Veilig vervoer gevaarlijke stoffen per spoor,

Transcriptie

1 Veilig vervoer gevaarlijke stoffen per spoor, ook door Dordrecht en Zwijndrecht Vlissingen Mainport Rotterdam Rotterdam Zwijndrecht Dordrecht Breda Roosendaal Antwerpen Emmerich Venlo Situatieanalyse Dordrecht/Zwijndrecht Veiligheidsbevorderende maatregelen tot 2020 Structurele oplossing vanaf 2020

2 Veilig vervoer gevaarlijke stoffen per spoor, ook door Dordrecht en Zwijndrecht Over de spoorlijn die door de binnensteden van Dordrecht en Zwijndrecht loopt, worden veel gevaarlijke stoffen vervoerd. Het is dé transportroute tussen de havens van Rotterdam en Antwerpen en ook het transport tussen Rotterdam en Duitsland loopt via deze lijn. Daarmee is er in Nederland geen ander spoortraject door stedelijk gebied, waarover zoveel gevaarlijke stoffen worden vervoerd. Er gaan zelfs meer brandbare gassen door deze steden dan over de Betuweroute, ook na de realisatie van het Basisnet Spoor. Terwijl het Basisnet Vervoer Gevaarlijke Stoffen (bestaande uit de Basisnetten Spoor, Weg en Water) juist een duurzaam evenwicht beoogt tussen ruimtelijke ontwikkelingen, vervoer van gevaarlijke stoffen en veiligheid. Het feit dat de spoorlijn dwars door de binnensteden van Dordrecht en Zwijndrecht gaat, levert grote veiligheidsproblemen op. Door de exponentiële groei van het transport zijn de veiligheidsrisico s enorm toegenomen en overschrijden de risico s in ruime mate de normen van wat aanvaardbaar wordt geacht. Daarom moet de veiligheid van het vervoer van gevaarlijke stoffen over het spoor en de daaraan gekoppelde veiligheid van mensen in Dordrecht en Zwijndrecht sterk verbeterd worden. Risicobeheersing Door het voeren van een stringent ruimtelijk beleid stellen de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht alles in het werk om binnen hun mogelijkheden de risico s van het transport van gevaarlijke stoffen over het spoor te beheersen en/of te reduceren. Zij kunnen dit echter niet alleen. Het verbeteren van de veiligheidssituatie op en rond het spoor is vooral een taak van de rijksoverheid. 2

3 Zwijndrecht Cijfers en feiten Dordrecht m Google Maps * * na 2020 na 2020 ** *** Vervoerscijfers Vervoer brandbare gassen en zeer brandbare vloeistoffen per spoor Dordrecht/Zwijndrecht aantal wagons Vergelijk vervoer brandbare gassen en zeer brandbare vloeistoffen per spoor Betuweroute met Dordrecht/Zwijndrecht aantal wagons Transportroutes Zeebrugge Transportroutes gevaarlijke stoffen Vlissingen Den Helder Nieuw Vennep Sassenheim Leiden Amersfoort Den Haag Utrecht Delft Gouda Arnhem Mainport Rotterdam Rotterdam Gorinchem Tiel Emmerich Zwijndrecht Dordrecht Nijmegen Terneuzen Alkmaar IJmuiden Haarlem Amsterdam Moerdijk Breda Roosendaal Tilburg Bergen op Zoom Antwerpen s-hertogenbosch Helmond Eindhoven Leeuwarden Zwolle Venlo Roermond Groningen Assen Eemshaven Delfzijl Oberhau Duisburg Mönchen- Gladbach Düsseld Betuweroute 2020 * Dordrecht/ Zwijndrecht 2020 Brandbare gassen Zeer brandbare vloeistoffen * * ** *** Prognose Prognose laag Prognose hoog Gent Chemiecluster Betuweroute Brabantroute Relevante spoorweg Relevante autosnelweg Brussel Sittard Urmond Geleen Heerlen Maastricht Relevante waterverbinding N3 Dedicated goederenspoorlijn inclusief tunnel (gewenst/principeschets) 3 Köln

