verslag Werkatelier Eiland van Schalkwijk 14 september 2009, Sint Michielschool, Schalkwijk

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "verslag Werkatelier Eiland van Schalkwijk 14 september 2009, Sint Michielschool, Schalkwijk"

Transcriptie

1 verslag Werkatelier Eiland van Schalkwijk 14 september 2009, Sint Michielschool, Schalkwijk

2

3 Inleiding Het Eiland van Schalkwijk is een bijzonder gebied in het zuiden van de regio Utrecht, omringd door de rivier de Lek, het Lekkanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal. Het Eiland valt met de dorpen Schalkwijk en Tull en t Waal binnen de gemeente Houten. Het gebied kenmerkt zich door een fraai open landschap, waardevolle natuurgebieden, een sterke landbouw, een rijke cultuurhistorie denk aan de forten van de Hollandse Waterlinie lintbebouwing en is een aantrekkelijk gebied om te wonen, werken en recreëren. Om ervoor te zorgen dat ook toekomstige generaties blijven genieten van een aantrekkelijk, leefbaar en vitaal Eiland van Schalkwijk, investeert de gemeente Houten fl ink in de toekomst van het Eiland van Schalkwijk. Actief inzetten op behoud en ontwikkeling van deze bijzondere kwaliteiten is immers de beste en enige optie om duurzame ontwikkeling mogelijk te maken. De uitwerking van de toekomstvisie is daarvoor een belangrijke eerste stap. Deze visie ontwikkelt de gemeente niet alleen. Bewoners, maatschappelijke organisaties, ondernemers, andere overheden, projectontwikkelaars en andere belanghebbenden denken en werken mee aan de visie. In verschillende bijeenkomsten wordt met alle belanghebbenden gesproken over de uitgangssituatie (de verkenningsronde), de wensen voor de toekomst voor (de scenarioronde), de haalbaarheid en consequenties, en de concept-visie. Naar verwachting wordt deze in 2010 ter vaststelling aan de gemeenteraad van Houten voorgelegd. Een eerste verkenningsronde is afgesloten. Er is kennis gemaakt en is kennis gedeeld. Een volgende, tweede stap naar de scenarioronde kan worden gemaakt, met de centrale vraag: wat wilt u voor de toekomst van het Eiland van Schalkwijk? In dit verslag zijn de uitkomsten in woord en beeld vastgelegd. Werkwijze Voor een scenario zijn bouwstenen nodig. Maandag 14 september 2009 werkten bewoners, maatschappelijke organisaties en marktpartijen samen aan de ruimtelijke opgave, door het overdenken, benoemen, verzamelen en bespreken van ideeën, plannen en projecten. Vier themagroepen bogen zich over de gewenste toekomstige ontwikkelingen. Een werkgroepvoorzitter (extern deskundige) begeleidde de groep als gespreksleider en als aanjager in het benoemen van kansen en mogelijkheden. De vraagstelling per thema, is geformuleerd en verbeeld in een inspiratieboekje, met de focus op mens, economie en milieu. De functie van de scenario s: De scenario s zijn een hulpmiddel tot het vormen van ideeën, plannen en projecten en om deze in beeld te brengen. De scenario s hebben ieder een element van duurzaamheid: mens (leefbaarheid), economie (recreatie, landbouw) en milieu (natuur&water, energie). Doel Doel van het atelier is het samen werken en denken aan kansen en ideeën. De inspiratie is in het gebied zelf te vinden, rijk als het is aan historie, ruimte, erfgoed, dorpskernen en bedrijven en de bewoners. Het inspiratieboekje scherpt de vaagstelling aan en confronteert de deelnemers met de bestaande situatie, wat is gewenst, en stelt vragen over een mogelijk toekomstige situatie: Wat wilt u voor de toekomst? INLEIDING 2

4 Sfeerimpressie van de avond Volop ideeën voor Eiland van Schalkwijk Zoektocht naar evenwicht tussen mens, milieu en economie Maandag 14 september is met een werkatelier een fl inke slinger gegeven aan de ontwikkeling van de toekomstvisie voor het Eiland van Schalkwijk. Bewoners, agrariërs, maatschappelijke organisaties en marktpartijen schoven aan om ideeën, plannen en projecten voor het Eiland te verzamelen en te bespreken. De boodschap aan alle deelnemers was: Denk in kansen. Oordelen en keuzes maken is voor later. De gemeente Houten is in 2009 gestart met het maken van een toekomstvisie voor het Eiland van Schalkwijk. Houten wil zo een kader scheppen voor een duurzame ruimtelijke ontwikkeling met ruimte voor landschap, natuur, water, landbouw, recreatie, cultuurhistorie, wonen en werken. Het Eiland is een prachtig open en agrarisch gebied met bijzondere kwaliteiten. Maar dat blijft niet vanzelf zo. Actief sturen op behoud en ontwikkeling van die kwaliteiten is de beste en enige optie voor een duurzame ontwikkeling van het Eiland van Schalkwijk. De concrete uitwerking naar een toekomstvisie is daarbij een belangrijke stap. De deelnemers aan het werkatelier ontmoeten elkaar, waar anders, op het Eiland in een schoolgebouw in het idyllische Schalkwijk. Procesmanager van de toekomstvisie en de gebiedsontwikkeling bij de gemeente Houten, Martie Meijer, doet de aftrap. Zij geeft haar blijk van waardering voor het feit dat zoveel mensen de moeite hebben genomen om vanavond aan de slag te gaan met de inhoud van de visie. Het is een bont gezelschap van inhoudsdeskundigen, vertegenwoordigers van belangenorganisaties, projectontwikkelaars, bewoners, agrariërs en gemeente. Al direct maakt Meijer duidelijk dat de gemeente tijdens deze avond vooral de deelnemers het woord wil geven: de gemeente faciliteert de avond. Het podium is aan u. Vanavond gaat er gewerkt worden, zo vertelt projectleider Peter Prins. Hij schetst in het kort wat er in de afgelopen maanden is gebeurd. In april was de eerste Eilandontmoeting. Dat was de start van een uitgebreide verkenningstocht langs bewoners, maatschappelijke organisaties en marktpartijen. Iedereen werd uitgenodigd om hun visie op het gebied te presenteren. Vast staat dat er niet grootschalig gebouwd wordt. Verder liggen alle toekomstmogelijkheden zo goed als open, zo blijkt. De gemeente staat altijd open voor initiatief en we zijn altijd bereid om een toelichting te geven, aldus Prins. Nu is het tijd voor de volgende stap in het proces; de scenarioronde. Hier worden de bouwstenen voor de visie verzameld. In dit werkatelier geeft iedereen aan welke ontwikkelingen men wenst voor de toekomst van het Eiland. Dit zal veel vragen en ideeën opleveren, die wij meenemen in de uitwerking, aldus Prins. Er zijn veel mogelijkheden, laat deze aan elkaar zien. Discussieer, wees nieuwsgierig en denk iets verder dan de eigen voordeur. We gaan nu geen oordelen vellen, dat doen we pas later in het proces. Met die opdracht gaan de deelnemers van het werkatelier aan de slag. Dat doen zij onder leiding van experts op het gebied van landbouw, wonen, werken & voorzieningen, recreatie, cultuurhistorie & verkeer of natuur, water & energie. Na een brainstorm worden ideeën, plannen en projecten ingedeeld naar invalshoek: mens, milieu of economie. Vervolgens worden deze geprioriteerd. De ideeën, plannen en projecten met de meeste voorkeursstemmen zijn input voor een discussie over de betekenis en gevolgen voor het gebied. En, niet onbelangrijk, ze moeten een plek krijgen op de kaart van het Eiland van Schalkwijk. Het werkatelier sluit af met een viertal SFEERIMPRESSIE 3 VAN DE AVOND

5 presentaties van de bevindingen van de afzonderlijke groepen. De resultaten van het werkatelier worden vastgelegd in dit tekst- en beeldverslag. Deze gaan mee naar de volgende ronde. In deze uitwerkingsronde worden de toekomstscenario s onder de loep genomen en gekeken naar de prioriteiten en de effecten van bepaalde keuzes. Misschien is er nog een extra ronde nodig om uiteindelijk tot een conceptvisie te komen. Kant en klare antwoorden zijn er deze avond niet gevonden. Dat hoeft ook niet. De opbrengst van het werkatelier is een schat aan ideeën, plannen en projecten waar de gemeente de komende tijd weer flink mee aan de slag kan. Er is duidelijk een nieuwe stap gezet in een duurzame ontwikkeling van de toekomst van het Eiland van Schalkwijk. SFEERIMPRESSIE 4 VAN DE AVOND

6 landbouw Gespreksleider: Gerard Migchels senior projectleider, Businessunit Veehouderij Animal Sciences Group van Wageningen UR De opgave: Landbouw is en blijft de belangrijkste beheerder van het landelijk gebied op het Eiland van Schalkwijk. De ontwikkeling van de agrarische sector wordt nu geblokkeerd door de grote grondpositie van de projectontwikkelaars. Waar en hoe kan de landbouw zich ontwikkelen en hoe kunnen we deze ontwikkelingen ondersteunen? Dat is de belangrijkste vraag voor de werkgroep landbouw. van producent naar landschapsbeheerder? nieuwe bedrijfstakken? boer als energieproducent? LANDBOUW 5

7 De groep Landbouw heeft vooral gesproken over de overgang van verstedelijking naar landbouw. Een ander punt van aandacht vormt de verbinding tussen stad en platteland. Ook wonen is ter sprake gekomen. In het kader van de structuurverbetering zijn namelijk woningen nodig in de dorpskern. Daarbij, zo concludeert groep Landbouw, zouden er misschien bedrijven verplaatst moeten worden. Hier zijn wel kosten aan verbonden. Indien nodig, vraagt deze groep zich af, is het wellicht een manier om die kosten te compenseren doormiddel van het plaatsen van windmolens. Wat ook ter sprake is gekomen is het mogelijke gebruik van biogas, en de ontwikkeling hiervan. De ondernemer is er immers al. Het idee is om een aardgaspomp te plaatsen langs de A27. Het aantal van 2000 koeien is af te wegen tegen eenzelfde aantal auto s. Een ander belangrijk punt is de ruimte die nodig is om te ondernemen. Als mogelijke oplossingen worden genoemd: Kan de boerderij misschien aan de grote weg? Kunnen de uiterwaarden eventueel terug naar de landbouw? De conclusie is dat extensivering van de landbouw uiteindelijk een keuze blijft die de ondernemer zelf maakt. Milieu Extensiveren / Aandacht voor natuur- landschapsbeheer door agrariërs (17 stickers) Centraal in dit idee is het vinden van een manier om waarde toe te voegen aan het Eiland van Schalkwijk. De vraag is wel of extensivering daarvoor een geschikte methode is. Het Eiland van Schalkwijk is daarvoor eigenlijk een te goed landbouwgebied. Met daarbij de volgende aandachtspunten: Is er ruime voor agrariërs om een keuze te maken? Beperk de afhankelijkheid van subsidies. Subsidies zijn geen betrouwbare bron van inkomsten en ze zijn niet duurzaam. Zoek naar alternatieven door het generen van lokale bijdragen van bewoners of bijvoorbeeld uit de opbrengsten van duurzame energie (zon, wind, biogas). Zonnepanelen van appartementenbewoners bij de boer op de stal, kleine (4m, is dat rendabel?) windmolens bij elke boerderij, biomassa benutten (mest, bermgras, snoeiafval, biogas leveren via transferium A27) Zelfvoorzienend Eiland van Schalkwijk (10 stickers) Schalkwijk als autarkisch gebied? Het is een moeilijk concept om alles te produceren en consumeren binnen een energieneutraal Eiland van Schalkwijk. Een voorbeeld: expert dhr. Migchels stelt dat één koe met zijn mest voldoende energie levert voor autokilometers. Het is met wind en zonne- energie erbij eenvoudig om een energie neutraal eiland te realiseren. Er is een overschot aan potentiële energie. De vraag is dan, brengen we de consumenten naar de energie of brengen we de energie naar de consumenten? Erf van de toekomst (1 sticker) Uitplaatsing van agrarische bedrijven uit het lint biedt ruimte om een kwaliteitsslag te maken op het nieuwe- en op het oude erf. Bij ontwikkeling van het nieuwe erf kan een landschapsarchitect worden betroken, niet via RO verplicht. Het oude erf kan hoogontwikkeld worden naar woningbouw. De schatting is dat woningbouw (ca 5 per locatie) ca oplevert, en dat voor bedrijfsverplaatsing een externe bijdrage van per bedrijf nodig is. LANDBOUW 6

