SCHAKEN: EEN MEESTERLIJKE SPORT

Transcriptie

1 SCHAKEN: EEN MEESTERLIJKE SPORT

2 Miljoenen Hollandse meesters in de dop Schaken: geen enkele andere sport doet zo n groot beroep op creativiteit, intelligentie en rekenvermogen van zijn beoefenaars. Het is dus niet voor niets dat zij die het schaken tot in de finesses beheersen, zich meester of zelfs grootmeester mogen noemen. Volgens een schatting van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond (KNSB) telt ons land zo n 2 miljoen potentiële meesters. Zij schaken thuis, bij vrienden of via internet. Kinderen oefenen via schaakles op school hun cognitieve en sociale vaardigheden en op internet wemelt het van schaakcommunities waar de individuele schaker kan spelen tegen liefhebbers van over de hele wereld. Schaakcomputers ondersteunen spelers in de ontwikkeling van hun schaakkennis en ruim , via de KNSB georganiseerde schakers, ontmoeten elkaar wekelijks in een breed scala van competities. Al die fanatieke schaakbeoefenaren, of ze nu jong of oud, arm of rijk, hoog of laag opgeleid zijn, allemaal ervaren ze steeds weer die unieke beleving die alleen het schaken biedt: meester worden over het spel, de tegenstander én het voortdurend verleggen van de eigen intellectuele grenzen. Iedere schaker kan daarom met trots terugkijken op zijn of haar eigen prestaties, op de strijd, de valkuilen die zijn gegraven en de schoonheid van het spel. Daarmee is schaken in essentie een meesterlijke sport. Een sport die niet exclusief is voorbestemd voor koningen, elites of grootmeesters, maar waarvan iedereen actief geniet.

3 De KNSB: Meesterlijke sportbond De Koninklijke Nederlandse Schaakbond (KNSB), opgericht op 23 mei 1873, is één van de oudste sportbonden van Nederland. De bond, aangesloten bij de European Chess Union en Wereldschaakbond FIDE, staat bekend als één van de modernste schaakorganisaties ter wereld en wordt internationaal geroemd om zijn jeugdopleiding. Missie Naast een rijke historie, internationaal succesvolle topschakers en ruim 500 schaakverenigingen, beschikt schakend Nederland over een stevige sportieve infrastructuur. De KNSB blijft zich sterk inzetten voor het vergroten van de betekenis van de schaaksport in Nederland. Dit doet de bond door de verantwoordelijkheid te nemen voor ontwikkeling, promotie en organisatie van het schaken. Niet alleen binnen de eigen structuren en voor de eigen actieve leden en verenigingen, maar zeker ook daarbuiten: voor al die mensen die meer of minder actief de sport beoefenen. Visie Om dit te bereiken wil de KNSB doorgroeien tot één van Nederlands vitaalste en actiefste sportbonden. Dit betekent dat de KNSB, net als al die enthousiaste schakers, soeverein wil zijn: een zelfbewuste, krachtige sportbond die midden in de samenleving staat. Die samen met sponsoren en partners in de schaakwereld vraaggericht en pro-actief toegevoegde waarde wil creëren voor iedereen die wil schaken. Die mensen actief informeert en in contact brengt met de schaaksport. Zodoende wil de KNSB een groeiend marktaandeel realiseren in de Nederlandse sportwereld en een voorbeeld zijn voor schaakstimulering wereldwijd.

4 Meesterlijke ambities Hollandse meesters zichtbaar en herkenbaar aan de wereldtop Nieuwe schaakhelden dienen zich aan. Daarom wil de KNSB in ijltempo investeren in talentontwikkeling en het faciliteren van grootmeesters op weg naar de mondiale schaaktop. Leren, spelen en genieten op Steeds meer schaakliefhebbers verleggen dagelijks hun schaakgrenzen op het internet. Met voorziet de KNSB in een digitaal platform om te leren, te spelen, te informeren en te genieten van de schaaksport. Een community van twee miljoen schaakrecreanten De KNSB wil al die Nederlanders die wel eens potje schaken een steun in de rug geven. Of het nu gaat om jong of oud, man of vrouw, autochtoon of allochtoon, de schaakbond ontwikkelt voor hen een gepast en aantrekkelijk schaakaanbod. Gezonde ambities vergen moderne infrastructuur Willen we onze meesterlijke ambities waarmaken, dan zal de KNSB moeten blijven werken aan een gezonde schaakinfrastructuur. Dat kan alleen samen met alle partners die zich willen inzetten voor de schaaksport.

