Naar buiten allemaal!

Transcriptie

1 Naar buiten allemaal! 1. Instructie voor leerkrachten Mytylschool Gabriël s-hertogenbosch

2 Naar buiten allemaal! Kinderen meer in contact brengen met de natuur in de eigen omgeving en zelf ontdekken is de doelstelling van Naar buiten allemaal! Het zijn educatieve wandelingen waarbij kinderen zelf op ontdektocht gaan.de kinderen voeren onderweg opdrachten uit; ze krijgen een rugzakje mee met materialen die daarbij nodig zijn. De BBS-en in s-hertogenbosch zijn gestart met de natuurroutes. Hierdoor zijn er in verschillende parken en wijken van de stad palen gezet. Hier kunnen de kinderen de opdrachten doen. Maar natuurlijk is het ook mogelijk om natuurlijke plekken te zoeken in de eigen schoolomgeving. Het geeft invulling aan de wens van steeds meer basisscholen om groen en duurzaamheid een duidelijke plaats te geven in hun programma. Naar buiten allemaal! bestaat uit: 1. Instructie voor de leerkrachten 2. Plekken in de stad s-hertogenbosch 3. Opdrachten (groep 1 t/m 8) - Groep 1 NME-leerroute Op ontdekking in de natuur - Groep 2 NME-leerroute Op zoek naar onderkruipsels - Groep 3 NME-leerroute Aarde, lucht en water - Groep 4 NME-leerroute Vlinders en spinnen - Groep 5 NME-leerroute Van alles over bomen - Groep 6 NME-leerroute Schuilen en je laten zien - Groep 7 NME-leerroute Vogels ontdekken - Groep 8 NME-leerroute Speuren naar sporen Hoe gaan we de natuur beleven? De kinderen doen in de natuur kennis en ervaring op en beleven de natuur op eigen wijze. Geef aan dat je stil bent in de natuur en dat je je rustig gedraagt om de vogels en zoogdieren die in de natuur leven niet te laten schrikken of te verjagen. Je bent op bezoek in de natuur, de natuur is het leefgebied van de planten en dieren die er voorkomen. Zij zijn van het natuurgebied afhankelijk voor hun voedsel, beschutting. Ze wonen hier tenslotte. Het is belangrijk om de kinderen te laten spelen en zelf de natuur te laten ontdekken zodat ze er achter kunnen komen wat zij zelf interessant en leuk vinden. Overige aandachtspunten: de aandacht gaat uit naar de kinderen die aan je zijn toevertrouwd neem samen met de kinderen het verhaal en de opdrachten door, natuurlijk is het prima om samen te lezen als je de kinderen instructie geeft of iemand iets vertelt, zorg er dan voor dat de kinderen in een kring staan. de groepjes blijven bij elkaar stimuleer zelfstandig werken, ontdekken, actieve verwondering en fantasie bij de kinderen corrigeer als je het nodig vindt, dat biedt duidelijkheid aan de kinderen laat de kinderen zoveel mogelijk vrij hun gang gaan.

3 De buitenles Bij de buitenles is extra begeleiding nodig want de kinderen gaan in kleine groepjes op pad. Ouders en (natuur) vrijwilligers worden betrokken en geïnstrueerd en de eerste keer worden de leerroutes van te voren met de begeleiders verkend. Zie ook de instructie voor de begeleiders. 1.Van te voren in de klas Vertel de kinderen over de buitenles, wat ze gaan doen, het thema, maak afspraken en laat ze de relatie zien tussen de activiteit in de natuur en de lessen op school. Ga naar een park met gekleurde palen of zoek plekken in de eigen schoolomgeving. Als je in de schoolomgeving blijft markeer dan de plekken waar de kinderen de opdrachten gaan doen, bijvoorbeeld met een stok, ballon of vlag. Vul de rugzak met materialen die nodig zijn Deel de klas in (4 á 5) groepen en wijs van een begeleider aan voor elke groep. Het verhaal dat hoort bij het thema van de natuurroute wordt voorgelezen. Maak afspraken over de verzamelplek, de wandeling ernaar toe en de wandeling terug naar school. Spreek af waar de opdrachten gedaan worden en in welke volgorde. 2. De natuurroute Bij de route aangekomen zoekt elk groepje een plek (of gekleurde paal) voor de eerste opdracht. De begeleider of een kind begint met het voorlezen van het verhaaltje bij de opdracht. De kinderen gaan aan de slag met de opdracht. In de afgesproken volgorde lopen zij ook langs de andere opdrachtenpalen. Na afloop kunnen op de verzamelplek in het kort ervaringen worden uitgewisseld Na afloop in de klas Op verschillende manieren kijken de kinderen terug op de wandeling en verwerken ze wat ze hebben ervaren. Zie instructie voor de buitenles, per groep.

