Pijnrevalidatie na een kettingbotsing Beter doseren, goed plannen. Patiënt Educatie Programma Parkinson Ik heb een enorme metamorfose ondergaan

Transcriptie

1 magazine over revalidatie mei 2012 Pijnrevalidatie na een kettingbotsing Beter doseren, goed plannen Patiënt Educatie Programma Parkinson Ik heb een enorme metamorfose ondergaan Resultaten longrevalidatie onderzocht Zorgconsumptie halveert

2 Zorg die werkt in dit nummer Kort nieuws 3 Pijnrevalidatie na de kettingbotsing 4 Richtlijn oncologische revalidatie 6 Verbeterslag bij Reigerbos 6 Een helemaal vernieuwd blad! Daarmee willen we de banden met verwijzers nog meer aanhalen. We doen dat al met ons jaarverslag en op de website, maar we gebruiken er zeker ook dit magazine voor. We willen verwijzers graag informeren over waar wij mee bezig zijn. Zodat de samenwerking nog beter wordt. Transparante communicatie is daarvoor een belangrijke voorwaarde. Dit is de revalidant... en dit is haar team 8 Resultaten longrevalidatie 10 Evaluatie klinische revalidatie met User 11 Ons uitgangspunt is: zorg die werkt. Onze revalidanten moeten echt baat hebben bij de behandelingen die wij aanbieden. Dat willen we aantonen aan onze revalidanten en aan verwijzers. Het onderzoek met bijbehorende publicatie over de effecten van longrevalidatie is daar een mooi voorbeeld van. Lees daar alles over op pagina 10. colofon Relevant is het driemaandelijkse relatiemagazine van Revant, revalidatie in West-Brabant en Zeeland. Het wordt verspreid onder medisch specialisten, huisartsen, revalidatieartsen, longartsen, wetenschappers, beleidsmakers en medewerkers van Revant Redactie: Jan-Willem Meijer, Marjan Leusink, Ingrid van de Port, Inge Fokkema, Carla Oomen Redactie, vormgeving en productie: Demare Fotografie: Laila Vroom, Frans Strous Redactieadres: Stichting Revant Brabantlaan JW Breda info@revant.nl Maar ook het onderzoek naar het meetinstrument User op pagina 11 heeft daar mee te maken. Laten zien wat de effecten zijn van de revalidatie voor de revalidant en zijn verwijzer, daar gaat het om. Om dezelfde reden hebben we onlangs een onderzoek onder verwijzers gedaan. We wilden weten of zij tevreden zijn over de zorg die Revant aan de revalidanten levert en over de communicatie over die zorg. Werkt het? Worden revalidanten er beter van? De resultaten van dit onderzoek worden binnenkort bekend. In de volgende Relevant berichten wij er graag over. Tot die tijd: veel leesplezier met dit nummer! Christianne Lennards Raad van Bestuur 2 RELEVANTMAGAZINE

3 KORT NIEUWS TREFPUNT NAH officieel geopend Een plek waar lotgenoten met niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en hun naasten elkaar kunnen ontmoeten: het TREFPUNT NAH. Na een jaar van succesvolle bijeenkomsten was op 21 maart jl. de officiële opening in Grand Café Willem in Middelburg. Het initiatief voor deze bijeenkomsten kwam van de patiëntenvereniging Cerebraal, vertelt Cisca Zuurveld, coördinator Trefpunt NAH in Zeeland. Zij gaven aan dat er bij mensen met NAH en hun naasten behoefte was aan meer informatie over leven met hersenletsel. Maar ook een gelegenheid om ervaringen met elkaar uit te wisselen. Het liefst op een locatie met een gemoedelijke sfeer en niet te veel prikkels. Met subsidie van de provincie Zeeland zijn wij in 2011 met deze vraag aan de slag gegaan. En met succes! In 2012 organiseert het Trefpunt NAH twaalf bijeenkomsten op een woensdagavond, verdeeld over drie locaties in Middelburg, Goes en Terneuzen. De bijeenkomsten zijn bedoeld voor mensen tussen de 18 en 45 