Voorwoord 4. Inleiding 7. Toerisme internationaal, in Europa en Vlaanderen Internationale context 10

Transcriptie

1 toerisme in cijfers g 29

2 toerisme in cijfers g 29

3 Voorwoord 4 Inleiding 7 Toerisme internationaal, in Europa en Vlaanderen 9 1. Internationale context 1 2. Economische situatie en vakantiegedrag buurlanden De Duitse markt De Britse markt De Franse markt De Nederlandse markt Economische situatie en vakantiegedrag in Vlaanderen Economische situatie in België Het vakantiegedrag in Vlaanderen De lange vakanties van de Vlamingen De korte vakanties van de Vlamingen 27 Verblijfstoerisme in Vlaanderen beschrijvend overzicht De voornaamste trends De binnenlandse markt De buitenlandse markt De belangrijkste buitenlandse markten De voornaamste cijfers naar motief Kust, kunststeden, Vlaamse regio s De voornaamste trends naar logiesvorm Het logiesaanbod 47 2

4 Verblijfstoerisme in Vlaanderen statistisch overzicht 49 Overnachtingen Evolutie overnachtingen Evolutie overnachtingen per marktland Aankomsten Evolutie aankomsten Evolutie aankomsten per marktland Logiesaanbod Evolutie verhuursector Overnachtingen naar motief Overnachtingen per maand Wegwijs 149 Verklaringen van begrippen, werkmethoden en afkortingen 151 Lijst van tabellen 157 Lijst van grafieken en figuren 161 3

5 Voorwoord Welkom in onze twaalfde uitgave van het statistisch jaarboek Toerisme in Cijfers. Toerisme Vlaanderen startte deze reeks ruim 1 jaar geleden met als doel het inzicht in en het begrip van de toeristische sector te verbeteren. Ondertussen is de publicatie uitgegroeid tot een vaste waarde die u een klare kijk biedt op de trends van vraag en aanbod in toeristisch Vlaanderen. Voor het eerst in jaren was het wereldwijde toerisme in 29 globaal gezien niet opgewassen tegen een externe bedreiging. Tevoren hebben specifieke en lokale gebeurtenissen zoals de Tsjernobyl ramp in 1986, de golfoorlog in 1991, de aanslagen op 11 september 21, de SARS epidemie in 23, de tsunami in 24 het toerisme lokaal of regionaal verstoord. Nooit echter was de wereldwijde terugval zo algemeen en zo sterk als in 29, onder impuls van de financieel economische crisis. Het aantal toeristen viel hierdoor wereldwijd terug met -4%. Europa als bestemming deelde het sterkst in de klappen met -6% verlies. Ook Vlaanderen verloor in 29-5% buitenlandse toeristen. Voor de binnenlandse markt lijkt dan weer een substitutie-effect op te treden. Zij groeide met ruim 3%. Het is belangrijk dat we deze en vele andere cijfers en onderzoeken onder de aandacht brengen en met u kunnen delen. Toerisme Vlaanderen wenst verder te bouwen aan een kennis- en innovatiecentrum dat instaat voor verzameling en ontsluiting van kennis, maar ook voor de versterking van de innovatiecapaciteit van de sector. Samen met u willen we werken aan een innovatief toeristisch Vlaanderen dat klaar is voor de nieuwe toerist. Hou zeker onze website cijfers in het oog voor nog meer detailgegevens, de recentste cijfers omtrent inkomend en binnenlands toerisme en nuttige marktonderzoeken. Op deze 4

6 website vindt u tevens Toerisme in Cijfers XL. Deze online publicatie gaat in een uitgebreide reeks van ongeveer 75 tabellen dieper in op de aankomst- en overnachtingcijfers. Sinds januari 21 is het nieuwe en langverwachte logiesdecreet in voege getreden. Voor de uitbater schept het Vlaamse logiesdecreet eerlijke concurrentie met duidelijke spelregels voor iedereen in Vlaanderen. Voor de toerist brengt het logiesdecreet de nodige kwaliteitsgaranties. Via dit omschakelingsproces zullen onder andere de vele gastenkamers en huurvakantiewoningen in Vlaanderen een wettelijke plaats krijgen in de kwaliteitszorg van het toeristische logiesproduct. Dit traject is niet zonder gevolg voor de statistiekreeksen van morgen. Onze diensten zullen alles in het werk stellen om deze omschakeling zo vlot mogelijk te laten verlopen, en de beschikbaarheid van betrouwbare evolutiecijfers van het verblijfstoerisme in Vlaanderen verzekeren. Een woord van dank gaat uit naar de Algemene Directie Statistiek van de Federale Overheidsdienst Economie, waarvan we gegevens kregen die in deze publicatie voor u werden geanalyseerd. Mocht u opmerkingen of aanvullingen hebben, dan bent u welkom bij de dienst Planning & Onderzoek van Toerisme Vlaanderen, waarvan u de coördinaten vindt in de binnenkaft. Peter De Wilde administrateur-generaal Toerisme Vlaanderen 5

7

8 Inleiding In Toerisme in Cijfers 29 zetten we voor het twaalfde jaar op rij de belangrijkste trends en bevindingen voor wat betreft het internationale toerisme en de toerismestromen van, naar en in onze regio op een rijtje. Deze trends zijn gevat in een beschrijvend en cijfermatig onderdeel. De publicatie opent met het beschrijvende luik dat op zijn beurt twee hoofdstukken bevat. Het eerste hoofdstuk geeft een aantal trends weer op internationaal en Europees niveau. Daarnaast komen ook de recente evoluties in het vakantiegedrag aan bod van de voor onze regio belangrijkste marktgebieden. De voornaamste internationale marktgebieden voor onze bestemming zijn de buurlanden: Nederland, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Het binnenland is, wat het volume betreft, de grootste markt voor onze toeristische industrie. Op basis van vakantieonderzoeken, uitgevoerd in de respectievelijke marktgebieden, worden de recente verschuivingen in het vakantiegedrag van de toeristen in kaart gebracht. Daarnaast knopen we opnieuw aan met enkele interessante economische indicatoren over deze markten. Het tweede beschrijvende hoofdstuk geeft aan welke belangrijke trends waargenomen worden in het verblijfstoerisme. Aan de hand van de gegevens, verzameld door de FOD Economie Algemene Directie Statistiek wordt een analyse gemaakt van het commerciële verblijfstoerisme naar herkomstland, bestemmingsregio in ons land, logiesvorm, verblijfsmotief en verblijfsperiode. We bespreken de evoluties van de laatste vijf jaren. Het statistische luik bestaat uit een katern tabellen en een katern grafieken. De voorgestelde informatie heeft telkens betrekking op het commerciële verblijfstoerisme. De Algemene Directie Statistiek registreert in de verschillende soorten commerciële logiesverstrekkende bedrijven het aantal aankomsten en het aantal overnachtingen door toeristen. Het betreft zowel overnachtingen van vakantiegangers als zakenlui. Deze overnachtingen en aankomsten vormen het basisgegeven in de tabellenkatern. Beide gegevens worden voorgesteld voor het meest recente beschikbare jaar (i.c. 29) of voor de periode De jaartabellen geven een overzicht naar logiesvorm, de evolutietabellen geven totale overnachtingscijfers (dan wel aankomstcijfers) weer. Qua bestemming zijn tabellen aangemaakt voor België, de drie gewesten, Vlaanderen (Vlaams + Brussels Gewest), de kust, de kunststeden en de Vlaamse regio s. De kunststeden zijn Antwerpen, Brugge, Brussel, Gent, Leuven en Mechelen. Qua herkomstlanden werden naast EU-landen nog een aantal andere, voor onze regio belangrijke, herkomstlanden opgenomen. De katern met de grafieken heeft betrekking op de overnachtingen van 29. Voor de verschillende bestemmingsregio s wordt per herkomstland zowel het motief van het verblijf nagegaan als de spreiding van het verblijf over het kalenderjaar. Een belangrijk inhoudelijk verschil tussen het tweede beschrijvende hoofdstuk en het statistische luik is, dat in het beschrijvende hoofdstuk alle gegevens in verband met het verblijfstoerisme in ons land (in tekst en tabellen) inclusief commercieel huurlogies aan de kust zijn. Om praktische redenen zijn de verhuurcijfers in het statistische luik niet geïntegreerd op tabelniveau, doch als afzonderlijk deel opgenomen. Gezien het enkel om commercieel huurlogies gaat, is de directe verhuur niet opgenomen. Op basis van gegevens van Westtoer kunnen we aannemen dat het overnachtingsvolume in de directe verhuur aan de kust nog eens even groot is als in de commerciële verhuur. Aan het einde van de publicatie worden een aantal begrippen en werkmethoden nader toegelicht. U vindt er eveneens een lijst met alle voorgestelde tabellen zowel uit het beschrijvende als het statistische luik. Aan de hand van deze lijsten kan u snel navigeren naar het onderdeel dat uw interesse wegdraagt. Indien u geïnteresseerd bent in meer detailcijfers kan u steeds online terecht op cijfers, in Toerisme in Cijfers XL. U vindt er extra tabellen per verblijfsmotief, verblijfsperiode (qua indicatoren) en ook voor de individuele kunststeden, de provincies en alle Vlaamse toeristische regio s. Veel leesplezier 7