4 Buitenles groep 1 De kinderen maken een takken-vaas van het seizoen. De kinderen maken een tekening van een regenboog; alle kleuren van de natuur komen hierin voor. De kinderen kleuren een kleurplaat over kabouters. De kinderen maken een natuurtafel. Waar denk je dat de kabouters zich verstoppen? De kinderen vertellen elkaar welke insect ze hebben gezien. De kinderen kiezen een dier dat ze hebben gevonden en maken een tekening van het dier. De kinderen passen de natuurtafel aan met de spullen die ze buiten hebben gevonden. Vertel de kinderen een kabouterverhaal en laat ze vertellen wat ze hebben meegemaakt op de route buiten. elkaar omgaan, hoe ze problemen oplossen en hoe ze zin en betekenis geven aan hun bestaan. Leerlingen oriënteren zich op de natuurlijke omgeving en op verschijnselen die zich daarin voordoen. Leerlingen oriënteren zich ook op de wereld, dichtbij, veraf, toen en nu en maken daarbij gebruik van cultureel erfgoed. Bij het oriënteren op de natuur gaat het om jezelf, om dieren en planten en natuurverschijnselen. Bij de oriëntatie op de wereld gaat het om de vorming van een wereldbeeld in ruimte en tijd. Leerlingen ontwikkelen een geografisch wereldbeeld aan de hand van gebieden en met behulp van kaartvaar- digheden. Ze ontwikkelen een historisch wereldbeeld. Dat betekent dat ze kennis hebben van historische verschijnselen in delen van de wereld en van chronologie. Leerlingen leren hun wereldbeeld (over henzelf en de wereld) aan de hand van actuele onderwerpen voortdurend bij de tijd te brengen. Centraal staat bij de natuurroute kabouters: Het ontdekken van de kleuren in de natuur, de beweging van vogels, voelen van de stam van verschillende bomen, de vormen van bladeren.

5 Buitenles groep 2 De kinderen knippen verschillende dieren uit een tijdschrift, deze worden in de rugzakkken gestopt voor opdracht 5. De kinderen maken een tekening over een fantasiebeest. De kinderen maken een hoekje op het schoolplein met rommeltjes van takjes en blaadjes voor de bodemdiertjes. De kinderen maken een seizoenstafel met sporen in de natuur. De kinderen kijken naar het hoekje op het schoolplein en kijken of er kleine dieren zijn gaan wonen, zie voorbereiding. De kinderen maken een tekening van een insect. De kinderen vertellen elkaar wat ze leuk, eng of gezellig vonden van de wandeling. De kinderen spelen een insect na en de kinderen raden wie ze uitbeelden. elkaar omgaan, hoe ze problemen oplossen en hoe ze zin en betekenis geven aan hun bestaan. Leerlingen oriënteren zich op de natuurlijke omgeving en op verschijnselen die zich daarin voordoen. Leerlingen oriënteren zich ook op de wereld, dichtbij, veraf, toen en nu en maken daarbij gebruik van cultureel erfgoed. Bij het oriënteren op de natuur gaat het om jezelf, om dieren en planten en natuurverschijnselen. Bij de oriëntatie op de wereld gaat het om de vorming van een wereldbeeld in ruimte en tijd. Leerlingen ontwikkelen een geografisch wereldbeeld aan de hand van gebieden en met behulp van kaartvaar- digheden. Ze ontwikkelen een historisch wereldbeeld. Dat betekent dat ze kennis hebben van historische verschijnselen in delen van de wereld en van chronologie. Leerlingen leren hun wereldbeeld (over henzelf en de wereld) aan de hand van actuele onderwerpen voortdurend bij de tijd te brengen. 5 Centraal staat bij de natuurroute kriebelbeestjes: De plekken waar de kriebelbeestjes voorkomen, de verschillende soortenbodemdiertjes, ruspen en vlinders.

6 Buitenles groep 3 De kinderen verzamelen dingen in school die met water te maken hebben zoals een gieter, wc-rol, washandje, beker, limonade en vertellen elkaar waar het voor gebruikt wordt. De kinderen spelen met zand en water in de zandbak of de zandtafel. De kinderen kleuren de kleurplaat van Droppie water. Kijk op De kinderen vertellen elkaar wat ze gezien en beleefd hebben tijdens de wandeling buiten. De kinderen maken een tekening over water. De kinderen maken een tentoonstelling van de tekeningen en vertellen elkaar of ouders waarom ze de tekening hebben gemaakt. De kinderen vertellen wat ze bijzonder vonden aan de waterkringloop en de waterdiertjes. elkaar omgaan, hoe ze problemen oplossen en hoe ze zin en betekenis geven aan hun bestaan. Leerlingen oriënteren zich op de natuurlijke omgeving en op verschijnselen die zich daarin voordoen. Leerlingen oriënteren zich ook op de wereld, dichtbij, veraf, toen en nu en maken daarbij gebruik van cultureel erfgoed. Bij het oriënteren op de natuur gaat het om jezelf, om dieren en planten en natuurverschijnselen. Bij de oriëntatie op de wereld gaat het om de vorming van een wereldbeeld in ruimte en tijd. Leerlingen ontwikkelen een geografisch wereldbeeld aan de hand van gebieden en met behulp van kaartvaar- digheden. Ze ontwikkelen een historisch wereldbeeld. Dat betekent dat ze kennis hebben van historische verschijnselen in delen van de wereld en van chronologie. Leerlingen leren hun wereldbeeld (over henzelf en de wereld) aan de hand van actuele onderwerpen voortdurend bij de tijd te brengen. Centraal staat bij de natuurroute Aarde, lucht en water: De waterkringloop en waar komt het regen vandaan, vormen van de wolken en ervaring van blote voeten, wat er drijft en zinkt, wat er in het water leeft.

7 Buitenles groep 4 De kinderen kleuren een regenboogkaart voor in de rugzak. Kinderen maken een fantasietekening van een vliegend dier. De kinderen nemen bloemen mee naar school en zetten die in de vaas en kijken of alle kleuren van de regenboog er bij zijn. Kinderen maken een kruidentuintje op het schoolplein. Kinderen nemen bloemen mee en laten die aan elkaar ruiken. Kinderen vertellen elkaar over de onderdelen van de bloem die ze buiten hebben gezien. Kinderen maken een tekening van de cyclus van de vlinder. Kinderen maken een foto van bloemen die zij mooi vinden en maken een foto tentoonstelling in de klas. elkaar omgaan, hoe ze problemen oplossen en hoe ze zin en betekenis geven aan hun bestaan. Leerlingen oriënteren zich op de natuurlijke omgeving en op verschijnselen die zich daarin voordoen. Leerlingen oriënteren zich ook op de wereld, dichtbij, veraf, toen en nu en maken daarbij gebruik van cultureel erfgoed. Bij het oriënteren op de natuur gaat het om jezelf, om dieren en planten en natuurverschijnselen. Bij de oriëntatie op de wereld gaat het om de vorming van een wereldbeeld in ruimte en tijd. Leerlingen ontwikkelen een geografisch wereldbeeld aan de hand van gebieden en met behulp van kaartvaar- digheden. Ze ontwikkelen een historisch wereldbeeld. Dat betekent dat ze kennis hebben van historische verschijnselen in delen van de wereld en van chronologie. Leerlingen leren hun wereldbeeld (over henzelf en de wereld) aan de hand van actuele onderwerpen voortdurend bij de tijd te brengen. 7 Centraal staat bij de natuurroute Vlinders en spinnen: De verschillende soorten vlinders, spinnen en hommels, waar moet je op letten om soorten te onderscheiden van elkaar, waar komen ze voor, welke planten worden door de vlinders en hommels bevrucht, hoe ziet een bloem er van binnen uit.

8 Buitenles groep 5 De kinderen zoeken de kenmerken van de verschillende bomen op waarbij gelet wordt op de bladvormen, de kleur en vorm van de bast. De kinderen oefenen om een elfje te maken, zie opdracht 2. Een elfje in de natuur. De kinderen timmeren een vogelhuisje en hangen dit in de boom op het plein. De kinderen timmeren van verzamelde materialen uit de natuur zoals hout, schors en boomvruchten een fantasiedier. De kinderen maken een tekening van de verschillende bomen die ze hebben gezien, en terug te herkennen zijn. De kinderen maken van meegebrachte bladeren en schors een afdruk in de klas en van het resultaat een expositie. De kinderen maken een tentoonstelling over bomen. De kinderen vertellen elkaar hun boomervaring, wat vonden ze leuk, niet leuk of moeilijk aan de opdracht. elkaar omgaan, hoe ze problemen oplossen en hoe ze zin en betekenis geven aan hun bestaan. Leerlingen oriënteren zich op de natuurlijke omgeving en op verschijnselen die zich daarin voordoen. Leerlingen oriënteren zich ook op de wereld, dichtbij, veraf, toen en nu en maken daarbij gebruik van cultureel erfgoed. Kerndoel 40: De leerlingen leren in de eigen omgeving veel voorkomende planten en dieren onderscheiden en benoemen en leren hoe ze functioneren in hun leefomgeving. Kerndoel 41: De leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen. Centraal staat bij de natuurroute: Van alles over bomen: Leren kennen van verschillende soorten bomen bij naam, het herkennen van verschillende bladeren en schors van bomen, het inschatten en meten van de boomhoogte en de dikte. het maken van een elfje over de natuur, weten welke dieren er leven in en om de boom.

9 Buitenles groep 6 De kinderen knippen dierplaatjes uit en maken vlaggetjes voor in de rugzak. (bij de Hema zijn kleine vlaggetjes te koop) De kinderen maken hoofdbanden met de namen van de nachtdieren voor in de rugzak. De kinderen zoeken woningen op van verschillende dieren en wat deze dieren eten, zoals een muis met een holletje in de grond die zaad van gras eet. De kinderen maken in de klas een seizoenstafel met kenmerken van de voedselketen: gras- muis- uil of blad - rusp - koolmees - sperwer. De kinderen maken een nest voor een dier naar keuze. De kinderen maken een spel over de voedselketen. De kinderen vertellen elkaar wat ze leuk / niet leuk vonden van de buitenles. De kinderen verzinnen een spel om buiten te spelen en verwerken hierin de woorden: schuilen - je laten zien- vluchten - vangen. De kinderen nodigen hun ouders / opa en oma uit om het spel dat ze hebben gemaakt te spelen. elkaar omgaan, hoe ze problemen oplossen en hoe ze zin en betekenis geven aan hun bestaan. Leerlingen oriënteren zich op de natuurlijke omgeving en op verschijnselen die zich daarin voordoen. Leerlingen oriënteren zich ook op de wereld, dichtbij, veraf, toen en nu en maken daarbij gebruik van cultureel erfgoed. Kerndoel 40: De leerlingen leren in de eigen omgeving veel voorkomende planten en dieren onderscheiden en benoemen en leren hoe ze functioneren in hun leefomgeving. Kerndoel 41: De leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen. 9 Centraal staat bij de natuurroute: Schuilen en je laten zien: Weten welk voedsel de verschillende dieren eten, leren kennen van de verschillen tussen planteneters, vleeseters en alleseters, zoeken naar waterdiertjes en ze kunnen benoemen, kennismaken met de voedselketen, kennen van de term prooidieren en roofdieren.

10 Buitenles groep 7 De kinderen kiezen een vogel, bijvoorbeeld de merel, die veel voorkomt bij school en verzamelen allerlei informatie over deze soort. De kinderen observeren het gedrag van vogels die bij school voorkomen vanuit de klas/ schoolplein. Daarbij letten ze op: meer van dezelfde soorten, de plek, roepen ze elkaar, vlieggedrag. De kinderen timmeren een vogelhuisje en voedertafel van hout. De kinderen maken vetbollen en richten een plek in op het schoolplein voor vogels. De kinderen maken een tekening van een vogel in zijn natuurlijke omgeving. De kinderen maken een folder om ouders te informeren over vogels en hoe ze leven, die ze hebben gezien. De kinderen vertellen elkaar hun vogelervaringen, wat ze leuk, niet leuk, moeilijk vonden aan de opdrachten. De klas doet mee met de landelijke week van de schoolvogeltelling in januari. elkaar omgaan, hoe ze problemen oplossen en hoe ze zin en betekenis geven aan hun bestaan. Leerlingen oriënteren zich op de natuurlijke omgeving en op verschijnselen die zich daarin voordoen. Leerlingen oriënteren zich ook op de wereld, dichtbij, veraf, toen en nu en maken daarbij gebruik van cultureel erfgoed. Kerndoel 40: De leerlingen leren in de eigen omgeving veel voorkomende planten en dieren onderscheiden en benoemen en leren hoe ze functioneren in hun leefomgeving. Kerndoel 41: De leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen. Centraal bij de natuurroute Vogels ontdekken staat: Het herkennen van verschillende soorten vogels die er voorkomen, het leren kennen van veel voorkomende vogels, herkennen en observeren van gedrag van vogels, leren luisteren naar geluiden om je heen en het maken van een geluidenkaart, het indelen van vogels, zangvogels, weidevogels, watervogels, roofvogels, Kennen van het verschil tussen insecteneters en zaadeters.

11 Buitenles groep 8 De kinderen bouwen een insectenhotel voor bijen en zoeken de verschillen tussen de leefwijze van de wilde bij en de honingbij. De kinderen gaan op bezoek bij een imker in de stad. De kinderen maken een aquarium met kikkervisjes of waterdieren in de klas. Deze wordt hierna weer in de natuur teruggezet. De kinderen gaan op pad en maken een speurtocht voor elkaar. De kinderen maken een overzichtskaart van alle drachtplanten in de omgeving die er zijn voor bijen, zowel voor de wilde bij als de honingbij. De kinderen wisselen ervaring uit over de route die ze hebben gelopen, wat vinden ze leuk en interessant en hoe hebben ze het ervaren. De kinderen maken een plattegrond van de wijk en tekenen hierin de route van school naar huis. De kinderen gaan op bezoek in het park in de buurt en maken een plattegrond van de bijenplanten die hier voorkomen. elkaar omgaan, hoe ze problemen oplossen en hoe ze zin en betekenis geven aan hun bestaan. Leerlingen oriënteren zich op de natuurlijke omgeving en op verschijnselen die zich daarin voordoen. Leerlingen oriënteren zich ook op de wereld, dichtbij, veraf, toen en nu en maken daarbij gebruik van cultureel erfgoed. Kerndoel 40: De leerlingen leren in de eigen omgeving veel voorkomende planten en dieren onderscheiden en benoemen en leren hoe ze functioneren in hun leefomgeving. Kerndoel 41: De leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen. 11 Centaal bij de natuurroute Speuren naar sporen: De kleuren in de omgeving, de relatie oud en nieuw in de natuur, zelf een plattegrond maken, een fantasiedier tekenen door samen te werken, het herkennen van de honingbij en wilde bij en andere insecten. De windrichtingen en herkennen van bijzonderheden om de route te verkennen in de natuur.

12 Naar buiten allemaal! Naar buiten allemaal! is een lespakket voor scholen om een buiten les te geven waarbij de kinderen zelf op onderzoek uit gaan. De buitenles is bedoeld om met kinderen op pad te gaan en de natuur in de eigen omgeving te (laten) ontdekken. De buitenles bestaat uit 3 delen: 1. De toelichting voor de leerkrachten om de buitenles voor te bereiden en uit te voeren met ondersteuning van ouders en/of (natuur) vrijwiligers. 2. De natuurroutes in de stad. Op diverse plekken in de parken in s -hertogenbosch staan palen, hiervan geven we een overzicht met kaartjes 3. De opdrachten buiten, voor groep 1-8, aparte opdachtenkaarten. Voor alle groepen zijn 6 opdrachten gemaakt die aansluiten bij de onderwijsleerdoelen met spel, zoek-, ontdek en leeropdrachten. Dit lesprogramma is ontwikkeld door: Mede mogelijk gemaakt door: