KAS SELECTIONS. Jaargang 19, nummer 4, november Kempen & Co. Versterking infrastructuur met uitbreiding direct link KAS BANK in Nordics

Transcriptie

1 KAS SELECTIONS Jaargang 19, nummer 4, november 2012 Kempen & Co Versterking infrastructuur met uitbreiding direct link KAS BANK in Nordics KAS BANK en dwpbank starten joint venture voor retail effectenprocessing in Europa Words from Wiesbaden: Depotbank KAS BANK en Solvency II Screen Event Congres Fiscaliteit en Actualiteit in Pensioenland OTC Derivaten onder EMIR Fort Advocaten De Ultimate Forward Rate: nu echt de laatste rente? Congres Risicomanagement Rendementsverbetering bij Securities Lending EU Short Selling Regulation KAS Selections november

2 KAS Selections KAS Selections is een kwartaaluitgave van KAS BANK N.V. te Amsterdam, Londen en Wiesbaden. Hoewel deze uitgave met de meeste zorg wordt samengesteld, kunnen er geen rechten aan worden ontleend. Jaargang 19, nummer 4, november 2012 In dit nummer: Kempen & Co 3 Versterking infrastructuur met uitbreiding direct link KAS BANK in Nordics 5 KAS BANK en dwpbank starten joint venture voor retail effectenprocessing in Europa 6 Words from Wiesbaden: Depotbank 8 KAS BANK en Solvency II 10 Screen Event 11 Congres Fiscaliteit en Actualiteit in Pensioenland 12 OTC Derivaten onder EMIR 14 Fort Advocaten 16 De Ultimate Forward Rate: nu echt de laatste rente? 19 Nieuwe klanten 21 Personalia 21 Congres Risicomanagement 22 Global Custody Netwerk Nieuws 26 Rendementsverbetering bij Securities Lending 27 EU Short Selling Regulation 28 Laurens Visie 30 Commentaar op deze uitgave, suggesties voor toekomstige artikelen en verzoeken om op de verzendlijst geplaatst te worden, kunt u richten aan: Client Management Managing director: Mark Schilstra mark.schilstra@kasbank.com Clearing & Banking Services Associate director: Jeroen Duijn jeroen.duijn@kasbank.com Fund & Insurers Services Associate director: Sicco Plesman sicco.plesman@kasbank.com Institutional Services Associate director: Tamis Stuker tamis.stuker@kasbank.com Sales & Business Development (S & BD) Managing director Mark van Weezenbeek mark.van.weezenbeek@kasbank.com Tekstredactie: Robbert Veltman Eindredactie: Carla Boogers carla.boogers@kasbank.com Vormgeving: Ebbenhorst Design, De Meern Druk: KAS BANK, Document & Systems Services Voorwoord Jezelf feliciteren kan eigenlijk niet. Toch wil ik op deze regel graag een uitzondering maken. Want is één award ontvangen al mooi (als European Custodian of the Year), twee onderscheidingen winnen op één avond is nog mooier. Tijdens de European Custody Risk Awards ceremonie op 20 november in Londen kreeg KAS BANK twee awards uitgereikt: één voor onze Pension Fund Monitor app als Technology Innovation of the Year, de tweede als Custodian of the Year The Netherlands. Volgens de onafhankelijke jury van financieel specialisten uit diverse sectoren heeft de app een revolutie teweeg gebracht door bestuurders actuele inzage te geven in de belangrijkste parameters van het pensioenfonds. Daarnaast levert de app een aanzienlijke bijdrage aan de educatie en besluitvorming van pensioenfondsbesturen. Als Nederlandse Custodian of the Year werd KAS BANK vooral gewaardeerd om de pure-play strategie en het bewust nagestreefde lage risicoprofiel van de bank. Uiteraard zijn wij trots op deze twee prestigieuze awards. Wij zien de toekenning echter vooral als een beloning voor de nauwe samenwerking met onze klanten bij het ontwikkelen van nieuwe diensten en producten voor de financiële sector. Pilots en klankbordsessies spelen daarin bijvoorbeeld een belangrijke rol. Maar ook op alle andere terreinen van onze dienstverlening is uw feedback voor ons van groot belang. Namens alle medewerkers wil ik u dan ook graag heel hartelijk bedanken voor uw intensieve betrokkenheid bij KAS BANK. Wij danken deze awards met name aan u! In onze dienstverlening concentreren wij ons in het bijzonder op diensten waarmee u in control blijft over uw administratie, uw rapportageverplichtingen en uw beleggingen. Ook in deze KAS Selections treft u daar weer voorbeelden van aan, zoals in de columns over EMIR en Solvency II. Actuele ontwikkelingen op het gebied van nationale en Europese wet- en regelgeving delen wij met u tijdens onze congressen in de hal van KAS BANK. Dit keer brengen wij verslag uit van onze congressen over fiscaliteit bij pensioenfondsen en de risicomanagementmethodiek voor het in kaart brengen en beheersen van de risico s in de beleggingsportefeuille. De levendige presentaties van onze gespecialiseerde gastsprekers zorgden voor een geanimeerde gedachtewisseling. Ook op externe evenementen voeren onze medewerkers regelmatig het woord. Op het Beleggersberaad van IPNederland sprak Mark Schilstra over de gevolgen van de invoering van de UFR voor pensioenfondsen. Tijdens het Screen Event in Amsterdam trad Albert Röell op als voorzitter bij de afsluitende paneldiscussie Van kredietcrisis naar regelcrisis?. Belangrijk onderwerp in deze KAS Selections is natuurlijk ook de ondertekening van ons partnership met dwpbank. Met de start van een gezamenlijke joint venture geven wij daadwerkelijk invulling aan het nieuwe retail effecten processing platform voor de Nederlandse en Europese markt. Wij praten u bij over de recente ontwikkelingen. In onze serie over de bedrijven achter de klanten van KAS BANK geven wij het woord aan John Hak, directievoorzitter van Kempen & Co. Hij gaat onder andere dieper in op de impact van de financiële regelgeving en de discussie over de dekkingsgraad van de pensioenfondsen. Deze editie van KAS Selections is zo rijk gevuld dat ik ruimte tekort kom om alle onderwerpen kort aan te stippen. Ik sluit daarom af met de wens vele van u te mogen begroeten op onze traditionele Eindejaarsreceptie op 19 december aanstaande. En anders wens ik u nu alvast een voorspoedig Anticiperen is immers ook een vorm van in control zijn. Sikko van Katwijk Raad van Bestuur KAS BANK

3 In het tweede deel van onze serie over de bedrijven achter de klanten van KAS BANK gaat John Hak, directievoorzitter van Kempen & Co onder andere dieper in op de impact van de strengere financiële regelgeving op zijn bedrijf en de discussie over de dekkingsgraad van de pensioenfondsen. Hoe kenmerkt u de bedrijfscultuur bij Kempen & Co? Kempen & Co is alles behalve een doorsnee bank. Een traditionele bank zet zijn kapitaal en toevertrouwde middelen in. Wij hebben onze cliënten alleen onszelf te bieden. Ons verstand, onze ervaring, onze creativiteit, onze wil om de beste te zijn. Als boutique die concurreert met grote internationale instellingen zijn wij er ons terdege van bewust dat de keuze voor Kempen geen vanzelfsprekendheid is. En wanneer de keuze voor Kempen is gemaakt, deze keuze elke dag weer verdiend moet worden. Dat besef vind je terug in de cultuur van Kempen en de mindset van de medewerkers. Professionals die het beste uit zichzelf en uit elkaar willen halen. Die verantwoordelijkheid durven nemen en verantwoordelijk gehouden willen worden. Wij realiseren ons dat wat wij doen ons niet uniek maakt, maar wel wie wij zijn en hoe wij het doen, met elkaar en in samenwerking met onze cliënten. Wat is de strategische visie van Kempen & Co tot behoud van de band met de cliënt? Wij dienen de klantverwachtingen waar te maken, maar liever nog te overtreffen. Binnen Kempen Capital Management doen wij dat enerzijds door integrale maatwerkoplossingen te bieden voor uitdagingen die pensioenfondsen en verzekeraars kennen in het managen van hun beleggingen in relatie tot hun verplichtingen. Anderzijds kennen wij specialistische beleggingsproducten waarvoor wij structureel alpha dienen te realiseren. Doordat John Hak, directievoorzitter van Kempen & Co wij strategische keuzes hebben gemaakt ten aanzien van de producten die wij aanbieden, slagen wij er in te excelleren. Onze fondsen in hoog dividend aandelen, small caps, credits, vastgoed en alternatieve fondsen bieden alle alpha en hebben de afgelopen jaren diverse awards gewonnen. Dat geldt ook voor ons effectenbedrijf. De Extel ratings, ook wel bekend als de Oscars in de industrie die worden toegekend op basis van input van ondernemingen en beleggers, geven bijvoorbeeld al jaren aan dat onze analisten, salesmensen en traders in de ogen van onze cliënten tot de beste in de industrie behoren. De financiële wereld heeft te maken met steeds strengere regelgeving, denk o.a. aan Basel III, AIFMD, MiFID, EMIR en FATCA. Op welke manier bereidt Kempen & Co zich hierop voor? En welke rol zou uw custodian daarin moeten spelen? Er komt inderdaad heel veel nieuwe regelgeving op de financiële sector af. Hoewel niet al deze regelgeving in de volle breedte impact heeft op een gespecialiseerde speler als Kempen & Co, vergt de implementatie van de voor ons relevante wet- en regelgeving aanzienlijke inspanningen. Daarbij maken we graag gebruik van de kennis en kunde van andere partijen in de markt. Ook KAS BANK heeft ons op onderdelen van wet- en regelgeving van nuttige input voorzien. Wij zijn al met al goed in staat om onze systemen, processen en procedures tijdig aan te passen. KAS Selections november

