SECTORFOTO. Goederenvervoer en logistiek 2008

Transcriptie

1 SECTORFOTO Goederenvervoer en logistiek 2008 Departement Werk en Sociale Economie

2 Colofon Samenstelling: Vlaamse overheid Beleidsdomein Werk en Sociale Economie Departement Werk en Sociale Economie Koning Albert II-laan 35 bus Brussel Tel 02/ Verantwoordelijke uitgever: Dirk Vanderpoorten Secretaris-generaal Depotnummer: D/2008/3241/334 Lay-out: Vingerhoets.com Uitgave: december 2008

3 Synthese In 2005 waren er in het Vlaams Gewest jobs in de sector van het goederenvervoer en de logistiek. Daarmee vertegenwoordigt het goederenvervoer en de logistiek 2,3% van alle jobs in Vlaanderen. Het gros van de tewerkstelling in de sector is te vinden in middelgrote bedrijven met 10 tot 100 werknemers. In 2007 ontving VDAB vacatures vanuit het goederenvervoer, voornamelijk voor laaggeschoold personeel met enige ervaring. 35 van de 60 beroepen in het goederenvervoer waarvoor VDAB in 2007 minstens 10 vacatures ontving, zijn volgens VDAB knelpuntberoepen. In 2007 werden 289 IBO s opgestart in de sector, 2% van alle IBO s in Vlaanderen. In 2007 werden 36 diversiteitsplannen ingediend door bedrijven uit het goederenvervoer en de logistiek, 5,8% van alle ingediende diversiteitsplannen in dat jaar. 3

4 Voorwoord Sectoren zijn een belangrijke motor in het Vlaamse arbeidsmarktbeleid. We denken hierbij bijvoorbeeld aan acties in het kader van diversiteit, opleiding van werknemers en toeleiding van leerlingen en werkzoekenden naar de arbeidsmarkt. Via de sectorconvenants (protocollen tussen de Vlaamse Regering en sectoren) engageren de sectorale sociale partners zich om de prioriteiten van het arbeidsmarktbeleid mee gestalte te geven. Op die manier werkt het sectorale beleid versterkend ten aanzien van het Vlaamse arbeidsmarktbeleid. In 2001 werd de eerste generatie sectorconvenants afgesloten in het kader van het Vlaams Werkgelegenheidsakkoord De bestaande samenwerking van de Vlaamse Regering met de sectoren d.m.v. sectorconvenants werd later telkens verlengd en uitgebreid op basis van de volgende Werkgelegenheidsakkoorden. Anno 2008 is het vooral de Competentieagenda die inspirerend werkt op de werking van de sectorconvenants. Via de sectorconvenants trachten de sectoren meer mensen aan het werk te krijgen en houden en elk talent te (h)erkennen, ontwikkelen en benutten. Om de sectorconvenants en de sectoren te kunnen plaatsen binnen een socio-economisch kader, worden sectorfoto s gemaakt die we ter beschikking stellen van de sectoren en publiek maken via de portaalsite Op deze website kan u ook de gehanteerde cijferreeksen en uitleg bij de methodologie terugvinden. We geloven namelijk in de sectorfoto s als steunpunt én hefboom om in overleg met de sectoren en vanuit een sectorale invalshoek een strategische visie te ontwikkelen als antwoord op de huidige en toekomstige uitdagingen van de arbeidsmarkt. Sectoren krijgen aan de hand van de sectorfoto s zicht op de realiteit in hun sector en op hun positie ten opzichte van het Vlaamse gemiddelde. Dit kan inspirerend werken bij de totstandkoming van nieuwe sectorconvenants (verlengingen) of kan sectoren aanzetten om tussentijds bij te sturen. Alle gepubliceerde sectorfoto s werden eerst gekeurd en goed bevonden door de sectorale sociale partners. We beseffen dat de onderstaande cijfers, tabellen en grafieken geen perfecte weergave zijn van de sectorale dynamiek. Misschien had uzelf als fotograaf vanuit een ander perspectief een andere kadering gekozen of gefocust op andere elementen. We nodigen u dan ook uit om dit instrument gaandeweg samen met ons te blijven versterken. We hopen met deze snapshots alvast het sectoraal beleid verder te inspireren. Dirk Vanderpoorten Secretaris generaal, departement Werk en Sociale Economie 4

5 Inhoudsopgave SYNTHESE 3 VOORWOORD 4 INHOUDSOPGAVE 5 1. INLEIDING 6 2. AANTAL JOBS EN VESTIGINGEN IN VLAANDEREN 7 3. KENMERKEN VAN DE BEROEPEN EN VACATURES 9 4. DE INDIVIDUELE BEROEPSOPLEIDING IN DE ONDERNEMING DIVERSITEITSPLANNEN 14 Figuren 1: Verdeling van de arbeidersjobs in loondienst (Vlaams Gewest, 2005) 7 Tabellen 1: Verdeling van de arbeidersjobs in loondienst (Vlaams Gewest, 2005) 7 2: Verdeling van de inrichtingen (Vlaams Gewest, 2005) 8 3: Kenmerken van de ontvangen vacatures voor arbeiders en bedienden in het goederenvervoer (Vlaams Gewest, 2007) 9 4: Overzicht van de belangrijkste beroepen en vacatures in het goederenvervoer en logistiek (Vlaanderen, 2007) 10 5: Kenmerken van de opgestarte IBO s (Vlaams Gewest, 2007) 12 6: Diversiteitsplannen (Vlaams Gewest, 2007) 14 5

6 1. Inleiding De sector Goederenvervoer en Logistiek voor rekening van derden wordt vertegenwoordigd door de paritaire subcomités en Het Paritair Subcomité is bevoegd voor arbeiders en werkgevers in het goederenvervoer ten lande voor rekening van derden, en het Paritair Subcomité is bevoegd voor arbeiders en werkgevers in goederenbehandeling voor rekening van derden. De bedrijven uit het goederenvervoer en logistiek voor rekening van derden worden gegroepeerd onder werkgeverskengetal 083. De data-bestanden waarmee de cijfers uit deze sectorfoto opgemaakt zijn, zijn steeds afgebakend volgens óf paritair comité óf nace-code óf werkgeverskengetal. Naargelang de manier van afbakenen verschilt de sectorpopulatie enigszins, maar we selecteren steeds de afbakeningsmethode die de meest correcte resultaten geeft. De resultaten van de analyse worden per sector steeds afgewogen tegen een gemiddelde voor alle sectoren samen. Hierdoor kan vastgesteld worden of de sector beneden- of bovengemiddelde cijfers haalt voor de verschillende indicatoren. De sectorfoto biedt zo een globaal cijfermatig portret van de sector. Een uitgebreide toelichting over de gebruikte methodologie/bronbestanden kan u terugvinden op De cijfers die in deze sectorfoto gebruikt worden, evenals in de sectorfoto s van andere sectoren, worden u integraal online aangeboden. Ook de sectorfoto s zijn downloadbaar in pdf-formaat. 6

7 2. Aantal jobs en vestigingen in Vlaanderen De cijfergegevens betreffende het aantal jobs en inrichtingen zijn gebaseerd op de gedecentraliseerde statistieken van de RSZ. Binnen deze statistieken hanteert men het aantal arbeidsplaatsen naar werkplaats. De afbakening is gebeurd op basis van werkgeverskengetal 083. In 2005 waren het goederenvervoer en de logistiek voor rekening van derden goed voor een totaal van arbeidersjobs of 2,3% van het totale aantal jobs in de Vlaamse privésector. 65,8% van de jobs in de sector goederenvervoer en logistiek voor rekening van derden zijn terug te vinden in middelgrote bedrijven tussen 10 en 99 werknemers. In de sector goederenvervoer en logistiek voor rekening van derden zijn er nauwelijks arbeidersjobs bij zeer grote bedrijven. Tabel 1: Verdeling van de jobs naar ondernemingsgrootte (Vlaams Gewest, 2005) 1 Goederenvervoer en logistiek Pivésectoren Ondernemingsgrootte n % % Totaal ,0 100,0 (n= ) 1 tot 4 jobs ,8 10,8 5 tot 9 jobs ,9 9,7 10 tot 19 jobs ,9 10,6 20 tot 49 jobs ,0 16,1 50 tot 99 jobs ,8 12,2 100 tot 199 jobs ,7 11,3 200 tot 499 jobs ,6 13,7 500 tot 999 jobs 37 0,1 7,5 Meer dan jobs 14 0,0 8,3 Bron: Gedecentraliseerde statistiek RSZ, toestand op 31/12/2005 (Bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE) Figuur 1: Verdeling van de jobs in loondienst (Vlaams Gewest, 2005) 30,0% 35% 30% 6,8% 10,8% 9,9% 9,7% 15,9% 10,6% 16,1% 19,8% 12,2% 10,7% 11,3% 6,6% 13,7% 7,5% 8,3% 25% 20% 15% 10% ,1% 0,0% 5% 0% Ondernemingsgrootte (aantal werknemers) Goederenvervoer en logistiek privésector Bron: Gedecentraliseerde statistiek RSZ, toestand op 31/12/2005 (Bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE) 1 Voor de sector worden enkel arbeidersjobs geteld. De ondernemingsgrootte wordt bepaald op alle jobs, arbeiders én bedienden. 7

8 In tabel 2 vinden we de verdeling van de inrichtingen naar ondernemingsgrootte. Het gaat hier om alle vestigingen van alle bedrijven, niet om de bedrijven in hun geheel. In 2005 telt het goederenvervoer en de logistiek inrichtingen, wat goed is voor 2,7% van het totale aantal inrichtingen in de Vlaamse privésector. Tabel 2: Verdeling van de inrichtingen (Vlaams Gewest, 2005) 2 Goederenvervoer en logistiek Privésectoren Ondernemingsgrootte n % % Totaal ,0 100,0 (n= ) 1 tot 4 jobs ,1 65,9 5 tot 9 jobs ,7 16,2 10 tot 19 jobs ,6 8,5 20 tot 49 jobs ,2 5,8 50 tot 99 jobs 161 4,2 1,9 100 tot 199 jobs 55 1,4 0,9 200 tot 499 jobs 20 0,5 0,5 500 tot 999 jobs 1 0,0 0,1 Meer dan jobs 2 0,1 0,0 Onbekend 8 0,2 0,2 Bron: Gedecentraliseerde statistiek RSZ, toestand op 31/12/2005 (Bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE) 2 De ondernemingsgrootte wordt bepaald door alle jobs, arbeiders én bedienden. 8

9 3. Kenmerken van de beroepen en vacatures Voor de afbakening van de sector goederenvervoer en logistiek maakt de VDAB gebruik van een indeling volgens werkgeverskengetal 083. Het betreft vacatures uit het normaal economisch circuit zonder interimopdrachten. Zowel de vacatures uit het AMI-systeem, die beheerd worden door consulenten van de VDAB, als de vacatures uit Jobmanager, die door de werkgever zelf worden ingevoerd, zijn opgenomen in de cijfers. Bij de interpretatie van de gegevens dient men rekening te houden met het feit dat de sectoren ook andere pistes bewandelen in hun aanwervingsbeleid. Zoals ook uit tabel 7 blijkt, worden in deze vacaturecijfers niet enkel vacatures voor arbeiders opgenomen, maar ook voor bedienden. Het gaat hier immers om alle vacatures van bedrijven uit de sector goederenvervoer en logistiek. Tabel 3: Kenmerken van de ontvangen vacatures voor arbeiders en bedienden in het goederenvervoer en de logistiek (Vlaams Gewest, 2007) Goederenvervoer en logistiek Vlaanderen n % % Totaal ,0 100,0 (n= ) Vestigingsplaats bedrijf Antwerpen ,9 23,3 Vlaams-Brabant ,5 12,7 West-Vlaanderen ,5 25,8 Oost-Vlaanderen ,1 18,6 Limburg ,6 9,0 Buiten Vlaanderen 116 2,3 10,5 Studieniveau 3 Laag ,4 45,3 Midden ,2 22,0 Hoog ,5 32,7 Gevraagde ervaring <6 maanden ,5 60,1 6 maanden - 2 jaar ,1 26,1 +2 jaar ,4 13,8 Jobkanaal ,8 8,0 Bron: VDAB (Bewerking departement WSE) De sector goederenvervoer en logistiek is voornamelijk actief in de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant. Meer dan de helft van alle vacatures die VDAB in 2007 ontving vanuit de sector, kwamen uit deze twee provincies. 4 Definitie onderwijsniveau: (1) laag: max. secundair onderwijs 2de graad of wanneer geen minimum studieniveau vermeld werd door de werkgever; (2) midden: secundair 3de of 4de graad; (3) hoog: hoger onderwijs 5 Jobkanaal is een rekruteringskanaal dat zich exclusief richt op werkzoekende 50+ ers, personen met een handicap en allochtonen. Het aandeel wordt berekend door het aantal vacatures ontvangen via Jobkanaal te delen door het totaal aantal vacatures in het AMI-systeem (vacatures in beheer van VDAB-consulenten), dus exclusief jobmanager. 9

10 In het goederenvervoer en de logistiek is men voornamelijk op zoek naar laaggeschoold personeel. 67,4% van de ontvangen vacatures in deze sector is bestemd voor laaggeschoolden, tegenover 45,3% gemiddeld in Vlaanderen. Slechts 12,5% van de vacatures waren bestemd voor hooggeschoolden, ten opzichte van een Vlaams gemiddelde van 32,7%. Voor meer dan de helft van alle vacatures was enige ervaring vereist, meer dan gemiddeld in Vlaanderen (52,5% tegen 39,9%). VDAB ontving 292 vacatures van de sector via Jobkanaal, 8,8% van alle ontvangen vacatures uit de sector die actief bemiddeld werden door VDAB. VDAB ontving in % van haar vacatures via Jobkanaal. Voor 60 beroepen in het goederenvervoer en de logistiek werden in 2007 minstens 10 vacatures ontvangen. In totaal waren er vacatures (uit het NEC zonder interim) voor de sector, dit is 1,8% van het totale aantal vacatures bij VDAB uit het NEC zonder interim in heel Vlaanderen. In vergelijking met het sectoraandeel in de totale Vlaamse werkgelegenheid (2,3%) is dit eerder beperkt. De sector lijkt in haar aanwervingsbeleid naast VDAB ook andere pistes te bewandelen. 35 van de 60 beroepen zijn volgens de VDAB knelpuntberoepen, waarvan enkele sectorspecifieke knelpuntberoepen, zoals bestuurder van zware vrachtwagen met aanhangwagen en kantoorexpediteur. Volgens de VDAB-analyse van knelpuntvacatures kampen deze twee beroepen met verschillende problemen. Vrachtwagenbestuurders zijn vooral schaarser geworden sinds de afschaffing van de dienstplicht, waardoor veel minder mensen een rijbewijs C of CE behalen. Daarnaast maken de lange afwezigheden en moeilijke tijdsregelingen het beroep minder aantrekkelijk. Voor het bediendenberoep van expediteur zijn het vooral de strengere vereisten qua kennis en flexibiliteit die maken dat er zich te weinig kandidaten aanmelden. Functies in expeditie zijn ook in sterke mate doorgroeifuncties, waarbij men aan een laag loon begint, en later kan opklimmen. Te veel mensen verlaten de sector voor ze de kans krijgen om door te groeien. Tabel 4: Overzicht van de belangrijkste beroepen en vacatures in het goederenvervoer en de logistiek (Vlaams Gewest, 2007) Ontvangen vacatures in 2007 Knelpunt Vlaams Gewest Sector Aandeel Bestuurder van trekker met oplegger ja ,0% Bestuurder van zware vrachtwagen met aanhangwagen ja ,6% Bestuurder zware vrachtwagen - vaste wagen (+ 7,5 ton) ja ,8% Magazijnarbeider onderdelen en wisselstukken - opslag- en ja ,2% stapelplaatsen Bestuurder lichte vrachtwagen - vaste wagen (max. 7,5 ton) ja ,6% Chauffeur distributie ja ,0% Magazijnbediende ,6% Administratieve bediende ,9% Dispatcher - transportplanner ja ,1% Uitvoerend expeditiebediende ,6% Bediende planning en logistiek ja ,7% Orderpicker - distributiesector ,5% Bediener van heftruck ja ,4% 10

11 Ontvangen vacatures in 2007 Knelpunt Vlaams Gewest Sector Aandeel Chauffeur koerierdienst ,2% Lader, losser ,0% Commercieel bediende ja ,1% Expeditiebediende -transport ja ,7% Vrachtwagenbestuurder (nijverheidswerven, bouwwerven) ja ,9% Industrieel schoonmaker ja ,2% Uitvoerend bediende ,0% Klantendienstmedewerker - verkoopsassistent ,7% Onderhoudsmecanicien en hersteller machines en industriele ja ,1% installaties Bediende in de boekhouding ,1% Magazijnverantwoordelijke ,7% Onderhoudsmecanicien van vrachtwagens, autobussen,... ja ,4% Inpakker met de hand ,0% Boekhouder ja ,3% Bestelwagenbestuurder ,2% Kantoorexpediteur ja ,0% Loopjongen, -meisje - koerier ,2% Handlanger (halfzwaar werk) ,3% Hulpkantoorexpediteur ja ,9% Technicus elektromechanica ja ,8% Technicus ja ,4% Verantwoordelijke logistiek ,2% Handlanger (zwaar werk) ,8% Douanedeclarant ja ,8% Autobusbestuurder (lijndienst-openbaar vervoer) ja ,0% Productieverantwoordelijke ja ,2% Klassieke (professionele) schoonmaker ja ,5% Technisch-administratief bediende ja ,0% Automecanicien-hersteller van voertuigen met benzinemotoren ja ,0% Productiearbeider ,4% Economist ,5% Manifestbediende ja ,0% Bediende ticketting - vliegtuigen ,9% Vertegenwoordiger ja ,2% Financieel en/of administratief verantwoordelijke ,3% Verhuizer ja ,6% Helper magazijnarbeider ,0% Adviseur bedrijfsorganisatie ,3% Typist - gegevensinbrenger ,8% Accountmanager ,5% Automecanicien-hersteller van voertuigen met dieselmotoren ja ,6% Support - informatica ja ,6% Taxichauffeur ja ,6% Monteur van motorvoertuigen ,7% Bestuurder mobiele kraan ja ,6% Netwerkbeheerder - informatica ja ,2% Kaaiexpediteur ja ,3% Bestelwagenbestuurder ,0% Bron: VDAB 11

12 4. De individuele beroepsopleiding in de onderneming De tewerkstellingsmaatregel IBO staat voor individuele beroepsopleiding in de onderneming. Dit is een opleiding waarbij de cursist door de onderneming op de werkplek wordt getraind en begeleid. De IBO kan 1 tot 6 maanden duren, en tijdens deze opleiding betaalt de werkgever geen loon of RSZ, enkel een productiviteitsvergoeding. Na deze opleiding is het bedrijf verplicht de cursist een contract van onbepaalde duur te geven. Tabel 5: Kenmerken van de opgestarte IBO s (Vlaams Gewest, 2007) Goederenvervoer en logistiek Vlaanderen n % % Totaal aantal IBO s ,0 100,0 (n=14.718) Man ,7 69,3 Vrouw 50 17,3 30,7 Studieniveau Laag ,4 40,7 Midden ,2 44,7 Hoog 33 11,4 14,6 Leeftijd -25 jaar ,1 52, jaar ,8 44,9 +50 jaar 6 2,1 2,7 Woonplaats Antwerpen ,4 21,7 Vlaams-Brabant 22 7,6 12,5 West-Vlaanderen 36 12,5 19,1 Oost-Vlaanderen 76 26,3 25,5 Limburg 34 11,8 19,6 Buiten Vlaanderen 7 2,4 1,6 Werkloosheidsduur < 3 maanden ,2 47,1 3-6 maanden 38 13,1 17,7 6 maanden - 1 jaar 54 18,7 16,4 1-2 jaar 48 16,6 11,0 2-5 jaar 24 8,3 6,5 + 5 jaar 6 2,1 1,3 Ondernemingsgrootte <10 werknemers 59 20,4 54, werknemers 88 30,4 25, werknemers ,4 8, werknemers 2 0,7 4,6 >499 werknemers 32 11,1 7,1 Allochtonen 88 30,4 16,7 Arbeidsgehandicapten 21 7,3 6,4 Ongunstige stopzettingen 55 19,0 19,4 Bron: VDAB 12

13 In de sector goederenvervoer en logistiek werden in IBO s opgestart, of 2% van alle opgestarte IBO s in Vlaanderen, wat ongeveer overeenkomt met het aandeel van de sector in de Vlaamse tewerkstelling (2,3%). Niet minder dan 82,7% van de IBO s werden ingevuld door mannen, veel meer dan gemiddeld in alle sectoren samen (69,3%). Bijna 6 op 10 mensen die een Individuele Beroepsopleiding volgden, waren tussen 25 en 50 jaar oud. 27% van de IBO s werden gevolgd door mensen die voorheen al langer dan een jaar werkloos waren. In alle sectoren samen was dat slechts in 17,5% van de gevallen zo. Allochtonen (30,4%) en arbeidsgehandicapten (7,3%) waren oververtegenwoordigd in de IBO s, ten opzichte van het Vlaamse gemiddelde (respectievelijk 16,7% en 6,4%). 55 van de 289 IBO s (19%) kenden een ongunstige stopzetting. Dit percentage is dus ongeveer gelijk aan het Vlaams gemiddelde van 19,4%. 13

14 5. Diversiteitsplannen Met een subsidiëring van diversiteitsplannen moedigt de Vlaamse Overheid ondernemingen en organisaties aan om werk te maken van een divers personeelsbeleid. Een diversiteitsplan kan afgesloten worden voor een enkele vestiging of voor een gans bedrijf met al haar vestigingen samen. In een diversiteitsplan worden streefcijfers voor de instroom, doorstroom, retentie en/of opleiding van doelgroepwerknemers vooropgesteld. Organisaties kunnen onder bepaalde voorwaarden een subsidie verkrijgen voor verschillende soorten plannen. Zo zijn er: Instapdiversiteitsplannen: opstap naar HR-beleid Diversiteitsplannen: meerdere diversiteitsbevorderende acties Groeidiversiteitsplannen: verankering van diversiteitsbeleid door opvolgacties Clusterdiversiteitsplannen: in meerdere bedrijven of bedrijfseenheden Tabel 6: Diversiteitsplannen in de horecasector (Vlaams Gewest, 2007) Instapplan Diversiteitsplan Clusterplan Groeiplan Totaal 2007 Goederenvervoer Alle sectoren Goederenvervoer Alle sectoren Bron: Departement WSE In 2007 dienden 36 bedrijven in Vlaanderen uit de sector een diversiteitsplan in, een aandeel van 5,8% in het totaal aantal diversiteitsplannen. Ten opzichte van het aandeel van de sector in het aantal bedrijven (2,7%) is dit dus een oververtegenwoordiging. Het aantal diversiteitsplannen in de sector steeg ook sterk tussen 2006 en 2007, met 56,5%. In dezelfde periode steeg het totale aantal diversiteitsplannen met 17,6%. Een diversiteitsplan kan echter afgesloten worden voor een enkele vestiging of voor een gans bedrijf met al haar vestigingen samen. De stijging van het aantal nieuwe diversiteitsplannen betekent dus niet per se dat ook het aantal vestigingen met een diversiteitsplan even sterk gestegen is. 14

15 Samen talent in goede banen leiden Departement Werk en Sociale Economie