scholen. Hiermee kunnen zij internationalisering en uitwisseling van kennis bevorderen. Het Arbeidsmarktplatform houdt bij welke internationale subsidies interessant zijn voor de po-scholen (denk aan de Eramus+ subsidies en het VIOS subsidieprogramma). Samen met onder andere de stad Antwerpen en de stad Stockholm diende het Arbeidsmarktplatform een Erasmus+ subsidieaanvraag in om kennisuitwisseling over het thema competente leraren te bevorderen. De aanvraag werd goed beoordeeld, maar uiteindelijk niet gehonoreerd omdat maar een gelimiteerd aantal organisaties subsidie ontving. 11

13 2.5 Versterken van het regionaal arbeidsmarktbeleid Ook in 2014 werkte het Arbeidsmarktplatform verder aan een solide infrastructuur voor het regionale arbeidsmarktbeleid. Het Platform zette adviseurs in om de regio s te ondersteunen (paragraaf 2.6), maakte analyses over de regionale arbeidsmarkten en stelde het Scenariomodel ter beschikking aan (samenwerkende) schoolbesturen om scenario s op te stellen (paragraaf 2.7 en 2.8). Door te zorgen voor cofinanciering vanuit de eigen middelen genereerde het Arbeidsmarktplatform samen met het VF/PF extra middelen voor regionale samenwerking in de sector: SZW keurde het sectorplan PO goed (paragraaf 3.7). Het ministerie van OCW verstrekte subsidie aan het Arbeidsmarktplatform voor een landelijk transfercentrum voor de PO-sector (paragraaf 3.9). Op de gezamenlijke website van het Arbeidsmarktplatform PO en het Participatie- /Vervangingsfonds: is alle informatie over het sectorplan te vinden. 2.6 Ondersteuning regionale samenwerking Het Arbeidsmarktplatform wil kennisdeling en regionale samenwerking tussen onderwijsinstellingen binnen de sector bevorderen. Daarom ondersteunt het Platform de samenwerkende scholen met relevante kennis over de arbeidsmarkt en arbeidsmarktgerelateerde vraagstukken. Er wordt informatie opgehaald in de regio s en verspreid over regio s en de sector als geheel. Regioadviseurs onderhouden het contact met de samenwerkende scholen. Het jaar 2014 stond voor de regioadviseurs vooral in het teken van de ontwikkeling en uitvoering van de Sectorplannen primair onderwijs. De regioadviseurs stimuleerden tot deelname aan sectorplan 1. Dit naast de reguliere ondersteuning van regionale platforms en het onderhouden van contacten met werkgevers en vakbondsbestuurders in de regio. 12

14 Ook zetten zij het bestaande netwerk in om deelname aan het opzetten van regionale transfercentra te stimuleren. De ambitieuze doelstelling om in 2014 in tien regio s transfercentra te starten is gerealiseerd: tien regio s stelden startverklaringen op. Dit resultaat is mede te danken aan intensieve stimulatie van regionale samenwerking en het opbouwen van een netwerk door de regioadviseurs in voorgaande jaren. Vanaf de start van het Arbeidsmarktplatform zetten zij mobiliteit in de regio s actief op de agenda. Ook de ondersteuning bij het gebruik van het scenariomodel en het ontwikkelen van regionale arbeidsmarktanalyses droeg hieraan bij. (Meer over de transfercentra in paragraaf 3.7.1) 2.7 Regionale arbeidsmarktanalyses primair onderwijs Het Arbeidsmarktplatform PO stelt eens per twee jaar regionale arbeidsmarktanalyses voor het primair onderwijs op. De regionale arbeidsmarktanalyses ondersteunen nationale en regionale beleidsmakers, sociale partners, samenwerkingsverbanden en individuele scholen en besturen bij het formuleren van beleid en daaraan gerelateerde activiteiten. In de regionale arbeidsmarktanalyses beschrijft het Arbeidsmarktplatform de huidige en toekomstige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt op regionaal niveau, afgezet tegen de landelijke ontwikkeling. In de rapportages komen de volgende onderwerpen aan bod: leerlingen (ontwikkeling aantal leerlingen en kenmerken van leerlingen) werkgelegenheid (ontwikkeling werkgelegenheid, kenmerken personeel en functiemix) gediplomeerden lerarenopleidingen (ontwikkeling aantal gediplomeerden) prognoses (ontwikkeling aantal leerlingen, werkgelegenheid en onvervulde vraag) Het Platform publiceerde in 2014 voor de tweede keer regionale arbeidsmarktanalyses. In totaal zijn er 22 regionale arbeidsmarktanalyses, waarvan vier rapportages over de G4. Gezamenlijk hebben de 22 rapportages een landelijke dekking. Gebruikers van de regiorapportages deelden in 2014 hun ervaringen en gaven een waardering. Hieruit bleek dat gebruikers over het algemeen zeer tevreden zijn en dat de rapportages voorzien in een behoefte. Wel gaven gebruikers aan soms behoefte te hebben aan enig maatwerk. 13

