Verslag Workshop Gele diensten

Transcriptie

1 Verslag Wrkshp Gele diensten Gele diensten Sciale zrg, recreatie, educatie, heveprducten Opbuw wrkshp Bij de start van de wrkshp kregen de drie bedrijfsleiders elk een vijftal minuten m hun bedrijf vr te stellen. Als vrbereiding kregen de bedrijven een tabel tegestuurd met de vraag welke knelpunten en nbenutte kansen zij ervaren ten pzichte van de vijf O s, met name Overheid, Ondernemer, Onderzek, Onderwijs en vrlichting, Omgeving. Ze werden k vraf bezcht m de vragen mndeling te verlpen en scherp te stellen. Na de vrstelling van de bedrijven, presenteerde de secretaris het resultaat p de tabellen. Deze hingen k in grt frmaat aan de muur. De deelnemers van de wrkshp kregen vervlgens een kwartier de tijd m aan de hand van pst-its bijkmende knelpunten / kansen f mgelijke plssingen / uitwerkingen te frmuleren en p de tabellen te kleven. Als afsluitend deel van de wrkshp werden, nder leiding van de vrzitter, de pst-its vrgelezen en bediscussieerd.

2 Bedrijven Pieter Taelman Recreatie & Educatie - Vierhekheve - Eerste steen berderij begin 19e eeuw - Familiebedrijf sinds 1921: al de vierde generatie van dezelfde familie p de heve, in ttaal 15 persnen - Verspreid ver vier gemeenten: Gijzenzele, Landskuter, Melle en Gntrde - Orsprnkelijk gemengd bedrijf keien-varkens, sinds 1991 pstart Berderijklassen in meerdaags verblijf p de heve - De Vierhekheve 2010: Berderijklassen Mdern melkveebedrijf met zuivelverwerking / zrgberderij Hevewinkel Bella Be en heveterras Berderijklassen vzw: educatief luik p de heve met leerblaadjes, educatieve panelen, leerkrachten, diverse wrkshps Jeugdheve (kinderberderij) met neerhfdieren Berderijvakanties en -feestjes Q1 2011: vergaderfaciliteiten, landelijke kksessies en verbruikersruimte Kathleen Deseyn Heveprducent Sterhekheve - Katleen Deseyn baat, samen met uders, brer en dchter Anneleen de Sterhekheve uit - Gelegen te Anzegem - Een grente- en zuivelberderij met drie verbredingsactiviteiten en twee netwerkinitiatieven Vijf vaste persnen (Katleen, haar brer, uders, dchter) aangevuld met vakantiejbbers in hgseizen Drie bedrijven Eigenlijke berderij: prductie van melk, aardappelen en curgettes Verwerking en verkp van heveprducten en het zmerterras Cateringbedrijf (h)eerlijke maaltijd

3 - Verbredingsactiviteiten De verwerking van melk tt zuivel, heve-ijs en melkdesserten en de verkp ervan in de hevewinkel Degusteren van de heveprducten p het zmerterras Ontvangen van grepen p de berderij, zwel vlwassenen als kinderen - Netwerkinitiatieven Picknick p de heve. Drie heveprducenten bieden, in een samenwerking met het VVV-kantr, de mgelijkheid m een picknickmand bij het VVV-kantr te bestellen en p één van de heves te nuttigen Catering (h)eerlijke maaltijd. Vijf heveprducenten startten, in een samenwerking met Oxfam-wereldwinkel een catering p vr het verzrgen van recepties, lunches en dessertbuffetten. Jan-Kees van Gaalen Zrgberderij - Binnenste Buiten - Carline en Jan-Kees van Gaalen - Janna s Hf, gelegen te Terhle - Werken samen met medewerkers Zrgverleners vr kinderen Berderijdierenverzrgers - Agrarisch zrgbedrijf, waar jngeren centraal staan - Geen echt actieve berderij Paarden, pny s, andere berderijdieren Jngeren tt rust, tt zichzelf laten kmen en helpen hun draai te (her)vinden in nze maatschappij f p schl - Delgrep: jngeren vanaf vijf jaar (dit nem ik geen jngeren, maar kinderen. Misschien veranderen in kinderen vanaf vijf jaar en jngeren tt. jaar), die te maken hebben met sciale en/f medische prblemen, gedragsstrnissen f andere - Aangeslten bij Stichting Zrgberderijen Zeeland - Sms tt tien kinderen per namiddag