jaar. Cisca: We starten vanaf uur en sluiten om uur. Bij iedere bijeenkomst wordt een thema behandeld. Thema s starten altijd om uur en duren maximaal een half uur. Napraten mag natuurlijk altijd! Toegang is gratis en aanmelden is niet nodig. Kijk voor data en locaties op Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Cisca Zuurveld, telefoon of mail info@nahzeeland.nl COPD en het geheugen Wat is het effect van longrevalidatie op het cognitief functioneren van patiënten met COPD? Dat wordt het onderwerp van het promotieonderzoek van Carlijn Campman, promovendus van de faculteit Psychologie van de Tilburg University. We vermoeden al langer dat COPD problemen kan opleveren met het geheugen van een patiënt. We vragen nu alle patiënten om voor en na behandeling een vragenlijst in te vullen, waarmee het cognitief functioneren gemeten wordt. Zo bekijken we wat het effect is van de longrevalidatie, legt longarts bij Revant Dirk van Ranst uit, die het onderzoek begeleidt. Het onderzoek is resultaat van een samenwerkingsovereenkomst tussen Revant en de Tilburgse faculteit. Binnenkort starten er in datzelfde kader twee promovendi een onderzoek naar de psychische aspecten van COPD en astma. Training Chinese collega s afgerond Het introductieprogramma Revalidatiegeneeskunde voor therapeuten, verpleegkundigen en artsen van het People s Hospital in Shaoxing is afgerond. Revant was medeorganisator van deze training. In februari en maart zijn de Chinese revalidatieprofessionals in twee groepen getraind in en getoetst op theorie en praktijk van revalidatiegeneeskunde in Nederland. Met de kennis die zij hebben opgedaan, willen zij de kwaliteit van de revalidatiezorg in Shaoxing op een hoger niveau brengen. Praktijkcursus Goal Attainment Scaling Het landelijk implementatietraject van GAS onder leiding van medewerkers van Revant is succesvol afgerond. Met als resultaten een uitgebreide handleiding en een cursus waarmee deelnemers leren om de GAS-methode in de praktijk te gebruiken. Goal Attainment Scaling (GAS) is een instrument waarmee zowel de behandelaar als de revalidant zijn doelen kan vastleggen en evalueren. Projectleider Koen Dekkers: De handleiding is voor alle geïnteresseerden gratis te downloaden op de website van Revant. De cursus geven we aan complete teams op hun eigen werklocatie en de interesse is groot! We hebben al diverse aanmeldingen ontvangen van ziekenhuizen en revalidatiecentra in Nederland. De cursus wordt gegeven door medewerkers van Revant en biedt mensen advies en praktische ondersteuning bij het werken met de GAS-methode. Aanmelden voor de cursus? Neem dan contact op met Koen Dekkers, k.dekkers@revant.nl. RELEVANTMAGAZINE 3

4 Pijnrevalidatie na Leonie van Brakel 1 (34) zal die dag in maart 2010 nooit vergeten. Vóór haar gloeien plotseling rode lichten op, ze remt en voelt een klap in haar rug. Kettingbotsing. Haar huisarts en revalidatiearts vertellen het verhaal van haar behandeling. Van binnen en buiten Revant. 1 Om privacyredenen zijn naam en omstandigheden gewijzigd. Huisarts Bauke Smit: Drie dagen na het ongeluk komt Leonie op het spreekuur met een pijnlijke hals. Zo gaat dat vaak: je komt met de schrik vrij, denkt dat er niets aan de hand is, maar een paar dagen later blijkt dat je nek pijnlijk blijft. Onderzoek toont niets bijzonders aan. Ja, haar nekspieren zijn heel gespannen, maar dat is gebruikelijk na zo n zwieper. Pijn blijft Twee maanden later kan ze nog niet werken. Ze blijft pijn houden. Ik laat een foto maken, die niets bijzonders uitwijst. Ik schrijf