15 2.8 Scenariomodel Het Arbeidsmarktplatform ontwikkelde een instrument voor regio s en individuele schoolbesturen om toekomstscenario s te maken voor mogelijke regionale en bestuurlijke ontwikkelingen. Met dit model kunnen schoolbesturen zelf aan de knoppen draaien en leerlingenprognoses en formatieramingen berekenen. Zo krijgen ze op basis van diverse scenario s inzicht in de personeelsbehoefte en financiële ruimte. Gebruikers kunnen met vragen en problemen terecht bij een helpdesk. De dataset die ten grondslag ligt aan het instrument wordt periodiek geactualiseerd. Het Platform verzorgt workshops voor potentiële gebruikers van het model. In 2014 werden er 15 workshops gegeven (deels als onderdeel van de leergang SPP). Het scenariomodel is formeel dé referentiebron geworden voor de OCW-regelingen: de Regeling Fusietoets en de Regeling Bekostiging Regionale Procesbegeleiding Leerlingdaling. Het scenariomodel is geïntegreerd in het managementvenster van Schoolvensters PO. Ook een leerlingenprognose maken? Ga naar 14

16 3. Programmalijn Werkgelegenheid en Mobiliteit De programmalijn W&M bouwt voort op de activiteiten uit eerdere jaren. Het accent lag in 2014 op een betere afstemming van vraag en aanbod in en tussen de regio s en op het vergroten van de mobiliteitsbereidheid van zittend personeel. Nieuw was het stimuleren van de inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in de sector. Hiervoor werkte het Platform samen met het fonds voor de sociale werkplaatsen (SBCM) en gemeenten. Het Arbeidsmarktplatform participeerde in het netwerk Krimp van het nationale netwerk Bevolkingsdaling, het op te richten netwerk van het Ministerie van OCW en de redactieraad van de website Leerlingendaling. 3.1 Stimuleringsregeling Strategische Personeelsplanning Onderwijsinstellingen realiseren zich steeds meer dat het belangrijk is om verder en strategischer vooruit te kijken. Met de methodiek voor strategische personeelsplanning (SPP) kunnen schoolbesturen vaststellen wat over vijf jaar de kwantitatieve en kwalitatieve personeelsbehoefte is, hoe de personeelsomvang zich in die vijf jaar ontwikkelt en welke interventies noodzakelijk zijn om eventuele discrepanties op te heffen. Het Arbeidsmarktplatform PO bood in 2013 Leertrajecten SPP aan, die doorliepen in Daarnaast konden schoolbesturen gebruik maken van een maatwerkregeling. Leertrajecten SPP In totaal startten sinds september 2013 acht leertrajecten SPP. De eerste vijf trajecten waren in 2014 klaar. In totaal namen ruim 90 schoolleiders en bestuurders van ongeveer 60 besturen deel aan de leertrajecten. Maatwerkregeling In januari 2014 waren er 30 goedgekeurde maatwerkaanvragen, het maximale aantal trajecten binnen de beschikbare financiële ruimte. De besturen konden aan de slag met een zelf gekozen begeleidend adviesbureau waarvoor de kosten tot een maximum van vergoed werden met de subsidie van het Arbeidsmarktplatform. In de loop van 2014 rondden zeven schoolbesturen het maatwerk SPP-traject af. Uit de eindrapportages blijkt dat ze tevreden zijn met de opbrengsten van het traject. 15

17 3.2 Stimulering Mobiliteitscentra in krimpregio s Het programma richtte zich op het structureel ontwikkelen van flexibiliteit en mobiliteit van personeel in de sector PO; een samenhangend pakket van maatregelen voor activiteiten die leiden tot een bredere inzetbaarheid van medewerkers. Tijdens deze activiteiten leerden de deelnemers van elkaars ervaringen en deelden zij hun kennis. Het doel van deze aanpak was om schoolbesturen te stimuleren een gezamenlijke regionale aanpak te ontwikkelen voor het mobiliteitsbeleid, uitgaande van bestaande samenwerkingsverbanden. Het Arbeidsmarktplatform PO en Pf/Vf waren gezamenlijk opdrachtgever. Het programma Mobiliteitsbevordering PO liep van 2012 tot eind De begeleidingscommissie bestond uit vertegenwoordigers van het Arbeidsmarktplatform en Vf/Pf. Samenwerkende schoolbesturen konden op basis van cofinanciering ontvangen voor het opzetten van een regionaal mobiliteitscentrum. Acht clusters van schoolbesturen ontvingen subsidie en in een later stadium nog een negende. Ecorys monitorde de projecten tussentijds en evalueerde deze eind Uit de rapportage blijkt dat de samenwerkende schoolbesturen in de betrokken regio s sterk van elkaar verschillen, zowel in de regionale als bestuurspecifieke context. Samenwerking op het vlak van mobiliteit werd voor schoolbesturen des te actueler. Dit door aanstaande wijzigingen in wet- en regelgeving (Wet Werk en Zekerheid). Om schoolbesturen breder te ondersteunen op het terrein van mobiliteit organiseerde het Arbeidsmarktplatform in 2013 en in 2014 twee landelijke bijeenkomsten voor schoolbestuurders, P&O-functionarissen, schoolleiders en P(G)MR-leden: één over regionale samenwerking schoolbesturen en één over jobcrafting en bevlogenheid op school. Het Participatiefonds richtte voor het programma een digitale helpdesk mobiliteit in. De helpdesk blijft na afloop van het programma mobiliteitsbevordering, als onderdeel van maatregel 2 uit het sectorplan PO beschikbaar. Tenslotte ontwikkelde het Platform het eenvoudig te hanteren instrument Loopbaanschetsen. Dit instrument is bedoeld als bron van inspiratie voor leraren en als hulpmiddel om de discussie over loopbaanmogelijkheden te voeren. Op de website is het instrument beschikbaar. 16