4 Waar wij ons wel zorgen over maken, is het level playing field met buitenlandse concurrenten. Ten aanzien van onderwerpen als de distributievergoedingen, aandelenklassen in Nederlandse beleggingsfondsen en remuneratie, wijkt de koers van de Nederlandse beleidsmakers en toezichthouders op onderdelen af van de koers van internationale beleidsmakers en toezichthouders. Aangezien wij op een internationaal speelveld opereren, kan dit van invloed zijn op onze concurrentiepositie. Hoe kijkt u als vermogensbeheerder aan tegen de discussie over de dekkingsgraad van de pensioenfondsen? Allereerst kunnen we constateren dat pensioenfondsen het lastig hebben om op dit moment te voldoen aan hun nominale verplichtingen. Zelfs na de implementatie van de nieuwe toezichthouderscurve blijft dit nog steeds het geval. Ook inflatie-indexatie zal de komende jaren niet of nauwelijks geboden kunnen worden. Laten we voor de deelnemers hopen dat de inflatie niet te snel oploopt, want daar zijn de pensioenfondsen niet goed op voorbereid. In zo n situatie kan het best zijn dat de dekkingsgraden herstellen, maar de pensioenuitkeringen reëel fors achterblijven. De huidige regelgeving is met name gericht op een nominaal kader. Het inspelen op te verwachten hogere inflatie is hierdoor lastig. Er is natuurlijk ook veel debat geweest over de curve waarmee verplichtingen verdisconteerd dienen te worden. Met de keuze voor een UFR-gerelateerde curve kunnen wij als vermogensbeheerder goed uit de voeten. Temeer, omdat wij voor de verzekeraars die wij bedienen al soortgelijke curves geïmplementeerd hebben. Algemeen gesproken vind ik wel dat je kritisch moet zijn ten aanzien van min of meer kunstmatige benaderingen. Als je het in de huiskamer te warm vindt, kun je het apparaat dat de warmte meet vervangen, daarmee neemt de warmte in de kamer echter niet af. Hoe speelt Kempen & Co in op de financiële crisis in Europa, o.a. met betrekking tot de aanhoudende lage volumes op de diverse markten? Als gespecialiseerd huis hebben wij gekozen voor een select aantal activiteiten waarin we excelleren. Juist in deze tijden plukken we de vruchten van deze aanpak. Wij roeien tegen de stroom op. Zo zijn we ook de afgelopen jaren hard gegroeid in vermogensbeheer, zowel in onze producten als in fiduciair management. Wat betreft ons effectenbedrijf en corporate finance worden we in Nederland ondanks een groeiend marktaandeel weliswaar geconfronteerd met lagere volumes, maar weten wij buiten Nederland groei te realiseren in onze kernsectoren indirect vastgoed, life sciences en cleantech. De afgelopen twee jaar waren wij bij tientallen kapitaalmarkttransacties betrokken in deze sectoren. Bijna 70% daarvan betreft Europese transacties. In onze business zijn we geen Nederlandse bank meer, maar meer en meer een Europese bank met Nederlandse wortels. In zekere zin koesteren wij de crisis. Grotere financiële instellingen zien zich gedwongen om zich te concentreren op een beperkt aantal activiteiten. De activiteiten waar wij ons op richten, blijken voor deze grote spelers vaak geen kernactiviteit te zijn. Dat leidt tot staking of verkoop ervan. Dit stelt ons in staat om verder marktaandeel te winnen. Waar staat volgens u de financiële sector over vijf jaar? Ik verwacht dat de huidige ontwikkelingen en maatregelen leiden tot een toenemend besef in de sector dat de klant niet moet worden verkocht waar hij voor wil betalen, maar wat hij nodig heeft. Dat is ook nodig om tot het noodzakelijke herstel van vertrouwen te komen. Daarnaast verwacht ik een scherpere scheiding tussen grote financiële instellingen, gericht op kapitaal- en ict-intensieve diensten en producten, en gespecialiseerde boutiques gericht op kennisintensieve diensten en producten. In de nieuwe werkelijkheid dienen balansen in hoofdzaak te worden ingezet ten behoeve van de cliënt, gelden aanmerkelijk hogere kapitaalvereisten en zijn producten eenvoudig en transparant. In die werkelijkheid is voldoende schaal een premisse voor een houdbaar verdienmodel in kapitaal- en ict-intensieve diensten en producten, zoals kredietverlening en betalingsverkeer. Voor kennisintensieve diensten en producten, zoals vermogensbeheer, private banking en corporate finance, is het aantrekken, binden en boeien van toptalent de sleutel tot succes. Daartoe zijn mijns inziens gespecialiseerde boutiques het best in staat. Het zal duidelijk zijn dat ik Kempen & Co als een voorbeeld van deze laatste categorie beschouw. 4 KAS Selections november 2012

5 Versterking infrastructuur met uitbreiding direct link KAS BANK in Nordics Als General Clearing Member met een direct lidmaatschap bij de CSD s Euroclear Zweden, Euroclear Finland en VPS in Noorwegen, biedt KAS BANK nu ook clearing, settlement en custody diensten aan voor handelaren in Noord-Europa. Dit is een belangrijke stap voorwaarts voor de verdere uitbouw van onze marktpositie in de Nordics. Direct Connection (I)CSD Direct Connection CCP Via custodian network KAS BANK geeft haar klanten (direct) toegang tot alle belangrijke Europese beurzen. De Scandinavische markt, de vierde grootste effectenmarkt in Europa, is van toenemend belang voor klanten van KAS BANK. Via onze direct link op de effecteninfrastructuur in de Nordics geven wij onze klanten nu ook toegang tot de Scandinavische markt. Vice versa krijgen Scandinavische banken en brokers toegang via KAS BANK naar beurzen buiten Scandinavië. Samen met onze direct links naar NYSE Euronext, London Stock Exchange en Deutsche Börse bestrijken wij zo de vier grootste effectenmarkten in Europa. De uitbreiding van onze clearing diensten in Zweden, Finland en Noorwegen met deze direct link betekent een verdere verbetering van onze dienstverlening: Ruimere strakkere settlement deadlines Lager risico, meer efficiëntie Klanten die actief zijn op de Deense markt blijven wij bedienen via ons sub-custody netwerk. Minderheidsbelang Neonet Om onze positie in de Europese infrastructuur verder te versterken hebben wij een minderheidsbelang van 20% in execution service provider Neonet AB genomen. Door dit belang in Neonet is KAS BANK in staat haar Europese post-trade dienstverlening verder te ontwikkelen. Hiermee anticiperen wij op de toenemende eisen van transparantie en best-execution onder de naar verwachting volgend jaar in te voeren Europese richtlijn MiFID II. KAS BANK verzorgt sinds 2003 de post-trade dienstverlening voor Neonet in Europa. Neonet beheert een executieplatform waarmee zij haar klanten toegang biedt tot de complexe en gefragmenteerde Europese effectenmarkt. Neonet s dienstverlening richt zich met name op smart order routing (SOR) en direct market access (DMA). Neonet doet niet aan proprietary trading of enige andere financiële activiteit waarmee zij in een belangenconflict met haar klanten kan komen. De primaire doelgroep bestaat uit banken en brokers. Echter, zjj biedt institutionele beleggers ook de mogelijkheid om direct via het Neonet platform te handelen in plaats van via hun vermogensbeheerder. Hierdoor krijgen zij volledig inzicht in de wijze waarop aan- en verkopen worden uitgevoerd en tegen welke vergoedingen. Voor institutionele partijen is deze informatie belangrijk om verantwoording af te kunnen leggen en controle te houden over de mutaties in hun vermogen. Overige nieuwe aandeelhouders van Neonet zijn investeringsmaatschappij Hay Tor Capital en het zittende management van Neonet. De huidige eigenaar Nordic Capital Fund VII blijft als minderheidsaandeelhouder betrokken bij de in Stockholm gevestigde onderneming. KAS Selections november

