Een rechtsvergelijkend onderzoek naar de aansprakelijkheid van loodsen in Nederland en België.

Transcriptie

1 Academiejaar UNIVERSITEIT ANTWERPEN FACULTEIT TOEGEPASTE ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT RECHTSGELEERDHEID Een rechtsvergelijkend onderzoek naar de aansprakelijkheid van loodsen in Nederland en België. Student: Remco Willem Verhallen Verhandeling voorgedragen tot het bekomen van de graad van: Master in de Maritieme Wetenschappen Promotor: Commissaris: Prof. Dr. E. Somers Prof. Dr. G. Gonsaeles

2 Voorwoord Voor u ligt, ter afronding van de Master na Master in de Maritieme Wetenschappen, mijn masterproef. Het schrijven van deze masterproef heb ik ervaren als zeer interessant en leerzaam, maar ook als niet eenvoudig. Graag wil ik een aantal mensen hartelijk bedanken voor de hulp die zij geboden hebben bij het schrijven van mijn masterproef. Allereerst gaat mijn dank uit naar de heer Prof. Dr. E. Somers, en de heer K. Willaert voor alle adviezen en opmerkingen gedurende het schrijven van mijn masterproef. Mevrouw Prof. Dr. G. Gonsaeles wil ik hartelijk danken voor het lezen van mijn masterproef, en voor haar aanwezigheid bij mijn verdediging. De heer Mr. Bram Jobse, stafmedewerker Beleid en Juridische Zaken, NLC voor de regio Scheldemonden, wil ik hartelijk danken voor het verschaffen van de nodige informatie. Mijn vader, Willem Verhallen, ben ik zeer dankbaar voor het controleren van mijn masterproef op taalgebruik en interpunctie. Mijn echtgenote, Naomi Verhallen-Belt, wil ik heel hartelijk danken voor al haar steun en hulp bij het schrijven van deze masterproef en het volgen van deze opleiding, zonder haar was dit niet mogelijk geweest, zij is mijn rots. Remco Willem Verhallen I

3 Voorwoord Inhoudsopgave Lijst van afkortingen Inleiding Blz. I II IV VII 1 Loodsen in Nederland en België Inleiding De functieomschrijving van de loods De Nederlandse registerloods De Belgische loods Eisen (adspirant) loodsen Eisen Nederlandse (adspirant) registerloodsen Eisen Belgische (adspirant) loodsen Structuur loodswezen Nederlands loodswezen sinds De structuur van het Nederlands loodswezen De corporatie Belgisch loodswezen 11 2 Rechten, plichten en toezicht Inleiding De rechten van de loodsen De Nederlandse registerloods De Belgische loods De rechten van de loodsen organisaties Het Nederlands loodswezen Het Belgische loodswezen De plichten van de loodsen De Nederlandse registerloods De Belgische loods De plichten van de loodsenorganisaties Het Nederlands loodswezen Het Belgische loodswezen Het toezicht Het Nederlands loodswezen Toezicht op het Nederlands loodswezen Toezicht op de Nederlands loodsen De tuchtrechtelijke aansprakelijkheid en het toezicht De civielrechtelijke aansprakelijkheid en het toezicht De strafrechtelijke aansprakelijkheid en het toezicht 25 II

4 2.6.2 Het Belgische loodswezen Toezicht op het Belgische loodswezen Toezicht op de Belgische loodsen De tuchtrechtelijke aansprakelijkheid en het toezicht De civielrechtelijke aansprakelijkheid en het toezicht De strafrechtelijke aansprakelijkheid en het toezicht 34 3 Een praktische beschouwing Inleiding Het tuchtrecht Het verschil tussen het Nederlandse en het Belgische tuchtrecht Tuchtrechtelijke uitspraken De Nederlandse tuchtrechtzaak De Nederlandse tuchtrechtzaak beschouwd De Belgische tuchtrechtzaak Het civiele recht Het verschil tussen het Nederlandse en het Belgische civiele recht Civielrechtelijke uitspraken De Nederlandse civiele rechtszaak De Nederlandse civiele rechtszaak beschouwd De Belgische civiele rechtszaak De Belgische civiele rechtszaak beschouwd Conclusie civiele rechtsspraak Het strafrecht Het verschil tussen het Nederlandse en het Belgische strafrecht Strafrechtelijke uitspraken De Nederlandse strafrechtszaak De Nederlandse strafrechtszaak beschouwd De Belgische strafrechtszaak Conclusie strafrechtsspraak Conclusie 62 Bibliografie 64 Bijlage I 68 Bijlage II 71 Bijlage III 85 III

5 Lijst van afkortingen A. ACM = Autoriteit Consument en Markt Adv.-gen. = Advocaat-generaal A-G = Advocaat-Generaal (Nederland) AMvB = algemene maatregel van bestuur APKB = Koninklijk besluit tot bepaling van de algemene principes van het administratief en geldelijk statuut van de rijksambtenaren die van toepassing zijn op het personeel van de diensten van de Gemeenschaps- en Gewestregeringen en van de Colleges van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie en van de Franse Gemeenschapscommissie, alsook op de publiekrechtelijke rechtspersonen die ervan afhangen. Art. = Artikel B. Blz. = Bladzijde BS = Belgisch Staatsblad BW = Burgerlijk Wetboek BASS = Bekendmaking Aan de Scheepvaart Scheldegebied D. DAB = dienst met afzonderlijk beheer d.d. = de dato E. EHRM = Europees Hof voor de Rechten van de Mens EMPA = European Maritime Pilots Association EVRM = Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens G. GMDSS = Global Maritime Distress and Safety System GNA = gemeenschappelijke nautische autoriteit GNB = gemeenschappelijk nautisch beheer GW = Nederlandse Grondwet H. HBO = Hoger Beroepsonderwijs HR = Hoge Raad I. IenM = Infrastructuur en Milieu IMO = International Maritime Organisation IMODocs = IMO Document IMPA = International Maritime Pilots Association IVA = Interne Verzelfstandigd Agentschap J. j = juncto IV

