Judith Urban. Tien verbeterteams uit ziekenhuizen en revalidatiecentra door heel Nederland zijn in november 2008 gestart met
|
|
- Regina van de Veen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Op Eigen Ben De laatste jaren is er binnen de gezondheidszorg steeds meer aandacht voor problemen die met de transitie (de overgang van jeugd- naar volwassenenzorg) gepaard kunnen gaan. Het actieprogramma Op eigen benen vooruit is een initiatief van de Hogeschool Rotterdam en het Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO en wordt gefinancierd door het Innovatiefonds Zorgverzekeraars. Zij streven ernaar om snel verbeteringen in de zorg op gang te brengen die jongeren helpen om hun ziekte beter te managen, zodat ze beter zijn voorbereid op de overstap naar de volwassenenpoli. Tien verbeterteams uit ziekenhuizen en revalidatiecentra door heel Nederland zijn in november 2008 gestart met de testfase van het Actieprogramma Op Eigen Benen Vooruit!. De verbeterprojecten die uit het Actieprogramma voortkomen hebben tot doel om jongeren met een chronische aandoening zelfstandiger en meer zelfredzaam te maken en de overgang van de jongeren- naar volwassenenpoli s (transitie) te verbeteren. In het najaar van 2008 zijn tien transitieteams in verschillende ziekenhuizen en revalidatiecentra gestart met testprojecten. De afdelingen kinderreumatologie en reumatologie van het Erasmus MC in Rotterdam vormen een van deze teams. Kinderarts Sylvia Kamphuis en reumatoloog Radboud Dolhain vertellen erover. Het Erasmus MC wil in 2010 jongeren met reuma en andere auto-immuunziekten vanaf 12 jaar behandelen op een speciale jongerenpoli om ze beter voor te bereiden op de overstap naar de volwassenenzorg. Binnen de jongerenpoli hebben de nurse practitioner en de reumaverpleegkundige een belangrijke functie. Judith Urban pagina 8
2 nen Vooruit! Daniel de Groot, Leiden Anneloes van Staa, projectleider en één van de initiatiefnemers van dit programma Jongeren zijn helemaal niet met hun ziekte bezig, ze willen zo normaal mogelijk zijn en onaangename dingen als niet drinken of niet uitgaan, komen niet in hun woordenboek voor Sylvia Kamphuis, kinderarts Het is belangrijk dat jongeren weten dat zij ook na hun achttiende verjaardag nog steeds bij ons terecht kunnen Radboud Dolhain, reumatoloog Als ik één ding heb opgestoken van de transitiepoli, is het wel dat het niet handig is om een jongere die net is overgestapt, meteen te confronteren met veranderingen in de medicatie Margot Walter, nurse practitioner Het komt ook op de volwassenenpoli nog voor dat de ouders het woord voeren in plaats van de jongere zelf Annette van Dijk, reumaverpleegkundige Meer zelfstandigheid betekent niet dat ze er opeens alleen voorstaan In Beweging februari 2009 pagina 9
3 Projectleider AnneLoes van Staa: Jongeren vinden een stevige aanpak helemaal niet erg Op Eigen Benen Vooruit! is een vervolg van Op Eigen Benen en voortgekomen uit de wens van zorgverleners om een blauwdruk te ontwikkelen voor jongeren met chronische aandoeningen op de weg naar hun volwassenheid, legt Anneloes van Staa, projectleider van het Actieprogramma uit. In de onderzoeken Op Eigen Benen hebben we jongeren met chronische ziektes en beperkingen zelf gevraagd wat ze belangrijk vinden voor hun zorg. Dit onderzoek heeft een aantal interessante zaken opgeleverd: jongeren willen niet meer aan de hand lopen van de behandelaar, ze zijn vaak niet zo gemotiveerd om actief mee te werken aan hun behandeling, ze zijn helemaal niet met hun ziekte bezig, ze willen zo normaal mogelijk zijn en onaangename dingen als niet drinken of niet uitgaan, komen niet in hun woordenboek voor. Deze uitkomsten gelden voor veel jongeren met chronische aandoeningen, of ze nu reuma hebben, diabetes of cystic fibrosis, somt AnneLoes van Staa op. Zij werkt bij de Hogeschool Rotterdam en is één van de initiatiefnemers van het Actieprogramma. Zij denkt dat veel problemen die zich bij de transitie voordoen worden veroorzaakt door de cultuurverschillen van beide poli s. Zorgverleners in de kinderzorg stellen zich veel begripvoller op dan hun collega s op de volwassenenpoli. Daar worden de jongeren soms stevig aangepakt. Neem je geen medicijnen? Dat is jammer, maar dat is jouw verantwoordelijkheid. Uit onderzoek is gebleken dat veel jongeren deze stevige aanpak helemaal niet zo erg vinden, al is er een groep die er nog niet klaar voor is, zegt Van Staa. Het idee achter het Actieprogramma is dat de verbeterteams zelf hun prioriteiten kunnen bepalen en ook zelf verantwoordelijk zijn voor de manier waarop zij de gewenste verbeteringen willen realiseren. Van Staa: Wij bieden ondersteuning in de vorm van ideeën en leveren formats. Wij gaan bijvoorbeeld een model voor een klinisch pad verder ontwikkelen. Dat is een protocol waarin je beschrijft hoe het transitietraject eruit gaat zien. Daarin kun je bijvoorbeeld zaken vastleggen zoals de leeftijd waarop jongeren voor het eerst alleen naar het consult komen. Het model dient als leidraad, maar de teams zijn vrij om er een eigen invulling aan te geven. Eilandjes Het Actieprogramma biedt de teams een werkomgeving, waarin zij met andere verbeterteams kunnen overleggen. Zo is er een Kennisnet ontwikkeld en bezoeken de teams gezamenlijke werkconferenties. Anneloes van Staa: Op dit moment werken veel zorgverleners binnen de gezondheidszorg nog erg op eilandjes. Wij vinden het belangrijk dat zij met elkaar van gedachten kunnen wisselen. Het motiveren van jongeren is bijvoorbeeld een probleem waar veel zorgverleners op verschillende poli s mee te maken hebben en waar zij op verschillende manieren mee kunnen