De Bogen te Harderwijk

Transcriptie

1 De Bgen te Harderwijk Prjectbeschrijving bij Vr Jng en Oud. Onderwijs en zrg als gemeenschappelijke buwpgave In pdracht van; Aedes-Arcares Kenniscentrum Wnen-Zrg Pstbus RG Utrecht, Oudlaan GA Utrecht Telefn , fax Frukje van Rssum Anke Kilian-Plhuijs Hans van Rssum Ftgrafie: Rufus de Vries Rapprtnummer: maart 2006 RIGO Research en Advies BV De Ruyterkade AC Amsterdam telefn telefax

2 De Bgen te Harderwijk Opdrachtgever: gemeente Harderwijk en Stichting Omnia Wnen Architect: Karel Nieuwland Oplevering: 2004/ Inleiding 1.1 Aanleiding Nieuwe wijk In de jaren 90 ntwikkelt de gemeente Harderwijk de nieuwbuwwijk Drielanden aan de verzijde van de snelweg A 28. Deze verkeersbarrière maakt dat de bewners in Drielanden aangewezen zijn p eigen vrzieningen. Vr de verwachte bewners begint de gemeente daarm in 1995 met de planvrming vr wijkvrzieningen. Een wijk vr jng en ud is het uitgangspunt en daar met het vrzieningenniveau p zijn afgestemd. De planvrming richt zich in het bijznder p mensen met een beperkte mbiliteit (uderen, gezinnen met jnge kinderen en mensen met beperkingen). De verantwrdelijke afdeling Welzijn ntdekt al snel dat het cmbineren van vrzieningen winst plevert. Onderzek tnt aan dat multifunctineel buwen een besparing plevert van 25% in de buwksten ten pzichte van afznderlijk buwen. Daardr ntstaat financiële ruimte m een hger kwaliteitsniveau te realiseren. Er wrden zeer veel partijen uitgendigd m mee te denken ver de ntwikkeling van een multifunctineel gebuw als centrumvrziening vr Drielanden en de realisering van een wnzrgzne Vrzieningen In eerste instantie zijn twee schlwningen gebuwd: ruime wningen die zdanig zijn aan te passen dat er nderwijs gegeven kan wrden in maximaal vier klaslkalen. Na verlp van tijd blikt het aantal leerlingen dusdanig gegreid dat de gemeente testemming geeft vr het prichten van een reguliere penbare basisschl. Bij de ntwikkeling van deze schl wrdt uitgegaan van een brede schl met naschlse pvang. Tevens wrdt samenwerking met en huisvesting van maatschappelijke rganisaties nagestreefd. Deze ambities sluiten aan bij de vrnemens van de gemeente m een multifunctineel gebuw en wnzrgzne te ntwikkelen. De schl is een van de eerste gegadigden vr dit MFC. 1.2 Beschrijving Het multifunctinele gebuw De Bgen heeft een vlerppervlakte van m2 en bevat de vlgende vrzieningen: 1

3 Multifunctineel centrum penbare basisschl peuterspeelzaal naschlse pvang sprthal bar/sprtcafé atelierruimte tneelruimte aula/kantine mediatheek/ biblitheeksteunpunt dagbesteding vr mensen met verstandelijke handicap (cadeauwinkeltje en een werkplaats) Wnzrgzne dienstencentrum met infrmatiepunt wnen, zrg en welzijn (BVO m2) eetcafé (werkplek vr mensen met verstandelijke handicap) internetcafé infrmatiewinkel 127 wningen, waarvan: 77 appartementen vr seniren (sciale huur gemiddeld 85 m2 en duurdere huur/kp gemiddeld 120 m2) 26 luxe senirenwningen (gemiddeld 140 m2) 1 atelierwning 22 kleinere appartementen vr mensen met een verstandelijke handicap en mensen met niet-aangebren hersenletsel (22 x 65 m2) 1 grepswning vr 8 mensen met een verstandelijke handicap (ttaal 310 m2) Kinderdagverblijf Activiteitencentrum Dagpvang vr uderen Het gebuw heeft verschillende gebuwdelen Het gebuw heeft twee eigenaars: het gebuwdeel met de vrzieningen uit het MFC, de eerste klm, is eigendm van de gemeente. De verige ruimten zijn in bezit van crpratie Omnia Wnen. Het zijn verschillende eigendmscnstructies en verschillende buwpgaven die tt één cmplex hebben geleid. 2

