Schakelinstallatiekeuze

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Schakelinstallatiekeuze"

Transcriptie

1 Hoogspanningsstation Breukelen Schakelinstallatiekeuze

2 Een openluchtgeïsoleerde of een gasgeïsoleerde schakelinstallatie op hoogspanningsstation Breukelen? In de plannen voor het nieuwe 380/150kV-hoogspanningsstation in Breukelen is TenneT tot op heden uitgegaan van toepassing van een zogenoemde openluchtgeïsoleerde schakelinstallatie (AIS, Air Insulated Switchgear). Recent heeft de gemeente Stichtse Vecht de vraag gesteld of een gasgeïsoleerde schakelinstallatie (GIS, Gas Insulated Switchgear) niet de voorkeur zou verdienen. Dit zou voordelen bieden op het terrein van ruimtebeslag. Algemene beoordeling van de eigenschappen van AIS- en GIS-schakelinstallaties t.a.v. thema s van maatschappelijk belang (TenneT, 2012) Thema AIS GIS Continuïteit van de elektriciteitsvoorziening risico, m.n. bij calamiteiten Langere hersteltijd levert iets groter Best in class Veiligheid Geen problemen/verschillen zolang men zich bij werkzaamheden aan de veiligheidsvoorschriften houdt Milieu Best in class Bevat 24 keer meer schadelijk SF 6-gas dan AIS; in beginsel showstopper Techniek Beide technieken zijn bekend en betrouwbaar Toekomstbestendigheid Aanpassingen complex. Beschikbaarheid en kosten van onderdelen Renovaties en aanpassingen relatief eenvoudig en goedkoop uit te op termijn onzeker door gebondenheid aan oorspr. leverancier voeren Grondbeslag Geringer oppervlak dan AIS (ca. Groter oppervlak nodig dan GIS, 50%). Wel moet 10-15% extra (maar dat is pas nadelig bij extreem ruimte worden gereserveerd om ruimtegebrek) vervanging t.z.t. mogelijk te maken In deze flyer zet TenneT uiteen wat de voors en tegens zijn van de verschillende installaties. De eigenschappen en de voor- en nadelen van AIS- en GIS-installaties worden vergeleken zodat derden zich een beeld kunnen vormen van de afwegingen die mee kunnen spelen in de afweging AIS- of GIS-installatie. Een keuze tussen GIS en AIS wordt uiteindelijk door de ministers van EL&I en I&M gemaakt in het inpassingsplan (te vergelijken met een bestemmingsplan). In onderstaande tabel wordt het resultaat van de analyse van de verschillen tussen de twee installatietypen samengevat. Vervolgens wordt ter toelichting na een korte uiteenzetting over de aard van de twee schakelinstallatietypen ingegaan op de belangrijkste verschillen die uit de analyse naar voren komen. Kosten (bij 380kV-station in standaardsituatie) Inpassing in omgeving 15-20% hogere aanlegkosten dan AIS (lagere grondkosten GIS bieden onvoldoende compensatie) Meest efficiënte oplossing Na aanleg groot kostenrisico i.v.m. leveranciersgebondenheid (de ervaring is dat de kosten op langere termijn veel hoger zijn) Verschijningsvorm verschilt: inpassing situatieafhankelijk Open station met brede opstelling Dicht station met gehele schakelinstallatie opgenomen in een gebouw van schakelcomponenten in de buitenlucht Regelgeving/vergunningen Geen specifieke verschillen 380kV station Oostzaan (AIS) 3

3 Toelichting Wat is AIS en wat is GIS? Op een hoogspanningsstation (kortweg station ) komen verschillende hoogspannings- en/of middenspanningslijnen en/of -kabels bij elkaar en kan de spanning naar een ander spanningsniveau worden getransformeerd. Zo n station is dus een knooppunt in het net en op zo n knooppunt moeten verschillende onderdelen aan/uit kunnen worden geschakeld. De schakelaars en diverse andere installatieonderdelen die onder (hoog-)spanning staan moeten worden geïsoleerd. Bij AIS-installaties (Air Insulated Switchgear) wordt voornamelijk de atmosferische lucht gebruikt als isolatiemateriaal. Alleen de schakelaars zijn geïsoleerd met gecomprimeerd SF 6-gas (zwavelhexafluoride). Bij GIS-installaties (Gas Insulated Switchgear) wordt dit SF 6-gas niet alleen gebruikt voor isolatie van de schakelaars, maar ook voor de isolatie van andere installatieonderdelen, zoals de parallelle buizen die verschillende onderdelen van het station met elkaar verbinden (de rail). Daarnaast wordt SF 6 bij een GIS gebruikt als blusmateriaal in vermogensschakelaars om de spanningsboog te blussen die tijdens het schakelen in de schakelaar ontstaat. De brede toepassing van SF 6 in een GIS maakt het mogelijk om de installatie compacter uit te voeren dan een AIS-installatie. Het ruimtebeslag van een GIS is daarom geringer dan van een AIS. Beide installatietypen hebben een verschillende verschijningsvorm. Waar bij een AIS vrijwel alle onderdelen in de openlucht zijn aangebracht en dus ook van buiten het station zichtbaar zijn, heeft een GIS-installatie door de (grote) ombouw meer het karakter van een grote blokkendoos. wat betreft de verschijningsvorm lijkt een HISinstallatie meer op een AIS- dan op een GISinstallatie. TenneT beheert meer dan 260 stations. In circa 80% van deze stations wordt een AIS-installatie gebruikt, Bijna alle GIS-stations komen voor in het 110- en 150kV-net. Er zijn slechts enkele HIS- en GIS-stations op 220-/380kV-niveau. Er is één HISstation op 380kV-niveau in bedrijf. Sinds 1968 zijn diverse GIS-stations gebouwd door TenneT en haar rechtsvoorgangers, omdat het toen een nieuwe, veelbelovende techniek betrof. De meeste van deze GIS-stations zijn nog in bedrijf. Inmiddels is bekend dat GIS en HIS grote nadelen hebben, die hieronder zullen worden beschreven. Daarom bouwt TenneT nog slechts een dergelijke installatie als het echt niet anders kan. De redenen en de achtergronden daarvan worden hieronder toegelicht. 380kV station Meeden (GIS) 380kV station Oostzaan (AIS) Naast de AIS- en GIS-schakeltypen bestaat ook nog een tussenvorm, de HIS (Hybrid Insulated Switchgear). Dit is een schakelinstallatie, die vergelijkbaar is met een GIS, maar waarbij de rail luchtgeïsoleerd is. Een HIS-installatie is daardoor minder compact dan een GIS-installatie. Voor 5