omgaan. Je zou bijvoorbeeld samen met de jongere en ouders een jaarplan kunnen opstellen en tijdens ieder consult vaststellen of de gewenste doelen zijn behaald. In de diabeteszorg zijn goede ervaringen opgedaan met groepsconsulten: dat werkt beter dan traditionele consulten. Het is belangrijk dat zulke ervaringen worden doorgegeven. Meetbaar Het Actieprogramma wordt geëvalueerd door het Erasmus Medisch Centrum. Anneloes van Staa: De aandacht gaat naar de behaalde resultaten. Hebben de verbeteringen het beoogde effect gehad? Is de transitie inderdaad verbeterd? Wij vinden het verder belangrijk dat de jongeren zelf bij de verbeteringen worden betrokken en dat de teams in staat zijn om deze snel door te voeren. In de zorg lopen we nog te vaak tegen logistieke problemen aan. Gelukkig zijn er teams die daar creatief mee omgaan. Op de transitiepoli voor reuma in Utrecht bijvoorbeeld zijn de zorgverleners patiëntgestuurde zorg gaan verlenen. Dat houdt in dat mensen die langer dan twee jaar reuma hebben, zelf een afspraak kunnen maken. Ze gaan alleen naar het ziekenhuis op het moment dat ze klachten hebben. Dit model werkt erg goed omdat er bijna geen wachttijden meer zijn. Zulke voorbeelden helpen anderen weer. De testteams krijgen het komend jaar de tijd om hun verbeteringen door te voeren. Daarna zal het Actieprogramma landelijk worden uitgerold. Over de start van dit project kunt u lezen in In Beweging, april en augustus Meer informatie over deelname aan het Actieprogramma is te vinden op pagina 10
4 In Beweging februari 2009 pagina 11
5 pagina 12
6 De reumatoloog en de kinderarts Vanaf twaalf jaar is een kind toe aan meer verantwoordelijkheid Een jongerenpoli waar jongeren tussen de twaalf en tweeëntwintig jaar onder behandeling zijn, moet ze beter voorbereiden op de overgang (transitie) van de kinderreumatoloog naar de gewone reumatoloog. In het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam zijn de voorbereidingen gestart voor het opzetten van een dergelijk behandelcentrum voor jongeren met reumatische aandoeningen. Het initiatief wordt ondersteund door het actieprogramma Op eigen benen vooruit!. In 2010 moet de jongerenpoli functioneren. De behandelwijzen in kinderzorgcentra verschillen nogal van de manier waarop specialisten met volwassen patiënten omgaan. Waar de kinderreumatoloog de jongere bij de hand neemt en de ouders een belangrijke rol in de behandeling vervullen, benadert de reumatoloog op de volwassenenpoli de jongere meer als een zelfstandig individu die zelf verantwoording draagt voor de manier waarop hij met zijn aandoening omgaat. De ouders die hun kind op de kinderpoli intensief begeleiden, voelen zich in de behandelkamers op de volwassenenpoli vaak op de reservebank gezet. Het is dan ook niet zo gek dat de overgang van de jeugd- naar de volwassenenpoli door veel jongeren en hun ouders als moeizaam wordt ervaren. Kwetsbaar Op heel veel gebieden worden jongeren naar hun volwassenheid begeleid: als ze naar de middelbare school gaan of als ze voor het eerst het ouderlijk huis verlaten om op kamers te wonen. In de zorg ontbreekt deze begeleiding nog vaak, terwijl we het over een kwetsbare groep jongeren hebben. Op het moment dat ze op zoek zijn naar een eigen identiteit, worden ze geconfronteerd met een andere benadering van hun ziekte. Door ze in een vroeg stadium op deze overgang voor te bereiden, hopen we dat ze de transitie als een logisch vervolg in het behandeltraject zien, in plaats van als een breuk, zegt reumatoloog Radboud Dolhain. Samen met Radboud Dolhain begon kinderarts Sylvia Kamphuis zo n anderhalf jaar geleden met een transitiepoli voor jongeren vanaf zestien jaar. Sylvia Kamphuis: We hebben deze jongeren uitgenodigd om een keer alleen naar het consult te komen en ze ook eens kennis te laten maken met de reumatoloog die ze op de volwassenenpoli als behandelaar krijgen. Op de jongerenpoli willen we jongeren straks vanaf twaalf jaar geleidelijk aan leren zelfstandig de verantwoordelijkheid voor hun ziekte te dragen. Het kind komt dan namelijk in de levensfase waarin het toe is aan meer verantwoording. Het gaat naar de middelbare school, moet zelf huiswerk maken en dus ook zelf met de ziekte bezig zijn. Verder is een belangrijk doel om de zorg goed aan te laten sluiten bij de zorg op de volwassenen poli. De reumatoloog voor volwassenen schuift dan ook op vaste tijden aan op de jongeren poli. Praten Zaken die de specialisten in de jongerenpoli willen aanpakken, zijn bijvoorbeeld het geven van voorlichting over beroepskeuze, het verbeteren van de inname van medicatie en het aan het praten krijgen van weerbarstige pubers. Kamphuis: Ik heb ervaren dat jongeren in de puberleeftijd het liefst een normaal leven leiden. Maar door hun ziekte voelen zij zich juist anders dan leeftijdsgenoten en daarom vinden ze het vaak niet prettig om erover te praten. Een belangrijk aandachtspunt voor de behandelaars is het voorkomen van een rigoureuze wijziging in het behandelplan op het moment dat de jongere is overgegaan naar de volwassenenpoli. Radboud Dolhain: Reumatologen kunnen niet klakkeloos de behandelmethoden voor volwassenen met reumatische artritis gaan toepassen op jongeren. Allereerst is RA niet hetzelfde als jeugdreuma, en verder, als ik één ding heb opgestoken van de transitiepoli, is het wel dat het niet handig is om een jongere die net is overgestapt meteen te confronteren met veranderingen in de medicatie. Door samen met de kinderartsen één behandelplan op te stellen kun je dit voorkomen. Sylvia Kamphuis en Radboud Dolhain willen de transitie in het Erasmus MC voor jongeren met reuma het liefst op maat bieden. Sylvia Kamphuis: We hebben een gemêleerde patiëntenpopulatie en continuïteit in de zorg is een belangrijk streven van de jongerenpoli. Het is belangrijk dat jongeren weten dat zij ook na hun achttiende verjaardag nog steeds bij ons terecht kunnen. In Beweging februari 2009 pagina 13