fysiotherapie voor, gericht op mobiliseren en actief herstel, maar de klachten blijven bestaan. Leonie bevalt inmiddels van haar eerste kind en krijgt ook nog bekkenklachten. Na haar zwangerschapsverlof wil de arbo-arts dat ze weer gaat werken. Maar het gaat nog helemaal niet goed met deze patiënte. Het is inmiddels acht maanden na het ongeluk. Dan verwijs ik haar naar de neuroloog, met de suggestie dat het wellicht verstandig is als ze naar een revalidatiecentrum gaat om te trainen en te leren omgaan met haar klachten. Revalidatiearts Nieke Rijnders: Als ik Leonie voor het eerst zie zijn haar ergste pijnklachten en de dagelijkse hoofdpijn weggeëbd, maar ze heeft nog steeds veel pijn rond haar schouderbladen en in de nek. Ook de concentratie is minder. Lopen en autorijden kosten moeite. s Nachts wordt ze vaak wakker van de pijn en het huishouden doen blijft lastig. Op de mri-scan en foto s van de nek zijn geen afwijkingen te zien. De pijnklachten zijn bij patiënte lichamelijk onvoldoende verklaarbaar. In de volksmond worden dergelijke klachten ook wel een whiplash genoemd. Bij Revant volgt Leonie een cognitief gedragstherapeutisch revalidatieprogramma van tien weken. Het behandelteam bestaat uit een revalidatiearts, fysiotherapeut, ergotherapeut, psycholoog en een maatschappelijk werkster. Driehoek We zoeken naar factoren die klachten mogelijk in stand houden. We werken daarbij vanuit het biopsychosociale model: lijf, denken en voelen en de sociale kant. Die drie hebben allemaal invloed op elkaar. We ontdekken dat ze niet erg assertief is, mensen het naar de zin wil maken en moeilijk nee kan zeggen. 4 RELEVANTMAGAZINE

5 INSIDE, OUTSIDE de kettingbotsing Ze is perfectionistisch en wil alles goed doen. Uit mijn lichamelijk onderzoek blijkt alleen dat haar houding beter kan en dat ze een vrij hoge spierspanning heeft. Een gespannen, alerte vrouw. Regie Leonie werkt bij de fysiotherapeut aan haar conditie. Ze leert ook om beter te luisteren naar de signalen van haar lichaam. De ergotherapeut kijkt met Leonie naar de dagelijkse activiteiten. Beter doseren, goed plannen. Het is heel belangrijk dat ze het heft in eigen hand heeft. Dat ze de regie terug krijgt. Dat ze niet te ver door gaat met klussen die moeten en altijd de leuke dingen laat varen. De psycholoog richt zich op het verhogen van de assertiviteit. Leonie leert om beter op te komen voor zichzelf. Bij de behandeling hoort ook een pijneducatie. Chronische pijn is niet, zoals andere pijn, een noodsignaal. Dat leggen we uit, dat vermindert angst. Bij de behandeling is er ook aandacht voor de omgeving van Leonie. Haar partner komt een paar keer mee naar de gesprekken bij maatschappelijk werk, waar onder andere onderlinge communicatie aan de orde komt. Badminton Al tijdens de behandeling neemt de fysieke en mentale spanning af. En dat is nu, drie maanden later, nog steeds zo. De klachten zijn er nog wel, maar ze kan het beter aanvaarden. Ze oefent veel met communiceren: meer grenzen aangeven. Ze is meer ontspannen en voelt haar grenzen beter aan. Dankzij het doseren van activiteiten houdt ze energie over. En wat ik erg leuk vind: ze gaat nu badmintonnen. Het is heel belangrijk dat ze het heft in eigen hand heeft. Dat ze de regie terug krijgt Huisarts Smit: In maart 2012, precies twee jaar na het ongeluk, krijg ik een brief van de revalidatiearts. Mijn patiënte heeft de behandeling Grip op pijn gevolgd en het gaat een stuk beter met haar. En dat klopt. Ik heb haar sindsdien niet meer op het spreekuur gezien. RELEVANTMAGAZINE 5