9

10 toerisme internationaal, in Europa en Vlaanderen

11 1. Internationale context Evolutie van het internationale toerisme Jaarlijks schetst de World Tourism Organization (UNWTO) het aantal internationale aankomsten en de ontvangsten uit toerisme. Enkel buitenlandse aankomsten, zowel zakelijke als recreatieve, worden in deze cijfers meegerekend. Het millenniumjaar 2 was een absoluut topjaar. Daarna volgden een aantal jaren van vertraagde groei. Sinds 24 ging het toerisme wereldwijd weer sterk vooruit. Zelfs de invloed van de tsunami eind 24, bleef voor het wereldwijde toerisme eerder beperkt. Eind 28 wordt gekenmerkt door de financiële crisis. Deze blijkt zijn effect niet te missen. 28 sloot nog af met een beperkte groei. In het jaar 29 is de crisis heel duidelijk tot uiting gekomen. Het aantal buitenlandse aankomsten wereldwijd valt terug van 919 miljoen tot 88 miljoen. In 27 bedroeg de toename nog +6%, in 28 +2% en in 29 noteren we een daling van -4%. De gemiddelde jaarlijkse groei sinds 1995 bedraagt +3%. Een analyse van de cijfers van de crisis maken een aantal trends duidelijk. Er wordt meer gekozen voor nabije bestemmingen. Een tweede vakantie wordt sneller achterwege gelaten. De cijfers voor de eerste maanden van 21 tonen wel een herstel tegenover 29. De belangrijkste bestemming wereldwijd is Frankrijk, gevolgd door Spanje en de Verenigde Staten. Europa ontvangt dan ook veruit de meeste toeristen; 52% van alle aankomsten wereldwijd, met Frankrijk als topbestemming. Het aantal internationale aankomsten in Europa is in 29 gedaald met bijna -6%. Hiermee scoort Europa het minst goed van alle continenten. De regio Centraal- en Oost-Europa heeft het meest te lijden onder de crisis, ze verliest -1% aankomsten. Zuid- Europa kan het verlies beperken tot -4%. Voor Noord- Europa en West-Europa bedraagt de achteruitgang respectievelijk -6% en -5%. Azië en de Pacific komen op de tweede plaats. Met 182 miljoen aankomsten genereren deze landen 21% van de aankomsten wereldwijd. De daling blijft beperkt tot ruim -1%. Dit is heel wat minder dan de gemiddelde jaarlijkse groei sinds 1995, die +6% bedraagt. Binnen deze regio zijn er wel sterke verschillen. China, de vierde bestemming in de wereld, kent een daling van -4% aankomsten. De regio Noord-oost-Azië ziet het aantal toeristen ook dalen met bijna -3%. Zuid-oost- Azië daarentegen lijkt veel minder last te hebben van de crisis. Het aantal aankomsten is er nog toegenomen met meer dan +1%, en dit ondanks de aanhoudende demonstraties en problemen in Thailand. Het Amerikaanse continent zorgt voor 16% van alle internationale aankomsten wereldwijd. Bijna twee derde hiervan is voor Noord-Amerika. Zuid-Amerika en de Caraïben houden vrij goed stand en beperken elk het verlies tot rond de -2%. Noord-Amerika en Centraal- Amerika kennen elk een verlies van ongeveer -5% in 29. Het Midden-Oosten is tot 29 jaar na jaar sterk gestegen. De gemiddelde jaarlijkse groei sinds 1995 bedraagt dan ook +11%. In 28 leek deze regio geen last te hebben van de crisis. In 29 zijn het aantal aankomsten echter gedaald met -5%, de - op Europa na - sterkste relatieve daling. Afrika is het enige continent dat een vooruitgang kent in 29. De stijging bedraagt +3%. Deze stijging is vergelijkbaar met die in 28, maar zit wel onder de gemiddelde jaarlijkse groei sinds

