de start van een loopbaan

Transcriptie

1 de start van een loopbaan Jongeren die afstuderen, zitten vaak met vragen over de arbeidsmarkt. Met het lessenpakket De start van een loopbaan stoom je de leerlingen klaar voor hun zoektocht naar werk en dit tijdens de lessen. Het lessenpakket is opgebouwd rond praktische oefeningen, werkbladen en handige checklists. Het pakket beantwoordt de drie grote vragen: wie ben ik, wat kan ik en wat wil ik? Het pakket is vooral bedoeld voor leerlingen in een finaliteitsjaar die waarschijnlijk op het einde van het schooljaar gaan werken. Het lessenpakket bestaat uit twee mappen: een voor de leerkrachten en een voor de leerlingen. De leerkrachtenmap bestaat uit doelstellingen, methodieken en lesmateriaal. De twee mappen zijn online beschikbaar en kun je downloaden op De hoofdstukken volgen elkaar logisch op maar kunnen ook afzonderlijk behandeld worden. Naast het lessenpakket heeft de VDAB nog andere tools in de aanbieding om laatstejaars zo goed mogelijk voor te bereiden op de arbeidsmarkt. Surf naar om de andere mogelijkheden te ontdekken. 1

2 2

3 deel 1: de jobs - mijn aanbod 7 --Een waaier van mogelijke jobs 9 -- Ken je job Wie ben ik? Wat ken ik? Wat kan ik? 17 --Mijn opleidingen 19 --Informatie over volwasseneducatie 21 --Persoonlijke vaardigheden 23 --Het curriculum vitae 29 deel 2: sporen naar werk 33 --De arbeidsmarkt 35 --Advertenties 37 --Netwerken De VDAB 41 --Uitzendarbeid 43 --Als een werkgever contact opneemt 45 deel 3: solliciteren Solliciteren kan op vele manieren Het telefoongesprek De sollicitatiebrief Het sollicitatieformulier 55 --Psychologische testen Het sollicitatiegesprek 59 deel 4: afgestudeerd 63 --Wat een schoolverlater zeker moet weten 67 deel 5: droom je van een eigen zaak? De voor- en nadelen Zit er een ondernemer in jou? 77 --Startvoorwaarden 79 Deel 6: Voor wie meer wil 83 3 De Start van een loopbaan

4 4

5 Eindtermen PAV/MAVO Deel 1: De jobs - mijn aanbod Eindtermen Project Algemene Vakken (derde graad) Eerste en tweede leerjaar Derde leerjaar - Een waaier van mogelijke jobs - Ken je job - Wie ben ik? Wat ken ik? Wat kan ik? - Persoonlijke vaardigheden - Het curriculum vitae Deel 2: Sporen naar werk 1, 2, 5, 11, 14, 20 1, 2, 5, 11, 12, 13*, 20 1, 2, 5, 12, 20 1, 2, 4, 11, 12, 20 1, 2, 5, 11, 12, 13*, 14, 15, 20 1, 3 1, 2, 3, 4, 13, 16, 21 1, 3, 19, 21 1, 2, 3, 4, 5, 13, 21 1, 2, 3, 4, 5, 6*, 13, 14, 15, 16, 17 - De arbeidsmarkt - Advertenties - Uitzendkantoren - Netwerken - De VDAB - Wat als de werkgever contact opneemt Deel 3: Solliciteren 1, 2, 5, 11, 12, 13*, 20 1, 2, 5, 11, 12, 13*, 20 1, 2, 5, 11, 12, 13*, 20 5, 11, 20 1, 2, 11, 12, 13*, 20, 21 1, 2, 3, 4, 6, 14, 16, 20 1, 3, 13, 16, 19, 21, 24 1, 2, 3, 4, 5, 6*, 13, 14, 16, 17, 19, 21, 24 1, 2, 3, 13, 14, 15, 16 1, 3 1, 2, 3, 4, 5, 6*, 13, 16, 17, 18* 19, 21, 23, 24, 26, 27, 30, 32* - Solliciteren kan op vele manieren - Het telefoongesprek - De sollicitatiebrief - Het sollicitatieformulier - Het sollicitatiegesprek Deel 4: Afgestudeerd 1, 2, 3, 4, 5, 6, 11, 12, 20 1, 2, 3, 4, 5, 6, 11, 12, 20 1, 2, 3, 4, 5, 6, 11, 12, 13*, 20 1, 2, 5, 20, 22, 23 1, 2, 3, 4, 5, 6, 11, 12, 15, 16, 20 1, 2, 3, 4, 5, 6*, 19, 21, 23, 24, 27, 30, 32* 1, 2, 3, 4, 5, 6*, 19, 20, 21, 24 1, 2, 3, 4, 5, 6*, 12, 14, 15, 16, 17 1, 2, 3, 4, 5, 6* 1, 2, 19, 21, 23, 24, 32* - Wat een schoolverlater zeker moet 1, 2, 5, 11, 12, 13*, 15, 21, 22, 23, 24, 25 1, 2, 3, 4, 5, 6*, 13, 15, 16, 17, 18* weten Deel 5: Het kunstenaarsstatuut - Sociaal statuut - Werkloosheid en artistieke activiteit 1, 2, 5, 11, 12, 13*, 15, 21, 22, 23, 24, 25 1, 2, 5, 11, 12, 13*, 15, 21, 22, 23, 24, 25 1, 2, 11, 12, 13*, 21, 22, 23, 24, 25 - Nog vragen? Deel 6: Instapopleidingen 1, 2, 3, 4, 5, 6, 11, 12, 13*, 14, 16, 20, 28 1, 2, 3, 4, 5, 6*, 13, 15, 16, 17, 18* 1, 2, 3, 4, 5, 6*, 13, 15, 16, 17, 18* 4, 5, 6*, 13, 15, 16, 17, 18* 5

6 VOETEN Deel 1: De jobs - mijn aanbod - Een waaier van mogelijk jobs LL 3, 4, 17 - Ken je job LL 3, 4, 17, 19 OTB 9 - Wie ben ik? Wat ken ik? Wat kan ik? LL 15, 16 SV 4, 5 - Persoonlijke vaardigheden LL 15, 16 SV 4, 5 - Het curriculum Vitae LL 3, 4, 6, 15, 16 SV 4, 5 Deel 2: Sporen naar werk - De arbeidsmarkt LL 3, 4, 17 OTB 9 SV 7 - Advertenties LL 3, 4 OTB 9 - Uitzendkantoren LL 3, 4, 17 - Netwerken LL 3, 4, 17, 19 SV 7 - De VDAB LL 3, 4, 15, 16, 17 OTB 9, 10, 12 - Wat als de werkgever contact opneemt LL 7, 8, 19, 20 SV 3, 4, 5 Deel 3: Solliciteren - Solliciteren kan op vele manieren LL 3, 4, 6, 7, 19 SV 6 - Het telefoongesprek LL 3, 4, 5, 6, 7, 12 SV 3, 4, 5, 9 - De sollicitatiebrief LL 3, 4, 5, 6,15,16,17,19 SV 3, 4, 5 - Het sollicitatieformulier LL 4,5,15,16,19 SV 4, 5 - Het sollicitatiegesprek LL 4, 5, 6, 7, 8, 12, 13, 15, 16, 20 SV 4, 5, 6, 9, 10 Deel 4: Afgestudeerd - Wat een schoolverlater zeker moet weten LL 3, 4, 17 OTB 9, 10, 11, 12 Deel 5: Het kunstenaarsstatuut - Sociaal statuut LL 3, 4, 17 OTB 9, 10, 11, 12 - Werkloosheid en artistieke activiteit LL 3, 4, 17 OTB 9, 10, 11, 12 - Nog vragen? LL 3, 4, 17 OTB 9, 10, 12 Deel 6: Instapopleidingen LL 3, 4, 17, 18 6 Voeten

7 deel 1: de jobs - mijn aanbod inhoud Een waaier van mogelijke jobs Ken je job Wie ben ik? Wat ken ik? Wat kan ik? Mijn opleidingen Persoonlijke vaardigheden Het curriculum vitae doelstelling De jobs - mijn aanbod stelt de leerlingen in staat een haalbare en realistische jobwens te formuleren en hun eigen troeven hiervoor in kaart te brengen. lesdoelstelling De leerlingen hebben inzicht in de mogelijke jobs, eigen aan hun studierichting. De leerlingen hebben inzicht in de eisen, eigen aan de verschillende jobs. De leerlingen maken kennis met het gepaste taalkader m.b. t. persoonlijke kwaliteiten. Ze zijn in staat om hun persoonlijk aanbod (wie ben ik, wat ken ik, wat kan ik) te presenteren. De leerlingen winnen aan zelfvertrouwen en kunnen zichzelf positief waarderen in functie van de gekozen jobs. De leerlingen kunnen deze informatie op een gestructureerde en persoonlijke manier verwerken in een gemotiveerd curriculum vitae. Een waaier van mogelijke jobs en Ken je job vormen twee luiken, die klassikaal kunnen worden aangereikt. Voor de overige drie luiken werken de leerlingen bij voorkeur individueel. 7

8 8

9 deel 1: de jobs - mijn aanbod Een waaier van mogelijke jobs doelstelling De leerlingen schatten de eigen mogelijkheden realistisch in. De leerlingen maken een realistische jobkeuze. methodiek Voorafgaand onderzoek: tot welke jobs geeft het toekomstige diploma/getuigschrift van de leerlingen toegang. Brainstorming van de leerlingen rond mogelijke jobs, waartoe hun studierichting/diploma kan leiden. De leerlingen noteren de jobs waarvan zij denken dat ze geschikt, realistisch en haalbaar zijn. De resultaten worden verzameld in een bordschema en in een klassikale bespreking verbeterd en aangevuld. lesmateriaal Leerlingenmap: werkblad De jobs - mijn aanbod 9

10 10

11 deel 1: de jobs - mijn aanbod Ken je job doelstelling De leerlingen kiezen één mogelijkheid uit hun waaier van jobs en diepen die verder uit: wat houdt de job in, wat zijn de verwachtingen van de werkgever (functieanalyse). De leerlingen passen de methode van functieanalyse systematisch toe. In dit stadium houdt de functieanalyse nog geen rekening met de specifieke eisen van een specifiek bedrijf. methodiek Oefening: functieanalyse. Deze oefening kan in de klas of als huistaak worden uitgevoerd, na bespreking van het werkblad. Elke leerling kiest een job uit zijn/haar waaier van jobs. Leerlingen met dezelfde voorkeur voor een job stellen samen een algemene functieanalyse op aan de hand van concrete jobaanbiedingen en noteren deze op het werkblad Ik ken mijn job. Als hulpmiddel kunnen de voorbeelden van de functieanalyses van een verkoopster/verkoper en een metselaar worden gebruikt. De resultaten worden overlopen, aangevuld en/of verbeterd. De analyses worden aan alle leerlingen doorgegeven. Discussie rond arbeidsomstandigheden zoals mobiliteit, ploegenwerk, contract, uurregeling, buiten- of binnenwerk. lesmateriaal Leerlingenmap De jobs - mijn aanbod, Ken je job : Werkblad Ik ken mijn job ; Leerkrachtenmap "De jobs - mijn aanbod", "Ken je job" Voorbeelden van functieanalyses van een verkoopster/verkoper en een metselaar. Vacatures voor de diverse functies, uit kranten, reclamebladen, of via Informatie over beroepen en functieanalyses: CO.BR.A: Competenties en Beroepen Repertorium voor de Arbeidsmarkt; Brochures van de Sociaal Economische Raad van Vlaanderen (SERV) n.a.v. een onderzoek naar de kwalificatiebehoeften in diverse sectoren en beroepen. Gratis verkrijgbaar: SERV, Wetstraat 34, 1000 Brussel serv@serv.be - Sommige sectoren hebben een website waarop interessante sectorinformatie terug te vinden is. 11

12 voorbeeld 1 van een job- of functieanalyse VERKOPER/VERKOOPSTER Welke taken moeten worden uitgevoerd in deze job? Bedienen van klanten Winkel openen / sluiten Rollen en bonnen in kassa aanvullen Aannemen en controleren van kortingsbonnen Opmaken van de kassa Voorraden aanvullen en controleren Noteren van bestellingen In ontvangst nemen van nieuwe artikelen, controleren of de levering volledig is en of de artikelen de gewenste kwaliteit hebben Klanten adviseren op een eenvoudige, beleefde en vriendelijke manier Producten demonstreren Opstellen van verkoopsdocumenten Klachtenbehandeling Omruilen van aangekochte goederen Geschenken inpakken Displays opbouwen Maken van etalages Net houden van de verkoopruimte Stockbeheer en administratie (BTW, factuur, boekhouding) Toezicht houden op klanten Diefstalpreventie Aannemen, controleren, opslaan en verzorgen van producten, inventariseren van voorraden In stand houden en verdiepen van de klantenbinding Welke machines of toestellen moet je in deze job gebruiken? Kassa Scanapparaat Automatische betaalsystemen Etiketteerapparaat Computer 12

13 Welke vaardigheden worden vereist? Technische vaardigheden: Productkennis: aard van de artikelen, voor- en nadelen kennen Op een duidelijke manier inlichtingen kunnen verstrekken Tweetalig: Nederlands - Frans Goede rekenvaardigheid en goed geheugen Taalvaardigheid: intonatie en articulatie, ordelijke zinsbouw Persoonlijke vaardigheden Commercieel ingesteld zijn Beleefd en vriendelijk zijn Zin voor initiatief Concentratievermogen Aanpassingsvermogen Eerlijkheid Flexibel in taken en uren Handig en zakelijk Dynamisch en enthousiast Taalvaardigheid: aangename stem, communicatief en vlot Luisterbereidheid Geduldig Initiatiefrijk en creatief Werklustig en leergierig Communicatief Discipline en ernstige inzet Zelfstandig: vb. zoveel mogelijk problemen zelf oplossen Aandacht voor innovatie Kwaliteitsbesef Soepelheid Klantenkennis Bereid zijn om in te springen voor collega's Kunnen werken in teamverband Interesse in opleiding 13

14 In welke sectoren kan deze job voorkomen? Distributiesector met groot- en kleinhandelaars Voeding / non-food Grootwarenhuizen Auto-industrie Kledingsector Meubelsector Elektro-winkels, Zijn er eisen op het vlak van het uiterlijk? Verzorgd voorkomen Algemene hygiëne: haar-, mond-, hand-, en voetverzorging + verzorgde kledij In welke werkomstandigheden wordt de job uitgevoerd? Zaterdagwerk en vaak werken tot 19 of 20 u tijdens de week of op vrijdagavond tot 20 of 21 u (soms zondagwerk) Veel lopen en staan Onregelmatige uren Opmerkingen Zowel deeltijdse als voltijdse jobs mogelijk Taken zijn enorm afhankelijk van het soort winkel en de grootte van de winkel Piekperiodes in zomer- en koopjesperiodes 14

15 voorbeeld 2 van een job- of functieanalyse METSELAAR Welke taken moeten worden uitgevoerd in deze job? Metselen van binnen- en buitenmuren Kolommen en balken bekisten Bekisting monteren en samenvoegen Metselwerk uitzetten Zetten van profielen De bouwwerf bevoorraden (aanbrengen van stenen en mortel) Manueel voegen Mortel maken Afbraakwerken uitvoeren Monteren, demonteren en correct gebruiken van stellingen en ladders Besturen van kranen Lijmen van binnen- en buitenmuren Uithalen van stenen door schijven en kappen Schoonmaken van stenen Plaatsen van rioleringen Verzagen van stenen Werf proper houden Bediening en onderhoud van de machines Isolatie- en dichtingwerken uitvoeren Welke machines of toestellen moet je in deze job gebruiken? Stellingen Kranen Allerlei bouwmachines Technische vaardigheden: Basiskennis Nederlands Kennis van traditionele en nieuwe bouwmaterialen Een bouwplan lezen Kennis hebben van de veiligheidsnormen (liefst VCA-attest) Kennis van alle fasen van het bouwproces Kennis van restauratiewerken 15

16 Persoonlijke vaardigheden Gemotiveerd zijn Graag buiten werken Vakbekwaam zijn Snel en nauwkeurig werken Zelfstandig taken kunnen uitvoeren Doorzettingsvermogen Willen werken Oog voor detail Streven naar een perfecte uitvoering Zin voor verantwoordelijkheid Bereid om opleiding te volgen Stiptheid Organisatietalent Accuraat werken In welke sectoren kan deze job voorkomen? Bouwsector Nieuwbouw (huizen, appartementen, bedrijfsgebouwen, ) Renovatie (huizen, appartementen, bedrijfsgebouwen, ) Wegenbouw Openbare werken Zijn er eisen op het vlak van het uiterlijk? Fysieke conditie Zware lasten kunnen tillen In welke werkomstandigheden wordt de job uitgevoerd? Veel buiten werken Werken op locatie (wisselende werven) Flexibele uren (soms overuren) Werken in een team Soms werken op hoogte Fysiek belastend Opmerkingen Voor veel jobs in de bouw, moet je eerst een interimperiode doorlopen, alvorens een vast contract te bekomen. VCA-attest (attest voor veiligheid) wordt gevraagd of je moet bereid zijn om een opleiding voor veiligheid te volgen. 16

17 de jobs - mijn aanbod Wie ben ik? Wat ken ik? Wat kan ik? doelstelling De leerlingen stellen een zo ruim mogelijk overzicht op van hun eigen kennen en kunnen, als voorbereiding op het effectieve solliciteren. methodiek Het werkblad Wie ben ik? Wat ken ik? Wat kan ik? inleiden, situeren en het belang ervan toelichten. De leerlingen kunnen dit document later nog opnieuw gebruiken. Dit blad wordt meegegeven als huistaak. De leerlingen beschikken thuis over de nodige gegevens beschikken om het blad in te vullen. lesmateriaal Leerlingenmap De jobs mijn aanbod, Wie ben ik? Wat ken ik? Wat kan ik? : Werkblad Wie ben ik? Wat ken ik? Wat kan ik? 17

18 18

19 de jobs - mijn aanbod Mijn opleidingen doelstelling De leerlingen weten dat levenslang leren een belangrijke sollicitatietroef kan zijn. De leerlingen kunnen de voor hen relevante opleidingen opzoeken. methodiek Oefening: De leerlingen nemen het overzicht Wie ben ik? Wat ken ik? Wat kan ik? en hun job- en functieanalyse. Ze noteren de vaardigheden en kennis die ze tekort komen om hun job uit te oefenen in de linkerkolom van het werkblad Mijn opleidingen. Begeleid de leerlingen in hun zoektocht op het internet naar enkele opleidingen die ze kunnen volgen om de vaardigheden en kennis die ze tekort komen alsnog te leren. Ze noteren alle informatie over de opleiding in de rechterkolom op het werkblad Mijn opleidingen. lesmateriaal Leerlingenmap: Werkblad De jobs mijn opleidingen Leerkrachtenmap: Informatie over volwasseneneducatie 19

20 20

21 de jobs - mijn aanbod Informatie over volwasseneducatie Het opleidingsaanbod voor volwassenen kan men globaal in 3 delen opdelen: Een opleiding in je vrije tijd Een opleiding om een beroep te kunnen uitoefenen Een opleiding om (alsnog) een diploma te behalen. Belangrijke actoren binnen deze velden zijn de VDAB, Syntra, de CVO s en andere publieke en private opleidingsverstrekkers. We lichtten slechts drie actoren toe. De privéopleidingen werden niet opgenomen, aangezien deze nog niet gereglementeerd zijn in België. de vdab (beroep) De VDAB richt vooral beroepsopleidingen voor werkzoekenden in. Ook werknemers kunnen mits betaling een opleiding volgen binnen de VDAB. Op de website vind je meer info over het opleidingsaanbod. syntra (beroep) In een opleidingscentrum van Syntra kan je beroepsopleidingen volgen. Je kan hier ook een getuigschrift Bedrijfsbeheer behalen. Bij Syntra kunnen vooral werknemers terecht. Meer info over het opleidingsaanbod vind je op CVO (vrije tijd beroep diploma) In een Centrum voor Volwassenenonderwijs kan je zowel opleidingen volgen voor in je vrije tijd, voor beroepsopleidingen en voor een diploma. Er bestaat geen overkoepelende website, maar op werd ook dit opleidingsaanbod opgenomen. Een CVO heeft vooral werknemers als doelgroep. Nog meer informatie over opleidingen vind je op volgende websites: (vrije tijd-beroep-diploma) Op deze site vind je de door de Vlaamse overheid gesubsidiëerde opleidings- en vormingsaanbieders en hun aanbod. (beroep) Op deze site vind je meer info over de sectorfondsen. (beroep) Alle informatie over jobs en opleidingen bij de politie vind je hier. (beroep) Hier vind je alle info over job of opleidingen bij defensie. 21

22 (vrije tijd) Hier vind je ondermeer info over Sociaal-cultureel volwassenenwerk. (vrije tijd beroep) Op deze site vind je meer info over het deeltijds kunstonderwijs en hun aanbod. (vrije tijd - beroep) De Vlaamse Trainersschool richt zich in de eerste plaats tot de vele vrijwilligers die in de sportclubs actief zijn. Je kan hier het hele aanbod van sportkaderopleidingen bekijken. (vrije tijd beroep) Deze website bundelt alle informatie en aanbod van vrijwilligerswerk in Vlaanderen. (diploma) Hier vind je meer info over Tweedekansonderwijs. (diploma) Hier vind je meer info over de studiegebieden van het volwassen secundair onderwijs. (diploma) Hier vind je alle adressen en website van de instellingen voor het hoger onderwijs. 22

23 de jobs - mijn aanbod Persoonlijke vaardigheden doelstelling De leerlingen kunnen aangeven dat attitudes en vaardigheden ook van belang zijn voor een sollicitatie. De leerlingen kunnen vaardigheden die zij bezitten en belangrijk zijn voor hun job opsommen. De leerlingen kunnen voorbeelden van concrete situaties aangeven dat zij de persoonlijke vaardigheden voor een job bezitten. methodiek Oefening 1: De leerlingen nemen hun job- en functieanalyse (zie ken je job ) en halen hier de persoonlijke vaardigheden uit die zij bezitten. Deze noteren ze op het werkblad persoonlijke vaardigheden in de linkerkolom. In de rechterkolom geven ze voorbeelden aan waarmee ze kunnen bewijzen dat ze bepaalde persoonlijke vaardigheden en attitudes bezitten. Aan de hand van concrete situaties, die ze volledig uitschrijven, tonen de leerlingen aan, dat ze beschikken over de door hen gekozen kenmerken. Deze voorbeelden brengen ze voor de klas. Indien het te moeilijk is, kunnen de voorbeelden van persoonlijke vaardigheden gebruikt worden. Varianten oefening 1: Laat de leerlingen om beurten kaartjes trekken met telkens één vaardigheid, één talent of één persoonlijkheidskenmerk (uit de checklist Talenten, vaardigheden en persoonlijkheidskenmerken ). De leerling die een kaartje heeft getrokken, duidt een medeleerling aan, bij wie het getrokken kenmerk het beste past. Hij/zij verduidelijkt zijn/haar keuze. De aangeduide leerling trekt het volgende kaartje. Kopieer de checklist met talenten vaardigheden en persoonlijkheidskenmerken en laat de leerlingen daaruit kiezen om hun vaardigheden aan te geven. Zo geraken de leerlingen meer vertrouwd met het taalgebruik. Oefening 2: De leerkracht licht toe wat een attitude is. De leerlingen nemen het werkblad Attitudes en lezen alle stellingen. Onder deze stellingen noteren hoe zij hierover denken. Daarna worden deze stellingen klassikaal besproken. Varianten oefening 2: De leerlingen worden opgedeeld in groepjes. Ze krijgen de stellingen op kaartjes en ze sorteren deze van dingen die helemaal niet kunnen tot dingen die wel kunnen. Dan plakken ze deze op het bord, net als de andere groepjes. De leerkracht bespreekt de volgorde van de stellingen klassikaal. Dit groepswerk kan ook complementair verlopen, dan verdeelt de leerkracht alle stellingen over de groepjes. Zij noteren hoe ze erover denken. Daarna worden hun bevindingen klassikaal besproken. lesmateriaal Leerlingenmap De jobs mijn aanbod, Persoonlijke vaardigheden : Werkblad Persoonlijke vaardigheden Werkblad Attitudes 23

24 voorbeeld 1: persoonlijke vaardigheden, toepassing op een verkoper/verkoopster. Aangewezen persoonlijke vaardigheden van een verkoper/verkoopster communicatief flexibel klantvriendelijk geduldig creatief Voorbeelden van concrete ervaringen, die het bezit van deze vaardigheden aantonen: flexibel: een vakantiejob gedaan hebben in de horecasector; creatief: als leid(st)er in een jeugdbeweging spelletjes en activiteiten bedenken voor kinderen; klantvriendelijk: tijdens de zomermaanden vrijwilligerswerk gedaan hebben in een home voor licht mentaal gehandicapten. voorbeeld 2: persoonlijke vaardigheden, toepassing op een metselaar. Aangewezen persoonlijke vaardigheden van een verkoper/verkoopster samenwerken oog voor detail gemotiveerd doorzettingsvermogen realiseren Voorbeelden van concrete ervaringen, die het bezit van deze vaardigheden aantonen: samenwerken: lid van een voetbalploeg. Voetbal is een ploegsport waar je zeker moet samenwerken om te kunnen winnen; gemotiveerd: vakantiewerk en stage in de bouwsector; realiseren: een project op school waar we samen een nieuw afdak gebouwd hebben. 24

25 25 Checklist talenten, vaardigheden en persoonlijkheidskenmerken aanpassingsvermogen actief animeren artistiek assertief attent bedachtzaam begeleiden beheerst behendig beheren behulpzaam bemiddelen beoordelingsvermogen berekenen beschaafd bescheiden beschermen besluitvaardig bespreken bestuderen betrouwbaar bewaken bondig catalogiseren classificeren coachen commercieel inzicht communicatief conflictbeheersing consequent controleren coördinatietalent correct corrigeren creatief creëren decoreren diplomatisch discreet doelmatig doorzettingsvermogen dynamisch eerlijk efficiënt energiek enthousiast evenwichtig experimenteren fantasierijk flexibel gedienstig gedisciplineerd gedistingeerd geduldig gehoorzaam gemotiveerd gevoel voor cijfers gezond goed gehumeurd gul handvaardig herstellen hoffelijk humoristisch idealistisch ijverig improviseren informeren initiatiefrijk inlevingsvermogen inschatten installeren instellen intellectueel interpreteren inventariseren kalm klantgericht kostenbewust krachtig kunstzinnig leergierig leiden leren lesgeven levendig logisch denken loyaal luisterbereid

26 mensenkennis mobiel moedig monteren motiveren nadenken nauwkeurig objectief observeren onafhankelijk onderhandelen ondernemend ondersteunen onderzoeken ontwerpen ontwikkelen oog voor details opbouwen openhartig oplettend oplossen opmerkingsgave oprecht optimistisch ordelijk organisatietalent overleggen overtuigingskracht planmatige aanpak positieve instelling presenteren prioriteiten stellen problemen oplossen produceren programmeren raad geven rapporteren realiseren respectvol resultaatgericht ruimdenkend ruimtelijk inzicht rustig samenwerken slim snelle werker sociaal sorteren spontaan spreekvaardig stressbestendig sympathiek systematisch tactvol technisch inzicht veelzijdig verantwoordelijk verdraagzaam verkopen vernieuwen vertalen vertellen vertolken verwerken verwerven verzorgen vindingrijk volhouder voorbereiden vooruitdenkend vriendelijk werken in teamverband wilskracht zakelijk inzicht zelfbeheersing zelfstandig zin voor initiatief zorgzaam 26

27 Werkblad ATTITUDES OVER SOLLICITEREN 1. Maatpakjes en kostuums moeten niet meer op een sollicitatie. Ik draag een korte broek en sandalen. Trek kledij aan waar je je goed in voelt, maar nette en verzorgde kleding is zeker aangewezen. Zorg er ook voor dat je fris voor de dag komt. Was je haren en handen, knip je nagels, poets je tanden, poets je schoenen, 2. Ik kan voor de deur van het bedrijf nog wel gauw een sigaretje opsteken. Buiten roken is niet verboden, maar het maakt zeker geen goede indruk. Rook niet vlak voor deur en zorg er voor dat je adem fris ruikt. 3. Mezelf voorbereiden op het gesprek? Ze hebben mijn cv, het zal zo ook wel gaan. Je bereidt je best voor op elk gesprek. Zoek informatie op over het bedrijf, zorg ervoor dat je weet waarvoor je solliciteert, vraag mensen die je kent meer info over het bedrijf enz. Toon tijdens het gesprek dat je echt geïnteresseerd bent. 4. Als ik vijf minuten voor de start van het gesprek aankom, is alles in orde. Zorg ervoor dat je zeker tien minuten voor het gesprek op de plaats van de afspraak aankomt. Houd daarbij rekening met mogelijke vertragingen, files, Je bent beter te vroeg dan te laat! ATTITUDES OVER WERK 5. Ik rook elk uur een sigaretje, daarvoor hoef ik toch niet tot aan de pauzes te wachten. Roken binnen op de werkplaats is door de wet verboden. In sommige bedrijven zijn buiten ruimtes voorzien om te roken. Let er wel op wanneer je rookt. Je kan niet elk uur een pauze nemen van tien minuten. Probeer het roken tijdens je werk zoveel mogelijk te beperken. 6. Tien minuten te laat komen is toch niet zo erg. Dat overkomt iedereen wel eens. Iedereen komt wel eens te laat. Zorg er echter voor dat je altijd op tijd komt. Denk goed na over hoeveel tijd je s morgens nodig hebt, hoe lang je onderweg bent, of er fi les zijn. Je bent beter te vroeg dan te laat. Waarschuw steeds iemand op je werk als je te laat zal komen. Zorg ervoor dat je altijd een nummer van iemand op je werk bij hebt (bijvoorbeeld in je gsm) 7. Als ik s morgens voel dat ik ziek ben, bel ik dat ik niet kan komen werken. Als je ziek bent, bel je best van zodra je opstaat voor je werk. Zo staan zij niet op jou te wachten en weten. ze direct wat er aan de hand is. Als je naar de dokter geweest bent en je hebt een idee van hoe lang je ziek bent, bel je best nog eens om te zeggen hoelang je wegblijft. Dit geeft zeker een goede en bezorgde indruk. 8. Ik doe kledij aan die ik mooi vind en die past binnen mijn functie. Voor sommige jobs zijn er aangepaste kledingvoorschriften. Probeer deze zoveel mogelijk te volgen. Vraag tijdens je sollicitatie wat er juist van je wordt verwacht, zo voorkom je misverstanden. 9. Een bijkomende opleiding gaan volgen? Ik ben pas afgestudeerd, maar leer graag bij als ik hier door mijn job beter kan uitoefenen. Soms kan een werkgever vragen of je een opleiding wil volgen. Bepaalde opleidingen zorgen ervoor dat je kan promoveren, of dat je beter werk kan doen. Je kan die opleidingen later ook op je CV zetten. In bepaalde gevallen betaalt je werkgever de opleiding en kan je zelfs een paar dagen verlof extra krijgen (educatief verlof). Denk eens na over al deze voordelen en beslis dan pas of je graag opleiding zou volgen of niet. 27

28 10. Tijdens de middag ben ik even vrij. Een paar glazen bier met de collega s kunnen dan toch geen kwaad. Alcohol is op het werk is niet verboden bij de wet. Je drinkt best niets tijdens het werk of ervoor. Wanneer je nog moet werken kan dit ervoor zorgen dat je minder geconcentreerd bent, dat je slechter werkt, dat je moe bent, Je maakt zeker ook geen goede indruk bij je werkgever als je s middags alcohol drinkt. 11. Het is tien uur en ik heb pauze, ik werk dit eerst nog vlug af. Pauzes zijn belangrijk voor de meeste werknemers. Tijdens het werk kan het leuk zijn af en toe eens een pauze te nemen. Let daarbij wel steeds op de juiste tijden, die je zijn aangegeven. Indien je merkt dat het druk is op het moment dat je je pauze wil nemen of dat het moeilijk blijkt te zijn, vraag je even of je je pauze niet later mag nemen 12. Ik lees het arbeidsreglement niet. Ik weet zelf wel wat mag en wat niet mag. Een arbeidsreglement krijg je meestal overhandigd als je je contract tekent. Lees altijd dat contract en het reglement, ook al zijn het veel bladzijden! In dit reglement staan immers belangrijke dingen waar je zeker op moet letten. Hier staat ook in wat te doen indien je ziek bent, wanneer je juist moet werken, Bewaar dit thuis ook zorgvuldig, je kan dit soms nodig hebben! 13. Het is toch maar een interimjob. Als ik een vaste job heb, doe ik wel beter mijn best. Veel bedrijven zien een interimjob als een soort proefperiode. Als je deze goed doorloopt, kan je misschien een vast contract krijgen. Probeer daarom steeds je te best doen. Het bedrijf kan je immers ook nog later bellen voor een andere job. 14. Het is maar rustig in de winkel. Ik bel een paar vrienden op om mij gezelschap te komen houden. Probeer je privéleven en je werk zoveel mogelijk gescheiden te houden. Vrienden en vriendinnen op de werkvloer zijn niet gewenst, ook niet in een winkel. Als je weinig te doen hebt, vraag je best of je nog iets ander kan doen. Je zal daar zeker een goede indruk mee maken. Op je werkplaats ben je steeds aan het werk, na je werk maak je tijd voor vrienden en vrije tijd. 15. Mijn collega is ziek. En ik moet morgen werken in zijn plaats? Geen denken aan. Zaterdag is mijn vrije dag. Werkgevers vragen aan hun werkgevers om flexibel te zijn. Probeer er op vrije dagen steeds rekening mee te houden, dat je zou kunnen invallen voor een collega. Indien je echt niet kan, moet je dat zeggen. Een afspraak om te winkelen kan je natuurlijk wel eens verzetten. Je hebt dan wel een andere dag vrij. De werkgever zal het zeker appreciëren als je af en toe eens inspringt. 16. Mijn moeder wordt vandaag geopereerd. Ik wil graag mijn gsm bij me houden. Ik vraag dat niet aan mijn chef. Dat is toch logisch dat dat mag. Niet alles is zo vanzelfsprekend als het lijkt. Leg eerst de situatie uit aan je rechtstreekse chef en vraag hem dan of het kan. Waarschijnlijk zal hij hier wel begrip voor opbrengen. Zo weet hij ook wat er aan de hand is, als je staat te bellen tijdens de werktijd. 17. Ik heb een geweldige vakantie gehad. Dat wil ik graag aan mijn collega s vertellen. Soms heb je veel te vertellen aan je collega s. Probeer deze gesprekken te beperken tot je pauzes. Vakantieverhalen behoren tot je eigen leven en je eigen leven beperk je best zoveel mogelijk op de werkvloer. Werk gaat hier voor. 28