Uitvaartbegeleider is ook maar een mens

Transcriptie

1 Een uitvaartbegeleider heeft zelf voor zijn werk gekozen. Dood en verdrietige mensen horen bij de dagelijkse praktijk. Daar moet hij tegen kunnen. Of ligt het niet zo eenvoudig? Een uitvaartbegeleider is per slot van rekening ook gewoon mens. Tekst: Léonie de Boer Foto: Ella Tilgenkamp Traumabegeleiding voor de professional? BGNU, de brancheorganisatie binnen de uitvaart, is in 2012 een proefproject gestart met als doel: traumabegeleiding voor uitvaartbegeleiders. Voorzitter Paul Koeslag:,,De reacties waren positief, maar de organisaties gaven aan deze zorg prima zelf te kunnen leveren. Ondanks het feit dat geen cijfers of onderzoeken bekend zijn, is volgens BGNU-leden geen sprake van verzuim als gevolg van psychische belasting. Meest recente onderzoek van de Arbeidsinspectie uit 2005 ondersteunt deze bevindingen. Woordvoerder Anneke Dijkstra:,,Er is gekeken naar de fysieke en emotionele belasting bij een aantal uitvaartbedrijven in Gelderland, Twente en Noord-Limburg en de hygiëne. Uitkomst: de branche is goed op de hoogte en handelt adequaat indien nodig. De impact van de Nieuwjaarsbrand was enorm begeleider Johan Schokker en zijn vrouw Geer werken bij uitvaartonderneming Nicodemus in Volendam. Veertien jaar geleden verzorgden zij de uitvaarten voor de jongeren die omkwamen tijdens de Nieuwjaarsbrand in café De Hemel. Maanden later werden Schokker en zijn collega s pas opgemerkt als groep die misschien ook behoefte had aan nazorg. Hoe is het om als uitvaartbegeleider te werken en welke impact heeft het op je als mens? Schokkers vader was actief in het kerkbestuur dat ook de plaatselijke begraafplaats beheerde. Johan was zestien toen een begraafplaatsmedewerker ziek werd. Of hij kon helpen? Zo is hij in het werk gerold: graven delven, onderhouden, maar al snel ging hij mee overledenen ophalen.,,zeker tien jaar te vroeg, zegt Schokker als hij daar op terugkijkt.,,het was een zware tijd. Ik maakte heel andere dingen mee dan mijn vrienden. Toch wilde hij verder.,,het geeft een goed gevoel dat ik iets kan doen voor mensen. Inmiddels doe ik het werk ik al vijfendertig jaar, maar nog altijd vind ik het bijzonder. Dat ik zo dichtbij mag komen in het persoonlijk leven van mensen. Traan Volendam is een dorp. Als iemand overlijdt, kennen ze die. Dat maakt het moment van binnenkomen volgens echtgenoot Geer minder officieel. Zij werkt als uitvaartverzorgende in het bedrijf van haar man. Naast uitvaartbegeleider ben je altijd mens, vindt zij. Geer:,,Laatst verzorgden we de uitvaart van een 14-jarig meisje. Zo n prachtig kind. Toen ik haar voor het eerst zag, liet ik ook een traan. Dat mag van mijzelf. Ik ben een mens. Ik schaam mij er ook niet voor. Sterker: ik wil gewoon dat het kan! Het is gezond en normaal als het overlijden van een kind je raakt, zegt Magda Pernet. Zij begeleidt mensen na traumatische gebeurtenissen.,,het siert je en betekent dat je met hart en ziel werkt. Zo niet, dan sluit je je af. Dat vindt ook Marjon Klaassen, directeur Meander opleidingen:,,er is niks mis met het tonen van emoties. Juist dan raken mensen elkaar. Weet goed wat je wel en niet aan kan in je werk. Zelfonderzoek is een belangrijk element in de opleiding. Pernet vult aan:,,blijf de vraag stellen: wat heb ik nodig om dit werk te kunnen doen? Ook na jaren. Misvatting Johan en Geer Schokker:,,We doen dit werk echt samen. Dat maakt het beter om te dragen." begeleider is ook maar een mens Het beeld dat uitvaartbegeleiders altijd vreselijke dingen meemaken is een misvatting vindt Klaassen.,,Veel mensen gaan gewoon dood, op oudere leeftijd door een natuurlijke oorzaak. Maar het kan gebeuren dat verdriet je zó raakt, dat het functioneren wordt belemmerd. Vaak zit dat raken in andere zaken dan een naar beeld. Eerder in gebeurtenissen die raken aan persoonlijke herinneringen. Als dit veel en vaak gebeurt, zich opstapelt omdat er niets gedaan wordt, ligt een burn-out op de loer. Pernet noemt in haar praktijk altijd het gevaar van de automatische piloot. Daarbij ziet Klaassen ook andere, minder opvallende, zaken om goed in de gaten te houden.,,een uitvaartbegeleider moet 24/7 beschikbaar zijn. Hoe zorg je voor een goede werk-privé balans? En de stress. In bijzonder kort tijdsbestek moet alles geregeld worden, en goed ook. Dat vergt veel van een mens. Het werken als uitvaartbegeleider doet wat met een mens. Johan Schokker ervaart een duidelijk scheidslijn in zijn werk.,,de impact van de Nieuwjaarsbrand was enorm. Tot dat moment deed ik gewoon mijn werk. Ik had geen last van de emoties die het kon oproepen. Na de brand kon ik dat niet meer. Echtgenoot Geer:,,Het heeft hem vier jaar gekost te komen op het punt dat hij kon zeggen: Ik wil verder met dit werk. Schokker knikt bevestigend. Wat hem vooral geholpen heeft, zijn de gesprekken met zijn collega en vrouw.,,geer en ik doen dit werk echt samen. We hoeven elkaar maar aan te kijken om te weten wat er in de ander omgaat. Dat maakt dat ik het werk beter kan dragen. Nazorg Collegiale opvang is ontzettend belangrijk vindt ook Klaassen.,,Sta de emoties toe die naar je toekomen"", benadrukt Pernet.,,Niet dat je als uitvaartbegeleider in huilen moet uitbarsten. Het is niet jouw verdriet, maar je kunt wel een rol spelen door een mooie uitvaart te verzorgen. Na de Nieuwjaarsbrand was niet direct oog en oor voor de uitvaartbegeleiders. Schokker en zijn vrouw ervaren dat als een gemis. Schokker:,,Het had veel gescheeld als ons ook was gevraagd hoe het ging. Die erkenning was fijn geweest. Een ramp van deze omvang komt gelukkig niet vaak voor, maar als het gebeurt, moet er ook gespecialiseerde zorg voor uitvaarbegeleiders zijn. Al bestaat er volgens Pernet een wezenlijk verschil in nazorg voor een brandweerman en een uitvaartbegeleider.,,bij brandweermensen kan de confrontatie met dood traumatische gevolgen hebben. Voor uitvaartbegeleiders is de dood een gegeven. Schokker en zijn collega s hebben een tijd na de ramp regelmatig met elkaar over hun ervaringen en emoties gesproken. Schokker:,,Ook humor heeft mij geholpen, anders was het niet te dragen. Andere kijk Schokker doet zijn werk nog steeds met hart en ziel. Al is hij er wel snel volwassen door geworden.,,ik heb een andere kijk op het leven gekregen. Juist mijn werkervaring sta ik een stuk rustiger in het leven. Ik heb geleerd: als het moment er is, moet je het doen. Niet meer, niets minder.