4 De belangrijkste verschillen tussen AIS, HIS en GIS Oorzaken van verschillende waardering van AIS, HIS en GIS De verschillende beoordeling van de beide gevolg van installeren, uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden, fabricagefouten of installatietypen die volgt uit voorgaande tabel hangt vooral samen met de volgende aspecten: veroudering van de installatie. Vanzelfsprekend SF 6 tracht men om SF 6-verlies tijdens het gebruik van Leveranciersafhankelijkheid de installaties zo laag mogelijk te houden (richtlijn Kosten is 0,5% per jaar). Grondbeslag Verschijningsvorm In alle drie de schakelinstallatietypen wordt SF 6 In onderstaande paragrafen wordt per aspect gas toegepast, maar de hoeveelheid SF 6-gas in ingegaan op de achtergronden van de verschillen GIS- en HIS-installaties is aanzienlijk groter dan in tussen de schakelinstallatietypen en op de AIS-installaties. Ter indicatie: op 380kV-niveau zit implicaties daarvan. in een GIS ongeveer 24 keer zoveel SF 6 als in een AIS. Bij een HIS is dat 17 keer. Waar een SF 6 SF 6 heeft goede isolatie- en bluseigenschappen maar het is een zeer zwaar broeikasgas met een broeikasgaseffect (Global Warming Potential) van ca keer sterker dan dat van koolstofdioxide. De levensduur van SF 6 in de atmosfeer is meer dan 1000 jaar. Om deze reden is SF 6 op de Kyoto-lijst geplaatst van stoffen waarvan het gebruik en de uitstoot tot een minimum moet worden teruggebracht. Waar schakelinstallaties met SF 6 worden toegepast zal altijd sprake zijn van enige SF 6- lekkage naar de buitenlucht. Dit gebeurt hetzij als gemiddeld 380kV AIS-installatie circa 500 kg SF 6 bevat, is dit voor een 380kV HIS- en GIS-installatie dus respectievelijk circa kg en kg. Nederland heeft, net als veel andere landen, het verdrag van Kyoto ondertekend. Het minder of niet meer gebruiken van SF 6 kan een grote bijdrage leveren om aan de doelstellingen van Kyoto verdrag te voldoen. Op Europees niveau is besloten dat de elektriciteitssector nog wel (zij het onder aangescherpte regels) gebruik kan maken van SF 6. Voor een aantal andere sectoren is het gebruik inmiddels verboden. 1 Het onderwerp staat op de Brusselse agenda. Initiatieven voor verdergaande regelgeving kunnen niet worden uitgesloten. 1 De reden waarom SF6 voor de elektriciteitssector is toegestaan, is dat het fysisch voordelen oplevert die nog niet met geschikte alternatieve middelen kunnen worden bereikt (zeer sterk isolerend; goed blusmateriaal). 380kV station Meeden (GIS) In Nederland wordt de toepassing van SF 6 strikt gemonitord, zodat de overheid kan nagaan of de markt zich daadwerkelijk inspant om de toepassing van SF 6 zoveel mogelijk te beperken. In het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen streeft TenneT naar minimalisatie van de SF 6 lekkage. Minimale toepassing van SF 6 is daarbij uiteraard een belangrijke, eerste stap. Bezien vanuit het milieubelang gaat de voorkeur daarom uit naar het toepassen van AIS in plaats van HIS of GIS. Het milieuaspect is in de huidige tijd eigenlijk al een showstopper voor HIS en GIS. Alleen in uitzonderlijke omstandigheden neemt TenneT het aanleggen van een HIS- of GISinstallatie nog in overweging. Er moet dan sprake zijn van bijzondere belangen die de toename van het SF 6-gebruik kunnen rechtvaardigen. Dit kan bijvoorbeeld aan de orde zijn bij ruimtegebrek. Leveranciers af hankelijk heid Schakelinstallaties hebben een levensduur van zo n 50 á 60 jaar. Het is van groot belang dat in die periode de onderdelen van de installatie beschikbaar zijn en dat er bij leveranciers voldoende vakkennis is om die onderdelen aan te brengen. Daarbij geldt dat dit belangrijker wordt naarmate de schakelinstallatie ouder wordt en daardoor meer onderhoudsbehoefte zal krijgen. Leveranciers zullen voor al hun producten op een gegeven moment stoppen met de productie van onderdelen en dat moment ligt vaak een stuk eerder dan het einde van de technische levensduur van een component. De vraag is dan of andere leveranciers op dat moment nog geschikte vervangende producten aanbieden. In dat verband is van belang dat componenten van een AIS-installatie fabrikant-onafhankelijk kunnen worden uitgewisseld. Bij GIS-installaties is dat niet het geval. Vervangende of aanvullende compo nenten moeten in feite altijd van de oorspronkelijke leverancier worden betrokken. Dit geldt ook voor de gasgeïsoleerde componenten van HIS-installaties. 6 7

5 In de praktijk kan niemand vooraf een periode van gedekt. Behalve wanneer het klantaansluitingen 60 jaar service garanderen, maar de kans op het betreft vindt die dekking plaats door de tarieven niet beschikbaar zijn van componenten of voor de diensten van TenneT. Die tarieven alternatieven daarvoor levert voor TenneT en de worden vastgesteld door de NMa. TenneT heeft maatschappij risico s op. Verminderde beschik- de wettelijke plicht om haar netbeheertaken baarheid van componenten kan immers leiden tot doelmatig uit te voeren. In de wet is daarom ook het langer uit bedrijf zijn van onderdelen van de geregeld, dat de NMa een doelmatig heids- 380kV station Oostzaan (AIS) installatie die al dan niet na een storing moeten criterium (lees: efficiëntiecriterium) hanteert bij worden vervangen. Dat levert voor GIS- en HIS- het vaststellen van de tarieven. Zonder in te gaan installaties een (licht) verhoogd risico op voor de op de conse quenties die de tariefregulering voor leveringszekerheid en maakt de installatie minder toekomstvast. De kans op langere hersteltijden wordt overigens nog versterkt door de compactheid TenneT heeft, blijkt hieruit duidelijk dat het van maatschappelijk belang is om het netbeheer efficiënt uit te voeren. Het doen van hoge Grondbeslag Verschijningsvorm van de installatie, waardoor onderdelen minder investeringen, terwijl er goedkopere alternatieven Zoals eerder aangegeven, heeft een GIS-installatie Stations met verschillende schakelinstallatietypen goed toegankelijk zijn en storingsoorzaken niet altijd zijn, past niet bij efficiënt netbeheer. Daarom in het algemeen een geringer ruimtebeslag dan hebben een verschillende verschijningsvorm. AIS- direct kunnen worden vastgesteld. zoekt TenneT altijd naar de meest kosten- AIS-installaties. Een standaard 380kV-station met en HIS- schakelstations zijn vooral open efficiënte oplossing bij aanpassingen van het net. GIS-installatie vergt ongeveer de helft van de opper- schakeltuinen met veel metalen onderdelen en een Ook speelt de hoge leveranciersafhankelijkheid, vlakte van een standaard AIS-station. Het grond- technische uitstraling. Een standaard GIS-installatie vooral bij GIS, een beperkende rol bij het En als het gaat om de keuze voor het beslag van een HIS is ca % kleiner dan dat is een object met afspanportalen en één of meer aankoppelen van velden. Als zo n aanpassing al kan schakeltype is het in de meeste gevallen zo, van een AIS. grote hallen ( blok kendoos ) met een industriële worden uitgevoerd door een andere dan de dat AIS een meer kostenefficiënte oplossing is uitstraling. Het feit, dat een GIS-installatie een oorspronkelijke leverancier, zal deze geen garantie dan HIS of GIS. Dat hangt samen met het Een kanttekening is wèl, dat bij de aanleg van een geringer grondbeslag kent, betekent dus niet dat geven op de aansluiting op de bestaande installatie. volgende: GIS-installatie in feite ook al ruimte moet worden deze vorm automatisch de indruk geeft kleiner te Koppelingen in AIS- en HIS-installaties vinden gereserveerd voor het bouwen van een nieuwe zijn dan een AIS-instal latie. In open landschappen plaats op een open railsysteem, waardoor De aanlegkosten voor een 380kV GIS-station installatie voor het moment waarop de nog te kan juist het omgekeerde het geval zijn, omdat een engineering en testen veel eenvoudiger zijn en zijn ruwweg 15-20% hoger dan voor een AIS- bouwen installatie aan het einde is van zijn GIS-installatie dan in drie dimensionale zin juist als zonder risico s kunnen worden uitgevoerd. station. De grondkosten zullen bij een 380kV levensduur. GIS-installaties kunnen namelijk niet groot en hoog kan worden ervaren. GIS-installatie weliswaar lager zijn vanwege het veld voor veld worden vervangen zoals AIS- en Verder is evident, dat leveranciersafhankelijkheid beperktere ruimtebeslag, maar deze kosten HIS-installaties, maar er moet eerst een complete, Bij de landschappelijke of stedelijke inpassing van zeker op termijn hoge kosten met zich meebrengt vormen in de regel minder dan 5% van de nieuwe installatie naast de bestaande worden stations wordt goed gekeken naar wat het beste bij waardoor met name op termijn GIS- en HIS- totale investering. Het voordeel op het terrein gebouwd. Daar waar geen rekening wordt de omgeving past. Zo kan omringende beplanting installaties duurder uitvallen dan AIS-installaties. van de grondkosten is daarom onvoldoende gehouden met die benodigde extra ruimte is de worden aangebracht, maar als het landschap daar Door de leveranciersafhankelijkheid kunnen bij om de substantieel hogere kosten van een oplossing in wezen minder toekomstvast: er zal aanleiding voor geeft wordt er soms juist voor renovaties en aanpassingen zeer hoge kosten in GIS-installatie te compenseren. t.z.t. naar een nieuwe locatie moeten worden gekozen om dat niet te doen. TenneT betrekt (land- rekening worden gebracht, waarbij TenneT niet Latere aanpassingen en renovaties van een gezocht ter vervanging van de dan bestaande schaps-)architecten bij het ontwerp van stations en anders kan dan deze betalen om het systeem in de GIS-installatie zijn technisch complex en vooral installatie. Het behoeft geen betoog dat dit hun inpassing en houdt daarbij vanzelfsprekend lucht te houden. TenneT heeft deze ervaring bij de ook zeer duur ten opzichte van vergelijkbare onwenselijk is. Een nieuw station op een andere zoveel mogelijk rekening met de mening van de bestaande GIS-installaties al nadrukkelijk. maatregelen bij een AIS-installatie. Deze hoge locatie zal immers ook aanpassing van de locale betrokkenen. Zowel bij AIS-, HIS- als GIS- kosten worden veroorzaakt door de technische bestaande hoogspanningsverbinding vragen. stations wordt er op die manier dus gezocht naar Kosten complexiteit, maar vooral ook door de leveranciersafhankelijkheid bij GIS-installaties. een dedi cated inpassing. Hoe de inpassing uiteindelijk wordt ervaren is een kwestie van De beide bovenstaande nadelen van GIS persoonlijke smaak. Om de meningsvorming vooraf De taken van TenneT als beheerder van het gelden eveneens voor HIS, maar dan in wat te ondersteunen heeft TenneT visualisaties laten hoogspanningsnet in Nederland zijn vastgelegd in mindere mate (10-15% hogere aanlegkosten maken van een station met AIS en van een station de Elektriciteitswet In die wet is ook dan AIS; leveranciersafhankelijkheid iets met GIS. Ook is een excursie ge organiseerd naar geregeld hoe de kosten van die taken worden geringer vanwege het open rail systeem). bestaande AIS- en GIS-installaties. 8 9