4 Samenwerkende partijen binnen de wnzrgzne zijn de gemeente Harderwijk, Stichting Omnia Wnen, s Heerenl Midden Nederland, Stichting Welzijn Ouderen en Zrgcentrum De Aanleg. De rganisatie van het geheel is in handen van een stuurgrep (bestuurlijke besluiten) en een werkgrep ( gebruikers). In het multifunctinele centrum participeren basisschl De Bgen, Stichting Kinderspeelzalen Harderwijk, Stichting Kinderpvang Harderwijk/Ermel, Gemeente Harderwijk afdeling sprt en gebuwen vr de sprthal, Biblitheek Harderwijk, Activiteitencentrum t Klster, werkvrziening s Heerenl Midden Nederland, muziekschl, De Drukkerij, plitie en wijkvereniging Drielanden. Ok hier functineert een stuurgrep en een werkgrep Gedeeld gebruik Dr het cmbineren van functies en gebruikers wrdt winst behaald vr diverse gebruikersgrepen: de schl: ruime aula; grt handenarbeidlkaal/atelier; ruime gymzaal/sprthal; cmputerlkalen; wijkbewners: extra vrzieningen zals een eetcafé; huisvesting van allerlei activiteiten- en sprtclubs; bewners: hg vrzieningenniveau in de directe wnmgeving. De multifunctinele ruimten betreffen de cmputerlkalen, aula, atelier (nu 100 m2 dr samenwerking met kunstrganisatie), sprthal, eetcafé en activiteitencentrum Ksten De stichtingsksten vr het wnzrgdeel bedregen 32 miljen. Ksten Bedrag grndksten realisatieksten bijkmende ksten Ttale stichtingsksten Brn: N.Langereis, prjectmanager De Bgen, Omnia Wnen 3

5 1.2.3 Wijze van architectenselectie In 1997 ndigde de gemeente een aantal architecten uit m een studie te maken van vrzieningen in het centrum van de nieuwe wijk p basis van een multifunctineel prgramma. Het architectenbureau van Karel Nieuwland te Vrburg ntwikkelde een visie die de lkale partijen zeer aanprak en krijgt de pdracht Architectnische uitgangspunten Nieuwland wil stedelijkheid realiseren zals die in de vrrlgse stedenbuw ng steeds functineert. Na studie van het centrumplein van Harderwijk heeft de architect een ntwerp gemaakt waarbij het ude centrum van Harderwijk als referentie is gebruikt vr het centrum in de nieuwe wijk. In de nieuwe wijk heeft elke straat een eigen kleur en deze kleuren kmen samen p het plein. Een tweede aspect in het ntwerp is de multifunctinaliteit die tt uiting kmt in het gebuw, de uitwisselbaarheid van functies k in de tekmst. Z kan het kinderdagverblijf eenvudig wrden veranderd in wningen en kunnen k de wningen gemakkelijk grter en kleiner wrden gemaakt. Gevraagd naar de aspecten die een rl speelden bij de architectenkeuze vertelt Jeren van Beugen van de gemeente Harderwijk dat het bij deze pgave belangrijk is dat de architect in samenspraak met de gebruikers kan werken. Architect Nieuwland vldeed aan deze eis en is in staat geweest m in het Het binnenplein ntwerp aan verschillende gebruikereisen tegemet te kmen. 2 Samenwerking 2.1 Planfase Vrbereiding In de planfase, die zes jaar in beslag nam, waren zeer veel partijen betrkken. Opvallend aan dit prject is de belangrijke trekkersrl van de relatief kleine rganisatie Stichting Welzijn Ouderen. Het is handig als je ged in het netwerk zit, het persnlijke is belangrijk, je met iets met elkaar willen aldus Ineke van der Hulst van SWO. Tijdens de rit vielen de kerken en een zrgaanbieder als medegebruikers af, nder andere mdat zij de bendigde investeringsksten niet knden financieren. 4