6 L. LB (wet) = loonbelasting (wet 1964 Nederland) LJN = Landelijk Jurisprudentie Nummer (Nederland) LMBV = Loodswezen Materieel BV LOA = Loodsen op afstand LW = Loodsenwet M. MARCOM-A = Maritime Communication-A MDK = agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust MMP = Master Maritime Piloting MOW = ministerie van Mobiliteit en Openbare Werken MRCC = Maritiem Reddings- en Coördinatie Centrum MvT = Memorie van Toelichting N. NJFS = Nederlandse Jurisprudentie Feitenrechtspraak Strafzaken NLBV = Nederlands Loodswezen BV NLC = Nederlandse Loodsencorporatie NMa = Nederlandse Mededingingsautoriteit NVAO = Nederlands-Vlaamse accreditatieorganisatie O. OM = Openbaar Ministerie OTR = Opleiding Tot Registerloods P. Pag. = pagina PC = permanente commissie P-G = Procureur Generaal PZC = Provinciale Zeeuwse Courant R. RLC = Regionale Loodsencorporatie S. SR = Schelde Reglement Stb. = Nederlands Staatsblad Stcrt. = Nederlandse Staatscourant STCW95 = Standards of Training, Certification and Watchkeeping de dato 1995 STODEL = Stichting Opleiding en Deskundigheidsbevordering Registerloodsen Sv = Scheidingsverdrag 1839 Svw = Scheepvaartverkeerswet T. Trb. = Tractatenblad TPR = Tijdschrift voor Privaatrecht V

7 V. VenW = Verkeer en Waterstaat (voormalig ministerie Nederland) Vlaams loodsdienst Decreet = Decreet betreffende de organisatie en de werking van de loodsdienst van het Vlaams gewest en betreffende de brevetten van havenloods en boot-man. VPS = Vlaams personeelsstatuut VROM = Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (voormalig ministerie Nederland) VTS = Vessel Traffic Services W. WMR = Wet markttoezicht registerloodsen. WSNP = Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen WvK = Wetboek van Koophandel Z. Zbo = Zelfstandig bestuursorgaan ZW = Ziektewet (Nederland) VI

8 Inleiding Motivering van de keuze van het onderwerp Vanwege mijn nautische achtergrond en mijn werkzaamheden als Nederlandse registerloods op de Schelde leek het mij interessant om een onderzoek te gaan doen naar een onderwerp dat zowel bij mijn werk als bij mijn studie aan zou sluiten. Een onderwerp dat van belang is voor de praktijk, waar ik een beperkte kennis van had, maar goed aansluit bij mijn studie betreft de aansprakelijkheid van registerloodsen. In eerste instantie was het de bedoeling om de aansprakelijkheid van loodsen in de Hamburg Le Havre range te onderzoeken en te vergelijken. Na een gesprek met Prof. Dr. E. Somers kwam ik tot de conclusie dat dit onderzoek niet te realiseren zou zijn binnen de gestelde termijn en heb ik in overleg met Prof. Dr. E. Somers besloten dat ik het onderzoek in mijn masterproef beperk tot de aansprakelijkheid van loodsen in Nederland en België. Probleemstelling Tijdens het schrijven van mijn masterproef kwam ik onderstaande tekst tegen, welke tekst een interessante inleiding vormt voor mijn probleemstelling en duidelijk aangeeft waarom ik naar zowel het straf-, civiel- en tuchtrecht onderzoek heb gedaan: De leden van de fracties van de VVD en D66 informeren of zij het goed zien dat de strafrechtelijke en de civielrechtelijke rechtsgangen open blijven naast de tuchtrechtelijke procedure. Die veronderstelling is juist. De drie genoemde procedures bestaan naast elkaar en dienen elk een ander doel. Het tuchtrecht is er primair voor om de beroepsstandaard, ( ), te handhaven. ( ), teneinde nakoming van de beroeps- en gedragsregels af te dwingen. Het tuchtrecht heeft niet tot doel om te komen tot individuele genoegdoening van de klager (hoewel deze in de praktijk een tuchtrechtelijk veroordeling vaak wel als zodanig zal ervaren). Het civiel recht kan wel dienen voor individuele genoegdoening. Iemand die persoonlijk gedupeerd is ( ) kan een civiele procedure beginnen teneinde zijn schade vergoed te krijgen. Als voorts voldaan is aan een wettelijke delictsomschrijving in het Wetboek van strafrecht is, naast het tuchtrecht, ook het strafrecht van toepassing op de gewraakte handeling ( ). Het doel van het strafrecht is het beschermen van de rechtsorde tegen (ernstige) inbreuken. Het strafrecht is niet gericht op kwaliteitsbewaking van de beroepsuitoefening. Het tuchtrecht, civiele recht en het strafrecht hebben dus verschillende functies en kunnen alle drie in een zaak naast elkaar van toepassing zijn. 1 Hoewel dit stuk geciteerd is uit de memorie van antwoord bij kamerstukken betreffende een wijziging van de Wet op het notarisambt komt hieruit wel goed naar voren dat de rechtsgang en dus de aansprakelijkheid, onderverdeeld moet worden in niet één maar in drie onderdelen, welke naast elkaar bestaan. Op grond van het vorenstaande ben ik een rechtsvergelijkend onderzoek gaan doen naar de aansprakelijkheid van loodsen in Nederland en België, op basis van de volgende probleemstelling: Zijn er verschillen in de tuchtrechtelijke-, civielrechtelijke-, en strafrechtelijkeaansprakelijkheid van de Nederlandse en Belgische loodsen, en zo ja waarom is dit zo? 1 Kamerstukken I 2013/14, 33569, C, p. 3-4 (MvA). VII

9 Verantwoording van de opzet In hoofdstuk 1 licht ik de werkzaamheden van een loods toe, worden de eisen om loods te worden en te blijven besproken en wordt de organisatiestructuur van het Nederlandse en Belgische Loodswezen weergegeven. Hoofdstuk 2 staat in het teken van de theoretische onderbouwing van het onderwerp. Hier wordt de tuchtrechtelijke-, civielrechtelijke-, en strafrechtelijke-aansprakelijkheid van de Nederlandse en Belgische loodsen besproken, nadat eerst is gekeken naar de rechten en de plichten van de loodsen. Hoofdstuk 3 is het laatste hoofdstuk. In dit hoofdstuk wordt aan de hand van een aantal uitspraken een vergelijking gemaakt tussen de theorie omtrent de aansprakelijkheid en de daadwerkelijke aansprakelijkheid van loodsen in de praktijk. Bij de bespreking van de uitspraken zal ik, waar relevant, ook mijn persoonlijke opvatting naar voren brengen. Het hoofdstuk wordt afgesloten met een conclusie. VIII

10 Hoofdstuk 1 Loodsen in Nederland en België 1.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt het begrip loods toegelicht, wordt ingegaan op de eisen waaraan (adspirant) loodsen moeten voldoen en wordt gekeken naar de structuur van het Nederlandse en het Belgische loodswezen. 1.2 De functieomschrijving van de loods De functieomschrijving van de Nederlandse loods zoals vervat in de Nederlandse Loodsenwet (LW), 2 en van de Belgische loods zoals vervat in het Decreet betreffende de organisatie en de werking van de loodsdienst van het Vlaams gewest en betreffende de brevetten van havenloods en boot-man (hierna het Vlaams loodsdienst Decreet genoemd), 3 zijn wat betreft de inhoud vergelijkbaar en geven deze functie en de status van de loods aan boord aan. Door de European Maritime Pilots Association (EMPA), 4 de overkoepelende Europese beroepsorganisatie, wordt een loods omschreven als: een persoon die onafhankelijk in de noodzakelijke lokale kennis en navigatie-informatie voorziet en die zichzelf tot het maximaal haalbare niveau heeft bekwaamd in het manoeuvreren met schepen binnen de havens en zijn overige beheersgebieden. 5 De EMPA geeft hiermee een algemene omschrijving van de functie van de loods aan boord en het voornaamste doel van de loods, namelijk het voorzien in het veilige verloop van het scheepvaartverkeer, in het (haven)gebied waarvoor hij is opgeleid De Nederlandse registerloods In de Loodsenwet wordt een onderscheid gemaakt tussen een registerloods en een nietregisterloods. Daar het in deze thesis gaat om de aansprakelijkheid van registerloodsen, zal ik de niet-registerloodsen verder buiten beschouwing laten. De registerloods is de adviseur van de kapitein aan boord. Bij bijzondere omstandigheden, bijvoorbeeld een storm, als gevolg waarvan de registerloods niet aan boord kan komen, kan de registerloods via het loodsen op afstand (LOA) de kapitein vanaf de wal adviseren. Met instemming van de kapitein mag de loods als verkeersdeelnemer optreden, wat inhoudt dat hij 6 dan de daadwerkelijke navigatie van het schip voert en in het eventuele manoeuvreren voorziet. Wel blijft de kapitein te allen tijde verantwoordelijk voor zijn schip. De persoon die als registerloods wenst te gaan werken wordt, zoals de naam reeds doet vermoeden, na het met goed gevolg afleggen van diverse theoretische en praktische examens ingeschreven in het Nederlandse loodsenregister. 7 Na inschrijving in het register staat de betreffende persoon geregistreerd als registerloods. Alsdan treedt hij als zelfstandig beroepsbeoefenaar in principe toe tot één van de drie regionale maatschappen, 8 met welke 2 Art. 1.1.b, 2.1, 2.2 en 4 LW, Nederlands Staatsblad (Stb.) 28 juli 1988, 353 (originele publicatie). 3 Art. 2:4, 2:5, 2:16 en 8 Vlaams loodsdienst Decreet, Belgisch Staatsblad (BS) 5 september 1995, De EMPA is een professionele non-profit organisatie welke ongeveer 5000 loodsen uit 25 Europese landen vertegenwoordigt. (datum van raadplegen ). 5 Supra noot 3. 6 Overal waar hij staat als aanduiding van de loods kan ook zij gelezen worden. 7 Art. 2 Loodsenregisterverordening, Nederlandse Staatscourant (Stcrt.) 30 december 2013, Art. 1655, 9e titel, Boek 7A Burgerlijk Wetboek (BW) Maatschap is eene overeenkomst, waarbij twee of meerdere personen zich verbinden om iets in gemeenschap te brengen, met het oogmerk om het daaruit ontstaande voordeel met elkander te deelen, Stb. 27 mei 1993,

11 maatschap hij reeds aan het begin van zijn opleiding een intentieovereenkomst (deel uitmakend van het leercontract) heeft gesloten. Met de maatschap komt de registerloods overeen zijn diensten namens de maatschap aan te bieden. Indien een registerloods zijn diensten gedurende een aaneengesloten periode van twee jaren niet meer kan (door arbeidsongeschiktheid) of wil aanbieden, wordt zijn overeenkomst met de maatschap ontbonden, en wordt hij uitgeschreven uit het register De Belgische loods In het Vlaams loodsdienst Decreet wordt de loods omschreven als diegene die in het bezit is van een door de Vlaamse overheid uitgereikt loodsbrevet. 10 Hij heeft als taak het verstrekken van inlichtingen en raadgevingen bij de navigatie van een vaartuig aan de gezagvoerder. Zowel bij het verstrekken van loodsadvies bij het gewone loodsen (het loodsen aan boord van een schip), als bij het loodsen op afstand ( ), treden de loodsen op als raadgever van de gezagvoerder. Alleen deze laatste heeft de leiding over het schip en de manoeuvres van het vaartuig. De loodsen kunnen ter uitvoering van hun opdracht, maar wel onder de uitsluitende verantwoordelijkheid van de gezagvoerder, alle door de gezagvoerder nuttig of nodig geachte en eventueel zelfs stilzwijgend gedoogde intellectuele en materiële handelingen verrichten, met inbegrip van handelingen die betrekking hebben op aspecten van de eigenlijke navigatie. 11 Wanneer de loods een handeling nodig acht waar de kapitein het niet mee eens is of die hij zelfs verbiedt, wordt de loods geacht te blijven adviseren en te proberen de kapitein te overtuigen van de noodzaak van zijn handelen (ditzelfde geldt overigens ook voor de Nederlandse registerloods). Hier geldt wederom dat de uiteindelijke verantwoordelijkheid bij de kapitein ligt. De Vlaamse loods is een overheidsfunctionaris. Dit in tegenstelling tot de Nederlandse registerloods die, sinds 1988, een zelfstandig ondernemer is. 1.3 Eisen (adspirant) loodsen Zoals vermeld in hoofdstuk 1.2 (omschrijving van de EMPA) dient een loods te beschikken over alle lokale/regionale kennis en navigatie informatie en dient hij zich tot het hoogst haalbare niveau te bekwamen in het manoeuvreren met schepen. Hiertoe worden er, zowel bij het aangaan van een leerovereenkomst voor het beroep van loods (de adspirant loods), als ook bij de verdere ontwikkeling van de loods (de zogenoemde lengte opbouw ), zeer strenge eisen gesteld. De Internationale Maritieme Organisatie (IMO) 12 heeft in een aangenomen resolutie 13 een aantal aanbevelingen gedaan met betrekking tot de training van loodsen, de eisen waaraan 9 Art. 24 LW, Stb. 28 juli 1988, 353. Thans ligt een wetsvoorstel voor tot wijziging van een aantal bepalingen uit de Loodsenwet, waaronder artikel 24. Kamerstukken II, 2011/12, 33250, nr. 2, p (Voorstel van wet), welke bij het voltooien van deze masterproef reeds een op een is overgenomen. Infra noot 23, pagina Art. 2.6 en 6. 1 Vlaams loodsdienst Decreet, BS 5 september 1995, Art. 8 Vlaams loodsdienst Decreet, BS 5 september 1995, Gespecialiseerd agentschap van de Verenigde Naties, verantwoordelijk voor de veiligheid van de scheepvaart en het voorkomen van mariene vervuiling door de scheepvaart, opgericht als IMCO in 1948 tijdens de conferentie van Geneve, en omgedoopt tot IMO in History of IMO - (datum van raadplegen ). 13 Aanbevelingen ten behoeve van training, certificering en voor operationele procedures voor loodsen, anders dan diepzee loodsen, Resolutie A.960(23)(agenda item 17) van de IMO (5 december 2003), IMODocs - (datum van raadplegen ). 2

12 loodsen moeten voldoen en de manier waarop een en ander dient te worden vormgegeven. De Nederlandse en Belgische overheden hebben de in deze resolutie gedane aanbevelingen geïmplementeerd in de Nederlandse en Belgische wetgeving Eisen Nederlandse (adspirant) registerloodsen De eisen gesteld aan een Nederlandse adspirant registerloods waren tot 1 januari 2014 (het moment waarop de later in dit deel te bespreken nieuwe wet en regelgeving van kracht werd) vervat in de Nederlandse Loodsenwet. 14 In de Loodsenwet is de mogelijkheid gelaten om door middel van regelingen en verordeningen, op te stellen en uit te voeren door de loodsencorporaties, 15 en andere wetten en besluiten, de eisen verder vorm te geven. 16 Van deze mogelijkheid werd tot 1 januari 2014 gebruik gemaakt door de volgende wetten, besluiten, verordeningen en regelingen: - Algemene wet erkenning EG-beroepskwalificaties, Stb. 20 december 2007, 530; - Art. 18, 19, 20, 22 en 22a, 3 vaarbevoegdheden, kennis- en ervaringseisen Wet zeevarenden, Stb. 29 december 1997, 757; - Art. 104 Besluit zeevarenden handelsvaart en zeilvaart, Stb. 27 juli 2012, 357; - Art 2, 11 en 12 Besluit adspirant-registerloodsen, Stb. 18 augustus 1988, 392; - Regeling erkenning EG-beroepskwalificaties registerloodsen en certificaatloodsen, Stcrt. 7 juli 2008, 128; - Art. 2 Vaststelling verordening inzake vaststelling van de leerovereenkomst, Stcrt. 18 augustus 1988, 168; en zoals hierboven vermeld in de Resolutie A.960(23)(agenda item 17) van de IMO. 17 Om te voorzien in de opleiding tot registerloods heeft de Nederlandse loodsencorporatie bij de verzelfstandiging in 1988 de Stichting Opleiding en Deskundigheidsbevordering Registerloodsen (STODEL) opgericht. 18 De Nederlandse overheid heeft bij het proces tot verzelfstandiging van het Nederlandse loodswezen aangegeven een zeer beperkte en voornamelijk kwaliteitsbewakende rol te willen hebben bij de opleiding van (aspirant)- registerloodsen, zoals blijkt uit de navolgende tekst uit de parlementaire geschiedenis: Adspirant-loodsen zullen, evenals thans, een algemene en een locale opleiding dienen te volgen die door de algemene raad onderscheidenlijk door het bestuur van de betreffende regionale corporatie zullen worden verzorgd. De overheid dient slechts bij de kwaliteitseisen en bewaking daarvan een rol te spelen. Dit wordt voorzien in de wettelijke vaststelling van de exameneisen en het toezicht op die examens door rijksgecommitteerden (artikel 20) Art. 19 en 20 LW, Stb. 28 juli 1988, Infra De corporatie. 16 Art LW, Stb. 28 juli 1988, Resolutie A.960(23)(agenda item 17) van de IMO (5 december 2003), IMODocs - (datum van raadplegen ); Art. 19 en 20 LW, Stb. 28 juli 1988, 353; Algemene wet erkenning EGberoepskwalificaties, Stb. 20 december 2007, 530; Art. 18, 19, 20, 22 en 22a, 3 vaarbevoegdheden, kennis- en ervaringseisen Wet zeevarenden, Stb. 29 december 1997, 757; Art. 104 Besluit zeevarenden handelsvaart en zeilvaart, Stb. 27 juli 2012, 357; Art. 2, 11 en 12 Besluit adspirant-registerloodsen, Stb. 18 augustus 1988, 392; Regeling erkenning EG-beroepskwalificaties registerloodsen en certificaatloodsen, Stcrt. 7 juli 2008, 128; Art. 2 Vaststelling verordening inzake vaststelling van de leerovereenkomst, Stcrt. 18 augustus 1988, de Stichting Opleiding en Deskundigheidsbevordering Registerloodsen (STODEL). (datum van raadplegen 05 december 2013). 19 Kamerstukken II 1987/88, 20290, nr. 3, p. 42 (Memorie van Toelichting - MvT) juncto (j ) Algemene raad Art. 6-8, bestuur van de regionale corporatie Art , Stb. 28 juli 1988,

13 Dit overheidstoezicht is, zoals verderop in deze paragraaf valt te lezen, thans veranderd. De (toekomstig) adspirant-registerloods gaat een leerovereenkomst aan met een van de regionale corporaties en met STODEL. Interessant aan deze overeenkomst is dat, ondanks het op arbeid gerichte karakter, deze overeenkomst voor wat betreft artikel 2 Wet loonbelasting (LB) niet gezien moet worden als een privaatrechtelijke dienstbetrekking (arbeidsovereenkomst), met de daaraan gekoppelde verplichtte werknemersverzekeringen. 20 Deze conclusie kan worden getrokken naar aanleiding van een recente uitspraak van de Hoge Raad der Nederlanden (HR), waarin het advies van Advocaat-Generaal (A-G) Niessen gevolgd werd. De Advocaat-Generaal (A-G) Niessen was van mening dat: de activiteiten van de leerling-registerloodsen (overwegend) gericht zijn op het vergaren van kennis en vaardigheden en niet op het verrichten van productieve arbeid in de zin van een dienstbetrekking. 21 Wel was hij van mening dat er een premieplicht met betrekking tot de Ziektewet (ZW) bestaat, daar het hier om zogenaamde fictieve dienstbetrekking gaat. 22 Op 13 september 2012 is er een wet tot wijziging van een aantal wetten, houdende regels betreffende zelfstandige bestuursorganen (zbo) die onder de Minister van Infrastructuur en Milieu (IenM) ressorteren en enige wijzigingen ter actualisatie, vereenvoudiging en verduidelijking (Aanpassingswet zbo s IenM aan de Kaderwet zbo s) tot stand gekomen. 23 Uit het hierna volgende stukje van de memorie van toelichting bij deze Aanpassingswet volgt de oorsprong: Per 1 februari 2007 is de Kaderwet zelfstandige bestuursorganen (Kaderwet) in werking getreden. Deze wet harmoniseert de positie en sturing van de zelfstandige bestuursorganen (zbo s). Ingevolge artikel 2, tweede lid, Kaderwet is deze wet op zbo s die vóór het tijdstip van inwerkingtreding van de Kaderwet zijn ingesteld, alleen van toepassing indien dit wettelijk wordt bepaald. Het voorliggende wetsvoorstel beoogt acht zbo s onder de werking van de Kaderwet te brengen. Daarnaast dient dit wetsvoorstel ertoe om een aantal zbo s als zelfstandige bestuursorganen op te heffen. Het betreft hier zbo s die behoren tot een van de twee voormalige beleidsterreinen die thans onder de Minister van Infrastructuur en Milieu (IenM) ressorteren: voormalig Verkeer en Waterstaat (VenW) en voormalig Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM). 24 Het gevolg van deze Aanpassingswet voor het loodswezen, de Loodsenwet en de Scheepvaartverkeerswet (SvW) volgt uit het volgende stuk uit dezelfde Memorie van Toelichting (MvT): 3. Zbo s die als zelfstandig bestuursorgaan worden opgeheven In de mededeling op grond van artikel 42 Kaderwet van de voormalige Minister van Verkeer en Waterstaat, de reeds in de inleiding genoemde brief d.d. 17 januari 2008, is aangegeven dat bij een aantal zbo s de zbo-status zal worden beëindigd. Bij een deel daarvan is wijziging 20 Art. 2 Wet LB 1964, Stb. 29 december 2011, 651, j Art. 7:610 BW, Stb. 1 augustus 1996, HR. 3 mei 2013, LJN BY HR. 3 mei 2013, LJN BY8742, j Art. 4 lid 1 Ziektewet, Stb. 22 november 2005, 573, j Art. 7:750 BW, Stb. 19 juni 2003, Aanpassingswet zbo s IenM aan de Kaderwet zbo s, Stb. 2 oktober 2012, Kamerstukken II 2011/12, 33250, nr. 3, p. 1 (MvT), j Art. 2.2 Kaderwet zelfstandige bestuursorganen, Stb. 30 november 2006,

14 op het niveau van de formele wet vereist, bij anderen is wijziging op het niveau van lagere regelgeving noodzakelijk. Hierna wordt ingegaan op de organisaties voor wie het opheffen van de zbo-status het treffen van andere wetgeving noodzakelijk maakt. a. Examencommissies nautische beroepen (registerloodsen, verklaringhouders, certificaat- of noordzeeloodsen, en VTS-operators) ( ) Beoogd wordt uiteindelijk te komen tot één nieuwe algemene maatregel van bestuur ter uitvoering van alle in de Svw en Lw ter zake relevante wetsartikelen. In dit ene besluit zullen voor de hier bedoelde beroepsgroepen alle bepalingen die betrekking hebben op de vereiste (voor)opleiding, de onderwerpen waarop het examen in elk geval betrekking moet hebben, de wijze van examineren en de aan de bevoegdheid tot de uitoefening van het beroep gestelde overige voorwaarden en -verplichtingen, bijeen worden gebracht. De op dit moment bestaande algemene maatregelen van bestuur zullen in verband daarmee worden ingetrokken. Daarnaast wordt met de diverse beroepsgroepen gesproken over certificering of accreditatie van de opleiding of onderbrenging van de examens bij een organisatie die daarin gespecialiseerd is. Hieronder zal per beroepsgroep nader worden ingegaan op de huidige situatie en de wijzigingen daarin. i. Registerloodsen (artikel IX (wijziging Lw), onderdeel D, E, en H) Op grond van de Svw zijn zeeschepen, voor zover zij daarvan niet zijn vrijgesteld, verplicht op bepaalde scheepvaartwegen gebruik te maken van de diensten van een registerloods. Op grond van de Lw zijn de algemene raad van de Nederlandse loodsencorporatie (Nlc) en de besturen van de regionale loodsencorporaties verantwoordelijk voor de landelijke respectievelijk regionale opleiding tot registerloods. In het Besluit adspirant-registerloodsen wordt deze besturen de opdracht gegeven examencommissies in te stellen die verantwoordelijk zijn voor de examinering van aspirant-registerloodsen. In het onderhavige wetsvoorstel wordt de algemene raad van de Nlc (die blijkens de mededeling van 17 januari 2008 als zbo niet onder de Kaderwet wordt geplaatst) direct verantwoordelijk gemaakt voor zowel de opleiding als de examinering van personen die het beroep van registerloods willen uitoefenen. In verband met het hierop te houden toezicht wordt verwezen naar punt b van deze paragraaf. De voorgestelde wijzigingen leiden ertoe dat het huidige Besluit adspirant-registerloodsen (waarin met name regels zijn gesteld in verband met de in te stellen examencommissies en de wijze van examineren) grotendeels kan worden ingetrokken. De nog resterende bepalingen met eisen ten aanzien van de (voor)opleiding, kundigheid, ervaring en lichamelijke en geestelijke geschiktheid zullen in een nieuw besluit worden opgenomen. Voor de volledigheid wordt hier nog opgemerkt dat Nlc voorbereidingen aan het treffen is om de opleiding voor registerloods te laten accrediteren door de Nederlands-Vlaamse accreditatieorganisatie (NVAO). 25 Betreffende dit laatste stukje uit de MvT, met betrekking tot de accreditatie van de opleiding, deze is op het moment van schrijven van deze masterproef nog in volle gang, en betreft het omvormen van de Opleiding Tot Registerloods (OTR) tot een Hoger Beroepsonderwijs HBOmaster opleiding Master Maritime Piloting (MMP). 25 Kamerstukken II 2011/12, 33250, nr. 3, p (MvT), j Art. 42 Kaderwet zelfstandige bestuursorganen, Stb. 30 november 2006,

15 Op 1 januari 2014 zijn het, aan de Aanpassingswet zbo s IenM aan de Kaderwet zbo s uitvoering gevende, Besluit opleidingen en bevoegdheden nautische beroepsbeoefenaren en de Regeling opleidingen en bevoegdheden nautische beroepsbeoefenaren, welke uitvoering moeten geven aan de Aanpassingswet zbo s IenM aan de Kaderwet zbo s, van kracht geworden. Met het van kracht worden van dit besluit en deze regeling zijn artikel 19 en 20 van de Loodsenwet, het Besluit adspirant-registerloodsen, de Regeling erkenning EGberoepskwalificaties registerloodsen en certificaatloodsen en de Verordening inzake vaststelling van de leerovereenkomst komen te vervallen. 26 Het Besluit opleidingen en bevoegdheden nautische beroepsbeoefenaren geeft slechts een zeer summiere beschrijving van de eisen en geen verdere verwijzing naar andere regelingen en/of verordeningen, behalve dan naar de Regeling opleidingen en bevoegdheden nautische beroepsbeoefenaren. In het Besluit wordt verwezen naar de verantwoordelijkheid van de algemene raad (van de NLC) en naar karaktereigenschappen van de kandidaat adspirant-registerloods, welke terug te vinden zijn in enkele interne regelingen van het loodswezen. 27 Deze regelingen zijn terug te vinden als bijlage bij deze masterproef, daar het gaat om interne (niet gepubliceerde) regelingen. Voor de toelating tot de opleiding worden aan de beoogde adspirant-registerloods de navolgende eisen gesteld, welke terug te vinden zijn in de Toelatingsregeling OTR: 28 a. goede beheersing van de Nederlandse taal in woord en geschrift. b. in het bezit zijn van: i. het algemeen certificaat voor de maritieme radiocommunicatie (MARCOM A certificaat of het algemeen certificaat van operator GMDSS); en ii. een bewijs dat de maritiem resource management-basis met goed gevolg is afgerond; c. in het bezit zijn van een van de onderstaande diploma s of (vaardigheids)bewijzen: i. de graad van Bachelor met voorkeur het diploma Maritiem officier of met het diploma Ships officer en een geldig vaarbevoegdheidsbewijs waarop ten minste vermeld staat chief mate all ships zonder beperkingen ; ii. het bewijs van vaardigheid dat de nautische opleiding voor officier bij de Koninklijke marine met goed gevolg is afgerond, het bewijs van Zeewachtstandaard B is toegekend en het bewijs dat de opleiding van commandocentrale-officier is afgerond; iii. het bewijs dat de opleiding tot navigatie-officier groot bovenwater met goed gevolg is afgelegd; iv. het bewijs van vaardigheid dat de nautische opleiding voor officier bij de Koninklijke marine en Zeewachtstandaard B met goed gevolg is afgerond in combinatie met het kennisbewijs wachtstuurman alle schepen en een geldig vaarbevoegdheidsbewijs waarop ten minste vermeld staat chief mate all ships zonder beperkingen; v. het Licentiaat in de nautische wetenschappen; of vi. een positieve beschikking van het instellingsbestuur waarin over de aanvraag tot het verkrijgen van erkenning van EG-beroepskwalificaties voor het beroep van registerloods en de daarbij behorende documenten, bedoeld in artikel 13, eerste lid 26 Besluit opleidingen en bevoegdheden nautische beroepsbeoefenaren, Stb. 19 december 2013, 553; Regeling opleidingen en bevoegdheden nautische beroepsbeoefenaren, Stcrt. 23 december 2013, Zie Toelatingsregeling OTR (Bijlage I, blz ) en Onderwijs en examenregeling OTR:MMP (Bijlage II, blz ). 28 Art. 2 Bijlage I, blz

16 juncto artikelen 14 tot en met 17 van de Algemene wet erkenning EGberoepskwalificaties. d. in voldoende mate beschikken over de karaktereigenschappen om uiteindelijk als registerloods te kunnen optreden en functioneren; e. het beschikken over een medische verklaring van geschiktheid, waaronder een geldige geneeskundige verklaring van geschiktheid voor de zeevaart als bedoeld in artikel 40, eerste lid, van de Wet zeevarenden uitgegeven door een door het instellingsbestuur aangewezen medische keuringsinstantie; en f. het doorlopen hebben van de procedure als bedoeld in artikel Onder de karaktereigenschappen als bedoeld in het eerste lid, onderdeel d, om uiteindelijk als registerloods te kunnen optreden en functioneren wordt ten minste en in onderlinge samenhang verstaan: a. inzicht in en gevoel hebben voor manoeuvreren en navigeren; b. doorzettingsvermogen; c. analytisch vermogen; d. zelfstandig en in teamverband kunnen werken; e. voldoende communicatief; en f. stressbestendig. De eisen waar een, krachtens artikel 3 van de Toelatingsregeling OTR (Bijlage I), toegelaten adspirant tijdens de opleiding aan moet voldoen, staan beschreven in de Onderwijs en Examenregeling OTR:MMP (Bijlage II). Zij omvatten kort samengevat het volgende: - hij moet de algemene (landelijke) opleiding met goed gevolg afronden; - hij moet de regionale theoretische opleiding met goed gevolg afronden; - hij moet de voorgeschreven hoeveelheid overzichtsreizen voltooien voor het theoretische examen; - hij moet de regionale praktische examens (examenreizen) met goed gevolg afronden. Ook nadat hij is toegelaten tot het beroep van registerloods worden aan de betreffende registerloods eisen gesteld, te weten: 29 - minimaal 70 reizen in 24 aaneengesloten maanden volbrengen; 30 - bij verhoging van lengte, zoals beschreven in de Bevoegdhedenverordening registerloodsen 1995, radarsimulatortrainingen volgen; 31 - eens in de vier jaren een persoonlijke veiligheidstraining volgen; - eens in de twee jaren een vernieuwing van de geneeskundige verklaring; - het volgen van trainingen zoals bedoeld in IMO resolutie 960(23)annex 1, artikel Eisen Belgische (adspirant) loodsen De eisen waaraan een Belgische (adspirant)-loods moet voldoen zijn, daar hij een overheidsfunctionaris is, vastgelegd in het Besluit van de Vlaamse Regering houdende vaststelling van de rechtspositie van het personeel van de diensten van de Vlaamse overheid 29 Deze eisen zijn wederom terug te vinden in Art. 4.1, 15.2 en 67.1 LW, Stb. 28 juli 1988, 353, en de daaraan uitvoering gevende Beroepsuitoefeningsverordening registerloodsen, Stcrt. 18 augustus 1988, Art. 24, lid 1f LW, Stb. 18 juli 2012, 329, j Art. 3 Loodsenregisterverordening, Stcrt. 30 december 2013, Art Bevoegdhedenverordening registerloodsen 1995, Stcrt. 16 mei 1995, Art. 5.5 Annex 1, aanbevelingen ten behoeve van training, certificering en voor operationele procedures voor loodsen, anders dan diepzeeloodsen, Resolutie A.960(23)(agenda item 17) van de IMO (5 december 2003), IMODocs - (datum van raadplegen ). 7

17 (Vlaams personeelsstatuut (VPS)). 33 Uit de aan het VPS gekoppelde bijlage IV 34 is op te maken dat een loods valt binnen het administratieve niveau A, uit bijlage II 35 volgt dat een loods in het bezit moet zijn van een masterdiploma in de nautische wetenschappen of een daaraan gelijkgesteld licentiaat. Verdere eisen staan beschreven in het VPS en het Besluit tot oprichting van het Agentschap voor Maritieme Dienstverlening, 36 en omvatten het volgende: 37 - hij moet een gedrag hebben dat overeenstemt met de functie; 38 - hij moet de burgerlijke en politieke rechten genieten; - hij moet de medische geschiktheid bezitten, vereist voor de uit te oefenen functie, gecontroleerd door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer van de Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk; - hij moet voldoen aan de voor de functie van loods specifieke selectie criteria, welke terug te vinden zijn op de site van Selor (het organisatiedeel van de overheid dat zorg draagt voor rekrutering); 39 - hij moet in het bezit zijn van een geldig vaarbevoegdheidsbewijs Standards of Training, Certification and Watchkeeping (STCW 95) van gezagvoerder alle schepen met 36 maanden ervaring als wachtoverste; 40 - hij moet kennis hebben van de regelgeving inzake nautische aangelegenheden, een gedegen kennis van de scheepvaart-, politie- en administratieve reglementen, specifieke kennis van hydrografie, radarnavigatie, moderne plaatsbepalingssystemen, scheepstechniek en manoeuvreren; - hij moet kennis van het nautisch Engels bezitten. De adspirant loodsen worden, net als alle ambtenaren, geselecteerd via een selector 41 (de basisselectie) die de selecties organiseert op basis van de personeelsbehoeften van de lijnmanager(s) 42 welke de eindselectie voorzien. De kandidaten worden aangeworven op basis van rangschikking in de wervingsreserve, voor een van de vier korpsen waaruit het Belgische loodswezen bestaat. 43 Hierna worden de adspirant loodsen 12 maanden zowel praktisch als theoretisch onderwezen door loodsen, waarbij ze de kneepjes van het vak bijgeleerd krijgen. Gedurende en aan het einde van deze 12 maanden vinden er theoretische en praktische examens plaats. De kandidaat die aan het eind van de 12 maanden alle examens met goed gevolg afgerond heeft, legt de ambtenaren-eed af en mag zich dan loods noemen. 33 VPS, BS 27 maart 2006, (datum van raadplegen 14 juli 2013). 34 Bijlage IV - Organiek reglement (niveau A, B, C, D) blz VPS, BS 27 maart 2006, Bijlage II - Koppeling diploma administratief niveau A VPS, BS 27 maart 2006, Besluit van de Vlaamse Regering tot oprichting van het intern verzelfstandigd agentschap zonder rechtspersoonlijkheid Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust, BS 30 november 2005, Art. 1-30, hoofdstuk 1, Deel III. Rekrutering en selectie van het personeel VPS, BS 27 maart 2006, ; en (datum van raadplegen 2 augustus 2013). 38 Deel III, hoofdstuk 1 rekrutering en selectie van het personeel VPS, BS 27 maart 2006, selectietesten; /testen/selectietesten (datum van raadpleging 09 oktober 2013). 40 IMODocs - Voorschrift II/2 STCW-95, Resolutie van de IMO (7 juli 1978) gewijzigd op 7 juli Art. I.2 lid 19 selector: het professioneel orgaan dat advies geeft over het selectiegebeuren; de lijnmanager in de gevallen zoals bepaald in dit besluit VPS, BS 27 maart 2006, Art. I.2 lid 10 lijnmanager: het hoofd van een entiteit, van het secretariaatspersoneel van een strategische adviesraad of van het Gemeenschapsonderwijs die het hiërarchisch en functioneel gezag over het personeel van die entiteit, raad of instelling uitoefent VPS, BS 27 maart 2006, Het Belgische loodswezen bestaat uit vier korpsen, te weten: het rivier-korps, het zee-korps, het kanaal-korps en het kust-korps. De cijfers - (datum van raadplegen 06 juni 2013). 8

18 Gedurende de carrière van de loods wordt hij meerdere keren geëvalueerd en volgt hij, bijvoorbeeld voordat hij in bevoegdheid wordt verhoogd, simulatortrainingen. Verder volgt hij iedere 2 jaar veiligheidstrainingen. Hierbij dient te worden opgemerkt dat, zoals gemeld, ook Nederlandse registerloodsen simulator- en veiligheidstrainingen volgen. 1.4 Structuur loodswezen Al sinds het prille begin van de scheepvaart 44 worden loodsen met lokale kennis van het gebied ingezet aan boord van schepen, om deze schepen veilig de havens in of de rivieren op te loodsen. In 1968 is er door de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) een resolutie aangenomen welke de noodzaak van lokaal bekende loodsen erkend en waarin samengevat wordt gezegd dat overheden een loodsdienst moeten organiseren in de gebieden waar zulks een loodsdienst bij zou dragen aan de veiligheid van de navigatie. 45 Uit het vorenstaande kan afgeleid worden dat, daar Nederland en België beiden lid zijn van de IMO, de structuur van hun loodsdiensten in beginsel die van een overheidsdienst is. Tot 1988 was dit voor beide landen ook het geval. In 1988 is het Nederlandse loodswezen echter geprivatiseerd. Voor België is tot op heden betreffende deze overheidsdienst weinig veranderd. Sinds 1 januari 2001, met het van kracht worden van het Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de organisatie van de Dienst met afzonderlijk beheer Loodswezen, 46 heeft het Vlaams loodswezen echter een grotere autonomie gekregen, zodat het uitgebouwd kan en gaat worden tot een uitvoerend en operationeel bedrijf, grotendeels transparant qua kosten en prijsvorming Nederlands loodswezen sinds De structuur van het Nederlands loodswezen De Nederlandse overheid is verantwoordelijk voor de wetgeving betreffende het loodsen van schepen, voor de bepaling van de loodsgeldtarieven binnen Nederland en voor het toezicht op de naleving. De Nederlandse overheid heeft het financiële toezicht betreffende het loodswezen gedelegeerd naar de Autoriteit Consument & Markt (ACM) (voorheen de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMA)), 47 met het invoeren van de Wet markttoezicht registerloodsen op 20 december Het ontstaan van deze wet vindt zijn grondslag in het feit dat de Nederlandse overheid van mening was dat uit mededingingsoogpunt het Nederlands loodswezen gezien moest worden als een collectief monopolist Daar waar vanaf de vroegste tijden zeeschepen behoefte hadden aan hulp om op lokale wateren en de aansluitende stroomgebieden op zee te varen, ontstonden loodsdiensten. Er bestaan afbeeldingen uit ca vóór onze jaartelling van de loods Knem Hotep, die loodsdienst verrichtte op de Nijl. (datum van raadplegen 2 juni 2013). 45 Recommendation on pilotage, agenda item 4, Resolutie A.158 (ES.IV) van de IMO (27 november 1968), IMODocs - (datum van raadplegen ). 46 Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de organisatie van de Dienst met afzonderlijk beheer Loodswezen, BS 15 februari 2001, Onderwerpen-vervoer-loodswezen - (datum van raadplegen 12 juli 2013). 48 Wet markttoezicht registerloodsen, Stb. 27 december 2007, Kamerstukken II 2006/07, 30913, nr. 3, p. 1 (MvT). 9

19 Het Nederlands loodswezen is sinds 1988 een geprivatiseerd bedrijf bestaande uit: - de Nederlandse Loodsencorporatie (NLC), 50 gestructureerd zoals voorgeschreven in Hoofdstuk III, artikelen 6 tot en met 9, van de Nederlandse loodsenwet, en bestaande uit alle registerloodsen van Nederland die de vennoten van het bedrijf zijn; - de Regionale Loodsencorporaties (RLC s), gestructureerd als maatschappen, vormgegeven volgens Hoofdstuk III, artikelen 10 tot en met 13, van de Nederlandse loodsenwet, en bestaande uit alle registerloodsen in een regio; 51 - de Nederlands Loodswezen BV (NLBV), gestructureerd volgens de statuten van de Nederlands Loodswezen B.V. statutair gevestigd te Rotterdam, de dato 13 oktober 2005, en opgericht door de registerloodsen als facilitair bedrijf; - de Loodswezen Materieel B.V. (LMBV), gestructureerd volgens de statuten van de Loodswezen Materieel B.V., statutair gevestigd te Rotterdam de dato 3 mei 2011, met als doel het optreden als bewaarder van vermogensbestanddelen, die economisch aan anderen (de registerloodsen) in eigendom toebehoren. Onderstaand organogram geeft de structuur van het Nederlands loodswezen, zoals hierboven beschreven. NLC Nederlandse overheid: Ministerie van Economische Zaken ACM LMBV NLBV SM RR A-IJ Noord De corporatie Het Nederlands Loodswezen heeft zich op grond van artikel 6 van de Loodsenwet 52 georganiseerd als een corporatie (NLC), ingericht volgens artikel 134 van de Nederlandse Grondwet (GW), 53 met een voorzitter, een algemene raad en een ledenvergadering. De keuze 50 Art. 117 lid a, 8 e titel, Boek 10, BW. corporatie: een vennootschap, vereniging, coöperatie, onderlinge waarborgmaatschappij, stichting of andere als zelfstandige eenheid of organisatie naar buiten optredend lichaam of samenwerkingsverband, Stb. 19 mei 2011, Nederland kent vier regio s te weten; Noord, Amsterdam-IJmond, Rotterdam-Rijnmond en Scheldemond. (datum van raadplegen 20 juli 2013) (alleen toegankelijk met wachtwoord). 52 Art. 6 LW, Stb. 28 juli 1988, Art. 134 GW, Stb. 4 september 1840,

20 voor de rechtsvorm van corporatie (een openbaar lichaam van beroep) had als doel om langs publiekrechtelijke weg de nodige waarborgen ten scheppen voor de bescherming van de bij het loodsen van zeeschepen betrokken belangen, in het bijzonder tot de kwaliteit en de continuïteit van de te verzorgen dienstverlening. 54 Bij de uiteindelijke rechtsvormkeuze is een achttal belangrijk geachte aspecten als uitgangspunten gehanteerd (waarbij naast de door de overheid van doorslaggevend belang geachte uitgangspunten rekening is gehouden met door de loodsen aangegeven wensen), waaronder: het zelf regelen van de organisatie en uitvoering van de loodsdienst, het geen zitting hebben van de overheid in (bestuurs)organen van de betreffende organisatie, het niet verkrijgen van de positie van werknemer door de loods, continuïteit van de dienstverlening, landelijk vaststellen van de loodsgeldtarieven. De betreffende uitgangspunten zijn getoetst aan zes rechtspersoonsvormen (vereniging, stichting, besloten vennootschap, naamloze vennootschap, openbaar lichaam voor bedrijf en openbaar lichaam voor beroep). Uit deze toetsing kwam naar voren dat het openbaar lichaam voor beroep als bedoeld in artikel 134 van de Grondwet het beste aansloot bij de betreffende uitgangspunten Belgisch loodswezen Ondanks het feit dat het Belgische loodswezen een overheidsdienst is, is de structuur van het organogram grotendeels gelijk aan het organogram van het (geprivatiseerde) Nederlandse loodswezen. Echter, gezien het feit dat het Belgisch loodswezen een overheidsdienst is, is hij niet onderhevig aan een extern toezicht. Vlaamse overheid (gewest): M.O.W. MDK Directeur Generaal DAB loodswezen DAB vloot Rivier Zee Kanaal Kust Bij besluit van de Vlaamse Regering 56 is het intern verzelfstandigd agentschap (IVA) zonder rechtspersoonlijkheid 57 Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust (MDK) Kamerstukken II 1987/88, 20290, nr. 3, p. 28 (MvT). 55 Kamerstukken II 1987/88, 20290, nr. 3, p (MvT). 56 Besluit van de Vlaamse Regering tot oprichting van het intern verzelfstandigd agentschap zonder rechtspersoonlijkheid Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust, BS 30 november 2005, Art. I. 2, lid 1 de diensten van de Vlaamse overheid: de departementen; de intern verzelfstandigde agentschappen, hierna te noemen IVA, zonder rechtspersoonlijkheid; lid 2 een Vlaams ministerie: het departement en de IVA zonder rechtspersoonlijkheid van een beleidsdomein; VPS, BS 27 maart 2006,