6 KAS BANK en dwpbank starten joint venture voor retail effectenprocessing in Europa Na intensieve voorbereidingen is op 26 september 2012 de overeenkomst getekend tussen KAS BANK en dwpbank voor de oprichting van een joint venture voor een nieuw Europees effectenplatform. Het nieuwe platform wordt gevestigd in Amsterdam. In het gezamenlijke persbericht met dwpbank van december 2011 hebben wij duidelijk onze ambitie en visie op de Europese infrastructuur neergezet richting de markt. Op dat moment leek de oprichting van een nieuw effectenplatform voor de verwerking van retail effectentransacties in Europa in de zomer van 2012 zinvol en haalbaar. Gaandeweg ont stond bij beide partijen het besef dat het beter was om onze gezamenlijke ambities te verbijzonderen en te verbreden. Dat heeft uiteindelijk geresulteerd in de partnershipovereenkomst met dwpbank die wij op 26 september jl. hebben ondertekend. De start van een joint venture en de opening van een dwpbank branch in Amsterdam is een belangrijke stap vooruit in de verwezenlijking van beider groeiambities. Beide partijen herkennen zich dan ook volledig in dit eindresultaat en gaan er nu vol tegenaan om het succes te realiseren. Joint venture Met de overeenkomst krijgt de dienstverlening van KAS BANK een vierde focusgebied, namelijk de servicing van financiële instellingen met klanten op retailgebied. Efficiënt grote volumes aan effectentransacties verwerken is waar de markt om vraagt. Daarvoor is het noodzakelijk dat de processingkant optimaal is geregeld. Het nieuwe platform kan miljoenen transacties per dag aan, zowel op wholesale als retailgebied. De nieuwe onderneming streeft ernaar om eind 2018 marktleider te zijn bij de verwerking van bancaire effectentransacties in Nederland. In de tweede fase van de joint venture zal het serviceaanbod worden uitgebreid naar andere Europese markten. De joint venture biedt banken en financiële instellingen die overwegen om de effectenverwerking elders onder te brengen, de volgende voordelen: Van links naar rechts: Karl-Martin Im Brahm Rolf Kooijman Markus Walch Albert Röell Christian Tonnesen Sikko van Katwijk dwpbank KAS BANK dwpbank KAS BANK dwpbank KAS BANK 6 KAS Selections november 2012

7 Schaalvoordelen lage vaste kosten in een onzekere markt door prijsmodel op basis van eenheden lagere prijzen per eenheid dankzij bundeling van volumes wensen van KAS BANK. Om dat proces zorgvuldig te laten verlopen, staat de overgang van circa 150 operationele medewerkers naar de nieuwe branch van dwpbank in Amsterdam daarom nu gepland voor Beheersing operationeel risico outsourcing van proces- en handelsrisco s volledig redundante systeemarchitectuur systeem in laatste drie jaar 99,9% van de tijd beschikbaar Om klanten actief bij het veranderproces te betrekken richten wij een Client Control Board op. In deelname geïnteresseerde klanten blijven zo nauwgezet op de hoogte van wijzigingen, worden daar ook bij betrokken en hebben inspraak bij prioriteitsstellingen en verbeterkansen. Scope voordelen Met het nieuwe platform zijn klanten ervan verzekerd dat de processing van effectentransacties altijd volgens de laatste techniek en volgens alle toepasselijke wet- en regelgeving (Target2Securities, MiFID) en de verschillende belastingregimes of andere nationale en Europese regelingen, wordt uitgevoerd. Geen kosten voor tijdige implementatie van wettelijke bepalingen (zoals FATCA) Bakens verzet In het verleden hebben wij als bank al vaker succesvol de bakens verzet. In gesprekken met klanten en de markt merken wij dat zij geïnteresseerd zijn naar onze samenwerking met dwpbank en hier positief op reageren. Met verschillende partijen zijn gesprekken gaande over het nieuwe platform en de wholesale diensten van KAS BANK voor dwpklanten in Duitsland. Samen geven wij zo verder inhoud aan een servicegerichte KAS BANK. Wholesale dienstverlening Door het partnerschap met dwpbank zal KAS BANK ook haar groeimogelijkheden in Duitsland verder kunnen optimaliseren. Met het oog daarop levert dwpbank KAS BANK ondersteuning voor het verlenen van wholesaleeffectendiensten aan de institutionele klanten van dwpbank en aan Duitse financiële instellingen. Daar spreekt een duidelijk vertrouwen uit in de wholesale dienstverlening van KAS BANK. Wij worden in Duitsland steeds meer herkend en erkend in ons specialisme. Client Control Board De overdracht van de processing van KAS BANK richting dwpbank zou aanvankelijk in de zomer van 2012 plaatsvinden. Nader onderzoek wees uit dat meer tijd nodig is om het platform aan te passen aan de klantspecifieke KAS Selections november

8 Duitse Depotbank goed voorbereid op toekomstige uitdagingen Words from Wiesbaden De Duitse Depotbanken staan voor grote uitdagingen nu de golf aan regelgeving de effectenindustrie onder druk zet. Tegelijkertijd betekenen deze uitdagingen een goede kans voor alle marktdeelnemers. Günter Schuhbeck, Branch Manager KAS BANK NV-German Branch en Anja Maiberger, Head of Sales Institutional Custody and Depotbank Services, belichten de kenmerken van de Duitse markt en wat de sleutel voor succes is voor de Depotbank van KAS BANK in Duitsland. De Duitse Depotbank is een geregistreerde kredietinstelling met twee verschillende functies in de Duitse fondsenmarkt. Wat is precies de functie van een Depotbank? Schuhbeck: Alle activiteiten en taken van een Duitse Depot bank kunnen worden samengevat in twee hoofdcategorieën. Ten eerste zijn dat de bewaarder activiteiten, zoals de uitvoering van betalingen en levering van effecten, belastingterugvordering en stemmen bij volmacht. Ten tweede zijn het de activiteiten die voortkomen uit de Duitse Investmentgesetz. Deze functies zijn bijvoorbeeld de inschrijving op- en terugkoop van aandelen (van het fonds), autorisatie van transacties (bijvoorbeeld het verkrijgen van leningen, enz.) en vooral controle functies, o.a. post-trade compliance checks, controleren van effectenrekeningen en rekeningsaldi, waardering en berekening van de NAV, toezien op het naleven van aandeelhoudersbelangen. correct uitvoert en de activa van de beleggers gescheiden worden bewaard, vergelijkbaar met een trust set-up. Welke onderwerpen staan momenteel centraal in de Duitse markt? Schuhbeck: In 2010 heeft de Duitse toezichthouder BaFin nieuwe regels afgekondigd via het Depotbankrundschreiben. Als een van de eerste marktpartijen voldoet KAS BANK aan de eisen van dit reglement. Volgens de statistieken van de BaFin bestaat de Duitse Depotbank markt uit 50 potentiële concurrenten. Deskundigen voorspellen al jaren een consolidatieslag, maar die is nog steeds niet begonnen. Het is nog maar de vraag of deze consolidatie ooit nog gaat gebeuren. Als reactie is door het verschuiven van diensten en de trend tot outsourcing een nieuwe dienstensector ontstaan. Maiberger: Met betrekking tot EU-regelgeving is de AIFMD één van de hot topics. Voor KAS BANK kan dit uitgroeien tot een lucratieve nieuwe dienstverlening in Duitsland. Bijvoorbeeld, voor closed-end fondsen kunnen wij soortgelijke diensten aanbieden als onze controlefuncties in onze huidige Depotbank. In vergelijking met het Verenigd Koninkrijk en Nederland voorzien wij een geringere impact Waarom is de controle functie van een Duitse Depotbank zo uniek? Schuhbeck: Omdat het een Duitse specialiteit is en van het grootste belang. Geen enkele andere toonaangevende fondsenmarkt heeft vergelijkbare controle-eisen gebaseerd op het principe van bescherming van de belegger. Voor het opzetten van een fonds in Duitsland is niet alleen een vermogensbeheerder nodig, maar ook een KAG (het administratiekantoor) en een Depotbank. Elke entiteit staat onder toezicht om ervoor te zorgen dat elke partij zijn taken 8 KAS Selections november 2012