5 SCHAKEN: EEN VOLKSSPORT Schaken in de 21e eeuw De KNSB staat voor tal van uitdagingen. De fascinatie voor het schaken blijft onverminderd hoog bij een breed publiek, toch neemt net als bij vele andere sportbonden het aantal actieve beoefenaren in georganiseerd verband af. De KNSB wil daarom via een scala aan maatregelen inspelen op de veranderde wensen en behoeften van bestaande en potentiële schakers. Het feit dat het schaken door media als televisie en tegenwoordig vooral internet voor iedereen een stuk toegankelijker is geworden, ziet de schaakbond als een gouden kans. Om de uitdagingen van de 21e eeuw aan te gaan heeft de KNSB enkele meesterlijke ambities geformuleerd. Voor het georganiseerde schaken in Nederland vormen deze volgens de KNSB een inspirerende en haalbare uitdaging. Of het nu gaat om topsportbeleid, talentopleiding, recreatie- of internetschaak: de kernboodschap Schaken: een meesterlijke sport zal op elk spelniveau de toetssteen voor deze activiteiten zijn. Lange tijd was de schaaksport een elitaire aangelegenheid. Eerst in 195 raakte Nederland letterlijk verknocht aan de schaaksport. Max Euwe versloeg in dat jaar de Rus Aljechin in een uiterst spannende WK-match die ruim twee maanden duurde. Die match inspireerde vele amateurs om ook de schaaksport te gaan beoefenen en zo, ieder op zijn eigen niveau, zijn eigen genialiteit te ontdekken en het eigen kunnen te spiegelen aan dat van een grootmeester. Vooral in de jaren zeventig en tachtig ontwikkelde het schaken zich tot een ware volkssport in Nederland. De WK-matches Fischer-Spassky en Karpov-Kortsjnoj verwerden tot politieke slagvelden van de koude oorlog, waarbij de enorme toevloed van media de meesterlijke zetten van deze grootmeesters toegankelijk maakte voor een miljoenenpubliek. In die periode maakte Nederland ook de opkomst mee van jonge schaaktalenten als Jan Timman en Hans Böhm. Timman stond in 1982 tweede op de wereldranglijst en in 199 trad hij aan tegen Anatoly Karpov voor een WK-match. Running mate Hans Böhm genoot intussen vooral bekendheid als tv-persoonlijkheid. Het is zijn grote verdienste dat het grote publiek zelf kon ontdekken dat de meesterlijke schaaksport niet alleen was voorbehouden aan geniën, maar dat iedereen het spel kon leren en beoefenen.

6 Sponsoring: Meesterlijk partnerschap Bij een bond met meesterlijke doelstellingen past een meesterlijk partnerschap. Daarom ontwikkelt de schaakbond momenteel een actief sponsorbeleid. Natuurlijk sluiten de partnerships die de schaakbond aangaat direct aan bij het beleid en de doelstellingen van de schaakbond. Voorop staat dat relaties met sponsoren alleen duurzaam kunnen zijn als deze een bewezen wederzijds belang dienen. Bij tal van activiteiten van de KNSB wordt innig samengewerkt met allerlei partners. Zo zijn de Stichting Max Euwe Centrum en de Nederlandse sportkoepel NOC*NSF belangrijke partijen die zich op de meest uiteenlopende wijzen inzetten voor de bevordering van de schaaksport. Daarnaast herkent het bedrijfsleven nadrukkelijk de meerwaarde van investeren in de schaaksport. Zo organiseert staalconcern Corus jaarlijks het sterkste schaaktoernooi ter wereld, is technisch adviesbureau Royal Haskoning een vaste sponsor van schaakactiviteiten en is de organisatie Amfors de komende jaren sponsor van de jeugdclubcompetitie.

7 Schaaksponsoring Schaaksponsoring hoeft niet alleen betrekking te hebben op evenementen, ook internetschaak is voor bedrijven zeer interessant. De KNSB-website wordt zeer veel bezocht en de mogelijkheid om te kunnen schaken maakt die belangstelling nog veel groter. Daarbij komt dat schakers vanwege hun, in het algemeen, technische achtergrond zeer gewild zijn op de krappe arbeidsmarkt. Dat biedt bedrijven en instellingen interessante mogelijkheden voor werving en selectie. Concreet biedt de KNSB diverse mogelijkheden voor een sponsor om zijn naam of activiteiten onder de aandacht te brengen. De KNSB organiseert diverse evenementen zoals het Nederlands kampioenschap, het Open Nederlands kampioenschap, de clubcompetitie en dat voor senioren en junioren. Daarnaast voert de KNSB een aantal projecten, zoals SpeelZ voor schooljeugd en Masters voor mensen boven de 50 jaar. Naast deze activiteiten is het ook mogelijk om bondssponsor te worden, al dan niet in combinatie met een specifieke activiteit en met gebruikmaking van de mogelijkheden die de website en het bondsblad bieden. AMFORS SPONSORT JEUGDCLUBCOMPETITIE DRIE JAAR LANG De Schaakclub Amersfoort zal gedurende drie jaar de Meesterklasse van de landelijke jeugdclubcompetitie organiseren. Deze Meesterklasse wordt gespeeld in drie leeftijdscategorieën. De jeugdclubcompetitie zal de komende jaren de Amfors-Jeugdschaakcompetitie heten. Sponsor Amfors is een organisatie die zich onder andere bezighoudt met de arbeidsintegratie van gehandicapte en niet-gehandicapte medewerkers in een bedrijfsmatige, commerciële werkomgeving.

8 Jeugdschaak: Meesterlijk talent Talentvolle jonge schakers die bereid zijn actief aan hun sport te werken, kunnen via trainingen in de regionale servicepunten van de KNSB opklimmen naar de landelijke trainingen en misschien zelfs opgeroepen worden voor de Jong Oranjeselectie. De Hollandse schaakschool wordt internationaal geprezen om zijn schaaktechnische en -didaktische aanpak en de vele sterke schakers die eruit zijn voortgekomen. bereidheid om er helemaal voor te gaan wordt beloond. Mentale training en training via internet worden in het trainingsprogramma opgenomen. Met deze vernieuwde aanpak en met de steun van NOC*NSF denkt de KNSB schakers te kunnen opleiden die straks kunnen meedingen naar het wereldkampioenschap. Toch heeft de KNSB een nieuw talentenplan opgezet. De structuur van de trainingen wordt verder verbeterd en de

9 Topschaak: Grootmeesterlijk! Onze topsporters vormen bij uitstek het uithangbord van het Nederlandse schaken. In hun internationale ontmoetingen tonen de Nederlandse grootmeesters zich bijzonder succesvol. In mei 2008 maakte onze grootmeester Sergei Tiviakov indruk in het Bulgaarse Plovdiv door verrassend Europees Kampioen te worden. Daarmee schreef de Groninger geschiedenis, want nooit eerder mocht een Nederlander zich Europees schaakkampioen noemen. Drie jaar eerder sleepte Tiviakov samen met Loek van Wely, Ivan Sokolov, Jan Timman en Erik van den Doel ook al het Europees kampioenschap voor landenteams in de wacht. Topschaaksters In het damesschaak behoren de Nederlandse schaaksters tot de Europese top. Tea Lanchava en Nederlands kampioene Zhao Qin Peng behaalden de afgelopen jaren ereplaatsen bij Europese kampioenschappen. Nederlands schaakpubliek blijvend wil bekoren, dan is het nodig langjarig te investeren in het opleiden van nieuwe helden. Jonge grootmeesters als Daniël Stellwagen en Jan Smeets maken het de gevestigde orde nu al flink lastig en dat geldt ook voor Ali Bitalzadeh. Dit Gelderse talent won in 2008 verrassend het Open Nederlands Kampioenschap, waarmee hij tevens zijn eerste grootmeesterresultaat boekte. Ook de jonge damesgrootmeester Bianca Muhren, in 2004 nog tweede bij het EK voor meisjes onder achttien jaar, maakt goede vorderingen. Talentenplan Over een aantal jaren hoopt de KNSB de vruchten te plukken van het nieuwe talentenplan waarmee de schaakbond van start is gegaan. Dat richt zich op het begeleiden van schaaktalent naar de top acht van de wereld. Nieuwe helden Op de langere termijn wil de KNSB met de Nederlandse schakers internationaal een betekenisvolle rol blijven spelen. De lat wordt echter flink hoger gelegd. Want als de bond het