8 Recreatie, Educatie en Landbouw = functioneel en recreatief (17 stickers) Via verbreding kan de landbouw een bijdrage leveren aan bewustwording op het gebied van duurzaamheid. Extensivering van de landbouw dient niet alleen bewustwording en duurzaamheid maar ook de recreatie. Het betekent bijvoorbeeld minder dieren per ha of meer land aan een bedrijf toevoegen door de mogelijkheid de uiterwaarden ook weer (mede) te gebruiken voor de landbouw. De vraag is of dit via de markt of via regie van de overheid tot stand moet komen. Belangrijk is dat via de structuurvisie (RO) ruimte wordt geboden voor verbreding. Mens Woningbouw op vrijkomende agrarische locaties (13 stickers) Door bedrijfsbeëindiging komen locaties vrij. Een eenvoudig kaartje laat zien dat er tientallen bedrijven in de lintbebouwing zitten. Met de kennis dat elke 10 jaar het aantal agrarische bedrijven halveert, ontstaat een beeld van het aantal locaties dat beschikbaar kan komen. Woningen kunnen de leefbaarheid ondersteunen. Goede ontwikkeling kan fi nancieel bijdragen aan andere gewenste ontwikkelingen zoals bedrijfsverplaatsing. De schatting is dat woningbouw (ca 5 per locatie) ca oplevert, en dat voor bedrijfsverplaatsing een externe bijdrage van per bedrijf nodig is. Meer ruimte voor fietsers uit Houten biedt ruimte voor verbreding van de landbouw op het Eiland van Schalkwijk (8 stickers) Houten als fi etsstad mist de verbinding met het Eiland. De brug kan net een brug te ver zijn, zeker als de fi etser vanuit de stad Utrecht komt. Een belangrijk startpunt is dat de brug in het verlengde van het Elpad alsnog wordt gerealiseerd. Maar er is ook behoefte aan aanleg van extra fi etspaden, aansluitend op wandelpaden en of kanoroutes en verbindingspunten met horeca of informatievoorzieningen. Het zijn aanknopingspunten voor verbrede landbouw. Eiland van Schalkwijk als achtertuin van de inwoners van Houten (6 stickers). De tijdgeest is rijp om de burgers, de gebruikers, de waarde te laten toekennen aan hun omgeving. Het Eiland van Schalkwijk kan als achtertuin dienen voor de inwoners van Houten en ook de stad Utrecht. De landbouw kan die achtertuin voor de stad beheren. Natuurlijk kost dat geld, maar beheer kost altijd geld. Wat mag het kosten als een boer een zorg- dan wel beheerfunctie overneemt. Het lijkt misschien duurder, maar hoeveel kost standaard zorg en beheer de samenleving? Wat is de winst als een agrariër dat doet? LANDBOUW 7

9 windmolens zonnepanelen biomassa-centrales LANDBOUW 8

10 extra woningen op erven extra bedrijven meer leefbaarheid minder verkeer LANDBOUW 9

11 Economie Structuurverbetering voor de landbouw via verplaatsing van bedrijven uit het lint (18 stickers) Agrariër en ontwikkelaar kunnen samenwerkingspartners zijn bij het verplaatsen van bedrijven. Er zijn mogelijkheden voor inplaatsing langs het AR-kanaal en langs het spoor. Uitplaatsing kan ook bijdragen aan de leefbaarheid in de dorpskern. Het gaat daarbij om de afname van overlast van geur en de verkeersstromen die een agrarisch bedrijf met zich meebrengt. Ruimte om te ondernemen (15 stickers) Agrariërs moeten kunnen ondernemen vanuit de gedachte dat levensvatbare bedrijven zorgen voor economische activiteit en vitaliteit op het Eiland van Schalkwijk. Het is een voorwaarde dat ondernemers daarbij de ruimte krijgen om hun eigen ontwikkelingsrichting te kiezen, passend bij de persoonlijke voorkeur en competenties. Voorbeelden zijn recreatie, zorg, schaalvergroting, bioenergie et cetera. Het is wel belangrijk om er rekening mee te houden dat de ruimte voor de één de beperking van de ander kan zijn. Er is bijvoorbeeld de stankregelgeving. Zijn zorgboerderijen tot 30 plaatsen niet aan te merken als geurgevoelig? Dit leidt tot een pleidooi van zonering van diverse vormen van landbouw, bijvoorbeeld gekoppeld aan de infrastructuur. Kan de gemeente initiatieven, plannen en verandering van bedrijfsvorm ondersteunen met een proactieve houding? Dat kan bij een samenwerking tussen een accountmanager, een landschapsarchitect en agrariër. Zij werken dan samen een duurzame locatie voor de lange termijn uit. Natuurontwikkeling op bestaande plekken (4 stickers) Leg het accent voor natuurontwikkeling op bestaande gebieden en onttrek niet meer grond aan de landbouw. Er is voldoende ruimte voor agrarisch natuurbeheer en natuur langs watergangen. LANDBOUW 10

12 ruimte om te ondernemen verbreding zonering LANDBOUW 11

13 wonen, werken, voorzieningen Organisatie: Theo van der Waals (Companen, werkgroepleider) Jutta Hinterleitner (Architectuurcentrum Makeblijde) Jeroen Zwart (gemeente Houten) Sanneke Lisman (gemeente Houten) Wieger Apperloo (atosborne) Marktpartijen: AM, HBC, Portaal, Mitros, BAM, Wind Vastgoed bv., Bontenbal Maatschappelijke organisaties: SWOH Bewoners: Dennis van der Waals (Tull en t Waal) Co Baas (Schalkwijk). De opgave: Er is vanuit verschillende invalshoeken lokaal, regionaal, voorzieningen- behoefte aan wonen op het Eiland van Schalkwijk. Wonen en voorzieningen zijn nauw met elkaar verbonden. Waar is de beste mix voor het Eiland van Schalkwijk? Waar is - met behoud of toevoeging van ruimtelijke kwaliteit - ruimte voor welke vormen van wonen en voorzieningen? Het gaat vooral om het hoe, waar en waarom, niet om de aantallen. Minder bekend is dat het Eiland van Schalkwijk meer dan 100 kleine bedrijven (buiten de agrarische sector) kent. Er zijn geen plannen voor grootschalige bedrijfsontwikkeling maar de vraag is wel hoe de bestaande bedrijven zich kunnen ontwikkelen. nieuwe woningen, hoe kunnen die er uit zien? hoe willen we voor ouderen en starters bouwen? WONEN, WERKEN 12 VOORZIENINGEN

14 Er zijn een aantal denkrichtingen. Wat voor type woningen is mogelijk en op welke schaal kan worden gebouwd? Wat zijn de stedenbouwkundige mogelijkheden? Gedacht kan worden aan rafelige randen, verspreid bouwen, clusteren of stapelen. Aan een bouwopgave is een andere opgave gekoppeld, namelijk die van energie neutraal bouwen, duurzame woningen. Het milieu is in te zetten als ondersteuning van het woonconcept. Samenvattend: De Werkgroep Wonen, Werken & Voorzieningen heeft gesproken over de randvoorwaarden en de potentiële locaties voor woningbouw. Geconcludeerd is dat het behoud van het groene en open landschap een uitgangspunt moet zijn bij elke (woningbouw)ontwikkeling. Woningbouw kan ook dienen als een kostendrager voor andere functies, zoals natuurontwikkeling of recreatie. Echter, de belangrijkste vraag is aan welke functies de grond zal vrijvallen na vaststelling van de structuurvisie: natuur, recreatie, landbouw? Het actief bestemmen is een eerste vereiste. Het bieden van ruimte voor de agrarische sector is zeer gewenst. Er is ook ruimte voor andere economieën. Bijvoorbeeld extensieve landbouw of werkgelegenheid gekoppeld aan recreatie of andere concepten die leidend zijn bij de gebiedsontwikkeling Eiland van Schalkwijk. Kansen liggen hier voor ontwikkelingen rond het thema duurzaamheid/energie. Hiermee kan het Eiland zich onderscheiden en profileren. Ook is het toepasbaar in woonconcepten, zo vinden bewoners en ontwikkelaars. Tot slot is er in de werkgroep aandacht voor de leefbaarheid van de kernen. De sociale structuur en het behoud van voorzieningen zijn belangrijk in de dorpen. WONEN, WERKEN 13 VOORZIENINGEN

15 Toevoegen 2 De 3 De woningen aan bestaande kruisingen van wegen (de plek waar vanouds de nederzettingen ontstaan)? driehoek uitbreiden met een nieuwe schil? lintbebouwing als uitgangspunt gebruiken, doorkijken behouden. 4 Nieuwe kernen, gespreid geconcentreerd bouwen: zijn nieuwe forten langs het spoor een optie? 5 Boomgaarden als coulisse voor nieuwe woningen? 6 Woonboten als woonvorm voor starters? WONEN, WERKEN 14 VOORZIENINGEN

16 Milieu Groen & open, landschap en lintbebouwing (18 stickers) De landschappelijke en cultuurhistorische kwaliteiten (openheid versus dichtheid, de doorkijken, karakteristieke verkaveling en lintbebouwing) moeten worden behouden en leidend zijn bij elke ontwikkeling. Woningbouw moet kleinschalig zijn en worden gerealiseerd in de landelijke sfeer. Woningen kunnen worden gerealiseerd: In en/of aan (dwars op) de bestaande linten (verdichting of wonen op vrijkomende agrarische bebouwing), ook aan de Achterdijk. Een te hoge bebouwingsdichtheid kan de doorkijken belemmeren. De driehoek in Schalkwijk. Men ziet hier geen gevaar voor zichtlijnen en locatie is goed bereikbaar. Het knooppunt Lagedijk/Lange Uitweg. Ontwikkelaars merken op dat het toevoegen van woningen aan de bestaande kern complexer/minder haalbaar dan het bouwen van woningen aan een bestaand knooppunt. Dit i.v.m. de infrastructuur, erfpacht, beroep en bezwaar van omwonenden. Energieneutraal wonen kan ook energie opleveren (13 stickers) Stip duurzaamheid, een energie neutraal eiland aan als kwaliteit op het Eiland van Schalkwijk. Dit is een onderscheidend vermogen, het eiland kan zich hiermee profi leren. Kies bij ontwikkeling(en) voor een sterke integrale aanpak op mens, milieu en economie. Doelstellingen op het gebied van milieu/duurzaamheid kunnen een woonconcept ondersteunen ( branding - dit is ook een denkrichting voor ontwikkelende partijen.) Natuurontwikkeling als dragend element voor recreatie en wonen (7 stickers) De aanwezigheid van natuur is aantrekkelijk voor wonen en recreatie. Natuurontwikkeling versterkt dit potentieel. Ontwikkelingen dienen ook voor de buren (buurgemeenten en regio) van waarde/ interessant te zijn. Alleen zo kan het eiland op de kaart worden gezet en gehouden. Geef het Eiland van Schalkwijk een unieke positie op het gebied van recreatie en wonen in regionaal perspectief. Denk aan combinaties van wonen op een aan te leggen recreatieplas of meer, of extensieve landbouw (met agrarisch natuurbeheer) in combinatie met extensief wonen. Wonen in het groen in lage dichtheid, hoge kwaliteit, behoud landschappelijk karakter (0 stickers) De aanname is dat het open landschap zo min wordt mogelijk verstoord als er wordt gebouwd in de gesloten gebieden (boomgaardwonen) of in woningtypen die aansluiten bij de identiteit van het eiland, bv. wonen in nieuwe boerderijen /landelijke woningen. Laagbouw om het landschappelijke karakter te behouden. WONEN, WERKEN 15 VOORZIENINGEN