12 Tabel 1: Internationale aankomsten (aantal x 1..) % 29 Trend 8-9 GJG* 95-9 Afrika % +3% +6% Noord-, Midden- en Zuid-Amerika % -5% +2% Azië en Pacific % -1% +6% Europa % -6% +3% Midden-Oosten % -5% +1% Wereld % -4% +3% Bron: UNWTO In de tabel van de ontvangsten zijn de bedragen uitgedrukt in dollar en in actuele prijzen. In totaal bedragen de ontvangsten uit het internationaal toerisme in miljard dollar of 611 miljard euro. Het internationaal passagierstransport zit hier niet in. Dit genereert ook nog eens 161 miljard dollar. Het aandeel van de verschillende werelddelen is bij de ontvangsten vrij vergelijkbaar met dat bij de aankomsten. Europa haalt net niet de helft van het totaal binnen. Dit aandeel is iets kleiner dan bij de aankomsten wat er dus op wijst dat de toerist in Europa iets minder heeft gespendeerd dan gemiddeld wereldwijd. Het omgekeerde is waar voor de nummers twee en drie in de lijst, respectievelijk Azië en Pacific en de Amerika s. De twee kleinere spelers, Afrika en het Midden-Oosten, ontvangen dan weer relatief minder gulle toeristen. De top drie van landen met de hoogste ontvangsten is in 29 dezelfde als bij de aankomsten maar in een andere volgorde. De Verenigde Staten ontvangen de meeste inkomsten, gevolgd door Spanje en dan pas Frankrijk. De ontvangsten, uitgedrukt in constante prijzen in dollar, zijn gedaald met bijna -1%. In lokale munten omgerekend bleef de daling beperkt tot -6%. Het verschil is het gevolg van de dollar die nog steeds zwak is. Met andere woorden, de invloed van de crisis die ingetreden is eind 28, is in 29 duidelijk voelbaar. De daling is iets groter dan de daling in de aankomsten wat er op wijst dat er niet alleen minder gereisd werd maar dat de toerist per reis ook nog eens minder uitgeeft in 29. De bespreking van de evolutie gaat verder in lokale munten en constante prijzen, in vergelijking met de trends in de tabel zullen er dus verschillen zijn. Europa ziet de inkomsten uit het internationaal toerisme dalen met bijna -7% tegenover 28. In 28 bleef het verlies nog beperkt tot iets meer dan -1%. Binnen Europa is het enkel Noord- Europa dat zijn verlies nog enigszins kan beperken tot -3%. De andere subregio s verliezen elk iets meer dan -7%. In Azië en de Pacific is de terugval beperkt tot -1%. In 28 was er wel nog een groei van bijna +5% en in de twee jaren voordien lag het groeiritme telkens rond de +1%. Opvallend zijn de prestaties van de subregio s. Zuid-oost-Azië verliest hier -7% aan inkomsten terwijl het aantal toeristen nog licht stijgt. Noord-oost-Azië en Oceanië zien, als enige subregio s in de wereld, het aantal inkomsten stijgen. In Noord-oost-Azië blijft dit weliswaar beperkt tot +1%, maar in Oceanië is er een toename van +5%. De Amerika s gaan van alle werelddelen het sterkst achteruit: -1%. De 2 jaren voordien bedroeg de toename nog telkens ongeveer +5%. Waar de groei van de vorige jaren te danken is aan Noord-Amerika is de sterkste terugval nu ook in Noord- Amerika waar te nemen (-12%). Ook de andere subregio s zien hun inkomsten dalen. Zuid-Amerika blijft het meest gespaard waar de daling beperkt blijft tot iets meer dan -1%. In het Midden-Oosten zijn de inkomsten uit het internationaal toerisme eveneens gedaald, met -3%. Dit is wel duidelijk minder dan de terugval in aankomsten. De toeristen in het Midden-Oosten gaan hiermee in tegen de trend van lagere uitgaven. Afrika doet het bij de aankomsten nog goed maar bij de ontvangsten gaat het heel wat minder. Er is een daling van -6%. De toerist is dus wel nog naar Afrika gereisd maar heeft er heel wat minder uitgegeven. In Subsahara-Afrika is de daling sterker dan in Noord-Afrika. Tabel 2: Internationale ontvangsten (in miljard US$) % 29 Trend 8-9 GJG 95-9 Afrika % -4% +9% Noord-, Midden- en Zuid-Amerika % -12% +4% Azië en Pacific % -3% +7% Europa % -13% +5% Midden-Oosten % +1% +12% Wereld % -1% +5% Bron: UNWTO * GJG: Gemiddelde Jaarlijkse Groei, voor definitie zie achteraan in Wegwijs 11

13 2. Economische situatie en vakantiegedrag buurlanden 2.1 De Duitse markt g Economische situatie in Duitsland Met 82 miljoen inwoners heeft Duitsland het hoogste bevolkingsaantal onder onze buurlanden. Opvallend is dat de populatie kleiner wordt. Het BBP daalt in 29 met bijna -5%, de crisis was er dus heel goed te voelen. In vergelijking met de andere buurlanden doet Duitsland het samen met het Verenigd Koninkrijk het minst goed. Per capita is het BBP vergelijkbaar met dat van Frankrijk maar het ligt lager dan dat van België en Nederland. In 29 is er bijna geen inflatie. Dat is vergelijkbaar met België en Frankrijk maar valt lager uit dan in het Verenigd Koninkrijk en Nederland. De werkloosheidsgraad in Duitsland is vergelijkbaar met die in het Verenigd Koninkrijk en België. De stijging blijft hier in 29, ondanks de crisis, beperkt. g Het vakantiegedrag van de Duitsers De Forschungsgemeinschaft Urlaub und Reisen (FUR) geeft elk jaar in de Reiseanalyse een beschrijving van het reisgedrag van de Duitse bevolking ouder dan 14 jaar. De Duitse korte vakanties (van één tot en met drie overnachtingen) en zakenreizen zijn niet opgenomen in dit onderzoek. Driekwart van de bevolking ouder dan 14 jaar, of ongeveer 49 miljoen Duitsers, onderneemt in 29 minstens één vakantie. De vakantieparticipatie ligt in 29 iets lager dan in 28, maar wel nog steeds hoger dan in 27 en dit ondanks de crisis. Het aantal vakanties per Duitse vakantieganger, de frequentie, blijft stabiel in 29. Het totale aantal Duitse vakanties (bijna 65 miljoen) ligt opnieuw hoger dan het jaar voordien. De winst is uitsluitend voor het binnenland. De buitenlandse vakanties zijn zelfs licht gedaald. Deze daling is eigenlijk niet zo verrassend. Sinds 24 daalt het aantal buitenlandse vakanties, enkel 28 vormt hierop een uitzondering.. Tabel 3: Evolutie van een aantal economische indicatoren voor Duitsland en BBP BBP (miljoen euro) BBP per capita (euro) Populatie (x 1.) Evolutie BBP 1 +,8% +3,2% +2,5% +1,3% -4,9% Werkloosheidsgraad 1,7% 9,8% 8,4% 7,3% 7,5% Inflatie +1,9% +1,8% +2,3% +2,8% +,2% Bron: Eurostat 1 op basis van constante prijzen België Duitsland Frankrijk Nederland Verenigd Koninkrijk

14 Tabel 4: Vakantieparticipatie van de Duitsers (vakanties) Participatie 74,8% 76,2% 75,7% Frequentie 1,3 1,3 1,3 Aantal vakanties (mln) 62,9 64, 64,8 Aantal binnenlandse vakanties (mln) 19,8 2, 21,1 Aantal buitenlandse vakanties (mln) 43,1 44, 43,7 Bron: FUR Van de Duitse vakantiegangers gaat ongeveer één op drie in eigen land op reis, een ander derde gaat richting Middellandse Zee en de andere bestemmingen moeten het doen met het overige derde. De favoriete buitenlandse vakantiebestemming van de Duitsers is Spanje: bijna een vijfde van de buitenlandse vakanties gaat in die richting. Spanje blijft net zoals in 28 stabiel. In 27 was er nog een grote terugval. Italië ziet het aantal Duitsers opnieuw toenemen en neemt meer afstand van de nummer drie, Oostenrijk. Doordat Oostenrijk zijn verlies kan beperken en Turkije een zwaar verlies moet incasseren van bijna -18% neemt Oostenrijk de derde plaats over van Turkije. Frankrijk en de Scandinavische landen doen het erg goed in 29. België heeft een aandeel van,8%, wat neerkomt op naar schatting 3. Duitse reizen van 4 of meer nachten. België is meer een korte vakantiebestemming van de Duitsers. Bij de vakanties van 1 tot en met 3 nachten heeft België een marktaandeel van 3%, of 5. vakanties. Tabel 5: Buitenlandse vakanties van de Duitsers (aantal x 1..) % 29 Trend 8-9 Spanje 8,2 8,3 8,3 19,% +,5% Italië 4,6 4,6 5,1 11,7% +11,1% Oostenrijk 3,7 4, 3,8 8,7% -3,6% Turkije 3,8 4,5 3,7 8,4% -17,6% Noordse landen* 2,2 2, 2,3 5,2% +14,3% Frankrijk 1,7 1,8 2, 4,6% +12,1% Griekenland 2,3 1,7 1,6 3,7% -6,2% Andere 16,7 18,9 18,5 42,4% -2,2% Totaal buitenland 43,1 44, 43,7 1% -,7% Bron: FUR *Noorwegen, Finland, Zweden, Denemarken Het vliegtuig wordt door meer dan de helft van de Duitsers gekozen als transportmiddel voor buitenlandse vakanties. In 29 stagneert het aandeel van het vliegtuig, na twee jaar van achteruitgang. Het aandeel was nochtans al jaar na jaar toegenomen tot 26. Het aandeel van de wagen blijft ongeveer stabiel in vergelijking met 28, terwijl de bus beperkt aandeel verliest en de trein licht wint. Voor 52% van de buitenlandse reizen maken de Duitsers in 29 gebruik van reisbemiddeling. De keuze voor package tours en andere reizen geboekt bij een reisagent valt fors terug ten opzichte van 28. Voor een binnenlandse reis wordt slechts in 19% van de gevallen beroep gedaan op reisbemiddeling. Gemiddeld besteden de Duitsers 971 euro op vakantie. Rekening houdend met de inflatie is dit iets minder dan in 28 (976 euro), en nog iets minder dan in 27 (979 euro). Anderzijds is ook de verblijfsduur in 29 achteruit gegaan en daalde besteding per persoon en per nacht niet. De gemiddelde verblijfsduur van de Duitsers schommelde al een aantal jaren rond 12,5 nachten, in 29 is die echter gezakt tot 12,2. Tabel 6: Kenmerken van de buitenlandse vakanties van de Duitsers Transportmiddel Wagen/Mobilhome/Caravan 34,6% 34,5% 34,3% Vliegtuig 52,7% 52,4% 52,4% Bus 8,5% 8,6% 8,2% Trein 1,7% 1,7% 2,% Andere 2,5% 2,8% 3,1% Reisbemiddeling Met reisbemiddeling 56% 59% 52% Zonder reisbemiddeling 44% 41% 48% Bestedingen (pp/per vakantie) Per persoon in euro Reisduur (gemiddeld) Aantal nachten 12,5 12,5 12,2 Bron: FUR 2.2 De Britse markt g Economische situatie in het Verenigd Koninkrijk Het Verenigd Koninkrijk telt meer dan 61 miljoen inwoners. Het BBP stijgt tot 27 erg goed. In 28 bleef het nagenoeg stabiel waarna het in 29 afneemt met bijna -5%. Samen met Duitsland kent het van onze buurlanden de sterkste daling. Het BBP per capita bedraagt in 29 iets meer dan 25. euro, de laagste waarde onder onze buurlanden. De inflatie is zoals in alle buurlanden gedaald maar blijft relatief hoog. De werkloosheid is in 29 sterk toegenomen, tot voor 29 was ze relatief laag. Nu is de werkloosheidsgraad eerder gemiddeld in vergelijking met de andere buurlanden. 13

15 Tabel 7: Evolutie van een aantal economische indicatoren voor het Verenigd Koninkrijk en BBP BBP (miljoen euro) BBP per capita (euro) Populatie (x 1.) n.b. Evolutie BBP 1 +2,2% +2,8% +2,7% +,1% -4,9% Werkloosheidsgraad 4,8% 5,4% 5,3% 5,6% 7,6% Inflatie +2,1% +2,3% +2,3% +3,6% +2,2% Bron: Eurostat 1 op basis van constante prijzen België Duitsland Frankrijk Nederland Verenigd Koninkrijk Bron: Euromonitor g Het vakantiegedrag van de Britten De International Passenger Survey (IPS) onderzoekt jaarlijks het reisgedrag van, naar en in het Verenigd Koninkrijk. Iedereen vanaf 16 jaar komt in aanmerking voor het onderzoek, ongeacht het motief of de lengte van verblijf. Korte verblijven tot en met drie nachten en dagtrips worden in deze survey meegerekend en zowel vakanties, zakenreizen als verblijven bij vrienden en familie komen in aanmerking. In onderstaande tabellen zijn de dagtrips opgenomen in de cijfers met betrekking tot de bezoeken. De overnachtingscijfers sluiten de dagtrips logischerwijze uit. Het aantal Britse buitenlandse bezoeken en overnachtingen zijn in 29 sterk afgenomen. Het aantal bezoeken was in 28 nog maar licht gedaald terwijl de overnachtingen nog toegenomen waren. Opvallend is dat de buitenlandse daguitstappen minder sterk zijn afgenomen dan in 28. Van de 1,8 miljoen daguitstappen gaan er 318. richting België, een aandeel van 17%. Tabel 8: Buitenlandse bezoeken en overnachtingen van de Britten (aantal x 1.) Trend 8-9 Aantal bezoeken ,1% Waarvan daguitstappen ,7% In 29 is de buitenlandse reislust van de Britten overduidelijk getemperd. Bijna overal in de wereld is het aantal Britse bezoeken fors gedaald en de daling binnen Europa is ongeveer gelijk aan de globale daling wereldwijd. Europa eigent zich wel nog bijna 8% van alle buitenlandse bezoeken toe. Dat is een groter aandeel dan bij de overnachting door relatief kortere reizen binnen Europa en omdat de daguitstappen mee zijn opgenomen bij de bezoeken. De twee topbestemmingen zijn heel duidelijk afgescheiden van de rest. Het gaat om Spanje en Frankrijk. Net zoals de meeste andere bestemmingen vallen ook zij sterk terug met respectievelijk -16% en -1%. Op de derde plaats komt Ierland ondanks een verlies van -1%. In 28 waren de Verenigde Staten nog derde maar zij verliezen meer dan -2%. Binnen Europa verliezen alle bestemmingen, de meeste -1% of meer. Enkel Polen kan het verlies heel beperkt houden. De grootste verliezers zijn Portugal, Italië, België en Duitsland. Buiten Europa krijgen we hoofdzakelijk een gelijkaardig beeld waarbij in de meeste bestemmingen het aantal Britse bezoeken meer dan -1% achteruitgaat. Heel opvallend is echter Egypte waar de Britse bezoeken zijn toegenomen met +12%. Noord-Amerika is hier de grote verliezer. Daguitstappen naar België ,6% Aantal overnachtingen ,6% Bron: IPS 14