7 De verpleegkundigen over de zelfstandigheid van jongeren Tachtig procent komt met ouders naar het spreekuur Het Erasmus MC wil in 2010 jongeren met reumatische aandoeningen vanaf 12 jaar behandelen op een speciale jongerenpoli om ze beter voor te bereiden op de overstap naar de volwassenenzorg. Binnen de jongerenpoli hebben de nurse practitioner en de reumaverpleegkundige een belangrijke functie. Als je jongeren met reuma de vraag stelt of zij zichzelf zelfstandig vinden, antwoorden de meeste jongeren volmondig ja. Toch neemt ruim tachtig procent van de patiënten een ouder mee naar het spreekuur, zegt nurse practitioner Margot Walter. Zij werkt nu vijf jaar op de afdeling reumatologie van het Erasmus MC en is vanaf het eerste begin betrokken bij het opzetten van de jongerenpoli. Ze maakt ook deel uit van de Transitie Werkgroep waarin meerdere disciplines van het Erasmus MC zijn vertegenwoordigd en die zich bezighoudt met de algemene overgangsproblematiek voor chronisch zieke jongeren in het Rotterdamse medische centrum. Het traject dat de jongeren straks op de jongerenpoli gaan doorlopen, ziet er als volgt uit: vanaf twaalf jaar gaan de kinderen naar de jongerenpoli. Daar worden ze behandeld door de kinderarts en de kinderreumaverpleegkundige. Als ze dertien zijn maken ze voor het eerst kennis met mij. Ik vertel ze hoe het er op de volwassenenpoli aan toe gaat en praat met hen over de zaken die ze dan zelf moeten regelen. Met een jaar of veertien, vijftien Annette van Dijk pagina 14
8 Margot Walter ziet de reumatoloog ze eens per jaar, zodat ze deze ook al kennen op het moment dat ze naar de volwassenenpoli gaan. Op de jongerenpoli wordt vooral veel aandacht besteed aan onderwerpen die de jongeren zelf belangrijk vinden. Margot Walter: Uit onderzoek blijkt dat jongeren het willen hebben over onderwerpen die nu te weinig aandacht krijgen, zoals seksualiteit, alcohol, drugs of eten. Het doel van de jongerenpoli is om de overgang naar de volwassenenpoli naadloos te laten verlopen. Zodat jongeren er niet van opkijken als ze opeens met mevrouw worden aangesproken en ze zelf in staat zijn om als gesprekspartner van de reumatoloog te fungeren. Want het komt ook op de volwassenenpoli nog voor dat de ouders het woord voeren in plaats van de jongere zelf. Op dit moment is het Erasmus MC bezig met een inhaalslag. Margot Walter: We streven er nu naar om alle kinderen vanaf zestien jaar één keer gezien te hebben, maar in 2010 hopen we een goed draaiende poli voor jongeren tussen de twaalf en tweeëntwintig jaar te hebben. We willen ermee bereiken dat jongeren zelfstandig met hun ziekte kunnen omgaan, dat ze het niet eng vinden om naar de volwassenenpoli over te gaan en dat hun ouders met een gerust hart kunnen terugtreden. Uitleggen Annette van Dijk is vorig jaar begonnen als reumaverpleegkundige op de afdeling kinderreumatologie van het Erasmus MC- Sophia. Zij is de persoon die de jongeren met reuma en andere auto-immuunziekten op sociaal-psychologisch gebied ondersteunt en ze gaat een belangrijke rol vervullen op de jongerenpoli. Ik vind het heel belangrijk dat kinderen aan anderen kunnen uitleggen wat voor aandoening ze hebben. Tegelijkertijd wil ik ze erop voorbereiden dat de omgeving vaak geneigd is om hun ziekte te bagatelliseren. Mensen kunnen dingen zeggen als: Oh, dat heb ik ook wel eens. Dat kan voor de jongere heel vervelend zijn, maar het gebeurt wel en daar moeten ze mee om leren gaan. Wat mij overigens wel verbaast, is dat jongeren onderling makkelijk over hun situatie praten. Ze bespreken het even en daarna gaan ze gewoon over op het volgende onderwerp. Het uitkiezen van een goed moment om over een chronische ziekte te beginnen, is volgens de reumaverpleegkundige niet altijd even gemakkelijk. Wat doe je als je een sollicitatiegesprek hebt? Vertel je dan eerlijk dat je een chronische ziekte hebt, met als risico dat de werkgever een ander kiest of houd je het voor je met als risico dat je verwijten krijgt als de ziekte opeens opvlamt? Het is een voorbeeld van de dilemma s waar chronisch zieke jongeren mee worden geconfronteerd en die we ook bespreekbaar willen maken op de jongerenpoli. Annette van Dijk denkt dat veel jongeren met een chronische ziekte door hun aandoening en alles wat ze daardoor meemaken, vroeg wijs zijn ten opzichte van hun leeftijdsgenoten. Dat ze het desondanks toch eng vinden om naar de volwassenenpoli over te stappen, heeft volgens Van Dijk te maken met de onzekerheid die gepaard gaat met het verlaten van een veilige omgeving. Maar meer zelfstandigheid betekent niet dat ze er opeens alleen voorstaan. Jongeren blijven behoefte hebben aan steun. Daarin verschillen ze niet van volwassenen. In Beweging februari 2009 pagina 15
tips voor zorgverleners 1. geef speciale aandacht aan oudere kinderen in het kinderziekenhuis tips voor jongeren
tips en verbeterpunten tips en verbeterpunten tips e Uit het onderzoek Op Eigen Benen Verder zijn een aantal duidelijke aanbevelingen naar voren gekomen. De meeste kunnen vertaald worden naar verbeterpunten
Nadere informatieIndividueel Transitieplan Jongere eerste fase (12-14 jaar)
Individueel Transitieplan Jongere eerste fase (12-14 jaar) Naam: Startdatum: Data van evaluatie in gesprek 1. Ik kan mijn ziekte beschrijven en aan anderen uitleggen. 2. Ik stel zelf vragen bij het consult.