4 Knelpunten en Kansen t..v. de vijf O s Vierhekheve Heverecreatie/educatie Overheid knelpunt nbenutte kans * Geen rechtszekerheid p lange termijn (nzekere prjectmiddelen, lage subsidiëring richting schlen, geen investeringssteun vr gebuwen,...) * Angst vanuit verheid t..v. nbekende landbuwverbreding * Apart werkende beleidsdmeinen meilijk samen te krijgen en samen te laten werken (van kastje naar de muur) * Te veel cntrleurs * Te weinig adviseurs * Te veel diensten die naast elkaar werken (lpen) * EU-beleid laat geen langetermijnfinanciering (en dus k -denken) te * Kleine familiale bedrijven wrden teveel p hetzelfde niveau gecntrleerd als de grte bedrijven. * Aandacht vr landbuweducatie k vanuit departement nderwijs = direct schlen bereiken + beter afstemmen * Plitici sensibiliseren - wetten maken * In Nederland krijgen schlen geen subsidie vr berderijbezek * Recreatie: waar ligt de grens van de grei? Met er een grens gesteld wrden? * Lbby en netwerken * Verbrede landbuw = wildgrei / stapeling aan regelgeving + iedere verheidslaag heeft andere regelgevingen * Langetermijnengagement vanuit verheid * Thinking ut f the bx - mentaliteit ntbreekt sms * Agrarisch ndernemer = relatief duidelijke regelgeving Ondernemer knelpunt nbenutte kans

5 * Grte sciale druk, berderij is 7 p 7 pen * Knelpunten uit hierbven leiden tt frustraties * Arbeids- en kapitaalintensieve activiteiten maken het maken van juiste keuzes niet makkelijker * Heel veel familiale krachten ndig m alles te realiseren * Veel familiale krachten zijn sms maar tijdelijk vrhanden * Schlen zitten sms krap met hun budget! * Vr de berderijen met er wel een vergeding zijn m te verleven! * Bepaalde bedrijfsgebuwen staan leeg maar vergunningbeleid niet altijd mgelijk tt uitbreiding buiten landbuwverbreding * Vrbeeld zijn meergezinsbedrijven. In een eengezinsbedrijf is het een pdracht m de diversiteit, die verbreding meebrengt, het hfd te bieden - het reguliere bedrijfverbredingactiviteit het gezin --> het is belangrijk dat elke activiteit een zeker vlume haalt m rendabel te zijn en bij te dragen tt het bedrijfsinkmen * Zeken naar perfecte cmbinatie van activiteiten - cmplementair - haalbaar (kapitaal, arbeid) * Bepaalde bedrijfsgebuwen staan ng leeg f kunnen andere invulling krijgen * Vraag en aanbd beter met elkaar laten reguleren. Er is vldende vraag, er is vldende aanbd, maar het vindt / ng f elkaar niet altijd even ged. * Aandacht vr kwaliteit - mgeving - materiaalgebruik * Benut maximaal de treven van hevemgeving * Zeken naar alternatieve zaken m p langere termijn middelen te creëren zals p speelberderij "met grte zaal" meer activiteiten rganiseren, preverijen, schlkampen * Burger financieel laten participeren dr "krediet": in ruil krijgt deze heveprducten f tijd p de berderij --> manier m extra middelen te genereren en minder afhuden van subsidies Onderzek knelpunt nbenutte kans Onderwijs (en vrlichting) / *Onderzek naar effectiviteit landbuweducatie niet bekend (welke srt en/f duur landbuwbeleving is het meest efficiënt) knelpunt * Er is veel advies p landbuwkundig vlak, dier, plantgezndheid, ecnmie etc. maar weinig advies rndm verbreding. Iedereen met pnieuw het wiel uitvinden * Meer verbreding met nderwijs: aanbd p hun maat presenteren + juiste verwachtingen scheppen bij hen * Vldende pedaggische ndersteuning vr efficiënte begeleiding van zrgkinderen ndzakelijk nbenutte kans Omgeving knelpunt nbenutte kans * Berderijen die aan landbuweducatie den = meerwaarde vr landbuwnatuureducatie? Imag sectr gaat mhg * Stage vr rthpedaggen p zrgberderijen? * Leerkrachten meten k 'ut f the base' denken * Ondernemerslpbaan beter integreren in het leerprgramma van landbuwnderwijs * Ok nieuwe thema's (bv. Grene en rde diensten) aan bd laten kmen. Onderwijs k met deze thema's vertruwd maken * Buig negatieve perceptie ver landbuw m in een kans - gede cmmunicatie draagt daaraan bij

6 * Hge bmen vangen veel wind (succes wrdt je niet gegund) * Negatieve perceptie t..v. landbuw (sms k vanuit schlen) * Meerwaarde van de berderij en mgeving ng beter benutten * Te weinig bekendheid van de educatie binnen de maatschappij. Omgeving inlichten en infrmeren kan veel plssen gekleurde antwrden: vrbereide antwrden van de Vierhekheve * Verkeerssituatie aanpakken * Studiedagen * Efficiënter cmmuniceren naar buitenwereld te * Samenwerking met lkale partners f betere cmmunicatie vermarkting.

7 Sterhekheve Heveprducent Overheid knelpunt nbenutte kans Ondernemer knelpunt * Prfessinaliseren (sms splitsen van functies) leidt tt andere categrisering qua wetgeving, wat niet te dragen is als kleinschalig bedrijf (kleinschalig maar tch in categrie van hge eisen) * Wetgeving niet vrzien p praktische kant van heveprducent * Bevestiging: regels van FAVV nderwijzen haalbaarheid * Wettig kader/prbleem: terras, hrecafunctie in agrarisch gebied * Je met de sterktes en zwaktes durven kennen en erkennen. Bij echt prfessinaliseren met je de verschillende takken (landbuw, verwerking, bezeken) psplitsen * Kwaliteit: beter aantnen - prductieprces - hygiëne - en andere * Gaat de nevenactiviteit niet ten kste van de rsprnkelijke landbuwactiviteiten *Aparte benadering vr heveprducenten nbenutte kans Onderzek knelpunt nbenutte kans * De kennis is er wel; maar wrdt te verspreid gecmmuniceerd. (na lang zeken km je er wel) * Steunpunt heveprducten Onderwijs knelpunt nbenutte kans * Samenwerking streekprducten - Verkp buiten de heve - Breng prduct waar de cnsument is * Heveprducten veel meer samenvegen met terisme * Vermarkting van heveprducten hefbm vr grene en blauwe diensten? Bv:. Label vr aanleg pelen? Bakkerbrd - akkervgelbeheer * Duidelijke verzamelplaats van kennis mtrent allerlei thema's vr heveprducten * Website / lket penen in samenwerking met verheid en universiteit (landbuw) Zie bv.

8 (en vrlichting) * Sms tch meilijk m te weten waarvr je waar terecht kan. Landbuwpleidingen weinig gericht p verbreding * Antwrden: NAC biedt pleiding heveterisme aan in Vlaanderen - Er is steunpunt heveprducten) * Duidelijke verzamelplaats van kennis mtrent allerlei thema s vr heveprducten * Duidelijk verzicht van waar je vr wat terecht kan met je vragen. Inventaris van bestaand vrmingsaanbd i.f.v. de prductie, verwerking en verkp * Betere samenwerking tussen verschillende structuren die werken rnd landbuwverbreding: hierdr kunnen we sterker staan en wrdt geen dubbel werk geleverd. Op die manier kunnen landbuwverbreders beter geïnfrmeerd wrden. * Gezamenlijke inspanning van de verheden: 1 leidraad * Ondernemerslpbaan beter integreren in het leerprgramma van landbuwnderwijs Omgeving knelpunt nbenutte kans * Zeer psitieve benadering van de mgeving * Samenwerking * Opname in eindtermen (LB_)nderwijs * Nadruk leggen p de kleine eclgische impact bij de verkp van heveprducten: weinig afstand tussen prduct en verbruiker

9 Binnenste Buiten Zrgberderijen Overheid knelpunt nbenutte kans * Teveel lketten, aparte strmen subsidies * Grensverschrijdende samenwerking niet mgelijk dr andere aanpak (persngebnden budgetten in NDL; bedrijfssubsidie in VL) * Angst vr het nbekende * Planlgische inpassing, bestemmingsplan * Teveel zrg in grte kernen, te weinig zrgaanbd p het platteland * Te weinig 'echte visie' bij de verheid * Plitieke keuzes zijn niet steeds de meest efficiënte * Subsidie kmt nu vanuit landbuw; geen geld vanuit sectr welzijn/zrg (VL) * Versnippering van het welzijnsveld. iedere sectr / vrziening vecht vr middelen en vandaar geen middelen vr zrgberderijen * Subsidie kmt van ministerie van landbuw, deze is gekppeld aan het inkmen gewnnen uit de landbuw = niet lgisch! * knelpunt budgettaire kader zrg (BKZ: Nederland). Meer laten spelen van marktwaarde. Cnsument van zrg betaalt; wel subsidies vr hen die niet kunnen betalen * Meer dynamiek telaten kan duurzame vedselprductie in het gedrang brengen mwille van ruimte-inname * Verbreding p lange termijn belangrijker dan de landbuwactiviteiten bv: zrgberderij, heveterisme * Meer dynamiek telaten p het platteland * Bij subsidie vrfinancieringsfaciliteiten aanbieden * Kansen / mgelijkheden leegstaande heves * Platteland penstellen vr ndernemers die geen agrarisch bedrijf hebben, maar wel de grene ruimte ndig hebben vr hun eindprduct * Financiering vanuit zrg in plaats van landbuw * Ruimtelijke rdening p het platteland biedt nu te beperkte mgelijkheden! Bv: wnzrg Ondernemer knelpunt nbenutte kans

10 * Financiering rnd krijgen vr investeringen (wantruwen bij bank en subsidiekanalen; en vrfinanciering) * Er zijn landbuwers die meer willen verbreden in de zrg, maar nu geen middelen m dit te betalen - zrg - verheid * Reping - Idealisme? Cmbinatie zrg en ecnmische landbuw * Srt statuut in het leven repen vr landbuwers die aan zrg den, zdat beide activiteiten (zrg en landbuw) niet in het gedrang kmen * Typlgie van zrgberderijen f van zrgtrajecten waar evaluatie / nderzek p kan gebaseerd zijn * Meilijk m de stap te zetten mdat je niet ged weet waar je aan begint * Interesse van beren m zich meer te gaan teleggen p zrg, maar znder middelen / inkmstengarantie niet mgelijk * Ontwikkeling van respijtzrgterisme * Plek binnen zrgsectr verwerven * Krachten bundelen in cöperaties? * Arbeidszrg? Zrgen vr werk vlwassenen met grte afstand tt reguliere arbeid. * Landbuwer met landbuwer kunnen blijven znder extra kwaliteitseisen * Kan je zrgverbreding den p landbuwbedrijven znder landbuwer te zijn? Met de kans tt extra inkmen uit verbreding niet vrbehuden zijn vr de landbuwers? * Ontwikkel als ndernemers gezamenlijk een "reginaal keurmerk" vr streekprducten Onderzek knelpunt nbenutte kans Onderwijs (en vrlichting) *Geen wetenschappelijke nderbuwing van de meerwaarde f effectiviteit van zrgberderij * Onderzek ndig naar bv. effect kstprijs aan de maatschappij van zrgberderij t..v. zrg nu: m de verheid te vertuigen. knelpunt * Vrlichting te versnipperd en te duur * Geen schling vr werknemers en ndernemers in de zrglandbuw * Heeft men als uitbater verplicht diplma ergtherapie f dergelijke ndig? * Valt een zrgberderij nder de inspectie van de vlksgezndheid? * Vermaatschappelijking van zrg * Onderzek naar best mgelijke vermarkting van het prduct "zrgberderij" * Er mag k een niet-wetenschappelijke meerwaarde kmen - zrg p de berderij geeft juist de meerwaarde dr het gewne, het ervaren, zrg dat het geen instituut wrdt nbenutte kans Omgeving knelpunt nbenutte kans * Vlwaardige zrgberpleiding p HBO-niveau * Ok richting zrgsectr want lang een geslten clubje geweest * Dr zrgberderij leert zrgvrager + familie + begeleiding de landbuw kennen --> psitief vr imag * Zrg dat er niet meer regels kmen zals we hebben gezien in de kinderpvang / dus nit verplichtende pleiding en zeker geen HBO

11 * Psitieve feedback (wellicht dr pen cmmunicatie en sympathieke delgrep namelijk kinderen) * Een zrgberderij vr seniren van diverse aard eventueel vereenkmt met een rusthuis f senirenvereniging * Te weinig pen ruimte - ged vr z'n kinderen * Imag van de landbuw wrdt naar buiten gebracht dr cntact zrgberderij * samenwerking met lkaal verenigingsleven (vetbalclub) gekleurde antwrden: vrbereide antwrden van Binnenste Buiten

12 Bespreking Een verzicht van de extra bemerkingen die aan bd kwamen tijdens de bespreking van de pst-its - Vedselveiligheid is van belang, maar vanuit het FAVV gaat men tch wel heel ver. Dit leidt k tt verkramping bij creatie. - Het verheidskader vr verbrede activiteiten is niet altijd afgestemd p een gezinsniveau. Is haalbaar vr grte bedrijven met veel werknemers, maar niet vr een gezin. - De term nieuwe ecnmische dragers wrdt vermeld in beleidnta s. Dit is reeds een stap bij het apart benaderen van verbrede activiteiten. - Verbreders meten vr het smeden van allianties k ruimer durven te kijken dan hun rsprnkelijke sectr. Zwel m elkaar te versterken, te leren van elkaar, samen signalen te kunnen geven naar de verheden, enz. - Samenwerking binnen de sectr heeft ng ver van zijn limieten bereikt. - Samenwerking kun je niet frceren; je kan het enkel stimuleren dr te inspireren. - Stedula maakte een studie die sprak ver bedrijven die meer gingen intensiveren. Daarnaast k ver bedrijven die zuden gaan verbreden. Er werden k aanbevelingen naar verheden gefrmuleerd. De vraag is gesteld f hier iets mee gebeurd is. (ng uit te zeken) - Het geld is gd, al de rest is zt. Smmigen stelden dat heveprducten vral gekcht werden vanuit de visie van gedkp. Al werd dit dr verwerkers tch tegengesprken. - Welke verbredingsactiviteit men k uitbuwt, een ruime cmmunicatie met de mgeving is zeer belangrijk. - De bijkmende administratie bij het verbreden is niet te nderschatten. - Men ziet in vele gevallen vlgende trend: generatie 1: alle verbreding binnen zelfde bedrijf en gezin; generatie 2: verbredingsactiviteiten gesplitst zwel qua bedrijf als qua gezin. - Landbuwverbreding versus landbuw: verbrede activiteiten p het platteland. Ja, maar met respect vr de draagkracht van het platteland, de aanwezige landbuw. De verbrede activiteiten dragen bij tt het ndzakelijk vitaal maken van het platteland. Alsk draagt het bij tt enkele nden en vragen vanuit de maatschappij, zals wnzrg, heveterisme, heveprducten,

13 Plenaire samenvatting Thinking ut f the bx! Planlgisch Meer binnen passend kader Vitaal platteland Samenwerking Ogkleppen Kppeling diensten Financiering Particulieren betrekken Ecnmische benadering Overheid Drempelvrees Fcus p kwaliteit Beleidsverschrijdend denken Kraamkamerprincipe Gedreven Ecnmie Gedreven