6 Hieronder zijn twee paren visualisaties afgebeeld. Het eerste paar betreft het station in AISrespectievelijk GIS-uitvoering, gezien vanuit de lucht. Het tweede paar geeft een indruk van de zijaanzichten van beide varianten. Vogelvluchtvisualisaties van hoogspanningstation Breukelen in AIS-uitvoering (boven) en GIS-uitvoering (onder). De lichtblauwe kleur verbeeldt open water. Zijaanzichtvisualisaties van hoogspanningstation Breukelen in AIS-uitvoering (boven) en GIS-uitvoering (onder). De lichtblauwe kleur verbeeldt open water. 10 juli 2012 PU-AM

7 TenneT is de eerste grensoverschrijdende elektriciteitstransporteur van Europa. Met kilometer aan hoogspanningsverbindingen en 36 miljoen eindgebruikers in Nederland en Duitsland behoren we tot de top 5 elektriciteitstransporteurs van Europa. Onze focus is gericht op de ontwikkeling van een Noordwest-Europese energiemarkt en op de integratie van duurzame energie. Taking power further TenneT TSO B.V. Utrechtseweg 310, Arnhem Postbus 718, 6800 AS Arnhem Nederland Telefoon +31 (0) servicecenter@tennet.eu TenneT Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder uitdrukkelijke toestemming van TenneT. Aan de inhoud van dit document kunnen geen rechten worden ontleend. Juli 2012

Position Paper. Gas Insulated Lines (GIL): niet in het vermaasde net

Position Paper. Gas Insulated Lines (GIL): niet in het vermaasde net Position Paper Gas Insulated Lines (GIL): niet in het vermaasde net 2 Position Paper TenneT Position Paper Gas Insulated Lines (GIL): niet in het vermaasde net GIL is in principe toepasbaar in zowel hoogspanningsstations

Nadere informatie

De rol van TenneT in de transitie naar duurzame energie. Peter Nieuwenhuijse Arnhem, 29 juni 2011

De rol van TenneT in de transitie naar duurzame energie. Peter Nieuwenhuijse Arnhem, 29 juni 2011 De rol van TenneT in de transitie naar duurzame energie Peter Nieuwenhuijse Arnhem, 29 juni 2011 TenneT TSO Elektriciteitstransporteur in Nederland en een deel van Duitsland In Nederland: Alle netten op

Nadere informatie

Position Paper. Ondergrondse kabels en bovengrondse hoogspanningslijnen

Position Paper. Ondergrondse kabels en bovengrondse hoogspanningslijnen Position Paper Ondergrondse kabels en bovengrondse hoogspanningslijnen 2 Position Paper TenneT Position Paper Ondergrondse kabels en bovengrondse hoogspanningslijnen Bij hoogspanningslijnen vanaf 110 kv

Nadere informatie

Water en hoogspanning

Water en hoogspanning Water en hoogspanning een goede combinatie? Frank Wester Arnhem, 4 november 2013 Meerlaagse Veiligheid & Vitale Infrastructuur 4 november 2013 Meerlaagse Veiligheid & Vitale Infrastructuur Elektriciteit

Nadere informatie

Nieuwe 380kV hoogspanningslijnen

Nieuwe 380kV hoogspanningslijnen Nieuwe 380kV hoogspanningslijnen Waarom en Hoe? Ruben Rasing Arnhem, 25 april 2012 Stay tuned. Safety first! Voor uw en onze veiligheid vragen wij uw aandacht voor de volgende veiligheidsmaatregelen: In

Nadere informatie

Position Paper. Uitkoopbeleid bij nieuwe bovengrondse hoogspanningslijnen

Position Paper. Uitkoopbeleid bij nieuwe bovengrondse hoogspanningslijnen Position Paper Uitkoopbeleid bij nieuwe bovengrondse hoogspanningslijnen Een zeer belangrijk uitgangspunt bij het bepalen van een nieuw tracé voor een bovengrondse hoogspanningsverbinding is afstand houden

Nadere informatie

T-prognoses. nut en noodzaak

T-prognoses. nut en noodzaak nut en noodzaak : nut en noodzaak Wat zijn? staat voor Transportprognoses, oftewel een verwachting van het benodigde transport voor de levering of productie van elektriciteit. Producenten, regionale netbeheerders

Nadere informatie

T-prognoses: nut en noodzaak

T-prognoses: nut en noodzaak T-prognoses: nut en noodzaak 1 Met deze folder willen wij u als klant van TenneT meer informatie geven over het nut en de noodzaak van T(transport)-prognoses. Wat zijn T-prognoses? T-prognoses staat voor

Nadere informatie

Verslag bezoek hoogspanningsstations Oostzaan en Meede

Verslag bezoek hoogspanningsstations Oostzaan en Meede Verslag bezoek hoogspanningsstations Oostzaan en Meede Zaterdag 9 juni 2012, 08.30 18.30 uur Verslag en fotografie: Sip Koopmans Inleiding Op uitnodiging van TenneT en het ministerie van Economische Zaken,

Nadere informatie

Brandweer en elektriciteit. Rien Boone, Johan Dirksen Arnhem, 14 september 2011

Brandweer en elektriciteit. Rien Boone, Johan Dirksen Arnhem, 14 september 2011 Brandweer en elektriciteit Rien Boone, Johan Dirksen Arnhem, 14 september 2011 Programma Gevaren van elektriciteit Voorbeelden van gevaren van elektriciteit Hoe zit het hoogspanningsnet in elkaar Veiligheidsmaatregelen

Nadere informatie

Position Paper. Interconnectoren

Position Paper. Interconnectoren Position Paper Interconnectoren 2 Position Paper TenneT Position Paper Interconnectoren De Europese elektriciteitsmarkt is sterk in ontwikkeling. Landsgrenzen worden steeds minder belangrijk. Het grensoverschrijdende

Nadere informatie

Position Paper. Aanleg ondergrondse 220- en 380 kv-kabels

Position Paper. Aanleg ondergrondse 220- en 380 kv-kabels Position Paper Aanleg ondergrondse 220- en 380 kv-kabels Geactualiseerde inzichten verkabelen Aanleg ondergrondse 220- en 380 kv-kabels In 2008 heeft TenneT aangegeven maximaal 20 km 380 kv-kabel verantwoord

Nadere informatie

TenneT als netontwikkelaar op zee. NWEA Winddag, 13 juni 2014

TenneT als netontwikkelaar op zee. NWEA Winddag, 13 juni 2014 TenneT als netontwikkelaar op zee NWEA Winddag, TenneT als netontwikkelaar op zee 1. Introductie TenneT als netontwikkelaar 2. Integrale aanpak en netoptimalisatie nodig voor behalen duurzaamheidsdoelstellingen

Nadere informatie

Aspecten van leveringszekerheid en netveiligheid in het 380 kv-net. Verantwoord en innovatief ondergronds

Aspecten van leveringszekerheid en netveiligheid in het 380 kv-net. Verantwoord en innovatief ondergronds Aspecten van leveringszekerheid en netveiligheid in het 380 kv-net Verantwoord en innovatief ondergronds Aspecten van leveringszekerheid en netveiligheid in het 380 kv-net Samenvatting Toepassing 380 kv

Nadere informatie

Hoogspanningsstations. Knooppunten in onze elektriciteitsvoorziening

Hoogspanningsstations. Knooppunten in onze elektriciteitsvoorziening Hoogspanningsstations Knooppunten in onze elektriciteitsvoorziening Inhoud Wat is een hoogspanningsstation? Details van het hoogspanningsstation 7 Onmisbaar in onze samenleving Inpassing in de omgeving

Nadere informatie

TenneT. Strategie als netbeheerder op zee. Marco Kuijpers. Nationaal Windenergie Congres, 22 april 2015

TenneT. Strategie als netbeheerder op zee. Marco Kuijpers. Nationaal Windenergie Congres, 22 april 2015 TenneT Strategie als netbeheerder op zee Nationaal Windenergie Congres, 22 april 2015 Marco Kuijpers In deze presentatie TenneT in 20 seconden Netbeheerder op zee Stappen naar Net op zee Strategie TenneT

Nadere informatie

Inpassing van duurzame energie

Inpassing van duurzame energie Inpassing van duurzame energie TenneT Klantendag Erik van der Hoofd Arnhem, 4 maart 2014 doelstellingen en projecties In de transitie naar duurzame energie speelt duurzame elektriciteit een grote rol De

Nadere informatie

Werken aan hoogspanning

Werken aan hoogspanning Werken aan hoogspanning Netuitbreiding 150 kv-net Centrum - Marconistraat Centrum - Marconistraat Werken aan netuitbreiding COBRAcable (Denemarken) NorNed (Noorwegen) Eemshaven Meeden Netuitbreiding 150

Nadere informatie

System Operations. 18-mei-2016. Jaap Hagen

System Operations. 18-mei-2016. Jaap Hagen Jaap Hagen TenneT in één oogopslag Enige grensoverschrijdende netbeheerder in Europa Hoofdkantoren in Arnhem en Bayreuth (Duitsland) Leveringszekerheid 99,9975% Efficiënt Robuust netwerk Geïntegreerd netbedrijf

Nadere informatie

REG2017. TenneT s visie op doelen tariefregulering en setting the agenda. Jan-Paul Dijckmans. 19-juni-2015

REG2017. TenneT s visie op doelen tariefregulering en setting the agenda. Jan-Paul Dijckmans. 19-juni-2015 TenneT s visie op doelen tariefregulering en setting the agenda Jan-Paul Dijckmans TenneT s visie en agenda Deel 1: Doelen tariefregulering en afwegingskader Deel 2: Nieuwe taken / elementen tariefregulering

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 31 574 PKB Randstad 380 kv verbinding Haarlemmermeer Oost Nr. 16 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN, LANDBOUW EN INNOVATIE Aan de Voorzitter

Nadere informatie

KCD 2013. Netplanning tijdens turbulente tijden - geen sinecure! Gert van der Lee Arnhem, 4 maart 2014

KCD 2013. Netplanning tijdens turbulente tijden - geen sinecure! Gert van der Lee Arnhem, 4 maart 2014 KCD 2013 Netplanning tijdens turbulente tijden - geen sinecure! Gert van der Lee Arnhem, 4 maart 2014 Juridisch kader TenneT heeft wettelijke plicht om aangeslotenen voldoende transportcapaciteit te bieden.

Nadere informatie

Hoogspanningsnet. 8-november Peter Nieuwenhuijse

Hoogspanningsnet. 8-november Peter Nieuwenhuijse Peter Nieuwenhuijse Stay tuned. Safety first! Voor uw en onze veiligheid vragen we uw aandacht voor de volgende veiligheidsmaatregelen. In geval van een ontruiming van het pand: Volg de vluchtroute zoals

Nadere informatie

ALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek

ALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek ALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek Toekomst volgens TenneT Klaas Hommes Arnhem, 25 april 2012 Stay tuned. Safety first! Voor uw en onze veiligheid vragen wij uw aandacht voor de volgende veiligheidsmaatregelen:

Nadere informatie

Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2015

Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2015 Scenario s voor netberekeningen Gert van der Lee KCD scenario s: Nieuwe aanpak Verschuiving van voorspellende naar exploratieve varianten Voordeel: beter inzicht in effect individuele parameters voorkomen

Nadere informatie

Energie & Vermogen. Kansen voor aangeslotenen. Martijn Ophuis. 26-mei-2015

Energie & Vermogen. Kansen voor aangeslotenen. Martijn Ophuis. 26-mei-2015 Kansen voor aangeslotenen Martijn Ophuis Onderwerpen Ancillary Services Kenmerken Make or Buy? Uitdagingen Systeemdiensten FCR - Primaire Reserve FRR Regel-, Reserve- en Noodvermogen Herstelvoorziening

