Nieuwe regelgeving inzake psychosociaal welzijn

Transcriptie

1 Nieuwe regelgeving inzake psychsciaal welzijn De wet van 28 februari 2014, de wet van 28 maart 2014 en het kninklijk besluit van 10 april 2014 tt aanvulling en wijziging van de wetgeving inzake het welzijn van de werknemers zijn verschenen in het Belgisch Staatsblad van 28 april Deze nieuwsbrief belicht de belangrijkste wijzigingen. 1 EEN NIEUW BEGRIP - «PSYCHOSOCIALE RISICO S» Dit begrip wrdt mschreven als de kans dat een werknemer psychische schade ndervindt die al dan niet gepaard kan gaan met lichamelijke schade ten gevlge van een bltstelling aan de elementen van waarp de arbeidsrganisatie de arbeidsinhud de arbeidsvrwaarden de arbeidsmstandigheden de interpersnlijke relaties p het werk de werkgever een impact heeft en die bjectief een gevaar inhuden Niet alleen geweld, pesterijen en ngewenst seksueel gedrag, maar k stress, burn-ut f andere cnflictsituaties p het werk zijn gezndheidsrisic s waartegen de wetgever werknemers vrtaan wil beschermen. Dit begrip wrdt cncreet ingevuld in een twee-stappen prcedure: de risicanalyse preventieve maatregelen het verzek tt psychsciale interventie 2 DE RISICOANALYSE OMVAT EEN ALGEMENE EN EEN SPECIFIEKE ANALYSE Analyse Vrwerp Gevlg Algemene identificatie van situaties met psychsciale risic s treffen van passende Analyse evaluatie van de gevaren preventiemaatregelen vr medewerking van de werknemers zver de werkgever een in samenspraak met de preventieadviseur impact heeft p het gevaar Specifieke Risicanalyse een gevaar werd vastgesteld in een specifieke arbeidssituatie verplichte analyse indien gevraagd dr : de hiërarchische lijn 1/3 van de werknemers in het CPBW medewerking van de werknemers gewaarbrgde annimiteit in samenspraak met de preventieadviseur treffen van aangepaste individuele en cllectieve preventiemaatregelen

2 3 DE WERKNEMER HEEFT TOEGANG TOT MEERDERE PROCEDURES De werknemer die meent dat hij het slachtffer is van een psychsciaal risic heeft de vlgende pties : Hij kan zich rechtstreeks wenden tt de werkgever, de hiërarchische lijn, een werknemersvertegenwrdiger Hij kan een interne prcedure vlgen : verzek tt infrmele psychsciale interventie verzek tt frmele psychsciale interventie, waarbij specifieke regels gelden indien er sprake is van geweld, pesterijen f ngewenst seksueel gedrag De interne prcedure verlpt vlgens het vlgende schema : Vrafgaande fase (vr het verzek) gericht aan de preventieadviseur f de vertruwenspersn die infrmeren ver de mgelijkheden tt interventie tijdens een nderhud dat plaatsvindt binnen de 10 kalenderdagen vanaf het eerste cntact Infrmeel verzek gericht aan de preventieadviseur f de vertruwenspersn die zeken naar een infrmele plssing dr middel van nder meer een gesprek (pvang, luisterend r, raadgeving) tussenkmst bij een andere werknemer verzening van de betrkken partijen Frmeel verzek alle psychsciale risic s in te dienen bij de preventieadviseur die dit verzek bezrgt aan de werkgever de werkgever wrdt gevraagd passende cllectieve en individuele maatregelen te treffen na analyse van de specifieke arbeidssituatie advies van de preventieadviseur met dr hem vrgestelde maatregelen verplicht persnlijk nderhud vrafgaand aan het verzek binnen de 10 kalenderdagen vanaf de wilsuiting van de werknemer m een prcedure in te leiden mgelijkheid m het verzek in te dienen dr het te verhandigen aan de preventieadviseur f aangetekend te verzenden (geacht ntvangen te zijn p de 3 de werkdag na de verzendingsdatum) de preventieadviseur kan het verzek weigeren nder de vlgende vrwaarden : de situatie hudt kennelijk geen psychsciale risic s in de kennisgeving van weigering gebeurt uiterlijk 10 kalenderdagen na ntvangst van het verzek indien geen tijdige kennisgeving van de weigering, wrdt het verzek geacht aanvaard te zijn na aflp van die termijn Frmeel verzek bijznderheden bij vermeldingen in het verzek nauwkeurige mschrijving van de feiten