18 Het programma mobiliteitsbevordering en het programma duurzame inzetbaarheid hangen nauw samen. Vooral de workshops duurzame inzetbaarheid schonken de nodige aandacht aan het bevorderen van mobiliteit, op alle niveaus van de schoolorganisatie (van medewerkers tot schoolleiders, bestuurders, HRM en vakbondsvertegenwoordiging). Download de loopbaanschetsen op de website van het Arbeidsmarktplatform. 3.3 Duurzame inzetbaarheid Sterkte voor de toekomst: impuls aan duurzame inzetbaarheid Om het onderwijsveld een steuntje in de rug te geven bij het ontwikkelen van duurzaam inzetbaarheidsbeleid, kende het Arbeidsmarktplatform PO twaalf schoolbesturen een stimuleringspremie toe (maximaal ) om een project rond duurzame inzetbaarheid uit te voeren. De deelnemers konden zo een aanpak kiezen die bij hun situatie en organisatie past. Van belang hierbij was onder andere dat er binnen de organisatie draagvlak was voor het project, dat er gekozen werd voor een integrale benadering en dat het gericht was op continuïteit (geen project maar proces). De projecten zijn gestart in 2013 en geëvalueerd in De stimuleringsregeling leverde verschillende inspirerende praktijkvoorbeelden op. Zo ging een schoolbestuur aan de slag met het stimuleren van mobiliteit, focusten anderen op vitaliteit en mindfullness en werden er projecten rondom vakmanschap uitgevoerd. Tijdens het traject namen de deelnemers deel aan vier kenniskring-bijeenkomsten onder leiding van bureau VanDoorneHuiskes. Daarbij stond leren van elkaar en van elkaars projecten voorop. 17

19 Hoe verliepen de verschillende projecten, wat werkte goed, wat ging iets minder? Het Kohnstamm Instituut volgde de projecten op deskundige wijze en beschreef de resultaten in een onderzoeksrapport. Op de website van het Arbeidsmarktplatform PO komen schoolportretten van de afzonderlijke projecten als praktijkvoorbeeld. Ook komen daar de instrumenten bij die de schoolorganisaties in het kader van hun projecten inzetten. Ondersteuning bij agendasetting duurzame inzetbaarheid Jobfit Duurzame inzetbaarheid van medewerkers is ook voor het primair onderwijs een belangrijke opgave. Daarom ondersteunde het Arbeidsmarktplatform PO schoolbesturen bij hun concrete vragen over duurzame inzetbaarheid. Het Platform verzorgde bij verschillende schoolbesturen en P&O ers presentaties en workshops. Ook is er met schoolbesturen meegedacht over het stimuleren van mobiliteit of over het duurzaam inzetbaar houden van een vergrijzend personeelsbestand. Om het thema op een speelse manier te bespreken in de organisatie is het digitale spel Jobfit ontwikkeld. Dit spel richt zich op bewustwording van de verschillende aspecten van duurzame inzetbaarheid. Aan de hand van verschillende vragen en opdrachten ontstaan interessante discussies, waarbij schoolbestuurders, schoolleiders, teams en/of GMR-en met elkaar in gesprek gaan. Wij hebben Jobfit gebruikt om in eerste instantie een visie te vormen over duurzame inzetbaarheid en het doel te bepalen. De interactieve vragen, stellingen en opdrachten brengen het gedachteproces over duurzame inzetbaarheid op gang. (April Lisette Moerdijk en Wille-Anne van t Zelfde, P&O ers bij de Vereniging Gereformeerd Schoolonderwijs, VGS) Het Arbeidsmarktplatform PO gebruikte het spel meerdere malen tijdens workshops bij schoolbesturen. Ook ontwikkelde het Platform een handleiding waarmee scholen het spel zelf kunnen spelen. De handleiding was begin 2015 beschikbaar. Ga naar de website van het Arbeidsmarktplatform PO om het spel kosteloos zelf te spelen. Het Arbeidsmarktplatform werkte mee aan een publicatie en een congres over bevlogenheid in het onderwijs, samen met Jessica van Wingerden, de Erasmus Universiteit en het Vervangingsfonds/Participatiefonds. Tot slot verzamelde het Platform praktijkvoorbeelden van schoolbesturen die al actief werken met duurzame inzetbaarheid. Die voorbeelden kunnen andere schoolbesturen inspireren. 18