6 Een knelpunt tijdens de planvrming waren de verschillende mandaten waarver de afgevaardigden van de deelnemende rganisaties beschikten. Z knden directieleden direct knpen drhakken, terwijl anderen eerst steeds weer naar hun eigen achterban terug mesten kppelen en daar sms verruled werden nadat in de prjectgrep al vereenstemming was bereikt. Een ander prbleem waren de financiële kaders en de wet- en regelgeving in de zrgsectr. Binnen de nieuwe pzet van de AWBZ was de financiering van de zrginfrastructuur niet structureel geregeld, wel tijdelijk. Subsidie van de prvincie bd uitkmst. Hiermee zijn de aanlpksten bij het pbuwen van het cliëntenbestand en een deel van de gemeenschappelijke ruimten gefinancierd. De twee zrgingstellingen wilden werken met integrale teams. Bij de uitwerking van de samenwerking blijkt het verschil in aansturingswijze van de zrgverleners van de twee zrginstellingen een knelpunt. De zrgverleners van s Heerenl werken in zelfsturende teams, terwijl zrginstelling De Aanleg p een meer hiërarchische wijze is gerganiseerd. Er wrdt nu samengewerkt p basis van samenwerkingsafspraken. Het grtste risic bij een dergelijk cmplex prject is niet dat er verkeerde keuzes wrden gemaakt, maar dat er geen keuzes wrden gemaakt en het dus niet van de grnd kmt stelt Tn Hgendrn van Omnia Wnen Opdrachtverlening Na de architectenselectie in 1997 wrdt ng twee jaar gewerkt aan een nadere uitwerking. Daarna splitsen de pdrachtgevers zich af in twee (gebruikers)grepen en geeft Omnia Wnen in 1999 pdracht aan de architecten vr het ntwerpen van wningen met zrg- en wijkvrzieningen, het wnzrgdeel. Zij stellen k een inhudelijk prcesbegeleider aan m de plannen definitief te maken. In 2001 vlgt de pdracht van de gemeente aan dezelfde architecten vr haar deel van het multifunctineel centrum waarnder de basisschl. 2.2 Buwfase De twee pdrachtgevers kzen elk een andere aannemer. De buwstrmen zijn dan niet ged p elkaar afgestemd. De aannemer die p de ander mest wachten heeft schade geleden. Dit financiële cnflict heeft tt gevlg gehad dat de (af)buw van het gemeentelijk deel een tijd stil heeft gelegen. De feestelijke pening met seminar mest wrden uitgesteld. Het schlplein 5

7 Architect Nieuwland meent dat het afstemmingsverleg tussen de twee buwteams eerder had meten plaatsvinden. Ik heb nu zeer veel tijd besteed aan sturing en verleg aldus Nieuwland. 2.3 Gebruiksfase Oplevering De basisschl is in augustus 2004 in gebruik genmen ng vrdat het gebuw vlledig was vltid. De trappen zijn ng niet af waardr het spekglad is, de bewegwijzering ntbreekt, ideaal is het bepaald niet aldus Bert van der Laan, directeur van de basisschl. Het wnzrgcentrum is eind 2005 in gebruik genmen. Alle partijen werken samen in werkgrep de Bgen, die zich tt p heden vral heeft beziggehuden met de cmmunicatie. De werkgrep heeft bijvrbeeld een website gemaakt ( en er zijn afspraken gemaakt ver de wijze waarp partijen naar buiten te ptreden. De inhudelijke samenwerking is ng niet geregeld Beheer Het gemeentelijk deel van het beheer is nu uitbesteed aan rganisatie S.R.O. Omdat het lang duurde vrdat het beheer was geregeld heeft de schl in verleg met de gemeente het beheer verzrgd van augustus 2004 tt 1 mei Er zijn daarte twee cnciërges aangesteld, die later in dienst zijn gekmen bij S.R.O. Een van de cnciërges is tevens huismeester vr de wningen van Omnia Gebruiksfuncties In alle wningen zijn de mgelijkheden vr dmtica aangelegd waarnder persnenalarmering, passieve alarmering, brandalarmering en inbraaksignalering. Verder zijn er pties vr nder andere videfn, kkduurbegrenzing en aansturing van verschillende functies (b.v. znwering) vr mensen met een zware lichamelijke handicap. De functies kunnen naar wens wrden aangebracht. Oplaadpunt vr sctmbielen De zrgverleners gebruiken een pasjessysteem met elektrnische sleutels. Deze functie zu p termijn vr alle gebruikers van het cmplex ingeverd kunnen wrden. 6