6 NIEUWS Revant implementeert nieuwe richtlijn oncologische revalidatie Revant is een van de zes revalidatiecentra die zijn geselecteerd om de richtlijn Oncologische Revalidatie te implementeren in de keten. Fanatieke verbeter Het hele Het IKNL, het Integraal Kankercentrum Nederland, heeft hiervoor een landelijk project ontwikkeld. Dat gebeurde nadat eind 2011 de landelijke Richtlijn Oncologische Revalidatie is opgesteld. Het IKNL wil weten hoe de richtlijn het beste geïmplementeerd kan worden en welke afspraken tussen ketenpartners daarvoor nodig zijn. Hoewel hier nog weinig onderzoek naar gedaan is, is bekend dat nazorg aan kankerpatiënten moet worden verbeterd. Verdere ontwikkeling van revalidatie volgens de richtlijn is gewenst. Steeds meer mensen krijgen kanker en steeds meer mensen overleven kanker. Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 3 mensen ernstige (vermoeidheids)klachten houdt. Ze voelen zich daardoor belemmerd in het dagelijks leven en op hun werk. De kwaliteit van leven gaat omlaag. De oncologische revalidatiebehandeling die tot nu toe wordt geboden ( Herstel en Balans ) leverde goede resultaten op. Herstel en Balans is gericht op het fysieke herstel en de psychische verwerking na de behandeling van kanker. De richtlijn bepaalt nu, dat deze behandeling uitgebreid moet worden. Ze moet aan álle kankerpatiënten aangeboden worden. En niet alleen na, maar ook tijdens de behandeling van kanker. Bij Revant bieden we daarom al het zogenaamde FIT- en Balans-programma aan. Tenslotte bevat de richtlijn het advies om de behandeling meer op maat aan te bieden. Het project Implementatie Richtlijn Oncologische Revalidatie is recent gestart en loopt tot eind Revant nodigt verwijzers uit hun patiënten voor oncologische revalidatie door te verwijzen. Kijk voor meer informatie over onze behandelprogramma s op onze website: ( Meer informatie over de richtlijn oncologische revalidatie vindt u op Het was even schrikken: in 2010 bleek dat ouders niet altijd tevreden zijn over Revant Reigerbos, kinderrevalidatie. Diepte-interviews zorgen nu voor opheldering: Gelukkig blijkt het vaak om kleine dingen te gaan. In Reigerbos werken we met het hele team aan verbetering. Uit de enquête onder ouders in 2010, bleek dat we op diverse onderdelen onder het gemiddelde scoorden. Dat was naar nieuws, vertelt unitmanager Marjo van Kruijsdijk. We willen een open en toegankelijke organisatie zijn en vroegen ons af: waar slaan we de plank mis? Om er goed achter te komen hoe ouders denken over ons behandelaanbod, hebben we ouders benaderd. We vroegen hen dóór naar hun ervaringen. Petra Geus, medewerker op onze therapeutische peutergroep, heeft diepteinterviews afgenomen om de werkelijke klachten te achterhalen. Inzicht krijgen in de achterliggende motivatie, is noodzakelijk om te kunnen werken aan verbetering van kwaliteit. Thuisgevoel De uitkomst van de interviews is positiever. We weten nu waarom ouders teleurgesteld zijn. Het is fijn om te lezen dat de meeste mensen zich thuis voelen bij de therapeuten, want dat is onze basis. Ze zijn tevreden over de zorg als het gaat om de bejegening en het verloop van het behandelingsproces. Op de aandachtsgebieden informatie en ondersteuning is verbetering te halen. Ook heeft de ontevredenheid te maken met de niet flexibele planning of de moeilijke bereikbaarheid van het centrum. Nu werken de ruim veertig mensen van Reigerbos hard aan verbetering. Ik ben trots op ons team. Iedereen oppert ideeën en begrijpt wat er moet gebeuren. 6 RELEVANTMAGAZINE