Nadere informatie

Reguleringskader Energie & Vermogen

Reguleringskader Energie & Vermogen Reguleringskader Energie & Vermogen Tariefconsequenties voorstellen TenneT Teun van Biert Den Haag, 6 december 2012 Overzicht 1 Algemeen 2 Samenvatting voorstellen 3 Tariefconsequenties 4 Budget rolling

Nadere informatie

Startnotitie m.e.r.-procedure

Startnotitie m.e.r.-procedure Zuid West Publiekssamenvatting Startnotitie m.e.r.-procedure Zuid-West 380 kv hoogspanningsverbinding De ministeries van Economische Zaken en VROM werken samen met TenneT aan de Zuid-West 380 kv-verbinding

Nadere informatie

Netaansluiting Windparken

Netaansluiting Windparken Netaansluiting Windparken Wouter van den Akker Stay tuned. Safety first! Voor uw en onze veiligheid vragen we uw aandacht voor de volgende veiligheidsmaatregelen. In geval van een ontruiming van het pand:

Nadere informatie

Werken aan hoogspanning

Werken aan hoogspanning Werken aan hoogspanning Netuitbreiding 150 kv-net ordrecht Merwedehaven - Alblasserdam ordrecht Merwedehaven - Alblasserdam Werken aan netuitbreiding COBRAcable (enemarken) NorNed (Noorwegen) Eemshaven

Nadere informatie

Elke schakel even sterk

Elke schakel even sterk Ketenveiligheid voldoende op agenda van overheid en bedrijf? Ben Voorhorst TenneT Eerste grensoverschrijdende netbeheerder in Europa 22.000 km hoogspanningslijnen 41 miljoen eindgebruikers, ca. 3.000 medewerkers

Nadere informatie

TenneT Offshore Maintenance

TenneT Offshore Maintenance TenneT Offshore Maintenance Martijn de Ruiter TenneT hoogspanningsnet Grensoverschrijdende TSO 21000km HS lijn 41milj eindgebruikers 99,999% beschikbaarheid 1500km Noorzeekust!! Offshore aansluitingen

Nadere informatie

Werken aan hoogspanning

Werken aan hoogspanning Werken aan hoogspanning Versterken 150 kv-net Woensdrecht Bergen op Zoom Woensdrecht Bergen op Zoom Werken aan hoogspanning COBRAcable (enemarken) NorNed (Noorwegen) Eemshaven Versterken 150 kv-net Woensdrecht

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Oirschot-Boxtel 150 kv. Inhoud. Nieuwe ondergrondse kabelverbinding van Oirschot naar Boxtel

Nieuwsbrief. Oirschot-Boxtel 150 kv. Inhoud. Nieuwe ondergrondse kabelverbinding van Oirschot naar Boxtel Jaargang 1 nummer 1 juli 2014 Nieuwsbrief Oirschot-Boxtel 150 kv Inhoud Voorwoord 02 Oog voor de omgeving tussen Boxtel en Oirschot 03 In kaart 04 Stappen van aanleg 05 Feiten & cijfers en planning 06

Nadere informatie

TenneT. raking power further. Actualisatie van visie op ondergrondse aanleg 380kV. Geachte heer Kamp,

TenneT. raking power further. Actualisatie van visie op ondergrondse aanleg 380kV. Geachte heer Kamp, TenneT raking power further Postbus 718, 6800 AS Arnhem, Nederland 20 maart 2015 De Minister van Economische Zaken ONZE REFERENTIE DIR 2015002 de heer H.G.J. Kamp Postbus 20101 2500 EC DEN HAAG BEHANDELD

Nadere informatie

Nieuwe hoogspanningsverbinding vanuit Borssele. Zuid West

Nieuwe hoogspanningsverbinding vanuit Borssele. Zuid West Zuid West Nieuwe hoogspanningsverbinding vanuit Borssele De ministeries van Economische Zaken en VROM werken samen met TenneT TSO B.V. aan de Zuid-West 380 kv-verbinding. De landelijk netbeheerder TenneT

Nadere informatie

Startnotitie voor de milieueffectrapportage. Samenvatting. Hoogspanningsverbinding Doetinchem-Wesel 380kV Traject Doetinchem Duitse grens

Startnotitie voor de milieueffectrapportage. Samenvatting. Hoogspanningsverbinding Doetinchem-Wesel 380kV Traject Doetinchem Duitse grens Samenvatting Startnotitie voor de milieueffectrapportage Hoogspanningsverbinding Doetinchem-Wesel 380kV Traject Doetinchem Duitse grens De ministeries van Economische Zaken en VROM werken samen met TenneT

Nadere informatie

20 Transportbalans 06

20 Transportbalans 06 2 Transportbalans 6 Vol energie In deze uitgave maakt TenneT TSO B.V. de balans op over 26 inzake de voornaamste technische bedrijfsresultaten. Niet alleen zijn gegevens vermeld over onze infrastructurele

Nadere informatie

Ronde tafel Geertruidenberg TenneT projecten

Ronde tafel Geertruidenberg TenneT projecten Bijpraatmoment gemeenteraad Geertruidenberg 11 september 2018 Susan van den Berg William Hartman William Hartman 1. Planproces ZWO 380 kv Oost 2. Planproces verkabeling 150 kv Geertruidenberg 3. Transformatorvervanging

Nadere informatie

Werken aan hoogspanning

Werken aan hoogspanning Factsheet Breukelen - Kortrijk september 2016 Werken aan hoogspanning Transformatortransport van 24 op 25 september en van 8 op 9 oktober Oud Lelystad Beverwijk Oostzaan Vijfhuizen Diemen Breukelen - Kortrijk

Nadere informatie

Werken aan hoogspanning

Werken aan hoogspanning Werken aan hoogspanning Versterken 150 kv-net Tilburg Zuid Tilburg West Oosteind a Tilburg West Tilburg Noord Tilburg Zuid Tilburg West Tilburg Zuid Werken aan netversterking en netuitbreiding COBRAcable

Nadere informatie

Versterken 150kV-net Zeeuws-Vlaanderen

Versterken 150kV-net Zeeuws-Vlaanderen Nut- en noodzaak project Ir. J.A. (Jorrit) Bos - Netstrateeg Inhoud Introductie en aanleiding Overzicht Zeeuws-Vlaanderen Wet- en regelgeving Aanleiding voor het project Afgevallen oplossingsrichtingen

Nadere informatie

Hoogspannings- lijnen

Hoogspannings- lijnen Hoogspanningslijnen 2 Een nieuwe hoogspanningsverbinding leggen we niet zo maar aan. We onderzoeken eerst nauwkeurig welk tracé en welke technische uitvoering het beste is. Dat gebeurt door een zorgvuldige

Nadere informatie

Wintrack. een magneetveldarme, esthetische hoogspanningslijn. Gerrit Boudewijn. 5-april-2016

Wintrack. een magneetveldarme, esthetische hoogspanningslijn. Gerrit Boudewijn. 5-april-2016 een magneetveldarme, esthetische hoogspanningslijn Gerrit Boudewijn Stay tuned. Safety first! Voor uw en onze veiligheid vragen we uw aandacht voor de volgende veiligheidsmaatregelen. In geval van een