8 2.3.4 Ervaringen tt nu te Alleen de schl heeft al enige gebruikservaring. Het is de bedeling dat er activiteiten wrden gestart vr interactie tussen de kinderen en de uderen. Z is het plan dat grep 8 de seniren wegwijs gaan maken in het internetcafé, en dat de uderen p schl vertellen ver hun berepservaringen. 3 Resultaat Vlgens de betrkkenen is het prject vernieuwend vanwege het functineren van een wnzrgzne en de diversiteit van de functies en vrzieningen die zijn ndergebracht in De Bgen. Aanbevelingen en leerpunten zijn er k, met name p het gebied van de samenwerking. De ndzaak van een gelijkwaardige beslissingsbevegdheid van de partijen is al eerder pgemerkt. Een tweede aspect betreft de samenwerking in de buwfase. Het prject kent twee pdrachtgevers, twee aannemers en zeer veel gebruikers. Bij een dergelijke cmplexe uitvering van de buw is een gede afstemming van de twee buwteams essentieel. Een andere manier m de besluitvrming te vereenvudigen is m een derde partij een centrale regierl te geven tijdens de uitvering. Ok p bestuurlijk niveau is een betere afstemming dan wel gezamenlijk ptrekken aan te raden dr te betrkkenen. Het beheer kan k al bij de planvrming uitgewerkt wrden naar verantwrdelijkheden en financiën. Nu kunnen de gebruikers van het wnzrgdeel wel ruimten gebruiken in het eigen gebuwdeel, maar met er vr het MFC huur wrden betaald. Kan dit niet met geslten beurzen? is de vraag van een van de betrkkenen. De pdrachtgevers zijn tijdens het buwprces gescheiden pgetrkken. Dat heeft geleid tt vertragingen in de buw en mede daardr een zekere verkeling in de nderlinge verhudingen. Om tt rganisatrische en inhudelijke samenwerking tussen deze gescheiden werelden te kmen heeft ngal wat veten in de aarde en kst vral tijd. Tt slt wrdt aangegeven dat een dergelijk prject zeer veel tijd in beslag neemt en er wrdt dan k aanbevlen m mensen deels vrij te stellen van andere taken. Ok kan men zijn vrdeel den dr lessen te trekken uit srtgelijke prjecten. Bvenaanzicht van het schlplein 7

9 4 De Bgen: bundelen, splitsen en pnieuw bundelen? Waarm is in De Bgen gekzen vr juist deze cmbinatie van functies en vrzieningen? De verwachte kwaliteitswinst bracht de gemeente erte diverse functies en gebruikersgrepen bijeen te brengen. Inhudelijk hebben zij niet per sé een verband met elkaar. Daarbij met er een breed scala aan vrzieningen in de nieuwbuwwijk kmen mdat dr de ligging de wijk niet terug kan vallen p Harderwijk. He meer, he beter en vllediger lijkt het mtt. De Bgen is een grt en cmplex prject, met zeer veel partijen en gebruikers. Niet verbazend dat men gaandeweg beslt het prject te splitsen en deze nderdelen afznderlijk van elkaar te realiseren. Nu De Bgen is pgeleverd zekt men weer tenadering tt elkaar m De Bgen als een samenhangend prject vrm te geven. 5 Meer infrmatie De Bgen. Wnservicezne, wnzrgcentrum en multifunctineel centrum in Harderwijk. Henk Nuws, Ruimte vr zrg bv, januari De Bgen. Harderwijkse wnzrgzne en multifunctineel centrum. Revue Magazines, Den Haag, Cntact Jeren van Beugen, beleidsmedewerker zrg gemeente Harderwijk, tel Ineke van der Hulst, directeur Stichting Welzijn Ouderen (tt 15 juni 2006), tel Bert van der Laan, directeur penbare basisschl De Bgen, tel Karel Nieuwland, architect, tel Dhr. G.W.M. van de Ven, directeur Omnia Wnen, tel