TIJDSCHRIFT voor Documentatie en Voorlichting

Transcriptie

1 NATIONALE BANK VAN BELGIE Afdeling Studiën en Documentatie ci TIJDSCHRIFT voor Documentatie en Voorlichting Verschijnt maandelijks XXVIIIe Jaar, Vol. I, N 4 April 1953 Dit ttjdschrift wordt als objectieve documentatle uitgegeven. De artikels geven de opvatting van de schr!jvers weer, onafbankelljk van de mening der Bank. INHOUD Beschouwingen over de economische ontwikkeling in het Groothertogdom Lnxemburg van 1950 tot 1953, door dhr. Jérôme Anders De naoorlogse wissel en handeispolitiek van Italië (10 dee!) Nieuwe statistiek en rendement der voornaamste typen van obligaties Literatuur betreffende de monetaire en flnanciële toestand van België Economische wetgeving Statistieken. BESCIIOUWINGEN OVER DE ECONOMISCHE ONTWIKKELING IN HET GROOTIIERTOGDOM LUXEMBURU VAN 1950 TOT 1953 door do heer Jérômo ANDERS, Regeringsadviseur bij hot Ministerie van Econornisehe Zaken van hot Groothortogdom Luxemburg. In eon reeks studiën in dit Ti jdschri/t word hot economisch horstol in het Groothertogdom Luxemburg geduronde do eerste vior jaren na do Bevrij ding in herinnoring gobracht. Gowozen word op de inspanningon on op do vooruitgang in do versohillonde sectoren van do Luxemburgse economie. In ondorhavige bijdrage worden vooreerst do voornaamsto feiten in do industriële on landbouwbedrijvigheid van 1950 tot 1953 onderzocht. Daarna zullen do hoofdkenmerken van do buitenlandse handel worden belicht en een balans opgemaakt van hot vreomdolingonvorkeor, tweo gebieden die tot dusverre niot werden onder ogen gonomon. Nljverheld. Over hot geheol vertoont do nijvorheid in hot Groothortogdom Luxemburg geduronde do laatsto drio jaron eon uitorst gunstige ontwikkeling. Ze zal in do na.00rlogse economischo geschiedenis gokenmerkt zijn als de periode waarin do hoogsto productio van do Luxemburgse ijzor. on staalnijverhoid word gobookt. Drio voorname foiten trokken onzo aandacht bij hot onderzook van dio ontwikkoling : do boom in do ijzeren staalnijvorheid in 1951, do crisistoestand in sommigo middelgrote industrieen on do uitvoering van hot Schumanplan. Vooraloer do gobourtenisson, die zich sodort 1950 hobbon opgovolgd, in herinnering to brongen, lijkt hot ons nuttig in hot kort to wijzon op do Rogeringspolitiok op industrioel gobied in die poriodo. In hot raam van haar algemeno econoinisehe politiek was do Regering or in do eorste plaats op bedacht do vollodigo tewerkstolling to handhavon on do koopkracht der arboiders to verhogen. fliertoo bovordordo zij do verhoging van do productiviteit on van hot concurrentie. vormogon der nijverheidsondernemingen door aanmoodiging van do investeringon voor do vorniouwing van do uitrusting. Wat do middelgrote ondornoniingon betreft on moor bopaald diegeno die!eofbaar zijn, doch die wegons bijzondoro omstandigheden of eon ongunstige conjunctuur voorlopig niot meo koriden, heeft do Regering hen met financiële of andero maatregolen gesteund. In dit verband wij zen wij op do oprichting van eon crisisfonds. Anderzijds trachtto do Regoring do totstandkoming van nieuwe verwerkonde bedrijven op rationole grondslagen to bevorderen ten oinde aan do Luxemburgso voortbrenging, dio in wozon op do ijzer on staathijvorhoid berust, eon grotore vorsoheidenhoid on derhalve ook meor stabiliteit to vorlenen, vooral in tij den van dopressie. Zij tracht vooral hot ontstaan te bevordoren van die ondernemingon wolko goodoron van hoge kwalitoit 205

2 vervaardigen en waarvoor do vervoerkosten van betrekkelijk weinig belang zijn. Door het schoppen van nieuwe werkgelegenhedon, bij voorkeur in do economisch zwakkere streken, wil de Luxemburgse Rogering eon tamelijk groot deel der bedrijvige bevolking tor plaatso houden, daar het zich andors in de industriëlo contra van hot land zou gaan vestigon. Do Regering voorde ovenoens eon kraohtdadige politiok van onderlinge hulpverlening in de ambachtsbodrijvon. Zij stoundo hun inspanningon door hot vorlenen van heruitrustingskredioten voor do verbetering der outillering opdat die bedrijven moor togen do concurrontio zoudon opgowassen zijn en hun rondabiliteit zoudon kunnen verhogon. Laten wij thans in hot kort hot verloop naguan van do nijverheidsproductie geduronde do hier bosehouwdo periode. Vanaf hot einde van 1949 vortoondo do industriële productie eon opwaartse beweging die haar hoogsto punt in October 1950 boroikte. Omstreoks hot eindo van dat jaar sloeg do productiecurve om, doch zij richtte zich snel wodorop met ingang van Januari Na eon ietwat onregelmatige tendons ging zij afgetekend opwaarts en bereikte haar hoogtepunt en record in October. Op dat tijdstip lag hot algemeen indexcijfer van do industriëlo productie op circa 160 t.o.v. hot basistijdvak Bij het begin van 1952 bleef do nijverhoidsproductie bovon hot poil van 1951 tijdons do oerste tweo inaanden; daar hot vooruitzicht van eon boom zoals die van 1951 niet moer bestond, trad eon inzinking in, die, behalve een herstel in September en October, tot hot einde van hot jaar voortduurde. Nochtans was dit verloop in al do industriëlo soctoren niet gelijk en in sommige gevallen liepon do productiecurven al naargelang do nijverheid uiteen. Dit deed zich voor in do sector van do middeigrote bedrijfstakken die eon grote verscheidenheid van bedrijven tellen. Waar somxnige zich in eon tamelijk gunstige toestand bevonden, gingon andere daarentegen aehteruit. Sommige, waaronder de leder, lei en schrijnwerkorsbodrijven, maakton eon crisis door. Zoals bekend, ligt do ijzor. on staalnijverheid aan do gehele industriëlo bedrijvigheid ton grondslag; zij bepaalt hot algomoen verloop van do industriölo voortbrenging. In do ijzer en staalnijverheid ging do productie, na eon eorst langzame stijging van September 1949 tot Juni 1950, sneller opwaarts na do gebourtenissen in Korea en met uitvoering der herwaponingsprogramma's, om in October eon buitengewoon hoog peil to bereiken. Verscheidene hoogovens werden in bedrijf genomen zodat hun aantal van 20 in Januari tot 26 in December 1950 vermeerderdo. In dat jaar handhaafde do ijzer. on staal. productie zich gemiddold op ton ruwijzer per maand en op eon nagonoeg even hoog cijfer voor staal. Over het gehoel mag do staalproductie over hot jaar 1950 op ton geraamd worden, wolk cijfer slechts jets beneden dat van ton lag, welk jaar hot besto was na do oorlog. 206 Do uitvoor kon op eon hoog niveau worden onderhouden dank zij eon algemene vraag op do weroldmarkten. Be staalprijzen gingen dan ook stork opwaarts. In hot jaar 1951 hanido de ijzor. en staalproductie eon niouw record. Met meor dan 3 millioen ton ruwijzer en staal overtrof zij met bijna 14 pct. die van hot recordjaar T.o.v steeg zij met ruim 25 pot. Vermolding vordiont dat die stijging werd vorkregon met eon gemiddelde van arbeiders togon in 1950, d.i. eon verhoging met slechts 3 pot., hetgeon onbetwistbaar hot hogo productievermogon der fabrieken on do goode kwaliteit van do Luxemburgso workkrachten bewijst. Do brutowaardo van do productio word geraamd op 13,8 niilliard frank tegen 6,4 milliard frank in 1950; do bijgevoegde waarde bodraagt respectiovelijk 4,7 mithard on 1,9 milliard (1). Do uitvoermarkt vertoondo in dat jaar eon bijzonder vaste stemming. Doch in verband met do in hot raam van do E. B. U. gotroffen maatrogelen moest do ijzer. en staalnijverheid haar uitvoor naar do landen van Europa verminderen en hem naar hot dollargebied verleggon. In Europa was Bolgië do beste koper gevolgd door Hofland. Ook do Scandinavischo landen, evenals Zwitserl and, kochten belangrij ke hooveelhedon aan. In 1952 handhaafdo do Luxemburgso ijzer en staalnijvorheid hijna do rocordproductie van hot vorige jaar. Do totalo productie van gietijzer beliep ton en die van het staal ton, hetgeen eon vermindering met resp on ton vertegonwoordigt t.o.v. do recordproductio van vorig jaar. Do hoeveolheid in do eorste drio maanden van hot jaar goproduceord, was groter dan die in do overoenstemmende maanden van 1951, doch zij vertooncle een lichte on onregelmatige achteruitgang van April tot September. In Juli hornam do productie in vorband met do staalstakingen in do Verenigdo Staten on do drukko Duitse vraag naar staal. Van dit ogenblik af en tot hot eindo van hot jaar bleef do productie zeer bevrodigond, zij hot' ook op eon iets lager peil dan op hetzelfdo tijdstip in Die teruggang word ten dole veroorzaakt door eon vormindering der bestellingon met ingang van October, vooral uit do overzeese landon en uit Duitsiand, waar do Franse modedinging hoe langor hoe schorpor word aan 'gevoeld. Hierdoor daalden do prijzen aanmnerkolijk. Ongetwijfeld veroorzaakto do aanstaando opening van do gemeenschappelijke markt eon onzekerhoid, eon terughouding en eon versiapping dor bedrijvigheid bij het einde van hot jaar, die hun invloed op do marktverhoudingen on op hot prijzonpeil dedon govoolon. Over hot goheel kendo do Luxemburgso ijzor on staalnijvorhoid in do laatsto drie jaron eon buitengewono voorspoed en do drie groo motaalbodrijven konden (1) Le Revenu nagiono2 du GrandDeeM de Li4xembourg en 1950 et 1951, blz. 62. Service d'etudes du Miniatéro des Affairea économiquea.

3 dan ook aanzien!ijko winston boeken. De opbloei in die nijverhoid beinvloodde gunstig do aanverwante bodrijven, en vooral do mijnnijverheid. Ovorigens heeft geheel de Luxemburgso economie, do arbeiders zowel als de spoorwogen en do overheid, hiervan ruim genoten. Hot totaal bodrag der uitbetaalde brutolonon en.wodden in do ijzer en staalnijverheid in do jaron 1950 en 1951 overtroft 3,5 milliard frank. Gedurende do jaron 1950, 1951 en 1952 botaaldon do drie motaalondernomingen aan do Staat moor dan 4 milliard frank directe belastingen. Verder zij opgomerkt dat ca. 80 pct. van hot gohele spoorwegvervoer voor rokening van do ijzoren staalnij verheid on do mijnindustrie geschiedt. Doze morkwaardigo opbloei ware niot mogelijk geweest zonder do langdurigo en kostelijkè inspanningen die do ijzor on staalnijvorhoid zich getroostte om haar fabrioken to moderniseron en weder uit to rusten. Do invostoringon, verwezonlijkt met eigen middolon (zeiffmancioring), bedragen sedert 1950 en tot 1953 ruiin 2,5 milliard frank. Na 1954 zal do ijzer en staalnijverhoid sodort 1945 moor dan 4 milliard frank aan invosteringen bostood hebbon. Terstond na do bovrij ding horriam do ijzer en staal nijvorhoid do uitvoormg on do ontwikkoling van haar vóóroorlogs programma van vornieuwing, on zetto dat godurendo do laatste drie jaren onafgebroken voort. Dit programma b000gt hoofdzakelijk do volmaking on do rationalisatie van do productiomiddolon, do verlaging van do kostprijzen on do kwalitoitsvorbetering der producton. Zo hoeft ARBED in 1951 do nieuwe warm on koudwalsorij in haar fabriok to Dudolango in bodrijf gonomen. Diezolfdo onderneming hooft eveneens haar oloctrischo contrales heruitgerust en verniouwd. Eveneons to Dude. lange hooft zij eon nieuwo installatie voor do voortbronging van zuurstof gobouwd, ten oinde do in do Thomasrotorton ingeblazen lucht to verrij ken en do hoedanigheid van hot staal voor hot walsen van platen to verbotoren. Verdor worden do inrichtingen voor do boreiding van hot erts in al haar fabrieken ingevoerd, ton einde cokes to bosparon on do working dor hoogovens to rogelon. Ook do Maatschappij HADIR ondornam eon reeks workon voor hernieuwing en heruitrusting van haar fabrieken. Zij bouwde eon niouwe centrale en nam eon walswork in bedrijf voor bandon die tot 550 mm breedte kunnen gowalst wordon. Zij begon evonoens met do bouw van oen zuurstoffabriok. Tenslotte voordo do a Sooiété Minièro ot Métallurgique do Rodango eon groot deel uit van hot in 1949 begonnen programma van modernisering. Dit laatste voorziet meer bopaald do electrificatie van do blooming, de ontwikkeling van haar centralo en do vorvanging der retorten van haar staalfabriek door andere met eon groter productievormogon. Hot is duidelijk dat do hoge productiviteit, die dank zij do uitvoering van die grootseheopso programma's verwozonlijkt zal worden, ton zeorste gewenst is in vorband met do modedinging der ijzer en staalbedrijven op hot ogenblik dat do gemeenschappelijke markt wordt geopend. Maakte do ijzor en staalproductio van 1950 tot 1953 eon morkwaardigo vooruitgang, zuiks was niet hot geval voor zokero middelgrote industrieën en vooral voor diegene die zowel voor hun grondstoffenvoorziening als voor do afzet hunner producten op het buitenland zijn aangewozen, en die thans eon echte verkooperisis doormaken. Dit is hot geval met do ledornijverheid welke naar rangorde lange tijd de tweede plaats in do industriële economie bekleedde. Sedert do laatste oorlog hop haar productie aanzienlijk terug, vooral wat do fabricage van zoolledor betreft, die ternauwornood 20 pct. bedraagt van die van In 1950 bereikte do totale productie slechts hot derde van haar vormogon; in 1951 bedroeg het indexcijfer van do lederproductie 50 pct. t.o.v Eon verdore achteruitgang deed zich voor in 1952, in welk jaar hot indoxcijfor tot 43 pct. vorviel, na eon hicht herstel in October en December. Afgezien van haar economiseho betekenis is die crisis van sociaal standpunt uit bij zonder ernstig, gelot op hot belang van die nijverheid in do economischo structuur van do Ardonnen, waar die industrie gelocaliseerd is. Luidens do statistieken betreffende do telling van 1947 vertegenwoordigt do bevolking die rechtstroeks van die bedrijfstak afhankolijk is ca. 35 pot. van do gezamonlijke bevolking der betrokken localitoiten. Bovendien bedraagt hot aandeel der door die ondernemingen uitbetaalde lonen en wedden 25 pct. van do omzet van do kleinhandel in do voornaamsto localiteit. Do oorzakon van die crisis zijn zowel van structurele als van conjuncturelo aard. Daar zijn vooreerst do moeilijkheden in do grondstoffenvoorziening; vooral de ruwe huidon zijn aan zeor scherpo conjunctuurschommehingen onderhevig. Inzondorheid do bewegingen in do Iaatste drie jaren berokkenden zeor zware vorliozon aan do Luxomburgse leerlooierijen Verder ondervindt de zoollodernijverheid vooral schade van het toenemend gebruik van vorvangingsstoffen, zoals rubber, crêpe on u Werkstoff s, door do schoenfabriekon. Daarbij komt dat sommigo ondornomingon, om allerlei redenen, niet voldoendo zijn uitgerust zowel wat de productie als do verkoop betreft, om do buitonlandse mededinging hot hoofd to kunnen hioden. Niet minder schadehijk is do. invloed der douanorechten. Daar do Benoluxrechten heel wat lager zijn dan die van do andere landen, kunnen doze laatste met do Luxomburgse leerlooierijen op de Beneluxmarkten scherp concu.rreren, torwijl andorzijds do traditioriele uitvoerrnarkton door zeor hoge tariefmuren beschermd zijn, die dan nog vaak door stronge contingentoringsmaatregelon worden versterkt. Anderzijds veroorzaakton do oprichting van concurrerendo ondornomingon in landen welke vroeger c]iënton waron of leveranciers van ruwe huiden, alsook hot vorlios van do afzetgebioden in Oost Europa eon inkrimping van do afzotmogehijkhoden van onze ledernijverheid en een vorscherping van de heersende crisis. 207

4 Do leinijverheid ondervindt eveneens afzetmoeilijk. hden op do Duitse markt. Dezo houden verband met hot verschil in kostprijs, waarin de factor arbeid een overwegende rol speelt, alsook met do verkoopprijzen in Duitsland. Bovendien stuit die nijverheid op do binnenlandse markt op eon steeds sterker gevoolde mededinging van kunstrnatige stoffen en van dakpannen. Aldus veroorzaakto dit gebrek nan afzetmogelij kheden een sterke aangroei van do voorraden, die in 1951 en 1952 ineer dan 40 pct. van do totale productie boreikteri. De toestand in do Luxemburgse meubelnijverheid is nog veel wankeler. Het is eon gekend feit dat do Luxemburgse meubelen sedert vorscheidene jaron moeilijk worden verkocht. Vóór do oorlog waren zij door eon dounnetarief tegen do buitenlandse medodinging beschermd. Thans grijpt die concurrentie hoe langor hoe vorder om zich heen, vooral vanwego Duitsiand, waaruit voor nagenoeg 90 millioon frank moubolen per jaar wordon ingevoerd. Do invoer uit Bolgie is niet voel Weiner. Herhaaldelijk klaagt hot Verbond der Meubelmakerpatroons over do schadelijko gevolgen van die concurrentie, welke in do hand gewerkt wordt door steunmaatregelen on door lagoro fabricage en verkoopkoston en betere mothodes waartegon do Luxomburgso fabrikanten niot op kunnon. Deze laatste immers zijn nieostai eonvoudige ambachtslieden welke niet over do nodigo middolen beschikken voor seriefabricago on vorkoop op krediot, die hot weislagen van do buitenlandso modedinging bevorderen. Besprokingen worden gevoerd ondor Luxomburgse on Belgische patroons voor een gomoenschappelijke politick van afweer tegon de buitonlandso fabrikanton; Regeringsmaatregelen werden gotroffen ten gunste van do Luxemhurgso meubelmakers door toekonfling vn horuitrustingskredieten, huishoudolijko promien om do aankoop van Luxemburgse meubolen to begunstigon en door hot inrichton van wedstrijden om typisch Luxemburgse meubelen to seheppen. Al die maatregolon hebben reeds tatbare rosultaten opgeleverd, doch zij blekon hot opgewasson tegen do steeds dreigonde vloed van de buitenlandso mododinging. Schumanpian. Na doze schets der hoofdkenmerkon van de industriölo ovolutio gaat onze aandacht thans naar de uitvoering van hot Schumanpian en naar hot standpunt van do Luxemburgse ijzer en staalnijvorheid t.o.v. do hiordoor opgerezon problomen. Ret verdrag tot oprichting van de Europeso Gemeenschap voor Kolon en Staal word door do Luxomburgso wetgevondo macht op 13 Moi 1952 bokrachtigd. Do voorafgaande onderhandelingen hadden voor de Luxemburgse afgovaardigden eon moeizaam verloop wegens do vitalo economiseho bolangon die hiermee gomoeid zijn. De ijzer en staalnijvorheid immers speolt eon overwegende rol in hot. Luxembnrgse bodrijfslovon. Zij vormt do grondsiag zeif van het economisch en politiek bestaan van hot land. Bike aanslag op haar structuur en op do voorspoed van die basisnijvorhoid kan fundamontele storingon in do algomene coon omie van hot land verwekken en rechtstreoks do welvaart bodreigon. Het foit dat die nijverhoid to Luxornburg eon plaats bokleedt die enig is in do landon van do Gomeensehap, verklaart do groto betokonis van haar intogratio in do gomoenschappolijko markt. Waar in Belgie bijv. do stoenkool en staalnijverhoid slochts 35 pct. van do totalo nijvorhoidsproductie lovoron, bedraagt bet aandeel van dio bedrijfstakkon in hot Groothertogdom Luxemburg moor dan 80 pcl Daar anderzijds do ijzor en staalnijverhoid in wezen eon uitvoerindustrio is, spoolt zij eel) esonti610 rol in do handeisbalans van hot land. Golot op do beporktheid van do Luxemburgse markt, noomt hot binnonlandso vorbruik van ijzor on stealproducton slechts 2 tot 2 pct. van do totalo productio af. Al hot ovorigo wordt in hot buitonland verkocht, hotgoen ca. 90 pct. van do totalo Luxomburgse uit.voerwaarde vertegenwoordigt, dan wannoer hot aandoel van do ijzer en staaluitvoer in do buitonlandso handel van Bolgie slechts 15 tot 20 pct. in 1950 en 1951 bodroeg. Do uitvooring van hot Schumanplan stolt voor Luxomburg eon rooks problemon, inzondorheid in vorband met do grondstoffenvoorziening. Daar Luxemburg goon enkole steenkolonmijn bezit, moot hot al zijn brandstoffon invooron. Woliswaar is do Luxemburgse nijvorheid op eon mijnbokken gevestigd; doch golot op hot goringe ijzorgohalto van hot Luxemburgse orts moot do ijzer on staalnijvorhoid groto hoeveelhedon buitenlands erts on schroot invoeron. Eon ander nadeel is hot feit dat do Luxemburgso nijverheid hogore lonen on sociale laston moot betalon dan do andoro landen van do Pool. Vorder is do ijzer en staalnijvorhoid, bij gebrok aan vorvoormooilijkhedon to water, bonadoold door hot foit dat zij uitsluitend op hot vorvoor per spoor aangowezen is on hoge tarieven dionon botaald om do rendabilitoit van do S. N. C. F. L. to verzokeren. Do toopassing zondor moor op do Luxeniburgso spoorwegon van do sehikkingon van hat Vordrag inzako vorvoertariovon zou uitorst zwaro gevolgen voor do S. N. C. F. L. hebbon niooge. bracht. Om zuiks to verhindoron, trachttan do Luxomburgso onderhandolaars eon afwijkingsclausule ton gunste van Luxomburg to verkrijgen ( 1 0 in fine van do Convontie). Eon andero vrijwaringsclausulo word verkregon ten gunsto van do Luxemburgso ijzor en staainijverheid in do bij zondore clausule van paragraaf 31 dor Convontie. Die bepaling was gorochtvaardigd wogens do toopassing van do voorziene peroquatiemaatrogelon voor do Bolgische steenkoolnijvorheid. Genoemdo maatrogelon dreigdon inderdaad hot sinds lang bestaande ovenwicht tussen do Belgiseho on do Luxemburgso ijzor en staalnijvorheid in hot kador van do B. L. B. U. to vorbrokon, on zuiks ten nadele van Luxomburg, dat do Beigiseho on Nederlandso markton dreigdo to verliezon. Zoals bokend, berustto dit ovonwicht op hot foit dat do Belgische metaalnijvorhoid door gunstigor loon on vervoervoorwaarden bovoordoligd is die do hogore

5 prijzen van debolgische cokes moeten goodmakon, torwiji do Luxembuigso ijzer en staalriijverheid, benadeold als zij is op het gobied der lonen en der vorvoerkoston, zich goedkoper van Roorcokos kan voorzien. Na moeizamo onderhandelingen word besloton dat do Luxemburgso ijzor on staalnijvorheid, overoonkomstig bovengenoemde paragraaf 31, zoals Bolgië recht op subsidiën zou hebben, zo de aan de Belgisehe stoonkolenmijnon toegezegde componsatiotoolagon do Be]gische fabriokon zoudon in staat stollon hun vorkoopprijzen ten nadole van de Luxomburgse partner to verlagen. Aan do vooravond van do opening dor gomeerisehappelijke staalmarkt voor de Schumanlanden, zag do Luxom. burgso ijzor en staalnijvorhoid zich voor zoor ingowik. keldo problomon geplaatst, die voor 's lands economio van hot hoogsto belang zijn. In do ovortuiging dat do volledigo golijkhoid der concurrentievoorwaardon bij do aanvang eon essontiëlo factor is voor do normale working van do gomoonsohappo ]ijke markt, logden do industriblon vooral do nadruk op do strengo toepassing der artikolon 3(b) en 4 van hot Verdrag. Die artikelen voorzien do vrije en gelijke toegang tot do grondstoffonmarkten voor al do vorbruikors van do Gemeonschap; do afschaffing der invoer en der uitvoerrechton, on dor hiermee geiijk to stollen belastingen on kwantitatievo beperkingon; opheffing van allo ongolijko prijs on vorvoorvoorwaarden; afschaffing van toelagon, hulpverloning on laston in welke vorm ook, door do Staten verstrekt of opgolegd ovenals do afschaffing van do rostrictieve praktijken. Om do hiorvoren uiteengezette redonon is hot duidelijk dat do opening van de gomeenschappolijke markt, vooral voor do Luxemburgso ijzer on staalriijvorhoid, veol onzokerheden schiop. Niettomin oordeolclen do verantwoordelijko loidors van do drio groto metaalondernomingen, dat men onverschrokken hot experiment diondo to wagon en tot do gemoenschappelijke rnarkt toe to tredon met do minst mogolijko uitzonderingen on reglomenton, zó niot droigde do gomoonschappolijke markt bij eon ijdolo poging to blijvon. Landbouw. Bij hot ondorzook van de Luxomburgso landbouw in hot AprilMeinumnier 1952 van dit Tijdschrift ging onzo aandacht vooral naar do maatschappelijke ontwikkeling van de Luxemburgso landbouwstand. Thans is hot onze bedoeling enkolo beschouwingon to wijden aan do voornaamsto aspocten van do landbouwpolitiok en aan do inspanningen van do ovorheid en van do boroopsorganon voor de oplossing van do talrijke problemon van do Luxemburgse landbouw. Daarna zal de invlood wordon nagegaan van do desbetroffonde inspanningen op hot productiepeil der voornaarnsto landbouwseetoren. In do ioop der laatste drie jaron volgdo do Regoring vordor do hoofdbeginselon wolko sodort do bovrij ding in de landbouwpolitiok wordon toegopast on waarbij vooral do nadruk word goiogd op do uitbroiding van do iandbouw in nile sectoron on op do verbetering dor maatschappelijko toostanden in do landbouw. Bij de vorwozoniijking van haar landbouwprogramma stounde do Regoring op do daadworkolijke modewerking van de beroepsorganisatie, do zgn. Landbouwcontrale. Zoals bokend, is do landbouwpolitiek bohoerst door do aigemene toestand van do Luxemburgso landbouw, zoals hij bopaald is door do ongunstige voorwaardon van do bodom, hot klimaat on do markten. Zij borust op bescherming on op staatstussonkomst. Zij wil aan do landbouw do plaats verzokoren die hem tookomt, gelet op do grote botekonis van die bodrijfstak in do Luxemburgso economio on hot tameiijk hoog porcontage van do landbouwbovoiking. Met dit dool voor ogen strooft do politiok van iandbouwoxpansio naar lonendo on stabiole officiëio prijzon en naar hot vorschaffen van afzetmarkton voor do productie zowel in hot binneniand als in do vreomdo. Hot probleom dor prijzen is gobondon aan dat van do productiviteit die op haar beurt door eon reeks factoron wordt bopaaid, waaronder do rationalisatio on do vorniouwing dor productiemiddolen en voorwaardon van ossontiëio botekenis zijn. Eon dor oorzaken van do thans ontoeroikondo producti. vitoit van do Luxomburgso iandbouw iigt in do buitensponge verbrokkeling on vorspreiding dor landbouw. grondon, twoe ernstigo hinderpalen voor do mochanisatie van do landbouw en voor do vorlaging van do kostprijzen. In dit verband zij horinnerd dat do opporvlakto der percolen nauwolijks meer dan 30 a bereikt, dat hot totaal aantal bedrijven met moor dan 2 ha bedraagt waarvan moor dan do hoift minder dan 10 ha. tolt. Hot probleem van do ruilvorkavoling dor landbouwgronden heeft dan ook do voile aandacht van do Regering. Do wet van 1949 had do vrijwiliigo ruilverkavoling ingevoord, doch haar resultaten bleken onbeduidend to zijn. Daarom tracht do Regering doze horverdeling der grondon door wetgovonde maatregoien tot stand to brongon. Eon wetson twerp word met dit dool uitgoworkt on aan hot advies van do bevoegdo overheid voorgoiegd. Ook hot probleem van hot erfonisrocht, dat nauw met dat van do ruilverkaveiing verbonden is, ligt ter studio. Eon wotsontwerp door do Landbouwcentralo uitgowerkt, zal eorlang bij hot Pariement wordon ingodiond. Evoneens met hot oog op do verhoging van do productivitoit, hocht do Staat eon zo groot bolang nan het yakon huishoudoiijk ondorwijs in do landbouw, nan do vuigarisatie van do technisehe vooruitgang on van hot stolsol dor raadplogingen voor do iandbouwers. Wat moor bopaaid do vaiorisatio van de landbouwproducten betreft, mag gerust boweord worden dat de Regoring, in samonworking met do Landbouwcentrale, zoor bemoedigonde resultaten hoeft boreikt, dank zij hot vaststollen van officiële prijzen voor do meeste iandbouwproducten. Opgemerkt zij dat bet vaststellingssteisel hiervoor nangonomen in boginsol rekening houdt met do torugbetaling 209

6 aan hot bedrijf der productie uitgaven, met do bozoldiging van do arboid door do exploitant gelevord on met do vergoeding van 'hot aangewendo kapitaal, inst inbegrip van de factor veiligheid dor financisle invostoringen. Op do prij Zen van sommige landbouwproducten worden zogonaamde structurele toelagen verleend, ton eindo do prijsstijging to verzachten van sommige goedoron van oorsto noodzakolijkhoid die van groto botokonis zijn in hot indoxcijfor der koston van lovensonderhoud. Do toolagert bodroegen in 1951 ruim 197 millioon on nagonoeg 260 millioon in Nochtans is men in landbouwkringen van oordeel dat do marktordoning onvolmaakt is on dat het wenselijk is zo op eon wettelijke grondsiag to vestigen, die aan do inhoomso productie definitiof do voorrang op do binnenlandse markt zou waarborgon. Die aangelegenhoid ligt thans ter studie in Regeringson landbouwkringon. Dit is eveneons hot geval met eon andore kwostie waarvoor in do landbouw groto belangstelling heorst. Wij bodoelen do maatschappelijke zokorheid in do landbouw. Aangaando do maatschappelijke verzekering ten bate van do ondornemor en van do zijnon, bostaat thans alleon de verplichte verzekering tegon ongevallen. Sedert jaren echtor eisen do landbouwkringon do uitbreiding van de verplichto oudordomsvorzekering tot do landbouw. Om aan doze oisen gehoor to gevon, deed de Regering eon wetsontwerp uitworkon dat aanleunt bij do wetgeving op do pensioenkas voor de ambachtsliedon. Nochtans vestigde do Minister van Landbouw, in do loop der dobatten in do Kamor van Afgevaardigden, do aandacht der belanghebbende kringon op do zwaro financiole en sociale gevolgen van dergolijko wetgevendo maatregol. Do landbouwpolitiek nam evoneons eon reeks technischo problemen tor hand betreffende do productie van plant on zaaigood, do verodeling van do voestapol, do voeding van hot veo, do stelselmatigo bestrijding van do tuberculoso en do besmottingen, alsook do standardisatie van do producten. Vermeldon wij moor bopaald do oprichting door do Staat van eon station voor kunstmatigo insominatie, dat door do beroopsorganisatie zeif zal worden in bodrijf genomen. Van groot bolang voor do vorbetering van do landbouwproductio is do goodkope kredietverlening. Vrij groto bedragen werdon in do Staatsbegroting uitgetrokken voor hot aanmoodigen van individuele en collectieve krodioton togon lags rente door particulieren. Op hot Beneluxplan dient gewezon op do inspanningon gedaan op do conforenties to Luxemburg op 20 en 21 October 1950 on to Don Haag op 28 on 29 December 1950 voor hot behoud van hot door hot Protocol van Mei 1947 ingestelde regime. Zij bidden tot do bevestiging der vroegor voorzieno bijzondoro bepalingen ten gunsto van do Luxomburgse landbouw. To Den Haag word zeif overeengekomon dat do partijen in gemoen overleg een lijst van producton zouden vaststollou waarvoor hot Groothertogdom gorochtigd zou zijn zoifstandig regelonde maatregelen uit to vaardigon. Na aldus do hoofdtrekken van do Luxemburgee landbouwpolitiek in do laatste drie jarcn to hobben bolicht, ondorzookon we thans haar resultaton t.a.v. hot rondomont in do vorschillende soctoron van do landbouwproductie. Do desbetreffende statistieken wijzon op do coutinuitoit in do ovolutie naar do veoteolt, met eon uitbroiding van hot weiland ten nadele van do akkergrond. Do zuivelproducton vormen eon hoogst belangrijk bestanddeol van do Luxomburgse landbouwoconomio. Zij vortegonwoordigen nagenoog 40pCt. van hot jaarlijkso landbouwinkomen. Voegt men hiorbij hot inkomen uit het slachtveo, dat ca. 15 pct. boreikt, dan blijkt dat do opbrengst van do rundvoetoelt do hoift van hot totals jaarinkomon in do landbouw vertegenwoordigt. T.a.v. do groeiende betekenis van do melkproductie, achten wij hot gowonst haar ovolutie na to gaun, ton einde beter in do laatste jaren do gemaakte vooruitgang to belichten. Sedert do bevrij ding neomt do rundstapel voortdurend too, vooral met hot oog op do melk on vboosproductio. Dank zij vooral do vorbotoring dor tooltmethodos on dor voovooding, kon hot gomiddeld jaarlijks rendomont der melkkoeien stork wordon opgevoerd. Hot bedmaagt thans Ca liter tegon vóor do oorlog. Vóór do oorlog teldo Luxemburg 262 melkcooporaties mot loden. Zo waren verenigd in eon fedoratio waarin eon verkoopsyndicuat was opgoricht, dat toon 120 melkerijen omvatte. Vole onder die molkorijen waren sleehts stations voor afroming, die do room aan drio contrale boterfabriokon bovorden. Geduronde do oorlog werd eon aantal centrals molkorijen gesloton, en hun loden gedwongen hun molk nan do in bedrijf gebleven molkcentmalos af to levoron. Na do oorbog word die coucontratie gohandhaafd, on thans wordt do inrichting der melkorijon gerationali. seerd volgens eon algomeen plan dat naar hot voorbeold van hot Zweedso stelsel is uitgeworkt. Ret zal in do loop van hot jaar 1953 worden uitgevoord. Blijkons dit ontworp zal do gehelo zuiveleconomie borusten op drie groto centrale molkerijen, waarrond eon aantal afromingsstations gegroepeeid zijn. Do hiorna volgendo tabel, door do Landbouwdionst van hot Ministorio van Landbouw opgemaakt, goeft do productie, do waardo on hot gebruik van mnolk aan, alsook do botorproductie on haar waardo van 1947 tot ijit die tabsl kan worden opgomaakt dat do botorpro. ductio in do laatsto vijf jaron onafgobroken toenaim Wat do melkproductie in 1952 betreft, dient onderschoid gomaakt tussen die in hot oorsto on die in hot tweeds halfjaar. In do eorste zos muandon boroikte do melkproductie sen rocordhoogto. 210

7 Productie, waarde en gebruik van melk; productie en waarde van boter 1948 I 1949 I Produotiovo melkkoeien (stuks) (1) Gemiddold rondomont per koe (liters) Totale molkproductie (millioonen litore) ,0 145,0 151,0 156,0 168,0 Totale waarde (millioenen franken) (2) Menselijk verbruik (millioenen liters)... 40,0 42,0 42,0 43,0 44,5 Melkhoeveelheden in do boterfabricage opgonomen (milhioenen liters) 63,6 77,0 83,5 90,2 101,0 Hoeveelheid melk nodig voor de fabricago van 1 kg boter (liters) ,5 26,5 26,3 26,4 26,5 Boterproduotie (tonnen) Waarde van de boterproduotie (duizenden franken) (2) Molk bestemd voor de fabricage van room en kaas on voor hot verbruik in do veoteelt (millioenen liters) 17,4 26,0 26,0 23,3 22,5 (1) Afgerondo cijfers. (2) Waarde aan de producenten betaald voor de gehele melkproductie geraamd tegen eon zelfdo prijs per liter, welke ook de aanwending zij. Men hoede zich voor een vergelijking zonder meer van do waardo van do nielk met die van do boter, want do ene zowel ale do andero bevatten toelagen voor de melk die in de boterfabricage is opgenomen. In do twoedo heift van hot jaar was zij lang niet zo gunstig wagons de grote zomordroogto. Ook de boterproductie was kieiiier. In 1952 word de melkprijs gewijzigd ten oinde hem aan do stijging der productiekoston ann to passon. Do maximum vorbruiksprijs voor voile gopastouri seerdo melk met 3,1 pet, vets toffon word op maximum fr 5,50 per liter in kruikon on op fr 6,50 in flossen vastgesteld. Wat do vleesproductie botreft, blijkt uit do statistiok van het Ministorie van Landbouw dat hot gewicht van do rundvleesproductie in 1951 t.o.v on 1949 toenam. Ook do productie van kadfsvlees vermeerdorde t.o.v. 1950, doch zij vorminderdo in lichto mate t.o.v Do productie van varkensvloes daarentegen vertoonde in 1951 resp. eon vermindering en eon vermeerdoring t.o.v. dezelfdo jaren. Hoewel de productie van rundvlees vrij groot is, dokt zij niot al do binnenlandse behoeften. Zo moeston in ton levend rundvee en 43 ton geslacht vee worden ingevoerd. Evenzo werden in ton levende kalveren en 569 ton geslachte kalveren ingevoerd. De ingevoerdo levende rundoren kwamen uit Frankrijk en Denomarken, do geslachte runderen uit Nederland. Vermelden wij nog dat 89 ton levende on 266 ton geslachte varkens ult Belgid warden betrokken. Ook do kalveren werden uit Belgie ingevoerd. Bovendien warden uit Boigie en Nederland godurende hot jaar 1951 ruim 263 ton bereid en geconserveerd vlees botrokken. In 1952 kwam goon grootvee hot land binnen. Do invoor van geslachte kalveren steog verder en bereikte Ca. 700 ton. Daarentegen overtrof do productie van varkens do behoeften mot zowat stuks. Hot jaarlijks vleesverbruik per inwonor beroikto het hoge peil van Ca. 63 kg. Hot steeg met verscheidene kg t.o.v. vóór do oorlog. Wat do voeprijzon betreft, zij opgernerkt dat begin 1952 niouwo prijzon voor varkens en slachtvee werdon vastgesteld. Do toegestane prijsvorhoging word ten dele door Regeringstoelagon gedragon, ten einde eon abnormale stijging van de verbruiksprijs to vormijden. Do eierproductie bleef in de laatsto drie jaren ongewij zigd. In September 1952 werd do verbruiksprijs voor verse eieren gewijzigd en op 42 frank hot dozijn vastgesteld. Do waarde van do jaarlijkse productie kan op 75 millioen frank worden goraamd. Tot zovor de voornaamste dierlijke producties. Rest ons nog het verloop der voornaamste plarltaard.ige teelten to onderzoeken. Over het geheel ontwikkeldo hot rendoment zich gunstig in 1950 en Dit was ook in 1952 het geval, met uitzondering van do voedergewasson, die in vergelijking met hot jaar tevoron duidelijk inkrompen wogens do groto zomerdroogte. Do graangowassen vormden do belangrijkste teelton. Do inheemse broodgranen omvatten tarwe, rogge on masteluin. Hot areaal bedroog van 1950 tot 1952 resp ha, ha en ha, waarvan ongoveor do drio vierdon tarwe. Do toeltoppervlakte van roggo en masteluin vermindort van jaar tot jaar. 211 Dit verloop wordt ann verschillendo technische, economische en maatschappolijke oorzaken toegoschreven. Onder do tochnische oorzaken, onthouden wij vooral do vooruitgang in do grondbemosting, eon betore zaad

8 solectie en hot algomeon gebruik van chemischo meststoffen. Do afzet van de productie is verzekerd dank zij de verplichte inmenging van hot inheomso graan sedort Ilet verplichto inmengingspercontago voor do fabricago van meel word in September 1952 vastgestold op 80 pct. voor tarwo en op 20 pct. voor roggo. Die verhouding kan veranderen met do hoeveolheid en do hoodanigheid der aan do maaldorijen geleverde granen. Witte bloom wordt uitsluitend met inheemso tarwo vervaardigd. Do rendabilitoit van do graantoolt is door officislo prijzen verzekerd. Zij worden in September 1952 voor do oogst van 1952 vastgesteld op 25 frank per 100 kg t.o.v. do vorigo oogst. In die prijen is eon structurole toolage begrepen. Zij word in September 1952 als volgt vastgostold Voor tarwo 95 frank per 100 kg, zijndo hot verschil tusson do productioprijs van 575 frank per 100 kg en hot jaargemiddolde der handelsprijzen op 480 frank per 100 kg vastgesteld. Voor roggo : 135 frank per 100 kg, zijndo hot vorschil tusson do productieprijs van 515 frank en hot jaargemiddolde der handolsprijzon op 380 frank per 100 kg vastgesteld. Eon cloel der structurele toolagen, ni. 85 frank per 100 kg tarwe on 125 frank per 100 kg rogge, moot do erkonde graanhandelaar aan do producent tegelijkortijd als do handolsprijs botalen; eon tweede deel van 10 frank per 100 kg tarwo on rogge is bestemd voor verbotering van do toelt en voor voorraadvormmg. Onder do andere graangewassen ging do haverproductio or sedert 1950 iets op vooruit, hoewel do oppervlakto van die teelt enigszins torugliop ten gunsto van do gorstteelt. Do opbrengst van laatstgenoernde toelt is stork gostegon. Na do graangowasson is de aardappel do belangrij kste teolt. Hot desbetreffendo areaal vorminderdo, en wel van ha in 1950 tot ha in In 1951 vorm.indorde ook do opbrongst in lichto mate wegens do schado door do meoldauw aangoricht. Do oogst van 1952 was zoer bevrodigond. Kortom, do vooruitgang zowol op hot gebiod van de productie ale van do afzot in do Luxemburgso landbouw valt niet to ondorechatten. In vorhouding tot do verbruiksbehoeften levert do inheomso landbouwproductie gemiddold 90 pot. broodgranen, 85 pct. voedergewassen, 100 pot. aardappelen, 95 pot. runds on kalfsvlees, 100 pot. varkensvloos, 100 pot. consumptiemelk, 100 pot. botor, 70 pot. eieren, 75 pot. fruit on 65 pot. groenton. In 1952 gaf do produetie eon ovorechot van aardappelen, boter, varkensvleos en appelon. Dit zijn stellig zeor bomoodigende resultaton die echtor, gelot op do bijzondere structurele toestand van do Luxomburgse landbouw, niet waren beroikt geweest zonder do rationelo beschermingspolitiek die do Regering in overleg met do boroepsorganisaties van de landbouw voerde. Dit overzicht van do ontwikkoling in de landbouw ware echter zeor onvolledig, zonder eon korto beschouwing van do Luxomburgse wijnteolt. Wijnbouw. Nu zoals vroeger is do Luxemburgso wijnbouw van grote betekenis in do landolijko oconomio van hot Groothertogdom Luxomburg, ondanks do funclamentelo wijzigingen die hij in do laatsto dertig jaron onderging om zich aan to passen aan do wissolendo vorhoudingen van oen oconomio die achtoroonvolgens nan die van Duitsland on die van Belgie word gebonden. Ton eindo duidolijkor do grondige structurelo wijzigingon to doen uitkomon on betor zekoro aspocten van do wijnbouwproblomen to begrijpon, is hot niot onnuttig eon blik op hot verloden to werpen en hot verloop van do Luxomburgse wijnbouw onder hot regime van do B. L. E. U. in hot kort to schetson. Vooreerst zij herinnord dat ondor hot Zoliverein 90 pot. van do wijnproductie in Duiteland vorkocht werd, waar Moezolwijn nagenoog uitsluitend voor hot versnijden van wijn word aangowend. Do vraag nam er van jaar tot jaar toe en dood de wijnbouw ontwikkolen. Doze ontwikkoling was uitoraard kwantitatief on do verbetering on do vorschoidonlieid dot toolton wordon nagenoeg volledig verwaarloosd. Hot binnonlands vorbruik was weinig belangrij k. Van 1842, datum wanrop hot Oioothertogdom tot do Duitso Tolunie bijtrad, tot 1928 was do oppervlakto van do Luxemburgse wijnteelt verdrievoudigd gewordon, en wel van 500 ha tot ha. Do toostanci wijzigde zich ondor hot regime van de B. L. E. U. Thans kwam hot or op nan wijnen voort to brongon die ann do 13e1 gisehe smaak beantwoordon en dorhalve minclor zuur zijn. Eon reeks structurelo maatregelon dienclen gonomen, ten einde do productio aan do behoeften on do eisen van do niouwe markt aan to passen. Zij beoogden hoofdzakolij k do beporking der aanplantingen, do horopbouw van do wijngaarden met uitgelozon planton on hot scheppen van eon nationale markt van do Luxomburgso wijn. Na 1924 daaldo do tooltoppervlakto bijna voortdurond; in 1945 bodroeg zij nog slechts ha. Aldus kon do oppervlakto in tion j aar tij do met óén dordo vermi nderd wordon. Hot binnonlandse verbruik daarentogon nam mel too en verviervoudigdo tijdons dezolfdo periodo. Van groto wijnvaten ( ) in 1927 steeg hot tot in Die verniouwing en verbotoring zij n grotendeols to dankon nan hot wetonschappelijk work van hot Rijkswijnbouwstation in 1923 opgericht, on ann do inspanningon van do wijukelders die door ovorhoidstoolagen worden ondorstound. loden ton dago worden tweo derden van do wijnproductie door do couperatieve wijnkeldors gelovord. Do koerswijziging in do wijnbouw ieverdo niot to ondorschatten rosultaten op t.a.v. do opbrongst on do kwalitoit. Terwiji vóor do oorlog hot jaarlijks productie. 212

9 gomiddelde tussen en grote wijnvaten schommoldo, beroikto hot ca van 1945 tot In 1951 en 1952 bodroog de opbrengst en wijnvaten. Do afzot schomnieldo tusson en wijnvaten. Hot binnonlands verbruik steeg aanhoudend en in 1949 bereikto het wijnvaton. In 1950 echtor slonk het verbruik aanzienlijk, en zuiks wegons do tamelijk hoge verbruiksprijs en de mededinging die sommige buiten landse goedkopore wijnen do gewono Moezeiwijuen aandodon. Aangaande do wijnuitvoor, zij opgomerkt dat hij nog niot de vroogero afzetgebiodon horwonnen heeft. Hot aantal afzetlanden boperkt zich hoofdzakelijk tot drie : Bolgië, Nederland en Duitsiand. Hierna volgen onkelo cijfers botroffende do Luxemburgso wijnuitvoer in de laatsto drie jaron Uitvoer van Moezelwljnen (vaten van liter) Bolgi6 Duitsiand Nederland Andere landen Totaal le halfjaar halfjaar halfjaar halfjaar halfjaar halfjaar IJit die tabel blijkt dat do Luxomburgso wijnon hoe langer hoe moor in Bolgie en Nedorland worden gegeerd. Doch or is nog eon grote inspanning to doen op gebied van publiciteit en prospectie in die twee landen. De afsehaffing van do accijnsrechten op do niot mousserondo wijnen en hun vorvanging door eon vorhoging van het toltarief voor do wijnen afkomstig uit landen welke niot in do douaneunie begrepen zijn, kunnon do invoer van onzo wijnen in Nodorland begunstigen. Wij morkten reeds op dat hot verbruik in 1950 ernstig boperkt word en do voorraden aangroeiden. Die toestand vorslochtordo aanzienlijk in 1951 ingovolgo do uitorst ruime oogst van Do vaton most die toen ingekelderd waren verhoogden do bestaande voorraden, die in totaal vaton van liter bedroegen; vandaar sterke ovorvoering van do markt. Do afzetcrisis die hioruit voortvlooide, kon slechts door eon reeks ovorheidsmaatrogelon worden ovorwonnon, zoals do tookonning van eon krediet ann do cooperatiovo wijnkeldors voor eon vorhoging van een opslagruimto en do distillatio van eon deel dor wijnen van mindoro kwalitoit. Oador de maatrogolen van structurele aard, vermeldon wij do wottolijko roglementering van do oogsten en van hot snooien dor wijngaarden. Die reglomontering beoogt in do eorsto plaats oen kwaliteitsvorbotoring der wijnon. Andoro rnaatregolon werden nog ovorwogon, moor bopaald ten gunste van do cooperatiovo wijnkeldors, die in moeiijko financiëlo omstandighoden verkeordon ingovolgo at to grote investoringon. Ton oinde doolmatigor aan hot herstel van do wijnbouw to kunnen niodowerkon, hobben de wijnbouwors en boroepsveronigingon zich gogroopeerd on eon wijnbouwcentralo gevormd waarbij moor dan 90 pct. der tolers zijn aangosloton. Dit orgaan voert eon zolfde politiok als diegene die op landbouwgobied door do landbouw contralo wordt toegopast, zowol op hot economische als op hot sociale gebiod. Zij eist met name do reglemontoring van do markt on do uitvaardiging van wottelijke maatregolen ter horkavoling dor wijnbouwporcolen. Zij voroist tevons do vorwezenlij king van eon fiscale en kredietpolitiok die rokoning houdt met do behoeften dor wijnbouwers. Tenslotte oist zo evonals do landbouw do oprichting van eon stolsol van maatschappelijke zekorhoid dat hot ponsioon der wijnbouwers on hun familie waarborgt. Bultenlandse Handel. Evenals voor België is do buitenlandso handel voor hot Groothortogdom Luxomburg eon lovoasnoodwondighoid. Aangozion Luxemburg eon klein land is met eon groto staalproductio on hot slochts over eon zeor enge binnonlandso markt boschikt, is hot vorplicht zovool mogelijk nijverhoidsproducton uit to vooron. In ruil voor zijn uitvoor, moot hot uit hot buitenland hot grootsto deel van zijn grondstoffon, waarovor hot zoif niet boschikt, betrekkon. Als economische ontginbare natuurlijke rijkdom bevat zijn ondorgrond slochts ijzororts Do brandstof, onmisbaar voor do ijzor on staalbodrijvon, ontbrookt er ton enonmale. Luxomburg diont zich evonoens in hot buitonland hot grootste dool van do gewone verbruiksgoedoren ann to schaffon, nodig voor hot ondorhoud van eon bevolking 13 met betrekkolijk hoge lovonsstandaard. Zijn handolsbotrokkingen met hot buitenland zijn afhankelijk van eon rooks min of moor voor internationale ruilhandol gunstige geografischo on economische factoren. *

10 Op het kruispunt van de grote continentale verkoerswegon geniet het Groothertogdom Luxemburg eon centrale positie, waardoor hot gomakkelijk met do grote naburige productie. on handelsianden in contact kan troden. Anderzijds kan hot ale partner van Belgiö deelnemen aan de handolsoxpansie van dit uitvoorland bij uitstek. Een andore gunstigo factor voor do internationalo handelsbetrokkingen van Luxomburg is hot uitgestrekto net van verkoopbureau's door do groto ijzer. en staalbedrijvon in do gauss werold onderhouden on die tegelij kertijd vaste handels. en prospectiecontra vormen, waaruit gans do Luxomburgse economio voordool trekt. Nochtans, door hot ontbrekon van eon onmiddollijke toegang tot do zee en door de afwezigheid van bevaarbaro waterwegon, bevindt Luxomburg zich in eon nadeligo positie t.o.v. de buitenlandse concurrentie. Bij dit nadeel komon nog do uitorst hogs spoorwegtarioven, die inzondorheid de nijverhoidsondornomingen treffon, daar hot vervoer van meestal zwaro massaproduoton in verhouding tot do waarde or van bij zondor duur is. Dit zijn do voornaamste natuurlijke en economische voorwaarden die do ovolutie van do Luxemburgse ruilhandel met hot buitenland bepalon. Wij kunnen de structuur van onze ruilhandel niot omstandig ontleden omwille van het onzeker statistisch materiaal waarover we beschikken; wij zullen one beperken tot de uiteonzetting van onze buitenlandse handel in hot raam van do B. L. E. U. en do nadruk leggen op bepaaldo aspecten van do Luxomburgso ruilhandel. Zoals bekend, voert hot Groothertogdom Luxemburg geen zelfstandige handelspolitiek; do handolsverdragen en accoordenworden doorbelgid in naam van dobelgiech Luxemburgse Economische Unie gesloten; do Rogering van hot Groothertogdom wordt echter regolmatig door do Belgische Regoring geraadpleegd en do Luxemburgse afgevaardigden mogen aan de handeisbosprekingen dee] nemen. Evenmin wordt voor het Groothortogdom eon eigen handeisbalans opgemaakt; de cijfers van do Luxemburgse handoistransacties zijn in do balans van do B. L. E. U. begrepon. Vóór do oorlog worden door verschillondo bedrijfsverenigingon schattingen godaan, waaraan echter slechts eon betrokkelijke waardo kan gehecht worden. Zij vorstrekken inlichtingon nopens do handelsstromingen en do samenstelling der transacties en geven eon donkboeld van do belangrijkhoid van doze laatsto. Men kan or uil afleiden dat do handoisbalans van hot Qroothertogdom, bohalvein 1938, tijdens do laatstovierjaren vóor do oorlog eon ovorschot vortoondo. Voor de na.00rlogso periode beschikken wij over nauwkouriger en omstandigor gegevens, on wel do statistiekon van hot BelgischLuxomburgs Instituut voor do Wissel, van do Dionst der Vergunningen en van de Studiedionst van hot Ministerie van Economischo Zaken. Uit doze vorschillendo gegovons blijkt dot do handolsbalans van hot Groothertogdom Luxemburg sedort 1948 duidelijk actief is. Eon ondorzook naar do samenstolling wijst uit dat hoofdzakelijk ruwe grondstoffou worden ingovoerd, torwiji do uitvoer vooral oonvoudige fabrikaten omvat. Do uitvoer evoluoorclo in functie van do industriële spo. cialisatio. Do metaalproducten on bijproducten bokioden dan ook in do totals uitvoer veruit do eersto plaats. Zoals wij vroegor hobben opgemorkt, vortogenwoordigt do waarde van doze producten 80 & 90 pct. van hot totaal bedrag van do uitvoor. Buiton do producton der ijzor. on staalnijverhoid en van do lederindustrie, zijn do vooruaamsto industrielo uitvoorartikolen : gleiswerk on keramische togols, loien, ijzerortsen, cement, rubberwaren, sigarotton on onkelo chemische, toxtiol on voedingsproducton. Do hiorna volgonde tabs), opgomaakt door do Studiodienst van hot Ministerie van Economische Zaken, vermeldt voor iedere nijverhoidstak hot percentage van do uitvoor t.o.v. do jaarlijkse productio van 1947 tot Doze tabel weorspiegolt duidolijk do belangrijkhoid van do uitvoer onzer ijzer on staalindustrio t.o.v. andere takkon, waarvan sommigo eon scherp dalond percentage vertonon zoals do meubelnijverhoid, do voedingspro. ducten on do niot metaal houdondo dolfstoffon. Op gobied van geografischo indeling van onze ruilhandol bemorkt men dat Belgie steeds do eorste plaats bekloodt ondor do invoerlanden on rogolmatig tusren 25 a 30 pct. van onze totale uitvoer afneernt. Horinneren wij or nochtans aan dat eon groot deel dor naar België uitgevoorde Luxemburgse goodoren, or slochts doorgovoord worden, torwiji andore or verworkt wordon alvorens naar andere landon wodoruitgevoerd to worden. Zij vertegenwoordigen eon bolangrijke actiefpost in do balans dor B. L. E. U. Onze uitvoor naar Bolgië omvat voor moor dan 80 pct. ijzer on staalproducten, ijzererts on metaalslakken, onkole voodingsproducten, tabak evenals huidon on loder. Onze uitvoor naar Nederland is sodert do Benelux VOOr.Unie gunstig gestegon. Voortaan is Nedorland, dat vóór do o9rlog do nogendo plaats bekloeddo, onze beste client na Belgie. Nedorland kocht vooral ijzer. on staalproducten, hout, Thomasslakken, ledor, luchtpompen, tabak, koramisehe on onkele textiolproducton. Onder do andere afnemers van onzo uitvoer dienen de Scandinavischo landen on Zwitserland vermold, waarmoo wij belangrijker handolsbotrekkingon don vóór do oorlog onderhouden. Onze uitvoer naar NoordAmorika en do london van do dollarzone in hot algomeen, behalve ZuidAmerika, was bijzonder groot in 1950 en Duitsiand daarentegen, dot voór do oorlog na Belgie onze voornaamste afnemor was, hooft niot moor dan 3 pct. van onze uitvoer opgenomen. Ooze levoringen aan Duitsiand bestondon hoofdzakolijk uit ertsen, Thomasslakkon, ijzer on staalproducten, leder on leien. 14

11 Nijverheidstakken Uitvoer in pot. van do productie van elke tak I I I 1947 I 1948 I 1949 I Bodeminclustrie... 22,99 34,81 34,71 20, 2. Brouwerijen en mouterijen... 18,73 19,25 18,01 15,60 3. Distillatie on rectifioatie van sterke dranken. 14,02 10,55 7,40 57,61 4. Meelfabrieken ,85 0,20 5. Diverse voodingsindustriesn (doegwaren, suiker. goed, azijn, vleeswaren, enz.) ,95 36,19 34,40 7,35 6. Tabaksnijverheid... 31,76 30,56 26,58 30,69 7. Bodrij von der niot.metaalhoudendo delfstoffon (cement, kalk, pleister, bakstenen, gleiswerk, keramisehe zandsteenartikelon, enz.) 50,69 45,45 39,36 35,95 8. IJzer. on staalnijverheid (1) ,11 95,91 97,43 95,26 9. Non.ferro metaalnijverheid ,32 31,63 23,20 22, Metaalbouw ,09 47,57 46,04 44, Houtnijverheid ,64 37,35 38,89 18, Meubelnijverheid ,16 0,71 0, Drukkerijen, uitgeverijen on nevenbodrijven 0, Chemische nijverheid (2) ,81 0,83 1,34 1,04 87,24 86, 85, Textielnijvorheid on confectie van kieding. stukken ,20 20,22 17,13 23, Loder. en sehoonnijverheid, fabricage van lederen voorwerpen ,70 76,55 86, Maandgemiddelden... 79,25 80,01 78,07 72,72 (1) Met uitsluiting van do metaalbouw en do Thomaeslakken. (2) Met inbegrip van de Thomasslakken. (3) De waarde der uitgevoerde electrisehe energie is begrepen in do cijfers der ijzer. en staalnijverheid. Onze uitvoor naar Frankrijk bodroeg geen 2 pct. van do totalo uitvoer. Dit is ook hot goval voor GrootBrittannië. Doze landon hebbon hun traditionole handel nog niot hornomen, ten govolge van hun invoerboporkingen. Kortoni, men mag zeggen dat 47 tot 50 pct. van onze totale uitvoer in do buurlan den is afgezot : Bolgië, Duitsland, Zwitserland, Frankrijk on Nodorland. Onze uitvoor naar do andore landon van hot Europoso vasteland was uiterst goring. Dit is inzonderhoid hot geval voor do landen van OostEuropa, onvermijdelijk gevoig van do politioko borooring. Dit zijn do meest konmorkende eigenschappen in hot verloop van onzo buitonlandse handel. Onderzoekon wij nu do toestand van onze invoerhandel. Onder onzo leverancierlanden bekloedt Bolgie bostondig do eorsto plants. Vanuit Belgie komt do helft van onzo totalo invoer. Maar niet al do goodoren die wij or kopen zijn van Belgisehe horkomst; eon groot godeelte, ongeveer 20 pct., wordt door do Belgiseho groothandel geleverd. Bij gebrok aan officiële statistieken is hot niet mogelijk do BelgischLuxomburgso ruilhandol juist to berokonon. Eonvoudige ramingen, gosteund op do invoer of uitvoerverkiaringen in do grensposton neorgelogd, tonon aan dat do Belgisehe uitvoor naar hot Groothertogdom veol belangrijker is dan do Luxemburgse verzondingon naar Belgie. Voor do laatste drio jaron kan men hot totaal bodrag dor uit Belgie ingovoerdo goedoren groso modo ramen op eon gomiddelde van 400 tot 450 millioon frank per maand, terwiji do uitvoor geduronde dezelfde periode gemiddeld 300 a 350 millioon frank per maand niot overschrijdt. Onze handeisbalans met Belgie vortoont dus eon tekort. Na BolgiS is Duitsiand orize voornaamsto loverancier. Moor dan 30 pct. van onzo invoer, waarvan hot grootsto godoelte brandstof voor do hoogovens, komt uit dat land. Onze handeisbalans met Duitslnnd vortoont dus eveneens eon tekort. Onzo invoer uit Nodorland vermeorderde gedurende do laatste vijf j aren. Hij omvat vooral land on tuinbouw evenals textielproducton. Onzo invoor uit Frankrijk, Zwitserland on Groot Brittannie bleefgedurende do laatsto drio j area op eon laag poil. Hetzolfdo geldt voor do invoer uit de andero landen. Uit dit boknopt onderzook van onze handoistransacties blijkt dat onzo handoisbalans in haar geheol eon afgetokend oversehot to zion goeft, terwiji ze nochtans passiof blijft t.o.v. ouzo drie onmiddellijke buurlanden. Uit do berekeningen van do Studiedienst blijkt dat zowel do uit als do invoer over hot algomeen vermeordordo. Het is duidelijk dat do prijsverhoging onzo uitvoer stork beinvloedde. Hot is echtor niot zeker dat zo van grotore invloed was dan do toenomirig van do hoeveelheid. 215

12 Zeker is dat de uitvoerhandel eon hoofdrol speelt in de Luxemburgse economic en or weinig land on zijn waar hot nationasi inkomon en hot algomoon welzijn zo nauw verbonden zijn mot do uitvoor. Hot is dan ook vanzolfsprokend dat do Luxomburgse Rogering groeionde holangstol]ing voor do vraagstukkon van economischo oxpansie betoont. Bemoedigondo inspanningen werden godaan door do Dienst voor Economische Uitbreiding in samonwerking met hot Verbond der Luxomburgse industriëion om do Luxomburgse producton boter in hot baitenland to doon kennen. De rnissio die oniangs naar Congo word gezonden, do regeimatige deelname aan jaarbeurzen en tentoonstollingen in het buitenland, het tookonnen van sommige fiscalo en financiöie faciliteiton bewijzon do vasto wil onzer ovorhoid om onzo uitvoernijvorheid to stounen. Nochtans ontbreekt hot jammer gonoeg nan instellingen die rechtstreoks do buiteniandse handel bevoordeligen door financiering van do transactios met hot buitenland of door verzokoring tegen risico's die do nijvorhoid zoif niot kan dragon. Colet op do steeds toonemonde moeilijkheden, waarop inzonderheid onzo middeigroto nijverhoid stuit in hot afsluiton van zakon met hot buitonland, is verstoviging en rationalisatie onzer expansiopolitiok en aanmoediging van do uitvoer steeds dringender gebodon. Toerisme. Hot toerismo is eon zeor productieve tak van do Luxemburgse economio. Door do behoeften die hot met zich brengt, is hot van belang voor eon groot aantal productie, vervoer en verdelingssoctoren. Het Luxemburgs vroemdelingonverkoor wordt inzonderheid gekenmorkt door zijn soizoenactivitoit, welke zoer aan de weersomstandigheden ondorhevig is; hot is dan : ook slechts renderend gedurende hot voile seizoon, d.i. over hot algemeon van Juli tot oindo September. Dit is eon factor, die en hot omzotcijfer der belanghebbende ondernomingen en godeolteiijk hot prijzenpoil ovenals do tooristischo politick beinvloodt. Eon andor konmork is dat hot Luxemburgs toerisme uitsiuitend van do buitenlandse clientele afhangt aangezion do binnonlandse to boporkt is om eon onderhoudon bodrijvigheid, hoofdzakolijk in hot hotelwezon, to verzekeren. Hot hotoiwezon iigt nan de grondslag van hot toorisme. Do groto moerderheid dor Luxemburgso hotels zijn relatiof kleine ondernemingen van individuele of familiale aard en waarvan do behoerders tovons do oigennars zijn. Men treft ze zelden nan in do vorm van maatschappijen; in doze tak vindt mon ook omzeggens goon drang naar concentratie. Vole ondernemingon, bijzonder de landolijko, trekken hun wmst uit bijkomendo bedrijvigheden. Doze bijzondere omstandigheden zijn van bolang voor de rendabilitoit en hot woorstandsvermogon van hot Luxemburgso hoteiwezen. Do ondornemingon met rein rief goring kapitaal on personool hobben niet zo hoge algomeno onkosten to dragon dan do groto naamloze vonnootschappon on zijn bijgevolg, in crisisporioden, minder kwetsbaar dan doze laatste. Er bostaan in hot land 423 hotels, herbergen on kosthuizon met kamors voor ongovoer tooristen. Doze 423 hotels worden over do verschillonde toeristische gebiodon als volgt vordeold Centrum 94 hotels met kamors voor tooristen; Ardonne 134 hotels met kamers voor toeriston; Müllerthal 107 hotels met kamers voor tooriston; Moezel 71 hotels met kamors voor tooriston; Zuidon 17 hotels met 200 kamors voor 350 toeristen. In dit totaal zijn do vorblijfsmogolijkheden niet begropen die do particulioren in voile soizoen op tijdstippen van grote toeristische drukto aanbioden. Hot is mooilijk in dit opzicht juiste gogevens to bekomen, aangozien hot aantal kamers van jaar tot jaar vorsehilt. Nochtans, op grond van do lijsten der particulioro kamors, wolke geduronde do laatste jaren wordon opgoinaakt in verband met do Pans on Pinksterfoosten, kan men hot getal van doze kamors, voor at do toeristioche contra samon, op ongeveer schatton. Er dient nochtans ook rekening gohoudon met do vorblijfsmogolijkhedon in do jougdherborgon on do wandoihemon. Er bostaan op dit ogenblik 12 horborgon en 17 verblijfplaatson met ongovoor bodden. Hot blijkt bijgevolg niot overdreven hot totaal nantal toeriston, die per nacht kunnon ondorgobracht wordon, op ongovoor to ramen. Hot Luxemburgs hotoiwozon is godurondo do laatsto vijfjaron merkolijk verbetord. Vooral in do hoofdstad on in do getoisterde gebiedon worden veel hotels gobouwd of herbouwd en gorief lij k ingoricht. Sonimige hotolhouders hebbon in dit opzicht groto inspanningen gedaan on zieh zwaro opofferingon gotroost. Derhalvo zijn do in hot hotelwozen bologdo kapitalen vrij bolangrijk. Bij gobrek ann juiste gogovons is hot zeor moeilijk do Luxomburgso hotoluitrusting to schatten. VOór do oorlog word zij op ongovoor 200 millioon frank geraamd. Hot blijkt dus rodelijk op dit bodrag do cocff i ciënt 3,5 on soms zolfs 4,5 too to passen. Er diont indordaad bedacht dat do moosto hotels hun vooroorlogso uitrusting ongeveer volledig verniouwd hobben en dat do bouw van eon niouw hotel hot vierdubbele on sorns hot vijfdubbolo van 1939 kost Aldus kan hot kapitaal in hot Luxomburgso hotolwozen belegd 750 tot 900 millioon frank boreiken. Doze som stomt natunrlijk holemaal niot ovoroen met do huidigo handelswaardo dor hotels. Er zou in dit geval mooten rekening gehouden worden met do werkelijké innorlijko waardo van sommigo ondornomingen on met do spoculatiove factor. 216

13 Vermelden wij nog dat de in hot hoteiwezen goinvesteerde kapitalon van Luxomburgso oorsprong zijn, hetgeen aan dezo tak der economisehe activitoit een essentioel nationaal karaktor verleent in togonstolling met de andere takken, waarvan hot kapitaal, yank voor het grootsto godeelto, door hot buitonland verstrekt wordt. Maar hot belang van het hoteiwozen wordt niet alleon getoetst aan hot bodrag der geinvesteorde kapitalen; hot wordt tevons weerspiogeld door de personeelbezotting, zo patroons, als helpers of bedienden. Doze mag gedurendo hot toeristisehe seizoon op personen geraamd wordon. Do prijzon, door do hotoihouders bedongen, mogon over hot algomoen als matig beschouwd wordon. Door ze met do vooroorlogso to vergolijkon, komt men tot do vol. gende vaststellingcn. Do hotels van categorie A hebbon hun minimumprijzen gemiddeld 3,5 maal en hun maximumprijzen gemiddeld 3,8 maal vorhoogd.' In do categorie B is do vorhouding 3,6 en 3,4; in do categorie 0, 3,7 on 3,9. De prijzon voor het volledig pensioen schommelden ongevoer op dozelfde wijze, met uitzondering van die dor kleine hotels der categorie C waar eon gemiddelde verhoging der minimumprijzen met 4,2 en der maximumprijzen met 4,3 word vastgesteld. Zo bodragen voor do Ca. 300 hotels, die in do Hotolgids vermold staan, de gemiddelde minimumprijs voor volledig ponsioon 120 frank per dag en do gemiddeldo maximumprija 153 frank. Voor do hotels, die in de geteisterdo gebioden werden horopgebouwd, zijn do prij zen sterker verhoogd. Doze hotels warden inderdaad volledig gemodorniseerd, zijn veal gerieflijkor dan vóór do oorlog en moeton dun ook grotore ontvangston maken dan do oude, bijnavolledig afgeschreven hotels, om hot nieuwe holegdo kapitaal zoveel mogolijk to kunnen vergoeden. Wanneor mon anderzijds do prijzen van sommige hotels, inzonderheid van landelijke, nader onderzookt, krijgt men do indruk dat ze door vorgolijking veeleer dan naar een juist berekende kostprijs warden bepaald. Dit wordt verklaard door hot feit dat do hoteihouders goon rationale boekhouding bijhoudon. Er dient nochtans erkond dat tijdens do laatsto jaren in dit opzicht merkelijke vooruitgang werd geboekt, bijzonder door do jongo hoteihouders die in hotolscholen eon aangepaste tochnisehe vorming hebben gekregon. Aan do hand van hot aantal hotels, van do geinvesteerde kapitalen on van do prijzen door do verschillende categorieën van instellingen aangorekond, ware hot belangwokkond ingelicht to warden nopens het omzetcij for. Op grond der berekeningen van do Studiodienst van hot Ministerio van Economiseho Zaken, bedroog hot omzetcijfer van 150 hotels, waarondor do belangrijkste, in 1950, 207 millioen frank : dit is voorzeker eon noemonswaardig cijfer, welk eventueol met ten minste 50 pot. mag verhoogd worden, zo men rekening houdt met het geheel der hotelbedrij von. Maar hoe moot men to work gaan om met enige zekerheid hot aandeol vast to stollen van hot toorisme in do totale inkomsten I Het ware eveneons belangwekkend het juiste volume der grondstoffen to kennen die in hot hoteiwezen, inzonderheid voor do keuken, wordon aangewond. her ook boschikken wij over goon jdiste gegevons. Zeker is, dat hot hotolwezen eon ornstige client is van do landbouw en van do voedselhandol in hot algomeon. Do statistieken tonon duidelijk nan dat gedarende hot soizoen do yeaslachtingen in do openbare slachthuizen morkelijkstijgen. Ziehior als voorbeeld, do runderslachtingon gedurende do maanden Juni, Juli, Augustus en September van do laatsto drie jaren. Veeslachtlngen in de openbare slachthuizen (Runder8) 1950 Juni...,JuIi... Augustus... September... Aantal I Nettogewicht kg Juni Juli Augustus September Juni Juli Augustus September Bovendion kan men tij dens dezelfde maanden van do jaren 1950 tot 1953 eon gevoelige vermeerdoring vaststellen van do invoer van voodingsproducten nit Belgie, dat onze voornaamste leverancior is op dit gebied. Doch het komt or vooral op nan hot rendemont to kennon van hot goheel der versehillende bestnnddelen van do toeristische nijverhoid. Ongelukkigerwijze is dit eon teleurstellende on bijzondor delicate arboid die slochts leidt tot zeor onzekere ramingon. Want, alhoowol role tief gemakkelijk inlichtingen kimnen ingewonnon warden nopens hot aantal toeriston die in hot land verbleven hebbon, is hat bijna onmoge. lijk, omwillo van het tekort aan juiste basisgegevons, hot totaal bedrag to berekonen van do individuele uitgaven der tooristen. Om dit to doen, moot men zich tevreden stellen met talrijke vermoedens en zeer onjuiste ramingen. Do Rijksdienst voor Toorisme verklaart in zijn versing van 1951 dat s onze toeristischo ontvangsten vor de 500 millioen frank per jaar overtreffen s. Dit kan met do werkelijkheid ovoreenstemmen, maar het blijkt ons onmogelijk doze beworing met juiste statistiseho gegovens to staven. Wet or oak van zij, aangezien Luxemburg meer tooriston uit hot buitenland ontvangt dan het or hoon zondt, mag aungenomen warden dat hot vroomdolingenverkoer eon actiofpost uitmaakt in do betalingsbalans van hot Groothertogdom. Wij zullen nu trachten hot bolang ann to tonen van enkele essentiele elementen in hot toerismo om zich aizo 217

14 een denkbeeld to vormen over do invloed er van op do algemene economie van het land. Tot in 1951 beschikton wij over geen officiële statistieken nopens hot verblijf der tooristen in do hotels. De cijfors die toorl door toeristischo instellingen werdon gepubliceord, berustten op bonadoronde ramingen. Sedert 1 Maart 1951 wer1 de Dienst voor Algemene Statistiek bij wettelijke bepaling belast met eon maandolijkse telling, ton eindo over gans hot land hot aantal overnachtingon der reizigors op to nemen en do graad dor hotelbezetting na to gaan. Doze statistiok hoeft reeds bovredigonde resultaton opgoleverd. Moar ze wordt nog niot lang genoog toogopast om haar goheel aan to wenden en or dofinitiovo bosluiton uit to trokkon. Ijit do aldus vorzamoldo gogovons vlooit voort dat hot Luxemburgse aandoel in do tooristische bewoging slochts 9 pct. bodraagt, terwiji hot buitenlandse 90 pct. overtreft. Laatstgenoemd percontago wordt per nationalitoit als voigt ingodeold Belgon... 52,6 pot. Scandinaviërs 1,6 pot. Nedorlandors.. 16 pot. Andero Europoanon 1,9 pot. Franson... 6,4 pot. Arnorikanon Engelson... 3,9 pot. U.S.A.... 2,3 pot. Duitsors.... 1,9 pot. Wostzono... 1,3 pot. Zwitsors... 1,9 pot. Divorson... 0,7 pot. Wij bezitten ovonoons juisto on omstandige aanwijzingen botroffondo hot doorgangs of transitotoerismo. Ziohier enkole gogovens van do soizoonon 1951 on 1952 aangaande do doortocht aan do gronposton van tooristonwagons en autocars, zoals zo wordon opgostold door do Dienat voor do Statistiok. Statistlek der grensdoortochten Grons Maand Partiouliere wagons Autocars Porsonoi met auto of autocar bmnnengekomon Belgisohe grens... Mel Juni Juli Augustus September Franse grens..... Mel Juni Juli Augustus September Duitse grons... Mel Juni Juli : September Augustus 141 Men stolt duidelijk do aanzienlijke vorhoging vast van hot tooristische gronsverkoor godurende hot vollo soizoon. Jarnmor gonoog bezitten we goon gegevens over do vorblijfsduur dor aldus geteldo tooristen, noch over do streken die inzondorhoid door hon wordon bozocht. Wanneer we do voortuigen naar hun nationaliteit rangschikken, bekloodt Belgie do oorsto plaats vóór Frankrij k en Nederiand. Wij beschikken evonoens over gegovens nopons hot roizigorsvervoor op do spoorweglijnon alsmodo over de dosbotreffendo ontvangston. Maar wij weten niet welk deel in hot totaal bedrag dior ontvangston aan hot toerismo tookomt. Goon enkel bepaald gogoven laat one too dit to berekenen. Men kan nochtans duidelijk vast. stollen dat do ontvangston godurondo hot voile soizoon hoger liggon dan hot gemiddeldo der andere maandon van hot jaar. Aldus kan aan hot vroemdelingenvorkeer hot grootsto gedoelte van do vormeordering toogoschrovon worden. Ziohior in dit opzicht emikolo cijfors van do Natiomile Maatschappij dor Luxomburgso Spoorwogon botreffondo do ontvangstori uit roizigorsvorkoor Reizigers ontvangsten (in millioenen frankcn) Maand T Juni...8,0 8,94 8,95 8, 8,8 Juli... 20,5 12,12 12,27 11,35 12,4. Augustus 12,8 12,76 12,98 11,38 11,7 September 10,2 9,75 9,77 9,31 9,8 October 8,4 8,24 8,31 8, 7,6 Wat do aard van do clientele betroft die do Luxem. burgso toeristischo contra bozookt, diont opgomorkt dat do moorderhoid dor buitonlandso toeristen tot do middertstand on do botaalde verlovon bohoort. Om zich hiervan to ovortuigon, volstaat hot geduronde do dagen van grote tooloop, do massa tooristen na to 18

15 gaan, die zich naar de verschillende streken van het land bogeven. Hot zijn vooral minder gegoede personen die bet talrijkstzijn. Do client van grote hotels vormt een mindorheid. De provinciecliöntele is vooral de Zondag talrijk. Deze aard van toeristen past trouwens bet best voor de toeristische mogelijkheden van Luxemburg. Luxomburg is eon klein land; zijn natuurschoon hooft niets groots. Er zijn geon speelhuizen, noch weelderige badplaatsen die do internationalo clientele aantrek. ken. Het Luxemburgs toerisme is dus niet uitgerust om do schatrijke toerist die trouwons moor en moor zeldzaam wordt onderdak to vorsehaffen. De jongeron bekleden in doze toeristische clientele eon bolangrijke plaats. Volgens do inlichtingen, die door de jougdherbergen en do wandelhomen gopubliceord worden, ontwikkolt hot jeugdtoerisme zich van jaar tot jaar. Gedurende do laatste drie jaren boliep bet aantal jaarlijks getoldo overnachtingen moor dan Do Bolgon en do Hollanders maken bet meest gebruik van do jugdherborgon en do wandoihemon. Hun individuele uitgaven mogen op 40 frank per dag goraamd worden. Niet minder belangwokkend is het openluchttoerismo, dat elk jaar moor en moor aanhangers telt. Gedurende het soizoon 1952 werden in do verschillende kampen overnachtingen goteld. Do kampeerder is eon good verbruiker. Hij bevoorraadt zich grotendeols in do streok waar hij kampeert.dekruidenier, do bakker, do herborgior en andere handelaars trekkon winst uit doze kleino toeristen Om dit hoofdstuk to eindigen, blij von or ons nog eon paar woorden to zeggen over hot binnenlands toerisme dor Luxomburgers. Alles wijst op eon toonamo or van. Hot aantal autooigonaars, die regolmatig hot land door reizon, groeit gestadig aan; dit blijkt uit volgendo statistiok van hot aantal voor verkeer toegolaten toeristenwagons. Einde Jaar Toeri8tenwagen Op grond van porsoonlijk onderzoek kunnen we bovestigen dat hot voetgangerstoerisme zich eveneons van jaar tot jaar uitbreidt, dank zij hot not van vootpadon mot wegwijzers in do verschillondo toeristischo stroken van hot land. Buiton hot toerisme dor jongeron on hot openluchttoerisme, die we mogen beschouwen als oen essentiool bestanddoel van hot sociaal toerisme, is dit laatste in hot Groothertogdom slechts aan hot begin van zijn ontwikkeling. Om hot aan to moodigon, ovorweogt hot Ministerie van Toerismo, in samenwerking mot de verschillondo bolanghebbende arbeidersveronigingen, binnonkort do oprichting van eon reeks vacantiohuizen, die aan do werknomers zullen toolaton in do best mogelijko voorwaardon hun verlof to genieton. Doze enkole boschouwingen tonon aan hoozoor de overhoid bolang hecht aan do ontwikkoling van het toorisme. Maar dit laatsto is niet alloon eon bron van inkónisten on deviezon. In talrijke gevallen geeft bet op internationaal plan aanleiding tot culturele of handelsbetrekkingen, die voor eon klein land als Luxomburg van hot grootste belang zijn. '219

16 DE NAOORLOGSE WISSEL EN HANDELSPOLITIEK VAN ITALIE (EERSTE DEEL) De economische politiek, die Ita.lië sedert de tweede wereldoorlog tegenover het buitenland voert, geeft ons een voorbeeld van de velerlei middelen die naargelang van de omstandigheden kunnen aangewend worden om een bepaald doel to bereiken. Bij elke beoordeling der binnen dit kader genomen maatregelen dient uiteraard hun invloed op het economisch leven van het land onderzocht. Ze moeten inderdaad worden aangepast aan de feitelijke toestand en niet aan abstracte richtlijnen of plannen. Daarom' beschrijft deze studie het formeel aspect van de Italiaanse wisselpolitiek, maar ze hecht vooral belang aan het onderzoek van de economische gevolgen van deze politiek in het raam van de betalingsbalans. Zo zullen we zien dat Italië sedert 1945 snel een goed eind terugkeerde op de weg, die bet had gevolgd na de devaluatie van hot pond sterling in September 1931, en na de instelling van een ctirigistische muntpolitiek in het VerenigdKoninkrijk. Duidelijk zal.blijken dat de wisselkoers in het schiereiland, stilaan en aithans gedeeltolijk, zijn kiassieke rol in het internationaal betalingsverkeer hernam, om de ontvangsten en uitgaven op lopende ha.ndelstransacties en de normale kapitaalbewegingen in evenwicht to brengen. Deze evolutie deed zich voor dank zij de progressieve uitschakeling van do reglementoring die het evenwicht in de handelstransacties op een andere basis dan die voortvloeiende uit het binnenlands en buitenlands prijzenpeil handhaafde. I EVOLUTIE DER WISSELREGLEMENTE RING Onmiddellijk na de oorlog, en wel op het ogenblik dat de particuliere handelsbetrekkingen met het buitenland (15 Februari 1946) bernamen, berustte de Ita. liaanse politick van evenwicht der betalingsbalans op de directe administratieve contrôle der handels en financiele transacties. Aan de wisselkoersen en aan de binnenlandso financiële politick werd slechts een bijkomstig belang gehecht. De reglementering voorzag het algemeen in en uitvoerverbod, stelde het vergunningstelsel in en onderwierp de betaling der transac ties aan de zeer beperkende beschikkingen van do wisselcontrôle (1). Anderzijds werd de wisselkoers uit twee delen samengesteld een basiskoers van 100 lires voor 1 dollar en een bijkomend dccl van 125 pct. (ministerieel decreet van 18 Januari 1946), d.i., in feite, 225 lires voor 1 dollar vastgesteld op een peil dat de lire t.o.v. de binnenlandse koopkracht overwaardeerde (tabel 8, kolom 1). Tenslotte leidde do binnenlandse financiële politick, ingevolge do hersteluitgaven, eerder tot vergroting dan tot vermindering van het passief der betalingsbalans. Ret koerspeil vormde aldus ceo factor van storing in de betalingsbalans; het begunstigde de invoer en hinderde de uitvoer, inzonderheid met die landen tegenover dewelke de overwaardering van de lire meer gevoeld werd en die ruim over uitvoerproducten beschikten. Dc noodzaak van een ont'wikkeling der transacties met het buitenland leidde tenslotte tot de overtuiging dat deviezenschaarste veeleer een wisselprobleem dan eon kwestie van. administratieve contrôle was. Daarom werden sedert Maa.rt pot. deviezenrekeningen voor de vrije deviezen geopend; dit zijn van Italiaans standpunt uit gezien harde deviezen die niet aan do bilaterale betalingsaccoorden onderworpen waren; aanvankelijk waren dit : de U.S.dollar, hot pond sterling, do Zwitserse frank, hot Egyptische (1) Dit stelsel ontstond In cle perlode voor do tweede wereldoorlog: a) toen aan do Minister van FinanclOn dc bevoegdhelcl word verleend cle devlezenhandel NI decreet to reglementeren (decreetwet van 29 September 1931, nr 1207) en toen dc verpllchtlng word uitgevaardlgd do schuidvorderingen op bet buttenland at to staan aan bet IsWuto Nazlonate per I Cambi con l'estero (decreetwet van 8 December r 1942 on van 28 Augustus 1935, ); b) toen de invoer van bultenlandse goederen (ministerleel lecreet van 28 December 1939) en de ultvoer van na.tlonale goederen (ministerleel decreet van 15 JulI 1940) aan machttglng werden onderworpen. 2O

17 pond, de Portugese escudo (decreetwet van 26 Maart 1946, nr 139) (2). Deze maatregel betekende een eerste belangrijke stap naar wisselkoersen die beter aan de marktverhoudingen beantwoordden. Hij stelde inderdaad ter beschikking der uitvoeiders die in een der voornoemde munten werden betaald, de heift van hun opbrengst, die zij vrij konden verhandelen en voor invoer aanwenden. Hij vervulde de wens uitgedrukt in de dagorde nr 1 door het Cotigres voor de Buitenlandse Handel in Maart 1946 te Milaan aangenornen (3). Hij mag dus beschouwd worden als de uitdrukking van een richtlijn door tie belanghebbende kringen zeif voorgesteld en als het logisch gevoig van de nieuwe richting in de contrôle op de buitenlandse handel. Deze laatste steunde niet meer op kunstmatige middelen, maar op realistische regelen. De aanwending van die 50 pct. deviezen was ondeiworpen aan een maxirnumtermijn, die na verscheidene wijzigingen op 60 dagen werd bepaald, te rekeneit van af de eerste dag der maand volgend op die waarin de deviezenrekening weid gecrediteerd. In Mei 1946 werden deze beschikkingen van toepassing op de deviezenopbrengst uit de verwerking van grondstoffen voor buitenlandse rekening en, in Jul], op de opbrengst der herstellingen van buitenlandse schepen op nationale werven. Later, werd het Ufjicio Italiano dei (Iambi gemachtigd de heift van het bedrag der vrije deviezen uit nettovrachten ter beschikking te stellen van Italiaanse reders en bevrachters van handelsschepen (4). Dit percentage moest binnen de negen maariden van af de datum van inschrijving op het credit der deviezenrekening, aangewend worden voor volgende verrichtingen : a) betaling van schepen in het buitenland aangekocht.; b) overdracht op een deviezenrekening van een andere Italiaanse reder of bevrachter, onder voorwaarde dat deze laatste het overgedragen bedrag voor dezelide doeleinden en binnen dezelfde termijnen gebruikt als deze aanvankelijk voor de verkoper vastgesteld; (;) betaling, mits ma.chtiging van het Ministerie van Buitenlandse Handel, van onkosten in deviezen vooi de zeevaart. Hetzelfde decreet machtigde tenslotte het U/ficio italiano dei Cambi, voor de ltaliaanse reders, die, dank zij buitenlandse financiering in vrije deviezen, schepen onder vreemde viag gekocht hebben, het totaal bedrag beschikbaar te stellen van de nettovrachten in vrije deviezen, die ter gelegenheid van de bevrachting dier schepen geheven worden. Die (2)In beginsel werd ook de opening toegestaan van cleviezenrekeningen (conu valutart) in Zuidafrikaanse, Australlsclie, Nleuwzeelandse ponden, Canaclese dollars en Zweedse kronen; clii werci echter niet toegepast. Vat de Zwitserse frariken en de Zweedse kronen betreft, wercl er besloten dat zij vrij omwisselbare deviezen zouclen zijn, d.w.z. dat zij in een anclere munt konden omgezet worden. De Egyptiselie ponclen moesten inwisselbaar zijn in ponden sterling en zonder tijdsbeperklng in Egypte kunnen aangewencl worden. Later, verdwenen geleidelijk cle deviezenrekeningen in een cler voornoemde munten, belialve de U.Sdollar, en wegens de opheffing van de controle op de cleviezenhanclel in Canada, in December 1951, word bet stelsel der deviezenrekeningen tot de Canadese dollar uitgebreid. (3)Eerste Congres voor de Buiterilandse Handel. Le commerce cxttrteur do t'ltaiie an moment actuet. Milaan, Typografie Cordani, (4)Ministerieel decreet van 20 Augustus deviezen konden slechts aangewend worden voor de terugbetaling der middelen die voor het aankopen van die schepen werden bekomen, terwijl slechts de heift van het overschot ter beschikking van de reders bleef. Dit stelsel werkte onmiddellijk, dank zij de ervaring vóór de oorlog opgedaan, bij de invoering, naast de officiële wisselkoers, van specifieke wisselkoersen voor bepaalde industrieën, zoals o.a. voor de wol, katoen, hoeden en ledernijverheid. Aldus bestond, naast het stelsel der vaste wisselkoersen, de markt der uitvoerdeviezen, die een markt van zwevende koersen was. Daar de koersen der uitvoerdeviezen onafhankelijk de ene van de andere konden schommelen, werd het stelsel van de pariteit van de lire met de verschillende inunten, gesteund op de crossrates, ontredderd en een differentiële behandeling werd toegepast op invoerders en uitvoerders evenals in de categorie der invoerders zeif. Het eerste stadium van de overgang naar een normale wisselmarkt beantwoordde dus niet aan de traditionele beginselen. Er dient nochtans opgemerkt dat de zwevende wisselkoersen minder bet resultant wareri van een principiele voorkeur dan wel een voorlopig tactisch werktuig om in de eerste plants de uitvoer naar de landen met harde munt krachtig te doen stijgen, ten einde normale handelsbetrekkingen met die landen te herstellen en het evenwichtspeil van de lire te zoeken met het oog op de keuze van een nieuwe pariteit (5). Door te breken met bet stelsel der crossrates, trachtte de Italiaanse overheid bovendien de overwaardering to neutraliseren van bijna al de buitenlandse munten ten opzichte van de Amerikaanse dollar, ten einde de kwantitatieve contrôle op de goederenbeweging te verzachten. Anderzijds werd de druk op de wisselkoersen in toom gehouden door het stelsel der in en uitvoervergunningen en door invoering van het zogenaamd stelsel van de franco valuta, d.i. van de niet langs officiele weg betaalde invoer. Gans de in en uitvoer van goederen is aan een stelsel van machtigingen onderworpen waarover verder zal gesproken worden, maar hij gebeurt zonder of met beperking naargelang de machtiging algemeen (goederen niet aan vergunning onderworpen) of bijzonder is (goederen nan vergunning onderworpen). Door de goederen van de ene categorie naar de andere over te brengen en.door de regelen op de aflevering der machtigingen te wijzigen, kan men de vraag en het aanbod der uitvoerdeviezen en derhalve ook bet peil van de visselkoers regelen. Het stelsel van de niet langs officiele weg betaalde invoer (voornamelijk voor voedingswaren), rekening (5) Cf. GIOVANNI DOMARIA, " 1 rapporti cii cambio manovrat.o in regime di autarchia corporativa i, in Glornate degu econoinistt e rivista di statistica, Januari 1938 en GloRolo BOGOiO, Contingentamenti e cambi specifici, in J.livista itatlana dl scienze econoinlche, Augustus **

18 gehouden met een bepaald binnenlands verbruiks en investeringspeil, brengt een verschuiving teweeg van do deviezenvraag van de officiële wisselmarkt naar de vrije markt. In de mate dat kapitaal gerepatrieerd wordt, welk anders in het buitenland zou blijven, ver mindert de druk op de officiele koersen. Daarentegen is deze vermindering slechts schijn zo de niet langs officiële weg betaalde invoer tegelijkertijd een verplaatsing van vraa.g en aanbod van de officiële markt naar de vrijo markt verwekt, door een heropleving van de kapitaalvlucht. Aanvankelijk had het stelsel van de invoer << zonder betaling ', in April 1940 ingevoerd, gunstige gevolgen. Het ijet toe aan de contrôle onttrokken deviezen terug te winnen in de vorm van essentiële voedingswaren. Maar later kon het kapitaalafvloeiingen veroorzaakt hebben. Wat er ook van zij, men kan zeggen dat op het ogenblik van zijn afschaffing (Juni 1948) de gunstige resultaten tot het verleden behoorden. Bij ministerieel decreet van 20 Januari 1947 werden de machtiging om te beschikken over de heift der deviezen uit de uitvoer en de aanwendingen van die deviezen uitgebreid tot diegene die voor toeristische uitgaven, voor investeringen, of als huip en giften ten gunste van ingezetenen werden getransfereerd. Ten gevolge van deze maatregel werd een accoord gesloten tussen Italië en de Verenigde Staten op grond waarvan de tegenwaarde in dollars van de lires voor de betaling der Amerikaanse troepen in Italië werd vastgesteld op basis van een maandgemiddelde tussen de koers van 225 lires voor 1 dollar en de gemiddelde uitvoerkoers. Die uitbreiding van het stelsel der deviezenrekeningen gaf tenslotte aan de zwevende wisselkoersen, toegepast op de verkoop van deviezen van elke oorsprong, een eenvormige koers, behalve voor de deviezen welke niet door bilaterale accoorden waren beheerst. Naast de reglementering der vrije deviezen, tot nu toe onderzocht en vooral ingesteld om de uitvoer in die deviezen te begunstigen, bestonden inderdaad nog reglementen op grond van algemene verrekeningsaccoorden, vooral om de betalingen in evenwicht to brengen. Maar die accoorden zelf namen vlug een vorm aan, die meer aan de geleidelijke ontwikkeling der ruiltransacties was aangepast. In de plaats van de accoorden, die do betalingen aan de nationale schuldeisers beperkten tot de liquide middelen in nationale munt (6), traden accoorden die tegelijker tijd het evenwicht en de continuiteit der betalingen beoogden. Te dien einde girigen de verdragsluitende partijen de verbintenis aan wederzijdse kredietmarges, over het algemeen binnen bepaalde perken (7) (6) Een eerste voorbeeld, na de oorlog, van zulk een reglement werd voorzlen in bet accoorci met Zweden (24 November 1945). Accoorden van dien aard werden vervolgens gesioten met Spanje (10 Januarl 1946),. Frankrijk (9 Februari 1046), Denemarken (9 Maart 1946). (7) ilet eerste accoord van dien aarcl werd met Belgie gesloten (18 April 1946). en soms buiten deze perken, toe to staan, onder voorbehoud nochtans dat het surplus in overdraagbai'e deviezen kon worden teruggevraagd. Deze nieuwigheid droeg er eveneens toe bij de muur neer te halen, die de binnenlandse markt tegen de buitenlandse prijsschommelingen beschermde. Zij onderwierp het volume der geldcirculatie aan schoinmelingen, die bepaald werden door het saldo der betalingen tussen de landen waarmeo dit nieuwe type van accoord werd gesloten. Bovendien werd stilaan een neiging merkbaar om de subrekeningen in do accoorden voorzien to vervangen door één enkele algemene rekening. Vandaar do strekking om de differentiële wisselkoersen af te schaffen volgens de soort van prestaties, die het voorwerp der transacties uitmaa.kten. Zolang de wisselkoers, in de accoordon voorzien, gebaseerd bleef op de officiële koers van de lire, waren de maatregelen ter aanmoediging van het handelsverkeer niet zeer doeltreffend. Inderdaad, de vrijo economie, die men door de nieuwe betalingsaccoorden trachtte te begunstigen, mistte de onontbeerlijke basis van haar working : do marktkoers, zonder dewelke al het overige slechts bijzaak is. De invloed van deze reglementering op do opbrengst van de uitvoer en de kosten van do invoer, verschilt naargelang het gaat om do transacties met landen met vrije munt enerzijds, of met landen door betalingsaccoorden met Italië verbonden anderzijds. De uitvoer naar deze laatste wordt er door belemmerd, terwiji de invoer uit deze landen aangenioedigd wordt. De uitvoer naar de clearinglanden gebeurde yank door tussenkomst van landen met vrije munt, terwijl de invoer van deze laatste langs de cleairinglanden gebeurde. Doze evolutie veroorzaakte een groeiend debetsaldo voor Italië in December 1946 bereikte dit saldo de tegenwaarde van ongeveer 18 millioen dollar en leidde tot de invoering, in Januari 1947, van sommige beperkende maatregelen, vooral op de vervroegde stortingen in lires door hen, die vreesden, dat doze gunstige wisselkoersen niet in do algeinene verrekeningsaccoorden zouden behouden blijven. Dat de in de verrekeningsaccoorden voorziene koersen abnormaal waren, werd indirect aangetoond door de sterke ontwikkeling der reciprociteitstransacties, d.i. cen ruilvorm waarin de in en uitvoerverrich. tingen geregeld worden door middol van een bijzondere compensatierekening tegén een wisselkoers tussen de twee partijen overeengekomen (grafiek 1). Aanvankelijk schommelden deze koersen zeer sterk van do ene zaak tot de andere, bijzonder naargelang van de aa,rd der goederen. Maar toen doze transacties uitbreiding namen, verminderde do afwijking tussen de koersen. 22

19 graphiek 1 TRANSACTIES MET HET BUITENLAND VEREFFEND IN ALCEMENE EN WEDERZIJDSE VERREKENINC EN INCEDEELD VOLCENS DE WIJZE VAN VASTSTELLINC DER WISSELKOERSEN '!)# tvau 0 I. Verrekeninger, tegen Officiële koers 4. Transacties op voet van wederkerigheid 2. Verrekeningen tegen gemiddelde koers 5. Verrekeningen tegen dé wtvoerkoers 3. Verrekeningen in lires 6. Verrekenirtgefl tegen de uitvoerkoers (stelsel van gedecentraliseerde betalingen) Deze regeling verpiicht de uitvoerder een tegenpartij te vinden, maar liet hem toe de voile wisselkoers te verkrijgen op de gehele deviezenopbrengst. Vermelden we te dien opzichte, dat gedurende gaits bet stadium van overwaardering der lire, de reciprociteitstransacties een zekere continuiteit van bet goederenverkeer verzekerden, door de uitvoer te bevorderen op grond van eeri effectieve koers (8). M.a.w., deze transacties wakkerden de Italiaanse uitvoer aan naar die landen, waar de prijzen niet lonend waren, en wel door middel van een aanvullend deel op de wisselkoers, ten laste van de invoerders. Meer in het bijzonder was het verschil tussen de werkelijke en de parikoers afhankelijk van de vervangingsverhoudingen tussen de uitvoermogelijkheid in een munt van een deviezenrekening en de noodzakelijkheid van behoud der traditionele markten; hetzij tussen de commissieverkoop in deviezenrekening en de directe verkoop in reciprociteitszaken; hetzij ook nog tussen de onmogelijkheid later uit te voeren naar landen met een munt der deviezenrekening ten gevolge van de uitputting der bij invoer uit die landen toegestane contingenten en de uitvoermogelijkheid door reciprociteitszaken. De particuliere compensatie werd ook toegepast in directe ruilverrichtingen tussen nit en invoerders, mits machtiging van bet Ministerie van Buitenlandse (8) Deze regeling werd in 1946 aangegaan met Noorwegen en Zweden, in vervanging van dc algemene compensatieaccoorden. In 1947 werd ze gelieel toegepast In het handelsverkeer met Deneniarken, WestDuitsiand, Griekenlandl, Zwitserland en Noorwegen, terwiji ze ter aanvulling van de algemene compensatieaccoorden met Frankrijk, Noorwegen, Nederland en Zweden werd aangewefld. Handel en zonder tussenkomst van het U/f icio italiano dei Cambi bij de vereffening der verricbtingen. Naargelang de nationale in en nitvoerder één en dezelfde of twee verscbillende personen zijn, schommelt het getal der in compensatie optredende partijen van twee tot vier. Dit soort transacties, meestal aangenomen tegenover de landen waa.rmee geen accoord werd gesloten, functiionneerde vooral als middel om de bestaande betalingsmodaliteiten toe te passen, maar niet als vervanging, in tegenstrijd met hetgeen vaak gebeurde voor de reciprociteitszaken t.o.v. de algemene verrekeningen. Inzake loonwerk voor rekening van buitenlandse firma's werd een afzonderlijke reglementering ingevoerd. Aanvankelijk werd deze arbeid in natura vergoed, met een deel der bewerkte grondstof. In September 1946 behield het Ministerie van Buitenlandse Handel zicb het recht van onderzoek voor van zulke verrichtingen die inzonderheid wol en katoen betroffen en besloot de vergunningen bij voorkeur toe te staan voor transacties in barde deviezen, die voor hun voile bedrag aan het U//icio Italiano dei Canthi moesten afgestaan worden. Enkel zo de vergoeding de heift van de waarde der uitgevoerde producten overtrof, werd het overschot tes' beschikking van de invoerder gelaten om volgens de van kracht zijnde regels aangewend te worden. Vervolgens keerde men progressief terug eerst voor zijden stoffen, wol, katoen en pelswerk, daarna (31 October 1947) voor al de andere goederen naar het stelsel van vrije beschikking over 50 pot. der deviezen, ontvangen ter betaling van loonwerk. Bij de invoering van de maatregelen ter nivellering van de aankoopkoersen door bet U/ficio 223

20 Italiano dci Cambi en van die toepasselijk op de deviezenrekeningen waarover verder zal gesprokeri worden werd besloten dat de vergoeding voor loonwerk moest betaald worden in een der deviezen door het U//icio Italiano dci (iambi aangenomen (ILS.dollar, pond sterling, Zwitserse frank). Deze vergoeding moest opnieuw geheel afgestaan worden nan het U/f icio ten belope vati 50 pct. der waarde van het uitgevoerd product; het eventueel overschot mocht in deviezenrekening gecrediteerd worden. Om de binnenlandse activiteit ann to wakkeren, liet het Ministerie van Buitenlandse Handel in April 1948 de betaling der voornoemde vergoedingen toe hetzij in natura, hetzij door storting in clearing, volgens de van kracht zijnde regeling met bet land voor wiens rekening het loonwerk gebeurde (particuliere cornpensatie, reciprociteitshandel of clearing). Tenslotte, in November 1949, werd de vergoeding vooi loonwerk gelijkgesteld met de schuidvorderingen van gelijk welke oorsprong. In 1947 werd bet hoe langer hoe nieer noodzakelijk de transacties, bij de algemene compensatieaccoorden voorzien, to regelen op basis van een wisselkoers die niet enkel nominnal was, zoals zuiks geschiedde wanneer de koers werd vastgesteld volgens de officiële koers van de lire, terwijl de binnenlandse inflatiedruk sterker werd en de onevenwichtigheid tussen de binnenlandse en de buitenlandse prijzen een hinderpnal werd voor de ltaliaanse uitvoer. Daarom voorzag het accoord met België in Juni 1947, dat de wisselkoers tussen de lire en de Be! gische frank de eerste en de zestiende van iedere maand zou bepaald worden, op basis van de gemiddelde koers tussen de officiële wisselkoers van de dollar, met inbegrip van het bijkomende deel (225 lires voor :L dollar), en het gemiddelde der koersen van de uitvoerdollar op de Beurs to Rome gedurende de vorige vijftien dagen, waarbij deze gemiddelde koers werd vastgesteld in verhouding tot de officiële koers van de dollar, van de Nationale Bank van Belgie. Wisselkoersen aan de gerniddelde dollarkoers gebonden werden eveneens voorzien in de andere accoorden die de dollar als rekenmunt voorzagen, en wel in de accoorden met Polen (Maart 1947), maar enkel voor de ruiltransacties van sommige Italiaanse goederen tegen Poolse kolen, verder met de Russische en EngelsAmerikaanse zones van Duitsland (Juni 1947) en tenslotte met Argentinie (October 1947). Ret koppelen van de cicaringkoers ann de gemiddelde wisselkoers van de dollar, in voormelde gevallen aangenomen, evenals de verboging van de officiële koers van de dollar op 350 lires (wetsdecreet van 1 Augustus 1947, nr 693) en de vermeerdering van de koersen der andere munten op grond van hun wettelijke pariteit met de dollar (ministerieel decreet van 2 Augustus 1947) konden tenslotte, na de maand Augustus 1947, de ontwikkeling der debetsaldi stuiten in de algemene compensatierekeningen. Pit toont aan hoe verscheiden de wisselkoersen waren gedurende de reorganisatieperiode van de \visselreglementering die zich tot November 1947 uitstrekt. Opgemerkt zij dat deze 4K abnormale phase >, zoals F. A. en V. C. Lutz (9) ze noemden, de argumenten en grondtendenzen kracht heeft bijgezet voor de oplossing van bet wisselprobleem op basis van de marktkoers. Kortorn, bet wisselstelsel in Italië deed zich in November 1947 als volgt voor 1 0 in de sector der deviezen en deviezenrekeningen a) een officiele koers, toegepast op de invoer en op de helft der deviezen, die door de uitvoerders moeten afgestaan worden; b) een koers betreffende de deviezenrekeriingen, toepassehjk op de andere invoer on op do andere belft der deviezen, die ter beschikking van do uitvoerders worden gelaten; c) een gerniddelde koers door de uitvoerders in vrije deviezen verwezenlijkt, gelijk aan het rekenkundig gemiddelde der twee koersen.iub a) en d) een vrije marktkoers, betreffende de invoer zonder betaling; 20 in de sector der betalingsaccoorden a.) een gemiddelde koers, waarover hierboven sprake, toepasselijk en op de invoer en op de uitvoer in bet kader der accoorden met België, met de EngelsAmerikaanse en Russische zones van Duitsland en met Argentinië; b) een gemiddelde koers, in bet accoord met Polen bepaald, voor de ruil van bepaalde Italiaanse goederen tegen steenkool; a) eon officiële koers, toepasselijk en op de invoer en op de uitvoer in het raam der andere accoorden, behalve diegene die de lire bepaalden als rekenmunt en derhalve geen enkele bijzondere bepaling op wisselgebied insloten; d) koersen toepasselijk op reciprociteitshandel en van de ene tot de andere transactie verschillend. In de indeling der buitenlandse transacties volgens de wisselkoersen (tabel 1) is het procentuele aandeel der op basis van deze diverse koersen gesloten transacties aangegeven. TABEL 1 Verdeling der transacties met het buitenland volgens de wisselkoersen Koors (in procen.t) Schulden Vordoringen ) OfficiOlo koors... 70,9 46,6 26,0 0,2 2) Gomiddolde koers. 5,1 64,9 59,3 3) ljitvoerkoors... 10,1 23,7 4) Vrije koors ,1 6,4 5) Reciprocitoitskoors. 0,4 2,6 0,9 4,5 6) Particuliere verroke. ningskoers... 5,1 9,5 10,1 16,2 7) Andere (1) ,4 7,2 9,1 13,8 Totaal ,0 100,0 100,0 100,0 (1) Met inbegrip dir transacties in ltaltaanse lives. (9) FRIEDRICH A. en VeRA C. LuTZ. Monetary and Foreign Exchange Policy in Italy. Princeton University Press, '24