16 Tabel 9: Buitenlandse bezoeken van de Britten (aantal x 1.) % 29 Trend 8-9 Spanje ,8% -16,2% Frankrijk ,7% -1,1% Ierse Republiek ,1% -9,5% Italië ,5% -22,6% Bij de verre bestemmingen valt op dat de verdeling bij de overnachtingen heel anders is dan bij de bezoeken. Landen als India, Pakistan, Australië en Thailand doen het opvallend goed door een lange verblijfsduur. Landen als Egypte en de Verenigde Arabische Emiraten zijn dan weer minder belangrijk bij de overnachtingen. De Britse overnachtingen in de meeste verre bestemmingen gaan, net zoals de bezoeken, sterk achteruit, met Egypte als opvallende uitzondering. Duitsland ,6% -21,3% Griekenland ,2% -1,3% Nederland ,1% -8,4% Portugal ,1% -28,5% Turkije ,8% -16,2% Polen ,7% -1,5% België ,4% -22,1% Overig Europa ,6% -2,5% Europa ,4% -15,6% Verenigde Staten ,4% -2,4% India ,4% -11,4% Egypte ,3% +12,8% Verenigde Arabische Emiraten ,9% -15,7% Canada ,8% -25,7% Australië ,7% -15,1% Overige wereld ,% -1,3% Totaal % -15,1% Bron: IPS De volgende gegevens hebben betrekking op de Britse overnachtingen in het buitenland. Hierdoor sluiten we de daguitstappen logischerwijze uit. Het totaal aantal Britse overnachtingen is afgenomen. Het verlies is in Europa iets sterker dan het totaal. Het marktaandeel van Europa is bij de overnachtingen wel heel wat kleiner dan bij de bezoeken. De verblijfsduur van reizen buiten Europa is dan ook een stuk hoger. De topbestemmingen op vlak van overnachtingen zijn eveneens Spanje en Frankrijk. Het verschil in marktaandeel tussen beide is wel groter dan bij de bezoeken. Ook hier is het verlies van Spanje sterker dan van Frankrijk. Op de derde plaats komt de Verenigde Staten, afgescheiden van de rest. Ierland is duidelijk een bestemming voor korte vakanties waardoor ze een stuk lager staat bij de overnachtingen. Omdat het aantal overnachtingen in India constant blijft en Italië fors verliest, stijgt India naar de vierde plaats. Italië zakt twee plaatsen, want ook Griekenland springt er over, ondanks een verlies van -13%. De grootste verliezers zijn Zwitserland, Malta, Portugal en Italië. België verliest minder Britse overnachtingen dan bezoeken. Het verlies van België ligt hier zelfs nipt onder het Europese gemiddelde. Tabel 1: Buitenlandse overnachtingen van de Britten (aantal x 1.) % 29 Trend 8-9 Spanje ,% -15,6% Frankrijk ,8% -6,8% Griekenland ,3% -12,6% Italië ,2% -21,9% Ierse Republiek ,% -3,8% Turkije ,% -18,9% Portugal ,9% -25,1% Polen ,9% +,4% Duitsland ,% -18,6% Cyprus ,% -24,% Nederland ,4% +1,6% Zwitserland ,9% -3,7% Oostenrijk ,9% -13,% België ,7% -13,2% Malta ,7% -27,5% Overig Europa ,% -9,9% Europa ,6% -13,8% Verenigde Staten ,% -21,6% India ,9% +,2% Pakistan ,8% +12,% Australië ,6% -22,7% Canada ,3% -24,5% Thailand ,3% -22,2% Overige wereld ,6% -7,% Totaal % -12,6% Bron: IPS De tunnelverbinding wint verder aan belang voor een bezoek aan België. Meer dan de helft komt nu al via deze weg. Het vliegtuig verliest opnieuw een beetje terrein. 16% van de Britse bezoekers vliegt nu naar België. De boot verliest nog iets meer aandeel. In 27 was de boot nog even belangrijk als de Tunnel. Twee jaar later bedraagt het verschil 22 procentpunt. 15

17 Tabel 11: Transportmiddel van de Britse bezoeken naar België Tabel 12: Britse bezoeken in België naar motief Vliegtuig 16,8% 19,3% 15,7% Boot 41,1% 34,4% 3,9% Tunnel 42,1% 46,3% 53,4% Totaal 1% 1% 1% Bron: IPS Vakantie 53,7% 5,1% 51,3% Zaken 25,1% 29,8% 28,3% Bezoek familie of vrienden 11,8% 9,7% 13,6% Andere 9,3% 1,4% 6,8% Totaal 1% 1% 1% Bron: IPS Het belangrijkste doel voor een bezoek aan België is vakantie. Dit is het geval voor de helft van de bezoeken. Zaken vormen het motief voor bijna 3% van de bezoeken. De vakanties winnen terug licht aandeel na het verlies in 28, terwijl de zaken terrein verliezen in 29. Het bezoek aan familie of vrienden wint het sterkst aan aandeel. In totaal besteden de Britten in België in miljoen pond of 399 miljoen euro. Per bezoek komt dit neer op gemiddeld 255 pond of 286 euro. Wanneer rekening gehouden wordt met de inflatie, is het totaal bestede bedrag in België gedaald met 14 miljoen pond of 117 miljoen euro. Dit betekent 36 euro minder per bezoeker. In vergelijking met 27 is dit zelfs 79 euro minder. De verdere verzwakking van het pond in 29 laat zich heel duidelijk voelen, zowel op het vlak van het aantal bezoeken als op het vlak van de uitgaven. Tabel 13: Bestedingen Britse bezoeken in België (aantal x 1..) In pond In euro De Franse markt Bron: IPS g Economische situatie in Frankrijk Frankrijk is de kaap van de 64 miljoen inwoners voorbij. Dit is net iets meer dan het Verenigd Koninkrijk. Net zoals in de andere buurlanden gaat ook in Frankrijk het BBP in 29 naar beneden. Frankrijk doet het wel het best van alle buurlanden. Het BBP per capita ligt nu iets onder de 3. euro. Frankrijk scoort hiermee minder goed dan Nederland en België, maar is vergelijkbaar met Duitsland. Na de opvallend hoge inflatie in 28 blijft de geldontwaarding in 29 nagenoeg stabiel. De werkloosheidsgraad was in Frankrijk sinds 25 geleidelijk aan het dalen. In 29 is ze echter opnieuw sterk toegenomen en zit ze zelfs boven het niveau van 25. Tabel 14: Evolutie van een aantal economische indicatoren voor Frankrijk en BBP 29 (indicator) BBP (miljoen euro) BBP per capita (euro) Populatie (x 1.) Evolutie BBP 1 1,9% 2,2% 2,4%,2% -2,6% Werkloosheidsgraad 9,3% 9,2% 8,4% 7,8% 9,5% Inflatie 1,9% 1,9% 1,6% 3,2%,1% Bron: Eurostat 1 op basis van constante prijzen België Duitsland Frankrijk Nederland Verenigd Koninkrijk Bron: Euromonitor 16