3 geweld, pesterijen f ngewenst seksueel gedrag genblik en plaats van elk van die feiten identiteit van de aangeklaagde verzek aan de werkgever m geschikte maatregelen te nemen m een einde te maken aan de feiten weigering mgelijk indien beschreven situatie kennelijk geen geweld, pesterijen f ngewenst seksueel gedrag inhudt bescherming tegen ntslag, f een andere nadelige maatregel, indien het verzek wrdt aanvaard, vanaf de datum van ntvangst van het verzek de preventieadviseur stelt bewarende maatregelen vr (bij ernstige feiten) de werkgever deelt aan de preventieadviseur zijn gemtiveerde beslissing mee betreffende de gevlgen die hij aan die vrstellen zal geven Naast een individueel karakter, kan een verzek k een hfdzakelijk cllectief karakter hebben, wat inhudt dat het meerdere werknemers betreft en de werkrganisatie raakt : Cllectief risic de verzeker blijft anniem mgelijkheid tt bewarende maatregelen de werkgever beslist welk gevlg aan het verzek gegeven wrdt binnen een termijn van 3 maanden, verlengbaar met 3 maanden in geval van risicanalyse maatregelen wrden «z snel mgelijk» getrffen indien geen risicanalyse f een risicanalyse znder tussenkmst van de preventieadviseur werd uitgeverd, kan de preventieadviseur het verzek behandelen als een individueel verzek in drie gevallen : geen/geen tijdige gemtiveerde beslissing van de werkgever geen preventiemaatregelen preventiemaatregelen niet aangepast aan de individuele situatie Individueel risic de identiteit van de werknemer wrdt meegedeeld aan de werkgever in zijn advies stelt de preventieadviseur cllectieve en individuele preventiemaatregelen vr dit advies bezrgt hij aan de werkgever binnen de 3 maanden, verlengbaar met maximaal 3 maanden mits hij de verlenging schriftelijk rechtvaardigt binnen een maand na ntvangst van het advies deelt de werkgever aan de werknemer tegen wie hij verweegt maatregelen te nemen dit vrnemen mee binnen de 2 maanden na ntvangst van het advies deelt de werkgever zijn gemtiveerde beslissing mee betreffende de gevlgen die hij aan het verzek geeft de maatregelen wrden «z snel mgelijk» uitgeverd de preventieadviseur geeft zijn advies zelfs wanneer de verzeker niet langer deel uitmaakt van de nderneming

4 De werknemer van buitenaf die binnen een nderneming permanent werkzaamheden uitefent, kan een berep den p de interne prcedure van de werkgever waarbij hij zijn werkzaamheden uitefent indien hij het slachtffer wrdt van geweld, pesterijen f ngewenst seksueel gedrag. In het andere geval, wanneer tegen een werknemer van buitenaf individuele maatregelen getrffen meten wrden, zal de werkgever waarbij hij zijn werkzaamheden uitefent nuttige cntacten leggen met de nderneming van buitenaf, pdat die maatregelen daadwerkelijk getrffen kunnen wrden. 4 HET INDIVIDUEEL DOSSIER WORDT UITGEBREID Het individueel dssier bevat vrtaan de vlgende dcumenten : 1. Attest van vrafgaand infrmatief nderhud (indien van tepassing) 2. Type infrmele psychsciale interventie zals gekzen dr verzeker 3. Attest van verplicht nderhud (frmeel verzek) 4. Verzek tt frmele psychsciale interventie 5. Weigering f aanvaarding van het verzek dr de preventieadviseur (indien van tepassing) 6. Mededeling aan de werkgever van de indiening van een frmeel verzek 7. Mededeling aan de verzeker dat zijn verzek hfdzakelijk betrekking heeft p cllectieve risic s 8. Gedateerde en ndertekende verklaringen van persnen die gehrd werden 9. Verlenging van de termijn m advies te verstrekken aan de werkgever (indien van tepassing) 10. Advies van de preventieadviseur 11. Dcument met datum van verhandiging van dat advies aan de werkgever 12. Mededeling van advies aan de verzeker en desgevallend - aan de vertruwenspersn 13. Dcumenten die werden meegedeeld aan de andere betrkken persn en aan de interne preventieadviseur (in het geval dat een preventieadviseur van een externe dienst ptreedt) 14. Gemtiveerde beslissing van de werkgever betreffende de gevlgen die hij geeft aan het verzek 15. Vrstellen van preventiemaatregelen (indien van tepassing) 16. Overgang van een cllectieve naar een individuele prcedure (indien van tepassing) Wanneer een verzek wrdt ingesteld p grnd van geweld, pesterijen f ngewenst seksueel gedrag, bevat het individueel dssier eveneens de vlgende dcumenten : 17. Mededeling van de indiening van het verzek en de daaraan verbnden bescherming 18. Mededeling inzake de bescherming van de getuigen 19. Vrstellen van bewarende maatregelen (indien van tepassing) 20. Beslissing van de werkgever betreffende bewarende maatregelen (indien van tepassing) 21. Vraag tt tussenkmst van de arbeidsinspectie (indien van tepassing) De persnlijke ntities van de preventieadviseur mgen niet in het individueel dssier bewaard wrden. De preventieadviseur is als enige verantwrdelijk vr het bewaren van het individueel dssier gedurende een peride van 20 jaar vanaf het indienen van het dssier.