4 Veiligheidsbevorderende maatregelen voor veilig vervoer gevaarlijke stoffen per spoor tot Het Basisnet Spoor zal naar verwachting de veiligheidsproblematiek tot 2020 beheersbaar maken. Het uitvoeren van de volgende maatregelen is hiervoor wel een noodzakelijke voorwaarde. In uitvoering Sinds 2004 voeren de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht een strikt veiligheidsbeleid gebaseerd op het samen met het Rijk ontwikkelde Toetsingskader voor Externe Veiligheid (2004)/ Veiligheidsstudie Spoorzone Dordrecht - Zwijndrecht. Dit heeft geresulteerd in: Veiligheidszones In deze zones mag niet worden gebouwd, waardoor de veiligheidsrisico s sterk afnemen. Beperking van het ruimtelijk gebruik Bouw van bijvoorbeeld basisscholen, ziekenhuizen of woon-zorgcomplexen binnen een afstand van 200 meter tot het spoor is niet toegestaan, zodat de gevolgen van een ongeval beperkt worden. Extra investeringen in hulpverlening Hieronder vallen investeringen in extra brandweermaterieel, informatievoorziening en oefenfaciliteiten voor de Brandweer. Deze vergroten de mogelijkheden om op te treden bij een incident. Extra investeringen in ruimtelijke plannen Door de aanleg van vlucht- en toegangswegen alsmede bluswatervoorzieningen. Investeringen in een veiligere infrastructuur Waaronder investeringen in seinen. Recentelijk zijn een aantal aanvullende maatregelen afgesproken met de ministeries van VenW en VROM om de veiligheid positief te beïnvloeden, namelijk: ATB-Vv s Automatische Treinbeïnvloeding verbeterde versie (ATB-Vv) betreft het verbeteren van een aantal spoorwegseinen, zodat treinen geen rood licht kunnen negeren. Aanleg van voorzieningen De aanleg van voorzieningen voor brandweer en andere hulpverleners ter verbetering van de mogelijkheden om een incident te beheersen, zoals extra bluswater en een betere toegang tot het spoor.

5 Op de korte- en middellange termijn tot 2020 BLEVE arm rijden De kans op een explosie wordt sterk verkleind door het zoveel mogelijk rijden in bloktreinen. Dit zijn treinen uitsluitend bestaand uit ketelwagens of met brandbaar gas of met zeer brandbare vloeistoffen. Hetzelfde geldt voor een beperking van het vervoer van LPG samen met andere zeer brandbare vloeistoffen, zoals benzine. 40 km per uur rijden De snelheid van het goederentransport zou verlaagd kunnen worden naar 40 km per uur. Ook dit verkleint de kans op een ongeval. Een gevolg hiervan is echter dat de spoorcapaciteit voor zowel goederen- als personenvervoer afneemt. Betere wissels plaatsen Technische verbeteringen aan de wissels verkleinen de kans op ontsporingen. Met name de toepassing van deze maatregel in combinatie met ATB-Vv s geeft een sterke verbetering van de veiligheidssituatie. Stellen van bouwkundige- en installatietechnische eisen aan nieuwbouwprojecten bij het spoor Gemeenten krijgen de mogelijkheid aan nieuwbouwprojecten bij het spoor bouwkundige (bijvoorbeeld over de brandwerendheid van gevels)- en installatietechnische (bijvoorbeeld over ventilatie) eisen te stellen. Hiervoor is een aanpassing in het bouwbesluit nodig of moeten gemeenten een ander toepasselijk beleidsinstrument in handen krijgen. Meer ATB-Vv s plaatsen Door het gehele spoortraject in het stedelijk gebied van Dordrecht en Zwijndrecht te voorzien van (betere) ATB-Vv seinen wordt de kans op een incident sterk gereduceerd. 5