17 Mens Nieuwe linten (10 stickers) Behoud van de dorpsidentiteit en de sociale structuur is van belang voor de leefbaarheid van een dorp. Bij toevoeging van woningen is het verdichten of doortrekken van de bestaande linten een mogelijkheid om deze kwaliteiten te behouden (zie ook invalshoek milieu). Dit geldt ook voor het aanbrengen van nieuwe linten, bijvoorbeeld aan de dijk. Wel is vanuit de leefbaarheid bouwen voor de eigen woningbehoefte van belang. Dorps wonen staat voorop. Nieuwe kernen (10 stickers) Op het Eiland van Schalkwijk spelen naast de lokale ook andere belangen. Er is een grote regionale woningbehoefte. Het Eiland kan in de grote vraag naar dorps en landelijk wonen voorzien, mits de landschappelijke kwaliteiten niet worden verstoord. Het behoud van het open en landschappelijke karakter kan ook worden bewerkstelligd door op een paar plaatsen verdicht te bouwen: in clusters, kastelen of nieuwe forten langs het spoor. Een sterke kern met eigen voorzieningen kan worden opgebouwd. Of mits goed georganiseerd kan het aanwas zijn aan een bestaande kern. Het kan zo de leefbaarheid versterken of - vanwege de ligging buiten de bestaande kern - de deelname van de nieuwe bewoners aan het dorpsleven bemoeilijken. De nieuwe kernen worden ook ingegeven door het haalbaarheidsdenken. De afbreukrisico s die mogelijk verbonden zijn aan kleinschalige woningbouw worden hiermee (gedeeltelijk) ondervangen. Kleinschalige woningbouw draagt immers niet bij aan de bekostiging van andere functies als natuurontwikkeling, of recreatieve ontwikkeling. Ook moet rekening worden gehouden met het afzetpotentieel van nieuwe woningen. Grote villawoningen hebben een groot opbrengstpotentieel, maar in de huidige markt is er een onzekere afzet. Hoe zit dat in de toekomstige woningmarkt? Voorzieningen (8 stickers) Het verenigingsleven en voorzieningen zijn de dragers van de sociale cohesie in een dorp. Deze cohesie is cruciaal voor de leefbaarheid van een dorp. Echter, het realiseren van woningen om zo draagvlak voor voorzieningen op peil te houden is ongewenst en volgens dorpsbewoners geen oplossing. WONEN, WERKEN 16 VOORZIENINGEN

18 Bouw voor starters (3 stickers) Bouw voor starters, zo kunnen jongeren in de kernen blijven wonen, of terugkeren. Starters zorgen voor een differentiatie in de bevolkingssamenstelling. Dit betekent ook draagvlak voor voorzieningen als een basisschool (schoolgaande kinderen) en nieuwe dragers van het verenigingsleven e.d. Belangrijk zijn gefaseerd bouwen ten behoeve van organische groei en het realiseren van goedkope koopwoningen in/nabij de kernen. Ook zijn er bijzondere plaatsen en locaties voor huisvesting, bijvoorbeeld de steenfabriek in Vianen of in vrijkomende agrarische bebouwing. Respecteer de cultuurhistorie (3 stickers) Versterk het dorpse wonen, volg de verkaveling bij de bebouwing (geen woning dwars op de kavel), neem lintbebouwing als uitgangspunt, respecteer aanzichten en doorkijken en behoudt monumenten. starterswoningen in de oude steenfabriek in Vianen? Levensloopbestendig bouwen (0 stickers) Het bouwen van woningen voor ouderen achten de bewoners niet nodig. Wanneer ouderen verhuizen, is er sprake van een zorgbehoefte en maakt de woonplaats niet meer uit. Toch zou het realiseren van ouderenwoningen de doorstroming in de kernen kunnen beïnvloeden. Levensloopbestendige woningen kunnen uitkomst bieden. Deze kunnen voor verschillende/alle doelgroepen worden ingezet. Bij onvoldoende animo ouderen, zijn deze te verhuren aan jongeren. Combinatie woningen-werken-voorzieningen (0 stickers) Combinaties tussen wonen, voorzieningen en werkgelegenheid kunnen worden gezocht. Realiseer bijvoorbeeld een wooneenheid voor geestelijk gehandicapten die werken in de Spar. Hiermee is meteen het voortbestaan van de supermarkt deels gewaarborgd. Ook kan multifunctioneel ruimtegebruik de kosten van voorzieningen (gebouwen, personeel etc.) drukken. De multifunctionele ruimte kan een hoeksteen zijn van een dorp. WONEN, WERKEN 17 VOORZIENINGEN

19 Economie Actieve bestemmingen + ruimte voor agrariërs (17 stickers) De belangrijkste vraag is wat er op de lange termijn met de 800 ha grond gebeurt die in handen is van ontwikkelaars. Komt - met de voorgestane planologische duidelijkheid - de grond straks vrij voor recreatie en natuur? Er gaan veel stemmen op om de grond terug te laten vallen aan de agrarische sector. Dit zal leiden tot een andere verkavelingstructuur op het eiland. Actief bestemmen is een eerste vereiste, hierbij moet ook worden gekeken naar kostendragers om de gewenste ontwikkelingen te realiseren. Inspelen op nieuwe economieën (12 stickers) Voor een vitaal eiland moet worden ingespeeld op de nieuwe economieën. Deze nieuwe economieën hebben draagvlak nodig. Een draagvlak op een hoger schaalniveau dan lokaal. Er wordt allereerst gedacht aan werkgelegenheid in de landbouw. Wanneer men de landbouw voor anderen een waarde wilt geven (bovenlokaal), moeten de koeien naar buiten. Dit vergt een ander type landbouw: extensieve landbouw. Dit kan in combinatie met extensieve woningbouw. De werkgelegenheid rondom concepten is een andere mogelijkheid. Het concept dat leidend is bij de gebiedsontwikkeling Eiland van Schalkwijk is de drager voor alle activiteiten op het Eiland, ook voor het (creëren van) werkgelegenheid. Specifi ek wordt de werkgelegenheid in de recreatieve sector genoemd. Kostendragers voor ruimtelijke kwaliteitsverbeteringen Rood voor groen (2 stickers) Het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit vereist kostendragers, zowel voor realisatie als beheer. Het realiseren van woningen is een belangrijke kostendrager. Dit door middel van de Rood voor Groen constructies kunnen woningbouwopbrengsten worden ingezet voor Voortbestaan kleinschalige bedrijvigheid (2 stickers) Het voortbestaan van (kleinschalige) bedrijvigheid is van belang. Bedrijven zijn immers de hoeksteen van de samenleving en zijn sponsoren van het verenigingsleven. Zij zorgen voor levendigheid in en vitaliteit van de kernen. De mix tussen wonen en werken dient te worden behouden en gestimuleerd, dit is karakteristiek voor een dorp. Daarnaast moeten de mogelijkheden voor uitbreiding worden gefaciliteerd. Een diversiteit aan locaties en fl exibiliteit in vestigingsmogeljkheden voor bedrijven is gewenst. Lage dynamiek verdunning (1 sticker) Een afname van de werkgelegenheid op het eiland en voorzieningenpeil is niet gewenst. WONEN, WERKEN 18 VOORZIENINGEN

20 recreatie, cultuurhistorie, verkeer, vervoer Gespreksleider: Bertus van der Tuuk senior adviseur Grontmij De opgave: Er is grote regionale en lokale behoefte aan recreatiemogelijkheden op het Eiland van schalkwijk. Met de restauratie van de Nieuwe Hollandse waterlinie zal het aantal recreanten op het Eiland van Schalkwijk hoe dan ook fl ink toenemen. Hoe kunnen we het Eiland van Schalkwijk aantrekkelijker maken voor recreatie en toerisme, mensen laten genieten van de rijke cultuurhistorie en het landschap? En hoe kunnen we de mix van recreatieverkeer en het overige verkeer zo goed mogelijk organiseren? Dat zijn de belangrijkste vragen voor de werkgroep recreatie, cultuurhistorie, verkeer en vervoer. het landschap als geschiedenisboek recreatie- op welk schaalniveau? en welke ontsluiting? RECREATIE, CULTUURHISTORIE 19 VERKEER, VERVOER

21 De werkgroep heeft een aparte samenstelling, met één projectontwikkelaar en verder uitsluitend bewoners en ondernemers. De groep presenteert twee kaarten uit praktisch oogpunt van de overlap die zich snel voordoet. De groep heeft de factor recreatie als uitgangspunt genomen. Een aantal van de zogenoemde topitems, ofwel de ideeën die het best scoorden, zijn de fietspaden dwars door het landschap, verbindingen voor kleinschalige recreatie, onverharde routes met wandelpaden, transferia en biologische landbouw. Ingetekend op de kaarten ontstaat een helder beeld van de ingrepen in het landschap die praktisch uitvoerbaar zijn en de Toekomstvisie van het Eiland zichtbaar en tastbaar maken. Minder zichtbaar is de verblijfsrecreatie en de vorm ervan, die nog ingevuld kan worden. In algemene zin is het helder: toeristen zullen het mooi vinden op het Eiland. Gelukkig is er vooraf de vraag: Wat willen de bewoners met het gebied? Wat zien zij als de identiteit van het gebied? Willen we iets voor mensen van buitenaf, voor de regio of voor toeristen die misschien langer willen blijven dan een dag? Wat is goed voor mens, milieu en economie? Hoe raakt dat de bevolking en de voorzieningen? De werkgroep schat dat recreatie ingedeeld kan worden in verschillende gebruikers: bij 40-45% van de mensen gaat het om beleving, een dag weg moet vooral uitbundig en gezellig zijn, de andere helft van de mensen gaat de deur uit voor rust, groen en ontspanning. Een deel kiest voor sport en avontuur, een laatste groep kiest voor de combinatie cultuur en rust. Tijd voor een inventarisatie: Wat willen de Eilandbewoners? De prioriteit ligt bij de ontwikkeling van fiets en wandelpaden. De actualiteit toont dat er een toenemende vraag naar zorg en zorgvakanties ontstaat. Er is een toenemende vraag naar eigen grond rond het huis, tuinieren is een trend. Daar past een gevoel bij, aansluitend op het karakter van de regio: een Slow Region. Verkeer en vervoer is een punt van voortdurende aandacht: Hoe bereikbaar willen we zijn? Autobereikbaarheid of alleen betaald? Hoever ga je in het faciliteren van parkeerplaatsen? Hoe ver ga je in het faciliteren van verkeer met borden en informatiepanelen, het aanleggen van kleine paden? Uitbreiding paden Het Werk aan de Korte Uitweg kan uitgebreid met wandel en fietspaden, voorzieningen voor onderweg. Geef aandacht aan uitbreiding van de fietspaden, het Elpad bijvoorbeeld. Plaats diverse transferia op strategische locaties met fietsverhuur. Verblijfsrecreatie Voeg recreatie appartementen aan de omgeving toe. Er is veel gebruik vanuit de regio: ook van over het water uit Culemborg. Horeca in forten en boerderijen. Wonen Landgoedwonen langs het spoor? Verplaats de boerderijen uit het gebied naar het water, ARK. Wonen is en blijft onderdeel van het gebied, ook starters moeten een plaats krijgen. Vekeersknippen op de Lekdijk om motoren en auto s te weren; bestemmingsverkeer moet mogelijk blijven. Leefbaarheid van de kleine kernen Leg veel voorzieningen aan voor de omgeving. Dat kan gaan om het herwaarderen en upgraden van bestaande recreatieterreinen en medegebruik. Het maken van ommetjes, het vormgeven van ontmoetingsplekken, en het upgraden van bestaande recreatieve terreinen verhoogt ook de leefbaarheid binnen de dorpen. Ondernemen Wat is de rol van de projectontwikkelaars in het gebied? Hoe kan men ervaring opdoen met ondernemer zijn? Welke initiatieven worden gehonoreerd, waar liggen barrières van vergunningen? Ik probeer al jaren ijs te verkopen vanuit mijn vriezer maar het mag niet Tot slot: Behoud de relatie van de mens en de omgeving, hou de samenhang in het oog. RECREATIE, CULTUURHISTORIE 20 VERKEER, VERVOER