18 g Het vakantiegedrag van de Fransen In Le Suivi de la Demande Touristique des Français wordt jaarlijks door INSEE, DGCIS en TNS-Sofres het vakantiegedrag van de Fransen onderzocht en in kaart gebracht. Door middel van een maandelijkse enquête worden 2. inwoners van Frankrijk ouder dan 15 jaar ondervraagd. Een vakantie is gedefinieerd als elk recreatief verblijf van minimum één nacht, omwille van ontspanning, rust of bezoek aan familie, vrienden of kennissen, buiten de eigen woning. Een korte vakantie duurt één tot drie nachten, terwijl een lange vakantie minimum vier nachten beslaat. Opgelet, wegens het niet tijdig ter beschikking zijn van de gegevens van 29, is dit hoofdstuk beperkt tot de cijfers van 28. De vakantieparticipatie van de Fransen, of het aandeel van de bevolking dat ten minste eenmaal per jaar een vakantie onderneemt, bedraagt 8% in 28. Het aandeel reizende Fransen is in vergelijking met 27 gelijk gebleven; in vergelijking met 26 is er een daling. De vakantiefrequentie gaat eveneens achteruit. In 28 waren er in totaal 212,6 miljoen Franse vakanties. Dit betekent 13 miljoen vakanties minder dan een jaar voordien. Zowel het aantal binnenlandse als buitenlandse vakanties is gedaald; respectievelijk met -5% en -4%. In absolute aantallen is dit vooral merkbaar in het binnenland aangezien 9 op de 1 van de Franse vakanties doorgaan in eigen land. Tabel 16: Korte en lange vakanties van de Fransen (aantal x 1..) % 28 Trend 7-8 Korte vakanties 116,1 116,7 19,9 51,7% -5,9% Lange vakanties 17,5 18,9 12,7 48,3% -5,6% Totaal 223,6 225,6 212,6 1% -5,8% Bron: INSEE, DGCIS, TNS-Sofres Het aantal Franse overnachtingen bedraagt in 28 meer dan 1,1 miljard. Dit zijn er 56 miljoen minder dan het jaar voordien. De daling van het aantal overnachtingen is minder sterk dan deze van het aantal vakanties. Dit duidt op een iets langere verblijfsduur. Het aantal overnachtingen tijdens korte vakanties is sterker gedaald dan die bij de lange vakanties. In 27 was het aantal overnachtingen tijdens de lange vakanties nog gelijk gebleven, bij de korte vakanties was er toen ook al een afname. Tabel 17: Korte en lange vakanties van de Fransen (overnachtingen) (aantal x 1..) % 28 Trend 7-8 Korte vakanties 215,9 213,8 21,6 14,9% -5,7% Lange vakanties 1.191, 1.191, 1.147, 85,1% -3,7% Totaal 1.46,9 1.44, ,6 1% -4,% Bron: INSEE, DGCIS, TNS-Sofres Tabel 15: Totale vakantieparticipatie van de Fransen (korte + lange vakanties) Participatie 81,2% 8,% 79,9% Frequentie 4,9 5, 4,7 Aantal korte + lange vakanties (mln) 223,6 225,6 212,6 Aantal binnenlandse vakanties (mln) 22, 24,1 191,9 Aantal buitenlandse vakanties (mln) 21,2 21,3 2,4 Bron: INSEE, DGCIS, TNS-Sofres 52% van alle vakanties hebben een verblijfsduur van maximum drie nachten. Hun aantal is in 28 met -5,9% afgenomen tegenover het jaar voordien. Ook het aantal lange vakanties gaat met meer dan -5% achteruit. De trend naar meer korte vakanties is dus in Frankrijk doorbroken. Ook in 27 was het aantal lange vakanties al sterker gestegen dan het aantal korte vakanties. Spanje en Italië zijn nog steeds de twee meest geliefde buitenlandse bestemmingen voor de Fransen. Na de sterke daling van Spanje in 27, blijft het aantal Franse vakanties er nu min of meer stabiel. Italië verwelkomt 2,3 miljoen Fransen in 28, waarmee het aantal daalt met -13%. Het Verenigd Koninkrijk en Ierland zien het aantal Franse vakantiegangers sterk toenemen in 28 en komen daardoor op een stevige derde plaats. Het zwakke pond maakt het Verenigd Koninkrijk duidelijk populair bij de Fransen. Het aantal Franse vakanties in België en Luxemburg is in 28 status quo gebleven. Hierdoor zakken ze naar de vierde plaats. In 27 overnachtten er iets meer Fransen dan in het Verenigd Koninkrijk en Ierland. Duitsland kent een forse stijging met +27% en zit zo België en Luxemburg op de hielen. Afrika is de belangrijkste verre bestemming, gevolgd door het Amerikaanse continent. Het aantal vakanties naar Afrika stijgt tegenover 27, maar bedraagt nog steeds minder dan in 26. Amerika ontvangt opnieuw ongeveer evenveel Franse toeristen als in 26. De forse toename in 27 kon dus niet aangehouden worden. Azië en Oceanië kennen een daling van bijna -1%. 17

19 Tabel 18: Buitenlandse korte en lange vakanties van de Fransen Tabel 19: Buitenlandse korte en lange vakanties van de Fransen (overnachtingen) (aantal x 1..) % 28 Trend 7-8 Spanje 3,6 3,3 3,3 16,3% +2,1% Italië 2,5 2,6 2,3 11,2% -13,3% Verenigd Koninkrijk/Ierland 1,2 1,2 1,5 7,5% +32,3% België/G.H. Luxemburg 1,2 1,2 1,2 6,% +,2% Duitsland,9,8 1,1 5,2% +27,1% Totaal Europa 14,2 14,5 13,8 67,3% -5,% Afrika 3,4 3,1 3,2 15,9% +6,4% Amerika 1,4 1,7 1,4 6,9% -16,4% Azië, Oceanië 1,4 1,5 1,3 6,5% -9,8% D.O.M., T.O.M.-gebieden,8,7,7 3,3% +3,2% Totaal buitenland 21,2 21,3 2,4 1% -4,3% Bron: INSEE, DGCIS, TNS-Sofres (aantal x 1..) % 28 Trend 7-8 Spanje 33,6 28,1 3,1 14,8% +7,% Italië 18,4 2,8 19,8 9,7% -4,5% Verenigd Koninkrijk/Ierland 7,9 6,4 9, 4,4% +42,1% Duitsland 5,3 4,9 6, 2,9% +22,% België/G.H. Luxemburg 4,6 4, 3,9 1,9% -3,5% Totaal Europa 11,5 11,7 19,3 53,6% -1,2% Afrika 37,6 35,5 37,4 18,3% +5,4% Amerika 22,7 27,5 22,6 11,1% -17,8% Azië, Oceanië 22,1 23,3 2,5 1,% -12,2% D.O.M., T.O.M.-gebieden 12,4 12,3 13,8 6,8% +11,9% Totaal buitenland 25,3 29,3 23,9 1% -2,6% Bron: INSEE, DGCIS, TNS-Sofres Wat betreft het aantal nachten is de top drie dezelfde: Spanje op kop, gevolgd door Italië en de Britse eilanden. De evolutie van de overnachtingen in deze landen is vergelijkbaar met die van het aantal vakanties, zij het iets positiever. België en Luxemburg komen op de vijfde plaats. Er zijn 3,9 miljoen overnachtingen genoteerd, een lichte daling ten opzichte van 27 maar -14% minder dan in 26. België en Luxemburg zijn bestemmingen waar de gemiddelde verblijfsduur relatief kort is. Het aandeel is dan ook duidelijk kleiner bij de overnachtingen dan bij de vakanties. In Duitsland verblijft de Franse toerist gemiddeld langer, waardoor het voor België en Luxemburg komt. Daarenboven laat Duitsland in 28 een sterke stijging optekenen van het aantal Franse overnachtingen. De verre bestemmingen hebben, zoals verwacht, een groter aandeel bij de overnachtingen dan bij de vakanties, meer dan 46%. Ook hier is het Afrikaanse continent koploper. In 28 stijgt het aantal Franse overnachtingen met +5%. Op de tweede plaats komt Amerika. Het aantal overnachtingen is er sterk gedaald zelfs iets sterker dan het aantal Franse vakanties. Dit wijst erop dat de vakanties er iets korter geworden zijn. Gezien het grote aantal binnenlandse vakanties maken de Fransen massaal gebruik van de wagen of mobilhome. Ten opzichte van 27 zijn de aandelen van de transportmiddelen slechts zeer beperkt gewijzigd. De auto verliest een klein beetje van haar populariteit, de trein wint een beetje. De duur van lange vakanties is in 28 licht toegenomen. Die van de korte vakanties bleef stabiel. In 27 waren beide nog gedaald. Tabel 2: Kenmerken van de vakanties van de Fransen (korte + lange vakanties) Transportmiddel Wagen/Mobilhome/Caravan 78,3% 78,3% 77,9% Trein 12,6% 12,6% 13,% Vliegtuig 6,2% 6,4% 6,3% Bus 2,% 1,9% 1,8% Andere,9%,8% 1,% Reisduur Korte vakanties (in nachten) 1,86 1,83 1,83 Lange vakanties (in nachten) 11,1 1,9 11,2 Bron: INSEE, DGCIS, TNS-Sofres 18