20 Onderzoek werkdruk In het onderzoek staat wat er nationaal en internationaal bekend is over de werkdruk onder leraren in het primair onderwijs. Welke maatregelen zijn de afgelopen jaren ingevoerd om de werkdruk te verlagen? Hebben die maatregelen het gewenste effect? Uit de literatuur blijkt dat er geen universele aanpak beschikbaar is die alle organisaties kunnen inzetten. De geschikte aanpak hangt nauw samen met de specifieke omstandigheden en oorzaken. De titel van het gepubliceerde onderzoek is Aanpak van werkdruk in het primair onderwijs. Onderzoek naar maatregelen om de werkdruk van leraren in het primair onderwijs te verlagen. Het onderzoek vormde de basis van het Stappenplan voor de aanpak van werkdruk in het PO. Citaten van schoolleiders, onderzoeksresultaten en goede praktijkvoorbeelden illustreren de verschillende stappen. Download het onderzoek. Download het stappenplan. Een succesvolle aanpak van werkdruk is het in gesprek gaan met collega s die een hoge werkdruk ervaren en dit ook uitspreken. Het is belangrijk om de mogelijkheden en onmogelijkheden van het betreffende personeelslid bespreekbaar te maken. Succesvol in de aanpak is dat zij hun grenzen kunnen en mogen aangeven en dat we tot oplossingen komen die door het betreffende personeelslid worden voorgesteld zonder het schoolbelang uit het oog verliezen. Opbrengsten van deze aanpak zijn nagenoeg geen uitval en dus een laag ziekteverzuim. (Uit de publicatie: Stappenplan voor de aanpak van werkdruk in het PO, Arbeidsmarktplatform PO, juni 2014) 3.4 Functiecreatie primair onderwijs Het primair onderwijs wil jaarlijks 400 extra banen creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. In samenwerking met SBCM het arbeidsmarktfonds sociale werkvoorziening initieerde het Arbeidsmarktplatform een pilot functiecreatie bij tien schoolbesturen met als centrale vraag: welke taken in de school kunnen in samenhang anders worden belegd?. Het project startte op 1 januari Schoolbesturen werden geworven en gekoppeld aan SW-bedrijven. Deze koppels leveren good practices op in de vorm van handreikingen, filmpjes, functieprofielen en businesscases als voorbeeld en inspiratie voor andere schoolbesturen. Het project loopt door in Belangstelling voor functiecreatie? Lees meer en bekijk de filmpjes over scholen die al aan de slag zijn gegaan met functiecreatie. 19

21 3.5 Pilot zorgassistent Het doel van het project is om 20 jonggehandicapten een leerwerktraject in het primair onderwijs aan te bieden. Zij kunnen, als zorgassistent in opleiding, zorgtaken van leerkrachten in groep 1 en 2 overnemen. De deelnemers volgen een MBO Niveau 2 opleiding Helpende zorg en welzijn. Na het behalen van het diploma kunnen de deelnemers doorstromen naar een zelfstandige werkplek in het primair onderwijs, de zorg of facilitair management. Een extern bureau voert het project uit. Dit bureau werft schoolbesturen, selecteert kandidaten, regelt aanvullende financiering bij gemeenten en het UWV en zorgt voor de aanpassing van het opleidingstraject aan de doelgroep. Tien deelnemers startten inmiddels in Zeeland en tien in Den Haag. De opleiding is aangepast aan de doelgroep en aanvullende financiering is geregeld. Het project startte op 1 januari 2014 en loopt tot medio Behoud en scholing afgestudeerden academische pabo Krimpende leerlingaantallen maken het lastig om pas afgestudeerden aan de pabo voor de sector te behouden. De regeling behoud en scholing afgestudeerden aan de pabo stelt schoolbesturen in staat om pas-afgestudeerden van de (academische) pabo die willen doorstuderen, aan zich te binden. Per afgestudeerde die kiest voor een full time master vervolgopleiding, is beschikbaar. Er konden maximaal 50 pasafgestudeerden deelnemen. In totaal 35 schoolbesturen realiseerden samen dit aantal. De studenten begonnen aan de vervolgopleiding. 45 studenten doen de master special educational needs, drie de master leren en innoveren, één de master orthopedagogiek en één de master pedagogische wetenschappen. De duur van de gekozen opleiding is maximaal twee jaar. 3.7 Sectorplan po Samen aan de slag voor het onderwijs van morgen Het ministerie van SZW stelde middelen beschikbaar voor het behoud van werkgelegenheid in de sectoren. Dit onder de voorwaarde van cofinanciering door de betreffende sector. Het Arbeidsmarktplatform PO diende samen met Vervangingsfonds/Participatiefonds een subsidieaanvraag in voor het PO in: Aan de slag voor het onderwijs van morgen. Het ministerie van SZW keurde het sectorplan goed op 4 april Het plan loopt tot 1 april Via het sectorplan is er voor schoolbesturen geld en ondersteuning beschikbaar om mobiliteit in de sector te stimuleren, ontslagen te voorkomen en jonge leraren te werven. Het beoogde resultaat is dat het primair onderwijs de komende paar jaar leraren extra kan behouden of aantrekken. Het Arbeidsmarktplatform PO is de hoofdaanvrager en werkt in de uitvoering samen met het Vervangingsfonds/Participatiefonds. 20