6 Oplossing voor veilig vervoer gevaarlijke stoffen per spoor vanaf Vanaf 2020 neemt het transport van gevaarlijke goederen per spoor weer sterk toe. Hierdoor wordt het veiligheidsprobleem voor Dordrecht en Zwijndrecht vergroot. Vervoer van gevaarlijke goederen per binnenvaartschip, met name het LPG-transport vanuit Vlissingen, verbetert de veiligheid maar is vanuit marktoptiek niet haalbaar. De kosten van het vervoer vallen in dat geval aanzienlijk hoger uit dan bij het huidige vervoer per spoor. Daarom is op de lange termijn een structurele oplossing noodzakelijk. Dedicated goederenspoorlijn inclusief tunnel (RoBel-lijn) Een maatregel om het veiligheidsprobleem in Dordrecht en Zwijndrecht structureel op te lossen is een dedicated goederenspoorlijn tussen Rotterdam en België die niet door de stedelijke omgeving rijdt. Onderzoek heeft aangetoond dat dit vanwege de ligging van rangeerterrein Kijfhoek alleen bereikt kan worden met een spoortunnel voor goederenvervoer. Het tunneltracé zou dan parallel aan de A16 komen te liggen. Het personenvervoer blijft in dat geval het huidige tracé gebruiken. Langs dit tracé kan intensief gebouwd worden, doordat de veiligheidsproblematiek wegvalt en de geluidshinder afneemt. Een belangrijk aandachtspunt bij aanleg van deze tunnel is de hulpverlening bij eventuele calamiteiten: hulpdiensten moeten in voorkomende situaties veilig en effectief kunnen optreden. Aan het ontwerp van de beoogde tunnel zullen op dit gebied dan ook stringente randvoorwaarden worden gesteld. Behalve aan de veiligheid draagt de RoBel-lijn ook bij aan de ontsluiting van de Rotterdamse haven, de ruimtelijke ontwikkeling en verbeterde leefbaarheid van Dordrecht en Zwijndrecht en de daarmee gepaard gaande economische groei in de Zuidvleugel van de Randstad.

7 Gouda m Principeschets tunnel dedicated goederenspoorlijn Kijfhoek Zwijndrecht Contact A.S. Scholten (Antoin) Burgemeester Zwijndrecht T E ascholten@zwijndrecht.nl D.A. van Steensel (Dion) Wethouder Milieu Dordrecht T E da.van.steensel@dordrecht.nl H.L. van Broekhoven (Hans) Public Affairs T E hl.van.broekhoven@dordrecht.nl R.W. Leegte (René) Gori Adviseur T E rene.leegte@eppa.nl Tweede Tol Dordrecht Dordrecht Zuid R. Kooman (Ronald) Milieubeleid T E r.kooman@dordrecht.nl G.W. Slager (Gert) Mobiliteitsbeleid T E gw.slager@dordrecht.nl Gemeente Dordrecht Postbus AA Dordrecht T F Colofon Moerdijk Betuweroute Relevante spoorweg Relevante autosnelweg Relevante waterverbinding N3 Maasterras Dedicated goederenspoorlijn inclusief tunnel (gewenst/principeschets) Tunnel Uitgave Gemeente Dordrecht, Sector Stadsontwikkeling, juli 2009 Realisatie Wendelyn van der Knoop Marketingcommunicatieadvies, Rotterdam Ontwerp Impuls Publiciteit, Alblasserdam Foto s Ronald Kooman Druk Haveka, Alblasserdam 7

8 Veilig vervoer gevaarlijke stoffen per spoor, ook door Dordrecht en Zwijndrecht In het kort Ernstig veiligheidsprobleem op en rond het spoor Door de exponentiële groei van het vervoer van gevaarlijke stoffen per spoor is er sprake van een ernstig veiligheidsprobleem op en rond het spoor in de binnensteden van Dordrecht en Zwijndrecht. Korte- en middellange termijn veiligheidsbevorderende maatregelen tot 2020 Met de realisatie van het Basisnet Spoor is dit probleem tot 2020 beheersbaar als de volgende maatregelen worden genomen: BLEVE arm rijden 40 km per uur rijden Meer ATB-Vv s (Automatische Treinbeïnvloeding verbeterde versie) plaatsen Betere wissels plaatsen Bouwkundige- en installatietechnische eisen stellen aan nieuwbouwprojecten bij het spoor Toename transport vanaf 2020 Vanaf 2020 ontstaat er opnieuw een ernstig veiligheidsprobleem door de naar verwachting sterke toename van het transport van gevaarlijke stoffen. Lange termijn oplossing vanaf 2020 Dit vraagt om een structurele oplossing: een dedicated goederenspoorlijn inclusief tunnel tussen Rotterdam en België (RoBel-lijn). Effecten Goede veiligheidssituatie op en rond het spoor in Dordrecht en Zwijndrecht Betere ontsluiting van de Rotterdamse haven Optimale ruimtelijke ontwikkeling Dordrecht en Zwijndrecht Verbeterde leefbaarheid Dordrecht en Zwijndrecht Hogere economische groei in de Zuidvleugel van de Randstad