20 2.4 De Nederlandse markt g Economische situatie in Nederland Nederland telt bijna 16,5 miljoen inwoners. Het BBP is in 29 gedaald met -3,9%. Per capita ligt het BBP heel wat hoger in Nederland dan in onze andere buurlanden. Met bijna 35. euro gaat het om 3. euro meer in vergelijking met de eerstvolgende, België. De inflatie is zoals in de andere buurlanden teruggevallen, al is de terugval in Nederland nog relatief beperkt gebleven. De werkloosheid is na jaren van beterschap opnieuw gestegen. Ze blijft met 3,4% wel heel laag. Tabel 21: Evolutie van een aantal economische indicatoren voor Nederland en BBP BBP (miljoen euro) BBP per capita (euro) Populatie (x 1.) Evolutie BBP 1 +2,% +3,4% +3,9% +1,9% -3,9% Werkloosheidsgraad 4,7% 3,9% 3,2% 2,8% 3,4% Inflatie +1,5% +1,7% +1,6% +2,2% +1,% Bron: Eurostat 1 op basis van constante prijzen België Duitsland Frankrijk Nederland Verenigd Koninkrijk g Vakantiegedrag van de Nederlanders Sinds 198 brengt het Continu Vakantie Onderzoek (CVO) het vakantiegedrag van de Nederlanders nauwkeurig in kaart. Op een viertal meetmomenten per jaar wordt er bij 6. respondenten online gepeild naar het vakantiegedrag gedurende de drie voorliggende maanden. Alle relevante informatie over de verblijven buiten de eigen woning, voor ontspanning of plezier met minstens één overnachting, wordt verzameld. Elke Nederlander, ongeacht zijn leeftijd, komt in aanmerking voor het onderzoek. Een onderscheid wordt gemaakt naar korte vakanties tot en met drie overnachtingen en lange vakanties vanaf vier overnachtingen. In 29 blijft de vakantieparticipatie van de Nederlanders hangen rond 81%. In 28 was de vakantieparticipatie de op één na hoogste ooit. In 29 realiseren de Nederlanders de op twee na hoogste vakantieparticipatie. Rekening houdend met het feit dat 29 een crisisjaar was, is dit opvallend. De frequentie was in 28 al heel hoog en is in 29 nog verder gestegen. Enkel in 22 lag de frequentie nog net iets hoger. De Nederlanders nemen gedurende het jaar 29 gemiddeld bijna drie vakanties. Samen brengt dat het totale aantal vakanties op meer dan 36 miljoen. Dat is de allerhoogste waarde sinds de start van het Continu Vakantie Onderzoek. De toename is enkel toe te schrijven aan de binnenlandse vakanties. Waar het aantal buitenlandse vakanties in 28 nog sterk gestegen is, stagneren deze in 29. Toch zijn er nog nipt meer buitenlandse dan binnenlandse vakanties. Tabel 22: Totale vakantieparticipatie van de Nederlanders (korte + lange vakanties) Participatie 8,7% 81,6% 81,3% Frequentie 2,82 2,84 2,88 Aantal korte + lange vakanties (mln) 35,2 35,9 36,4 Aantal binnenlandse vakanties (mln) 17,6 17,4 18, Aantal buitenlandse vakanties (mln) 17,6 18,5 18,4 Bron: CVO 19

21 Bijna twee derde van de Nederlandse vakanties duurt minstens vier nachten, een derde is van kortere duur. De groei van het totaal aantal vakanties in 29 is enkel en alleen te danken aan een fors hoger aantal korte vakanties. Zij gaan met meer dan +6% vooruit. Het aantal lange vakanties daarentegen daalt licht. In 28 was dit net omgekeerd. Tabel 23: Korte en lange vakanties van de Nederlanders (aantal x 1.) % 29 Trend 8-9 Korte vakanties % +6,5% Lange vakanties % -1,4% Totaal % +1,3% Bron: CVO Negen op tien Nederlandse vakantieovernachtingen vinden plaats tijdens een lange vakantie, een op tien tijdens een korte. De trend in het aantal vakanties wordt doorgetrokken bij het aantal overnachtingen. Tabel 24: Korte en lange vakanties van de Nederlanders (overnachtingen) (aantal x 1.) % 29 Trend 8-9 Korte vakanties % +6,4% Lange vakanties % -2,2% Totaal % -1,3% Bron: CVO In 29 tellen we ruim -3% minder buitenlandse lange vakanties vanuit Nederland. Sinds jaar en dag voert Frankrijk de top tien van de buitenlandse bestemmingen aan. Na de korte heropleving van de Nederlandse markt in Frankrijk in 28, daalt het aantal Nederlandse lange vakanties er opnieuw verder. Duitsland en Spanje vervolledigen de top drie. Duitsland stijgt sterk en gaat voor het eerst boven de twee miljoen Nederlandse vakanties. Duitsland ziet het aantal Nederlandse lange vakanties de laatste 1 jaar bijna verdubbelen, terwijl Frankrijk en Spanje op hetzelfde niveau zitten als eind jaren 9. Spanje neemt een sterke duik, en realiseert de sterkste relatieve en absolute daling van alle landen in de top tien. Groot-Brittannië ziet het aantal Nederlandse vakanties het meest toenemen, met meer dan +18%. Ook Oostenrijk en de VS kennen een stijging. De andere landen mogen in 29 minder Nederlanders voor een lange vakantie ontvangen. Een sterke daling doet zich voor in Griekenland, -14%. Ook naar België zakken de Nederlanders in 29 minder af dan in 28. Tabel 25: Buitenlandse lange vakanties van de Nederlanders (aantal x 1.) % 29 Trend 8-9 Frankrijk ,7% -3,5% Duitsland ,1% +9,7% Spanje ,% -15,9% Oostenrijk ,1% +1,5% Italië ,3% -3,% België ,1% -8,2% Turkije ,6% -11,7% Griekenland ,3% -14,3% Groot-Brittannië ,% +18,6% Verenigde Staten ,7% +7,2% Andere ,1% -6,% Totaal buitenland % -3,3% Bron: CVO Het aantal overnachtingen tijdens buitenlandse lange vakanties is eveneens gedaald. De top tien bestaat uit dezelfde landen als bij het aantal lange vakanties, zij het in een andere volgorde. Topland is ook hier Frankrijk, gevolgd door Spanje en Duitsland. Opvallend is dat Frankrijk meer Nederlandse overnachtingen telt in 29 dan in 28, dit in tegenstelling met de daling van het aantal lange vakanties. Griekenland, Turkije en Spanje zijn de grote verliezers. Groot-Brittannië is ook bij de overnachtingen de grote winnaar. Oostenrijk en Duitsland zijn de twee andere landen die het aantal Nederlandse overnachtingen tijdens een lange vakantie gevoelig zien toenemen. De daling van de overnachtingen in België is vergelijkbaar met de achteruitgang van het aantal vakanties. 2

22 Tabel 26: Buitenlandse lange vakanties van de Nederlanders (overnachtingen) Tabel 28: Buitenlandse korte vakanties van de Nederlanders (overnachtingen) (aantal x 1.) % 29 Trend 8-9 Frankrijk ,3% +2,9% Spanje ,1% -13,6% Duitsland ,7% +6,8% Italië ,1% -2,% Oostenrijk ,% +9,% Turkije ,3% -16,4% België ,1% -8,4% Griekenland ,% -16,8% Verenigde Staten ,5% +1,9% Groot-Brittannië ,3% +17,2% Andere ,5% -7,% Totaal buitenland % -3,7% Bron: CVO We zagen reeds dat het totale aantal korte vakanties toeneemt. De belangrijkste buitenlandse bestemmingen zien dan ook het aantal korte Nederlandse vakanties toenemen. Het topland, Duitsland, mag zelfs +3% meer Nederlandse korte vakanties optekenen. Groot- Brittannië mag +2% meer Nederlanders ontvangen, terwijl nummer 2, België, ook een stijging van +1% noteert. Bij de kleinere bestemmingen is het opvallend dat Ierland het aantal Nederlandse korte vakanties meer dan verdrievoudigd ziet in één jaar tijd, waardoor het aantal op 5. korte vakanties komt. Tabel 27: Buitenlandse korte vakanties van de Nederlanders (aantal x 1.) % 29 Trend 8-9 Duitsland ,2% +3,3% België ,9% +9,9% (aantal x 1.) % 29 Trend 8-9 Duitsland ,4% +3,4% België ,8% +6,2% Frankrijk ,8% +1,8% Groot-Brittannië ,6% +21,7% Spanje ,2% -1,4% Andere ,3% -5,4% Totaal buitenland % +12,3% Bron: CVO De wagen is en blijft het meest favoriete transportmiddel voor een Nederlandse vakantie. En het marktaandeel is opnieuw toegenomen ten nadele van alle andere vervoermiddelen. Dit is opvallend want het vliegtuig en de trein wonnen de laatste jaren beetje bij beetje aan belang ten koste van de wagen. Voor reizen naar België kiezen de Nederlanders in 29 opnieuw meer voor de wagen ten koste van de trein. In 28 had de trein nog een sterke sprong voorwaarts gemaakt die ze nu weer volledig kwijt zijn. Gemiddeld besteedt de Nederlander in euro per persoon aan een korte vakantie. Voor een korte vakantie in België is dat ongeveer 15 euro. Een lange vakantie mag gemiddeld 569 euro kosten, een naar België 247 euro. Rekening houdend met de inflatie kan gesteld worden dat de bestedingen per persoon voor een korte vakantie ongeveer gelijk gebleven zijn in vergelijking met 28. Specifiek in België geven de Nederlanders gevoelig minder uit dan het jaar voordien. In 28 waren de Nederlandse bestedingen tijdens een korte trip in ons land wel uitzonderlijk hoog, in 29 zijn ze vergelijkbaar met die in 27. Voor een lange vakantie zijn de uitgaven gezakt met ongeveer 1 euro, ook in België. Frankrijk ,% +,5% Groot-Brittannië ,1% +2,2% Spanje ,6% -13,2% Andere ,2% -4,8% Totaal buitenland % +13,5% Bron: CVO 21

23 Tabel 29: Kenmerken van de vakanties van de Nederlanders (korte + lange vakanties) Alle bestemmingen (binnen- en buitenland) België Transportmiddel Wagen/Mobilhome/Caravan 73,% 72,1% 74,2% 89,3% 84,1% 88,8% Vliegtuig 16,4% 17,7% 16,4%,%,%,% Bus 3,6% 3,3% 3,1% 2,3% 3,1% 2,6% Trein 4,4% 4,4% 4,% 7,7% 12,5% 7,8% Andere 2,6% 2,4% 2,3%,7%,3%,8% Bestedingen (pp/per korte vakantie) Per persoon in euro 135,94 14,6 141,97 142,92 174,42 149,37 Bestedingen (pp/per lange vakantie) Per persoon in euro 54, 572,95 568,55 238,65 256,2 247,38 Bron: CVO De gemiddelde vakantie van de Nederlanders duurt iets meer dan een week. Een vakantie in België 5 nachten. Vooral de lange vakanties naar ons land werden korter. Tabel 3: Reisduur van de vakanties van de Nederlanders (korte + lange vakanties) Alle bestemmingen (binnen- en buitenland) België Reisduur (gemiddelde in nachten) Korte vakanties 2,21 2,22 2,21 2,23 2,2 2,13 Lange vakanties 1,8 1,7 1,6 8,4 8, 8, Alle vakanties 7,7 7,8 7,6 5, 5, 4,7 Bron: CVO 22

24 3. Economische situatie en vakantiegedrag in Vlaanderen 3.1 Economische situatie in België In België wonen meer dan 1,5 miljoen mensen. Hiermee telt België heel wat minder inwoners dan de buurlanden waarmee wordt vergeleken. Het BBP is in 29 zoals in de andere buurlanden afgenomen. De daling is vergelijkbaar met die in Frankrijk. Het BBP per capita bedraagt bijna 32. euro. Enkel Nederland doet het beter dan België. In 29 is er geen inflatie. Dit is vergelijkbaar met de situatie in Frankrijk en Duitsland. Na twee jaar van dalende werkloosheid, is ze in 29 opnieuw gestegen tot bijna 8%. Alleen in Frankrijk is de werkloosheidsgraad hoger. 3.2 Het vakantiegedrag in Vlaanderen Sinds 1982 voert WES Onderzoek & Advies, onder andere in opdracht van Toerisme Vlaanderen, een onderzoek uit naar het reisgedrag van de Belgen. Vanaf 1994 is het een tweejaarlijks onderzoek. Tijdens twee meetmomenten in het jaar worden telkens 6. personen bevraagd over hun (korte) vakanties. Een lange vakantie wordt gedefinieerd als elk verblijf buitenshuis van minstens vier opeenvolgende nachten, met recreatieve doeleinden. Een korte vakantie is elk verblijf buitenshuis met één tot drie overnachtingen, met recreatieve doeleinden. In tegenstelling tot de lange vakanties worden bij de korte vakanties de verblijven bij familie of kennissen en in tweede verblijven buiten beschouwing gelaten. Het betreft dus enkel de commerciële korte vakanties waarbij betaald wordt voor het logies. Tabel 31: Evolutie van een aantal economische indicatoren voor België en BBP BBP (miljoen euro) BBP per capita (euro) Populatie (x 1.) n.b. Evolutie BBP 1 +1,7% +2,7% +2,9% +1,% -2,8% Werkloosheidsgraad 8,5% 8,3% 7,5% 7,% 7,9% Inflatie +2,5% +2,3% +1,8% +4,5% +,% Bron: Eurostat 1 op basis van constante prijzen België Duitsland Frankrijk Nederland Verenigd Koninkrijk