Natuurinventarisaties Wilmkebreek 2014

Transcriptie

1 Natuurinventarisaties Wilmkebreek 2014 I. Vogels II. Flora en Fauna Auteur Thijs Knol, Onderzoek naar natuurwaarden uitgevoerd in 2014 door de Commissie Natuur van de Vereniging tot Behoud van de Wilmkebreek 1

2 Voorblad: Inzet: Bergeend paar met jongen, 19 mei 2014 poldersloot Wilmkebreek Chinese Wolhandkrab (links) en Poelpiraat (rechts) Voorwoord De Vereniging tot Behoud van de Wilmkebreek stelt zich ten doel de polder Wilmkebreek onveranderd te laten voortbestaan. De bijzondere natuurwaarden van deze polder zijn bij veel instanties als gemeente en provincie nog onvoldoende bekend. Het ontbreken van exacte informatie is een van de oorzaken. De Commissie Natuur van de vereniging is daarom in 2011 in en rond de polder een onderzoek naar de biodiversiteit gestart. Jaarlijks worden inventarisaties naar flora en fauna uitgevoerd. De verkregen informatie is nodig voor het vaststellen van de natuurwaarden van de polder. Voor instanties is kennis over de natuurwaarden belangrijk om goed gefundeerde beslissingen te kunnen nemen over de toekomst van de polder. In 2013 heeft de Deelraad Amsterdam Noord goed van de verzamelde informatie gebruik gemaakt. In het nieuwe bestemmingsplan Kadoelen worden de natuurwaarden veel meer erkend en beter beschermd dan in het vorige bestemmingsplan. Een mooi resultaat maar toch gaan wij door met het op de natuurkaart zetten van de Wilmkebreek. Leden Commissie Natuur: Marja van Nieuwkoop, Marina Roosebeek, Nynke de Vries, Henk van Alst, Tom Jongeling, Thijs Knol Samenvatting deel I. Vogels Na een uitzonderlijk warme winter volgde een groeizaam voorjaar. Als in voorgaande jaren zijn de weidevogels enthousiast en in hoge aantallen aan het broedseizoen begonnen. In totaal 42 zekere broedterritoria zijn geteld. 10 Minder dan vorig jaar: Grutto 8 in 2014 tegen 11 in 2013, Kievit 25 in 2014 tegen 28 in Evenals vorig jaar heeft een alarmtelling uitgewezen dat maar weinig paren met vliegvlugge jongen uit de Wilmkebreek zijn vertrokken. Het vermoeden is bevestigd dat predatie door de Vos een heel belangrijke reden is. Sporenonderzoek heeft uitgewezen dat een Vos tijdens het broedseizoen de polder als jachtterrein heeft gebruikt. In het weidevogelreservaat De Kampen te Heemskerk broeden de weidevogels al 12 jaar met veel succes dankzij een elektrisch hek ter afschrikking van vossen. De weidevogelbeschermers (o.a. Rienk Slings) hebben ons gastvrij ontvangen en ruim geïnformeerd over opstelling en onderhoud van het hek. Een mislukt experiment met een zelfde elektrisch hek in 2014 in de IJdoornpolder is door Ed Zijp van Natuurmonumenten toegelicht. Mark Kuiper, bureau Natuurbeleven, heeft met ons meegedacht en ons goed geadviseerd. Wij zijn hen allen dankbaar. Rond de centrale hooilanden daar waar ongeveer 85-90% van de weidevogels broeden zal in 2015 een elektrisch hek als te Heemskerk worden geplaatst. Water, Land en Dijken is bereid gevonden de aanvangskosten aan de vereniging te vergoeden. Zij zijn overtuigd van de hoge waarde van de Wilmkebreek als weidevogelbroedgebied. In de nieuwe regeling voor beheersubsidie zullen zij de polder waarschijnlijk als pareltje aanmerken en dan zal beheersubsidie blijven bestaan. Op 19 il heeft Kamiel Jansen de kinderweidevogelmiddag gepresenteerd. Tientallen kinderen en hun ouders hebben in een hal van de voormalige Kiekens fabriek zijn presentatie over weidevogels met belangstelling gevolgd. Nynke de Vries en Henk van Alst hebben studenten van de Hogeschool van Amsterdam verzocht een gierzwaluwlokker te ontwerpen en te bouwen. De geluidsapparatuur is naast nieuwe nestkasten uitgeprobeerd maar de Gierzwaluwen hebben zich nog niet tot broeden laten verlokken. Nieuwe soorten. Een Zeearend vloog op 20 il over de polder gepest door kraaien. NB. In voorgaande jaren zijn twee rapporten per jaar verschenen namelijk het rapport Vogels en het rapport Flora en Fauna. De inventarisaties van 2014 staan gezamenlijk in 1 rapport. 2

3 Inhoudsopgave deel I. Vogels Voorwoord en Samenvatting Het Beheer Het Weer Methode Algemene inventarisatie Broedvogelinventarisatie Onderzoek naar predatie door de Vos Resultaten Weidevogels Tabel broedvogels Overzichtskaart broedparen en territoria Overzichtskaart alarmtelling Overig Vogelnieuws Conclusies Broedende weidevogels Predatie Literatuur en Websites Bijlage Checklist Vogelsoorten Wilmkebreek Inhoudsopgave deel II. Flora en Fauna

4 Namen van de percelen in de Wilmkebreek 1 Het beheer Bodem Lees meer over geologie van de bodem in het rapport Natuurinventarisatie Wilmkebreek uit Inundatie Op 18 januari 2014 zijn de afvoeren van de drainagebuizen doorgestoken. Inundatie langs de greppels treedt nog slechts tijdelijk en alleen in heel natte regenachtige perioden op en wel in het Kleine Schouwstuk, in Duizend Roed en in het Weidstuk. Natte greppel in Duizend Roed (foto 29 maart 2014) 4

5 Bemesting Op 30 en 31 maart 2014 is met een kleine tractor alsnog kunstmest gestrooid op natte hooilanden die vorig jaar niet aan de beurt zijn gekomen. Dankzij tijdig overleg tussen boer en weidevogelbeschermers zijn in betreffende percelen door Tom Jongeling en Thijs Knol stokken bij Kievitsnesten geplaatst. In deze percelen zijn vier kievitsnesten gevonden met eieren. Thijs Knol op zoek naar te beschermen nesten, 29 maart 2014 (foto rechts) Tom Jongeling plaatst stok bij Kievitsnest, 29 maart 2014 Anderhalf Morgen (foto links) Beweiding De hooilanden worden met koeien en schapen nabeweid. Half november zijn de koeien op stal gegaan. Na veel regen zijn de schapen in januari 2015 uit het kletsnatte land gehaald en op stal gezet. Op een donkere avond in oktober is een koe met de tractor uit de modderige dijksloot achter de Landsmeerderdijk getrokken. De brandweer was paraat. Twee schapen zijn overleden aan Leverbot, Fasciola hepatica, een soort platworm. Een tussengastheer van deze platworm is de Kleine Poelslak of Leverbotslak, Galba truncata die in greppels en natte delen van het weiland kan voorkomen. In een droog weiland komt deze zoetwaterslak veel minder voor en het schoonhouden van de greppels is dus belangrijk. Een van de schapen bleek van achteren aangevreten, waarschijnlijk door een Vos. 5