22 Het sectorplan PO bestaat uit drie deelprojecten: 1. Stimuleren oprichting regionale transfercentra 2. Mobiliteitstools 3. Jong en oud Bezoek ook de website met alle informatie over het sectorplan op een rij: Stimuleren oprichting regionale transfercentra Samenwerkende schoolbesturen die een regionaal transfercentrum willen oprichten kunnen subsidie krijgen en advies aanvragen. Doelstelling van het project is de oprichting van tien regionale transfercentra. Dit om de instroom in de WW van ten minste 600 fte (840 personen) te voorkomen. De subsidieregeling regionale transfercentra PO is vastgesteld en gepubliceerd in de Staatscourant van 30 juli Er is ook een publieksversie van de regeling en een koffertje met formats en standaarddocumenten voor schoolbesturen. Hierin zit bijvoorbeeld een format voor een startverklaring en voor een projectplan, een notitie over mogelijkheden van een gezamenlijke flexpool en voorbeelden van communicatieactiviteiten voor een op te richten transfercentrum. In de regio hebben de adviseurs de gesprekken over bovenbestuurlijke samenwerking gefaciliteerd. De werkzaamheden hebben geresulteerd in tien startverklaringen. Mobiliteitstools Schoolbesturen die (willen) samenwerken op het terrein van mobiliteitsbevordering krijgen mobiliteitstools. Er is een inventarisatie gemaakt van bestaande mobiliteitsinstrumenten en een programma van eisen opgesteld voor de PO Makelaar (vervanger Onderwijsvacaturebank). In 2015 wordt een website gebouwd om deze informatie te ontsluiten voor de sector. Er is ook een plan opgesteld voor de ontwikkeling van nieuwe formats, methodieken, concepten, het opzetten van een landelijk netwerk van ambassadeurs en een helpdesk. Tot slot is er een prijsvraag Het beste idee voor mobiliteit in het onderwijs uitgeschreven. De hoofdprijs is deelname aan studiereis die samen met de AVS wordt georganiseerd. Jong en Oud De regeling Jong en Oud wil 1000 fte behouden voor jonge leraren door tijdelijke vacatureruimte te creëren voor 840 werkloze startende leraren. Hiervoor komt ruimte door functies van ervaren leraren te herzien. Personeelsleden die met flexibel pensioen gaan, worden vervangen door werkloze jonge leraren. Zo krijgen 560 werkloze jongeren een dienstverband voor minimaal een jaar voor minimaal 28 uur per week. Er zijn verschillende hulpmiddelen voor schoolbesturen gemaakt om zo makkelijk mogelijk subsidie aan te vragen: stroomschema s, een flyer, rekenvoorbeelden, een rekentool, tips en quotes, vouchers voor pabo afgestudeerden en FAQ s. 21

23 Voor communicatie zijn naast de reguliere kanalen ook de kanalen van sociale partners PO en de NOT benut. De pabo s zijn geïnformeerd over de mogelijkheden van de subsidieregeling voor pabo-studenten. 3.8 Sectorplan 2, Impuls, inzetbaarheid en kwaliteit In het kader van de regeling cofinanciering sectorplannen van het ministerie van SZW ontwikkelde het Arbeidsmarktplatform een tweede plan: Sectorplan 2, Impuls, inzetbaarheid en kwaliteit. Met dit plan wilde het Platform aansluiten bij de vraag. Samenwerkende schoolbesturen in regio s konden hun behoeften aangeven. Het accent verschoof gaandeweg naar een aanbodgerichte aanpak. Dit om beperkingen in de regelgeving en om uitvoeringsproblematiek te voorkomen. Begin 2015 besloot het Arbeidsmarktplatform om het project niet uit te voeren. 3.9 Landelijk TransferCentrum Met financiële steun van het Ministerie van OCW startte in 2014 het Landelijk Transfercentrum en het loopt in ieder geval door tot eind De belangrijkste doelstellingen zijn; perspectief op een baan in het primair onderwijs bieden aan startende leraren uit krimpgebieden en (potentiële) tekorten aan leraren verminderen in de Randstad. Daarnaast bevordert het Landelijk Transfercentrum de mobiliteit van zittend personeel in het PO. Tot juni 2014 werd vooral geïnvesteerd in de coördinatie en werving van starters voor het project Vierslagleren. Een project dat onder andere extra baanmogelijkheden biedt voor starters. In oktober startte de website Deze website biedt alle gepubliceerde vacatures in het po, de adressen van regionale vervangingspools, blogs van leraren uit krimpgebieden die in de Randstad werken en instrumenten als e- portfolio, cv-tips en loopbaantests. 22

24 Het Transfercentrum legde contact met schoolbesturen in de Randstad. Die contacten leidden onder andere tot de organisatie van snuffelstages voor alumni in Rotterdam in het voorjaar van Ook spreekt het Landelijk Transfercentrum met pabo s over de mogelijkheden voor studenten uit krimpgebieden om een minor in de Randstad te volgen. Op snuffelstage in Rotterdam: Ik heb zaterdagavond al gezocht naar een woning in Rotterdam Een aantal starters uit krimpregio s liepen een snuffelstage op basisscholen in Rotterdam. Zijn doen hiervan verslag op Ruimbaanvoorpo.nl. Viel het mee of juist tegen? Zijn de starters ook van plan om werk te zoeken in Rotterdam? Van jongs af aan wilde Evelien Smeets (24) uit Echt juf worden. In haar omgeving liggen de banen op dit moment niet voor het oprapen, maar dat is voor haar geen probleem. Na haar stage bij de Emmausschool weet ze het zeker: volgend jaar verhuist ze naar Rotterdam. Weten hoe de snuffelstages is bevallen? Lees het hele verhaal van Evelien op Ruimbaanvoorpo.nl 23

25 3.10 Vierslagleren Met het project VierSlagLeren wil het Arbeidsmarktplatform PO vier vliegen in één klap slaan. Startende leraren vinden een baan en behalen een masterdiploma. Ervaren leraren behalen een master- of tweedegraadsdiploma en krijgen hiervoor meer ruimte. Door deel te nemen aan het project krijgt de ervaren leerkracht namelijk naast het studieverlof uit de Lerarenbeurs nog extra verleturen. Bovendien wordt samen gewerkt aan de schoolontwikkeling en leren de startende en ervaren leerkracht van elkaar. De landelijke kaderregeling VierSlagLeren loopt twee jaar en is op 15 maart 2014 bekend gemaakt. Het Platform organiseerde een voorlichtingsbijeenkomst voor pabo s en schoolbesturen en gaf op acht pabo s voorlichting aan starters en/of geïnteresseerde schoolbesturen. Daarnaast is in diverse regionale bijeenkomsten van schoolbesturen en in gesprekken met individuele grote schoolbesturen aandacht gevraagd voor de regeling. Tot slot werd op de startersdag in april (georganiseerd door de bonden en de onderwijscoöperatie) informatie verspreid over de regeling. Half maart startte een helpdesk en kwamen er flyers voor de diverse doelgroepen: starters, ervaren leerkrachten, schoolbesturen en pabo-coördinatoren vierdejaarsstudenten. Op de site van de onderwijsvacaturebank kunnen starters hun belangstelling voor VierSlagLeren tonen door hun cv s achter te laten. Schoolbesturen die willen meedoen aan VierSlagLeren kunnen hen daar vinden. Omgekeerd konden schoolbesturen er VierSlagLerenvacatures plaatsen. Op 31 mei 2014 hadden zich 135 koppels van 41 schoolbesturen aangemeld. Daarna trokken vijf koppels zich terug (deels voor aanvang van het studiejaar), omdat een van de koppelgenoten zich uiteindelijk terugtrok. De overgrote meerderheid van de deelnemers koos voor de HBO masters Special Educational Needs (SEN) en Leren en Innoveren. Een kleine groep (zes) starters van met name de academische pabo s koos voor de universitaire masters Orthopedagogiek en Onderwijskunde. Slechts één deelnemer koos voor de 2 e graads opleiding Nederlands. Ga naar de Facebook pagina van Vierslagleren voor de laatste updates! 24

26 3.11 Regionale projecten Ook in 2014 bood het Arbeidsmarktplatform financiële ondersteuning aan vernieuwende initiatieven om regionale knelpunten in de personeelsvoorziening aan te pakken. Denk bijvoorbeeld aan duurzame instrumenten, methodieken of producten die vaker kunnen worden ingezet. Het ging daarbij maximaal om per projectaanvraag. Vanaf 2012 kwamen 13 aanvragen binnen. Daarvan werden drie projecten toegekend: 1. In Beweging van Personeelscluster Oost Nederland. Het project is in mei 2014 afgerond. De resultaten staan op de website van het Arbeidsmarktplatform. 2. Pilot VierSlagLeren van de Katholieke Pabo in Zwolle. 3. Dit project loopt nog. De eindrapportage volgt naar verwachting in december Inmiddels is het succesvolle project met een subsidie van OCW landelijk opgeschaald. 4. Samen op Weg naar duurzame inzetbaarheid van T-Primair. Het project startte in december De eindrapportage is naar verwachting klaar in mei

27 4. Programmalijn Professionalisering en Professionele ruimte De kwaliteit van het onderwijs staat of valt met de kwaliteit van het onderwijspersoneel en de mate waarin zij deze kwaliteit goed kunnen inzetten. Om de doorstroommogelijkheden en de duurzame inzetbaarheid van onderwijspersoneel te vergroten moeten zij zich blijven ontwikkelen in hun vak. 4.1 Vernieuwend Leiderschap De pilot Vernieuwend Leiderschap biedt schoolleiders die aan concrete vernieuwing in hun eigen school willen werken, een ontwikkelruimte om (verder) te groeien als vernieuwende schoolleiders. Zij delen hun ervaringen met andere schoolleiders en versterken zo de innovatiekracht van schoolleiders en hun teams in de sector. Wat leren de schoolleiders? Schoolleiders doorlopen de volgende stappen: Verruim je perspectief en bepaal je (verander)strategie, Samen met je team leren van de praktijk, Je impact vergroten en Op naar duurzame vernieuwing. Gedurende het jaar speelt het programmateam met de coaches in op de behoeften van de deelnemers, als groep en individueel. De keuze voor de sprekers, de invulling van de Labs, de huiswerkopdrachten en de briefing van de coaches hangen af van de feedback van de groep, de behoeften en de inzichten van de programmaleiding en de coaches. Het team combineert verschillende vormen van leren: kennis verwerven, reflecteren, samenwerking (participeren), ontwerpen, uittesten en toepassen. Er nemen 22 schoolleiders deel. De kick-off vond plaats op 13 juni In 2014 vonden twee bijeenkomsten plaats. De pilot loopt door tot de zomer van

28 Ik heb een stevig pleidooi gehouden om vooral niet van alles ondoordacht te veranderen. Daar wijk ik niet van af door het volgende voor te stellen: laten we in de samenwerking eens dingen anders gaan doen en kijken wat we dan krijgen. Ik ben benieuwd. (Richard Naninga, Blog Vernieuwend Leiderschap op de website van het Arbeidsmarktplatform PO) 4.2 Kennismakingsprogramma HRM voor Schoolleiders In oktober 2014 startte het kennismakingsprogramma HRM. Dat is speciaal gericht op schoolleiders. Zij kunnen zes verschillende workshops volgen over actuele HRM-thema s. Experts en ervaringsdeskundigen uit het veld helpen de laagdrempelige en kleinschalige workshops vorm te geven. Het totale programma laat zien welke instrumenten men kan inzetten om goed personeelsbeleid te voeren. De workshops richten zich vooral op de onderlinge kennisuitwisseling van de deelnemers, onder begeleiding van de betreffende expert. Zo krijgen schoolleiders meer zicht op de mogelijkheden van instrumenten op HRM-gebied, inclusief handvatten om er goed mee om te gaan. De opzet en aanpak van het programma biedt ruimte voor intervisie en collegiale consultatie. Twee workshops vonden plaats: over coaching en over het thema De gesprekscyclus. De overige workshops zijn in Onderzoek samenhang professionalisering en HRM Professionalisering heeft meer effect op de kwaliteit van het onderwijs wanneer de professionaliseringsactiviteiten verankerd zijn in het HRM-beleid van de schoolorganisatie. Het Arbeidsmarktplatform liet onderzoeken hoe scholen en besturen in de praktijk invulling geven aan de verbinding tussen de visie en doelen van het bestuur en de school, het HRM-beleid en de professionalisering van leerkrachten. Het onderzoeksrapport staat op de website van het Arbeidsmarktplatform onder de titel De samenhang tussen professionalisering van leerkrachten en hrm-beleid van scholen. - Praktijkvoorbeelden in het primair onderwijs. Download het onderzoek 27

29 4.4 Onderzoek effectieve professionalisering van leraren De focus in het onderzoek lag op de effectiviteit van de professionaliseringsactiviteiten in relatie tot zeggenschap en zelfsturing van leraren. Met literatuuronderzoek en een internetenquête onder leraren onderzocht onderzoeksbureau MOOZ welke professionaliseringsactiviteiten leraren als effectief ervaren. Uit het onderzoek blijkt dat de professionalisering niet altijd gericht is op individuele leeren verbeterpunten en inhoudelijk ook niet altijd aansluit bij de onderwijsambities van de school. Verder blijkt dat vooral zelfregie, dat wil zeggen dat de leraar daadwerkelijk zelf richting kan geven aan professionalisering, van belang is. Hoe hoger de mate van zelfregie over de professionalisering, hoe effectiever leraren deze ervaren. De belangrijkste conclusies uit het onderzoek zijn: Om de onderwijskwaliteit op schoolniveau te verbeteren, zijn informele leeractiviteiten van belang. Het gaat dan vooral om de combinatie van onderzoekend en samen met collega s leren. Daarbij ligt de focus op het verbeteren van pedagogische en didactische vaardigheden en opbrengstgericht werken. Om de individuele lespraktijk te verbeteren, is vooral de combinatie van formeel en informeel leren relevant. Het gaat dan om het volgen van een opleiding of cursus, het uittesten van een nieuwe aanpak gericht op de dagelijkse lespraktijk en het praten met collega s over de manier waarop dingen worden aangepakt. Professionaliseringsactiviteiten gericht op het verbeteren van de pedagogische en didactische vaardigheden en het omgaan met verschillen (gedifferentieerd lesgeven) hebben het grootste effect op de manier van lesgeven. Het onderzoek staat sinds begin 2015 op de website. Naar aanleiding van de resultaten komt er in 2015 een bijeenkomst over effectieve professionalisering. Download het onderzoek 4.5 OnderwijsPioniers In september 2014 startten 25 leerkrachten uit het PO met het programma OnderwijsPioniers, uitgevoerd door de Onderwijscoöperatie en Kennisland. Bevlogen leraren krijgen de ruimte en ondersteuning om hun eigen werkomgeving, de school en het onderwijs in het algemeen te verbeteren. Pioniers werken binnen de eigen school aan een eigen opdracht. Dit doen ze samen met leden van hun team. De schoolleider ondersteunt hen hierbij actief. Gedurende een schooljaar werken zij aan het eigen programma. De schoolleiders krijgen parallel begeleiding bij het ondersteunen van hun leraren. Samen vormen ze een lerend netwerk dat met elkaar aan de slag gaat. Tijdens het schooljaar zijn er vier leerbijeenkomsten waar alle pioniers elkaar ontmoeten en met elkaar werken aan de eigen opdrachten. In 2014 vonden twee leerbijeenkomsten plaats. Het programma wordt in mei 2015 afgerond en geëvalueerd. Dit levert handreikingen op voor de gehele sector. 28

30 Houd de Pioniers in de gaten via #onderwijspioniers en op Belangrijke tips van Pioniers: Je moet je idee ook uit handen durven geven en het vertrouwen aan anderen geven. Veel Pioniers zien hun idee als hun eigen kindje en willen de regie graag in eigen handen houden. Er ontstaat juist duurzaamheid doordat andere eigenaar worden. Klein beginnen, begin met het enthousiasmeren van een aantal teamgenoten, leidinggevende of start met een andere methode. Ga gewoon aan de slag, dan gaan anderen wel mee. (Uit het verslag van de 2 e Pioniersdag op 2 november 2014) 4.6 Onderzoek begeleiding startende leraren Het Arbeidsmarktplatform liet onderzoek doen naar begeleiding van startende leraren in het po. Daarin werd op basis van schoolbezoeken en literatuur nagegaan aan welke voorwaarden en kenmerken goede begeleidingsprogramma s voor starters voldoen. Het onderzoeksrapport heet: Een goed begin is het halve werk. Een verkenning naar goede begeleidingsprogramma s voor startende leraren. Download het onderzoek 29

31 5. Overige activiteiten 5.1 Onderzoek naar ervaringen met sociale plannen Steeds meer besturen in het primair onderwijs hebben te maken met boventallig personeel en reorganisaties, getuige de toename van het aantal sociale plannen. Vaak is een daling van het leerlingenaantal de oorzaak. Reorganisaties zijn ingrijpende gebeurtenissen. Het overleg om met de vakbonden tot een sociaal plan te komen, verloopt volgens betrokkenen vaak stroef. Daar staat tegenover dat besturen en betrokkenen terugkijkend meestal juist tevreden zijn over de afronding. Gedwongen ontslagen blijken vaak niet nodig. Dit dubbele karakter was voor het Arbeidsmarktplatform aanleiding om ITS de ervaringen van werkgevers én werknemers met sociale plannen te laten onderzoeken. Dit onderzoek is een mix van kwantitatief en kwalitatief onderzoek onder besturen die werken met een sociaal plan en gebruikers van maatregelen uit sociale plannen. Besturen en gebruikers kregen een internetvragenlijst. Op basis daarvan werden vervolgens verdiepende gesprekken gevoerd. Het onderzoek is in 2014 afgerond en gepubliceerd: Ervaringen met Sociale Plannen. Verder vervaardigde het Arbeidsmarktplatform een handige publicatie met lessen en adviezen, bedoeld voor bestuurders en werknemers die met sociale plannen te maken hebben: Ervaringen met sociale plannen. Samenvatting van lessen voor bestuurders. Download het onderzoek 5.2 Activiteiten op het terrein van innovatie De voorloperscholen spelen een belangrijke rol in het beleid van morgen. Zij treden buiten de gebaande paden en zoeken oplossingen voor de knelpunten die hierdoor ontstaan. Het Arbeidsmarktplatform PO wil hen ondersteunen in het identificeren en oplossen van de knelpunten en bij het verspreiden van hun ervaringen binnen het veld. De hierna volgende activiteiten werden in 2014 uitgevoerd. Voor een deel ging het om doorlopende activiteiten uit Onderzoek Personeelsbeleid innovatieve basisscholen In opdracht van het Arbeidsmarktplatform onderzocht Oberon in 2013 het personeelsbeleid bij Innovatieve basisscholen. In overleg met experts zijn tien basisscholen geselecteerd die voortvarend aan de weg timmeren. Zij werken samen met 30

32 andere organisaties aan een nieuwe pedagogische infrastructuur voor kinderen van 0 tot en met 12 jaar, onder verschillende noemers en verschijningsvormen. Het eindrapport Werken op een droomschool: Handreiking personeelsbeleid op innovatieve basisscholen bevat adviezen, praktische tips en instrumenten uit de praktijk van het onderwijs. Het is een modulaire handreiking die begint met een stappenplan en een test. De uitslag van deze test geeft direct inzicht in de zaken die nog aangepakt kunnen worden in de organisatie en verwijst door naar de betreffende modules. Het Platform plaatste de rapportage medio 2014 in een aansprekende en gebruikersvriendelijke digitale versie op de website. Download de publicatie Schoolportretten Het Arbeidsmarktplatform interviewde in 2013 twee scholen over de inzet van ICT binnen de schoolorganisatie. Deze portretten, aangevuld met videoportretten, staan sinds begin 2014 op de website. Subsidieregeling ICT Sinds medio december 2013 staat de subsidieregeling ICT adviseur open. Met deze regeling kunnen scholen subsidie aanvragen bij het Arbeidsmarktplatform om een extern ICT-adviseur in te huren. Dit om hen te ondersteunen bij de inzet van ICT binnen de school. Acht scholen gebruiken deze regeling. In de aanvragen staat visieontwikkeling over de inzet van ICT centraal. Bijvoorbeeld hoe ICT kan bijdragen aan differentiatie in het onderwijs en werken aan zelfstandigheid. Medio 2015 loopt het laatste subsidietraject af. De opbrengsten van deze trajecten worden daarna in een kennisdelingsbijeenkomst verspreid. Meer informatie over de subsidieregeling staat op de website van het Arbeidsmarktplatform. 31