5 5 HET SLACHTOFFER VAN GEWELD, PESTERIJEN OF ONGEWENST SEKSUEEL GEDRAG WORDT BETER VERGOED, MAAR IS MINDER SNEL BESCHERMD Ls van een vergeding vr zijn reële schade kan het slachtffer van geweld, pesterijen f ngewenst seksueel gedrag vanwege de dader een frfaitaire schadevergeding vrderen van : hetzij 3 maanden brutln hetzij 6 maanden brutln in de vlgende 3 gevallen : de gedragingen huden verband met een wettelijke discriminatiegrnd de dader bevindt zich in een gezagsrelatie ten aanzien van het slachtffer de ernst van de feiten verantwrdt een hgere vergeding. Het referteln is begrensd tt het referteln zals van tepassing inzake arbeidsngevallen (40.927,18 EUR vanaf 1 januari 2014). De vrwaarden m aanspraak te kunnen maken p een bescherming tegen ntslag f tegen een nadelige maatregel vanwege de werkgever wrden evenwel verstrengd. Op het niveau van de nderneming aanvaarding (f geen (tijdige) weigering) dr de preventieadviseur van het verzek tt frmele interventie wegens geweld, pesterijen f seksueel ngewenst gedrag Bij externe instanties Klacht gemtiveerd p een van de vlgende grnden : Arbeidsinspectie, plitie, penbaar ministerie, nderzeksrechter geen aanduiding van een preventieadviseur geen interne wetscnfrme prcedures het verzek heeft er niet te geleid dat een einde werd gesteld aan de feiten van geweld, pesterijen f ngewenst seksueel gedrag de prcedures werden niet wettig tegepast de interne prcedure is niet geschikt gelet p de ernst van de feiten (tenzij het een klacht bij de arbeidsinspectie betreft) Bij de rechtbank De vrwaarde is ng steeds : instelling van een rechtsvrdering Kan de werkgever niet bewijzen dat het ntslag f de nadelige maatregel vreemd is aan het verzek tt frmele tussenkmst wegens geweld, pesterijen f ngewenst seksueel gedrag, dan kan de werknemer zals vrheen aanspraak maken p : hetzij een frfaitair bedrag van 6 maanden ln (niet begrensd) hetzij de vergeding van de reële schade. 6 DE KLEMTOON LIGT OP INFORMATIE EN VORMING De uitwisseling van infrmatie tussen de verschillende betrkken persnen wrdt aangemedigd : de aangeklaagde (en niet alleen de verzeker) die verweegt m een gerechtelijke prcedure te starten, heeft vrtaan uitdrukkelijk een wettelijk recht m een kpie te bekmen van het advies van de preventieadviseur wanneer de arbeidsgeneesheer tijdens een medisch nderzek vaststelt dat de gezndheidstestand van een werknemer is aangetast, mgelijks dr bltstelling aan psychsciale risic s, kan hij de preventieadviseur hierver in bepaalde gevallen zelf infrmeren

6 het Cmité vr bescherming en preventie p het werk krijgt een sterkere rl tebedeeld inzake risicanalyse en preventiemaatregelen de werkgever met ervr zrgen dat de hiërarchische lijn en de werknemers ver alle nuttige infrmatie beschikken inzake risicanalyse en preventiemaatregelen de preventieadviseur en de vertruwenspersn plegen regelmatig verleg De werkgever met er eveneens p tezien dat de leden van het Cmité vr bescherming en preventie p het werk, de werknemers en de leden van de hiërarchische lijn de aangepaste vrming krijgen. Het kninklijk besluit van 10 april 2014 legt kwaliteitscriteria vast inzake de vrming van de vertruwenspersnen, zals dat reeds het geval was vr de preventieadviseurs bij kninklijk besluit van 27 maart De psities van werknemers- f werkgeversafgevaardigde en van directielid wrden als nverenigbaar beschuwd met de functie van vertruwenspersn. 7 DE NIEUWE REGELS TREDEN IN WERKING OP 1 SEPTEMBER 2014 Vóór 1/9/2014 De klachten wegens geweld, pesterijen f ngewenst seksueel gedrag die ingediend werden vóór 1 september 2014, zullen grtendeels behandeld wrden vlgens de ude reglementering, k na die datum. De persnen die vóór 1 september 2014 aangesteld waren als preventieadviseur f vertruwenspersn kunnen die functie verder blijven uitefenen na die datum, mits zij z ndig bijkmende pleidingen vlgen. 1/9/2014 Inwerkingtreding van het vergrte deel van de nieuwe reglementering De frfaitaire vergeding (3 f 6 maanden) zal tegekend kunnen wrden vr feiten die gepleegd zijn na de inwerkingtreding van de nieuwe reglementering f vr feiten die vrdien een aanvang genmen hebben en die zijn blijven vrtduren na de inwerkingtreding van de nieuwe reglementering. 1/3/2015 Het arbeidsreglement met aangepast wrden aan de nieuwe prcedures binnen een termijn van 6 maanden vanaf de inwerkingtreding (d.i. vóór 1 maart 2015). Brussel, Advcaten Luizalaan 221 B-1050 Brussel Tel Fax VAN OLMEN & WYNANT staat in vr de nauwkeurigheid en betruwbaarheid van de inhud van de verznden infrmatie. Deze waarbrg is echter algemeen van aard, zdat Van Olmen & Wynant niet aansprakelijk kan wrden gesteld vr eventuele futen, nch vr het tekmstige gebruik f de interpretatie van de verstrekte infrmatie.