6 Hooiperceel Duizend Roed dat met schapen wordt nabeweid Maaien en hooien Op 1 juli 2014 is met hooien gestart. Na een winter zonder vorst en gunstige groeiomstandigheden in het voorjaar stond het gras vroeg hoog. Er liepen geen weidevogels met jongen meer rond. Sloten baggeren In oktober 2014 zijn door boer Harrie Kok de poldersloten geschoond. Perfecte periode. Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier heeft de sloot parallel lopend aan de hoofdsloot op diepte gebracht. Door een veelheid aan baggerwerkzaamheden is helaas niet in de herfst 2013 maar pas eind februari 2014 gebaggerd. Baggeren parallelsloot (foto 11 februari 2014) De gedragscode voor hoogheemraadschappen voor het schonen van waterlopen en oevers kent 4 perioden. Periode 1 lopend van 15 juli tot 1 november heeft de grootste voorkeur want dan veroorzaakt het baggeren de minste schade aan flora en fauna. Minder voorkeur kennen de periodes 2 van 1 juni tot 15 juli en periode 3 van 1 november tot 15 maart omdat de schade groter is. Voorwaarden zijn werkzaamheden op kleine schaal en slechts in 25% van het leefgebied van beschermde soorten. Periode 2: vogelnesten worden ontzien. Periode 3: niet baggeren bij een watertemperatuur onder 0 C en maximaal 25 C en een minimale waterdiepte van 60 cm. De periode 4 van half maart tot 1 juni mag alleen worden benut als primaire waterschapstaken dit noodzakelijk maken (als uitstel niet mogelijk is?). De onrust die baggeren in de vierde periode met zich mee zou brengen, zou in de Wilmkebreek zonder meer het broedseizoen totaal doen mislukken. Vogels broeden dicht bijeen. De beheersubsidie loopt dan gevaar. Door te baggeren in februari 2014 heeft het HHNK de ongunstige winterperiode 3 gekozen, genoodzaakt door een uitgelopen planning. De parallelsloot was gemiddeld slechts 10 cm diep en dus is niet voldaan aan de voorwaarde van een minimale slootdiepte van 60 cm. Op diepte brengen bleek wel echt nodig. 6

7 Naast de Molensloot is bagger in een brede zone in het weiland gestort (foto 29 maart 2014) Op de bagger langs de sloten is veel Akkerdistel en Wilgenroosje opgeschoten. Pas in de herfst is het onkruid gemaaid. Bagger met opschietende Akkerdistel (foto 29 maart 2014) Op 20 september heeft chemische bestrijding plaatsgevonden, vermoedelijk tegen Dicotylen. NB. Veel kruiden behoren tot de Dicotylen of Tweezaadlobbigen terwijl alle grassen tot de Monocotylen, Eenzaadlobbigen behoren. Het toegepaste gif doodt de kruiden en laat het gras ongemoeid. Vervolgens zijn de oevers geploegd en ingezaaid met gras. Boer Harrie Kok was niet blij met de late periode van bestrijding omdat nu met name Akkerdistel op grote schaal het vruchtpluis heeft kunnen verspreiden. Pluizende Akkerdistel en uitgebloeide Wilgenroosje langs uitgebaggerde parallelsloot (foto 29 juli 2014) 7

8 Oever parallelsloot geploegd en ingezaaid. Graszaad is ontkiemd. (foto 17 oktober 2014) Weidevogelbescherming Overzichtskaart afspraak tussen boer en WL&D voor beheersubsidie in 2014 hooiland, hooien na 15 juni extensief weiland weiland, geen nadere afspraak Geen enkele reactie van WL&D op ons verzoek om rood-witte stokken voor de actie op 29 maart ontvangen (lees boven bij Bemesting). Volgend jaar gaan wij voor dergelijke praktische zaken meer direct contact zoeken door te bellen i.p.v. te mailen. Waarom vindt na afloop van het broedseizoen geen evaluatie van coördinator met vrijwilligers plaats? Van vrijwilligers wordt geen input voor bijsturing van het beheerplan verwacht? Goed dat er wel een avond wordt georganiseerd waarop vrijwilligers kort en in meer algemene zin het seizoen evalueren. Bewoners Stoombootweg aan het vliegeren in de polder aan het begin van het broedseizoen Zij zijn op verzoek van de weidevogelbeschermer uit het weiland gegaan. 8

9 In il liep een bewoner met twee kleine kinderen het hooiland in. Hij is eveneens aangesproken maar is niet vertrokken. De kwetsbaarheid van de broedende weidevogels liet hem onverschillig. Op 19 november 2014 lopen kinderen en schaapherdershonden midden in de polder. Een dag later jaagt de vader van de kinderen met deze honden de schapen heen en weer. Bij navraag blijkt dat hij op verzoek van de knecht van de boer de schapen naar een nieuw perceel aan het verzetten was. De afspraak tussen boer en weidevogelbeschermers luidde om helemaal geen honden en mensen toe te laten. De betrokken bewoner was in het verleden reeds twee maal verzocht om in geen enkel jaargetijde het weiland te betreden. Ook na 20 november is de bewoner met honden en kinderen regelmatig door de polder gestruind. Slecht voorbeeld voor buurtgenoten zoals bijvoorbeeld de vliegeraars. Honden kunnen de ongeneeslijke veeziekte Neospora caninum meevoeren. Het is moeilijk zo niet onmogelijk om betreding door buurtgenoten te voorkomen. De afspraak blijft: niemand mag zonder uitdrukkelijke toestemming van de boer het weiland in. Landing in de polder van de traumahelikopter ten behoeve van een ernstig zieke buurjongen (foto 13 oktober 2014) Dijk en talud Dijkverzakking ter hoogte van Landsmeerderdijk 67 (foto 2 november 2014) Zwaar verkeer doet de oude veendijk op enkele plaatsen serieus verzakken. Acuut gevaar voor doorbraak bestaat er blijkbaar niet en het HHNK stelt al jaren afdoende reparaties uit. Een hek plaatsen is goedkoper. 9

10 2 Het weer Januari - zeer zacht, vrij zonnig en aan de droge kant Februari zeer zacht, vrij zonnig en normale hoeveelheid neerslag Maart zeer zacht, zeer zonnig en droog Aan het eind van de maand maart is het koudegetal, een maat voor de kou in de winterperiode, op 0,0 uitgekomen. Sinds het begin van de metingen in 1901, is dit nooit eerder voorgekomen. Het getal wordt verkregen door alle etmaalgemiddelde temperaturen beneden het vriespunt vanaf 1 november tot en met 31 maart op te tellen en het minteken weg te laten. April zeer zacht, gemiddeld over het land normale hoeveelheid zon en neerslag Mei normale temperatuur en aantal zonuren; nat Juni vrij warm, vrij zonnig en vrij droog Juli zeer warm, vrij nat en vrijwel normale hoeveelheid zon Augustus zeer koel, zeer nat en normale hoeveelheid zon Het jaar 2014 gaat de boeken in als het warmste in drie eeuwen van weerkundige waarnemingen. (website KNMI, Maandoverzicht van het weer MOW) Het weer op de waarnemingsdata Datum Temperatuur C Wind % Wolkenbedekking Z NO Z ZW ZW ZW NO ZO ZO

11 3 Methode 3.1 Algemene inventarisatie De gehele Wilmkebreek is in drie zones opgedeeld namelijk v Polder v Dijktalud en kwelzone v Tuinen De tuinen zijn niet systematisch onderzocht. Alle bekende vogelwaarnemingen uit 2011 en voorgaande jaren zijn verzameld. Waarnemingen ingegeven in waarneming.nl vormen hiervoor de basis. 3.2 Broedvogelinventarisatie Voor de broedvogelinventarisatie is de handleiding SOVON Broedvogelonderzoek (Van Dijk & Boele 2011) gevolgd. Alle inventarisaties zijn overdag, meest in de middag, uitgevoerd. Om verstoring te voorkomen is hoofdzakelijk vanaf de hoge Landsmeerderdijk waargenomen. Aan het einde van de broedperiode is in de polder op 19 mei een alarmtelling uitgevoerd. 3.3 Onderzoek naar predatie door de Vos Vossen laten zich in de stad overdag niet zien en foerageren s nachts. Tijdens het broedseizoen heeft registratie plaatsgevonden met: - Sporenonderzoek Enkele centrale damhekken zijn op een kleine opening na met kippengaas afgesloten. Achter de opening is zand gestrooid en geëffend. De zandplekken zijn overdag op pootafdrukken onderzocht. Pootafdrukken zijn inclusief maatlatje gefotografeerd. Marja van Nieuwkoop en Henk van Alst bevestigen kippengaas aan een damhek Het opengelaten gat met erachter de plak zand 11

12 - Valcamera Een valcamera Maginon WK1 met InfraRood-flitslicht is op 60 cm hoogte aan een paaltje naast een damhek geplaatst. Van tot en met heeft de camera er gehangen. De gekozen periode valt samen met de tijd dat de meeste vogels op eieren zitten en de jongen van de Vos halfwas zijn. Extra redenen voor de Vos om in die periode in de polder te prederen. Met dank aan stadsdeelecoloog Fred Haaijen voor het uitlenen van de camera. De valcamera is rechts naast het damhek geplaatst. Links op de foto de centrale sloot. Zandplek Valcamera centrale hooilanden Zandplek Zandplek Zandplekken en valcamera zijn strategisch bij dammen / hekken die toegang verlenen naar de centrale hooilanden aangelegd en geplaatst. In de hooilanden broedt ongeveer 85% van de weidevogelpopulatie. 12

13 4 Resultaten 4.1 Weidevogels De volgende tabellen bevatten aantallen van waarnemingen ingedeeld in categorieën. Vakjes zijn grijs gemaakt bij waarnemingen die buiten de datumgrenzen vallen (Van Dijk & Boele 2011, tabel in bijlage 5). De twee hoogste totale aantallen per dag zijn vet weergegeven. Grutto Kievit Tureluur Scholekster Bezoekdatum -> 20 mrt 22 mrt mei 19 mei Totaal aantal adulten Paar totaal Paar broedindicerend 2 1 Adult op nest Paar met jongen Adult met jongen Aantal vastgestelde territoria 8 Eerste waarneming: 7 maart, meerdere adulten Bezoekdatum -> 20 mrt 22 mrt mei 19 mei Totaal aantal adulten Paar totaal Paar broedindicerend 3 1 Adult op nest Paar met jongen Adult met jongen 1 Aantal vastgestelde territoria Eerste waarneming: 7 maart Bij plotting en telling is de turfmethode toegepast. Bezoekdatum -> 20 mrt 22 mrt mei Totaal aantal adulten Paar totaal Paar broedindicerend 1 Adult op nest Paar met jongen 2 1 Adult met jongen Aantal vastgestelde territoria 9-10 Eerste waarneming: 20 maart Foerageren langs onoverzichtelijke slootkanten en broeden in hoog gras bemoeilijken vaststellen territoria Bezoekdatum -> 20 mrt 22 mrt mei Totaal aantal adulten Paar totaal Paar broedindicerend 1 Adult op nest Paar met jongen 1 1 Adult met jongen Aantal vastgestelde territoria 1 Eerste waarneming: 5 il 13

14 Grauwe Gans De aantallen buiten het broedseizoen foeragerende Grauwe Ganzen lagen dit jaar lager dan in 2013 en ook broedden er minder paren. Wilde Eend Krakeend Bezoekdatum -> 18 jan 20 mrt 22 mrt Totaal aantal adulten Totaal boerengans, wit Paar totaal Paar broedindicerend 1 Adult op nest Paar met jongen Adult met jongen Aantal vastgestelde territoria 4 Bezoekdatum -> 20 mrt 22 mrt Totaal aantal adulten Paar los vrouw met pullen 2 3 Vrouwen Mannen Aantal vastgestelde territoria 6 Bezoekdatum -> 20 mrt 22 mrt Totaal aantal adulten Paar los Vrouw broedend Vrouw met pullen 1 - Mannen Aantal vastgestelde territoria 6 Krakeend nest met eieren, hooiland op Bergeend broedparen sinds de start van de inventarisaties in 2011 Bezoekdatum -> 20 mrt 22 mrt mei Totaal aantal adulten Paar los Paar met pullen 5 Mannen Aantal vastgestelde territoria 5-6 Slobeend Een paar midden in de polder op Bezoekdatum -> 20 mrt 22 mrt mei Totaal aantal adulten Paar los 1 Vrouw met pullen Mannen Aantal vastgestelde territoria

15 Wintertaling Twee paar zijn reeds op foeragerend aanwezig. De Wilmkebreek is een open polder en biedt de Wintertaling geen geschikt broedbiotoop. Evenals in 2013 zijn ook deze vogels naar elders vertrokken om te gaan broeden. Bezoekdatum -> 20 mrt 22 mrt Totaal aantal adulten 4 4 Paar los 2 2 Vrouw met pullen Mannen 05 Aantal vastgestelde territoria mei Nijlgans Evenals vorig jaar namen de aantallen na de winter sterk af, bleven enkele territoriale paren over maar werden jongen niet waargenomen. Bezoekdatum -> 20 mrt 22 mrt Totaal aantal adulten Paar los Paar met pullen Aantal vastgestelde territoria mei Witte Kwikstaart Op een ex. langs de Molensloot foeragerend. Bezoekdatum -> 20 mrt 22 mrt Totaal aantal adulten 1 Paar totaal 05 Aantal vastgestelde territoria mei Meerkoet Waterhoen Bezoekdatum -> 20 mrt 22 mrt Totaal aantal adulten Paar los Paar broedend Paar met jongen Aantal vastgestelde territoria 2 Bezoekdatum -> 20 mrt 22 mrt Totaal aantal adulten Paar los 1 1 Paar broedend Paar met jongen Aantal vastgestelde territoria 1 19 mei 19 mei 15

16 4.2 Tabel broedvogels De volgende tabel toont onder meer het aantal broedindicerende paren van Grutto, Kievit en Tureluur uit jaren voorafgaande aan De aantallen zijn gebaseerd op losse dagboeknotities van de schrijver. In 1997 zijn de waargenomen aantallen paren vergelijkbaar met die uit 1998 geweest. In 2007 is het voorjaar erg droog en warm geweest. Bij het vaststellen van de aantallen territoria 2011 tot en met 2014 is de SOVON handleiding gehanteerd (Van Dijk & Boele (2011). Broedindicerende paren Territoria / broedparen Soort Grutto Kievit 25 (28) 29 (31) 32 (35) 25 (28) Tureluur (10) 1 1 Scholekster Watersnip Knobbelzwaan Grauwe Gans Wilde Eend Krakeend Bergeend 4 4 (5) 3 (4) 5 (6) Slobeend Smient Wintertaling Nijlgans Graspieper Witte Kwikstaart 1 1 (2) 1 0 Meerkoet Waterhoen (1) 1 Kwartel

17 4.3.1 Overzichtskaart broedparen en territoria 2014 Op de overzichtskaart van de Wilmkebreekpolder staan de waargenomen territoria / broedparen in 2014 van Grutto, Kievit, Tureluur en Scholekster schematisch ingetekend. Gr = Grutto Ki = Kievit Tu = Tureluur Sc = Scholekster H = Hooiperceel V = perceel periodiek vochtig door inundatie (lees hoofdstuk 2 Beheer) 1 Ki 1 Tu 2 Gr 5 Ki 2 Tu 2 Gr 4 Ki 1 Tu V V H H 4 Ki 3 Gr 4 Ki 4 Tu H V H 1 Ki 2 Ki 1 Sc 1 Gr 4 Ki 1 Tu 2 Ki 17

18 4.3.2 Overzichtskaart alarmtelling 2014 Op deze overzichtskaart van de Wilmkebreekpolder staan de tijdens de alarmtelling in 2014 waargenomen broedparen met jongen van Grutto, Kievit, Tureluur en Scholekster schematisch ingetekend. Gr = Grutto Ki = Kievit Tu = Tureluur Sc = Scholekster H = Hooiperceel V = perceel periodiek vochtig door inundatie (lees hoofdstuk 2 Beheer) 1 losse Tu geen jongen 1 paar Ki +jongen V H 1 paar Gr +jongen V H V H 2 paar Gr +jongen H 1 paar Sc +jongen 1 paar Ki geen jongen 18

19 4.4 Overig vogelnieuws Kiek ens bij Friekenz de Wilmkebreek Polder Het mooiste poldertje van Nederland Kiek ens bij Friekenz vogelskijken in de Wilmkebreek voor kinderen Op 19 il heeft Kamiel Jansen de kinderweidevogelmiddag gepresenteerd. Tientallen kinderen en hun ouders hebben in een hal van de voormalige Kiekens fabriek zijn presentatie over weidevogels met belangstelling gevolgd. weidevogelles door Kamiel Poster / verspreide folder (afbeelding links) Op 19 il van 15:00 tot 17:00 uur wordt er een weidevogelles gegeven door Kamiel (11 jaar). Dit is voor kinderen van 6 t/m 12 (inclusief ouders). Het vindt plaats bij Villa Friekenz op de Landsmeerderdijk 155. Meld je aan op natuur@wilmkebreek.nl, neem een verrekijker mee en hopelijk tot ziens! Mede mogelijk gemaakt door: NME, Kamiel, Vereniging tot behoud van de Wilmkebreekpolder ( Villa Friekenz Uitgave Commissie Natuur voorjaar 2014 Hierna zijn allen naar de dijk getogen en met de meegebrachte kijkers en telescopen zijn de broedende weidevogels gespot. (foto onder, 19 il 2014) Door de goede opkomst en het enthousiasme van het publiek is het een geslaagde middag geworden. Thomas van der Veer, dienst Natuur en Milieu Educatie van Stadsdeel Noord, heeft Kamiel tijdens zijn voorbereiding bijgestaan. Praktische hand-en-spandiensten zijn door de Commissie Natuur verleend zoals persberichten, poster en de verspreide folder. 19

20 Gierzwaluwen Vorig jaar zijn stadsdeelecoloog Fred Haaijen en Gerard Schuitemaker van Gierzwaluw Bescherming Nederland langsgekomen en hebben ons geïnformeerd over optimale locaties voor nestkasten en over het naar de nestkast lokken met geluid. Nynke de Vries en Henk van Alst hebben studenten van de Hogeschool van Amsterdam verzocht een gierzwaluwlokker te ontwerpen en te bouwen. Gevraagd werd: werkend zonder koppeling aan een computer, energiearm, tijd instelbaar, geluid instelbaar, weer en wind bestendig, goedkoop qua materiaal. Het resultaat is dit jaar uitgeprobeerd bij nestkasten die aan de Kadoelenweg op een nieuwe plek zijn opgehangen. Gierzwaluwen hebben belangstelling getoond maar de nestkasten zijn nog niet bezet geraakt. De komende vijf jaren loopt hier het lokexperiment door. Gierzwaluwen zijn erg plaatstrouw. Als de nieuwe nestkasten eenmaal zijn bezet dan is de kans op terugkeer het volgend jaar heel groot. Zodra de nestkasten worden bezet, kan de apparatuur naar een volgende locatie verhuizen. Op de bestaande nestplaatsen aan de Kadoelenweg is in 2014 opnieuw gebroed. Midwintertelling Jaarlijks nemen wij deel aan de midwintertelling georganiseerd door SOVON en in Amsterdam gecoördineerd door de Vogelwerkgroep Amsterdam (communicatie middels AVN - Amsterdams VogelNet). Zo ook op : helaas weinig vogels in de polder. Die dag heeft de boer de afvoeren van de drainagebuizen doorgestoken. Veel vogels waren de polder tijdelijk ontvlucht. Nieuwe soorten in de polder - Zeearend Commissielid Henk van Alst lag 20 il bruinend op zijn rug in de tuin. De hemel in kijkend verbaasde hij zich over het feit dat enkele Merels hoog in de lucht een cirkelende Buizerd lastigvielen. Na het pakken van de verrekijker bleek het om een passerende onvolwassen Zeearend met pestende Zwarte Kraaien te gaan. - Torenvalk Slechts zelden vertoont een Torenvalk zich in de polder. Gelukkig maar. De polder kent reeds voldoende predatoren van weidevogelkuikens. In 2014 voor het eerst op waarneming.nl ingevoerd. In de bijlage Checklist Vogels Wilmkebreek (blz. 23 t.m. 32) staan alle tot nu toe in weiland, in tuinen en langs de dijk waargenomen vogelsoorten vermeld. De lijst is gebaseerd op waarnemingen ingevoerd op de website van waarneming.nl 5 Conclusies 5.1 Broedende weidevogels In 2014 is het aantal broedparen Grutto verder afgenomen. Mogelijk is er sprake van een negatieve trend sinds Ontwijken broedparen de polder vanwege de predatiedruk in de afgelopen jaren? Met zo weinig paren valt er geen betrouwbare statistiek te bedrijven. Het aantal broedparen Kievit is terug op het aantal van De aantallen van Tureluur en Scholekster zijn gelijk gebleven (zie 4.2 Tabel Broedvogels, blz. 15). Het voorjaar van 2013 kenmerkte zich door extreme koude, regen en wind, Het gras wilde niet groeien dus minder dekking, minder voedsel beschikbaar dan in normale jaren. Dankzij een warme winter gevolgd door een groeizaam voorjaar in 2014 heeft het gras in de broedtijd hoog gestaan. Het beheer is onverminderd ouderwets goed; een kruidenrijk weiland, laat maaien. Een lager totaal aan broedterritoria van genoemde soorten laat zich niet uit weer- en beheeromstandigheden verklaren. In de Bovenkerkerpolder heeft dit jaar een record aantal paren Grutto gebroed. Ongeveer 70 80% van de paren hebben met succes jongen groot gebracht. Ook daar bloeien grote velden Grote Ratelaar. De Kieviten zijn er iets minder succesvol dan in voorgaande jaren geweest (Mark Kuiper, AVN-bericht 18 mei). Grutto s hebben geprofiteerd van de goede dekking in het hoge gras terwijl Kieviten door hun foerageermethode op zicht liever kaal nat grasland hadden willen hebben. 20

21 5.2 Predatie De alarmtellingen in 2013 en in 2014 wijzen uit dat de steltlopers in beide jaren geen vliegvlugge jongen hebben grootgebracht. Bergeenden, Wilde eenden en Krakeenden zwommen hier en daar nog wel met pullen rond (zie foto voorblad). De polder is systematisch leeg gehaald hetgeen wijst op predatie door de Vos (lees ook Teunissen et al 2005). Vossen komen in Amsterdam Noord algemeen voor. Met regelmaat bereiken ons berichten van buurtgenoten over kippenhokken die zijn bezocht of van waarnemingen s nachts op straat. Het is beleid van de deelraad om niet te vervolgen en niet in te grijpen in de stadsnatuur die zich ontwikkelt. Echter, de natuur in de Wilmkebreek is in wezen geen stadsnatuur maar sluit aan bij die van het weilandgebied van Waterland. Door de oprukkende bebouwing in de tweede helft van de 20 e eeuw is de polder geïsoleerd geraakt. Weidevogels met jongen kunnen nu niet meer uitwijken naar omliggende landerijen indien zij in het broedterritorium problemen ondervinden. Momenteel vormt de Vos hun grootste probleem (lees meer over predatie in het Rapport Vogels 2013). In il 2014 heeft het predatieonderzoek aangetoond dat een Vos de Wilmkebreek als jachtterrein gebruikt. Onderstaande foto s vormen het bewijs. Pootafdruk Vos in de plak zand achter het hek nabij de boerderij (foto links, 14 il 2014) Vos gefotografeerd door de valcamera Vossenstaart gefotografeerd door de (foto om 02:37 uur op 5 il 2014) valcamera (foto 8 il 2014) 21

22 Vos gefotografeerd door de valcamera (foto 15 il 2014) Verwacht mag worden dat zonder ingrijpen de broedvogels uiteindelijk de polder zullen mijden. Van de broedparen die kiezen voor een broedterritorium in de Wilmkebreek zouden wij graag zien dat minimaal 70-80% er in slaagt om samen met vliegvlugge jongen de polder te verlaten. Dan leveren zij een positieve bijdrage aan de bedreigde Nederlandse populaties. Wat te doen? Al 12 jaar lang weren de weidevogelbeschermers van weidevogelreservaat De Kampen te Heemskerk middels een elektrisch hek met succes de Vos uit de weilanden. Dankzij deze bescherming en het specifieke weilandbeheer broeden Kievit, Grutto en Tureluur er in hoge dichtheden. Lokale populaties groeien en overflow vanuit de beschermde gebieden maakt dat nu ook in de naastgelegen intensief beheerde weilanden territoria worden ingenomen. Op 12 november 2014 in De Kampen zijn wij door Rienk Slings, Paul van der Linden en Cees de Vries hartelijk ontvangen. Zij hebben ons in het veld veel praktische informatie over installatie en onderhoud van het hek gegeven. Overtuigd geraakt van de deugdelijke werking heeft de vereniging besloten in 2015 in de Wilmkebreek een zelfde hek (merk Gallagher) te plaatsen. Weidevogels broeden veilig achter schrikdraad in weidevogelreservaat De Kampen te Heemskerk. Paul van der Linden (links op de foto) is bezig met de dagelijkse controle van de spanning op de stroomdraden. (foto van website De Kampen) 22

23 In 2014 is door Natuurmonumenten voor het eerst een elektrisch hek merk Gallagher rond de IJdoornpolder geplaatst. Ed Zijp van Natuurmonumenten heeft verteld dat desondanks het broedseizoen opnieuw is mislukt. De draad is niet volledig rond de weilanden met broedvogels geplaatst. Bij de toegang naar de polder en naar de uitkijkpost voor vogelaars heeft het zelfs geheel ontbroken. Een Vos is simpelweg rond het gedeeltelijke hek gezwommen en heeft de nesten van de weidevogels gepredeerd. Het zou beter zijn alleen de kern van het broedterrein te omheinen en wel met een gesloten hek. Helaas heeft Natuurmonumenten besloten in 2015 geen elektrisch hek te plaatsen. Wel gaat men de Vos bejagen. In aangrenzend terrein wordt de Vos reeds bejaagd. In 2016 verandert de provinciale subsidieregeling voor weilandbeheer (Ontwerp Natuurbeheerplan 2015, Provincie Noord-Holland). De Wilmkebreek is te klein en te geïsoleerd om als een van de nieuwe weidevogelkerngebieden te worden aangewezen. Uitsluitend in de kerngebieden zal beheersubsidie ten behoeve van weidevogels worden toegekend. Kleine maar heel waardevolle gebiedjes, zogenaamde pareltjes, komen nog wel in aanmerking voor subsidie uit een apart potje. De Wilmkebreek staat uiteraard op de nominatie om als pareltje te worden aangemerkt. Gelukkig is men bij Water, Land en Dijken van de waarde van het poldertje overtuigd. In 2015 verstrekt men aan de Vereniging tot Behoud van de Wilmkebreek subsidie voor de aanvangskosten van het elektrisch hek. In de komende jaren zal geld voor vernieuwing van materiaal mogelijk door de vereniging worden gedragen. Naast het hekwerk wordt de kans op een geslaagd broedseizoen extra vergroot door een lage stand van de lokale vossenpopulatie. Te Heemskerk wordt de Vos om die reden bejaagd. Mark Kuiper (bureau Natuurbeleven) heeft zijn weidevogelkennis met ons gedeeld. Zijn idee om de lokale Vos in een kunstmatig nest te vangen (schieten binnen de bebouwde kom mag immers niet in de gemeente Amsterdam) en te verwijderen is eveneens ingegeven door de wenselijkheid plaatselijk de Vossenstand zo laag mogelijk te houden. Praktische bezwaren verhinderen voorlopig de uitvoering ervan zoals bijvoorbeeld het vinden van een jager die in deze methodiek bedreven is. Succes bij het vangen is vrij onzeker. De hoge vossenstand in Amsterdam Noord maakt snelle opvulling van het territorium door vossen uit de omgeving aannemelijk. Literatuur v A.J. van Dijk, A. Boele, Handleiding SOVON Broedvogelonderzoek v W. Teunissen, H. Schekkerman, F. Willems 2005 Predatie bij weidevogels, SOVON / Alterra v Thijs Knol, 2011 Natuurinventarisaties Wilmkebreek 2011, Flora en Fauna / Vogels v Thijs Knol, 2012 Natuurinventarisaties Wilmkebreek 2012, Flora en Fauna / Vogels v Thijs Knol, 2013 Natuurinventarisaties Wilmkebreek 2013, Flora en Fauna / Vogels Websites v KNMI, overzicht 2014, v Downloaden rapporten Natuurinventarisaties Wilmkebreek, ga naar Natuur, klik op Rapporten v Weidevogelreservaat De Kampen v Kenniscentrum Weidevogels, v Nationaal Landschap Laag Holland, v Vereniging Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer Water, Land en Dijken, v GierzwaluwBescherming Nederland, v Natuur- en Milieu Educatie, Stadsdeel Noord, v Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, v Landschap Noord-Holland, 23

24 Bijlage Checklist Vogelsoorten Wilmkebreek De lijst is grotendeels gebaseerd op de waarnemingen ingevoerd via de website van waarneming.nl De waarnemingen zijn in het weiland, langs de dijk en in tuinen gedaan. Kwartel - Coturnix coturnix Eerste waarneming Weiland Incidenteel? Hooiland Relatie met polder Nachtelijk roepen. Territorium in hooiperceel vastgesteld. NB. Voorheen is een territorium nabij Ransdorp bezet 1 ex Weiland Grauwe Gans - Anser anser Eerste waarneming Weiland Jaarlijks. Hele jaar aanwezig. Weiland. Relatie met polder Aantal broedparen in 2013 gestegen van 2 naar 6 paren. Foerageert buiten de broedtijd in groepen van tientallen tot honderden ganzen; aantallen groeien met vogels per jaar 400 ex december 2013 in het weiland Grote Canadese Gans Branta canadensis Eerste waarneming 10 adult op in het weiland Incidenteel. Weiland Relatie met polder Rusten 10 adult op in het weiland Brandgans - Branta leucopsis Eerste waarneming 2 ex op in het weiland Incidenteel. Weiland. Relatie met polder Twee adulten strijken in 2011 in de polder neer. Waarneming is bijzonder omdat buiten Grauwe Gans alle andere soorten ganzen slechts over de polder heen vliegen. Vaak ganzentrek naar zuid in november / december. Op 22 il 2014 opnieuw een paartje in de polder, in het Kleine Schouwstuk 2 ex op in het weiland Knobbelzwaan - Cygnus olor Eerste waarneming 2 adult, 6 jongen op Poldersloot Jaarlijks. Weiland, sloten. 24

25 Relatie met polder Onregelmatig en zeker niet jaarlijks broedend. Op paar met 6 jongen. Ook in 2010 een paar met jongen. In 2011 verblijft een eenzame vogel in de polder. In 2012 een paar 7 januari, slechts een eenzame vogel op 17 il In 2013 een vogel korte tijd in het voorjaar aanwezig en in het najaar enkele malen een paartje in de polder In 2014 enkele losse vogels in het vroege voorjaar en in november een gezin met 3 halfwas jongen (1 e KJ). Van nestelen is geen sprake. Een ei achtergelaten in een greppel in het Rijstuk, foto 29 maart adult, 6 jongen op Poldersloot Bergeend - Tadorna tadorna Eerste waarneming Weiland Jaarlijks. Weiland, sloten. Keert in de winter reeds naar polder terug Relatie met polder Broedvogel in weiland, foeragerend met jongen in de sloten 16 ex op in de polder Krakeend - Anas strepera Eerste waarneming Weiland Jaarlijks. Weiland, in en langs sloten Relatie met polder Broedvogel in weiland, foeragerend met jongen in de sloten 30 ex op in de polder Smient - Anas penelope Eerste waarneming Polder Jaarlijks. In klein aantal. Winter, vroege voorjaar. Relatie met polder Rustend op en langs de poldersloten 14 ex op Wilde Eend - Anas platyrhynchos Eerste waarneming Polder Jaarlijks. Weiland, greppels, sloten. Relatie met polder Algemene broedvogel in weiland, foeragerend met jongen in sloten 16 ex op in de polder Ooievaar - Ciconia ciconia Eerste waarneming 1 ex Tuin, overvliegend Regelmatig maar zeker niet jaarlijks Relatie met polder Foerageren en rusten in weiland 5 ex op in de polder Lepelaar - Platalea leucorodia Eerste waarneming Polder Jaarlijks. Van eind februari tot en met il tijdens de voorjaarstrek en met name in augustus tijdens de najaarstrek verblijven gemiddeld 1 tot 4 vogels in de polder. Hun tussenstop duurt een dag tot een paar weken. Zelden ziet men een vogel tijdens de broedtijd. Relatie met polder In de poldersloten foerageren zij onder meer op de algemeen voorkomende Tiendoornige Stekelbaars. Rusten en poetsen in het weiland. In augustus komen met de adulten de juvenielen mee die vaak nog bij de ouders bedelen. Met weinig succes. Tientallen meldingen in 2011 tm 2013 op waarneming.nl 10 ex op in de polder (4 ex, 4 adult, 2 juveniel) 25

26 Blauwe Reiger - Ardea cinerea Eerste waarneming Tuin Jaarlijks. Algemeen in polder. Soms ook in tuinen. In broedperiode weidevogels slechts enkele vogels aan de rand van de polder. Buiten deze periode soms enige tientallen. Een soos bevindt zich vaak in de luwte van de Landsmeerderdijk, nabij # 67. (foto 12 november 2014) Relatie met polder Foerageren in en langs sloten en greppels. Zonnebad en rusten, vooral langs sloten. 18 ex op in de polder Purperreiger Ardea purpurea Eerste waarneming Polder Incidenteel Relatie met polder Foerageren in sloten 1 adult op Grote Zilverreiger - Ardea alba Eerste waarneming Polder Incidenteel. Overwinterende vogel op en op aanwezig Relatie met polder Foeragerend in sloten 1 ex op in de polder Aalscholver - Phalcrocorax carbo Eerste waarneming Weiland Incidenteel Relatie met polder In weiland waargenomen vogel droogt vleugels. Elders nat geworden? Poldersloten zijn meestal zeer ondiep en ongeschikt als foerageergebied. 1 ex op in het weiland 26

27 Zeearend Haliaeetus albicilla Nieuwe soort in de polder voor 2014 Eerste waarneming 1 subadult op boven de polder Heel zeldzaam. Rondcirkelend en wegzwevend. Relatie met polder Passerende dwaalgast 1 subadult op over de polder vliegend Sperwer - Accipiter nisus Eerste waarneming 1 ex op in tuinen Landsmeerderdijk Jaarlijks, vrij algemeen gedurende het hele jaar, in tuinen en polder Relatie met polder Jachtterrein in tuinen en polder. Juveniele weidevogels als prooi moeilijk te pakken (vooral dankzij agressie Kieviten). 1 ex op in tuinen Landsmeerderdijk Havik - Accipiter gentilis Eerste waarneming 1 ex op over het weiland vliegend Zelden. Relatie met polder Incidenteel. Jagend in polder en tuinen. In 2012 van februari t.m. mei heeft een onvolwassen vogel in de polder gejaagd. Op is het karkas van een adulte Grutto gevonden. De jonge Havik is de dader? Op grijpt een Havik een kuiken. In 2013 slechts een waarneming van een overvliegende vogel. NB. Nestelend op de Noorder begraafplaats en naast de Coentunnel. Deze broedvogels zouden de Wilmkebreek kunnen bereiken. 1 ex op over het weiland vliegend Buizerd - Buteo buteo Eerste waarneming Relatie met polder 1 ex Polder Jaarlijks. Hele jaar aanwezig. Jachtterrein. Bomen rond de polder dienen als uitkijkpost. Juveniele weidevogels als prooi moeilijk te pakken (vooral dankzij agressie Kieviten) 3 ex op in de polder Torenvalk Falco tinnunculus Nieuwe soort in de polder voor 2014 Eerste waarneming 1 ex op jagend in de polder Incidenteel Relatie met polder Deze predator van weidevogels bezoekt de polder vrijwel nooit 1 ex op jagend in de polder Boomvalk - Falco subbuteo Eerste waarneming 1 ex op vliegend over de polder Incidenteel. Status onzeker Relatie met polder Onbekend. 1 ex op vliegend over de polder Slechtvalk Falco peregrinus Eerste waarneming 1 ex jagend, cirkelend boven polder Relatie met polder Incidenteel Jachtgebied 1 ex jagend, cirkelend boven polder Waterral - Rallus aquaticus Eerste waarneming 1 ex op in de polder Incidenteel. Status onzeker Relatie met polder Waarschijnlijk geen. De open polder met nauwelijks begroeiing langs de sloten biedt geen geschikt biotoop. 1 ex op in de polder Meerkoet - Fulica atra Eerste waarneming Relatie met polder 16 ex op in nat weiland Jaarlijks. Hele jaar aanwezig. Weiland en sloten Broeden in gehele polder. Met jongen foeragerend in sloten. Buiten broedtijd in groepen foeragerend in (natte) weilanden 16 ex op in nat weiland Waterhoen - Gallinula chloropus Eerste waarneming 1 adult op in dijksloot nabij Kiekens Jaarlijks. Hele jaar aanwezig. Relatie met polder Broeden. Territorium in perifere sloten (:met jongen foeragerend) 2 adulten op in dijksloot nabij Kiekens 27

28 Scholekster - Haematopus ostralegus Eerste waarneming Polder Jaarlijks. Aanwezig vlak voor en in broedtijd Relatie met polder Broeden in beweide percelen en in hooiland. Foerageren met jongen overal in polder mogelijk. Voorheen broedend op plat kantoordak timmerbedrijf aan de Landsmeerderdijk (er staat nu een ongeschikt flatgebouw) 10 adulten op in de polder Kievit - Vanellus vanellus Eerste waarneming Polder Jaarlijks. Na broedtijd verzamelen de vogels zich buiten de polder. In de late winter / vroeg in het voorjaar keren zij terug. Relatie met polder Broeden, in hooiland en beweide percelen. Hoge broeddichtheid. Van al de broedende weilandvogels de talrijkste soort. Foerageren door hele polder. 70 adulten op in de polder (in broedperiode) Bontbekplevier Charadrius hiaticula Eerste waarneming Relatie met polder Kleine Plevier Charadrius dubius 1 ex Polder Incidenteel. Doortrekker Foerageren in de weilanden. Ook in il 2013 in de polder. 1 ex Polder Eerste waarneming 2 adult zomerkleed in de polder op Relatie met polder Incidenteel, doortrekker In 2012 broedde een paar op het zand van de toekomstige woonwijk De Bongerd aan de overkant van het kanaal. Foerageren op kalere natte plaatsen in de polder 2 adult zomerkleed in de polder op Houtsnip - Scolopax rusticola Eerste waarneming 1 ex opvliegend uit tuin Landsmeerderdjik Incidenteel. Wintergast. Grote tuinen. Relatie met polder Schuilplaats. Foerageren (?). Zoekt rustige plekken in grote tuinen. 1 ex op tuin Zuideinde, nabij Kiekens Bokje - Lymnocryptes minimus Eerste waarneming 1 ex op Tuin, dood gevonden Status onzeker vanwege verborgen levenswijze. Polder wordt niet specifiek op Bokje geïnventariseerd. Slechts 1 melding bekend. Relatie met polder Op een Bokje door schaatsers uit polder verdreven en in tuin gedood door kat. Binnen enkele dagen 3 vogels door zelfde kat gedood. 1 ex op in tuin, dood gevonden Watersnip - Gallinago gallinago Eerste waarneming 11 ex op Langs poldersloot Status nog onbekend. Geen waarnemingen uit voorgaande jaren bekend. In 2012 geen waarnemingen. In 2013 voorafgaande aan het broedseizoen elders in kleine aantallen aanwezig. Relatie met polder Foeragerend en rustend langs poldersloten die centraal in de polder zijn gelegen 11 ex op langs poldersloot Grutto - Limosa limosa Eerste waarneming Relatie met polder Weiland Jaarlijks. Vooral in hooipercelen maar ook in beweide percelen Broedvogel in hooiland. Foeragerend in hooilanden en greppels en ook wel in beweide percelen. Adulte vogels foerageren graag langs poldersloten. Hoge broeddichtheid zeker voor een kleipolder. Grutto's profiteren van het fanatieke verjagen van belagers door de Kieviten. Op foerageren 83 adulten in de polder. Zij zijn aan het opvetten in afwachting van warmer weer. Het merendeel verlaat begin il de polder en start waarschijnlijk elders het broedseizoen. 83 adulten op in de polder Kluut - Recurvirostra avosetta Eerste waarneming 2 ex Weiland Incidenteel Relatie met polder Foerageren in poldersloot. In il 1988 foerageren 6-7 vogels in sloot naar gemaal. Op 13 il nog 2 vogels aanwezig in weiland. 2 ex in Weiland 28

29 Tureluur - Tringa totanus Eerste waarneming polder Jaarlijks. Vlak voor en tijdens broedtijd. Weiland. Relatie met polder Broeden in hooiland. Foerageren ook in beweide percelen. Adulte vogels foerageren graag langs poldersloten. 23 ex op en op in de polder Witgat Tringa ochropus Eerste waarneming 1 ex polder Incidenteel. Polder Relatie met polder Foeragerend in de polder 1 ex in de polder Kokmeeuw - Chroicocephalus ridibundus Eerste waarneming 64 ex weiland Jaarlijks. Hele jaar maar sporadisch in broedtijd weidevogels. Relatie met polder Foerageren, voorkeur voor natte gedeeltes zoals greppels vol water 100 ex weiland Stormmeeuw - Larus canus Eerste waarneming 2 adulten op weiland Jaarlijks. Polder Relatie met polder Foerageren, voorkeur voor natte gedeeltes zoals greppels vol water 8 adulten op weiland Zwartkopmeeuw - Ichthyaetus melanocephalus Eerste waarneming 1 adult op dijktalud, ter plaatse Jaarlijks. Voor en na eigen broedtijd waargenomen Relatie met polder Foerageren en rusten in de polder 3 adulten op polder Zilvermeeuw - Larus argentatus Eerste waarneming 2 ex op in weiland Jaarlijks. Polder Relatie met polder Foerageren, voorkeur voor natte gedeeltes zoals greppels vol water. 3 ex op in weiland Kleine Mantelmeeuw - Larus fuscus Eerste waarneming 1 adult op in weiland Status onzeker. Jaarlijks waarschijnlijk. Relatie met polder Foerageren, voorkeur voor natte gedeeltes zoals greppels vol water. In 2013 kleine broedkolonie aan overkant van het zijkanaal. Predatie ei Kievit waargenomen. 1 adult op in weiland Grote mantelmeeuw - Larus marinus Eerste waarneming 1 adult op in weiland Jaarlijks. Polder Relatie met polder Foerageren, voorkeur voor natte gedeeltes zoals greppels vol water 4 adult op in weiland Visdief Sterna hirundo Eerste waarneming Relatie met polder 2 ex over de dijk naar zijkanaal vliegend Jaarlijks overvliegend Langs vliegend. Sporadisch foeragerend boven poldersloten 2 ex over de dijk naar zijkanaal vliegend Koekoek - Cuculus canorus Eerste waarneming 1 ex op vliegend over de polder Jaarlijks. Doortrek. Ook territorium. Tuinen Relatie met polder Onbekend 1 paar in tuinen Landsmeerderdijk Ransuil - Asio otis Eerste waarneming Relatie met polder polder Niet jaarlijks. polder. Jagen in polder en langs de dijk. Rusten in tuinen. 3 juvenielen op 's nachts roepend in tuinen Landsmeerderdijk Houtduif - Columba palumbus Eerste waarneming 1 ex Tuinen Landsmeerderdijk Jaarlijks Relatie met polder Broeden in tuinen, foerageren in tuinen en polder. Vaak tientallen vogels in de polder. 67 ex in de weilanden 29

30 Turkse Tortel - Streptopelia decaocto Eerste waarneming 1 ex Tuin Kadoelenweg Jaarlijks. Tuinen. Relatie met polder Broeden en foerageren in tuinen. 2 adulten tuin Kadoelenweg Holenduif - Columba oenas Eerste waarneming polder Jaarlijks Relatie met polder Foeragerend in de polder tussen de Houtduiven 7 ex op in de polder Gierzwaluw - Apus apus Eerste waarneming polder Jaarlijks. Vliegend boven polder. Relatie met polder Foerageren. Broedvogel, voorheen nest onder dakrand Landsmeerderdijk 43, In 2013 nestelend onder pannen Kadoelenweg 167. Jaarlijks wordt onder de pannen van Kadoelenweg 167 gebroed. 12 ex op boven de polder jagend. IJsvogel - Alcedo atthis Eerste waarneming Relatie met polder 1 ex op in polder Jaarlijks. Gehele jaar. Niet vaak. Foerageren in perifere sloten. Vijver met stekelbaarzen, Kadoelenweg, wordt regelmatig bezocht. Een keer zittend op tak langs sloot achter huizen Landsmeerderdijk waargenomen. Recent niet ver van de polder, rond gemaal Kadoelen, is door 2 paren gebroed. Ondanks sneeuw en ijs in februari 2012 weer gezien In 2013 een vogel bij tuinvijver Kadoelenweg. 1 ex op tuinvijver Kadoelenweg Grote Bonte Specht - Dendrocopos major Eerste waarneming Tuin Landsmeerderdijk Jaarlijks. Vrij algemeen in tuinen. Gehele jaar, vooral 's winters Relatie met polder Foerageren, oude bomen in tuinen. 1 ex op foeragerend in tuin Groene Specht - Picus viridis Eerste waarneming 1 ex op in polder Incidenteel. Relatie met polder Roepende vogel op tuinen Landsmeerderdijk. Melding bron Amsterdams VogelNet, zonder details. 1 ex tuin Landsmeerderdijk Ekster - Pica pica Eerste waarneming Relatie met polder Tuin Jaarlijks. Gehele jaar. Algemeen. Tuinen en polder Broeden in tuinen, foerageren in tuinen en polder. 14 ex op in tuinen Landsmeerderdijk Gaai - Garrulus glandarius Eerste waarneming 1 ex tuin Landsmeerderdijk Jaarlijks. Het hele jaar. Tuinen. Relatie met polder Broeden en foerageren in tuinen. 1 ex tuin Kadoelenweg Kauw - Corvus monedula Eerste waarneming 200 ex op in de gehele polder Jaarlijks. Het gehele jaar. Algemeen. Polder, huizen, tuinen. Relatie met polder Broeden in schoorstenen van omringende huizen. Foerageren in tientallen in polder en ook in tuinen. Juveniele weidevogels als prooi moeilijk te pakken (vooral dankzij agressie Kieviten). 200 ex op in de hele polder Zwarte Kraai - Corvus corone Eerste waarneming Tuin Jaarlijks. Het gehele jaar. Polder en tuinen. Relatie met polder Broeden in tuinen, foerageren in tuinen en vooral in de polder. Juveniele weidevogels als prooi moeilijk te pakken (vooral dankzij agressie Kieviten). Op pakt een Zwarte Kraai een jonge Kievit. 50 ex in de polder Roek - Corvus fugilegus Eerste waarneming Relatie met polder 4 ex op in weiland Jaarlijks. Buiten broedperiode weidevogels Foeragerend in weiland. Dichtstbijzijnde kolonie in Molenwijk. 5 ex op in weiland 30

31 Boerenzwaluw - Hirundo rustica Eerste waarneming Polder Jaarlijks. In broedtijd. Boven hele polder. Relatie met polder In de zomer 2011 oude en jonge vogels samen jagend waargenomen. Vermoedelijk doortrekkers. Foeragerend. Voorheen broedvogel; heeft in paardenstal aan NW-zijde gebroed. Tot in 2011 hebben Boerenzwaluwen in de voormalige stolpboerderij gebroed. In 2012 zijn er geen broedvogels teruggekeerd. In heel Nederland lag het aantal broedparen drastisch lager. 12 ex op adulten en juvenielen boven de polder Huiszwaluw Delichon urbicum Eerste waarneming 4 ex boven tuinen Kadoelenweg In principe jaarlijks, trekvogel, broedt elders In Amsterdam Noord Relatie met polder Foerageren boven de polder 12 ex vliegen langs de Landsmeerderdijk Matkop Poecile montanus Eerste waarneming 1 ex tuin Kadoelenweg Incidenteel (?) Relatie met polder Foeragerend in bomen en struiken tuinen 1 ex tuin Kadoelenweg Pimpelmees - Cyanistes caeruleus Eerste waarneming 2 ex op in tuin Landsmeerderdijk Jaarlijks. Het gehele jaar. Vrij algemeen. Tuinen Relatie met polder Broedvogel en foerageren in tuinen 1 vrouw dood, 1 man met 5 pullen in nestkast Koolmees - Parus major Eerste waarneming Relatie met polder 2 ex op in tuin Landsmeerderdijk 41 broedend Jaarlijks. Het gehele jaar. Vrij algemeen. Tuinen. Broedvogel en foerageren in tuinen 6 ex op in tuin Kadoelenweg Staartmees - Aegithalos caudatus Eerste waarneming tuinen Landsmeerderdijk Gehele jaar. Niet elk jaar waargenomen. Tuinen. Relatie met polder Broeden en foerageren in tuinen. 10 ex op tuinen Landsmeerderdijk Witkopstaartmees - Aegithalos caudatus caudatus Eerste waarneming 1 ex op tuinen Landsmeerderdijk Incidenteel. Wintergast. Tuinen. Relatie met polder Foerageren in tuinen. Vogel op tussen Staartmezen. 1 ex op tuinen Landsmeerderdijk Fitis - Phylloscopus trochilus Eerste waarneming 1 ex tuinen Landsmeerdijk Jaarlijks. Tuinen. Status? Relatie met polder Doortrekker en broedvogel tuinen? 1 ex zingend in tuinen Landsmeerderdijk Tjiftjaf - Phylloscopus collybita Eerste waarneming 1 ex tuinen Landsmeerderdijk Jaarlijks. Tuinen. Relatie met polder Doortrekker en broedvogel tuinen 1 ex zingend in tuin Kadoelenweg Zwartkop - Sylvia atricapilla Eerste waarneming 1 ex Tuinen Jaarlijks. Niet in winter uiteraard. Tuinen. Relatie met polder Foerageren en broeden in tuinen. Soms doortrekkers korte tijd t.p. 1 ex zingend in tuinen Landsmeerderdijk Braamsluiper - Sylvia curruca Eerste waarneming 1 ex op Tuinen Jaarlijks. Niet in winter uiteraard. Tuinen. Relatie met polder Foerageren en broeden in tuinen. 1 ex zingend in tuinen Landsmeerderdijk Goudhaan - Regulus regulus Eerste waarneming 2 ex tuinen Landsmeerderdijk Incidenteel Relatie met polder Foerageren in coniferen in de tuinen 5 ex