Nadere informatie

Werken aan hoogspanning

Werken aan hoogspanning Werken aan hoogspanning Netuitbreiding 110 kv-net Werken aan netuitbreiding COBRAcable (Denemarken) NorNed (Noorwegen) Eemshaven Meeden Netuitbreiding 110 kv-net Hollandse Kust (noord) Alpha Hollandse

Nadere informatie

Werken aan hoogspanning

Werken aan hoogspanning Werken aan hoogspanning Versterken 150 kv-net Lutterade-Born-Maasbracht COBRAcable (Denemarken NorNed (Noorwegen) Hollandse Kust (noord) Alpha Beverwijk Ens Zwolle Hollandse Kust (zuid) Alpha Hollandse

Nadere informatie

Uitgangspunten aanleg hoogspanningslijnen

Uitgangspunten aanleg hoogspanningslijnen Hoogspanningslijnen Hoogspanningslijnen Een nieuwe hoogspanningsverbinding wordt niet zomaar aangelegd. Eerst wordt nauwkeurig onderzocht welk tracé en welke technische uitvoering het beste is. Dat gebeurt

Nadere informatie

Werken aan hoogspanning

Werken aan hoogspanning Eemshave Meed Werken aan hoogspanning Netversterking en netuitbreiding 110 kv-net Harculo - Hengelo COBRAcable (enemarken) NorNed (Noorwegen) Hollandse Kust (noord) Alpha Beverwijk Ens Zwolle Harculo -

Nadere informatie

Werken aan hoogspanning

Werken aan hoogspanning Eemshave Meed Werken aan hoogspanning Netversterking en netuitbreiding 110 kv-net Harculo - Hengelo COBRAcable (enemarken) NorNed (Noorwegen) Hollandse Kust (noord) Alpha Beverwijk Ens Zwolle Harculo -

Nadere informatie

Werken aan hoogspanning

Werken aan hoogspanning Eemshave Meed Werken aan hoogspanning Netversterking en netuitbreiding 110 kv-net Harculo - Hengelo COBRAcable (enemarken) NorNed (Noorwegen) Hollandse Kust (noord) Alpha Beverwijk Ens Zwolle Hollandse

Nadere informatie

Titel: Aanvullende werkinstructie railsystemen. Procesdeskundige: IV (KEB) Procesbeheerder: Procesbeheerder KEB AM Publicatiedatum:

Titel: Aanvullende werkinstructie railsystemen. Procesdeskundige: IV (KEB) Procesbeheerder: Procesbeheerder KEB AM Publicatiedatum: Omschrijving Titel: Aanvullende werkinstructie railsystemen Proceseigenaar: IV TM (KEB) Procesdeskundige: IV (KEB) Procesbeheerder: Procesbeheerder KEB AM Publicatiedatum: 03-05-2017 Reviewdatum: 03-05-2019

Nadere informatie

Voor Mens, Milieu en Markt

Voor Mens, Milieu en Markt Voor Mens, Milieu en Markt Corporate Social Responsibility (CSR) bij TenneT Derk-Jan Haverkamp, Nick van den Broek, Henk Sanders Arnhem, 26 april 2011 Kerncijfers Verbindingen 20.000 km Stations 370 Interconnecties

Nadere informatie

Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2013

Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2013 Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2013 Bevindingen van de marktconsultatie Team Long term Grid Planning Arnhem, 11 september 2013 Inhoudsopgave Vraagontwikkeling Ontwikkelingen grootschalige productievermogen

Nadere informatie

Lijnverzwaring 220 kv Vierverlaten - Hessenweg

Lijnverzwaring 220 kv Vierverlaten - Hessenweg Lijnverzwaring 220 kv Vierverlaten - Hessenweg Feda (Noorwegen) Eemshaven Weiwerd Louwsmeer Bergum Vierverlaten Peize Groningen Zeyerveen Meeden Diele Oudehaske Assen Beilen GAVI Hoogeveen Ens Lelystad

Nadere informatie

Sicuro generatoraansluitkasten 1 Productinformatie Sicuro generatoraansluitkasten. Sicuro. generatoraansluitkasten

Sicuro generatoraansluitkasten 1 Productinformatie Sicuro generatoraansluitkasten. Sicuro. generatoraansluitkasten Sicuro generatoraansluitkasten 1 Productinformatie Sicuro generatoraansluitkasten Sicuro generatoraansluitkasten alfen 2 Sicuro generatoraansluitkasten Traditionele aansluitingen van generatoren bezitten

Nadere informatie

Regulering inkoopkosten energie en vermogen

Regulering inkoopkosten energie en vermogen Reactie TenneT Jan-Paul Dijckmans Regulering inkoopkosten E&V Huidige regulering: 1. Budgetregulering met bonus malus en gedeeltelijke nacalculatie 2. Geen statische en dynamische efficiëntie Te overwegen

Nadere informatie

II Nil IIIIIIIIII III IIIII I0.1440720 28/08/2014

II Nil IIIIIIIIII III IIIII I0.1440720 28/08/2014 II Nil IIIIIIIIII III IIIII I0.1440720 28/08/2014 Ministerie van Economische Zaken > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag Gemeente Oosterhout T.a.v. het College van Burgemeester en Wethouders SLOTJESVELD

Nadere informatie

Uitdagingen van Wind en Zon inpassing 28 november 2014

Uitdagingen van Wind en Zon inpassing 28 november 2014 Uitdagingen van Wind en Zon inpassing 28 november 2014 Ben Voorhorst COO TenneT 1 Onderwerpen TenneT algemeen Aandeel duurzaam Uitdaging inpassing duurzaam: - invloed weer - balanshandhaving - prijsontwikkeling

Nadere informatie

Werken aan hoogspanning

Werken aan hoogspanning Werken aan hoogspanning Haalbaarheidsstudie aanpassingen 150 kv-net Best Best Endhoven Werken aan netversterking en netuitbreiding COBRAcable (Denemarken) NorNed (Noorwegen) Eemshaven Meeden Haalbaarheidsstudie

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

CLASSIFICATIE C1: Public Information DATUM 26 april 2019 REFERENTIE VAN

CLASSIFICATIE C1: Public Information DATUM 26 april 2019 REFERENTIE VAN NOTITIE AAN Projectteam 150 kvverkabeling Geertruidenberg CLASSIFICATIE C1: Public Information VAN Wouter van Doeland ONDERWERP Effectbeoordeling techniek en kosten 150 kv-verbinding Geertruidenberg 1.