9 Branch Manager Günter Schuhbeck brengt bij KAS BANK German Branch dertig jaar ervaring mee van CACEIS Bank Duitsland en zijn voorgangers HypoVereinsbank AG en Bayerische Vereinsbank AG. In zijn laatste functie bij CACEIS Bank was Schuhbeck verantwoordelijk voor Sales & Relationship management voor Depotbank klanten. Daarvoor was hij verantwoordelijk voor de Depotbank Services bij HypoVereinsbank. processen, ons dienstenpakket en de kwaliteit van onze dienstverlening en externe verslaggeving. Langs deze weg willen wij verder groeien in de Duitse custody en Depotbank markt. Wat is de sleutel tot succes in de Duitse Depotbankmarkt in de komende jaren? Maiberger: Depotbanken moeten in staat zich aan te passen aan voortdurend veranderende regelgeving en tegelijkertijd anticiperen op de behoeften van de klant door maatwerk te leveren en geavanceerde rapportages op het gebied van performance en risicobeheersing. Alleen dan lever je als Depotbank toegevoegde waarde voor de klant. van de AIFMD vanuit een operationeel oogpunt. De nieuwe regeling is namelijk in veel opzichten vergelijkbaar met de huidige set-up van beleggingsinstellingen in Duitsland. De Depotbank van KAS BANK in Wiesbaden is sinds twee jaar operationeel. Wat doet de Depotbank precies en wat is de belangrijkste focus op dit moment? Schuhbeck: Wij zijn gestart in juni 2010 en ons team bestaat momenteel uit zes medewerkers. Deze zomer is Anja aangetrokken als ervaren sales manager voor institutionele bewaring en Depotbank diensten in Duitsland. Wij werken op dezelfde IT-platforms als onze collega s in Amsterdam (Mainframe, SimCorp, enz.). Zoals ik al zei, voldoen wij al vanaf het begin aan alle eisen van de Depotbankrundschreiben. Daarom hebben wij ons direct volledig kunnen concentreren op de inrichting van een hoogwaardige technische infrastructuur en het aantrekken van zeer deskundige medewerkers. Zowel de BaFin als onze externe accountant hebben dit bevestigd. Maiberger: In vergelijking met onze concurrenten zijn wij een relatief kleine Depotbank. Maar ons doel is niet om prijsleider te worden in de Duitse markt. Wij willen de Depotbank positioneren als erkende gespecialiseerde niche speler. Momenteel is onze flexibiliteit onze grootste troef. En als bewezen moderne Depotbank zijn wij klaar voor toekomstige uitdagingen. Tegelijkertijd werken wij voortdurend aan het verbeteren, optimaliseren en standaardiseren van onze Schuhbeck: Wij zijn van mening, en dat is dan ook waar wij ons op richten, dat alleen Depotbanken die een individuele en flexibele dienstverlening van hoge kwaliteit kunnen leveren, succesvol zullen zijn. De bereidheid om nieuwe producten te ontwikkelen en nieuwe paden in te slaan zal uiteindelijk het verschil maken tussen de aanbieders van Depotbankdiensten. Op de lange termijn is een marktgerichte service-portfolio doorslaggevend en niet de prijs. Anja Maiberger is sinds 1 augustus 2012 in dienst bij KAS BANK German Branch in Wiesbaden als Head of Sales Institutional Custody and Depotbank Services. Daarvoor werkte zij een aantal jaren voor de Bank of New York Mellon in Frankfurt. In haar laatste functie als Director Business Development bij BoNY was zij verantwoordelijk voor de Scandinavische landen en later voor de Duitse markt met een focus op de financiële instellingen, verzekerings maatschappijen en banken. Voorheen was Maiberger werkzaam als Senior Relationship Manager voor Transaction Banking-Custody Solutions en Depotbank diensten bij Dresdner Bank. KAS Selections november

10 KAS BANK en Solvency II Met gemengde gevoelens kijkt het KAS BANK Solvency II projectteam naar de ontwikkelingen met betrekking tot de implementatie van Meir Elmaliah, Accountmanager Fund & Investment Services Solvency II. Opnieuw lijkt er een uitstel te komen, maar veel duidelijkheid is daar nog niet over. Vanuit de Europese regelgever, European Insurance and Occupational Pensions Authority (EIOPA), lijkt men aan te sturen op een uitstel van implementatie naar tenminste 1 januari De Nederlandsche Bank (DNB), hint echter op mogelijke implementatie van delen van Solvency II, ook in het geval dat EIOPA de implementatie uitstelt tot na 1 januari Het Europees Parlement heeft de stemming over de Omnibus II Directive ondertussen verplaatst van 20 november 2012 naar 11 maart De onzekerheid over de implementatiedatum maakt het moeilijk om de tijdslijnen voor het Solvency II project vast te stellen. Met name op de punten waarover de meeste onzekerheid bestaat, blijft de voortgang bij Europese verzekeraars achter op schema. Een van die punten is pillar 3, de rapportageverplichtingen. Het verband tussen de rapporten is niet altijd even duidelijk en logisch, het format van de rapportages is nog aan verandering onderhevig en de interpretatie van de gegevenselementen is nog niet in beton gegoten. Hiermee wordt een van de doelstellingen van Solvency II teniet gedaan. Uit een onderzoek van Ernst & Young blijkt dat bijna 80% van de Europese verzekeraars nog maar weinig voortgang heeft geboekt met de implementatie van de pillar 3 rapportageverplichtingen. De Nederlandse verzekeraars doen het wat dat betreft beter dan de Europese vakgenoten (60%- 70% heeft weinig voort gang geboekt). De redenen die hiervoor worden aangegeven zijn de complexiteit van de rapportagevereisten en de uitdagingen op het gebied van proces- en systeemaanpassingen. Dit zijn zaken die het KAS BANK Solvency II projectteam ook onderkent. Maar ondanks onduidelijk heid in de regelgeving zijn de systemen bij KAS BANK in de laatste fase van ontwikkeling. EIOPA heeft gekozen voor een aantal dataelementen en identificatiecodes die in de markt weinig tot niet gebruikt worden en veelal ook niet in de huidige dienstverlening bij datavendors worden aangeboden. Daarin zijn wij, en de markt als geheel, afhankelijk van derde partijen. Andere uitdagingen liggen in het opzetten van een kwalitatief hoogstaande look through service. Dit is niet alleen voor Solvency II verplicht, het past ook in een bredere marktontwikkeling waarbij risicobeheersing en compliance steeds meer op de voorgrond komen. Vanwege de onafhankelijke positie van KAS BANK zien wij onszelf als een natuurlijke speler in deze ontwikkeling. Immers, een vermogensbeheerder hoeft niet te vrezen voor enige uitwinning van de look through gegevens die aan ons verstrekt worden. Een mogelijk belangenconflict of verlies aan concurrentievoordeel is bij KAS BANK uitgesloten, omdat wij ons niet begeven op het gebied van advies of beheer. De aanhoudende onzekerheid over de implementatiedatum is voor sommige toezichthouders reden om componenten van Solvency II te integreren met bestaande lokale wetgeving en zo gedeeltelijk te starten met verscherpt toezicht op verzekeraars. Dit ziet men in Engeland, Duitsland, Frankrijk en Nederland. Het gevaar dat hierbij ontstaat is een lappendeken van niet geharmoniseerde lokale regelgeving. Om onze Solvency II dienstverlening met betrekking tot de assets compleet te maken hebben wij geïnvesteerd in de noodzakelijke stappen die volgen op het samenstellen van de QRT rapporten, namelijk de scenario-analyses of stresstesten. Hiermee kunnen wij verzekeraars volledig ontzorgen en alle asset gerelateerde werkzaamheden uit handen nemen. 10 KAS Selections november 2012

11 Screen Event Onder de titel Dealing with uncertainty: new realities in the financial information services industry vond op 27 september het Amsterdam Screen Event plaats. Screen is een eendaags evenement voor de financiële sector en bestaat uit een conferentie en een beursgedeelte. KAS BANK was met een stand aanwezig op de beurs. Albert Röell, voorzitter Raad van Bestuur KAS BANK, leidde de afsluitende paneldiscussie Van kredietcrisis naar regelcrisis? bij het conferentiegedeelte. Albert Röell, voorzitter Raad van Bestuur KAS BANK passeerden het in house en aggregator model de revue. Veel aandacht was er voor (gedeeltelijke) uitbesteding en consultancy. Ook werd het belang van het afsluiten van goede Service Level Agreements benadrukt. Het panel, bestaande uit (vlnr) Carolien Boog (Syntrus Achmea Asset Management), Remko de Jong (APG Asset Management) en Frank van de Ven (Mn Services), besprak samen met de zaal hoe ondernemingen zich het beste kunnen voorbereiden op de implementatie van de relevante wet- en regelgeving voor de financiële sector. Tijdens de levendige discussie kwam als eerste een aantal opties aan de orde voor implementatiemodellen bij de op handen zijnde wet- en regelgeving. Naast het beëindigen van onderdelen van de bestaande dienstverlening Vervolgens kwam de vraag aan de orde in hoeverre de sector voldoende invloed uitoefent op de key players op het gebied van wet- en regelgeving. Dit leverde een gemengd beeld op. Meer filosofisch van aard was de vraag of de toezichthouder met de implementatie van alle regelgeving wel de vooraf gestelde doelen bereikt. Of zijn er onvoorziene gevolgen? Als voorbeeld werden de nieuwe systeemrisico s onder EMIR genoemd, omdat straks sommige CCP s misschien too big to fail worden. Maar er dreigt ook een verschraling van het aandeelhouderschap door de verscherpte kapitaaleisen onder Solvency II. Ten slotte kwam het uitgangspunt van de nieuwe regelgeving dat de klant weer centraal komt te staan ter sprake. Het is niet ondenkbaar dat er voor de eindklant onbedoelde bijwerkingen of een samenloop van nieuwe regels ontstaan. De maatregelen rondom derivaten transacties kunnen bijvoorbeeld een flinke impact hebben op het solvabiliteitsbeslag. KAS Selections november

12 Congres Fiscaliteit en Actualiteit in Pensioenland Tijdens het congres Fiscaliteit en Actualiteit in Pensioenland, georganiseerd op 4 september 2012 in samenwerking met Loyens & Loeff, stonden drie actuele vragen centraal: Is ons pensioenstelsel nog toekomstbestendig? Welke maatregelen zijn nodig om het pensioenstelsel weerbaar en wendbaar te maken? In welke richting wijst de recente jurisprudentie van het Europees Hof van Justitie met betrekking tot de BTW-plicht voor pensioenfondsen en de discriminerende bronheffing? een slotbrief van de overdragende partij, een startbrief van de overnemende partij en een uniform pensioenoverzicht. Behalve een opgeruimde legacy zijn SMART afspraken tussen de oude en nieuwe uitvoerder heel belangrijk. Net als eenduidige afspraken tussen de betrokken pensioenfondsbesturen en een blijvende betrokkenheid van de pensioenfondsbestuurders van beide partijen. Het verloop van het hele proces kan worden getoetst aan de hand van Key Performance Indicators. Ernö Kalmár, manager Marketing en Verkoop bij uitvoeringsorganisatie Timeos, beschreef hoe het invaren van pensioenfondsen in een bedrijfstakpensioenfonds, in dit geval Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven (PGB), verloopt in de praktijk. De motieven voor een transitie zijn in hoofdlijnen voor ieder pensioenfonds dezelfde, zoals schaalvoordelen en gunstiger vooruitzichten voor de deelnemers. Een andere overweging voor invaren in plaats van overdracht aan een verzekeraar zijn de lagere kosten voor o.a. vermogensbeheer. Ook vragen steeds meer bedrijven zich af of het runnen van een zelfstandig pensioenfonds nog wel tot hun core business behoort. In dat verband willen of kunnen steeds meer fondsen niet meer aan de toenemende governance-eisen voldoen. De sociale partners blijven na de transitie overigens in charge voor de inhoud van hun pensioenregeling. Zij zijn ook tamelijk vrij in het sturen van de parameters voor de inrichting van de regeling. Voorafgaand aan de overdracht moet zowel door de overdragende als overnemende partij een zorgvuldige belangenafweging voor alle stakeholders worden gemaakt. Ook zijn een aantal communicatiestappen verplicht, zoals Uit de zaal kwam de vraag in hoeverre bij het invaren van een fonds rekening wordt gehouden met cultuurverschillen, vaak een belangrijk struikelblok bij het samenvoegen van organisaties. Volgens Kalmár is behoud van de look and feel van het overkomende fonds daarvoor heel belangrijk. Via een zogenaamde Sectorcommissie kunnen afspraken worden gemaakt hoe de identiteit van het fonds het beste bewaard kan blijven. Wat betreft het opnemen van de verplichtingen van het pensioenfonds op de bedrijfsbalans zijn er op dit moment geen consequenties. Onder de huidige accountancy-regels worden de pensioenvermogens gezien als één beleggingspot bij behoud van de individuele regelingen. Er is dus geen sprake van een multi-opf. Joël Wessels, belastingadviseur bij Loyens & Loeff, ging vervolgens in op de mogelijkheden van BTW-besparingen voor pensioenfondsen. Onder Nederlands recht verrichten Nederlandse pensioenfondsen van BTW vrijgestelde prestaties zolang zij het vermogensbeheer en de uitvoering in eigen hand houden. Outsourcing leidt echter direct tot BTW-druk, omdat het fonds dan BTW-belaste rekeningen krijgt van externe leveranciers. Sinds de verhoging van de 12 KAS Selections november 2012

13 BTW per 1 oktober 2012 kan dat leiden tot een kostenverhoging van 21 procent. Dit kan worden voorkomen door toepassing van BTWvrijstellingen, aftrek van BTW of door de BTW-kosten via de werkgever te laten lopen. Om hiervoor in aanmerking te komen moet wel sprake zijn van beheer van door beleggingsfondsen en beleggingsmaatschappijen ter collectieve belegging bijeengebracht vermogen. Het vermogen van een institutionele belegger wordt in Nederland echter gezien als individueel vermogen en niet als een collectief beleggingsfonds. Om duidelijkheid te krijgen of hier geen sprake is van ongeoorloofde verschillen in fiscale behandeling heeft het Hof in Leeuwarden prejudiciële vragen gesteld aan het Europese Hof van Justitie. Het Hof wil o.a een uitspraak over de vraag of een pensioenfonds, waarbij door dan wel namens deelnemers vermogen wordt ingebracht en belegd en waarbij wordt gedeeld in de opbrengsten, gekwalificeerd worden als een gemeenschappelijk beleggingsfonds. Complicerende factor in Nederland is de nieuwe mogelijkheid tot het oprichten van een premiepensioeninstelling (PPI). De beheerdiensten van PPI s zijn namelijk wel vrijgesteld van BTW, omdat defined contribution volgens de wetgever een collectief vermogen vormt. Ondertussen bestaat in Nederland al jarenlang de praktische mogelijkheid om afspraken met de fiscus te maken over bepaalde vrijstellingen of vermindering voor BTW-plichtige diensten. Pensioenfondsen zijn bijvoorbeeld alleen BTWplichtig met betrekking tot de handel in effecten. Aangezien deze is vrijgesteld van BTW, geldt voor pensioenfondsen in beginsel geen aftrek van BTW. Uitzondering zijn transacties met non-eu partijen; daarvoor bestaat wel aftrek van BTW. Aangezien de vestigingsplaats van de wederpartij doorgaans lastig is te bepalen, worden praktische afspraken omtrent het aftrekpercentage onder andere gebaseerd op de locatie van beurs waar de transactie wordt afgehandeld. Ook zijn afspraken mogelijk ten aanzien van administratieve diensten. Poolen van beleggingen biedt eveneens mogelijkheid tot vrijstelling of aftrek van BTW. Worden pensioenfondsen door de discriminerende aftrekmogelijkheden niet gestimuleerd om het vermogensbeheer buiten de EU te brengen, luidde een van de vragen vanuit de zaal. Volgens Wessels spelen fiscale overwegingen bij grote beleggers als pensioenfondsen doorgaans geen overwegende rol spelen in hun beleggingsbeslissingen. Bij een verzelfstandiging of afsplitsing van de uitvoeringsorganisatie (outsourcing) moeten de afspraken met de fiscus overigens opnieuw tegen het licht gehouden worden. Doorgaans kan dan van de zogenaamde koepelvrijstelling gebruik gemaakt worden. Erik Bobeldijk, links (Head of Tax Department KAS BANK) en Ronald Wijs, rechts (partner en belastingadviseur Loyens & Loeff) gaven vervolgens een duo-presentatie over de teruggave van bronheffing op dividendbelasting. Voor pensioenfondsen is dit een belangrijke mogelijkheid om het beleggingsrende ment te verhogen. De meeste EU lidstaten heffen bronbelasting op dividenden als voorheffing op de vermogensbelasting. De teruggave is geregeld in Europese verdragen of bilaterale belastingverdragen. Desondanks hebben lokale pensioenfondsen vaak wel recht op teruggaaf van bronbelasting maar buitenlandse fondsen niet. Volgens het Europees recht is dat ongeoorloofde belemmering. Voor Nederlandse en buitenlandse pensioenfondsen opent dit de weg naar het indienen van claims tot teruggaaf van bronbelasting in de EU lidstaten. Vanwege het EU-beginsel van vrij verkeer van kapitaal kunnen fondsen buiten de EU, o.a. in Zwitserland, ook claims indienen. Ronald Wijs wees erop dat bij een claim een goede kosten/ baten analyse nodig is. In sommige landen is inhoudelijk gelijk hebben namelijk nog niet hetzelfde als daadwerkelijk gelijk krijgen. Vaak moet door veel red tape heen geworsteld worden of moeten alle relevante documenten volledig vertaald zijn om in behandeling genomen te worden. Europese jurisprudentie zal aan die verschillen in behandeling echter steeds meer een eind maken. Volledig gelijke behandeling ligt desalniettemin nog niet in het verschiet, aangezien landen zoveel mogelijk hun fiscale soevereiniteit proberen te behouden. KAS Selections november

14 OTC Derivaten onder EMIR De vereisten en gevolgen van EMIR zijn in de afgelopen nummers van de KAS Selections uitvoerig toegelicht. Edgar Kooter, Sales Director Institutional Tijd voor een Services beknopte samenvatting van de achtergrond en implicaties van de richtlijn voor pensioenfondsen en verzekeraars. Achtergrond Naar aanleiding van de impact van de kredietcrisis heeft de G20 besloten de mondiale OTC derivatenmarkt verder te reguleren. Binnen Europa is dit geformaliseerd in de European Market Infrastructure Regulation (EMIR) richtlijn. De richtlijn verplicht handelende partijen tot het: centraal clearen van gestandaardiseerde OTC contracten handelen via handelsplatformen (SEF s) van gestandaardiseerde OTC derivaten (waar mogelijk) melden van alle OTC derivaten aan trade repositories verscherpt risicobeheer over niet geclearde OTC derivatentransacties. Centrale clearing De European Securities and Markets Authority (ESMA) gaat toezien op de naleving van EMIR en stelt vast welke OTC derivatenklassen in aanmerking komen voor centrale afwikkeling bij een CCP. Het is te verwachten dat in eerste instantie Interest Rate Swaps (IRS) en Credit Default Swaps (CDS) onder de clearingverplichting van EMIR zullen vallen. Verplicht rapporteren aan transactieregisters Alle marktpartijen (financiële en non-financiële) zijn verplicht alle derivatendeals aan een transactieregister te melden (dus ook de partijen die exempt zijn voor clearing). De registratie van de deal mag niet later dan een dag na afsluiten/ veranderen/sluiten van de transactie plaatsvinden. ESMA heeft een standaard template gepubliceerd met alle details die aangegeven moeten worden. Hierbij zal op dagbasis exposure en collateral per deal gerapporteerd moeten worden. Uitdaging is om tijdig informatie uit verschillende systemen (bijvoorbeeld de derivaten administratie en het collateral systeem) te combineren om de juiste en volledige data bij de trade repository te krijgen. Risicomitigatie verplichting EMIR vereist dat marktpartijen die non-cleared OTC deals afsluiten, risicomitigerende maatregelen nemen: Deal bevestigen: OTC derivaten transacties dienen zo spoedig mogelijk (electronisch) bevestigd te worden Portefeuille reconciliatie en compressie: afspraken hierover dienen schriftelijk te worden vastgelegd. Voor grotere portefeuilles dient twee maal per jaar te worden nagegaan of herstructurering met minder derivaten en grotere notionals mogelijk is. Dispuut afwikkeling: vooraf dienen partijen onderling de procedures en processen af te stemmen voor het onderkennen, vastleggen en monitoren van disputen over deals, waarderingen of collateral verwisselingen. Waardering: deals dienen mark-to-market gewaardeerd te worden. Alleen wanneer dit niet mogelijk is wordt mark-to-model toegestaan. Collateral: De margin frequentie wordt verhoogd naar dagelijkse waardering en onderpand afstemming per valuta. Verwachting is dat partijen onderpand moeten stellen met een methodiek vergelijkbaar met die toegepast door een CCP. Impact hiervan zou kunnen zijn dat er bijvoorbeeld inital margin uitgeruild moet worden (wat eventueel aangehouden zou kunnen worden bij een third party custodian). (Relatieve) vrijstelling voor pensioenfondsen en verzekeraars met pensioen werkzaamheden Tot augustus 2015 zijn pensioenfondsen en verzekeraars vrijgesteld van centrale clearing. Naar verwachting zullen de kosten voor bilaterale afwikkeling van OTC derivaten echter flink toenemen. Partijen die nu vrijgesteld zijn zullen daardoor 14 KAS Selections november 2012

15 toch kiezen om deze transacties via centrale clearing af te wikkelen (voluntary clearing). Dit als gevolg van de solvabiliteitsimpact van bilaterale OTC derivatentransacties voor bancaire partijen naar aanleiding van Basel III. Implicaties EMIR De directe implicaties van de richtlijn zijn voor de betrokken partijen voor de hand liggend. Zo moet er om centraal te kunnen clearen een clearing member aangewezen worden die op de gewenste CCP is aangesloten. Deze rol kan KAS BANK voor u vervullen. Onze open architectuur stelt u echter ook in staat om te kiezen voor een (of meerdere) derde GCM(s). Nadat de transactie voltooid is dient de melding aan het register gedaan te worden en gedurende het bestaan van het contract op dagbasis onder andere het onderpand te worden aangepast, gereconcilieerd en geadministreerd. Dit proces kan op verschillende manieren worden ingericht. De indirecte implicaties van EMIR zijn voor pensioenfondsen en verzekeraars op operationeel gebied veel verstrekkender. Hoe integreer ik OTC derivaten in mijn beleggingsadministratie en afgeleide rapportages? Hoe optimaliseer ik mijn onderpand- en liquiditeitenbeheer? Hoe waarborg ik onafhankelijk toezicht? Hoe garandeer ik continu in-control te zijn? Hoe houd ik mijn systemen up to date? Hoe rapporteer ik mijn transacties en posities en zorg ik dat ik blijf voldoen aan de laatste toezichthoudervereisten? Indien op de juiste manier met bovenstaande vragen wordt omgegaan, kan EMIR u duidelijke kansen bieden. Oplossing KAS BANK KAS BANK biedt alle benodigde faciliteiten om u te laten voldoen aan de verplichtingen onder EMIR: Vereisten onder EMIR Clearing via CPP Handelen via platform Rapporteren aan register Risico mitigatie verplichting (niet geclearde transacties) Verkleinen van systeemrisico Vergroten van prijstransparantie Inzage van posities door toezichthouder Verbeteren beheer van kredietrisico KAS BANK als GCM of als tussenpersoon Institutional Risk Management & Treasury Investment Management Services Institutional Risk Management & Treasury Custody Clearing & Settelement (EMIR) oplossing KAS BANK Overige dienstverlening Derivaten clearing, executie en administratie Geconsolideerd overzicht met alle posities bij alle partijen/ccp s Onderpand- en liquiditeitenbeheer op pool niveau geoptimaliseerd Actuele informatie voor effectief risicomanagement Eén bron voor alle relevante (toezichthouder-)rapportages en informatie Performance en compliance management op portefeuille tot individuele holdingniveau KAS Selections november