7 NIEUWS slag bij Reigerbos team oppert ideeën Die bewustwording is belangrijk. Dan pas kun je iets gaan veranderen. Lekkere koffie Veel kleine problemen zijn inmiddels al aangepakt. Er lagen in de wachtkamers bijvoorbeeld oude tijdschriften. We hebben de hal opgefrist, oude planten bakken de deur uit gedaan en een nieuw koffieapparaat gekocht met veel keus en er staat iets lekkers voor de kleintjes. Ook krijgen we de speelkoffer van CliniClowns in juni en we hebben subsidie gekregen voor een abonnement op de Donald Duck. En belangrijk: de balie heeft een nieuwe plek. Eerder was de balie niet direct zichtbaar en moesten mensen zoeken. Als je nu binnen komt, word je direct vriendelijk ontvangen. Verder is de planning nu flexibeler. Ouders kunnen direct bellen om te overleggen. En ze krijgen de gemaakte planning voortaan twee weken van tevoren, zodat ze afspraken beter kunnen inplannen in hun dagelijks leven. Ook gaan we sommige zorgprocessen nog anders indelen. Er komen bijvoorbeeld meer evaluatiemomenten tijdens sommige behandelingen. En op dit moment worden de informatiefolders herschreven, want daar hadden we wel wat achterstallig onderhoud te doen. Ouders krijgen informatie altijd mondeling van de therapeuten, maar het is belangrijk dat ze die thuis nog eens rustig kunnen nalezen. De toekomst We moeten alert blijven in de toekomst, blijven kijken vanuit de ouders en het kind. Niet enkel vanuit onze professie.

8 Dit is de REVALIDANT... en dit is HAAR team Ik kan nu omgaan met mijn ziekte Ze trilde, sleepte steeds vaker met haar been. Een teken van vermoeidheid, dacht Corry. Maar op 17 april 2007 kreeg ze een schokkende en totaal onverwachte diagnose: Parkinson. Ik wist niets van de ziekte, alleen dan dat Prins Claus het ook had. De huisarts nam geen regie en daarom zocht ik lang binnen de alternatieve geneeskunde. Tot de neuroloog vorig jaar vertelde over revalidatiecentrum Revant. Het was één grote chaos in mijn hoofd toen ik hier kwam, ik was onzeker en vreselijk bang. Ik had last van hallucinaties, had geen overzicht meer en had het gevoel dat mij veel werd afgepakt. Soms zei ik tegen Jan: Laat mij hier maar zitten. Zoek iemand waar je nog twintig jaar vrolijk mee kunt zijn. De eerste dag bij Revant zagen we mensen in rolstoelen, mensen die heftige, spastische bewegingen maakten. Dat zorgde bij mij voor veel spanning. Maar de maatschappelijk werkster Marianne vertelde dat we op het goede moment waren gekomen, dat we hard gingen werken. En dat hebben we gedaan! Mijn team ben ik héél dankbaar. Ze nemen je serieus en vormen zo n eenheid. Het verbaasde mij vooral dat ze, steeds als ik kwam, wisten wie ik was en wat ik de vorige keer had verteld. Zonder spiekblaadje! Dat voelt heel Susanne de Groot Revalidatiearts Wij bekijken patiënten volgens het ICF-model: welke stoornissen zijn er, wat is het activiteitenniveau en wat zijn de gevolgen ten aanzien van participatie in de maatschappij? Aan de hand van deze vragen wordt samen met de patiënt een behandelplan opgesteld. Een behandelplan kan individueel zijn of in groepsverband (zoals PEPP). Marianne Paijmans (l) en Thea Klijs (r) PEPP-trainer en maatschappelijk werkster Het hebben van de ziekte van Parkinson heeft niet alleen lichamelijke, maar ook psychologische en sociale gevolgen. Samen proberen we de impact op de chronische ziekte te verminderen en meer resultaat te halen uit de medische behandeling. Jolanda Kanters PEPP-trainer en logopedist Het PEPP-groepsprogramma waar het echtpaar aan heeft deelgenomen, heeft als doelstelling om patiënten en hun partners (in aparte groepen) vaardigheden aan te leren. Om beter om te gaan met de gevolgen van de ziekte van Parkinson en daarmee de kwaliteit van leven voor beiden te verbeteren. 8 RELEVANTMAGAZINE