Nadere informatie

Werken aan hoogspanning

Werken aan hoogspanning Werken aan hoogspanning Versterken 150 kv-net Zeeuws-Vlaanderen Hollandse Kust (noord) Alpha Hollandse Kust (zuid) Alpha Hollandse Kust (zuid) Beta Westerlee BritNed (Groot-Brittannië) Maasvlakte Beta

Nadere informatie

Werken aan hoogspanning

Werken aan hoogspanning Ee Werken aan hoogspanning Versterken 150 kv-net Haps--Venray COBRAcable (enemarken) NorNed (Noorwegen) Hollandse Kust (noord) Alpha Beverwijk Ens Zwolle Haps--Venray Hollandse Kust (zuid) Alpha Hollandse

Nadere informatie

NET OP ZEE HOLLANDSE KUST (WEST BETA) Werksessie 2 offshore

NET OP ZEE HOLLANDSE KUST (WEST BETA) Werksessie 2 offshore NET OP ZEE HOLLANDSE KUST (WEST BETA) Werksessie 2 offshore 28-maart-2019 Opening 1. Opening, toelichting agenda en verslag 2. Alternatieven 3. Beoordelingskader 4. Participatie en planning 5. Afsluiting

Nadere informatie

Jacco: Hybride auto s Treinen. Presentatie Elektriciteit. Pauze. Werner: Hoogspanning. Huisinstallaties + zonnepanelen

Jacco: Hybride auto s Treinen. Presentatie Elektriciteit. Pauze. Werner: Hoogspanning. Huisinstallaties + zonnepanelen Presentatie Elektriciteit Jacco: Hybride auto s Treinen Werner: Hoogspanning Pauze Huisinstallaties + zonnepanelen Hoogspanningsmast 150 KV Wat weten we over elektriciteit? Centrale 380 KV Distributienet

Nadere informatie

NET OP ZEE HOLLANDSE KUST (WEST BETA)

NET OP ZEE HOLLANDSE KUST (WEST BETA) NET OP ZEE HOLLANDSE KUST (WEST BETA) Werksessie onshore 14-maart-2019 Opening Arcadis 2016 27-3-2019 Opening 1. Opening, toelichting agenda, doel van de dag en spelregels door facilitator 2. Voorstelronde

Nadere informatie

Grootschalige energie-opslag

Grootschalige energie-opslag Er komt steeds meer duurzame energie uit wind Dit stelt extra eisen aan flexibiliteit van het systeem Grootschalige opslag is één van de opties om in die flexibiliteit te voorzien Uitgebreid onderzoek

Nadere informatie

Grootschalige energie-opslag

Grootschalige energie-opslag Er komt steeds meer duurzame energie uit wind Dit stelt extra eisen aan flexibiliteit van het systeem Grootschalige opslag is één van de opties om in die flexibiliteit te voorzien TenneT participeert in

Nadere informatie

Visie beveiliging. Ernst Wierenga Enschede, 10 maart 2011

Visie beveiliging. Ernst Wierenga Enschede, 10 maart 2011 Visie beveiliging Ernst Wierenga Enschede, 10 maart 2011 Lunchlezing Visie beveiliging TenneT 12.30 uur Introductie 12.40 uur TenneT Algemeen + mogelijkheden 12.55 uur Uitdaging: Beveiliging en windpark

Nadere informatie

Verkabeling Oegstgeest

Verkabeling Oegstgeest Informatiebijeenkomst omwonenden Harry Kraus Stay tuned. Safety first! Voor uw en onze veiligheid vragen we uw aandacht voor de volgende veiligheidsmaatregelen. In geval van een ontruiming van het pand:

Nadere informatie

In 2017 hebben de Ministers van Economische Zaken en van Infrastructuur en Milieu een tracé vastgesteld voor de nieuwe 380 kv-verbinding Zuid-West

In 2017 hebben de Ministers van Economische Zaken en van Infrastructuur en Milieu een tracé vastgesteld voor de nieuwe 380 kv-verbinding Zuid-West Introductie Het tweede werkatelier over de Brabantse Wal verkabeling heeft op 25 oktober 2018 plaatsgevonden. In het werkatelier van 18 mei 2018 zijn de verschillende belangen en varianten besproken. Naar

Nadere informatie

ZX Ronde 14 augustus 2011

ZX Ronde 14 augustus 2011 ZX Ronde 14 augustus 2011 Hoogspanning en veiligheid Er is een kenmerkend verschil tussen laagspanning en hoogspanning. Er zijn natuurkundige effecten die pas optreden boven een bepaalde spanning. In de

Nadere informatie

TenneT investeert in leveringszekerheid en energietransitie

TenneT investeert in leveringszekerheid en energietransitie Arnhem, 13 maart 2015 TenneT investeert in leveringszekerheid en energietransitie TenneT investeert EUR 2,3 miljard in 2014. Investeringsplan komende 10 jaar bedraagt circa EUR 20 miljard Underlying bedrijfsresultaat

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Netuitbreiding Kop van Noord-Holland. Inhoud. Heading. Jaargang 1 maart 2015

Nieuwsbrief. Netuitbreiding Kop van Noord-Holland. Inhoud. Heading. Jaargang 1 maart 2015 Jaargang 1 maart 2015 Nieuwsbrief Netuitbreiding Kop van Noord-Holland Inhoud Voorwoord 02 Een toekomstbestendig energienetwerk 03 In kaart (ondergrondse) kabeltracés 04 Stappen van aanleg 05 Netuitbreiding

Nadere informatie

NET OP ZEE HOLLANDSE KUST (WEST BETA)

NET OP ZEE HOLLANDSE KUST (WEST BETA) NET OP ZEE HOLLANDSE KUST (WEST BETA) Werksessie offshore 14-maart-2019 Opening Arcadis 2016 27-3-2019 Opening 1. Opening, toelichting agenda, doel van de dag en spelregels door facilitator 2. Voorstelronde

Nadere informatie

Seminar Risk Based Asset Management HS installaties

Seminar Risk Based Asset Management HS installaties Seminar Risk Based Asset Management HS installaties Oscar Tessensohn Inhoudsopgave Profiel Asset management bij TenneT Onderhoudsbeleid en vervangingsinvesteringen Toekomstige ontwikkelingen Profiel 1998

Nadere informatie

Hoogspanningsverbinding Noord-West 380 kv

Hoogspanningsverbinding Noord-West 380 kv Hoogspanningsverbinding Noord-West 380 kv Zienswijze indienen Hoe kunt u uw zienswijze kenbaar maken? Vanaf vrijdag 23 juni tot en met donderdag 3 augustus 2017 kan iedereen schriftelijk en mondeling zienswijzen

Nadere informatie

Kwaliteitsnorm enkelvoudige storingsreserve in het Nederlandse hoogspanningsnet

Kwaliteitsnorm enkelvoudige storingsreserve in het Nederlandse hoogspanningsnet Kwaliteitsnorm enkelvoudige storingsreserve in het Nederlandse hoogspanningsnet Augustus 2013 pagina 1 van 93 Managementsamenvatting Achtergrond en doelstelling De elektriciteitsnetten die in bedrijf zijn

Nadere informatie

Inleiding ADVIES. Nederlandse Mededingingsautoriteit

Inleiding ADVIES. Nederlandse Mededingingsautoriteit Nederlandse Mededingingsautoriteit ADVIES Advies van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit, als bedoeld in artikel 20e, derde lid, van de Elektriciteitswet 1998. Zaaknummer: 104152/15

Nadere informatie

Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) RTD C / /3.B1333

Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) RTD C / /3.B1333 ENERGIEKAMER Aan NauthaDutilh N.V. T.a.v. mr. H. Kerstholt Postbus 1110 3000 BC ROTTERDAM Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) 53083442 RTD C 696033 / 17103155/3.B1333 Onderwerp Verzoek om een informele

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE blz. 1 Artikel 2: Wijze van meten. HOOFDSTUK 2. BESTEMMINGSREGELS 4 Artikel 3: Bedrijf - Nutsbedrijf. 4 Artikel 4: Bedrijf - Opstijgpunt

INHOUDSOPGAVE blz. 1 Artikel 2: Wijze van meten. HOOFDSTUK 2. BESTEMMINGSREGELS 4 Artikel 3: Bedrijf - Nutsbedrijf. 4 Artikel 4: Bedrijf - Opstijgpunt INPASSINGSPLAN RANDSTAD 380 KV VERBINDING BE- VERWIJK - ZOETERMEER (BLEISWIJK) REGELS INHOUDSOPGAVE blz HOOFDSTUK 1. INLEIDENDE REGELS 1 Artikel 1: Begrippen 1 Artikel 2: Wijze van meten 3 HOOFDSTUK 2.

