Snel op de hoogte met

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Snel op de hoogte met"

Transcriptie

1 4 11 VAKBLAD VOOR MANAGERS LEIDINGGEVENDEN VAN VAN OPERATIEAFDELINGEN Lia Scholtanus (Medisch Centrum Leeuwarden): Je moet gaan voor maximaal rendement Toekomstvisies bij het NVLO-congres Terugblik op twintig jaar NVLO Leiderschap en veiligheid op de OK Clustermanager in een Arubaans ziekenhuis

2 Deze publicatie en alle teksten, illustraties, foto s, namen, logo s en merken die daarin zijn opgenomen, zijn beschermd door het auteursrecht, merkenrecht en andere intellectuele eigendomsrechten van Biomet Nederland BV of van aan haar gelieerde ondernemingen of zijn in licentie gegeven aan Biomet Nederland BV. Deze brochure mag noch in zijn geheel, noch gedeeltelijk, worden gebruikt, gekopieerd of gereproduceerd voor andere dan marketingdoeleinden van Biomet Nederland BV of haar gemachtigden. Elk ander gebruik is verboden.

3 WORD NU LID VAN DE NVLO! De NVLO is dé professionele en ondernemende beroepsvereniging voor leidinggevenden op de operatieafdeling. De vereniging stelt zich tot doel om de communicatie tussen leidinggevenden van operatieafdelingen te bevorderen, informatie te verstrekken, op persoonlijk en juridisch vlak te ondersteunen, en onderwijs en managementtraining te geven. De NVLO heeft de status van beroepsvereniging. Voordelen lidmaatschap: Vier keer per jaar het vakblad OK Management gratis thuisbezorgd. OK Management brengt het vak van leidinggevende OK, de toepassingen van leiderschap en de diversiteit van de beroepspraktijk in beeld. OK Management brengt inspiratie, professionalisering, visie, verbondenheid en de mogelijkheid om kennis en ervaring te delen met collega-leidinggevenden OK. Korting op het jaarlijkse congres. Een unieke gelegenheid om te netwerken en je kennis te verbreden. Minimaal eenmaal per jaar een themadag waarbij een professioneel onderwerp centraal staat. Verder is de NVLO actief op het gebied van contacten met het bedrijfsleven, diverse overheidsinstanties en andere belangrijke instanties die vormgeven aan de operatieve zorg in Nederland. Voor wie? Elke leidinggevende die op de operatieafdeling werkt binnen één van de drie disciplines chirurgie, anesthesie of recovery en een formele benoeming heeft, kan lid worden van de vereniging. Lid worden kan via de website van de NVLO. Surf naar De kosten voor het lidmaatschap bedragen 125,00 per jaar. Deze kosten worden door middel van automatische incasso geind. Het lidmaatschap is persoonlijk en loopt van 1 januari tot en met 31 december. Verbeter je efficiëntie Snel op de OK nieuws.nl hoogte met Ontwikkelingen in de wereld van de OK volgen elkaar in snel tempo op. Daarom vindt u op dagelijks: Het allerlaatste OK-nieuws Leuke en leerzame filmpjes (nieuw!) Weblog en Mijn dag: collega s Agenda, vakevenementen Loopbaannieuws en vacatures over hun werk (nieuw!) (nu met foto s!) Uitspraken van het tuchtcollege (nieuw!) OKnieuws.nl, is dé nieuwssite voor de OK: van operatieassistent ent tot anesthesiemedewerker en van OK-manager tot chirurg. Geef u op voor de gratis digitale nieuwsbrief en ontvang elke twee weken het laatste OK-nieuws in uw mailbox. ad_oknieuws2010half.indd 1 26/05/11 20:25

4 Voorwoord Wind of change The wind of change blows straight into the face of time. Herkent u dit stukje tekst? Het komt uit de song Wind of Change van The Scorpions uit het begin van de jaren negentig, toen de perestrojka en glasnost het einde van de Koude Oorlog hadden ingeluid. Om precies te zijn: op 26 december 1991 hield de USSR, en daarmee de Koude Oorlog, op te bestaan. Noodzakelijke hervormingen waren het gevolg. Over het resultaat van al die hervormingen valt te discussiëren, feit is dat het communisme in de voormalige USSR niet meer te handhaven was. The wind of change blows straight into the face of time. In de zorg ervaren we ook een wind of change. Wie aanwezig was op het congres van de NVLO heeft hierover veel kunnen horen: van veranderingen op landelijk gebied door mono- en multidisciplinaire centra, acute zorgcentra en basisziekenhuizen tot en met regionale initiatieven zoals een grote urologische vennootschap en de aansturing daarvan (zie het congresverslag op pagina 10). Over de verwachte resultaten valt te discussiëren, feit is dat het huidige zorgstelsel niet meer te handhaven is. Ondergetekende was ook aanwezig op het congres van 3M. Een uitstekend georganiseerd congres waar vele NVLO ers waren en vele potentiële NVLO ers Het onderwerp was hoogst actueel: het personele tekort op de OK. Zoals u weet doet dit onderwerp en vooral de mogelijke oplossingen veel stof opwaaien. Zo stond onlangs een lijvig artikel in dagblad Trouw ( OKhulp uit India? Bedenk je drie keer ). Voor de inspectie aanleiding om een onderzoek te starten naar de veiligheid van werken op de OK. Weten we eigenlijk wel wat er precies aan de hand is als het gaat om de tekorten? Of is het antwoord afhankelijk van degene aan wie de vraag wordt gesteld? Hoe groot is de omvang van het probleem, is het een probleem en zo ja: wat doen we er dan aan? Een dankbaar onderwerp om eens goed te onderzoeken. In samenwerking met verschillende partijen uit de zorg zal in de komende tijd onderzoek worden verricht naar de situatie van OKpersoneel in Nederland. U wordt hierover benaderd door de onderzoekers. De resultaten van dit onderzoek worden geplaatst in de veranderende zorgwereld, in de veranderende organisaties van ziekenhuizen. Buitenlandse collega s, zzp ers, andere opleidingen, monodisciplinaire centra, derde deskundigheid: alles staat op z n kop: Wind of change. Eduard Monteban Voorzitter NVLO emonteban@nvlo.nl 20 jaar NVLO In 1991 werd de NVHO opgericht, de voorloper van de NVLO (de H stond voor Hoofden ). Dat betekent dat de vereniging dit jaar twintig jaar bestaat. Redacteur Linda van Pelt dook de geschiedenis in, en schreef een artikel over dit jubileum. Op donderdag 29 en vrijdag 30 september vond het jaarlijkse NVLO-congres plaats. Het was de organisatoren weer gelukt om veel interessante sprekers te vinden. Jeroen Crasborn, directeur strategie Agis/Achmea, gaf zijn toekomstvisie op de gezondheidszorg vanuit verzekeringsperspectief. Marina de Lint, senior adviseur van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg, schetste het toekomstperspectief van de medisch specialistische zorg in Uroloog Jack Beck van het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein en lid van Urologen voor U, een grote maatschap die actief is in Centraal- Nederland, vertelde de zaal hoe in deze medische vennootschap de beroepsspecialisatie/-differentiatie in de praktijk wordt gebracht. Coach, onderzoeker en spreker op het gebied van overtuigen Pacelle van Goethem, vertelde over de spectaculaire samenhang tussen ontspanning en overtuigingskracht. In het congresverslag leest u alle ins en outs van dit bijzondere congres. Verder in dit nummer een artikel van het VMS Veiligheidsprogramma over leiderschap en veiligheid op de OK. En een interview met Wouter van Maarseveen, die drie jaar lang op Aruba in het Dr. Horacio E. Oduber-hospitaal werkte als clustermanager van het cluster Snijdend, waarbij hij leidinggaf aan de OK. Ook hield hij zich bezig met de chirurgische verpleegafdeling en de chirurgische poliklinieken. Ik wens u veel leesplezier! Als u tips of ideeën heeft voor de volgende OK Management, dan horen wij het graag! Menno Goosen Bladmanager OK Management okmanagement@ y-publicaties.nl ok management 4, december 2011

5 Inhoud Portret Lia Scholtanus Als manager Operatiecentrum heeft Lia Scholtanus (51) graag de touwtjes in handen. Niet om ze strak te houden, maar om zaken voor elkaar te krijgen. 10 NVLO-congres: toekomstvisies Op het NVLO-congres deelden een verzekeraar, de RVZ en twee urologiemaatschappen hun visie op de zorg. Ook leerden we dat iedereen kan overtuigen. 16 Terugblik op 20 jaar NVLO De naam van onze vereniging, haar aard en de sfeer op haar congressen zijn de afgelopen jaren veranderd. Een karakterschets door de jaren heen. En verder: 04 Columns 28 Boeken 31 Onderzoek personeelstekort 31 Colofon 20 Leiderschap en veiligheid Hoe kun je als manager de patiëntveiligheid in je ziekenhuis bevorderen? Hoofd OK Ans Detert Oude Weme over leiderschap en veiligheid op de OK. 24 Clustermanager op Aruba Soms is gewoon goed ook goed genoeg. Dat heeft Wouter van Maarseveen geleerd als hospital administrator in Kenia en clustermanager op Aruba. OK Management wordt mede mogelijk gemaakt door: ok management 4, december

6 6 ok management 4, december 2011

7 Portret Lia Scholtanus (Medisch Centrum Leeuwarden): Je moet gaan voor maximaal rendement Lia Scholtanus (51) heeft graag de touwtjes in handen. Niet om ze strak te houden, maar om zaken voor elkaar te krijgen. Als manager Operatiecentrum van het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL), met 20 OK s en zo n 128 fte personeel, kan ze haar leidinggevende eigenschappen volop inzetten. Haar belangrijkste doelen: meer efficiëntie, kortere wachtlijsten en tevreden patiënten. Tekst: Marieke Los Foto (inclusief cover): Henk Veenstra Ik houd enorm van dynamiek. De OK is naar mijn mening de meest dynamische plek in een ziekenhuis. En die plek ligt ook nog eens enorm onder een vergrootglas, bij specialisten en bij de ziekenhuisdirectie. Het draait in een ziekenhuis toch voor een belangrijk deel om het functioneren van een OK-complex. Dat besef maakt mijn baan voor mij zo interessant en blijvend uitdagend. Vroeger wilde ik verloskundige worden. Maar toen ik als 18-jarige Friezin van de havo kwam, moest ik voor die opleiding naar Amsterdam, Rotterdam of Heerlen. Dat heb ik niet gedaan. Achteraf denk ik dat ik toen gewoon niet naar dat verre Amsterdam durfde te gaan. Als alternatief leek verpleegkunde me wel wat; ik kon daarna altijd nog verloskunde gaan doen. Zo ver is het nooit gekomen. Patiëntgericht werken Het Medisch Centrum Leeuwarden is het resultaat van de fusie van drie ziekenhuizen: Diaconessenhuis, Triotel en Sint Bonifatius Hospitaal. Ik begon in 1982 in dat laatste ziekenhuis als verpleegkundige op de afdeling Gynaecologie en verloskunde. Ik vond mijn werk leuk, helemaal omdat ik al snel in een leidinggevende positie rolde. Ik merkte dat ik goed tot mijn recht kwam in die functie. Ik ontwikkelde een diep respect voor verpleegkundigen en anderen in de zorg, maar ikzelf bleek meer een leidinggevende dan een zorgmens. Mijn aanleg om snel te zien waar en hoe zaken beter kunnen en om het beste uit mensen te halen kon ik zo goed inzetten. In 1988 begon ik met de kaderopleiding voor leidinggevenden in de zorg in Groningen. Na die opleiding kon ik in 1989 aan de slag als waarnemend hoofd Pulmonologie in het nieuwe Medisch Centrum Leeuwarden, dat toen langzaam vorm begon te krijgen. In 1992 werd ik hoofd van de verpleegafdeling voor plastische chirurgie en kaakchirurgie en unithoofd van neonatologie en kinderchirurgie. Begin jaren negentig werd het patiëntgericht werken voor het eerst heel hot. Ik heb met het betrekkelijk nieuwe team leidinggevenden van de verpleegafdeling de eerste stappen gezet om dat nieuwe denken te implementeren. Dat was heel interessant en uitdagend. ok management 4, december

8 Het hoeft niet sneller, wel slimmer De OK is één van de meest kostenintensieve afdelingen van uw ziekenhuis. Mölnlycke Health Care heeft onderzocht hoe op maat gemaakte ProcedurePak trays kunnen bijdragen aan het vereenvoudigen van goederenstromen en het optimaliseren van processen in uw ziekenhuis. De combinatie van ProcedurePak trays en de ondersteunende dienstverlening zijn hierdoor naadloos afgestemd op de werkzaamheden in de OK. Het doel: tijd en kosten besparen en efficiëntie verhogen. Zo kunt u zich richten op wat echt belangrijk is, namelijk de zorg voor uw patiënt. Wilt u graag ontdekken hoe u met Mölnlycke Health Care tijd en kosten kunt besparen in uw OK, neem dan contact op met uw Mölnlycke vertegenwoordiger of kijk op Mölnlycke Health Care BV, Postbus 3196, NL-4800 DD Breda. Tel: Fax: Mölnlycke Health Care NV, Berchemstadionstraat 72 bus 2, BE-2600 Berchem - Tel: Fax: De Mölnlycke Health Care naam en logo en ProcedurePak zijn geregistreerde handelsmerken van de Mölnlycke Health Care groep.

9 Inmiddels zijn we ontzettend veel stappen verder in dat patiëntgericht werken. Dit jaar gaan we ziekenhuisbreed werken vanuit de lean-filosofie Mc Lean noemen wij het waardoor we allerlei processen veel efficiënter kunnen inrichten. Door bijvoorbeeld de dubbelingen uit het proces te halen, houden we meer tijd voor de patiënt over. Daarnaast vermijd je zo ergernissen en irritaties onder de medewerkers en de patiënten. Neus in de boter In 1999 kwam er door verloop behoefte aan een nieuwe leidinggevende op de OK. Ik wist van toeten noch blazen: ik had de OK-wereld hooguit vanaf de zijlijn leren kennen in mijn tijd als verpleegkundige op de afdeling Gynaecologie en verloskunde. Toen ging ik vaak mee met sectio s. Verder kwam ik niet. Toch ging ik voor die functie: vooral de dynamiek sprak me enorm aan. Ik heb geen moment spijt gehad. Geweldig vond ik het. Er was best veel werk aan de winkel wat betreft de fusie. De drie ziekenhuizen werden niet alleen organisatorisch fasegewijs samengevoegd. De medewerkers van de verschillende ziekenhuizen moesten opeens gaan samenwerken. Zo n cultuurwijziging is altijd boeiend. Ik viel dus met mijn neus in de boter: op de locatie van het oude Triotel, waar inmiddels twee van de drie voormalige ziekenhuizen met alle medische zaken waren geconcentreerd, moest de implementatie voor het derde ziekenhuis nog plaatsvinden. Er was een gigantisch verbouw- en nieuwbouwtraject van de OK s aan de gang. Dit proces duurde tot 2004, toen ook locatie Noord, het oude Sint Bonifatius, dichtging. Kortom: op alle fronten een geweldige leerschool voor mij. Daarbij heb ik dankbaar en efficiënt gebruik kunnen maken van alle kennis die we in huis hebben. Dat is ook mijn credo: met elkaar kom je er. Ik pretendeer niet de wijsheid in pacht te hebben. En het eindresultaat was geweldig: we hebben een heel mooi complex met in totaal twintig OK s. Overigens staan we alweer aan de vooravond van een nieuw groot nieuwbouwproject. Het OKcomplex is uit zijn jasje aan het groeien. Leuk, weer een grote uitdaging. Beter en rustiger plannen Maar eerst gaan we aan de slag met het planningssysteem van de OK s. Wij werken nog met een oud ICT-systeem dat we willen vervangen door het nieuwe TrackPro-systeem. Na de introductie van TrackPro op de OK s verwachten we meer efficiëntie, een betere en rustiger planning. Dat is helemaal Mc Lean. De poli s kunnen de patiënten straks veel eerder inplannen voor een operatie. Dat is ook veel prettiger voor de patiënt zelf. Verder kunnen we meer halen uit het traject naar de operatie toe. We kunnen de patiënt helemaal volgen. En de poliassistent ziet bijvoorbeeld op tijd dat de patiënt vlak voor de operatie nog niet bij de internist is geweest. De poliassistent is de casemanager en kan ervoor zorgen dat dat alsnog gebeurt. Nu komt het helaas soms voor dat de patiënt bij ons komt terwijl het hele proces nog niet goed is doorlopen. Dat moet je willen voorkomen. Het zal tot eind volgend jaar duren voordat het nieuwe systeem volledig operationeel is. We beginnen binnenkort met een pilot met de poli Gynaecologie. Eerst bootsen we alles na, dan gaan we live en als alles goed gaat, rollen we het uit over de overige specialismen. Een lean-verbeterteam begeleidt het hele traject. Afrekenen op bezetting Ik heb er zin in om met elkaar het hele proces vorm te gaan geven. Het gaat rust geven in de planning. Nu is het vaak onderwerp van gesprek: of we zijn te vroeg klaar, of te laat. Dat kun je natuurlijk nooit helemaal voorkomen: je kunt operaties niet tot op de minuut van tevoren plannen. Maar je moet wel gaan voor maximaal rendement. We zijn al een heel eind op weg sinds de invoering in 2006 van het door ons ontwikkelde bonus-malussysteem. Hiermee worden de specialismen afgerekend op de bezetting en benutting van de OK s. Is de bezetting en/of benutting niet optimaal gebleken, dan verliest de betreffende vakgroep OK-tijd en andersom. Hiermee hebben we al bereikt dat alle OK s vijf dagen per week gevuld zijn en dat de wachtlijsten substantieel korter zijn geworden. Als we met het nieuwe planningssysteem op termijn successen gaan boeken, moeten we creatiever worden met de tijd. We hebben, ook na de nieuwbouw, geen fysieke capaciteit om het aantal operaties substantieel uit te breiden. Dan zullen we misschien uit moeten wijken naar de avond en/of de weekeinden. Ik voorzie dat we die situatie gaan krijgen; niet alleen bij ons hoor. We moeten wel, alleen al uit het oogpunt van marktwerking. Maar bovenal zijn we het aan de patiënt verplicht om hem zo snel mogelijk te helpen. ok management 4, december

10 Verander(t) de organisatie, begin(t) bij jezelf Toekomstvisies bij het NVLO-congres Hoe ziet de Nederlandse gezondheidszorg er in de toekomst uit? Op een zonovergoten donderdag 29 september blikte het NVLO-congres behalve terug vooral vooruit. De taken in de zorgketen zullen anders verdeeld worden en specialisatie is noodzakelijk. En ondertussen moeten we gewoon onszelf zijn. Tekst: Linda van Pelt Foto s: Ivonne Zijp Het twintigjarig jubileum van de NVLO is een goede gelegenheid om kort terug te blikken op het eerste begin. Een openingsfilmpje neemt de congresdeelnemers mee terug naar 25 april 1991, de officiële oprichtingsdatum van de NVLO (toen nog NVHO geheten). Communicatie was de hoofdzaak in de ledencontacten, en in die context ontstond de titel van het ledenblad dat in de startfase bij 36 mensen in de bus viel: Hoofdzaken. Dit mondde later uit in InScope, verspreid onder zo n 170 leden. En ook het nieuwe NVLO-magazine OK Management viert alweer het eerste lustrum, terwijl het ledenaantal groeit. Veel problemen die op eerdere themabijeenkomsten en congressen zijn behandeld, blijken ook nu nog actueel. En zullen dat wellicht later nog steeds zijn. Maar op het congres van eind september 2011 is alle aandacht voor de huidige positie van de Nederlandse gezondheidszorg, en die van later. De focus van de verzekeraar Het scenario voor de ziekenhuisbranche is niet rooskleurig: stijgende zorgvraag, dubbele vergrijzing, toenemende druk op de arbeidsmarkt (volgens inschatting een personeelstekort van in 2030) en oplopende zorgkosten versus afnemende financiële investeringsruimte. Zet Agis/Achmea de status-quo verder onder druk door te focussen op verbetering van kwaliteit en efficiency van het zorgproces en kostenbesparing op dure ziekenhuisinfrastructuur? Dat is niet de bedoeling, onderstreept Jeroen Crasborn (directeur strategie Agis/Achmea) met zijn toekomstvisie op de gezondheidszorg vanuit verzekeringsperspectief. Ik voorzie een verschuiving van een groot deel van de huidige ziekenhuiszorg naar eerstelijnszorg in wijkgezondheidscentra en lokale poliklinieken. Een tweede ontwikkeling naar zijn inschatting is een frequenter contact tussen huisarts (bijvoorbeeld via videoschermen) en de specialist in het ziekenhuis. Met een intensievere zorginfrastructuur is het mogelijk om patiënten op het eerstelijnsspreekuur dezelfde service en een even groot gevoel van veiligheid te bieden als nu in het ziekenhuis. Doorverwijzing naar de tweede lijn kan selectiever gebeuren, als de keten met de eerste lijn wordt geïntensiveerd. Dat kan bijdragen aan kostenbesparing. Gezonde toekomst Jeroen Crasborn omschrijft zijn rol als intermediair tussen geld en inhoud. Hij betreurt het negatieve beeld dat nog steeds van zorgverzekeraars bestaat en spreekt de wens uit dit ten goede te veranderen. Hoe? Door toetsbaarder en inzichtelijker te worden. Agis/Achmea heeft vijf miljoen verzekerden. Dat betekent een grote verantwoordelijkheid voor zorgverlening van goede kwaliteit. Daarbij is zorg een vertrouwensproduct. Als verzekeraar mag je dat vertrouwen van de klant niet beschamen. Crasborn wijst erop dat de overheid een invloedrijke rol speelt in het krachtenveld tussen zorgverlening, -verzekering en -inkoop. Dat uit zich onder meer in het hoofdlijnenakkoord van het ministerie van VWS met ziekenhuizen en zorgverzekeraars. Dit akkoord heeft de ambitie de uitgavengroei van ziekenhuiszorg de komende vier jaar te beperken tot 2,5 procent per jaar. Dat betekent voor zorgverzekeraars een selectievere zorginkoop op basis van prijs en kwaliteit, waarbij spreiding en specialisatie van ziekenhuisvoorzieningen belangrijke criteria zijn. Kracht in plaats van zwakte Bij Agis/Achmea draait het niet om winst, maar om premiebeheersing, vertelt Crasborn. Dat komt voort uit ons streven de 10 ok management 4, december 2011

11 solidariteit van het Nederlandse systeem te behouden. Iedereen wordt als verzekerde geaccepteerd, ook chronisch zieken. Voor deze categorie klanten worden wij als verzekeraar gecompenseerd. Crasborn pleit voor een vernieuwende visie op gezondheidsrisico s. Het fenomeen van de zieke patiënt en de dokter die zorgt voor genezing is achterhaald. De patiënt van nu is meer dan vroeger persoonlijk verantwoordelijk voor zijn gezondheid, zoals op het vlak van gezonde voeding en levensstijl, motiveert hij. Ook arbeidsparticipatie beschouwt Crasborn als geneesmiddel, zij het in weloverwogen overleg met arboartsen en goed afgestemd op persoonlijke mogelijkheden. In het moderne tijdsbeeld past een benadering van mensen vanuit hun kracht in plaats van hun zwakte. ok management 4, december

12 Die krachten gaan patiënten steeds meer bundelen in overkoepelende patiëntenorganisaties, om hun invloed op de gezondheidszorg te vergroten. Geen slechte ontwikkeling, vindt Jeroen Crasborn. Hij betreurt het dat productietarieven tegenwoordig de grootste rol lijken te spelen aan de onderhandelingstafel, terwijl de focus zijns inziens bij de patiënt zou moeten liggen. Beschouw je de patiënt als klant, dan leidt dit onherroepelijk tot een kanteling van de relatie tussen patiënt en arts. Vanuit het klantperspectief wordt deze verhouding dynamischer: als klant heb je recht op inspraak, als klant zoek je gericht naar deskundigheid. Normstelling ziekenhuizen Vanaf 2012 gaat Agis/Achmea ziekenhuizen contracteren op normstelling. Beoordelingscriteria zijn onder meer toegankelijkheid en patiëntgerichtheid. Daarnaast zijn er uiteraard medisch-inhoudelijke criteria. Ziekenhuizen die niet aan de normstelling voldoen, kunnen kiezen voor regionale samenwerkingsverbanden om de normen alsnog te halen. Of ze kunnen zich specialiseren in operaties, en andere ingrepen afstoten. Bij het streven de zorg in Nederland naar een hoger niveau te brengen, hoort een kwaliteitsnormering, motiveert Crasborn. Hij is blij dat de Nederlandse Vereniging van Heelkunde dit uitgangspunt deelt. Per 1 maart 2012 publiceren wij op onze website per ingreep een lijst van ziekenhuizen die aan de normen voldoen. Vanaf 2012 kunnen patiënten alleen nog terecht in deze ziekenhuizen, waar ze verzekerd zijn van de beste zorg. De focus van de RVZ Marina de Lint, senior adviseur Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ), geeft een vooruitblik die goed aansluit bij die van de vorige spreker: spreiding en concentratie van zorg en samenwerking in de zorgketen, waarbij de zorgverlening noodzakelijkerwijze niet beperkt blijft tot de ziekenhuizen. De RVZ een onafhankelijk adviesorgaan voor parlement en regering, vooral over financiële en organisatorische kwesties heeft een onderzoek laten verrichten naar het toekomstperspectief van de medisch specialistische zorg in Value for money Aan de vraagkant speelt stijging van de zorgvraag een rol, met een extra effect door de dubbele vergrijzing. Ook is van belang dat de zorgvraag verandert: meer chronisch zieken, co- en multimorbiditeit. Net als Jeroen Crasborn voorspelt Marina de Lint een toenemend accent op preventie. Gedrag beïnvloedt gezondheid en dankzij internet en social media kunnen patiënten zichzelf informeren. Dit bevordert de mondigheid; patiënten benaderen huisarts en specialist met gerichtere vragen: dit is wat ik nodig heb, kunt u dat bieden? Aan de aanbodzijde stijgt het belang van kwaliteit en transparantie. Marina de Lint benadrukt dat dit niet beperkt blijft 12 ok management 4, december 2011

13 tot de gezondheidszorg, maar gezien moet worden als een maatschappijbrede ontwikkeling: autoriteit wordt niet meer klakkeloos geaccepteerd, óók niet van arts en specialist. De vorming van professionele netwerken die onder één noemer meer invloed kunnen uitoefenen, speelt daarbij een rol. Een vakinhoudelijke voorspelling betreft het karakter van de medische zorg; onder invloed van wetenschappelijke/technologische innovaties wordt deze steeds minder invasief. De politieke roep om kwaliteit enerzijds en de beperkte financiële ruimte anderzijds mondt uit in een gedwongen focus op value for money. Marina de Lint voorspelt dat risico s verschuiven. Zorgverzekeraars moeten scherper inkopen, en het verminderen (of zelfs verdwijnen) van financiële steunmaatregelen aan zorgaanbieders/ziekenhuizen noodzaakt hen tot keuzen. Wakker schrikken Nee, zz heeft niets te maken met de slaapstand. Maar de door de RVZ geschetste urgentie van veranderingen heeft wel iets van wakker schrikken. Ten eerste is er de verschuiving van zz (ziekte/zorg) naar gg (gezondheid/gedrag). Ten tweede die van medische taken van de tweede naar de eerste lijn, wat zorgt voor technische innovatie en het ontstaan van nieuwe (medische) beroepen. Het contact tussen huisarts en specialist wordt geïntensiveerd. Dat betekent dat medisch specialisten bereid moeten zijn tot grotere flexibiliteit. In de toekomst wordt van hen verwacht dat ze ook actief zijn buiten de ziekenhuizen. Ten derde nemen zelfmanagement bij de patiënt en ehealth toe. Naar verwachting wordt in 2020 zo veel mogelijk zorg dicht bij huis geboden, voornamelijk in gezondheidscentra. Mensen kunnen hier terecht voor poliklinische voorzieningen, zoals diagnostiek en dagbehandeling. Verder krijgen deze lokale centra een laagdrempelige inloopfunctie met een multifunctioneel (sociaal, medisch en maatschappelijk) karakter. Ketenzorg Ziekenhuisorganisaties zullen uitgroeien tot facilitaire bedrijven. Ze worden geconfronteerd met keuzen voor hun functieprofiel (zo goed mogelijk afgestemd op de regionale problematiek), waarbij kennis, kunde en vaardigheden ziektespecifiek gericht zijn. Individuele ziekenhuizen groeien uit tot onderdeel van zorgnetwerken, waarin ook de academische ziekenhuizen zullen participeren. De 28 topklinische ziekenhuizen blijven alle basisspecialismen leveren. Verder is het de bedoeling dat de universitair medische centra intensiever gaan samenwerken, zowel qua functieverdeling als in opleidingstaken. De gevolgen van de veranderingen voor de OK betreffen voornamelijk meer patiëntenaanbod van buiten het ziekenhuis, een kortere opnameduur en verdergaande specialisatie als gevolg van de specialisatie van het ziekenhuis. De spoedeisende hulp wordt een geïntegreerde keten van traumazorg, acute zorg en intensive care. Er komt een gemeenschappelijk budget voor de gehele keten; de verdeling van gelden regelen de partijen onderling. Onvermijdelijk zijn er obstakels op het pad naar de toekomst, zoals de kwaliteitsnormering, de financiële bekostiging, het risico van omzet- en statusverlies door het afstoten van activiteiten, de (financiële) consequenties voor het vastgoed. En ook de vraag of aan de toenemende samenwerking tussen zorgaanbieders de zweem van kartelvorming kleeft. De focus van het ziekenhuis Jack Beck is uroloog in het Sint Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein. Hij is lid van Urologen voor U, een grote maatschap die actief is in Centraal-Nederland. De beroepsspecialisatie is in deze medische vennootschap van dertien leden al in een vergevorderd stadium. Op alle locaties wordt de urologische basiszorg geboden. Daarnaast heeft elke vestiging een specialisatie. De aanwezigheid van basiszorg over de hele linie garandeert korte wachttijden voor zowel diagnostiek als behandeling. En bij piektijden op één locatie kunnen we altijd uitwijken naar een andere, belicht Beck de gestroomlijnde aanpak. Frequentie wordt binnen de maatschap beschouwd als voorwaarde voor professionaliteit. Het vereist een minimumaantal ingrepen om de specialisatie voldoende in de vingers te houden, aldus Jack Beck. Hij kan zich goed vinden in het initiatief van de minister van VWS om zogeheten excellente zorginitiatieven te stimuleren, zoals magneetziekenhuizen (ziekenhuizen die aantrekkelijk zijn voor verpleegkundigen, bijvoorbeeld vanwege goede ontwikkelingsmogelijkheden). Onze specialisatie ligt in diezelfde lijn. Deze geeft namelijk alle aangesloten specialisten de gelegenheid zich toe te leggen op een specifiek aspect van het vak en gericht te investeren in voortdurende innovatie. Deze ingreepgerichte taakverdeling garandeert kwalitatief hoogwaardige urologische zorg voor de patiënten uit onze hele regio. Medische marskramers Het uitvoeren van relatief eenvoudige zorgverlening op wijkniveau en het aanbieden van complexere, specialistische zorg in de ziekenhuizen juicht Jack Beck van harte toe. Deze onderverdeling draagt ook nog eens bij aan kostenbesparing in de gezondheidszorg. Beck poneert namens zijn maatschapachterban de stelling dat centralisatie in de huidige tijd onoverkomelijk is. Specialisten moeten laten zien waar ze goed in zijn en hun waar aanprijzen. Het is niet te verwachten dat reclame maken voor knieoperaties en elleboogcorrecties gaat gebeuren met de schreeuwende marskramers in de ziekenhuishal die Jack Beck in een ludiek filmpje laat zien. Maar specialisten die goed werk leveren, prijzen zichzelf zeker niet uit de medische markt. Juiste expertise op het juiste moment Vragen van aanwezigen naar verdeling van verdiensten binnen de maatschap en onderlinge vangnetten bij afwezigheid beantwoordt Jack Beck kort en krachtig: met een eerlijke verdeelsleutel en een minimum van twee specialisten per aandachtsveld. ok management 4, december

14 Daarna geeft hij het estafettestokje door aan zijn collega Antoinette Brandwijk, manager van de maatschap Urologie in het Sint Antonius Ziekenhuis. Als bedrijfskundige en voormalig operatieassistent heeft zij de ideale achtergrond voor een realistische en praktische aansturing van de ideële uitgangspunten. Bij de invulling kijken we naar wensen vanuit verschillende perspectieven: dat van de operateur en van de patiënt. In alle gevallen ligt de focus uiteraard op kwaliteit. Het draait om de juiste expertise op het juiste moment. Dat vraagt om een nieuw type personeelsbeleid, over ziekenhuisgrenzen heen. Bijvoorbeeld een roulatieschema rond (kostbare, schaarse) apparatuur. Strategische keuzen Inhoud en organisatie van het vak moeten gelijke tred houden met alle inhoudelijke veranderingen, vervolgt Antoinette Brandwijk. Dat geldt zowel voor de operatieassistent als voor de OK-manager. Deze laatste krijgt steeds meer een taak als businessmanager, met een faciliterende rol die rekening houdt met mensenwensen. Niet iedereen wil of kan namelijk differentiëren. In die context is de ideale situatie dat iedere dienst uitgevoerd kan worden door zowel generalisten als specialisten. Deze vullen elkaar uitstekend aan. Ook voor de raad van bestuur ziet ze veranderingen. Van oudsher is de focus van de raad vooral kwantitatief gericht op OK s en fte s. De wereld van nu vraagt om een verschuiving van het blikveld naar dedicated teams. En er moeten bijvoorbeeld strategische keuzen gemaakt worden voor de behandelportfolio. Zeker niet gemakkelijk, maar wel uitdagend. Veranderingen zijn het beste uitgangspunt voor nieuwe kansen. Het is maar nét hoe je daar invulling aan geeft, eindigt Antoinette Brandwijk positief. Overtuigen kunnen we allemaal Op een warme donderdagmiddag, na een serie lezingen én net na de lunch, is een interactieve workshop de beste invulling van het vervolgprogramma. Het onderwerp overtuigingskracht is iets waarvoor de meeste toehoorders op het puntje van hun stoel zitten. Als ze al zitten, want Pacelle van Goethem neemt work letterlijk en laat de aanwezigen regelmatig in actie komen. Van Goethem is coach, onderzoeker en spreker op het gebied van overtuigen. Iets wat zij graag tot haar NVLO-toehoorders wil laten doordringen, is de spectaculaire samenhang tussen ontspanning en overtuigingskracht. In een land als Nederland is het krijgen van overtuigingskracht extra lastig. Dat komt doordat ons land misschien wel het meest autoriteitskritische land ter wereld is. Maar heeft iemand eenmaal autoriteit verworven, dan is er grote kans dat mensen zijn of haar standpunt blindelings volgen. Het lijkt wel alsof het intellect van de volgelingen is uitgeschakeld; zij vertrouwen bijna blindelings op de persoon die zij beschouwen als autoriteit. Een aanlokkelijk perspectief om die rol te verwerven. Maar hoe doe je dat? Gezichtsverlies beperken De meeste mensen zijn niet snel bereid van mening te veranderen, weet Pacelle van Goethem. Dat komt vooral doordat een wijziging van standpunt wordt beschouwd als gezichtsverlies. Ze roept nog even de publieke opinie over Wouter Bos in herinnering toen werd gedacht dat hij zijn belofte in het kabinet te stappen niet zou nakomen: draaikont. Daaruit voortvloeiend komt meteen de eerste tip: als je de ander wilt overtuigen van je standpunt, doe dan je best om gezichtsverlies voor de tegenpartij te beperken. Alleen onder die voorwaarde kan de ander instemmen: Je hebt me overtuigd. Ik ben óm. Alvorens meer tips aan te reiken om overtuigingskracht te versterken, geeft Van Goethem eerst een staaltje theorie. Elk mens heeft een unieke identiteit en persoonlijkheid. Binnen dat kader ontwikkelt iedereen zijn eigen set strategieën om doelen te bereiken. Voor de een gaat dat via vleien, de ander kiest de strategie van stavast. En een derde heeft de methode van volslagen zijn eigen gang gaan, zonder rekening te houden met de mening van anderen. Terwijl mannen vaker kiezen voor de krachtige aanpak, zoeken vrouwen het meer in het verwerven van draagvlak langs de vriendelijke weg, schetst zij de uitgangspositie. Genialer in de relaxstand Van de informatie om ons heen nemen we slechts 10 procent bewust en wel 90 procent onbewust waar. Maar ook dit laatste, hoge percentage heeft wel degelijk effect op onze meningsvorming, zij het in de vorm van onbewuste beïnvloeding. De drie hersengebieden die van invloed zijn op overtuigingskracht, zijn de prefrontale cortex, de amygdala en de hippocampus. Bij de prefrontale cortex draait het om bewuste beïnvloeding. Dit onderdeel van het brein is van invloed op cognitieve en emotionele functies als beslissingen nemen, plannen, sociaal gedrag en impulsbeheersing. De amygdala werkt meer onbewust. Dit motivatie- en angstcentrum legt verbanden tussen informatie die van verschillende zintuigen afkomstig is en koppelt deze aan emoties. De hippocampus speelt een (onbewuste) rol bij het opslaan van expliciete ervaringen en het ophalen van herinneringen die nog relatief vers in het geheugen liggen. Deze laatste twee beïnvloeden iemands manier van reageren. Afhankelijk van confrontatie met plezierige of juist negatieve eerdere ervaringen, reageert het lichaam op een bepaalde manier. Bij herinneringen aan een fijne situatie komt er een geluksstof vrij die een plezierig, ontspannen gevoel geeft. Maar bij minder rooskleurige terugblikken raakt het lichaam in de stress. Dat uit zich in een reactie van fight, flight of freeze. Onder stress verdwijnt overtuigingskracht, vertelt Van Goethem. Andersom zijn mensen in een stresssituatie nauwelijks in staat informatie op te nemen. Ontspanning is dus de beste uitgangspositie om iemand te doordringen van het goede van jouw standpunt. Je bent genialer als je je prettig voelt. Uiteraard wel binnen de begrenzing van je persoonlijke bandbreed- 14 ok management 4, december 2011

15 te. Die laatste nuancering hoort erbij, want ook genialiteit kent zo zijn grenzen. Stijlen en rollen De congresdeelnemers krijgen de taak eens uit te dokteren welke overtuigingsstijl bij hen past: die van de autoriteit (zoals koningin Beatrix), vriend (zoals Bill Clinton) of voorbeeld (zoals de coole presentatoren van het BBC-programma Top Gear ). Na een rondje polsen en beoordelen kan iedereen simpelweg het aantal streepjes op het eigen kaartje tellen om te inventariseren welk type doorslaggevend is. Uiteraard heeft elke type zijn voor- en nadelen. Als autoriteit krijg je dingen relatief snel voor elkaar, maar blijft er vaak een zekere afstand. Daardoor worden soms onder druk verkeerde beslissingen genomen (zoals bij de Tenerife-ramp). Als vriend heb je sympathie en daarmee relatief gemakkelijk overtuigingskracht, maar word je minder serieus genomen. Als voorbeeld ten slotte word je door je vele volgers weliswaar bewonderd, maar ben je tegelijkertijd soms eenzaam en onbegrepen vanwege je afwijkende mening en gedrag. De bijbehorende tip: hoe meer balans tussen die drie rollen, hoe beter en evenwichtiger iemands overtuigingskracht. Dan introduceert Pacelle van Goethem nog een laatste rollenspel. Het heeft de vorm van method acting, een acteertechniek waarbij de speler zich zo goed mogelijk probeert in te leven in de persoon die uitgebeeld wordt; in dit geval beurtelings de rol van knecht en van koning. Spelenderwijs ervaren de congresgangers dat de koningsrol niet alleen meer enthousiasme maar ook een grotere dosis overtuigingskracht met zich meebrengt. Iedereen heeft beide rollen in zich. Alleen onder stress neigen mensen meer naar knechtengedrag, verklaart Pacelle van Goethem. Daarom benadrukt ze nog maar eens het belang van ontspanning als cruciale voorwaarde voor succesvol overtuigen. Uiterlijk versus authentiek Ook uitstraling heeft effect. Begerenswaardige attributen als dure auto s of modieuze kleding kunnen charisma vergroten, erkent Pacelle van Goethem. Maar nog meer invloed gaat uit van zogenoemde externe validatie: derden laten vertellen over je kwaliteiten. Omdat plaatjes meer zeggen dan praatjes is de afsluiter een fotogalerij met onder anderen Marilyn Monroe, John F. Kennedy en Michael Jackson. Na zo n lange, warme, intensieve dag ligt een gekscherend antwoord op de vraag wat hebben deze mensen gemeen voor de hand: Ze zijn dood! Aan de hand van het bedoelde antwoord Al deze mensen zijn unieke, authentieke rolmodellen geeft de workshopleidster nog even de doeltreffendste tactiek voor overtuigingskracht: houd je authenticiteit levend. Gewoon jezelf blijven. Zo n typisch Hollands advies dat al tientallen jaren geldt. Misschien wel het beste houvast in een wereld die voortdurend verandert. ok management 4, december

16 Twee decennia dynamiek Terugblik op twintig jaar NVLO Een goede beroepsvereniging is een afspiegeling van haar achterban. De naamsverandering in 2002 van NVHO de H stond voor Hoofden naar NVLO, is daarvan één uiting. Ook de aard van de vereniging en de sfeer op de congressen en themadagen hebben in de afgelopen twintig jaar veranderingen doorgemaakt, parallel aan de ontwikkelingen in de ziekenhuizen. Een karakterschets door de jaren heen. Tekst: Linda van Pelt I Illustratie: I Stockphoto Globalisering en de wereld als werkterrein: sinds de onbegrensde mogelijkheden van internet is het allemaal steeds gewoner. Maar ook vóór de grootschalige introductie van het wereldwijde web was er sprake van internationalisering. Zo ontstond het idee voor de oprichting van de NVHO (Nederlandse Vereniging Hoofden Operatieafdeling) tijdens het wereldcongres voor operatieverpleegkundigen in Wenen in De wereldcongressen werden georganiseerd door de Amerikaanse vereniging van operatieverpleegkundigen AORN. Een belangrijke rol bij het op vaderlandse schaal in praktijk brengen van dit idee speelde mevrouw Ger Folmer. Zij was al jarenlang actief betrokken bij de organisatie van congressen voor OK-personeel in de Nederlandse ziekenhuizen. De oprichting van een club voor leidinggevenden zag zij als verlengstuk. Zo organiseerde zij het NVHO-oprichtingscongres in theater Musis Sacrum te Arnhem. Ook een hoofdsponsor voor de nieuwe vereniging was snel gevonden, dankzij de goede connecties van mevrouw Folmer met Johnson & Johnson. Goede afspiegeling Het eerste jaar na de oprichting in 1991 zwaaide mevrouw Cor Bolthe de voorzittershamer. Een vrouw in het bestuur en nog wel op een belangrijke positie vond ik een goede zaak, zegt Pim Vooys, die Bolthe ruim een jaar later opvolgde als NVHO-voorzitter. Hij had er toen al ruim tien jaar LVO-bestuur op zitten, waarvan een flink aantal jaar als voorzitter. Eigenlijk vond ik het wel genoeg geweest, vertelt Vooys, tegenwoordig planningscoördinator in Medisch Centrum Haaglanden. Ik hoefde niet zo nodig opnieuw in de picture te staan. Bovendien zaten er in mijn optiek te weinig vrouwen 16 ok management 4, december 2011

17 de tegenstrijdige belangen van betrokkenen. Het vergt veel flexibiliteit om daar een gulden middenweg in te vinden. Kentering De vertrouwde thuisbasis voor de NVHO-congressen werd sportcentrum Papendal. De jaarvergaderingen, op wisselende locaties in het land, hadden een belangrijke sociale functie. De NVHO was een vrij hechte club met een ons-kent-onsmentaliteit en jubilea werden aangegrepen voor sportieve ontspanning en vermaak. Zoals een feestweekend op Ameland bij het eerste lustrum en vaartochten door Giethoorn en op de Friese meren. Er was toen nog geen sprake van dat het roer om zou moeten. De congressen werden goed bezocht, dankzij de harde kern van vertrouwde gezichten. Ook de grote aanwezigheid van het bedrijfsleven tijdens de NVHO-congressen was toen bijna vanzelfsprekend. Meestal waren er meer dan dertig firma s die ter plekke een stand inrichtten. Dit bracht de bezoekers in aanraking met nieuwe ontwikkelingen, en de sponsorgelden gaven de vereniging een stevige financiële basis. Vooys: Hierdoor konden we het ons ook veroorloven om bijzondere gastsprekers uit te nodigen, zoals Barry Hughes en Hans van Breukelen. En bij het tienjarig jubileum Gerard Cox. De NVHO begon ook met het organiseren van themamiddagen op diverse locaties in het land. Deze middagen waren bescheidener van opzet dan het congres, maar niet minder succesvol. Onder meer dankzij de actuele thema s: automatisering op de OK, regelgeving rond de Arbeidstijdenwet en de invoering van adv-dagen. Rond de overgang naar het nieuwe millennium kwam de kentering. Het aantal deelnemers aan congressen en themamidda- in het bestuur. Dat was geen goede afspiegeling van de werkvloer, want daar waren vrouwen juist oververtegenwoordigd. Er waren alleen weinig gegadigden voor het NVHO-bestuur, in het bijzonder voor de voorzitterspost. Vooys begon een nieuwe, langdurige, bestuursperiode. Mensen persoonlijk vragen voor een bestuursfunctie levert meer succes op dan een anonieme oproep, luidt zijn ervaring. In de loop der jaren heb ik zelf ook diverse mensen in mijn netwerk rechtstreeks benaderd. Vaak met succes. Qua loopbaanontwikkeling was Pim Vooys geknipt voor de voorzittersrol. Begin jaren zeventig begon hij aan zijn opleiding tot operatieassistent in het Bronovo-ziekenhuis ( In een van de eerste lichtingen van studenten zonder verpleegkundige achtergrond ). Hij klom op tot hoofd OK in Sint Antoniushove. Vanuit die positie begreep ik goed hoe stressvol de situatie is waarin veel OK-leidinggevenden verkeren, onder meer door De eerste nieuwsbrief uit ok management 4, december

18 Vanaf 2008 is OK Management hét vakblad voor het leidinggevenden van operatieafdelingen. gen liep terug; vertrouwde gezichten verdwenen. Er kwamen wel nieuwe voor in de plaats, maar beduidend minder. Voor het eerst vertoonde het NVHO-ledenaantal een dalende lijn. Dit had direct gevolgen voor het aantal stands op de NVHO-bijeenkomsten. Door de teruglopende bezoekersaantallen waren die voor het bedrijfsleven minder interessant. Bovendien bleven door de concentratie en schaalvergroting in het bedrijfsleven ook minder in de gezondheidszorg actieve organisaties over voor afzonderlijke acte de présence. Managers nieuwe stijl Pim Vooys weet haarfijn de vinger op de zere plek te leggen. Die neergang in NVHO-opkomst en -ledenaantal had alles te maken met de fusiegolf in de ziekenhuiswereld. Veel zelfstandige ziekenhuizen gingen gezamenlijk verder, onder grootschalige aansturing. Dat had eveneens gevolgen voor de organisatie van de OK-complexen. Deze veranderden meer en meer in omvangrijke afdelingen, verdeeld over verschillende locaties, aangestuurd door een divisiemanager. Bovendien kregen de managers nieuwe stijl naast de operatieafdeling ook andere afdelingen onder hun hoede, zoals de centrale sterilisatieafdeling, intensive care of spoedeisende hulp. De traditionele rol van hoofd OK begon langzaamaan te verdwijnen. Naast de snelle veranderingen in de ziekenhuiswereld kwam er een groot verloop in OK-aansturing. Dit kwam door zowel onzekerheid over de toekomst als de stressvolle spilpositie in die functie. Voor de NVHO was dit aanleiding tot strategische stappen. Allereerst koos de vereniging een nieuwe naam, die de lading beter zou dekken. In 2002 veranderde NVHO in NVLO ; de H van Hoofden maakte plaats voor de L van Leidinggevenden. Daarnaast nam het bestuur het initiatief tot een innovatief project: het opleiden van ervaren OK-hoofden om beginnende collega s te coachen op hun werkplek. Op die manier zou de intern opgebouwde kennis en ervaring niet langer verloren gaan door het vertrek van leidinggevenden naar bijvoorbeeld het bedrijfsleven, motiveert Pim Vooys. Helaas is het plan nooit goed van de grond gekomen, mede doordat ziekenhuizen weinig bereid waren te investeren in het trainingsproject. Een mislukte kans, want volgens mij hadden ze hiermee het verloop in de OK-aansturing succesvol kunnen terugdringen en bovendien kunnen besparen op het inhuren van dure externe interim-managers. Zzp-managers De discussie of interim-managers al dan niet lid konden worden van de NVLO kwam hiermee in een nieuw licht te staan. Aanvankelijk neigde het bestuur naar tegen. Naarmate echter de inzet van externe leidinggevenden (zelfstandigen of vertegenwoordigers van een particulier bureau) groeide, waren ook zij welkom bij de club. De motivatie hiervoor was dat een vereniging een afspiegeling moet zijn van de achterban, legt Vooys uit. Het betekent stilstand en daarmee achteruitgang als je de ogen voor zo n nieuwe ontwikkeling blijft sluiten. Een van die managers uit de nieuwe lichting is de huidige NVLOvoorzitter Eduard Monteban. Bij zijn aantreden in november 2005 was hij interim-manager bij HighCare. Sinds een half jaar is hij bedrijfsleider operatiekamer in het ZGT in Almelo en Hengelo. Ik was pas relatief kort NVLO-lid en vond dat bepaalde zaken anders en zelfs beter konden, vertelt hij. Maar met alleen denken schiet je niets op. Ik vond dat ik ook de bereidheid moest hebben om me daarvoor in te zetten. Montebans motivatie om in het NVLO-bestuur zitting te nemen, leidde al snel tot de voorzitterspost, want Pim Vooys vond het na dertien jaar tijd voor vers bloed. 18 ok management 4, december 2011

19 Media-aandacht voor NVLO-gezicht Tijd, energie, verantwoordelijkheid en loyaliteit: dat is wat je van een voorzitter verwacht. En dit waren ook precies de vier ingrediënten waarmee Eduard Monteban zijn nieuwe taak wilde kruiden. Ik was van mening dat het NVLO-bestuur te ver van de vereniging afstond, blikt hij terug op zijn beginperiode, nu zes jaar terug. Verder moesten we volgens mij meer ruchtbaarheid geven aan onze club, meer aan de weg timmeren. Ik had het vertrouwen dat daardoor ook het ledenaantal weer zou gaan groeien. De beoogde publiciteit kwam onder meer met minder rooskleurige gebeurtenissen, zoals de brand in het Twenteborg Ziekenhuis in Almelo. Als gezicht van de NVLO werd Monteban regelmatig naar zijn mening gevraagd en geciteerd in de pers. Omgaan met de media leer je pas goed in de praktijk, heeft hij ervaren. Ik ben best ambitieus en vind het prima om in de schijnwerpers te staan, maar soms kunnen uitspraken een geheel eigen leven gaan leiden. Iets wat Eduard Monteban lang zal bijblijven, is de publiciteit voor de opleiding buitendienstmedewerker op de operatiekamer. Die had de NVLO laten ontwikkelen om externe vertegenwoordigers zonder medische ervaring die regelmatig op de OK komen meer OK-proof te maken. Dat gebeurt tijdens een vierdaagse cursus rond aspecten als steriliteit, infectiepreventie, luchtbeheersing, anesthesie, omlopen en gedrag op de OK in algemene zin. In het vuur van het gesprek met een journalist om nut en noodzaak van de NVLO-training te benadrukken, liet Monteban zich ontvallen dat mensen die gisteren nog stofzuigers verkochten nu vertegenwoordiger zijn van medische apparatuur en instrumentaria. De gigantische media-aandacht die deze uitspraak enigszins uit de context wist te trekken, overviel de NVLO-voorzitter. De reacties waren wisselend. Zo was er zelfs een leverancier die zich zo aangesproken voelde dat hij mij uitnodigde voor een uitgebreid persoonlijk gesprek. En mijn uitspraak haalde zelfs het Radio 1-journaal. Sinds die tijd realiseer ik me nog nadrukkelijker hoe voorzichtig je moet zijn in omgang met de media. In ieder geval stond de NVLO wel in het brandpunt van de belangstelling. Samen sterk Het zal niet alleen de zuigende werking van Montebans pakkende uitspraken geweest zijn, maar het NVLO-ledenaantal kreeg een fikse boost. In de achterliggende zes jaar is de vereniging gegroeid van 130 naar 170 leden. Procentueel een grote groei, constateert de voorzitter tevreden. Ook de vernieuwing en verjonging onder de leden vindt hij winst. Het karakter van onderlinge contacten is ook innovatiever geworden. In het verleden ging het vooral om netwerken en het uitwisselen van (werk)ervaringen. Tegenwoordig is de NVLO veel meer een platform waarop de leden elkaar inlichten en informeren. Die uitwisseling van actuele ontwikkelingen maakt het makkelijker om over de gehele linie bij te blijven. Als leidinggevende op de OK word je veel meer dan vroeger geconfronteerd met strikte regelgeving, dwingend opgelegde procedures en scherpe controles door onder meer MediRisk en de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Door krachtenbundeling via de NVLO staan we samen sterker. Leren delegeren De medische sector is aan voortdurende verandering onderhevig, en een vereniging als de NVLO moet daarin mee. Zo krijgt marktwerking tegenwoordig veel meer aandacht dan voorheen. Alle veranderingen hebben ook consequenties voor leiderschapsstijlen. Binnen de strikte regelgeving en de krappe budgetten moeten leidinggevenden roeien met de riemen die ze hebben. Het is de doelstelling van onze vereniging om daarvoor de juiste handreiking te doen, aldus Eduard Monteban. De NVLO-congressen zijn vooral gericht op specifieke leiderscompetenties. Een leidinggevende is geen duizendpoot en moet dus kunnen delegeren. Daarbij is het uitermate belangrijk om zelf wel het volledige overzicht te houden. Als moderne leidinggevende ben je voorwaardenscheppend en faciliterend. In de praktijk ligt de zwakke schakel vaak niet bij bedrijfsmatige aspecten, merkt Monteban, maar meer op het vlak van communicatie en in de relationele sfeer. Er zijn nu eenmaal veel typen mensen, en het is lang niet altijd gemakkelijk om die allemaal in harmonie met elkaar te laten samenwerken. OK-werk is mensenwerk, zelfs het product is een mens. Om dat alles in goede banen te leiden, moet je als leidinggevende een uitstekend fingerspitzengefühl hebben voor intermenselijke contacten. Het is de NVLO-missie om hierbij ondersteuning te bieden. Met de beperkte middelen, tijd en energie mogen we best tevreden zijn over wat we doen voor de positie van de OK-leidinggevenden. Maar het kan natuurlijk altijd beter. ok management 4, december

20 Hoofd OK Ans Detert Oude Weme over leiderschap en veiligheid op de OK: Het draait om empowerment Hoe kun je als manager de patiëntveiligheid in je ziekenhuis bevorderen? Een belangrijke taak, die in de NTA 8009 is vastgelegd. Hoofd OK Ans Detert Oude Weme vertelt hoe zij het aanpakt. Tekst en foto s: Georgette Lageman, senior communicatieadviseur VMS Veiligheidsprogramma 20 ok management 4, december 2011

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS Huisartsenpraktijk Dalfsen ARGO BV 2014 Rapportage wachtkamerinterview Inleiding Onder de cliënten van huisartsenpraktijk Dalfsen zijn de afgelopen 2 jaren tevredenheidsonderzoeken

Nadere informatie

Timemanagement? Manage jezelf!

Timemanagement? Manage jezelf! Timemanagement? Manage jezelf! Trefwoorden Citeren timemanagement, zelfmanagement, stress, overtuigingen, logische niveaus van Bateson, RET, succes citeren vanuit dit artikel mag o.v.v. bron: www.sustrainability.nl

Nadere informatie

Evaluatie Kennissessie met en bij Philips Healthcare 25 november 2014

Evaluatie Kennissessie met en bij Philips Healthcare 25 november 2014 Evaluatie Kennissessie met en bij Philips Healthcare 25 november 2014 Verwachting en aanbeveling Heeft de bijeenkomst aan jouw verwachting voldaan? Toelichting: Erg goede sprekers, zoals gebruikelijk.

Nadere informatie

Gedragscode. Gewoon goed doen

Gedragscode. Gewoon goed doen Gedragscode Gewoon goed doen 2 Inhoudsopgave pagina 1. Missie, ambitie en kernwaarden 4 2. Gewoon goed doen 5 3. Waarom een gedragscode? 6 4. Omgaan met de patiënt/klant: respectvol en gastvrij 7 5. Professioneel

Nadere informatie

Managers en REC-vorming ----- GEEN VOORUITGANG ZONDER VOORTREKKERS

Managers en REC-vorming ----- GEEN VOORUITGANG ZONDER VOORTREKKERS @ ----- Managers en REC-vorming ----- AB ZONDER VOORTREKKERS GEEN VOORUITGANG De wereld van de REC-vorming is volop beweging. In 1995 werden de eerste voorstellen gedaan en binnenkort moeten 350 scholen

Nadere informatie

Zorginnovatie bij CZ

Zorginnovatie bij CZ Zorginnovatie bij CZ Het zorglandschap verandert snel, innovatie is nodig CZ groep wil de zorg nu en op lange termijn breed toegankelijk, goed en betaalbaar houden. Wij voelen een grote verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Mijn 7 grootste inzichten in ICT in de zorg uit de afgelopen 15 jaar

Mijn 7 grootste inzichten in ICT in de zorg uit de afgelopen 15 jaar Mijn 7 grootste inzichten in ICT in de zorg uit de afgelopen 15 jaar Gebaseerd op ervaringen die ik opdeed in meer dan 10 verschillende ziekenhuizen Mirjan van der Meijden Zorginformatisering Vooraf In

Nadere informatie

Beoordelingsformulieren

Beoordelingsformulieren Beoordelingsformulieren In elke prestatie zitten zoals hierboven uiteengezet (p. 81) vijf elementen verpakt. Het Takenblad is daarop gebaseerd. Om elk van die vijf elementen grondig te kunnen beoordelen

Nadere informatie

De VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft)

De VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft) De VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft) Inleiding Veel mensen ervaren moeilijkheden om werk te vinden te behouden, of van baan / functie te veranderen. Beperkingen, bijvoorbeeld

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Ik ben als bestuurder in deze provincie bijzonder geïnteresseerd in de kansen van nieuwe energie voor onze kenniseconomie.

Ik ben als bestuurder in deze provincie bijzonder geïnteresseerd in de kansen van nieuwe energie voor onze kenniseconomie. Welkomstwoord van Jan Franssen, Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland, bij het Lustrumcongres 'Geothermal Heat is Cool' van het Platform Geothermie, Den Haag, 24 oktober 2012 ---------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Welkom in het Horizon College

Welkom in het Horizon College Welkom in het Horizon College Bij het Horizon College maken we onze naam waar: we geven middelbaar beroepsonderwijs dat bij jou past en jouw horizon groter maakt. We leren je niet alleen een vak met toekomst,

Nadere informatie

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken!

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! Dé expert in praktische apotheektrainingen E-PAPER Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! 1 Inhoudsopgave De cliënt en ik 3 Weet jij nog waarom je in de apotheek wilde

Nadere informatie

Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling.

Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Leerzaam, leuk, nieuwe contacten opgedaan, nieuwe ideeën. Het open Space concept is geweldig. Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Ontspannen maar

Nadere informatie

Anderhalvelijns zorg Hoe maak je het succesvol?

Anderhalvelijns zorg Hoe maak je het succesvol? Anderhalvelijns zorg Hoe maak je het succesvol? Anderhalvelijnszorg Combinatie generieke eerstelijnszorg en specialistische tweedelijnszorg - Generalistische invalshoek : uitbreiding geïntegreerde eerstelijns

Nadere informatie

Sterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.

Sterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging. FC 60 C 22 M 21 Y 10K PMS 549 FC 0 C 54 M 100 Y 0 K PMS 144 Sterker met Stoma door jouw ervaring te delen Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.nl

Nadere informatie

Over strategische personeelsplanning in een veranderend ziekenhuislandschap en de rol van OR

Over strategische personeelsplanning in een veranderend ziekenhuislandschap en de rol van OR Over strategische personeelsplanning in een veranderend ziekenhuislandschap en de rol van OR Medezeggenschapsdag StAZ Driebergen, 12 november 2015 Chris-Jan van Leeuwen Onno Verbaas PFZW HR Advies 1 CAO

Nadere informatie

Nederlandse werkgevers en duurzame inzetbaarheid

Nederlandse werkgevers en duurzame inzetbaarheid 1 Nederlandse werkgevers en duurzame inzetbaarheid Inleiding Het streven naar gezonde werknemers die zo weinig mogelijk ziek zijn is een streven van iedere werkgever. Het werken aan duurzame inzetbaarheid

Nadere informatie

Stand van zaken: introductie Menzis

Stand van zaken: introductie Menzis Stand van zaken: introductie Menzis Coöperatie Sturen op kwaliteit, prijs en volume 2,1 miljoen verzekerden 2.500 medewerkers 5,2 miljard premie (inclusief AnderZorg en Azivo) Menzis garandeert de beschikbaarheid

Nadere informatie

Zorgvastgoed innovatief en financieel verantwoord. Fred Bisschop

Zorgvastgoed innovatief en financieel verantwoord. Fred Bisschop Zorgvastgoed innovatief en financieel verantwoord Fred Bisschop Financiering op basis van de businesscase De businesscase beslaat een lange periode en wordt door verschillende actoren bepaald Financiers

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

Adviesrapport Decentralisatie Jeugdzorg Wageningen 2013

Adviesrapport Decentralisatie Jeugdzorg Wageningen 2013 Adviesrapport Decentralisatie Jeugdzorg Wageningen 2013 Jongerenraad Wageningen Adviesnr. : 1 Datum : 29-05-2013 Colofon De Jongerenraad, een adviesorgaan van de gemeente Wageningen, is geïnstalleerd in

Nadere informatie

Rotterdams Ambassadrices Netwerk

Rotterdams Ambassadrices Netwerk De ambassadrice als werver van inburgeraars 1. Inleiding; eigen ervaringen 2 A. Wat is werven 2 B. Het belang van werven 2 C. Verwachtingen 3 D. Rollenspel 4 E. Opdracht 4 2. Voortraject: 4 A. Doel 4 B.

Nadere informatie

10 Innovatielessen uit de praktijk 1

10 Innovatielessen uit de praktijk 1 10 Innovatielessen uit de praktijk 1 Geslaagde gastoudermeeting levert veel ideeën op voor innovatie! Wat versta ik onder innoveren? Innoveren is hot. Er zijn vele definities van in omloop. Goed om even

Nadere informatie

Leren om van elkaar te leren

Leren om van elkaar te leren Leren om van elkaar te leren Samenwerking en kennisdeling. De combinatie daarvan is voor directeur Zorgontwikkeling Hanneke Kooiman de sleutel tot het verbeteren van de zorgkwaliteit. ZORGONTWIKKELING

Nadere informatie

Uw gezondheid, Ons specialisme. De koers van Amphia van 2017 naar 2022

Uw gezondheid, Ons specialisme. De koers van Amphia van 2017 naar 2022 Uw gezondheid, Ons specialisme De koers van Amphia van 2017 naar 2022 In Amphia draait het om mensen en hun gezondheid. Iedereen heeft recht op uitstekende zorg én uitstekende service en aandacht: patiënten,

Nadere informatie

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,

Nadere informatie

Uit de burn-out Therapiegroep werkstresshantering

Uit de burn-out Therapiegroep werkstresshantering Uit de burn-out Therapiegroep werkstresshantering Albert Schweitzer ziekenhuis mei 2009 pavo 0202 Inleiding Als u last heeft van een burn-out door stress op het werk kunt u de therapiegroep werkstresshantering

Nadere informatie

Het hoeft niet groots en meeslepend te zijn. Tekst: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Het hoeft niet groots en meeslepend te zijn. Tekst: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Strategische personeelsplanning in stapjes Het hoeft niet groots en meeslepend te zijn Tekst: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Negentien gemeenten in West-Brabant willen in 2017 één gezamenlijke

Nadere informatie

Voorbeeldig onderwijs

Voorbeeldig onderwijs m a r i a va n de r hoe v e n Voorbeeldig onderwijs In de politieke arena wordt gedebatteerd over de vraag of het goed gaat met het Nederlandse onderwijs. Getuige het recente Oesorapport zijn we op onderdelen

Nadere informatie

De toekomst van uw ziekenhuis VISIE

De toekomst van uw ziekenhuis VISIE De toekomst van uw ziekenhuis 2012 VISIE 2016 MISSIE ZGT is hét gastvrije Twentse ziekenhuis waar de patiënt in goede handen is, waar medewerkers met plezier professioneel kunnen en willen werken en waar

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Doorbreek je belemmerende overtuigingen!

Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als

Nadere informatie

Business Lounge: uw klant aan de bestuurstafel!

Business Lounge: uw klant aan de bestuurstafel! Gaby Remmers: senior onderzoeker Blauw Research Drijfveer: organisaties helpen inzicht te krijgen in de kansen op een nog klantgerichtere dienstverlening Andre Heeling: onderzoeker Blauw Research Drijfveer:

Nadere informatie

Y-Publicaties Uitgeverij voor zorg welzijn sociale werkgelegenheid

Y-Publicaties Uitgeverij voor zorg welzijn sociale werkgelegenheid Y-Publicaties biedt complete vakinformatie voor professionals in zorg, welzijn en sociale werkgelegenheid. In vakbladen, vakliteratuur en digitaal. Zo blijft u als professional niet alleen bij in uw vak,

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

Gezondheidszorg in 2020

Gezondheidszorg in 2020 Gezondheidszorg in 2020 Een transitieproces Ida Spelt huisarts in Wassenaar kwaliteitsfunctionaris bij ELZHA Leerdoelen Inzicht in de zorgkosten tussen nu en 2020 Inzicht in organisatie van zorg in het

Nadere informatie

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen

Nadere informatie

Leeftijdbewust personeelsbeleid De business case

Leeftijdbewust personeelsbeleid De business case Leeftijdbewust personeelsbeleid De business case Inleiding Binnen de sector ziekenhuizen is leeftijdsbewust personeelsbeleid een relevant thema. De studie RegioMarge 2006, De arbeidsmarkt van verpleegkundigen,

Nadere informatie

Plenaire opening. Themamiddag Wil ik het weten? En dan? 28 september 2013

Plenaire opening. Themamiddag Wil ik het weten? En dan? 28 september 2013 Plenaire opening Themamiddag Wil ik het weten? En dan? 28 september 2013 Opening door Anke Leibbrandt Iedereen wordt van harte welkom geheten namens de BVN en de programmacommissie erfelijkheid (betrokken

Nadere informatie

Positieve verpleegkunde: op weg naar een bloeiende samenleving!

Positieve verpleegkunde: op weg naar een bloeiende samenleving! Van Kleef Lezing 10-12-2015 Spreker: Jan Walburg, Hoogleraar Positieve Psychologie, Universiteit van Twente Positieve verpleegkunde: op weg naar een bloeiende samenleving! Aan positieve psychologie kleeft

Nadere informatie

OVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT

OVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT E-blog OVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT Reeks: bestuurders over vitaliteit Colofon: einde artikel Wilma de Jong, lid van de Raad van Bestuur van BrabantZorg, is een kordate

Nadere informatie

Test over resultaatgericht managen en coachend leidinggevenden

Test over resultaatgericht managen en coachend leidinggevenden Test over resultaatgericht managen en coachend leidinggevenden zeker gedeeltelijk niet 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Voor discussies heb ik geen tijd, ík beslis. Medewerkers met goede voorstellen

Nadere informatie

GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR

GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR Altijd al gezocht naar een trainingsconcept voor uw medewerkers waar je meteen van zegt: GewoonDoen! Nu is deze kans eindelijk aanwezig en wel voor een deelnameprijs van

Nadere informatie

Nieuwsbrief December 2013 Nummer 1

Nieuwsbrief December 2013 Nummer 1 Nieuwsbrief December 2013 Nummer 1 Start brede school Steenvoorde Met deze nieuwsbrief informeren wij jou als medewerker van de toekomstige brede school Steenvoorde over de voortgang van onze brede school.

Nadere informatie

Contacten die het verschil maken

Contacten die het verschil maken n ie u w s b r ie f Spotlight on Anke Van Der Heijden, Case Manager FOCUS VAN DE MAAND: Contacten die het verschil maken de best doctors stichting: in Mei 2014 Ik hoor regelmatig van patiënten dat ze het

Nadere informatie

ZES VORMEN VAN GEZAG

ZES VORMEN VAN GEZAG ZES VORMEN VAN GEZAG OVER LEIDERSCHAP VAN DE ONDERNEMINGSRAAD Gezag is in de moderne maatschappelijke verhoudingen steeds minder vanzelfsprekend. Er is sprake van een verschuiving van verkregen gezag (op

Nadere informatie

Medewerkerbetrokkenheid. 1. Werk aan medewerkertevredenheid. Betrokkenheid uit jezelf. Waarom zou iemand het maximale inzetten voor een werkgever?

Medewerkerbetrokkenheid. 1. Werk aan medewerkertevredenheid. Betrokkenheid uit jezelf. Waarom zou iemand het maximale inzetten voor een werkgever? Dat is de vraag! Natuurlijk is werk nog steeds vanzelfsprekend voor mensen maar het is niet meer zo vanzelfsprekend om voor de duur van het leven die ene baas te kiezen. Mensen maken enorm veel keuzes.

Nadere informatie

Medewerkerstevredenheidsonderzoek

Medewerkerstevredenheidsonderzoek Medewerkerstevredenheidsonderzoek Dit medewerkerstevredenheidsonderzoek bestaat uit een aantal standaard onderwerpen die vaak gebruikt worden in medewerkerstevredenheidsonderzoeken. Afhankelijk van de

Nadere informatie

ZO WORDEN VERGADERINGEN INTERESSANT VOOR JE. 4 SIMPELE TACTIEKEN

ZO WORDEN VERGADERINGEN INTERESSANT VOOR JE. 4 SIMPELE TACTIEKEN E-BLOG ZO WORDEN VERGADERINGEN INTERESSANT VOOR JE. 4 SIMPELE TACTIEKEN In carriere Zo worden vergaderingen interessant voor je. 4 simpele tactieken De vergadering is bij uitstek een plaats waar je kunt

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

Leren en werken bij Laurentius. Operatieassistent & Anesthesiemedewerker

Leren en werken bij Laurentius. Operatieassistent & Anesthesiemedewerker Leren en werken bij Laurentius Operatieassistent & Anesthesiemedewerker Mensen opleiden vinden we belangrijk in het Laurentius Ziekenhuis. Daarom zorgen we voor een goede leeromgeving en investeren we

Nadere informatie

Samenvatting uit het Tevredenheidsonderzoek 2012 / 2013

Samenvatting uit het Tevredenheidsonderzoek 2012 / 2013 Samenvatting uit het Tevredenheidsonderzoek 2012 / 2013 Onderzoek is uitgevoerd en gerapporteerd door Panteia in opdracht van Loopbaankamer Tilburg Bronvermelding van hieronder vermeldde gegevens: Panteia,

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Dames en heren, [Inleiding] Ik vind het wel leuk, maar ook een beetje spannend. Maar moet

Nadere informatie

FACTSHEET. Voorlegger bij rapport Schaal- en synergieeffecten bij de spoedeisende hulp, IPSE studies, juli 2013

FACTSHEET. Voorlegger bij rapport Schaal- en synergieeffecten bij de spoedeisende hulp, IPSE studies, juli 2013 FACTSHEET Voorlegger bij rapport Schaal- en synergieeffecten bij de spoedeisende hulp, IPSE studies, juli 2013 De spoedeisende hulp (SEH) staat volop in de belangstelling van het beleid. Het aantal SEH-locaties,

Nadere informatie

Visiedocument Zorggroep Almere 2010-2015. Goede maat en juiste toon

Visiedocument Zorggroep Almere 2010-2015. Goede maat en juiste toon Visiedocument Zorggroep Almere 2010-2015 Goede maat en juiste toon 0 2015 2010 2015 2010 2015 0 2015 2010 2015 2010 2015 2010 2015 2010 2015 2010 0 2015 2010 2015 2010 2015 2010 2015 2010 2015 2010 2015

Nadere informatie

Hoe bent u bij Little People terecht gekomen?

Hoe bent u bij Little People terecht gekomen? Resultaten enquête Little People Hoe bent u bij Little People terecht gekomen? Via internet Via kennissen/vrienden/bekenden Anders nl. 33% 24% 43% Anders nl. Via directeur Paesacker Advertentie krant Via

Nadere informatie

Inge Test 07.05.2014

Inge Test 07.05.2014 Inge Test 07.05.2014 Inge Test / 07.05.2014 / Bemiddelbaarheid 2 Bemiddelbaarheidsscan Je hebt een scan gemaakt die in kaart brengt wat je kans op werk vergroot of verkleint. Verbeter je startpositie bij

Nadere informatie

Hans van Rooij VERSTAG

Hans van Rooij VERSTAG Hans van Rooij VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Groei in Leiderschap & Management - Jaaropleiding

Groei in Leiderschap & Management - Jaaropleiding Groei in Leiderschap & Management - Jaaropleiding Zakenwijzer Het is tijd voor nieuw en ander leiderschap en management We kunnen ons niet meer verloven te blijven doen wat we deden. Als alles verandert,

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

COMMUNICEREN VANUIT JE KERN

COMMUNICEREN VANUIT JE KERN COMMUNICEREN VANUIT JE KERN Wil je duurzaam doelen bereiken? Zorg dan voor verbonden medewerkers! Afgestemde medewerkers zijn een belangrijke aanjager voor het realiseren van samenwerking en innovatie

Nadere informatie

Irma Steenbeek VERSTAG

Irma Steenbeek VERSTAG Irma Steenbeek VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur 1 Les één Welkom bij deze e-cursus waarin we je zullen laten zien hoe jij groter kunt worden en je problemen kleiner! Zijn er

Nadere informatie

Gids voor werknemers. Rexel, Building the future together

Gids voor werknemers. Rexel, Building the future together Gids voor werknemers Rexel, Building the future together Editorial Beste collega s, De wereld om ons heen verandert snel en biedt ons nieuwe uitdagingen en kansen. Aan ons de taak om effectievere oplossingen

Nadere informatie

Sta zonder twijfels en vragen, vol overtuiging en vreugde, in jouw authentieke kracht! Dit zegt een enthousiast gebruiker van deze planner:

Sta zonder twijfels en vragen, vol overtuiging en vreugde, in jouw authentieke kracht! Dit zegt een enthousiast gebruiker van deze planner: Boetseweg 47 7895 AV Roswinkel telefoon: 0591 785 780 www.jolandalinders.com e-mail: info@jolandalinders.com IBAN: NL32 KNAB 0729 6439 99 BIC: KNABNL2H KvK nummer: 59561742 BTW nummer: NL155366701B02 Alsjeblieft!

Nadere informatie

omgeving wereld regie vanuit de jongere Jongeren leren organiseren

omgeving wereld regie vanuit de jongere Jongeren leren organiseren Jongeren leren organiseren Hoe kunnen jongeren regie hebben over eigen handelen en toch in verbinding zijn met alles om hen heen? Hoe verstaan jongeren de kunst om te bouwen aan netwerken, om een positie

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

De patiënt wil één aanspreekpunt, de huisarts lagere. werkdruk en de verzekeraar goede zorg voor het geld.

De patiënt wil één aanspreekpunt, de huisarts lagere. werkdruk en de verzekeraar goede zorg voor het geld. Discussie zorgverleners over ontwikkeling eerstelijns spoedzorg : De patiënt wil één aanspreekpunt, de huisarts lagere werkdruk en de verzekeraar goede zorg voor het geld. De inwoner van Noord-Nederland

Nadere informatie

Integraal of Huisartsgeneeskundig?

Integraal of Huisartsgeneeskundig? Integraal of Huisartsgeneeskundig? Blik op zorg-ict vanuit vier verschillende kanten Bas Leerink 7 april 2017 Verantwoording Vanuit 4 verschillende rollen/gezichtspunten 4 ontwikkelingen die van invloed

Nadere informatie

CASE STUDY JOANKNECHT & VAN ZELST DENKT VOORUIT

CASE STUDY JOANKNECHT & VAN ZELST DENKT VOORUIT Exact Online CASE STUDY JOANKNECHT & VAN ZELST DENKT VOORUIT www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY GROEI DOOR PROACTIEF ADVIES Het gaat goed bij Joanknecht & Van Zelst: dit Eindhovens

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

Het gedragmodel. 1. Inleiding

Het gedragmodel. 1. Inleiding Het gedragmodel 1. Inleiding Het gedragmodel is een NLP-techiek, ontwikkeld door Peter Dalmeijer (zie www.vidarte.nl) en Paul Lenferink. Het model leert ons feedback te geven waarbij we anderen op hun

Nadere informatie

Together is better Talent.Samenwerking.Ontwikkeling.Toewijding.

Together is better Talent.Samenwerking.Ontwikkeling.Toewijding. Together is better Together is better Talent.Samenwerking.Ontwikkeling.Toewijding. The way we work In een tijd waarin de arbeidsmarkt krap is en de vraag naar talent steeds groter wordt werkt het maar

Nadere informatie

Een vertrouwd thuis, een huiskamer zaterdag, 13 oktober 2012 00:00. Willem Braak

Een vertrouwd thuis, een huiskamer zaterdag, 13 oktober 2012 00:00. Willem Braak Willem Braak Maandag 15 oktober start Opleidingscentrum Granbeeuw met een fundraiser voor een nieuw initiatief: Vrienden van Opleidingscentrum Granbeeuw. Het bedrijfsleven zal benaderd en aangemoedigd

Nadere informatie

Hoe vind ik mijn droombaan?

Hoe vind ik mijn droombaan? Hoe vind ik mijn droombaan? Denk eens aan een collega of vriend van je die in jou ogen een droombaan heeft. Hij is niet alleen goed in zijn werk, maar geniet er ook elke dag met volle teugen van. Anderen

Nadere informatie

Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak

Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak Inhoud Inleiding 3 Stap 1 De noodzaak vaststellen 4 Stap 2 De business case 5 Stap 3 Probleemverdieping 6 Stap 4 Actieplan 8 Stap 5

Nadere informatie

Post-hbo opleiding seksuologie

Post-hbo opleiding seksuologie Post-hbo opleiding seksuologie mensenkennis Plezierige overdracht, de docent spreekt uit ervaring en brengt veiligheid en openheid in de groep door haar respectvolle wijze van benaderen. Top! Post-hbo

Nadere informatie

Als u klachten heeft...

Als u klachten heeft... Als u klachten heeft... Bent u niet tevreden? Wij, Raad van Bestuur, medewerkers en artsen van het willen graag dat u tevreden bent over uw medische behandeling. Ook willen we dat u zich welkom voelt bij

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Veranderen doet pijn. Dat moet je bespreekbaar maken

Veranderen doet pijn. Dat moet je bespreekbaar maken LEREND VERANDEREN IN HAARLEMMERMEER Veranderen doet pijn. Dat moet je bespreekbaar maken Tekst: Fenny Brandsma / Fotografie: Kees Winkelman Wie in een organisatie succesvol veranderingen wil realiseren,

Nadere informatie

Magie voor het verkopen van je huis Leer hoe je in korte tijd je huis kunt verkopen en ook nog voor een gunstige prijs. Desirée

Magie voor het verkopen van je huis Leer hoe je in korte tijd je huis kunt verkopen en ook nog voor een gunstige prijs. Desirée Life Coach Désirée Snelling Berg Magie voor het verkopen van je huis Leer hoe je in korte tijd je huis kunt verkopen en ook nog voor een gunstige prijs. Desirée 2011 Magie voor het verkopen van je huis

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Trade van de Week. Meeliften. op het succes. van BESI

Trade van de Week. Meeliften. op het succes. van BESI Trade van de Week Meeliften op het succes van BESI Wanneer we de in Nederland genoteerde aandelen bekijken sinds de start van 2009, dan komen we toch wel tot de conclusie dat BE Semiconductor N.V. (BESI)

Nadere informatie

Sport en Welzijn. Advanced Nursing Practice Masteropleiding Amsterdam

Sport en Welzijn. Advanced Nursing Practice Masteropleiding Amsterdam Gezondh Sport en Welzijn Advanced Nursing Practice Masteropleiding Amsterdam Gezondheid, Sport en Welzijn Masteropleiding Verpleegkundig Specialist De masteropleiding Advanced Nursing Practice (ANP) leidt

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

Opening seminar 2015 door voorzitter Elly Blanksma

Opening seminar 2015 door voorzitter Elly Blanksma Opening seminar 2015 door voorzitter Elly Blanksma Geachte aanwezigen, Hartelijk welkom op ons jaarlijkse seminar Klantgericht Verzekeren. Het Keurmerk viert zijn eerste lustrum. Vijf jaar Keurmerk is

Nadere informatie

Visie op verpleegkundige professionaliteit

Visie op verpleegkundige professionaliteit Visie op verpleegkundige professionaliteit Verpleegkundige professionaliteit en trots Verpleegkundigen zijn van cruciaal belang voor het leveren van kwalitatief hoogstaande zorg in het MCL. De afgelopen

Nadere informatie

Dichter bij elkaar. Strategie 2015-2019

Dichter bij elkaar. Strategie 2015-2019 Dichter bij elkaar Strategie 2015-2019 De zorg verandert. Vrijwilligers veranderen. De wensen van families veranderen. De maatschappij verandert. Ronald McDonald Huis Sophia Rotterdam wil klaar zijn voor

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht...

Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht... Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... 2 Tijd (duur)... 2 Locatie... 2 Materiaal...

Nadere informatie

Uitnodiging themadag Matchcare

Uitnodiging themadag Matchcare Graag nodigen wij u uit voor onze themadag Talentmanagement. Tijdens deze middag zullen wij u informeren en inspireren door middel van diverse workshops en sprekers, waaronder Prof. Dr. Victor A.F. Lamme.

Nadere informatie

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?

Nadere informatie

Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek

Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Welkom in de bibliotheek. Je gaat op ontdekking in de bibliotheek. Hierbij doe je een onderzoek naar verschillende soorten media; zoals

Nadere informatie

Eigen regie in de palliatieve fase

Eigen regie in de palliatieve fase Verwante begrippen Eigen regie in de palliatieve fase zelfmanagement Hanke Timmermans Opdracht film ZM Er volgt zo meteen een korte film van ca. 6 minuten, waarin zes mensen met een chronische ziekte aan

Nadere informatie

Speech Gerbrandy-debat

Speech Gerbrandy-debat Speech Gerbrandy-debat Goedemiddag allemaal, Woorden doen ertoe. Vandaag en toen. De woorden van premier Gerbrandy hebben een belangrijke rol gespeeld in de Nederlandse geschiedenis. Via de radio sprak

Nadere informatie