Nadere informatieVan kinderzorg naar volwassenenzorg Hoe jongeren de transitie in zorg ervaren
Van kinderzorg naar volwassenenzorg Hoe jongeren de transitie in zorg ervaren Van kinderzorg naar volwassenenzorg Hoe jongeren de transitie in zorg ervaren Zorg én Perspectief Regie nemen moet je leren
Nadere informatieTransitiepolikliniek Overgang van kinderarts naar arts voor volwassenen
Transitiepolikliniek Overgang van kinderarts naar arts voor volwassenen Afdeling kindergeneeskunde Vooraf Binnenkort heb jij je eerste afspraak op het transitiespreekuur. In deze folder vind je informatie
Nadere informatieREUMATOLOGIE. De (verpleegkundig) reumaconsulent
REUMATOLOGIE De (verpleegkundig) reumaconsulent De (verpleegkundig) reumaconsulent U hebt gehoord dat er bij u een vorm van reuma is vastgesteld. Het kan zijn dat u nog vragen hebt, of dat er problemen
Nadere informatieREUMATOLOGIE. De (verpleegkundig) reumaconsulent
REUMATOLOGIE De (verpleegkundig) reumaconsulent De (verpleegkundig) reumaconsulent U hebt gehoord dat er bij u een vorm van reuma is vastgesteld. Het kan zijn dat u nog vragen hebt, of dat er problemen
Nadere informatiePolikliniek voor jongeren. met klachten aan het houdings- of bewegingsapparaat
Polikliniek voor jongeren met klachten aan het houdings- of bewegingsapparaat Inleiding De afdeling Reumatologie van de Sint Maartenskliniek heeft een polikliniek speciaal voor jongeren. Hierbij worden
Nadere informatieSophia Kinderziekenhuis. Transitie in zorg. Jongeren met MS
Sophia Kinderziekenhuis Transitie in zorg Jongeren met MS Je bent in behandeling bij de kinderneuroloog in het Erasmus MC-Sophia. Als je 18 jaar wordt, ga je naar de neuroloog voor volwassenen van het
Nadere informatieDe Virus Groei-wijzer Goed bezig (12-16 jaar)
De Virus Groei-wijzer Goed bezig (-6 jaar) Let op; disclosure! Kent het kind de diagnose al? Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger,
Nadere informatieGoed bezig (voor ouders)
Nier Groei-wijzer 12-16 jaar: Goed bezig (voor ouders) Naam: Als uw kind opgroeit verandert er veel voor u en uw kind. Stap voor stap wordt uw kind zelfstandiger, regelt hij/zij dingen zelf en krijgt hij/zij
Nadere informatieSeksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening
Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Op de polikliniek van het Universitair Kinderziekenhuis St Radboud ziekenhuis willen wij je met deze folder informatie geven over seksualiteit
Nadere informatieBetere Transitie bij Diabetes
Betere Transitie bij Diabetes Startbijeenkomst 14 februari 2017 Welkom! 1 subsidiegevers Welkom! stuurgroep verbeterteam studenten onderzoeksteam Programma 14.15-14.30 14.30-16.45 14.30-14.35 14.35-15.30
Nadere informatieHoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?
INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in
Nadere informatie~ 1 ~ Protocol voor transitie van jongeren met Diabetes mellitus type I en die over gaan van Kindergeneeskunde naar Interne geneeskunde.
~ 1 ~ Protocol voor transitie van jongeren met Diabetes mellitus type I en die over gaan van Kindergeneeskunde naar Interne geneeskunde Rapportage S.v.p. alleen citeren met bronvermelding! Juli 2010 ~
Nadere informatieHandleiding Individueel Transitieplan Mei 2012
Handleiding Individueel Transitieplan Mei 2012 Handleiding ITP mei 2012 1 Inhoudsopgave 1. Waarom deze handleiding? 2. Wat is het Individueel Transitieplan? 3. Waarom het Individueel Transitieplan gebruiken?
Nadere informatieNetwerk Ouderenzorg Regio Noord
Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Vragenlijst Behoefte als kompas, de oudere aan het roer Deze vragenlijst bestaat vragen naar uw algemene situatie, lichamelijke en geestelijke gezondheid, omgang met gezondheid
Nadere informatieGoed bezig. Nier Groei-wijzer jaar: Enkele tips: Naam:
Nier Groei-wijzer 12-16 jaar: Goed bezig Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt eigen taken.
Nadere informatieVragenlijst Evaluatie van uw reumazorg. Versie 6.0
Vragenlijst Evaluatie van uw reumazorg Versie 6.0 Introductie Deze vragenlijst is bedoeld om de kwaliteit van uw reumazorg zichtbaar te maken. Daarbij zijn uw ervaringen met de reumazorg leidend. Door
Nadere informatieklaar voor de toekomst!
Jongeren met chronische aandoeningen klaar voor de toekomst! gratis Training Transitie, Zelfmanagement en Participatie voor zorgverleners Training Transitie, Zelfmanagement en Participatie voor zorgverleners
Nadere informatieHier ben ik (voor ouders)
Nier Groei-wijzer 17 + jaar: Naam: Hier ben ik (voor ouders) Als uw kind opgroeit verandert er veel voor u en uw kind. Stap voor stap wordt uw kind zelfstandiger, regelt hij/zij dingen zelf en krijgt hij/zij
Nadere informatieIntimiteit en seksualiteit
UMCG Centrum voor Revalidatie Intimiteit en seksualiteit bij chronische ziekte of lichamelijke beperking Tekst met dank aan Egbert Kruijver, revalidatieseksuoloog voor Sophia Revalidatie in Den Haag en
Nadere informatieHier ben ik. Nier Groei-wijzer 17 + jaar: Enkele tips: Naam:
Nier Groei-wijzer 17 + jaar: Hier ben ik Naam: Als je opgroeit, verandert er veel voor jou en voor je ouders/verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt verantwoordelijkheid.
Nadere informatieDe Virus Groei-wijzer Hier ben ik (17+ jaar)
De Virus Groei-wijzer Hier ben ik (7+ jaar) Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt eigen taken.
Nadere informatieVan wens naar werkelijkheid. Dr. Ada ter Maten-Speksnijder, februari 2018
Van wens naar werkelijkheid Dr. Ada ter Maten-Speksnijder, februari 2018 Is onze wens/droom/ambitie al werkelijkheid? 2 Nieuwe rollen NIEUWE AMBITIES Advanced practitioner Verpleegkundig specialist Master
Nadere informatieFranciscus IBD Centrum 8 mei 2019
Franciscus IBD Centrum 8 mei 2019 Franciscus IBD centrum IBD team: MDL-artsen Chirurgen Kinderarts MDL IBD verpleegkundigen Medisch psycholoog Diëtisten Partners: Gynaecoloog Medisch microbioloog Reumatoloog
Nadere informatieWat vraag ik aan mijn arts?
Wat vraag ik aan mijn arts? Tips voor in de spreekkamer gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Tijdens het consult 3 Uw voorbereiding 3 Informatie die u kunt geven aan uw arts 4 Vragen over het onderzoek 5
Nadere informatieChronisch ziek? Voel je beter met Kom Verder. Kom Verder met inspirerende ervaringsverhalen minder medicijnen meer energie makkelijke leefstijltips
Chronisch ziek? Voel je beter met Kom Verder Kom Verder met inspirerende ervaringsverhalen minder medicijnen meer energie makkelijke leefstijltips Zo kunt u beter voor uw gezondheid zorgen Beter leven
Nadere informatieVerantwoordingsdocument voor gebruikte normen: Crohn/colitis ulcerosa
Verantwoordingsdocument voor gebruikte normen: Crohn/colitis ulcerosa Verslagjaar 2014, september 2015 Verantwoording over de getoonde informatie: In de vergelijkingshulp worden alleen ziekenhuizen en
Nadere informatieOpgenomen vanwege je eetproblemen en dan?
Kindergeneeskunde Opgenomen vanwege je eetproblemen en dan? www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Een plan voor jouw behandeling... 3 Je kinderarts... 3 De zaalarts... 4 De psycholoog... 4 Diëtist... 5 De
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN TRANSITIE IN DE KINDERNEFROLOGIE
INFO VOOR PATIËNTEN TRANSITIE IN DE KINDERNEFROLOGIE INHOUD 01 Wat is een transitie? 4 02 Zorg bij kinderen en volwassenen: wat verschilt er? 5 03 Start van de transitie 5 04 Verloop van de transitie
Nadere informatie> Een chronische ziekte; uw zorg is onze zorg
> Een chronische ziekte; uw zorg is onze zorg Mijn huisarts is aangesloten bij een zorggroep, en nu? Inhoudsopgave Inleiding: Chronische zorg, hoe nu verder? 1. Wat kenmerkt een chronische ziekte? 2. Wat
Nadere informatieWelkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden
Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.
http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag
Nadere informatieGezond thema: DE HUISARTS
Gezond thema: DE HUISARTS 1. Wat gaan we doen? Praten over de huisarts en wat de huisarts doet. Nieuwe woorden leren over de huisarts. Het gesprek met de huisarts oefenen. 2. Wat vind ik van? Als je een-op-een
Nadere informatieGroei-wijzer jaar: Goed bezig
Groei-wijzer 12-16 jaar: Goed bezig Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/ verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt eigen taken. Zo
Nadere informatieOp Eigen Benen Voorbij en verder?!
Nummer 10 Maart 2012 Op Eigen Benen is de verzamelnaam voor onderzoeks- en ontwikkelprojecten rondom jongeren met chronische aandoeningen in hun voorbereiding op volwassen worden en de transitie (=overgang)
Nadere informatieSpierziekten De Hoogstraat denkt met ons mee en helpt met praktische oplossingen
Spierziekten De Hoogstraat denkt met ons mee en helpt met praktische oplossingen Deze folder is voor iedereen die meer wil weten over spierziekten en de behandelmogelijkheden bij de divisie kinder- en
Nadere informatieEpilepsie Groei-wijzer jaar: Goed bezig
Epilepsie Groei-wijzer 12-16 jaar: Goed bezig Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt eigen
Nadere informatieOp Eigen Benen Vooruit! eindredactie AnneLoes van Staa Hans Schoots
Op Eigen Benen Vooruit! eindredactie AnneLoes van Staa Hans Schoots Partners Actieprogramma Het Actieprogramma Op Eigen Benen Vooruit! is uitgevoerd binnen een samenwerkingsverband tussen Hogeschool Rotterdam
Nadere informatieFood for Healthy Ageing. Peter van Kruijsdijk & Peter van den Berg Food Processing & Partners Kokreateur
Food for Healthy Ageing Peter van Kruijsdijk & Peter van den Berg Food Processing & Partners Kokreateur Gezond oud worden! Alles komt goed! Hoezo ongezond oud worden? Ouderdom komt echt met gebreken..
Nadere informatieBehandeling ziekte van Bechterew
20/12/2018 Behandeling ziekte van Bechterew 1 Afspraken op de polikliniek Tijdens de afspraak op de polikliniek Reumatologie van de Sint Maartenskliniek spreken wij uitgebreid met u over uw aandoening,
Nadere informatieKinderen uit familiehuwelijken
Een gezonde baby Kinderen uit familiehuwelijken De geboorte van je baby is een van de mooiste momenten in je leven. Negen maanden lang kijk je er naar uit. Natuurlijk hoop je dat je kind gezond is. Gelukkig
Nadere informatieSlotbijeenkomst project Betere Transitie bij Diabetes 13 september 2018 Dr. Madelon Bronner
Slotbijeenkomst project Betere Transitie bij Diabetes 13 september 2018 Dr. Madelon Bronner CHRONISCHE ZIEKTE In Nederland groeiend aantal kinderen met een chronisch ziekte Volwassen worden met een chronische
Nadere informatieGroei-wijzer jaar: Goed bezig
Groei-wijzer 12-16 jaar: Goed bezig Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/ verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt eigen taken. Zo
Nadere informatie1. Luister naar het gesprek. 2. Lees de zinnen. 3. Welke informatie hoort u? Kruis aan: JA of NEE.
Werkblad 6.1 Opdracht 3, module 5, les 6 1. Luister naar het gesprek. 2. Lees de zinnen. 3. Welke informatie hoort u? Kruis aan: JA of NEE. 1. Mevrouw Celik maakt een afspraak met de decaan. 2. De afspraak
Nadere informatieZaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie
Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie
Nadere informatieHANDREIKING Diabetesjaargesprek voor migranten met diabetes
HANDREIKING Diabetesjaargesprek voor migranten met diabetes Introductie Voor migranten en laaggeletterden is het vaak moeilijk om passende diabeteszorg te krijgen. Dit komt onder meer doordat de huidige
Nadere informatie(Seksuele) voorlichting aan meisjes met het Syndroom van Turner
Uw dochter heeft het Syndroom van Turner. Hoe licht u uw dochter voor? In deze folder leest u meer over hoe en wanneer u uw dochter kunt voorlichten over haar aandoening. (Seksuele) voorlichting aan meisjes
Nadere informatieVoor mensen met een verstandelijke beperking en diabetes, mantelzorgers en begeleiders. Verstandelijke beperking en diabetes: zo doe je dat samen!
Voor mensen met een verstandelijke beperking en diabetes, mantelzorgers en begeleiders Verstandelijke beperking en diabetes: zo doe je dat samen! Leven met diabetes kan behoorlijk lastig zijn. Het heeft
Nadere informatiePOLIKLINIEK JONGVOLWASSENEN
POLIKLINIEK JONGVOLWASSENEN Transitie van kind naar volwassene Mw.dr. Jetty van Meeteren revalidatiearts, Erasmus MC Waarom aandacht voor transitie? Zowel uit de klinische praktijk als uit het wetenschappelijk
Nadere informatieIndividueel Transitieplan voor Jongeren
Individueel Transitieplan voor Jongeren Datum: Patiëntgegevens A. Mijn diabetes 1. Ik kan uitleggen wat diabetes is. 2. Ik begrijp wat mijn behandelaars (arts, verpleegkundige, psycholoog en diëtist) vertellen.
Nadere informatieVergoedingen en polisvoorwaarden zorgverzekering
pagina 1 van 8 Vergoedingen en polisvoorwaarden zorgverzekering Regelmatig komen bij de Zorgbelangorganisaties en ConsumentendeZorg.nl klachten en vragen binnen over vergoedingen van behandelingen of medicijnen.
Nadere informatieSlachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg
Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt
Nadere informatieEpilepsie Groei-wijzer jaar: Goed bezig (voor ouders) Enkele tips: Naam:
Epilepsie Groei-wijzer 12-16 jaar: Goed bezig (voor ouders) Naam: Als uw kind opgroeit verandert er veel voor u en uw kind. Stap voor stap wordt uw kind zelfstandiger, regelt hij/zij dingen zelf en krijgt
Nadere informatieInleiding. Reumatische ziekten
De reumatoloog Inleiding Ieder jaar bezoekt een groot aantal mensen de huisarts met klachten van het bewegingsapparaat (gewrichten, spieren, pezen en botten). Vaak is de huisarts in staat de diagnose
Nadere informatieCentrum voor Vroege Hart en Vaatziekten (CVHV)
Centrum voor Vroege Hart en Vaatziekten (CVHV) Het Centrum voor Vroege Hart- en Vaatziekten (CVHV) is een multidisciplinaire spreekuur voor patiënten die al op jonge leeftijd (onder de 50 jaar) te maken
Nadere informatieGebruikersgids jeugdigen met een licht verstandelijke beperking. Algemene informatie Informatie per zorgzwaartepakket (ZZP)
Gebruikersgids jeugdigen met een licht verstandelijke beperking Algemene informatie Informatie per zorgzwaartepakket (ZZP) Inhoud Samenvatting 3 Over welke problemen gaat het? 3 Voorbeelden 3 Welke hulp
Nadere informatieDe MS van Tess Als elke dag onzeker is
Morgen gaan we naar de huisarts, zegt haar moeder s middags. Ik weet niet wat er met je is. Je bent zo moe de laatste tijd. En nu heb je ook nog last van je oog. De juf zegt dat ik misschien een bril moet,
Nadere informatieKlaar? Over! Nummer 4 December 2006. Op Eigen Benen
Nummer 4 December 2006 Op Eigen Benen is een uniek samenwerkingsverband van de Kenniskring Transities in Zorg (Hogeschool Rotterdam, www.transities inzorg.nl) met het Erasmus MC Sophia (www.erasmusmc.nl)
Nadere informatieUMCG Centrum voor Revalidatie Locatie Beatrixoord Communiceren met kinderen die moeilijk of niet kunnen praten
UMCG Centrum voor Revalidatie Locatie Beatrixoord Communiceren met kinderen die moeilijk of niet kunnen praten Het COCP-programma voor ondersteunde communicatie UMCG Centrum voor Revalidatie Locatie Beatrixoord
Nadere informatieUw persoonlijke Behandelplan
Patiëntenbrochure Welkom bij Revacare Welkom bij Revacare. Revacare is een zelfstandig behandelcentrum dat poliklinische geneeskundige revalidatie aanbiedt. Door de krachten te bundelen tussen artsen,
Nadere informatieMoeilijke eters 800398 / augustus 2012 Ikazia Ziekenhuis
1 Eetproblemen bij kinderen Sommige kinderen zijn zeer moeilijke eters. Voor ouders en kind kan dit heel lastig zijn. Ouders proberen van alles. Ouders zijn angstig dat hun kind niet genoeg binnen krijgt
Nadere informatieAan de slag met ondersteunen van zelfmanagement en eigen regie
Aan de slag met ondersteunen van zelfmanagement en eigen regie Workshop: Zoek het uit! Praktijk en wetenschap dichter bij elkaar 31-01-2019, Nieuwegein Dr. AnneLoes van Staa & Lausanne Mies Hogeschool
Nadere informatieGoed voorbereid naar de polikliniek Reumatologie. Pantaleon Medisch Centrum Panningen
Goed voorbereid naar de polikliniek Reumatologie Pantaleon Medisch Centrum Panningen Inhoudsopgave Wat neemt u mee? 3 Waar meldt u zich? 3 Als u niet kunt komen 3 Uw bezoek aan de reumatoloog 3 Maartensapotheek
Nadere informatieE-panel. Belangrijke rol weggelegd voor Zorgverzekeraars Second opinion: een patiëntenrecht met obstakels
E-panel Met de uitkomsten van de enquête over second opinion Nr. 18 - januari 2011 Belangrijke rol weggelegd voor Zorgverzekeraars Second opinion: een patiëntenrecht met obstakels We weten bijna allemaal
Nadere informatieeen ademtest om een speciale bacterie in je maag op te sporen 13C-ureumtest
een ademtest om een speciale bacterie in je maag op te sporen 13C-ureumtest Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s) U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie door
Nadere informatieJeugdigen met een licht verstandelijke beperking
Jeugdigen met een licht verstandelijke beperking versie 2009 Informatie over zorgzwaartepakketten voor jeugdigen met een licht verstandelijke beperking 2 Inhoud Samenvatting... 4 Inleiding... 8 Algemene
Nadere informatie\ Thuiszorg. Zorg en hulp bij u thuis. BrabantZorg, met aandacht
\ Thuiszorg Zorg en hulp bij u thuis BrabantZorg, met aandacht 2 Alle aandacht en zorg bij u thuis \ Thuiszorg Thuis wonen in uw vertrouwde omgeving met alle hulp en zorg die u nodig heeft. BrabantZorg
Nadere informatieReumapoli. Havenziekenhuis. Diagnose en behandeling
Reumapoli Diagnose en behandeling Vroeg opsporen en behandelen van reuma is belangrijk. Mensen met klachten die de huisarts of specialist verdacht vindt voor gewrichtsontsteking/reuma, zien we daarom graag
Nadere informatieChronisch ziek en Werk. Ton van Hout Projectcoördinator t.vanhout@reumabond.nl 06-53275486
Chronisch ziek en Werk Ton van Hout Projectcoördinator t.vanhout@reumabond.nl 06-53275486 Introductie. Reumapatiëntenbond Reumafonds Reuma in Nederland 2 Omvang van groep mensen met een reumatische aandoening
Nadere informatieOngeneeslijk ziek. Samen uw zorg tijdig plannen
Ongeneeslijk ziek Samen uw zorg tijdig plannen Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 1.1 Een naaste die met u meedenkt...3 1.2 Gespreksonderwerpen...3 2. Belangrijke vragen...3 2.1 Lichamelijke veranderingen...3
Nadere informatieReuma of artrose. En dan?
Reuma of artrose Reuma of artrose. En dan? Evean helpt en wijst u de weg 447.013 Evean. Midden in het leven. EVNZW20170578-Correctie folder Reuma en Artrose_DEF.indd 1 19/09/17 12:12 Reuma of artrose?
Nadere informatieDoorontwikkeling kiesbeter.nl Het verbeteren van de kwaliteitsinformatie voor patiënten en burgers
Doorontwikkeling kiesbeter.nl Het verbeteren van de kwaliteitsinformatie voor patiënten en burgers Michelle Hendriks 22 september 2014 Onderzoeksforum ZiNL Kiezende patiënt: wat is er bekend? Mensen kiezen
Nadere informatiePatiëntgerichte zorg voor mensen met gevorderde kanker of een ernstige chronische aandoening
Patiëntgerichte zorg voor mensen met gevorderde kanker of een ernstige chronische aandoening Wat zijn uw ervaringen? Informatie voor mantelzorgers Wat houdt het onderzoek in? Er kan nog veel verbeteren
Nadere informatieRAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS
RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS Huisartsenpraktijk Dalfsen ARGO BV 2014 Rapportage wachtkamerinterview Inleiding Onder de cliënten van huisartsenpraktijk Dalfsen zijn de afgelopen 2 jaren tevredenheidsonderzoeken
Nadere informatie34Vraaggericht werken
DC 34Vraaggericht werken 1Inleiding Vraag jij aan een cliënt wat zijn wensen en behoeften zijn of weet jij wat het beste is voor de cliënt? Denk jij dat je cliënt zelf weet wat goed voor hem is en daarover
Nadere informatieDEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!
DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het
Nadere informatieMANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN
Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrienden & Relaties
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Vrienden & Relaties s Avonds en in het weekend zit ik vaak alleen thuis. Ik bel dan wel eens met mijn vrienden, maar ze bellen me nooit terug. Ik heb verkering,
Nadere informatieIndividueel zorgplan
Individueel zorgplan Diazon Hafank Inhoudsopgave Individueel Zorgplan 3 Stap voor stap 5 stap 1: Gezondheid & behoeften 5 stap 2: Meetwaarden 6 stap 3: Uw doel & acties 8 stap 4: Evaluatie 10 Bereid het
Nadere informatieTransitie in zorg Voor jongeren erg wennen
Drs. A.L. van Staa Transitie in zorg Voor jongeren erg wennen Rond hun achttiende maken de meeste kinderen met een chronische aandoening de transitie van de kinderzorg naar het ziekenhuis voor volwassenen.
Nadere informatieOf misschien zoek je een leuke werkplek of dagbesteding voor jezelf of voor een familielid. Of je wilt iets zinnigs doen in je vrije tijd.
Welkom bij De Zijlen Wie wil het niet? Wonen in een prettig dorp of in een leuke buurt. Waar je kunt zijn wie je bent en je leven kunt leiden zoals dat bij jou past. Waar je meedoet aan dat wat er om je
Nadere informatieJe mag toch geen suiker? Dat dacht mijn oma. Na drie jaar... Had ze een hele vieze taart voor me gemaakt, terwijl de hele familie iets lekkers at.
~1~ s n a l a b n i Happy A ls ouder van een kind met een chronische ziekte weet u vast als geen ander hoe moeilijk de balans is tussen goede zelfzorg en een prettig en gelukkig leven. Om er achter te
Nadere informatiePatiëntgerichte Zorg voor Epilepsie. 23 oktober 2012 Willem-Jan Hardon, Neuroloog
Patiëntgerichte Zorg voor Epilepsie 23 oktober 2012 Willem-Jan Hardon, Neuroloog Patiëntgerichte Zorg voor Epilepsie + Algemeen + Diagnostiek + Behandeling + StartPoliEpilepsie + Marjolein Kalse, Epilepsieconsulent
Nadere informatieDe epilepsie van Annemarie Als je hersens soms op hol slaan
Annemarie begreep er niks van. Had ze zo raar op de grond liggen doen? Wat stom. Zelf wist ze alleen nog maar dat haar buik naar aanvoelde en dat ze heel bang werd. Van de rest wist ze niets. Annemaries
Nadere informatieAdinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële
Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,
Nadere informatieAfdeling Medische Psychologie Informatie voor kinderen, jongeren en hun ouders
Afdeling Medische Psychologie Informatie voor kinderen, jongeren en hun ouders Je bent doorverwezen naar de afdeling Medische Psychologie van het Sint Anna Ziekenhuis. Deze brochure geeft je informatie
Nadere informatieHet kinderprotocol. Inhoud: 1. Inleiding; het kinderprotocol 2. Goed gedrag kun je leren 3. De schoolregels 4. Pesten/ gepest worden 5.
Het kinderprotocol Inhoud: 1. Inleiding; het kinderprotocol 2. Goed gedrag kun je leren 3. De schoolregels 4. Pesten/ gepest worden 5. Slot 1. Het kinderprotocol: Op de Flamingoschool vinden we het erg
Nadere informatiePatiëntenrechten (WGBO)
Patiëntenrechten (WGBO) Inleiding In de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) is de relatie tussen u en uw hulpverlener (uw specialist, maar ook uw huisarts, tandarts en apotheker) geregeld.
Nadere informatiePh-meting. Kinderafdeling
Ph-meting Kinderafdeling Beter voor elkaar Ph- metrie / ph-meting Wat is een ph-meting Bij dit onderzoek wordt 24 uur lang de ph (zuurgraad) gemeten van de slokdarm. Ieder kind heeft periodes dat de zure
Nadere informatieInknippen van je tongriempje
Wilhelmina Kinderziekenhuis Inknippen van je tongriempje Wat staat er in deze folder Inleiding voor ouders 2 Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar 4 Inknippen van het tongriempje 6 Tips 9 Wil je meer
Nadere informatietoolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte
toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte Over deze toolkit Welkom in het huis van persoonsgerichte zorg! Zoals je ziet is het huis nog in
Nadere informatieTips voor Ouders van niet-drinkende pubers
Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers 1. Bepaal uw standpunt. Eenduidigheid over de regels bij beide ouders is cruciaal. Tips: Kies als ouders samen regels voor het gezin. Bepaal als ouders vooraf
Nadere informatieWegwijzer voor ouders van een kind met het Sturge-Weber syndroom
Wegwijzer voor ouders van een kind met het Sturge-Weber syndroom In opdracht van: Nederlandse Vereniging voor mensen met een wijnvlek of het Sturge-Weber syndroom Ontwikkeld door: Het Ondersteuningsburo
Nadere informatieALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN. Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29
ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29 ALCOHOL EN OPVOEDING Als kinderen naar het voortgezet
Nadere informatieIndividueel Transitieprofiel voor jongeren
Individueel Transitieprofiel voor jongeren Naam Datum van invullen : : A. ZIEKTE EN GEZONDHEID 1. Ik kan mijn aandoening goed beschrijven. 2. Ik begrijp wat mijn arts vertelt. 3. Ik weet welke medicijnen
Nadere informatieUMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren
UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren Informatie voor kinderen, jongeren en ouders Wat staat er in deze folder? Inleiding voor ouders 1 Informatie
Nadere informatieinformatie voor cliënten FACT-team
informatie voor cliënten FACT-team FACT-team Voor een grote groep mensen is het leven moeilijk. Zij hebben niet alleen last van psychiatrische klachten, zoals bijvoorbeeld somberheid of het horen van stemmen,
Nadere informatieZorg voor je carrière. Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl
Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl Hoe presenteer ik mijzelf? Wat wil ik? Zorg voor je carrière Door het dagelijkse contact met mijn coach
Nadere informatie