Nadere informatie

Ons kenmerk: EW Groningen, 9 juni 2016 Betreft: Coördinatiebesluit Noord-West 380 kv EOS-VVL

Ons kenmerk: EW Groningen, 9 juni 2016 Betreft: Coördinatiebesluit Noord-West 380 kv EOS-VVL De Minister van Economische Zaken Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC DEN HAAG Ons kenmerk: 16-016-EW Groningen, 9 juni 2016 Betreft: Coördinatiebesluit Noord-West 380 kv EOS-VVL Geachte minister, Wij zijn van

Nadere informatie

ZX- ronde 28 december 2014

ZX- ronde 28 december 2014 ZX- ronde 28 december 2014 Hoogspanning. Veel radio amateurs hebben nog eindversterkers met buizen of willen die gaan kopen wel of niet tweede hands. Zonder enige vorm van kennis kan het gevaarlijk zijn

Nadere informatie

Leeswijzer Tarievencode Elektriciteit

Leeswijzer Tarievencode Elektriciteit Leeswijzer Tarievencode Elektriciteit Doel leeswijzer TarievenCode... 2 Aansluittarieven (hoofdstuk 2 TarievenCode)... 2 2. Twee soorten aansluittarieven... 2 2.. Eenmalig aansluittarief afhankelijk van

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

Voorwaarden Service- & Onderhoudsabonnement Perfect geregeld

Voorwaarden Service- & Onderhoudsabonnement Perfect geregeld Voorwaarden Service- & Onderhoudsabonnement Perfect geregeld Inclusief onderhoud Inclusief voorrijkosten Inclusief arbeidskosten Inclusief materialen Het Perfect-geregeld-abonnement voorziet in het jaarlijks

Nadere informatie

Stations Automatisering. Vooruitgang of tijdbom

Stations Automatisering. Vooruitgang of tijdbom Stations Automatisering Vooruitgang of tijdbom 1 Overzicht Inleiding Ervaringen met SA en Beveiligingen Firmware Hardware Tools Windows en KA Organisatie Mogelijke problemen in de toekomst Mogelijke oplossingen

Nadere informatie

Samenvatting, conclusies en aanbevelingen storing Diemen

Samenvatting, conclusies en aanbevelingen storing Diemen OPDRACHTGEVER AUTEUR TenneT TenneT VERSIE 1.0 VERSIE STATUS Definitief PAGINA 1 van 7 Samenvatting, conclusies en aanbevelingen storing Diemen 27 maart 2015 te Diemen 380 kv PAGINA 2 van 7 Voorwoord Op

Nadere informatie

Europese schakel NorNedvoor de toekomst

Europese schakel NorNedvoor de toekomst NorNedvoor de Europese schakel toekomst NorNed Europese schakel voor de toekomst Elektriciteit is vanzelfsprekend in ons dagelijks leven. Zonder er verder bij stil te staan gaat het licht aan, pruttelt

Nadere informatie

Plaats en datum Ons kenmerk Uw kenmerk Utrecht, 4 mei 2009 Br-secr.179N -

Plaats en datum Ons kenmerk Uw kenmerk Utrecht, 4 mei 2009 Br-secr.179N - Vaste Commissie voor Economische Zaken van de Tweede Kamer der Staten Generaal t.a.v. mevrouw A.J. Timmer, voorzitter Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Plaats en datum Ons kenmerk Uw kenmerk Utrecht, 4 mei

Nadere informatie

Elektrotechnische oplossingen voor de (glas)tuinbouw

Elektrotechnische oplossingen voor de (glas)tuinbouw Elektrotechnische oplossingen voor de (glas)tuinbouw Transformatorstations Projecten Speciale producten Services Stationautomatisering CREATIVITEIT = STANDAARD PROFESSIONELE PROJECTORGANISATIE De glastuinbouw

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Inhoudsopgave NR 5. december 2016

Nieuwsbrief. Inhoudsopgave NR 5. december 2016 Nieuwsbrief NR 5 Ter inzage legging definitief inpassingsplan Het definitieve inpassingsplan voor het project Zuid-West 380 kv west ligt samen met de december 2016 Inhoudsopgave vergunningen die nodig

Nadere informatie

Voldoende afstand tot windturbines en belangrijke kabels en leidingen. archeologische vindplaatsen, natuurgebieden, etc.).

Voldoende afstand tot windturbines en belangrijke kabels en leidingen. archeologische vindplaatsen, natuurgebieden, etc.). Hoe vindt de trechtering van groot concept zoekgebied naar voorkeursalternatief plaats? Om tot een voorkeurslocatie voor het station en voorkeurslocatie voor de kabelcircuits te komen worden een aantal

Nadere informatie

Activiteitenplan 380 kv hoogspanningsstation Vijfhuizen

Activiteitenplan 380 kv hoogspanningsstation Vijfhuizen NOTITIE AAN Dienst Regelingen VAN Sara Zehenpfenning ONDERWERP Activiteitenplan 380 kv hoogspanningsstation Vijfhuizen TER BESLUITVORMING TER INFORMATIE Activiteitenplan 380 kv hoogspanningsstation Vijfhuizen

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1994 1995 23 900 X Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 1995 Nr. 86 BRIEF VAN

Nadere informatie

Toelichting project Verkenning aanlanding netten op zee Arcadis-Pondera, sessie 11, 12, 13 en 18 juni

Toelichting project Verkenning aanlanding netten op zee Arcadis-Pondera, sessie 11, 12, 13 en 18 juni Toelichting project Verkenning aanlanding netten op zee 2030 Arcadis-Pondera, sessie 11, 12, 13 en 18 juni Inhoudsopgave 1. Doel project 2. Trechter 3. Stappen en planning project 4. Te onderzoeken gebieden

Nadere informatie

Energietransitie biedt kansen in de gebouwde omgeving

Energietransitie biedt kansen in de gebouwde omgeving Energietransitie biedt kansen in de gebouwde omgeving Enexis: energie in goede banen Even if you doubt the evidence, providing incentives for energy-efficiency and clean energy are the right thing to do

Nadere informatie

Op 20 september 2018 heeft het tweede werkatelier plaatsgevonden. Dit werkatelier is een vervolg op het werkatelier van 5 april 2018.

Op 20 september 2018 heeft het tweede werkatelier plaatsgevonden. Dit werkatelier is een vervolg op het werkatelier van 5 april 2018. Op 20 september 2018 heeft het tweede werkatelier plaatsgevonden. Dit werkatelier is een vervolg op het werkatelier van 5 april 2018. In het atelier van 5 april 2018 is besproken of het tracé landschappelijk

Nadere informatie

Aansluitbeleid TenneT

Aansluitbeleid TenneT Aansluitbeleid TenneT Aansluitbeleid & Congestiemanagement Klaas Hommes Arnhem, 23 juni 2011 Aansluitbeleid TenneT Introductie Elektriciteitsmarkt Ontwikkelingen net Europees net Nederlands net Taken Tennet

Nadere informatie

Uitkomsten onderzoek ondergronds Noord-West 380 kv EOS-VVL

Uitkomsten onderzoek ondergronds Noord-West 380 kv EOS-VVL AUTEUR TenneT TSO B.V. PAGINA 1 van 9 Uitkomsten onderzoek ondergronds Noord-West 380 kv EOS-VVL Voorliggende document heeft de status definitief. PAGINA 2 van 9 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Aanleiding

Nadere informatie