22 Milieu Fiets en voetganger (11 stickers) Het is nodig om het aantal netwerken van voet- en fi etspaden uit te breiden met aansluiting op bestaande fi etspaden en bruggen. Uitbreiding van bruggen is een aanrader zoals een Elpadbrug over het ARK (duur!) en het Schoneveldse pad. Bij het uitbreiden van de netwerken is het belangrijk om parallel aandacht te besteden aan gemotoriseerd verkeer. Duurzame bereikbaarheid (auto/ov) (9 stickers) Het gebied zou zo onaantrekkelijk mogelijk gemaakt moeten worden voor auto s en motoren. Dat maakt transferia aan de rand van het gebied met fi etsverhuur noodzakelijk. Als andere maatregelen worden genoemd de langzaam verkeersverbindingen over het ARK en de Lek, en een pontje tussen de forten. Daarnaast het knippen in de doorgaande bewegingen van auto s en motoren zoals een knip op de Lekdijk. Wat kan de functie van de Kanaaldijk-zuid zijn voor de recreatief toeristische ontsluiting? Misschien is het mogelijk om de trein in de weekeinde te laten stoppen in Schalkwijk? Dat betekent wel de aanleg van een extra station, hetgeen onhaalbaar lijkt. Goede alternatieven om bezoekers over te halen met het OV te reizen, zijn voorzieningen als P&R op station Culemborg, Houten en Nieuwegein en het aanbieden van arrangementen als fi etsverhuur en elektrische fi etsen. Landbouw (7 stickers) Het Eiland leent zich goed voor zogenoemd Slow Food. Het sluit aan op de actualiteit met vraag vanuit de horeca en consument naar streekproducten. Biologische landbouw en veeteelt met streekproducten zijn producten die passen bij het Eiland. Kleinschalige voorzieningen (4 stickers) Kleinschalige recreatiemogelijkheden, extensieve recreatie, gericht op buiten zijn, wandelen, fi etsen zijn het uitgangspunt. Het Eiland vormt een groene long voor de omgeving waar regionaal dagtoerisme centraal staat. Natuur, struinnatuur met de boer als landschapsbeheerder is het uitgangspunt. En mochten er zomerhuisjes verschijnen, dan wel met zonnepanelen. Zonering (3 stickers) Creëer één plek met een hoog voorzieningenniveau ten behoeve van de zonering. Breng een balans aan in voorzieningen voor mensen van buiten en eilanders. Mens Rustpunten en pleisterplaatsen (18 stickers) Het Wapen van Schalkwijk kan dienen als ontvangst en informatiepunt, functie van recreatief transferium en poort naar het gebied. Het gaat daarbij om horeca, en het functioneren als verkooppunt van streekproducten. Het gebied vraagt om de aanleg van voorzieningen voor rustige recreatie met veel rustpunten. Het kan gaan om bankjes en ander straatmeubilair langs routes en op rustpunten. Voorts is aanleg nodig van ruiterpaden, onverharde wandelpaden, een fi etspad naar de spoordijk, het aanleggen van kanoverbindingen. Ook hier geldt dat beheer en onderhoud vooraf vastgelegd moeten worden. RECREATIE, CULTUURHISTORIE 21 VERKEER, VERVOER

23 Autobegrenzende maatregelen (5 stickers) Verkeer/zonering (10 stickers) Denk aan snelheidsbeperkende maatregelen op dijken en linten naast ontmoediging van het gebruik van de auto. Daarnaast is het wel belangrijk toeristische recreatie toe te staan, daar netwerken voor te ontwikkelen. Cultuurhistorie (4 stickers) Besteed voldoende aandacht aan het aanwezige erfgoed, en de cultuur, zoals de forten en de dijkhuizen. Organiseer educatieve cultuurtochten langs het erfgoed en laat de rijke geschiedenis in het gebied herleven. Economie Recreatieve activiteiten (14 stickers) Het gaat onder dit punt om voorzieningen én activiteiten. Met alle voorzieningen ontstaat een gebied waar je doorheen gaat en even stopt. Door activiteiten komen en blijven mensen. De ambities moeten goed worden afgestemd met de schaal waarvoor je kiest. Van verblijfsrecreatie is nauwelijks nog sprake. Bij ontwikkeling moet ruimte zijn voor ondernemerschap, de planologische regeling en zonering ten opzichte van andere functies. Er is ook het zakelijke toerisme, waar arrangementen met Utrecht en Houten op ontwikkeld kunnen worden. Promotie (4 stickers) Promotie is een absolute voorwaarde om mensen te trekken. Er zijn verschillende manieren. Meedoen aan promotie Kromme Rijngebied/ Nationaal Landschap / Nieuwe Hollandse Waterlinie etc. Ontwikkel economisch haalbare projecten rond de forten. Doe een peiling in het omringende gebied, Nieuwegein, Utrecht, Culemborg, zodat inzicht ontstaat wat de behoeften zijn. En tot slot: de bewoners zijn de beste ambassadeurs van het gebied. Landbouw: levenskrachtige veeteeltbedrijven bevorderen (7 stickers) Bij het gebied horen streekproducten, streekvoedsel. De verkoop vertelt tevens het verhaal van productie en verwerking. Het weten waar het product vandaan komt. Het gebied kan een speciale groep aantrekken: de genieters. RECREATIE, CULTUURHISTORIE 22 VERKEER, VERVOER

24 verschillende vormen van vervoer transferia boomgaard woningen RECREATIE, CULTUURHISTORIE 23 VERKEER, VERVOER

25 RECREATIE, CULTUURHISTORIE 24 VERKEER, VERVOER

26 water, natuur, energie Gespreksleider: Joost Valk, architect, Founding Partner Vital Places De opgave: Er liggen geen grote verplichte opgaven qua water, natuur en energie op het Eiland van Schalkwijk. Er zij wel veel kwaliteiten, mogelijkheden en kansen. Water en natuur zijn zeer beeldbepalend voor het Eiland van Schalkwijk. Kan er ook nog energie worden toegevoegd aan het eiland? Dit is een van de uitdagingen van de werkgroep. meer water in combinatie met woningen? natuur als nergieleverancier? natuur voor de mensen? WATER, NATUUR 25 ENERGIE

27 De groep, natuur, water & energie, heeft de plannen op zes verschillende kaarten opgetekend. De groep heeft heel genuanceerd gedacht waardoor het niet kwam tot grootse, wilde plannen. De groep ging automatisch uit van de waarde van de natuur. Zo is er onder meer gekeken naar manieren waarop die waarde versterkt zou kunnen worden. De identiteit van het gebied werd centraal gesteld. De gedachten gaan sterk uit naar verbeterde infrastructuur, met betere fi etspaden en transferia op de juiste plaatsen om de verkeersstromen beter te geleiden en tot staan te brengen. De mens beleeft de tocht met een veerpont als waardevol; het water is aanwezig, benut die waarden. Water, wind en polderpeilen, is dat geen goede kans voor zogenoemde fl uisterboten? Voor het stimuleren van de economie met inzet van energie zijn nog weinig keuzen gemaakt, behalve dan voor het toepassen van waterkracht. Voor het milieu zijn er de vitale gronden, de kenmerkende linten kunnen versterkt worden als proeftuin van biologische landbouw. Om te beginnen zijn er door de deelnemers een aantal gedachten geponeerd die mogelijk van belang kunnen zijn in het gebied: Lineaire groenstructuren leveren een effectieve luchtfi ltering Cradle2Cradle gaat uit van non toxische materialen Papier kan uit gras geproduceerd worden Boeren kunnen hun vak opnieuw uitvinden Milieu is naar verschillende richtingen op te vatten en uit te werken. De gedachten kunnen uiteen lopen van natuurbeheer naar technologie. Het is helder dat daar ruimte voor is in de werkgroep. De focus voor de mens ligt vooral op het vervoer, het faciliteren van fi etsers, het inzetten en re-activeren van bestaande waterwegen. Natuurlijk, het gebied heeft al vele mogelijkheden maar ze zijn ook beperkt door de weg langs het lint heen, en over de dijk terug. Het gebied bevat vele schatten met het moeras, de lange waterzichtlijnen, en de geschiedenis van het waterlint. Aan het welzijn van de mens wordt tegemoetgekomen door extra aanleg, en onderhoud, op weg naar een veilig, ademend en schoon Eiland. De verschillende thema s raken elkaar, hetgeen zichtbaar wordt bij het benoemen en rubriceren. Weerkerende thema s zijn water en vervoer maar ook wonen aan het water duikt op als nieuw fenomeen. Milieu Schone landbouw als drager voor schoon water, schone lucht en natuur (14 stickers) De werkgroep stelde dat door aan te sturen op een schone vitale landbouw ook aspecten als schone lucht, schoon (oppervlakte)water en natuur(beheer) onlosmakelijk mee zullen veranderen, omdat het voorwaarden zijn. Een schone biologische landbouw vraagt wel dat de bestaande agrariërs min of meer hun vak opnieuw zouden moeten uitvinden. In het vervolg is dit thema wel uitgewerkt door het eiland te verdelen in grutto -gebieden, met het accent op de natuurwaarden en gebieden met insteek voedselproductie en biobrandstoffen, de meer intensieve agrarische gronden. Vanuit een innovatie dat je uit gras in de toekomst (en eigenlijk nu al) zowel eiwitten voor de voedselketen als vezelmateriaal voor papierproductie zou kunnen winnen betekent dat je heel anders tegen een weiland zou kunnen kijken. Landschapswonen en werken in de linten (13 stickers) Het kenmerkende landschap van het eiland verdient het om in stand gehouden te worden. De implicatie daarvan is dat je nieuwe ontwikkelingen zo veel mogelijk langs/in de bestaande linten moet laten plaats vinden. In of langs de dijken bouwen zou daarbij ook tot de linten worden gerekend. Hagen (2 stickers) Groene hagen in het landschap als windvangers WATER, NATUUR 26 ENERGIE

28 Mens Het eiland als kerngebied voor weidevogels (5 stickers) Het eiland is in de huidige vorm een belangrijk leefgebied voor weidevogels als de grutto. Een natuurontwikkeling op het eiland moet deze functie accentueren. Gesloten waterrijk natuurgebied in de Polder Blokhoven (4 stickers) De Polder Blokhoven is het laagste deel van de polder en leent zich het beste voor de ontwikkeling van natte natuur. Natuurvriendelijke oevers langs het Amsterdam- Rijnkanaal (3 stickers) Om vanuit de gedachte van de ecologische hoofdstructuur (EHS) groene verbindingen te maken zijn natuurvriendelijke oevers langs het ARK gewenst/noodzakelijk. Deze oevers dragen bij aan de groene beleving. Afgeleid kan ook gedacht worden aan de aan te planten bomen t.z.t. te gebruiken voor biomassa t.b.v. elektriciteitsproductie. Het Eiland optimaliseren voor de fiets (10 stickers) Het open karakter van het eiland leent zich heel goed voor recreatief fi etsen. Daarbij is vanuit de discussiegroep de suggestie gedaan om meer te kijken naar de verticale fi etspaden (rijrichting noord-zuid). Door een aantal tactische doorkruisingen van het gebied ontstaan er meer variatiemogelijkheden. Ook zouden er nieuwe verbindingen met de rest van Houten moeten komen (bijv. ten hoogte van de Veerwagenweg). Goede kwaliteit van de paden is daarbij een voorwaarde. Het Eiland autovrij (voor buitenstaanders) (9 stickers) Een stil Eiland, dat niet verstoord wordt door het geluid en de stank van auto s en motoren versterkt de beleving van het Eiland als natuur- en recreatiegebied. Dit betekent wel dat er voorzieningen langs de randen van het Eiland moeten komen om de mensen van buiten de gelegenheid te geven om milieuvriendelijker het eiland te laten verkennen: transferia, fi etsroutes, vaarverbindingen. Het eiland Groen (5 stickers) Het Eiland biedt kansen als bolwerk van rust, ruimte en groen. De metafoor van groene lever is gebruikt. Zowel letterlijk als fi guurlijk kan het eiland een zuiverende werking hebben. Letterlijk door met lineaire groenstructuren gebruik te maken van de fi lterende werking van bomen en planten. Figuurlijk door de ontspannende, zuiverende werking van recreëren in de natuur. Zowel de waterinfrastructuur op het eiland als het water rondom het eiland bieden volop kansen voor recreatie (kanoroutes, vissen, zwemmen) maar ook voor alternatief vervoer over water (fl uisterboten). Dit is een thema waarop het eiland zich kan en mag profi leren. WATER, NATUUR 27 ENERGIE

29 linten en grutto s WATER, NATUUR 28 ENERGIE

30 Economie Waterkracht (10 stickers) De ligging naast de rivier en het bestaan van (beperkte) hoogteverschillen maakte dat de groep zich de vraag stelde of we hier niet meer gebruik van zouden kunnen maken. Waterkracht zou een alternatief kunnen zijn voor de veel prominenter zichtbare windenergie. Wonen langs het water of tussen de bomen (6 stickers) Als er gebouwd moet gaan worden op het eiland dan zijn er volgens de werkgroep 3 zoekrichtingen: langs het water van met name het ARK in boomgaarden in of achter de huidige bebouwingslinten intensiveren van de bestaande bebouwingslinten De ARK-oever vanwege de ligging en daarmee de economische potentie. Door woningen te positioneren tussen fruitbomen blijft het groene karakter behouden en worden woningen (deels) aan het zicht onttrokken. Het lintenlandschap is een belangrijk kenmerk van het gebied. Door eventuele nieuwbouw binnen de bestaande linten te realiseren, kan de uitstraling van het Eiland ongewijzigd blijven. Het Eiland als energie-eiland (6 stickers voor windenergie, 6 stickers voor zonne-energie, rest niet gewaardeerd) Naast waterkracht biedt het eiland meer opties voor duurzame energieopwekking. Allereerst de kansen voor (grootschalige) windenergie winning. Hierbij liggen de meeste kansen langs bestaande infrastructuur, w.o. het Amsterdam Rijn kanaal. Deze turbines zijn economisch rendabel, maar hebben wel een grote impact op het open landschap. Er is echter ook de wens van kleinschaliger windenergie (bijv. aan de achterzijde van agrarische bedrijven), maar niet in de EHS-natuurgebieden. De economische haalbaarheid zal minder zijn. Het accentueren van het Eiland als energie-eiland zou ook kunnen door uiteindelijk alle agrarische gebouwen te voorzien van zonnepanelen (PV). Het open karakter van het eiland garandeert een ongestoorde instraling. Het agrarisch gebied kan met de verbouw van biomassa of met de beschikbare mest een belangrijke energiebron kunnen zijn door bijvoorbeeld vergisting of verbranding. Een andere genoemde optie is of er geen gebruik kan worden gemaakt van de warmte (of de warmteverschillen) in het ARK. WATER, NATUUR 29 ENERGIE

31 WATER, NATUUR 30 ENERGIE

32 WATER, NATUUR 31 ENERGIE

33 WATER, NATUUR 32 ENERGIE

34 refl ectie Een enorme opkomst. Het werken in een school bepaalt ook de werkhouding, een meester voor de klas en de groep die aandachtig luistert naar de vragen. Een sfeer van werklust, de schouders eronder, met elkaar aan de slag. Een gevoel van competitie, wie maakt de beste plannen? Welk idee wordt gehonoreerd met stickers? Prille ideeën, vaak hetzelfde als de buurman/vrouw uit de groep. Overlappende ideeën met andere groepen. Toch in een bepaald spoor blijven hangen. Niet te wild, eerst maar eens kijken wat er van komt. Dicht bij jezelf blijven. Wat is de identiteit van het dorp en het gebied? De stickers op de post-its geven niet altijd een helder beeld. Er zijn overlappingen. Wat is de betekenis van de keuze? Praktisch uitvoerbare plannen. Fietspaden die bij uitvoering als onderdeel van de toekomstvisie snel zichtbaar kunnen worden. Wennen aan de kleine veranderingen in het gebied. Duidelijke behoeften aan beter en geleid vervoer. Duidelijke keuzes voor een speciale gebruikersgroep die de komst van een andere gebruikersgroep op een natuurlijke wijze uitsluit. Haast vanzelfsprekend. Duidelijke denkrichtingen voor een duurzaam gebruik van het Eiland. Biologisch, waterkracht, biogas. Bedrijven verplaatsen. Beperkte woningbouw toelaten. Kan woningbouw anders? Ja het kan anders. Veel kan anders. Wat zijn de mogelijkheden van vernieuwde of verbrede bedrijfsvoering? Waar zijn voorbeelden te zoeken? Waar kun je je oriënteren? Wie kan het blikveld helpen verruimen? Waar liggen extra mogelijkheden binnen het gebied? De avond werd met een tevreden gevoel afgesloten. Dat was voelbaar en tastbaar in de hoeveelheid materiaal. Er is naar elkaar geluisterd, is weinig beoordeeld. De resultaten wachten op uitwerking en verdieping. REFLECTIE 33

35 REFLECTIE 34

36 REFLECTIE 35

Structuurvisie Eiland van Schalkwijk + beoordelingskader en -protocol

Structuurvisie Eiland van Schalkwijk + beoordelingskader en -protocol Structuurvisie Eiland van Schalkwijk + beoordelingskader en -protocol Behoud en ontwikkeling van het landelijk karakter en de openheid van het gebied met ruimte voor landbouw, natuur, water, recreatie,

Nadere informatie

Gemeente Houten Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling Cluster Ontwikkeling, Sectie Ruimtelijke Ordening

Gemeente Houten Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling Cluster Ontwikkeling, Sectie Ruimtelijke Ordening ** Vastgesteld oktober 2014 Cluster Ontwikkeling, Sectie Ruimtelijke Ordening Visie verplaatsing nietagrarische bedrijven binnen het buitengebied Status: vastgesteld door de gemeenteraad van Houten d.d.

Nadere informatie

Heukelum. Zicht op de Linge

Heukelum. Zicht op de Linge Heukelum Zicht op de Linge Het stadje Heukelum is een van de vijf kernen van de gemeente Lingewaal. Heukelum ligt in de Tielerwaard, aan de zuidoever van de rivier de Linge, in een van de meest westelijke

Nadere informatie

1. Branding en voorzieningen in gehele subregio Cultuurhistorie benadrukken Toegankelijkheid zorg vergroten (sociaal, fysiek) Wie: overheid,

1. Branding en voorzieningen in gehele subregio Cultuurhistorie benadrukken Toegankelijkheid zorg vergroten (sociaal, fysiek) Wie: overheid, Transformatie van de woningvoorraad Een afname van het aantal huishoudens heeft gevolgen voor de woningvoorraad. Dit geldt ook vergrijzing. Vraag en aanbod sluiten niet meer op elkaar aan. Problemen van

Nadere informatie

Centrale Zandwinning Weert. Van primaire zandwinkel naar gebiedsontwikkeling

Centrale Zandwinning Weert. Van primaire zandwinkel naar gebiedsontwikkeling Centrale Zandwinning Weert Van primaire zandwinkel naar gebiedsontwikkeling Centrale Zandwinning Weert Situatie Medio 2015: specie uit huidige winning definitief op De continuïteit van een lokale werkgever

Nadere informatie

Lokaal economisch beleid

Lokaal economisch beleid Lokaal economisch beleid Op weg naar een dynamische agenda voor de toekomst Tweede ondernemersavond 13 oktober 2014 Programma Opening 19:30 Doel van de avond 19:35 Terugblik 1 e ondernemersavond 19:40

Nadere informatie

Koersdocument Eiland van Schalwijk december 2010

Koersdocument Eiland van Schalwijk december 2010 Koersdocument Eiland van Schalwijk december 2010 Vastgesteld: 7 december 2010 Door: het college van B&W gemeente Houten Wie over het Eiland van Schalkwijk rijdt, vaart of wandelt, ervaart Nederland zoals

Nadere informatie

Presentatie Structuurvisie

Presentatie Structuurvisie Presentatie Structuurvisie Gemeente Oostzaan 30 september 2013 Presentatie Proces tot nu toe Ambitie en Structuurbeeld 2025 Thema s Oostzaanse woonomgeving Economie Sport, welzijn, zorg en educatie Agrarisch

Nadere informatie

Tytsjerksteradiel (Hardegarijp) (Bron: stadsregioleeuwarden.nl)

Tytsjerksteradiel (Hardegarijp) (Bron: stadsregioleeuwarden.nl) Tytsjerksteradiel (Hardegarijp) (Bron: stadsregioleeuwarden.nl) Introductie De Friese gemeente Tytsjerksteradiel ligt pal ten oosten van de provinciehoofdstad Leeuwarden. De gemeente bestaat uit 17 kernen;

Nadere informatie

1 Inleiding. Verslag. HaskoningDHV Nederland B.V. Transport & Planning

1 Inleiding. Verslag. HaskoningDHV Nederland B.V. Transport & Planning Verslag In kader van: Ruimtelijke Visie Grootschalige Duurzame Energie Gemeente Heumen Datum: 30 november 2018 HaskoningDHV Nederland B.V. Transport & Planning Ons kenmerk: BG2639N004D01 Onderwerp: Verslag

Nadere informatie

De Omgevingsvisie van Steenwijkerland een samenvatting

De Omgevingsvisie van Steenwijkerland een samenvatting De Omgevingsvisie van Steenwijkerland een samenvatting Vooraf Hoe ziet onze leefomgeving er over 15 jaar uit? Of eigenlijk: hoe ervaren we die dan? Als inwoner, ondernemer, bezoeker of toerist. De tijd

Nadere informatie

Maak Plaats! Wie Hoorn binnenrijdt maakt kennis met de Poort van Hoorn. Het stationsgebied is het mobiliteitsknooppunt van Hoorn en de regio.

Maak Plaats! Wie Hoorn binnenrijdt maakt kennis met de Poort van Hoorn. Het stationsgebied is het mobiliteitsknooppunt van Hoorn en de regio. Maak plaats voor Hoorn! Wie Hoorn binnenrijdt maakt kennis met de Poort van Hoorn. Het stationsgebied is het mobiliteitsknooppunt van Hoorn en de regio. Iedere dag is het hier een komen en gaan van duizenden

Nadere informatie

Aantal bijlagen: 1 Agendapunt: 10. Onderwerp Vervolg kleinschalige recreatieknooppunten op het boerenerf

Aantal bijlagen: 1 Agendapunt: 10. Onderwerp Vervolg kleinschalige recreatieknooppunten op het boerenerf Adviescommissie 30 maart 2010 Dagelijks bestuur 8 april 2010 / 10 juni 2010 (mondeling) Algemeen bestuur 1 juli 2010 Aantal bijlagen: 1 Agendapunt: 10 Onderwerp Vervolg kleinschalige recreatieknooppunten

Nadere informatie

snel dan voorzien. In de komende jaren zal, afhankelijk van de (woning)marktontwikkeling/

snel dan voorzien. In de komende jaren zal, afhankelijk van de (woning)marktontwikkeling/ 2 Wonen De gemeente telt zo n 36.000 inwoners, waarvan het overgrote deel in de twee kernen Hellendoorn en Nijverdal woont. De woningvoorraad telde in 2013 zo n 14.000 woningen (exclusief recreatiewoningen).

Nadere informatie

Poldergesprekken. 2 e avond 19 februari 2018

Poldergesprekken. 2 e avond 19 februari 2018 Poldergesprekken 2 e avond 19 februari 2018 Pilot poldergesprekken Opzet Avond 1: wat en het nu Kwaliteiten en aandachtspunten Avond 2: de toekomst Hoe kunnen de kwaliteiten worden versterkt en de aandachtspunten

Nadere informatie

Kansen voor Noord-Drenthe Triple P-monitor: onderzoek naar de duurzaamheid in Tynaarlo en Aa en Hunze.

Kansen voor Noord-Drenthe Triple P-monitor: onderzoek naar de duurzaamheid in Tynaarlo en Aa en Hunze. Kansen voor Noord-Drenthe Triple P-monitor: onderzoek naar de duurzaamheid in Tynaarlo en Aa en Hunze. Rabobank Noord-Drenthe. Een bank met ideeen. www.rabobank.nl/noord-drenthe Triple P-onderzoek Rabobank

Nadere informatie

Het Groene Hart mooi dichtbij. ANWB-visie op de recreatieve inrichting van het Groene Hart: samenvatting

Het Groene Hart mooi dichtbij. ANWB-visie op de recreatieve inrichting van het Groene Hart: samenvatting Het Groene Hart mooi dichtbij ANWB-visie op de recreatieve inrichting van het Groene Hart: samenvatting Groene Hart mooi dichtbij Een recreatievisie voor het Groene Hart Voor recreatie buitenshuis wil

Nadere informatie

Menselijke maat in het landelijk gebied

Menselijke maat in het landelijk gebied Menselijke maat in het landelijk gebied Menselijke maat in het landelijk gebied Mensen maken het landelijk gebied. Het zijn juist de trotse en betrokken bewoners die zorgen voor een landelijk gebied dat

Nadere informatie

Houtskoolschets Asten april 2017

Houtskoolschets Asten april 2017 Houtskoolschets Asten2030 14 april 2017 Opzet Asten2030 Start A Verkenning B Verbreding C 3 Verankering Dag van de Toekomst Besluit vorming 1. Werk Conferentie intern 2. Werk Conferentie intern Internet

Nadere informatie

Programma 2 e gebiedsavond Buitengebied Moerdijk

Programma 2 e gebiedsavond Buitengebied Moerdijk Marco Siecker Wietske Theloesen 26 mei 2014 Programma 2 e gebiedsavond Buitengebied Moerdijk 1. Opening 19:30 2. Terugblik 1 e gebiedsavond 19:35 3. Terugblik 1 e gebiedstafel 19:40 4. Thema s uitwerken

Nadere informatie

Innovatieagenda Melkveehouderij

Innovatieagenda Melkveehouderij Innovatieagenda Melkveehouderij stappen naar een nieuwe melkweg samen met ketenpartijen in de melkveehouderij INLEIDING NL 20 Waarom een innovatieagenda? Innovatie is een belangrijke voorwaarde voor de

Nadere informatie

Verslag publieksdebat Eerbeek

Verslag publieksdebat Eerbeek Verslag publieksdebat Eerbeek Datum bijeenkomst: 8 april 2013 Auteur: Els Holsappel Aanwezig: 16 deelnemers Doel van de bijeenkomst: Verzamelen reacties op de conceptvisie; Input leveren voor de definitieve

Nadere informatie

Omgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030. Commissie Grondgebied - 12 mei 2015 team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle

Omgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030. Commissie Grondgebied - 12 mei 2015 team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle Omgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030 Commissie Grondgebied - 12 mei 2015 team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle Opzet presentatie moment in het proces terugblik dialoogavonden toelichting uitwerking

Nadere informatie

Samen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie

Samen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie Samen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie Zuid-Limburg Position Paper van de 16 Zuid-Limburgse gemeenten, aangeboden door de voorzitters van het Bestuurlijk Overleg Ruimtelijke Economie en Nationaal

Nadere informatie

Werken en Leven in een Groene Hoeksche Waard. Verkiezingsprogramma GroenLinks Hoeksche Waard 2014-2018. "Alles van waarde is weerloos"

Werken en Leven in een Groene Hoeksche Waard. Verkiezingsprogramma GroenLinks Hoeksche Waard 2014-2018. Alles van waarde is weerloos Verkiezingsprogramma GroenLinks Hoeksche Waard 2014-2018 Werken en Leven in een Groene Hoeksche Waard "Alles van waarde is weerloos" Lucebert Dat moet dus beschermd worden 1 December 2013 Inhoud 1. Maatschappelijke

Nadere informatie

Omgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030. Jeugdraad Westvoorne - 27 mei 2015 team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle

Omgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030. Jeugdraad Westvoorne - 27 mei 2015 team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle Omgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030 Jeugdraad Westvoorne - 27 mei 2015 team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle Opzet presentatie moment in het proces terugblik gesprekken waar zijn we nu mee bezig?

Nadere informatie

Zuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is

Zuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is Klare taal Inleiding Zuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is ook een kwetsbare provincie. De bodem daalt en de zeespiegel stijgt door klimaatverandering. Er

Nadere informatie

Ruimtelijke en economische visie Rijsenhout Bijeenkomst 23 juni

Ruimtelijke en economische visie Rijsenhout Bijeenkomst 23 juni Ruimtelijke en economische visie Rijsenhout Bijeenkomst 23 juni Plangebied 21,17 ha Wat willen we bereiken? Een heldere ruimtelijke en economische visie en een uitvoeringstrategie hoe er te komen. Samen

Nadere informatie

Beter groen. naar een kwaliteitsimpuls voor recreatiegebieden in Zuid-Holland. provinciaal adviseur ruimtelijke kwaliteit in zuid-holland

Beter groen. naar een kwaliteitsimpuls voor recreatiegebieden in Zuid-Holland. provinciaal adviseur ruimtelijke kwaliteit in zuid-holland Beter groen naar een kwaliteitsimpuls voor recreatiegebieden in Zuid-Holland provinciaal adviseur ruimtelijke kwaliteit in zuid-holland Beter groen. Naar een kwaliteitsimpuls voor recreatiegebieden in

Nadere informatie

Cittaslow Midden-Delfland. Ondernemen in Midden-Delfland. Govert van Oord Bestuurder Midden-Delfland

Cittaslow Midden-Delfland. Ondernemen in Midden-Delfland. Govert van Oord Bestuurder Midden-Delfland Cittaslow Midden-Delfland Ondernemen in Midden-Delfland Govert van Oord Bestuurder Midden-Delfland 1 De ontwikkeling in historisch Benoem je kwaliteiten en perspectief draag uit! - Midden-Delfland ontstaat

Nadere informatie

(hoofdstuk uit Inspiratiegids Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit Provincie Utrecht)

(hoofdstuk uit Inspiratiegids Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit Provincie Utrecht) Bijlage: Projecten in de provincie Utrecht (hoofdstuk uit Inspiratiegids Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit Provincie Utrecht) Inleiding In de Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie 2013-2028 en de Verordening

Nadere informatie

gebiedsvisie beers-vianen Vernieuwd kampenlandschap waarborgt kwalitatieve transformatie van landelijk gebied

gebiedsvisie beers-vianen Vernieuwd kampenlandschap waarborgt kwalitatieve transformatie van landelijk gebied gebiedsvisie beers-vianen Vernieuwd kampenlandschap waarborgt kwalitatieve transformatie van landelijk gebied 4. beplanting 3. erven 2. ontsluiting 1. water en reliëf Gebiedsvisie Beers-Vianen Vernieuwd

Nadere informatie

V e r s l a g A r e n a b i j e e n k o m s t V i s i e l a n d e l i j k g e b i e d I J s s e l s t e i n

V e r s l a g A r e n a b i j e e n k o m s t V i s i e l a n d e l i j k g e b i e d I J s s e l s t e i n V e r s l a g A r e n a b i j e e n k o m s t V i s i e l a n d e l i j k g e b i e d I J s s e l s t e i n Datum: 04-09-2018 A a n w e z i g e n Er is een gevarieerd gezelschap van circa 80 personen.

Nadere informatie

Verkenningsworkshop voor regiopartners 18 november 2013 Praat verder mee

Verkenningsworkshop voor regiopartners 18 november 2013 Praat verder mee Verkenningsworkshop voor regiopartners 18 november 2013 Praat verder mee op www.houten2025.nl @houten2025 www.facebook.com/houten2025 Houten2025 op LinkedIn 1 De toekomst van Houten Houten heeft een nieuwe

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma CDA Zoeterwoude Gemeenteraad

Verkiezingsprogramma CDA Zoeterwoude Gemeenteraad Verkiezingsprogramma CDA Zoeterwoude Gemeenteraad 2018-2022 Wij zijn Zoeterwoude Voor CDA Zoeterwoude staat de samenleving centraal. Alleen samen kunnen we ons sterk maken voor een goede toekomst voor

Nadere informatie

Vitaal Vogelenzang: een tussenstand. Dorpsbijeenkomst Vogelenzang 14 maart 2017

Vitaal Vogelenzang: een tussenstand. Dorpsbijeenkomst Vogelenzang 14 maart 2017 Vitaal Vogelenzang: een tussenstand Dorpsbijeenkomst Vogelenzang 14 maart 2017 Agenda Leefbaarheid en vitaliteit Mogelijke maatregelen Openbare ruimte en groen Welzijn en zorg Leren en spelen Wonen Sport

Nadere informatie

Visie werkgroep recreatie en toerisme, economie en veiligheid.

Visie werkgroep recreatie en toerisme, economie en veiligheid. Visie werkgroep recreatie en toerisme, economie en veiligheid. Aanleiding: Toekomstvisie Oostflakkee 2030 In oktober 2007 is de voormalige gemeente Oostflakkee gestart met de ontwikkeling van een Toekomstvisie

Nadere informatie

Nieuwe Hollandse Waterlinie

Nieuwe Hollandse Waterlinie Nota Ruimte budget 35 miljoen euro Planoppervlak 300 hectare Trekker Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Nieuwe Hollandse Waterlinie Stevige nieuwe ruggengraat voor de Linie De Nieuwe Hollandse

Nadere informatie

Actualisering Recreatief & Toeristisch Beleid Welkom in Veendam. 3 December 2010

Actualisering Recreatief & Toeristisch Beleid Welkom in Veendam. 3 December 2010 Actualisering Recreatief & Toeristisch Beleid 2011-2014 Welkom in Veendam 3 December 2010 Recreatief & Toeristisch beleid 1. Introductie 2. Recreatief en Toeristisch Product Veendam 3. College Programma

Nadere informatie

Van Grensmaas naar Rivierpark Maasvallei 6 Gemeenten, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer

Van Grensmaas naar Rivierpark Maasvallei 6 Gemeenten, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer Van Grensmaas naar Rivierpark Maasvallei 6 Gemeenten, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer POL Grensmaas 2005 + uitvoering Grensmaasproject Van Beheerakkoord Grensmaas naar Samenwerkingsovereenkomst Grensmaas

Nadere informatie

Zetten 2025 Levendig, verbonden en duurzaam

Zetten 2025 Levendig, verbonden en duurzaam Zetten 2025 Levendig, verbonden en duurzaam Zicht op Zetten Wij zijn Zicht op Zetten, een burgerinitiatief waarvoor circa twintig Zettenaren zich vrijwillig inzetten. We zijn gestart met de wens om vanuit

Nadere informatie

Natuur- en recreatieplan Westfriesland

Natuur- en recreatieplan Westfriesland Natuur- en recreatieplan Westfriesland Ondertitel Regionale Projectgroep 10 september 2015 Waar staan we in het proces? 2 Vijf werkblokken Blok 1: Het leggen van de basis Blok 2: Evaluatie Blok 3: Actualisatie

Nadere informatie

Providentia als nieuw dorp: Burgerschap voor cliënten; woondroom voor betrokken burgers

Providentia als nieuw dorp: Burgerschap voor cliënten; woondroom voor betrokken burgers Providentia als nieuw dorp: Burgerschap voor cliënten; woondroom voor betrokken burgers Providentia als nieuw dorp: Burgerschap voor cliënten woondroom voor betrokke Op Providentia in Sterksel wonen mensen

Nadere informatie

MIDDEN TUSSEN DE MENSEN SPORT EN RECREATIE MOBILITEIT EN BEREIKBAARHEID.