10 Recreatieschaak: Iedereen is schaakmeester De schaaksport geniet in Nederland grote bekendheid. Er zijn veel mensen die de regels kennen en zo af en toe schaken. Reden voor de KNSB om hen de kans te bieden het spel te spelen en zich verder te ontwikkelen. Want alleen zo kun je een sport écht gaan waarderen. De schaakbond heeft frisse initiatieven op touw gezet die het schaken op een heel natuurlijke, laagdrempelige manier bij diverse doelgroepen onder de aandacht brengen. SPEELZ: LESKIST VOOR SCHOOLSCHAAK MASTERCLUBS VOOR 50+ SCHAKER SCHAKEN IN DE OPEN LUCHT SpeelZ is een actie om de kinderen op de basisscholen aan het schaken te krijgen. Centraal in deze actie staat de schoolschaakkist. Het idee is ontwikkeld door schaakleraren die veel ervaring hebben met lesgeven op basisscholen. Alles wat je nodig hebt om te leren schaken zit in de kist. Jongere kinderen vinden vooral het memoryspel erg leuk, terwijl de gevorderde kinderen zich graag aan de matpuzzels wagen. Kinderen zijn razend enthousiast over SpeelZ. Voor 50-plussers die geïnteresseerd zijn in schaken, maar niet op wedstrijdniveau willen meedraaien, introduceert de KNSB de masterclubs. Met een innovatiesubsidie van NOC*NSF is in 2008 met dit project gestart. Op tien plaatsen in het land bieden deze masterclubs lokaal diverse schaakactiviteiten aan. Dat kan uiteenlopen van schaken overdag tot lezingen, lessen, een uitje naar een groot schaaktoernooi of schaakkunst maken in een kunstworkshop. Iedere activiteit die een relatie met het schaken heeft komt in aanmerking. Op het Hilversumse C&A Plein zijn twee vaste schaaktafels feestelijk in gebruik genomen door Internationaal Schaakmeester Hans Böhm. "In landen om ons heen wordt op vele dorpspleinen en in parken hartstochtelijk geschaakt, zegt Böhm. Toeschouwers doen mee. Ze geven ongevraagd advies en maken het spel tot een levendig gebeuren. Het is prachtig en vanaf nu ook in Hilversum te zien.

11 Internetschaak Het schaken op internet neemt een vlucht. Het aantal internetplatforms groeit dagelijks en maakt het mogelijk de partijen van de grote schaakmatadoren live te volgen of te becommentariëren. Centraal staat natuurlijk de mogelijkheid om zelf te schaken, met snelle en langzame speeltempo s en de optie om met elkaar te chatten. Het nadeel van het huidige schaakaanbod op internet is de versnippering. Er zijn maar weinig schaakplatforms waar bezoekers op een goed niveau kunnen spelen, leren én genieten van het schaakspel. Tevens loopt de kwaliteit zowel qua content als techniek sterk uiteen. De KNSB biedt met ingang van 2009 zowel voor jeugd als oudere spelers een compleet, spannend en leerzaam schaakplatform dat onderdak biedt aan de hele Nederlandse schaakcommunity. Ook wordt het NK-internetschaak gehouden, wat een primeur is. RAPPE ONTWIKKELING TECHNOLOGIE INTERNETSCHAAK Bij uitstek is schaken een sport die op internet beoefend en beleefd kan worden. Daarmee krijgt denksport een stevige verankering in de huiskamer of op kantoor. Het schaakaanbod op internet is werkelijk gigantisch en de technologie maakt alleen nog maar meer opties mogelijk. Zeker de koppeling van internettechnologie aan schaakklokken en schaakborden, heeft internationale topevenementen direct in de huiskamer gebracht. En deze technologie ontwikkelt zich steeds verder. Het in Enschede gevestigde DGT, marktleider op het gebied van elektronische schaakapparatuur, ontwikkelde samen met enkele partners het systeem Foidos. Het systeem brengt alle facetten van een schaakpartij live in beeld op internet. Naast het live-schaakbord en de registratie van de zetten kunnen hiermee ook diverse beelden van een schaakpartij of toernooi onmiddellijk in beeld worden gebracht. Zoals beelden van de speelomgeving of de reactie op een zet van de tegenstander.

12 Contactgegevens Wilt u meer weten over de Koninklijke Nederlandse Schaakbond en de plannen voor de meesterlijke schaaksport? Neem dan contact op met het bondsbureau van de KNSB of kijk op Bondsbureau KNSB Frans Halsplein DL Haarlem Telefoon: Fax: bondsbureau@schaakbond.nl Colofon Schaken: Een Meesterlijke Sport is een uitgave van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond Tekst & Realisatie: Fotografie: Druk & Ontwerp: Secondant Communicatie, Kampen Bas Beekhuizen, Lennard Schaap, Ab Scheel e.a. Zalsman Grafische Bedrijven bv, Kampen Copyright 2008 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond.