Optimisme in 2009 IERDE WERELD

Transcriptie

1 IERDE WERELD Samen met jou werken aan een wereld zonder extreme armoede MAART 2009 Nr 124 Optimisme in 2009 Er is angst door de kredietcrisis die met name door de hoog oplopende werkloosheid een oorzaak van veel nieuwe armoede is. Er is hoop in de hele wereld met alles wat de overwinning van Barak Obama als President van de Verenigde Staten voor veel mensen betekent. Hoop heeft de beweging ATD Vierde Wereld ook. Op 14 februari kwamen er meer dan 150 mensen bij elkaar. Naar hier komen vandaag was voor sommigen een hele onderneming die vroeg om precieze en creatieve planning van het weekbudget, het reizen met de trein naar een nieuwe plek, het zich begeven in een grote groep mensen Bewondering daarvoor, zei nationaal coördinator Vanessa Malfait-Joos. Aanleiding was de presentatie van drie nieuwe boeken: Het geheim van een nieuwe wereld van Ingrid Hutter, Over zelfgemaakte drempels van John Habets, en de naar verse drukinkt ruikende Een wandeling met mevrouw Socratine van Christine Béhain. Verder werd de foto-expositie Doordouwers, generatiearme gezinnen in beeld van Mona van den Berg geopend. De dagvoorzitter, Bert Rietman, zei in zijn slotwoord: Om in beweging te komen moet je geraakt worden en hiervoor moeten er gelegenheden zijn die je raken. Voor mij was dat vandaag. ATD Vierde Wereld Nederland zet deze middelen in om nieuwe mensen aan te spreken en het engagement voor een nieuwe sociale rechtvaardigheid te ondersteunen. Ja, we zijn een optimistische beweging! De redactie van het blad Vierde Wereld is blij om met een kleurrijke vormgeving een bijdrage te kunnen leveren aan deze stroom van vernieuwing. Christine Béhain Olst, 14 februari 2009 Officiële opening van de foto-expositie Interview met John Habets Internationale bijeenkomst in Parijs 14 februari, feestelijke presentatie Interview met Christine Béhain Internationale beweging ATD Vierde Wereld in Nederland

2 Boek De verbinding herstellen Interview met John Habets John Habets is sinds 1997 actief voor ATD Vierde Wereld. John is 61 jaar en woont in Brunssum. Hier werkte hij bijna 40 jaar als gemeenteambtenaar. In 1997 startte zijn zoektocht naar armoede in eigen land. Zijn ervaringen schreef hij op in het boek Over zelfgemaakte drempels, dat op 14 februari jl. in Olst aan de pers werd gepresenteerd. Hoe kwam je bij ATD Vierde Wereld terecht? Ik schrijf al zo n 25 jaar artikelen over honger en armoede in de wereld. Ook verzorg ik, samen met mijn compaan Henk, met wie ik de redactie voer van het blad Wereld Delen, regelmatig interviews over dit onderwerp. Honger en armoede stonden voor mij als vanzelfsprekend in relatie tot de Derde Wereld. Als ambtenaar had ik geleerd, dat met de introductie van de Algemene Bijstandswet in 1963 er definitief een einde was gekomen aan armoede hier. Als alle andere voorzieningen uitgeput waren, was er immers altijd nog dit vangnet, dat ervoor zorgde dat mensen niet over de rand hoefden te vallen. Dat er ook honger en armoede is in een rijk land als Nederland, kon ik me toen niet voorstellen. In 1997 werd de aandacht van de redactie van wat toen nog de Hongerkrant heette, getrokken naar bisschop Muskens. Die had namelijk verklaard dat het in een noodsituatie toegestaan is een broodje te stelen. Zijn uitspraak zorgde destijds voor nogal wat opschudding; en we besloten hem te interviewen. Voor het eerst drong tot me door dat er wel degelijk armoede is in een land als Nederland. Armoede die er altijd al was geweest; die nooit weggeweest was. Ik had er alleen compleet overheen gekeken! Het maakte dat ik op zoek ging naar armoede in eigen land. En zo kwam ik in contact met ATD Vierde Wereld. Welke kijk had je als ambtenaar op armoede? Zoals ik al zei: uit mijn studie was me duidelijk geworden dat armoede in ons land niet meer bestond. Ook was ik overtuigd van de maakbaarheid van de samenleving. Alle problemen waren oplosbaar, dus ook het armoedeprobleem. Als mensen maar wilden. Als het lukte op de maan te landen, zou het dan niet lukken armoede de wereld uit te helpen? Hoe is die kijk sindsdien veranderd? Wat ik toen nog niet wist, was, dat het bij een wet als de Algemene Bijstandswet om een theoretisch concept gaat, om min of meer abstracte hoofdlijnen. Nu is er op zich niets mis met grote lijnen. Als ze maar ankeren in concrete situaties. Want: de concrete situaties, daar gaat het om! Nu ben ik van nature een grote lijnen-denker. Misschien dat ik daarom zo ben geschrokken van de concrete situaties, waarmee ik sinds 1997 in aanraking ben gekomen! De praktijk is heel anders dan de theorie! Soms is er zelfs sprake van regels die armoedesituaties veróórzaken! Wat me vooral heeft geshockeerd, is hoe ik ongemerkt steeds meer deel ben kunnen gaan uitmaken van een wereld, die ik zou willen kenschetsen als: Ik weet wat goed voor je is. Doe maar wat ik je zeg, dan komt alles goed! Een wereld waarin de één denkt voor de ander en die weinig rekening houdt met het anders zijn van mensen. De concrete situaties waar ik me mee uiteen heb gezet, hebben ervoor gezorgd dat de beter weter in me aan gruzelementen is geslagen en de helper tot bescheidenheid, voorzichtigheid en kalmte gemaand. Gelijkwaardigheid is voor mij een noodzakelijkheid geworden. Vanwaar de titel Over zelfgemaakte drempels? In ons samenleven, heb ik ontdekt, zijn er drempels ontstaan, die als barrières tussen mensen in staan. Dat heeft te maken met vervreemding, een gebrek aan gelijkwaardigheid en op elkaar betrokken zijn. Een gebrek misschien wel vooral aan medemenselijkheid. Deze barrières veroorzaken als het ware oogkleppen. Ze maken dat armoede en mensen in armoede niet worden gezien. En als ze al worden gezien, dan is het door een gekleurde bril. Armoede kán zeker als het gaat om diepe, langdurige armoede niet worden verengd tot simpelweg een probleem van arme mensen dat met een scheutje werk, een toefje zelfredzaamheid, een vleugje inburgering en als het nodig is nog wat caritas, kan worden opgelost! Dat er armoede is, zegt niet alleen iets over arme mensen. Het zegt ook iets, en misschien wel vooral, over de inrichting van de maatschappij zelf, over hoe mensen met elkaar omgaan. Ik weet wat goed voor je is. Doe maar wat ik je zeg, dan komt alles goed! 2 Nr 124 Maart 2009 Vierde Wereld

3 Over zelfgemaakte drempels Bijeenkomst... «Hoe is het mogelijk, dat mensen in armoede niet worden gezien?» ,20 porto. Bestellen op pagina 8! Uitgeverij Elikser en ATD Vierde Wereld 284 p. Om juist dié andere kant van de realiteit te belichten, is de inbreng van heel arme mensen, hun ervaring en kennis, onmisbaar! Zodat de drempels die zijn ontstaan, kunnen worden geslecht. Wat is de kern van wat je wil zeggen met je boek? Mensen worden buiten de structuren, buiten de systemen, buiten het denken van de mensen gehouden, aldus Joseph Wresinski. We zien mensen over het hoofd, we zijn het contact met mensen kwijtgeraakt. Dit uitsluiting - veroorzaakt een gebrokenheid, een gespletenheid. Zonder gelijkwaardige betrokkenheid, inbreng en deelname van óók de mensen, die nu bekend staan als hopeloze gevallen, cliënten, hulp- en zorgvragers, de mensen onder in de bijstandsbak en noem maar op, is het niet mogelijk een duurzame maatschappij op te bouwen. We zullen anders moeten kijken, geef ik in mijn boek aan: minder met het hoofd en meer met het hart. In de ontmoeting meer mens worden: dat is wat je de lezers van je boek van harte toewenst. Vanwaar deze wens? Gedurende de afgelopen 10 jaar heb ik vooral binnen ATD Vierde Wereld, maar ook daarbuiten ervaren wat ontmoeting met mensen kan doen. Het maakt je tot een ander mens, meer tot de mens die je eigenlijk bent. Ontmoeting van mens tot mens, van hart tot hart: het lijkt zo voor de hand liggend. Tegelijkertijd is daar vooral in deze tijd - grote nood aan. Wie heeft er nog tijd voor échte ontmoeting? Een politicus, die enkele jaren geleden te gast was op een internationale conferentie in Warschau, georganiseerd door ATD Vierde Wereld, zei dat mensen als hij hooguit één keer in de vijf jaar de kans kregen tot een dergelijke ontmoeting. Is dat geen armoede? Echte ontmoeting, waarbij vaak heel verschillende mensen open en onbevangen en op een veilige manier met elkaar van gedachte kunnen wisselen, zich wederzijds bevestigd zien in hun waarde en ervaren: ik mag er zijn; ik doe ertoe: kun je mensen iets waardevollers toewensen? Vierde Wereld Maart 2009 Nr 124 Hoe relevant is Joseph Wresinski s gedachtegoed in deze tijd? Deze vraag stond centraal tijdens een internationaal colloquium, dat van 17 tot 19 december 2008 plaatsvond bij Science Po, de politiek wetenschappelijke faculteit van Parijs. Meer dan 300 wetenschappers, veldwerkers en mensen die te kampen hebben met extreme armoede namen aan het colloquium deel, waaronder ook enkele mensen uit Nederland. De idee voor deze ontmoeting ontstond enkele jaren geleden in Haïti toen een aantal wetenschappers en veldwerkers - oog in oog met extreem geweld in die periode - tot het besef kwamen dat het gedachtegoed van Joseph Wresinski wel eens een belangrijke bron van kennis en inspiratie zou kunnen blijken te zijn. Verschillende jaren van voorbereiding, waaraan in verschillende landen werd deelgenomen door zowel wetenschappers als personen die in een armoedesituatie leven, gingen aan het colloquium vooraf. Voor Wresinski, zelf geboren en opgegroeid in diepe armoede, stond al vroeg vast dat een maatschappij die zich ontwikkelt buiten de allerarmsten om, die hen buiten de structuren, de systemen en het denken van de mensen houdt, in feite een gebroken samenleving is. Geen enkel mens, waar ook ter wereld, is heel, zolang uiterste armoede ook maar een enkele van zijn broeders verminkt, aldus Wresinski. Vandaar zijn appel om af te rekenen met de uitsluiting die al zolang de allerarmste bevolkingsgroepen waar ook ter wereld teistert. Een uitsluiting die volgens hem als een schending van de mensenrechten moet worden beschouwd. Dat het gedachtegoed van Joseph Wresinski, niettegenstaande diens overlijden in 1988, nog altijd uiterst actueel is, bleek uit hetgeen door de diverse sprekers tijdens het colloquium naar voren werd gebracht. Hierna volgt daarvan een impressie. vervolg artikel 3

4 portret Marcel Le Hir (Frankrijk), ervaringsdeskundige, actief bij ATD Vierde Wereld: «Als je als kind al wordt geconfronteerd met armoede, heb je te maken met een lange rij van strijd punten, die je met anderen wil delen. Als je in pleeggezinnen bent opgegroeid, zul je je hele leven met een gebrek aan ouderliefde moeten leven. Dit colloquium is heel belangrijk, juist vanwege de concreetheid van waaruit mensen dingen gezegd hebben. Voor mij was belangrijk, dat ik tijdens dit colloquium uitdrukking heb kunnen geven aan wat voor mij belangrijk is. Dat alleen al is gezien mijn afkomst verbazingwekkend! Als iemand tegen me gezegd zou hebben, dat ik op zekere dag in de Universiteit van Parijs het woord zou nemen.! Maar het volstaat niet de dingen te kunnen zeggen. Ze moeten ook nog eens worden gehoord! En ik geloof dat dit deze keer gebeurd is.» Jona Rosenfeld (Israël), onderzoeker aan het Brookdale Instituut: «Gedurende de veertig jaar dat ik mijn werk doe, is dit doortrokken geweest van Joseph Wresinski s overtuiging : «Gezinnen, die met extreme armoede en uitsluiting te kampen hebben, moeten hun bijdrage kunnen leveren aan de samenleving.» Dit colloquium inspireert me tot een tweetal overdenkingen. Om te beginnen: het is heel belangrijk dat een beweging als ATD Vierde Wereld blijft doorgaan met te getuigen van en bekendheid te geven aan het werk dat ze verricht, ook richting de universitaire wereld. Schrijven over hoe mensen leven, lijkt me heel wezenlijk. Dat is het wat het gedachtegoed van Wresinski ook vandaag nog relevant doet zijn. Op de tweede plaats: het is belangrijk te blijven doorgeven hoe wezenlijk het is te vertrekken vanuit de ervaring en kennis van heel arme mensen.» Hélène Thomas (Frankrijk), hoogleraar politieke wetenschappen: «Bevestigd kan worden daarvan ben ik overtuigd - dat de uitgeslotenen zelf de eersten zijn om te handelen als het gaat om hun sociale en politieke reïntegratie in de samenlevingen, waarin ze nu nog worden gemarginaliseerd.» Leandro Despouy (Argentinië), speciaal rapporteur inzake de mensenrechten bij de Verenigde Naties: «Met zijn natuurlijke eenvoud verscheen Joseph Wresinski in 1987 voor de Verenigde Naties en zei tegen ons : «Als jullie niet begrijpen dat extreme armoede een schending is van de mensenrechten, dan begrijpen jullie er geen snars van.» Hij zei dat zonder arrogantie, maar het was wel een zwaard, dat hij in ons hart had gestoken! Hij gooide ons begrip van wat extreme armoede inhoudt compleet ondersteboven. Joseph Wresinski was mijn inspiratiebron, toen ik mijn mensenrechtenrapport voor de Verenigde Naties voorbereidde. Het humanistische gedachtegoed van Wresinski moet in het hart geplaatst worden van welke hervorming ook, die door het IMF of de Wereldbank in overweging wordt genomen, in het hart van welke nieuwe economische wereldorde dan ook, waartoe de huidige wereldcrisis ons aanzet.» Jean Hugues Henrys (Haïti), arts: «Tijdens ons seminar in Haïti, voorafgaand aan het colloquium in Parijs, stelden we veel vragen en we ont dekten dat de inbreng van mensen die in armoede leven, onze gesprekken enorm verrijkten. Hier in Parijs werd ik me er van bewust, dat of het nu gaat om rijke of arme landen, om het Noorden of het Zuiden, om de Verenigde Staten, Polen of Haïti, om het even om welke economische of geografische achtergrond - we te maken hebben met precies dezelfde problemen, ook al hebben ze niet hetzelfde gezicht. Wat verschilt, is met name de omvang. In Europa worden arme mensen uitgesloten van de samenleving; in Haïti zijn het de rijken die een minderheid vormen. Als wetenschapper vind ik dat deze ontmoeting tussen wetenschappers, veldwerkers en mensen in armoede de verdienste heeft de goede vraag te stellen: Waartoe dient onderzoek als het niet bedoeld is om een concrete weerklank op te roepen? Als arts kan ik niet anders dan tot de stellige overtuiging komen, dat - speciaal op gezondheidsgebied wetenschappers de sociale component niet uit het oog zouden mogen verliezen. Tot een strijd in deze zin voel ik me volledig geëngageerd!» door John Habets, Deelnemer. Samen met Christine Béhain verzorgde hij een inleiding in de werkgroep Armoede en mensenrechten. Bestel het verslag van de voorbereidende studieconferentie die ATD Vierde Wereld in Nederland hield in Amersfoort op 21 november 2007 In dialoog met de Vierde Wereld over armoede en mensenrechten 4 Nr 124 Maart 2009 Vierde Wereld

5 Feestelijke presentatie 14 februari Netwerken Het was koud, maar een aangenaam schijnende zon verwarmde deze bijzondere dag tijdens de boekpresentatie en de opening van de foto-expositie Doordouwers, generatiearme gezinnen in beeld in het Holstohus in Olst. En warm, in figuurlijke zin, was de sfeer die er die dag heerste. Al vanaf half twaalf druppelden de eerste gasten binnen om op deze bijzondere dag aanwezig te zijn. Het was een warm welkom en weerzien van medewerkers van ATD Vierde Wereld, gezinnen en andere genodigden en belangstellenden. Het engagement van concrete mensen Om half één opende Bert Rietman (dagvoorzitter) officieel de boekpresentatie. Vanessa Malfait vertelde in haar inleiding kort iets over waar ATD Vierde Wereld voor staat, de krachtlijnen uit het nieuwe beleidsplan en het doel van deze dag. Deze dag is ter ere van het engagement van concrete mensen die zich sterk maken om extreme armoede en vernietigende uitsluiting ongedaan te maken. Omdat we niet willen dat wijzelf of onze medemensen in mensonterende toestanden verkeren. Omdat we mogelijkheden zien voor een samenleving met andere spelregels. En dat we weten dat daarvoor elke mens een weg van groei en verandering te gaan heeft: niet alleen de rijkste, niet alleen de armste mens. Schrijven is bevrijden Vervolgens nam Ingrid Hutter plaats achter de katheder om het schrijfproces van de drie schrijvers te belichten. Joseph Wresinski schreef op wat hij gezien had, gehoord en gevoeld. Het hielp hem om stil te worden van binnen. En ook hielp het hem om zijn eigen houding tegenover de mensen waar te nemen en wat die houding voor invloed had op de mensen. Schrijven veranderde hem en daardoor veranderde het zijn begrip van en zijn relatie met de armsten. Daarom drong hij er bij de volontairs en anderen op aan om te schrijven. Daarna was het woord aan Jitske Kingma van uitgeverij Elikser. Zij nam samen met de schrijvers Ingrid Hutter, John Habets en Christine Béhain, plaats in gerieflijke fauteuils op het podium. Daar interviewde zij de drie schrijvers over de inhoud van de boeken en de ervaringen die ze afzonderlijk hebben opgedaan tijdens hun werk voor ATD Vierde Wereld én het schrijven daarover. (zie ook de interviews in dit blad en in het decembernummer 2008) De mentor van de schrijversgroep, Karel Staes, besloot de boekpresentatie met wijze woorden, waarna de schrijvers overgingen tot het signeren en verkopen van hun boeken. Hoelang en hoe diep kunnen mensen de nacht doorstaan? Hoelang zijn we al bezig uit elkaar te groeien? Mensen in armoede zijn spiegels voor de manier waarop wij leven. Foto s spreken en raken Om half drie startte de officiële opening van de fotoexpositie Doordouwers, generatiearme gezinnen in beeld, gefotografeerd door Mona van den Berg in opdracht van ATD Vierde Wereld. Voor deze gelegenheid was de wethouder van de gemeente Olst-Wijhe, mevrouw Ans Otterloo, uitgenodigd om een inleiding te geven. Daarbij belichtte zij wat gemeentelijke instanties volgens haar kunnen betekenen voor gezinnen die al generaties lang in armoede leven, maar ook voor het voorkomen daarvan. Daarna was het woord aan Mona van den Berg. In een vurig betoog vertelde zij over wat zij had meegemaakt tijdens de anderhalf jaar waarin zij de gefotografeerde gezinnen heeft gevolgd en over het onrecht en de ongelijkheid die zij aantrof. De dagvoorzitter besloot haar betoog met: Ik zag meer mens dan fotograaf, wat treffend was voor wat Mona vertelde. Twee vrouwen die met hun familie aan dit fotoproject hebben meegewerkt, verwoordden tenslotte de pijn, trots en hoop van velen die generatiearmoede aan den lijve ondervinden. Van achter uit de zaal zetten de duimen die af en toe opgestoken werden de woorden extra kracht bij. De expositie werd officieel geopend door mevrouw Tamerus, één van de geportretteerde gezinnen, en mevrouw Otterloo die samen de grote blikvanger van de foto-expositie onthulden. Daarna werd de dag afgesloten met een informeel samenzijn onder het genot van een hapje en een drankje. Dit werd muzikaal opgeluisterd door aanstekelijke vrolijke muziek die door de hele expositieruimte te horen was. Aan het eind van de dag daalden blije gezichten de trap af op weg naar huis. Het hart geraakt. Het leven een beetje anders. Hanne Muskee, Vrijwilligster betrokken bij t Zwervel en de voorbereidingen van deze dag. Vierde Wereld Maart 2009 Nr 124 5

6 Boek Een wandeling met mevrouwsocratine Een gesprek met de schrijfster, Christine Béhain Wat heeft je aangezet om dit boek te schrijven? Ik wilde iets over het volontariaat bij ATD Vierde Wereld vertellen, om anderen te laten zien wat het kan betekenen en aan te moedigen zich erbij aan te sluiten. Een ambitieus project maar het is nog steeds een hoop die bij me leeft. Aantonen dat het daarbij niet enkel gaat om doen maar om een manier van zijn. Daarnaast had ik eveneens de behoefte om stil te staan bij mijn ervaring alsook om eer te bewijzen aan de mensen die ik ontmoet heb. Daarom heb ik ook gekozen om te schrijven in de vorm van portretten van mensen over wie we niets horen maar die wel een leermeester kunnen zijn. Ik wou laten zien hoe ik van hen geleerd heb. Ook van Geneviève de Gaulle Anthonioz, de enige geportretteerde in het boek die zelf geen armoede gekend heeft, heb ik veel geleerd over armoede. Ze heeft me vooral geleerd dat cultuur en spiritualiteit even belangrijk zijn als de basisbehoeftes. Ik vertel in mijn boek iets over haar gevangenschap in Ravensbrück, hoe de vrouwen elkaar daar gedichten voorlazen om hun menselijkheid niet te vergeten. Dit was hun vorm van verzet tegen de onmenselijke omstandigheden waarin ze leefden. Je schrijft in de proloog dat de ontdekking van ATD Vierde Wereld jou een gevoel gaf van thuiskomen. Wat gaf jou precies dat gevoel? Bij veel organisaties die werken aan armoedebestrijding is er sprake van éénrichtingsverkeer. We gaan de armen helpen en ze moeten veranderen opdat ze passen in deze samenleving. Bij de beweging ATD Vierde Wereld gaat het er juist om de armste burgers zelf te ondersteunen. Zij weten het beste wat er moet veranderen zodat het niet meer gebeurt dat mensen vandaag nog in mensonterende omstandigheden moeten leven. Thuiskomen ook omdat de beweging vertrekt vanuit de mensen zelf. Voorrang geven aan degene die het het moeilijkst heeft, was voor mij een ontdekking, een sleutel. Radicaal genoeg om er een levenskeuze van te maken. Je bent al 14 jaar volontaire. Wat doet jou blijven? Ik vind het nog steeds onaanvaardbaar dat sommige mensen vandaag nog steeds geen beroep kunnen doen op de fundamentele basisrechten. Wat mij ook doet blijven is de opgedane ervaring met de waarde van het samen medemens zijn. De ontmoetingen die we binnen ATD Vierde Wereld hebben met mensen uit verschillende milieus blijven een wonder en geven me hoop dat we op de goede weg zijn naar een wereld van vrede, begrip en respect. Je schrijft: ik ontdekte een nog indringender spiegel, de spiegel van de armste mensen. Wat zag je in deze spiegel? Iemand die pijn heeft. Als ik het verhaal schrijf van mijn ontmoeting met die man in de metro Dat was geen leuke ervaring. Hij was niet goed gekleed, had geen aangename geur maar toch had ook hij iets waardigs, alleen al door het feit dat hij mij probeerde aan te kijken. Het blijft confronterend. Ik was op dat moment niet in staat hem aan te kijken ook al wou ik dat vanuit mijn idealisme en inzet. Ik heb het niet kunnen doen door mijn eigen realiteit. Ook bij mezelf moest ik door dat beeld heen om er de mens achter te zien. Wat is die waardigheid? Iedereen heeft een waardigheid en tegelijkertijd moet die waardigheid erkend worden om zich te kunnen ontplooien. Doordat mensen in mensonwaardige omstandigheden leven kan het gebeuren dat ze geen zelfrespect voelen en dat het versterkt wordt door de manier waarop de ander naar hen kijkt. Het is een vicieuze cirkel. De manier waarop de ander naar je kijkt beïnvloedt je eigen manier van kijken naar jezelf. Iedereen heeft een waardigheid en tegelijkertijd moet die waardigheid erkend worden om zich te kunnen ontplooien. Heb je dat geleerd van de beweging? Ik verwijs daarvoor het liefst naar een uitspraak van Geneviève: als we de waardigheid van de mens niet kunnen zien, dan is dat omdat we nog niet goed gekeken hebben. We moeten leren om ons klein te maken, om ons open te stellen om die waardigheid te kunnen zien en die dan te kunnen teruggeven. Wat heeft dit schrijfproces voor jou betekend? Het ontroert me om over mijn schrijfproces te spreken. Schrijven is voor mij altijd een ruimte geweest voor mezelf, 6 Nr 124 Maart 2009 Vierde Wereld

7 Een wandeling met mevrouw Socratine «Een eerlijke en uiterst leesbare bespiegeling van een bewogen mens» ACTIETIP: help ATD Vierde Wereld om haar draagvlak en netwerk te vergroten! 9, porto. waar ik mezelf durfde zijn. Schrijven is voor mij een bevrijding. Ik vind het toch wel spannend dat het nu gepubliceerd wordt! Je koos het citaat van J. Wresinski: De Vierde Wereld is tegelijk onze spiegel en het teken van wat wij in staat zijn te doen. De armsten weten dat ook en zij zijn onze kans. Wat betekent dit citaat voor jou? Het doet me denken aan een andere tekst over het recht van de mens op de inzet van de ander Dat is wat ik begrijp. De armsten zetten anderen in beweging om zich in te zetten en ieders waardigheid te erkennen. Wat ik ook geleerd heb van de beweging is het volgende: Het gaat er niet alleen om mens te zijn maar ook medemens: SAMEN-LEVING zijn. De relatie met de ander is even belangrijk als zichzelf kunnen zijn. Zo spreekt Joseph Wresinski over de ontplooiing van drie dimensies: als persoon, als medemens en als burger. Dat heeft de man in de metro mij geleerd. Deze drie dimensies zijn alle drie even belangrijk opdat ieder zich kan ontplooien. Wat heb je tijdens dit schrijfproces geleerd? John Habets, Ingrid Hutter en ik hebben