MIDDEN TUSSEN DE MENSEN SPORT EN RECREATIE MOBILITEIT EN BEREIKBAARHEID. MIDDEN TUSSEN DE MENSEN De uitgangspunten van het CDA Koggenland zijn helder: je wilt werken voor je brood, je ziet om naar elkaar en je laat de wereld knap achter voor je kinderen. Het CDA staat voor

Nadere informatie

TOEKOMSTVISIE. het Land van Slochteren 2020 ruimte voor kwaliteit en ontmoeting

TOEKOMSTVISIE. het Land van Slochteren 2020 ruimte voor kwaliteit en ontmoeting TOEKOMSTVISIE het Land van Slochteren 2020 ruimte voor kwaliteit en ontmoeting Als je plannen maakt voor een vakantie, dan kies je eerst een bestemming. Gran Canaria of Schiermonnikoog, Amsterdam of Barcelona,

Nadere informatie

Lokaal economisch beleid

Lokaal economisch beleid Lokaal economisch beleid Op weg naar een dynamische agenda voor de toekomst Eerste ondernemerstafel 29 september 2014 Programma Opening 19:30 Doel van de avond 19:35 Terugblik ondernemersavond, uitdagingen

Nadere informatie

Kernopgave 1: Verbinding Hoofddorp centrum station

Kernopgave 1: Verbinding Hoofddorp centrum station Kernopgave 1: Verbinding Hoofddorp centrum station 1 Fruittuinen en Wandelbos tot stadspark transformeren. Stadspark houdt in: Fruittuinen, Wandelbos (met volière en kinderboerderij) en tenniscomplex.

Nadere informatie

Station Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West

Station Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West Station Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West 2030 Station Nieuwe Meer is niet alleen een nieuwe metrostation verbonden met Schiphol, Hoofddorp, Zuidas en de Amsterdamse

Nadere informatie

achtergrond hoofdstuk 1 Structuurvisie 2020 keuzes van visie naar uitvoering inbreng samenleving achtergrond ruimtelijk en sociaal kader bijlagen

achtergrond hoofdstuk 1 Structuurvisie 2020 keuzes van visie naar uitvoering inbreng samenleving achtergrond ruimtelijk en sociaal kader bijlagen 28 hoofdstuk 1 achtergrond Structuurvisie 2020 keuzes samenvatting achtergrond ruimtelijk en sociaal kader inbreng samenleving thematisch van visie naar uitvoering bijlagen zones 1 2 3 4 5 6 7 29 1.1 Inleiding

Nadere informatie

Landschapspark De Danenberg. Landschapsvisie De Danenberg Landschapspark De Danenberg

Landschapspark De Danenberg. Landschapsvisie De Danenberg Landschapspark De Danenberg Landschapsvisie De Danenberg presentatie dorpsraad Slijk-Ewijk 12-12-2017 V.o.f. De Brouwerij Partners: Inhoudsopgave Historie Gebied Het plan Beheer en onderhoud Boerderij De Danenberg Historie 2002:

Nadere informatie

Verslag bijeenkomst Stadsvisie IJsselstein Aanwezigen: 41 deelnemers, 13 raadsleden, college B&W, projectgroep

Verslag bijeenkomst Stadsvisie IJsselstein Aanwezigen: 41 deelnemers, 13 raadsleden, college B&W, projectgroep Pagina 1 van 7 Verslag bijeenkomst Stadsvisie IJsselstein 2030 Aanwezigen: 41 deelnemers, 13 raadsleden, college B&W, projectgroep Datum: 15 september 2016 Locatie: Bibliotheek, Overtoom Tijdstip: 19.30

Nadere informatie

Verslag Themabijeenkomst Recreatie en Toerisme

Verslag Themabijeenkomst Recreatie en Toerisme Verslag Themabijeenkomst Recreatie en Toerisme Datum bijeenkomst: 22 oktober 2012 Auteur: Els Holsappel Locatie: Landal GreenParks Coldenhove in Eerbeek (met dank aan gastheer Martin Bes) Aanwezig: 60

Nadere informatie

Concept Dorpsplan Giethoorn Presentatie inwoners 24 april 2012

Concept Dorpsplan Giethoorn Presentatie inwoners 24 april 2012 + Concept Dorpsplan Giethoorn 2030 Presentatie inwoners 24 april 2012 + Welkom 2 Beknopt overzicht Hoog tijd voor een terugkoppeling! Stand van zaken Wat is er allemaal gebeurd? Terugkoppeling bevolkingsenquête

Nadere informatie

De begroting van de provincie Utrecht voor Een samenvatting

De begroting van de provincie Utrecht voor Een samenvatting De begroting van de provincie Utrecht voor 2012 Een samenvatting Hoeveel gaat de provincie Utrecht in 2012 uitgeven? Waaraan en waarom? Dat leest u in deze samenvatting. U zult zien dat wij voor 2012 duidelijke

Nadere informatie

KASSABON ENERGIEOPBRENGST ha zonneveld- 155 GWh/jaar. aantal huishoudens: LANDSCHAPPELIJKE INVESTERING. kosten aankoop/aanleg: LAAG

KASSABON ENERGIEOPBRENGST ha zonneveld- 155 GWh/jaar. aantal huishoudens: LANDSCHAPPELIJKE INVESTERING. kosten aankoop/aanleg: LAAG ENERGIE VOOROP Het scenario energie voorop gaat uit van een maximale energieopbrengst binnen de wettelijke kaders en bestaat uit winden zonne-energie. De gemeenteraad heeft expliciet gevraagd om zo n maximale

Nadere informatie

Gebiedvisie op het. buitengebied van de. gemeente Drimmelen

Gebiedvisie op het. buitengebied van de. gemeente Drimmelen Gebiedvisie op het buitengebied van de gemeente Drimmelen Door de ZLTO Afdeling Drimmelen Gebiedsvisie voor de gemeente Drimmelen Vanuit de ZLTO-afdeling Drimmelen is het idee gekomen om in navolging van

Nadere informatie

Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland

Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland Ambitiedocument Regio Rivierenland Wij, de tien samenwerkende gemeenten binnen Regio Rivierenland: delen de beleving van de verscheidenheid in ons gebied;

Nadere informatie

Quick scan Ontwikkelingsmogelijkheden het 'Wapen van Schalkwijk'.

Quick scan Ontwikkelingsmogelijkheden het 'Wapen van Schalkwijk'. Ill IS10.0006 Intern Stuk gemeente Houten larchiefexemplaar Deponeren Quick scan Ontwikkelingsmogelijkheden het 'Wapen van Schalkwijk'. Aanleiding In de zomer 2009 was er het plan van de Initiatiefgroep

Nadere informatie

Woonvisie. Gemeente Nuth Raadsbijeenkomst 12 april 2016

Woonvisie. Gemeente Nuth Raadsbijeenkomst 12 april 2016 Woonvisie Gemeente Nuth Raadsbijeenkomst 12 april 2016 Aanleiding Verschuiving van de volkshuisvestelijke opgave Sociale huur: Woningwet 2015 redelijke bijdrage Langer zelfstandig wonen Lokaal beleid 2

Nadere informatie

Stoommachinemuseum met op de achtergrond De Kleine Vliet (Bron:

Stoommachinemuseum met op de achtergrond De Kleine Vliet (Bron: Medemblik Medemblik Introductie De stad Medemblik maakt deel uit van de Noord-Hollandse gemeente met dezelfde naam. De gemeente Medemblik bestaat uit 15 kernen met in totaal 43.000 inwoners. Wervershoof

Nadere informatie

Berenschot. De ambities, opgaven en uitdag ngen van de gemeente Bladel Rapport. Philip van Veller Johannes ten Hoor

Berenschot. De ambities, opgaven en uitdag ngen van de gemeente Bladel Rapport. Philip van Veller Johannes ten Hoor De ambities, opgaven en uitdag ngen van de gemeente Bladel Rapport Philip van Veller Johannes ten Hoor Laurens Vellekoop Pepijn van der Beek De ambities, opgaven en uitdagingen van de gemeente Bladel lnhoud

Nadere informatie

Lijst met uit te werken punten

Lijst met uit te werken punten Lijst met uit te werken punten Algemeen Het centrale uitgangspunt blijft dat het huidige structuurplan de basis vormt voor de structuurvisie. Alleen voor de thema`s of gebieden waar hiaten (nog geen beleid

Nadere informatie

1 Inleiding. Verslag. HaskoningDHV Nederland B.V. Transport & Planning

1 Inleiding. Verslag. HaskoningDHV Nederland B.V. Transport & Planning Verslag In kader van: Ruimtelijke Visie Grootschalige Duurzame Energie Gemeente Heumen Datum: 30 november 2018 HaskoningDHV Nederland B.V. Transport & Planning Ons kenmerk: BG2639TPNT1811301255 Onderwerp:

Nadere informatie

Groene gebiedsverkenning

Groene gebiedsverkenning Groene gebiedsverkenning tussengebied Woerden-Harmelen-Utrecht Provincie Utrecht Gemeente Woerden 26 Juni 2013 - presentatie Frank Stroeken Inleiding doel en kader pm Werkwijze "Ik ben Woerden" & Functieverkenning

Nadere informatie

Toerisme en Recreatie

Toerisme en Recreatie Toerisme en Recreatie Wat speelt er? De vraagstukken over toerisme en recreatie zijn divers. Er zijn vraagstukken met betrekking tot de routestructuur, de kwaliteiten in het gebied en nieuwe functies.

Nadere informatie

Ruimtelijke Visie Duurzame Energie Heumen

Ruimtelijke Visie Duurzame Energie Heumen Ruimtelijke Visie Duurzame Energie Heumen Samenvatting De gemeente Heumen wil in 2050 energie- en klimaatneutraal zijn. Om dit doel te bereiken is het noodzakelijk dat de gemeente en haar inwoners ook

Nadere informatie

Etten-Leur. (Bron: www. nederland-in-beeld.nl)

Etten-Leur. (Bron: www. nederland-in-beeld.nl) Etten-Leur (Bron: www. nederland-in-beeld.nl) Introductie Etten-Leur is een middelgrote gemeente in Brabant, gelegen ten westen van Breda. De gemeente bestaat uit één kern van ruim 40.000 inwoners. Door

Nadere informatie

05 Krachtige kernen in een vitaal gekoesterd buitengebied

05 Krachtige kernen in een vitaal gekoesterd buitengebied 05 Krachtige kernen in een vitaal gekoesterd buitengebied In dit hoofdstuk wordt de structuurvisie verdiept: wat betekent deze visie voor de kernen en het buitengebied? Het wordt in dit hoofdstuk allemaal

Nadere informatie

Toeristische visie Regio Alkmaar

Toeristische visie Regio Alkmaar Toeristische visie Regio Alkmaar Conceptvisie en uitvoeringsagenda Proces Toeristische visie Wat Wanneer 1. Start met de Regio Alkmaar Februari 2. Eerste Regioavond 5 maart 3. Stakeholderbijeenkomst 1

Nadere informatie

TOEKOMSTPERSPECTIEF BUITENGEBIED VINKEL. Versterking van recreatie, landschap en natuur in en rondom Vinkel

TOEKOMSTPERSPECTIEF BUITENGEBIED VINKEL. Versterking van recreatie, landschap en natuur in en rondom Vinkel TOEKOMSTPERSPECTIEF BUITENGEBIED VINKEL Versterking van recreatie, landschap en natuur in en rondom Vinkel De Groene Delta is hét groenprogramma van de gemeente s-hertogenbosch en is momenteel in ontwikkeling.

Nadere informatie

Meerjarenplan. Vereniging Plaatselijk Belang Hoonhorst 2013-2016

Meerjarenplan. Vereniging Plaatselijk Belang Hoonhorst 2013-2016 Meerjarenplan Vereniging Plaatselijk Belang Hoonhorst 2013-2016 Inleiding Dit meerjarenplan is het vervolg op het meerjarenplan 2009 2012. Veel uit het vorige plan is gerealiseerd, maar er zijn ook projecten

Nadere informatie

KRIMP INLEIDING. voor de welvaart. Bevolking -1,2% Banen -4% In 2012 hebben het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de provincie Zuid-Holland

KRIMP INLEIDING. voor de welvaart. Bevolking -1,2% Banen -4% In 2012 hebben het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de provincie Zuid-Holland SMART WATER INLEIDING In 2012 hebben het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de provincie Zuid-Holland - nieuw te ontwikkelen) projecten en activiteiten aan worden verbonden en worden KRIMP voor de welvaart

Nadere informatie

Discussienotitie Haagse Mobiliteitsagenda

Discussienotitie Haagse Mobiliteitsagenda Discussienotitie Haagse Mobiliteitsagenda Kiezen om ruimte te maken Den Haag 2040 Den Haag is volop in beweging, de stad is in trek. Verwacht wordt dat Den Haag groeit, van 530.000 inwoners in 2017 naar

Nadere informatie

Advies van de Stuurgroep Centrumgebied Groene Peelvallei voor de op te stellen structuurvisie

Advies van de Stuurgroep Centrumgebied Groene Peelvallei voor de op te stellen structuurvisie Centrumgebied Groene Peelvallei Advies van de Stuurgroep Centrumgebied Groene Peelvallei voor de op te stellen structuurvisie Kern van het advies van de Stuurgroep Centrumgebied Groene Peelvallei Centrumgebied

Nadere informatie

Structuurvisie Losser. Commissie Ruimte 24 april 2012

Structuurvisie Losser. Commissie Ruimte 24 april 2012 Structuurvisie Losser Commissie Ruimte 24 april 2012 Doel en status nwro verplicht gemeenten een structuurvisie op te stellen waarin het ruimtelijk beleid in hoofdzaak vastligt en de samenhang met andere

Nadere informatie

Verslag themabijeenkomst Welzijn en Zorg

Verslag themabijeenkomst Welzijn en Zorg URHAHN BREEN FERWERDA Dorpsontwikkelingsvisie Middenbeemster Verslag themabijeenkomst Welzijn en Zorg 5 juni 2019 Inleiding Op woensdag 5 juni 2019 organiseerde de gemeente Beemster in samenwerking met

Nadere informatie

Verslag publieksdebat Brummen

Verslag publieksdebat Brummen Verslag publieksdebat Brummen Datum bijeenkomst: 3 april 2013 Auteur: Els Holsappel Aanwezig: 15 deelnemers Doel van de bijeenkomst: Verzamelen reacties op de conceptvisie; Input leveren voor de definitieve

Nadere informatie

Best. Introductie. Gemeente Best (bron:

Best. Introductie. Gemeente Best (bron: Best Best Introductie Best is een Noord-Brabantse gemeente, gelegen op ruim tien kilometer van de stad Eindhoven. De gemeente bestaat uit de centrale kern Best en twee kleine kernen, Aarle en De Vleut.

Nadere informatie

Platform Plasmolen: structurele samenwerking tussen bewoners, ondernemers, gemeente en andere belanghebbenden Handhaving

Platform Plasmolen: structurele samenwerking tussen bewoners, ondernemers, gemeente en andere belanghebbenden Handhaving Op basis van het masterplan, zijn diverse concrete en samenhangende actiepunten geformuleerd. In dit deel, de uitvoeringsagenda, worden deze actiepunten weergegeven. Per actiepunt is aangegeven wat de

Nadere informatie

Stellingen Provinciale Staten

Stellingen Provinciale Staten Stellingen Provinciale Staten Thema s en onderwerpen Toelichting... 2 Algemene informatie... 3 Thema: Economie... 3 1.1 Samenwerking Duitsland *... 3 2.1 Landbouw... 3 3.1 Recreatie en toerisme... 4 Thema

Nadere informatie

WIJ BOUWEN EEN WIJK.NL

WIJ BOUWEN EEN WIJK.NL a t e l i e r DUTCH WIJ BOUWEN EEN WIJK.NL GEMEENTE SMALLINGERLAND JUNI 2010 INLEIDING Inleiding Proces Stap 1: Ideeënbus Stap 2: Thema s Stap 3: Raamwerk Stap 4: Wij bouwen een wijk 2.0 INLEIDING INLEIDING

Nadere informatie

Veelgestelde vragen Transformatie Schieoevers-Noord

Veelgestelde vragen Transformatie Schieoevers-Noord Veelgestelde vragen Transformatie Schieoevers-Noord Wat is het plan voor Schieoevers? In 2010 heeft het college van B&W van de gemeente Delft de gebiedsvisie Schieoevers 2030 vastgesteld. De gebiedsvisie

Nadere informatie

Verslag themabijeenkomst Toerisme en Werelderfgoed

Verslag themabijeenkomst Toerisme en Werelderfgoed URHAHN BREEN FERWERDA Dorpsontwikkelingsvisie Middenbeemster Verslag themabijeenkomst Toerisme en Werelderfgoed Dorpsontwikkelingsvisie Middenbeemster 16 mei 2019 Inleiding Op donderdag 16 mei 2019 organiseerde

Nadere informatie

Ravenstein uitvoering Voorzieningenkaart 2030

Ravenstein uitvoering Voorzieningenkaart 2030 6 september 2016 1 Ravenstein uitvoering Voorzieningenkaart 2030 Startbijeenkomst 6 september 2016 http://www.oss.nl/voorzieningenkaart 6 september 2016 2 Agenda Welkom door Dorpsraad Stand van zaken en

Nadere informatie

Publicatie beoordelingscriteria zonneparken op maaiveld Dalfsen

Publicatie beoordelingscriteria zonneparken op maaiveld Dalfsen Beoordelingskader (grote) zonneparken op maaiveld in Dalfsen Publicatie beoordelingscriteria zonneparken op maaiveld Dalfsen Zonneparken op maaiveld Op 26 juni 2017 heeft de gemeenteraad van Dalfsen besloten

Nadere informatie

Samenvatting Omgevingsvisie Weststellingwerf

Samenvatting Omgevingsvisie Weststellingwerf Samenvatting Omgevingsvisie Weststellingwerf Inleiding Weststellingwerf heeft het afgelopen jaar hard gewerkt aan een omgevingsvisie. De omgevingsvisie gaat over de toekomst van onze gemeente en is daarom

Nadere informatie

i.s.m. Toekomstvisie Kraaijenbergse Plassen Erik van Nuland (Van Nuland & Partners)

i.s.m. Toekomstvisie Kraaijenbergse Plassen Erik van Nuland (Van Nuland & Partners) i.s.m. Toekomstvisie Kraaijenbergse Plassen 18-09-2017 Erik van Nuland (Van Nuland & Partners) Aanleiding visie De ambitie 'Toeristische Poort naar de regio Land van Cuijk Wat is het eindplaatje van de

Nadere informatie

Bereikbaarheid en recreatie: dilemma s in het landelijk gebied

Bereikbaarheid en recreatie: dilemma s in het landelijk gebied Bereikbaarheid en recreatie: dilemma s in het landelijk gebied Bijdrage Rinus Jaarsma 9 november 2006 Recreatief toegankelijk landelijk gebied Dilemma s nader beschouwd 1 Bereikbaarheid Behoefte Bedreigingen

Nadere informatie

Een tak, die niet meebuigt met de wind, zal breken

Een tak, die niet meebuigt met de wind, zal breken Een tak, die niet meebuigt met de wind, zal breken Inhoudsopgave 1. Locatie 1 2. Omgeving 1 3. Park 2 3.1 Sfeer 2 3.2 Ecologische verbindingszone 2 3.3 Vakantiewoningen 3 3.4 Plattegrond 3 3.5 Wandelbrug

Nadere informatie

Ruimtelijke onderbouwing. Wijziging gebruik van loods voor opslag op het perceel Rinkesfort 13 te Maasbree

Ruimtelijke onderbouwing. Wijziging gebruik van loods voor opslag op het perceel Rinkesfort 13 te Maasbree Ruimtelijke onderbouwing Wijziging gebruik van loods voor opslag op het perceel Rinkesfort 13 te Maasbree 16-08-2011 1. Inleiding Algemeen De heer Wijnen heeft het verzoek gedaan om een loods op het perceel

Nadere informatie

Uitvoeringsstrategie Bunnik. Communicatie in vogelvlucht

Uitvoeringsstrategie Bunnik. Communicatie in vogelvlucht Uitvoeringsstrategie Bunnik Communicatie in vogelvlucht 8 maart 2018 Onze gemeente Bunnik met de drie verschillende dorpen Bunnik, Odijk en Werkhoven, is prachtig gelegen langs de Kromme Rijn in het groen

Nadere informatie

Uitvoeringsprogramma Structuurvisie Borger-Odoorn Verbinding geeft perspectief

Uitvoeringsprogramma Structuurvisie Borger-Odoorn Verbinding geeft perspectief Uitvoeringsprogramma Structuurvisie Borger-Odoorn Verbinding geeft perspectief Dit uitvoeringsprogramma, behorende bij de Structuurvisie Borger- Odoorn, geeft aan op welke wijze de integrale gebiedsvisie

Nadere informatie

De Deventer Omgevingsvisie Hoe ziet Diepenveen er straks uit?

De Deventer Omgevingsvisie Hoe ziet Diepenveen er straks uit? De Deventer Omgevingsvisie Hoe ziet Diepenveen er straks uit? 28 mei 2019 Waarom de Omgevingswet? Een nieuwe wet in 2021: de Omgevingswet Bundelt 26 wetten en regels op het gebied van wonen, mobiliteit,

Nadere informatie

Rucphen. Introductie. Gemeente Rucphen (bron: wattedoenin.nl)

Rucphen. Introductie. Gemeente Rucphen (bron: wattedoenin.nl) Rucphen Rucphen Introductie Rucphen maakt deel uit van de gelijknamige gemeente in het westen van Noord-Brabant, tegen de grens met België aan. De gemeente bestaat uit een driehoek van drie bij elkaar

Nadere informatie

Resultaten landbouwenquête. September 2013

Resultaten landbouwenquête. September 2013 Resultaten landbouwenquête September 2013 1 Landbouwenquête 2013 Inleiding In juni 2013 hebben de noordelijke Natuur en Milieufederaties en LTO Noord in samenwerking met het Dagblad van het Noorden en

Nadere informatie

Ruimtelijke Visie Duurzame Energie Heumen

Ruimtelijke Visie Duurzame Energie Heumen Ruimtelijke Visie Duurzame Energie Heumen Samenvatting De gemeente Heumen wil in 2050 energie- en klimaatneutraal zijn. Om dit doel te bereiken is het noodzakelijk dat de gemeente en haar inwoners ook

Nadere informatie

AMBITIEDOCUMENT ZONNE-ENERGIE UITWERKING OMGEVINGSVISIE - GEMEENTE OPSTERLAND

AMBITIEDOCUMENT ZONNE-ENERGIE UITWERKING OMGEVINGSVISIE - GEMEENTE OPSTERLAND GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Opsterland. Nr. 25469 16 februari 2017 AMBITIEDOCUMENT ZONNE-ENERGIE UITWERKING OMGEVINGSVISIE - GEMEENTE OPSTERLAND 1.INLEIDING ZONNE-ENERGIE IN OPKOMST Het

Nadere informatie

TJUCHEM. Dorp met een visie

TJUCHEM. Dorp met een visie TJUCHEM Dorp met een visie 2017-2027 Inhoud. Inleiding. Blz. 1 Plan van aanpak dorpsvisie 2017 2027. Blz. 2 Zwakke en sterke punten van Tjuchem. Blz.3 Kansen en bedreigingen voor Tjuchem. Blz.4 Visie verkeer.

Nadere informatie

Ruimtelijke ordening. Ruimtelijke Ordening

Ruimtelijke ordening. Ruimtelijke Ordening Ruimtelijke ordening Ruimtelijke Ordening Ruimtelijke ordening (RO) in Nederland Vanuit de geschiedenis is RO al belangrijk in Nederland, denk bijvoorbeeld aan landinrichting en optimaliseren van de waterhuishouding.

Nadere informatie

1 Inleiding. Verslag. HaskoningDHV Nederland B.V. Transport & Planning

1 Inleiding. Verslag. HaskoningDHV Nederland B.V. Transport & Planning Verslag In kader van: Ruimtelijke Visie Grootschalige Duurzame Energie Gemeente Heumen Datum: 30 november 2018 HaskoningDHV Nederland B.V. Transport & Planning Ons kenmerk: BG2639TPNT1811301315 Onderwerp:

Nadere informatie