9 beschermd en veilig. Ik kon alles zeggen, mocht mijn kop stoten en boos zijn. Dankzij de behandeling en daarna het PEPP-programma ben ik een ander mens, ik heb een enorme metamorfose ondergaan. Accepteren? Dat kan ik niet... Maar ik kan nu omgaan met deze ziekte. Ik heb ook eindelijk mijn perfectionisme laten varen: t is zoals het is. Echt waar: ik kan ze allemaal wel zoenen hier! Ze vecht als een leeuwin Jan: Ze vecht als een leeuwin hoor. Heel knap. Wij redden het wel. Het is wel heftig geweest de afgelopen jaren. Ook omdat je het écht samen moet doen. Voor mensen die gezond zijn, is het lastig om te begrijpen wat Corry meemaakt en voelt. Sommigen zeggen: Maar ze ziet er toch goed uit?! Bij Revant is er veel begrip, we voelen ons hier gezien. Dat heeft Corry en mij heel erg geholpen. Ook fijn dat er zoveel aandacht is voor partners. Want soms wist ik gewoon niet meer hóe ik haar moest helpen. Als ik Corry zei dat ze hulp moest zoeken bij een psycholoog, was ik de vijand. Als ik haar weer eens overal bij wilde helpen, werd ze verdrietig, want ze wilde natuurlijk niet betutteld worden. Mede door de mensen hier communiceren we veel beter. Ik mocht hier mijn kop stoten Nicolle van Hoof PEPP-trainer en ergotherapeut PEPP staat voor Patiënt Educatie Programma Parkinson en wordt twee keer per jaar aangeboden in Breda. Voor aanmeldingen of inlichtingen kunt u contact opnemen met Corina Dijkstra: parkinson@revant.nl. Na aanmelding volgt een intakegesprek bij de revalidatiearts en een van de pepp-trainers. Afhankelijk daarvan wordt bekeken of een kandidaat geschikt is voor deelname. Meer informatie? Kijk op PEPP-trainers: Thea Klijs, PEPP-trainer en maatschappelijk werkster Marianne Paijmans, PEPP-trainer en maatschappelijk werkster Jolanda Kanters, PEPP-trainer en logopedist Nicolle van Hoof, PEPP-trainer en ergotherapeut Het individueel revalidatie-programma is een traject waarin we samen met de patiënt werken aan zijn of haar individuele doelen. Samen streven we naar een zo goed mogelijk niveau van functioneren met behoud van autonomie. Er wordt interdisciplinair gewerkt door bij ParkinsonNet aangesloten therapeuten, zoals een fysiotherapeut, ergotherapeut, logopedist, maatschappelijk werker en psycholoog ( Wanneer nodig wordt dit team aangevuld met bijvoorbeeld een bewegingsagoog, diëtist of verpleegkundige. RELEVANTMAGAZINE 9

10 WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Longrevalidatie levert patiënten veel op Revant is een derdelijns longrevalidatiecentrum. We krijgen verwijzingen van longartsen uit algemene ziekenhuizen in de wijde omtrek. Voor de patiënten die bij ons komen heeft de ziekte een grote impact op de kwaliteit van leven. Ze hebben een hoog zorggebruik, frequente ziekenhuisopnames en een grote ziektelast. Regelmatig komen exacerbaties voor, een plotselinge verergering van klachten. Longarts Dirk van Ranst deed onderzoek naar de effecten van longrevalidatie voor deze patiënten. En die zijn hoopgevend. De longrevalidanten worden bij Revant drie keer onderzocht: aan het begin van het revalidatietraject, twaalf weken later bij het einde van de revalidatie en na achttien maanden. Vorig jaar zijn de gegevens geanalyseerd van 437 COPD-patiënten, die tussen 2006 en 2010 deelnamen aan het longrevalidatieprogramma van Revant. ZIEKER Het onderzoek levert