tegelijkertijd ieder aan ons boek geschreven. Ik heb ervaren hoe mooi het is om dit in team te kunnen doen. Soms heb je onvoldoende vertrouwen om jezelf te zijn. Door samen te schrijven hebben we elkaar kunnen aanmoedigen. We hebben tijdens dit proces ook over onze inzet gesproken. Het heeft me geholpen en vertrouwen gegeven om verder te gaan. We lazen elkaars stukken, gaven elkaar erkenning maar durfden ook kritiek te geven. Het was echt teamwerk. Ook de Belgische schrijver en medestander Karel Staes heeft ons geholpen. Hij vertelde me om mijn tekst niet in een lade te verstoppen maar publiek te maken ook als dat niet makkelijk is. Zijn enthousiasme heeft me aangemoedigd. Wil je graag nog iets toevoegen? Lees het boek! Bestellen op pagina 8! Uitgeverij Elikser en ATD Vierde Wereld 48 p. Maak de 3 nieuwe boeken bekend, start een leesgroep en doe beroep op hun auteurs: Ingrid Hutter, John Habets en Christine Béhain zijn beschikbaar voor een inspirerend of informatief dagdeel in uw kennissenkring, een lezing in uw instantie of vereniging enz. Voor meer achtergrondinfo: het meerjarenplan staat op papier! Eenvoudig te downloaden of aan te vragen. De foto-expositie Doordouwers, generatiearme gezinnen in beeld is nu klaar om het land door te reizen. Doe ons voorstellen en vraag naar de voorwaarden. Info en contact: bezoek onze website of onze lokale adressen en kijk op p. 8. Vierde Wereld Maart 2009 Nr 124 7

8 AGENDA Kijk voor de meest actuele informatie op onze website! Foto-expositie Doordouwers Holstohus Olst Tot 31 maart 2009 Vierde Wereld Forum Landelijke themadag Wijhe 14 maart en 13 juni Bestellingen (inclusief verzendkosten) Jaarvergadering Den Haag 16 mei Zwervel Cultuur Week Wijhe juli ο Een wandeling met mevrouw Socratine 10,50 Christine Béhain ο Over zelfgemaakte drempels 20,20 John Habets CONTACT Bezoek onze website Landelijk Centrum Regentesseplein EV Den Haag Ontmoetingscentrum t Zwervel Raalterweg SB Wijhe Bank ING: t.n.v. Stichting ATD Vierde Wereld Nederland, Den Haag ο Het geheim van een nieuwe wereld 19,70 Ingrid Hutter ο In dialoog met de Vierde Wereld over armoede en mensenrechten Verslag van de studieconferentie 21 november ,90 ο Meerjarenplanning ATD Vierde Wereld Samenwerken aan een wereld zonder extreme armoede gratis Lidmaatschap 2009 en Giften ο lidmaatschap: 10 /jaar (of lager, naar draagkracht) ο steunlidmaatschap: 20 /jaar (of meer) ο gift: Dhr/Mw :... Adres:... Postcode:... Plaats:.. Ik verleen de Stichting ATD Vierde Wereld de toestemming éénmalig het bedrag van... af te schrijven van mijn giro/bankrekening:... Handtekening: Datum:... Deze gehele coupon (of fotocopie) in een gesloten enveloppe sturen naar: Stichting ATD Vierde Wereld Nederland -Regentesseplein 13, 2562 EV Den Haag vragen? COLOFON VIERDE WERELD Kwartaalblad van de internationale beweging ATD Vierde Wereld in Nederland ISSN Oplage: 5000 Toezending kwartaalblad Vierde Wereld is gratis. Overname van onze artikelen wordt aanbevolen, indien met bronvermelding en toezending van het elders geplaatste artikel. Wij ontvangen graag reacties op het blad; artikelen in overleg met de redactie. KOPIJ: juninummer 2009 voor 10 mei 2009 REDACTIE: Vanessa Malfait-Joos, Christine Béhain, Amandine Herpe FOTO S: ATD Vierde Wereld CORRESPONDENTIEADRES: Blad Vierde Wereld, Raalterweg 19, 8131 SB Wijhe, tel redactie@atd-vierdewereld.nl ABONNEMENTSWIJZIGINGEN: Regentesseplein 13, 2562 EV Den Haag ledenadministratie@atd-vierdewereld.nl 8 Nr 124 Maart 2009 Vierde Wereld