16 Advocaten Curatoren vormen een bijzondere klantgroep bij KAS BANK. Wij spraken met Frits Kemp, advocaat en curator bij Fort Advocaten over faillissementen, insolventierecht en de bijzondere vereisten van een boedelrekening. Wie zijn Fort Advocaten en wat is jullie specialisme? Fort is een Amsterdams advocatenkantoor met een nationale praktijk. Het kantoor bestaat al bijna 40 jaar, de eerste jaren onder een andere naam en als klein full service kantoor. In 2000 zijn de bakens verzet. Fort beperkt zich nu tot financieel ondernemingsrecht en vastgoedrecht door iets meer dan 30 gespecialiseerde advocaten. Het voordeel van ons concept is, dat wij groot genoeg zijn om zeer specialistisch maatwerk te leveren, maar klein genoeg om dat tegen concurrerende tarieven te doen en met vaste aanspreekpunten te werken. Steeds meer ondernemers zoeken bewust naar de juiste advocaat voor de juiste klus. In ons segment vind je die niet altijd bij een groot kantoor op de Zuidas. Ook de kosten spelen natuurlijk een rol. Een groot kantoor is gemiddeld twee keer zo duur. Welke marktontwikkelingen zijn voor u belangrijk? Je ziet steeds vaker een pre pack, een stil faillissement, waarbij al een aantal weken van tevoren wordt geïnformeerd wie bij een faillissement als curator wordt aangewezen. Vooraf kan dan over de juiste aanpak overlegd worden. Na de uitspraak kunnen eventuele plannen voor een doorstart dan meteen beginnen. Nadeel is dat het niet echt transparant is. Crediteuren en werkgeversorganisaties zijn er meestal niet zo voor te vinden. In Engeland gebeurt het wel veel. Een uur na het faillissement staat de nieuwe onderneming er al. Met een pre pack kun je wel een neerwaartse spiraal voorkomen. Geruchten over een faillissement zijn nooit goed voor een doorstart. Volgend jaar worden in Nederland 6000 tot 7000 faillissementen verwacht. En dan rekenen we de zzp-ers nog niet mee, want die vallen onder de schuldsaneringswetgeving. Het Frits Kemp, Advocaat/ Curator bij Fort Avocaten gaat meer om de nieuwe flex BV. Het BV recht is flexibeler na de invoering van de nieuwe wetgeving per 1 oktober De flex BV is dus de BV zoals wij die kennen maar dan onder vernieuwd recht. Wij merken ondertussen steeds duidelijker de gevolgen van de financiële crisis bij onze klanten. Banken trekken nog steeds geld uit de markt en zeggen kredieten op, vaak op gedoseerde wijze, verspreid over een aantal jaren. Daar wordt terecht door de ondernemer tegen geprotesteerd, omdat de gevolgen verstrekkend zijn en er met het mes op de keel moet worden geherfinancierd, vaak met grote persoonlijke offers van bestuurders of stakeholders, zoals borgtochten. Met regelmaat volgt het ergste: een faillissement. Ik zeg altijd tegen mijn klanten: bel mij onmiddellijk als je in plaats van je vaste account manager, iemand van bijzonder beheer aan de lijn hebt. Bij welke netwerken bent u aangesloten en wat voor invloed hebben die op uw werkwijze? Zaken als opzegging krediet, herfinanciering, persoonlijke garanties, het is echt heel belangrijk daar snel over geïnformeerd te worden. Veel ondernemers leggen veel te snel het hoofd in de schoot. De juridische know how voor een goede begeleiding van deze kredietzaken is maar bij een klein aantal kantoren aanwezig. Ik denk dat wij zo ongeveer 16 KAS Selections november 2012

17 het enige kantoor zijn met de vereiste know how dat niet ook een vaste relatie heeft met een van de bekende banken. Wat zijn uw werkzaamheden met betrekking tot het insolventierecht? Ik ben altijd in het insolventierecht bezig geweest. Ik treed op als advocaat voor cliënten, vooral in financieringsgeschillen. Daarnaast ben ik door de Ondernemingskamer van het gerechtshof benoemd als onderzoeker en word ik als curator benoemd door de rechtbank. Voorlopig hoogtepunt was mijn aanstelling in 2009 in de Kroymans faillissementen, waar 4000 mensen werkten en een voorraad was van meer dan 8000 luxe auto s. Daar heb ik veel van geleerd en ik ben er van overtuigd dat er altijd een structuur, een vaste lijn in de problematiek is te herkennen. Vaste elementen zijn overfinanciering, herstructurering en bestuurlijke twijfel. Veel is op te lossen als je tijdig de juiste analyse stelt, je eigen koers vaart en drastische ingrepen niet schuwt. Achteraf heb je alleen maar spijt over wat je niet hebt gedaan, nooit over wat je wel hebt gedaan. Dus een bestuurder in zwaar weer moet niet alleen op het advies van de afdeling bijzonder beheer van zijn bank vertrouwen en hij moet ook niet alleen met zijn vaste huisadvocaat verder. Mijn advies: zoek er alstublieft een echte specialist bij, meteen. Vreemd wellicht, maar ook de bank heeft daar alleen maar waardering voor. Het is een signaal dat je niet je hoofd in het zand stopt maar het probleem serieus neemt. Aan welke voorwaarden moet een boedelrekening volgens uw kantoor voldoen? Het geld dat een curator vergaart, moet zorgvuldig worden beheerd. In een faillissement wordt naast een curator altijd ook een rechter-commissaris benoemd die toezicht houdt. In Amsterdam wil de rechter-commissaris elke betaling vooraf controleren en goedkeuren. Dat vergt een specifieke ondersteuning. Een curator moet vooral snel kunnen betalen. Het gaat soms om heel veel, kleine betalingen. Een opdracht van 800 betalingen, variërend van 10,-- tot Kantoor Fort Advocaten Amsterdam KAS Selections november

18 , is goed mogelijk. Voor ons is belangrijk, dat daarvoor geen kosten in rekening worden gebracht. Bij kleine faillissementen, of in schuldsaneringen, vliegt het geld, dat voor de crediteuren is bestemd, dan weg. Ook worden er bij een nihil saldo geen kosten in rekening gebracht. Dat is bij een standaard bankrekening anders, daar gelden kosten voor elke creditering of debitering, of voor het pakket. Onze faillissementsectie heeft veel faillissementen in behandeling. Alle rekeningen worden al sinds jaar en dag bij KAS BANK ondergebracht. Jullie begrijpen hoe een curator werkt en wat hij nodig heeft. Er bestaat een continu systeem van evaluatie en kwaliteitsbewaking. Wij voeren al onze betalingen in via KAS-Web. Dat werkt snel en eenvoudig. Bij technische problemen worden wij ondersteund door een helpdesk. Soms moet een curator die dat nog nooit eerder heeft gedaan, iets betalen aan een crediteur in een obscuur buitenland. Of een bepaalde betaling moet buiten het systeem om worden gedaan. Hulp is dan welkom. Je hebt altijd snel de juiste persoon, omdat de lijnen kort zijn, daar houd ik van. de betalingsopdracht ook nog door de rechtbank gefiatteerd. Op die wijze houdt de rechtbank toezicht op betalingen door de curator. Die zitten niet in hetzelfde gebouw, zodat daarvoor een separate structuur moest worden ontwikkeld. KAS BANK heeft voor dit systeem maatwerk geleverd. Ik zat in de speciale commissie die de beta-versies heeft getoetst en die de wensen van de rechtbank en curatoren heeft doorgegeven. Wij hebben die samenwerking als prettig en laagdrempelig ervaren. Laatst werd er bij KAS BANK beslag op een boedelrekening gelegd. De vraag is, of dat kan en mag. Jullie collega voelde dat goed aan en weigerde in eerste instantie betaling en medewerking aan het beslag. Er volgde een kort geding en dat werd gewonnen. Dit als voorbeeld dat KAS BANK de curatoren goede service biedt, meedenkt en kennis van de materie heeft. Frits Kemp is partner in de sectie Ondernemingsrecht van Fort. Kemp is gespecialiseerd in het onder nemingsrecht en het insolventierecht en adviseert talloze grote onder nemingen. Hij leidt de groeiende en gerenommeerde insolventierechtpraktijk binnen Fort. Hij treedt regelmatig op als bewindvoerder in surseances van betaling en wordt vaak benoemd tot curator in grote faillissementen. Hij is niet alleen uitstekend op de hoogte van de juridische aspecten in een zaak, maar hij heeft ook veel kennis en ervaring met betrekking tot de commerciële en economische belangen die meespelen. Hoe ervaart u het betalingssysteem van KAS BANK met betrekking tot de functiescheiding en de extra validatiestap van de rechtbank? Als een curator is benoemd door de rechtbank, moet hij een boedelrekening openen, waar het geld in faillissement wordt geadministreerd en beheerd. Wij maken gebruik van het boekers/controleur model. Daarnaast wordt in Amsterdam 18 KAS Selections november 2012

19 De Ultimate Forward Rate: nu echt de laatste rente? Op 11 oktober organiseerde IPNederland het jaarlijkse Beleggersberaad. Bij de stand van KAS BANK spraken onze relatie beheerders en Sales Managers met een groot aantal belangstellenden in de institutionele dienstverlening van KAS BANK. Mark Schilstra, Managing Director Client Management KAS BANK, gaf een presentatie over de gevolgen van de invoering van de Ultimate Forward Rate (UFR). Dit artikel geeft een samenvatting van zijn presentatie. naar een lange termijn gemiddelde van 4,2%. Uit deze forward rate wordt (vervolgens de swapcurve gereconstrueerd. Zie figuur 1. Figuur 1: Het zogeheten Septemberpakket van het Ministerie van Sociale Zaken introduceert de UFR als de nieuwe manier waarop de rentecurve voor het bepalen van de marktwaarde van de verplichtingen voor pensioenfondsen wordt vastgesteld. Door de invoering van de UFR wordt de forward rate kunstmatig verhoogd tot een rente van uiteindelijk 4,2%. Dit heeft directe gevolgen voor de dekkingsgraad, de hedge effectiviteit van opgezette posities, voor de markt en tevens op het generatieconflict. De Ultimate Forward Rate In het huidige FTK worden de nominale pensioenverplichting en gewaardeerd tegen de actuele marktrentes. Aangezien pensioenverplichtingen over het algemeen langlopende verplichtingen zijn, is de waardering erg gevoelig voor het niveau van de lange rente. Gezien de beperkte liquiditeit in het lange stuk van zowel de overheidsobligaties als voor de renteswaps, is het bepalen van een juiste curve voor dit segment geen eenvoudige opgave. In de Hoofdlijnennota herziening financieel toetsingskader pensioenen (FTK) van mei 2012 is daarom gekozen de verplichtingen te waarderen tegen de zogenaamde Ultimate Forward Rate. Het eerste deel van de UFR-curve, van vandaag tot de Last Liquid Point (LLP ), op 20 jaar gesteld, werd gebaseerd op de swaprentes en kwam volledig overeen met de swapcurve. Vanaf het Last Liquid Point wordt de 1-jaars forward rate in 40 jaar via een Smith Wilson algoritme geëxtrapoleerd Consequenties De consequenties van de in mei voorgestelde UFR methodiek zijn substantieel. Om te beginnen heeft dit implicaties voor zowel de hoogte als de volatiliteit van de dekkingsgraad. Doordat lange verplichtingen niet meer worden gewaardeerd tegen de marktcurve maar tegen een hoger verondersteld lange termijn gemiddelde, zullen de dekkingsgraden (aanzienlijk) stijgen. Voor pensioenfondsen met een jong deelnemersbestand is dit effect nog groter, aangezien de verplichtingen daarvan zich verder in de toekomst bevinden. Doordat gekozen is voor een stabiele lange rente zal implementatie van de UFR tevens leiden tot een daling in de volatiliteit van de dekkingsgraad van pensioenfondsen met (voornamelijk) lange verplichtingen. Tevens zal gebruik van een lange termijn gemiddelde zorgen voor een dempende werking richting 4,2%. Het toepassen van de alternatieve disconto curve zal tevens leiden tot een significant lagere duration van de verplichtingen. Doordat de forward curve na het LLP volledig deterministisch bepaald wordt, is het renterisico feitelijk afwezig voor looptijden langer dan 20 jaar. Hierdoor zal het renterisico zich volledig concentreren op het LLP en wordt de rentegevoeligheid op het 15 jarig punt zelfs negatief. Door de lagere duration en wegvallen van rentegevoeligheid na het LLP, is het bij hedgen op basis van UFR nodig de rentehedge te reduceren voor looptijden voorbij het LLP. Indien pensioenfondsen er echter collectief voor kiezen hun KAS Selections november

20 rentehedge te reduceren om de duration match weer op orde te krijgen, zal een fors deel van de posities langer dan 20 jaar worden teruggedraaid. Dit leidt dan tot een stijging van de swapcurve in het lange segment. Zie figuur 2. Figuur 2: Basispunt gevoeligheid van verplichtingen pensioenfonds onder swapcurve (donkergroen) en UFR (lichtgroen). mannen en vrouwen, hoog- en laagopgeleiden, en jong en oud. Invoering van de UFR doet een zwaarder beroep op solidariteit dan waardering tegen marktwaarde. De hogere rekenrente is meer van invloed op de waarde van de pensioenen van jongeren (cash flows hebben langere duration), de UFR begint pas na het LLP te werken (cash flows tot 20 jaar worden dus geheel niet geraakt) en een hogere dekkingsgraad zou kunnen leiden tot minder afstempelen. Onder de UFR stijgt het renterisico (S1) juist binnen het Vereist Eigen Vermogen (VEV). Dit komt doordat S1 gedefinieerd is als een relatieve renteschok toegepast op de officiële door DNB gepubliceerde rentetermijnstructuur inclusief UFR. Dit zou juist een vergroting van de rentehedge impliceren. Pensioenfondsen dienen hierbij dus de afweging te maken tussen sturen op economisch risico (waar het om gaat), UFR dekkingsgraad (waar officieel op gestuurd gaat worden) en VEV (die geldt als randvoorwaarde). Invoering van de UFR heeft ook gevolgen voor het generatieconflict. Het huidige pensioenstelsel is gebaseerd op een systeem waarin alle deelnemers van een pensioenfonds evenveel premie betalen als percentage van de pensioengrondslag. Hiermee wordt solidariteit afgedwongen tussen Septemberpakket Na de invoering van het Septemberpakket is de UFR voor pensioenfondsen een feit geworden. Deze UFR is echter substantieel anders dan de in mei voorgestelde UFR. Daardoor is een groot deel van de hierboven besproken gevolgen teniet gedaan, dan wel verminderd. Belangrijkste verschil is dat voor de bepaling van de UFR gebruik gemaakt wordt van marktdata in plaats van de Smith Wilson extrapolatiemethode. Daarmee is het probleem dat de bepaling van de forward curve volledig deterministisch is (en er dus geen renterisico meer is na 20 jaar) gedeeltelijk opgelost. Uitgangspunt blijft wederom het volledig gebruik van marktdata tot het LLP. Voor looptijden langer dan 20 jaar wordt via gewichten bepaald voor welk deel gebruik gemaakt wordt van marktdata en voor welk deel gebruik gemaakt wordt van de UFR (4,2%). Hierbij wordt in afnemende mate gebruik gemaakt van marktdata en in toenemende mate van de UFR. Vervolgens wordt, net als in het meipakket, op basis van deze forward rate de zero swapcurve gedestilleerd. De september methodiek heeft ook gevolgen voor zowel de hoogte als de volatiliteit van de dekkingsgraad, maar wel in aanzienlijk mindere mate. Doordat voor een deel gebruik wordt gemaakt van marktdata, stijgt weliswaar de dekkingsgraad en daalt de volatiliteit, maar aanzienlijk minder dan onder de in mei voorgestelde methode. Mark Schilstra, Managing Director Client Management KAS BANK op IPNEderland Beleggersberaad Wat betreft de hedge effectiviteit leidt het toepassen van de alternatieve disconto curve tot een lagere duration van de verplichtingen. Het effect is wel aanzienlijk beperkter dan bij het mei voorstel, omdat voor looptijden kort na het LLP nog voor een substantieel deel gebruik wordt gemaakt van 20 KAS Selections november 2012