opvallende resultaten op. Bijvoorbeeld dat de patiëntengroep van Revant beduidend zieker is dan patiëntengroepen die uit andere onderzoeken bekend zijn. Dat heeft te maken met onze derdelijnsstatus. Onze patiënten hebben zwaardere en meer complexe zorg nodig, legt Van Ranst uit. Longrevalidatie heeft op korte termijn zeer groot effect op de fysieke parameters van de patiënten, zo toont het onderzoek aan. Bij 75% van de patiënten was na afloop van de longrevalidatie een significante toename van de kwaliteit van leven te zien, gemeten met de St George s Respiratory Questionnaire (SGRQ). De zorgconsumptie halveerde en de fysieke prestatie op de zes minuten wandeltest verbeterde bij 68% van de patiënten. De longarts geeft meteen toe dat er bij het beoordelen van de resultaten van het onderzoek een paar slagen om de arm nodig zijn. Er is immers geen controlegroep. Uit ethische overwegingen kun je niet, omwille van de vergelijking, de behandeling aan een groep patiënten onthouden. We hebben wel gekeken naar de zorgconsumptie en het aantal ziekenhuisopnames in het jaar voor, en het jaar na de revalidatie. Daaruit bleek dat de zorgconsumptie na behandeling halveerde. Andere studies hebben aangetoond dat het zorggebruik zonder interventies onveranderd blijft. STEEDS AANPASSEN Heeft het onderzoek nu ook laten zien of er patiëntkarakteristieken zijn die kunnen voorspellen hoe succesvol de longrevalidatie zal zijn? Van Ranst: We vinden wel wat verschillen, maar niet zodanig dat ze significant zijn. Dat komt omdat we ons programma steeds aanpassen aan het type patiënt. Is een patiënt bijvoorbeeld erg angstig, dan wordt daar in de revalidatie veel aandacht aan besteed. Of als iemand een heel slecht uithoudingsvermogen heeft, dan wordt daar speciaal op geoefend. Waarom we dit onderzoek hebben gedaan? Enerzijds heeft het te maken met kwaliteitsbewaking. We willen weten of onze interventies resultaat hebben. Zodat we, als het nodig is, onze programma s kunnen verbeteren of veranderen. Aan de andere kant is het gewoon wetenschappelijke interesse om te onderzoeken welk effect longrevalidatie op de gezondheid en de kwaliteit van leven heeft. Er is wel eerder onderzoek naar de effecten van longrevalidatie gedaan, maar nog nooit in zo n grote groep. En wat is de volgende stap? We gaan nu bekijken welk effect de longrevalidatie op langere termijn heeft. Longrevalidatie bij Revant Wanneer een COPD-patiënt naar Revant wordt verwezen voor longrevalidatie, vindt er eerst een intakegesprek met de longarts en longverpleegkundige plaats. Dan volgt een klinische of poliklinische onderzoeksweek, afhankelijk van de conditie en de woonplaats van de patiënt. Tijdens deze week vindt lichamelijk onderzoek plaats en wordt de longfunctie getest. Ook heeft de patiënt gesprekken met professionals van verschillende disciplines. Tijdens deze week wordt bekeken: wat is een haalbare verbetering? Welk programma is voor deze patiënt het meest geschikt? De onderzoeksweek wordt afgesloten met een adviesgesprek. Daarin bespreken patiënt, longarts en longverpleegkundige welke behandeling het meest geschikt is: een compact programma van drie dagdelen per week of een intensief klinisch programma van vijf dagen per week. 10 RELEVANTMAGAZINE

11 WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Zinvol gebruik van klinimetrie: duur klinische revalidatie te voorspellen dankzij User Revant brengt met de Utrechtse Schaal voor Evaluatie van klinische Revalidatie (User) de resultaten van klinische revalidatie in kaart. Niet alleen krijgen revalidanten en verwijzers zo inzicht in de effecten van de revalidatie. Ook kunnen we uit de cijfers van de afgelopen jaren veel conclusies trekken, legt ergotherapeut Femke Raats uit. Met de User brengt Revant in beeld hoe de revalidant, gedurende klinische opname, scoort op verschillende gebieden. Er wordt gekeken naar drie objectieve domeinen, namelijk mobiliteit, zelfverzorging en cognitieve vaardigheden, en naar drie subjectieve domeinen, namelijk stemming, pijn en vermoeidheid. Alle domeinen zijn weer onderverdeeld in subdomeinen. Score Ergotherapeut Femke Raats: Neem het domein mobiliteit. De verpleegkundige beoordeelt bijvoorbeeld of de revalidant dertig minuten zelfstandig kan zitten. Lukt dit zonder hulp, dan wordt de uiteindelijke score hoger. Is er een hulpmiddel nodig, dan is de score weer een trapje lager. Zo kijken we naar allerlei vaardigheden, om te zien hoe het gaat met de revalidant. Zoals binnen het domein zelfverzorging, of de revalidant zelfstandig kan eten en drinken. Kan hij of zij bestek hanteren, brood snijden, drinken inschenken? Al deze dingen worden door de verpleegkundige onderzocht en digitaal verwerkt. Op meerdere momenten: bij opname, vóór teamgesprekken en bij ontslag. De subjectieve domeinen, zoals pijn, zijn moeilijk in te schatten door een medewerker. De revalidant geeft daarom zijn mening en vertelt hoe het gaat, vertelt Raats. Vaak klopt het eerste wat in hem of haar opkomt. We sturen niet, alles is goed. Dit onderdeel van de User brengt volgens de verpleging vaak goede gesprekken op gang. Een mooie bijkomstigheid, het helpt bij de verwerking. User past inmiddels helemaal binnen het werkplan van de verpleegkundigen, volgens Raats. Ik denk dat iedereen er de voordelen van inziet. We zorgen zo voor transparantie over de behaalde resultaten. Onderzoek Even geleden besloot Femke Raats de scores van revalidanten van de afgelopen jaren grondig te bekijken. We kunnen hier veel méér mee dan alleen kijken wat het resultaat is van een individu. Als we de cijfers naast elkaar leggen, krijgen we onder andere meer inzicht in de verwachte opnameduur en behandelintensiteit. Ik heb bijvoorbeeld ontdekt dat er een duidelijk verband is tussen de score bij opname en de uiteindelijke duur van de behandeling. Hoe lager de score is bij het begin, hoe langer de behandeling duurt. Dat klinkt logisch, maar we wisten het nooit zeker. Nu kunnen we daar op anticiperen. Ook ontdekte de ergotherapeut dat revalidanten bij ontslag áltijd hoger scoren op de domeinen zelfverzorging en mobiliteit dan aan het begin, bij opname. Toekomst Verder onderzoek staat op de planning. Ik weet zeker dat we veel meer uit de cijfers gaan halen. Wij behoren tot een van de eersten in Nederland die met de User werken. Veel ziekenhuizen werken met de Barthel Index om resultaten te meten. Jammer, want naar mijn idee is de User veel uitgebreider. Als meer instellingen met de User zouden werken, zou dat positief zijn. Dan kunnen we onze scores ook met anderen vergelijken en weten we hoe we het doen. Meer lezen? De uitkomsten van het onderzoek van ergotherapeut Femke Raats werden eerder al gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Revalidatiegeneeskunde (uitgave 1, 2012). RELEVANTMAGAZINE 11

12 Zo bereikt u onze vier vestigingen Revant Revalidatiecentrum Breda, Revant Schoondonck Brabantlaan JW Breda Telefoon Fax Revant Lindenhof s-gravenpolderseweg 114a 4462 RA Goes Telefoon Fax Revant De Wielingen Vlietstraat HA Terneuzen Telefoon Fax Revant Reigerbos Schubertlaan KA Goes Telefoon Fax