2 LDN_PLUS_04 Huisdieren maken tegenwoordig volwaardig deel uit van het gezinsleven. Als de hond overlijdt, kijkt niemand nog vreemd op als hij een eigen crematie krijgt. Dierenuitvaarten zijn duidelijk een trend. Toch weten veel mensen niet wat er allemaal mogelijk is na de dood van een huisdier. Tekst: Léonie de Boer Foto: Marcel Rob Huisdieren in Nederland Begraven, cremeren of destructie? Net als bij mensen kan een huisdier begraven of gecremeerd worden. Daarnaast is er een derde optie: destructie. Er zijn geen cijfers over aantallen bekend, omdat de overheid geen registratieplicht heeft gesteld. Reële schatting door de branche is dat zo n 20% van de huisdieren wordt begraven, waarvan een zeer beperkt aantal op een officiële dierbegraafplaats. Dertig procent van de dieren wordt gecremeerd, collectief dan wel individueel. De helft van alle huisdieren wordt afgevoerd voor destructie. Bij destructie gaan huisdieren samen met landbouwdieren, wilde dieren en slachtafval, eerst door een shredder. Alleen de reststoffen (vetten en diermeel) worden verbrand voor opwekking van energie. Passend afscheid van huisdier Volgens Divebo, belangenbehartiger voor ondernemers in de huisdierenbranche, zijn er in Nederland rond de 30 miljoen gezelschapsdieren: 5,5 miljoen siervogels en duiven, 2,2 miljoen honden, 3,9 miljoen katten, 1,6 miljoen konijnen en knaagdieren en 18 miljoen aquariumvissen. Vilten cocon en knutselkistje Begraven van uw huisdier op een zachte en waardige manier? Dust2Dust heeft een vilten cocon ontwikkeld. Verkrijgbaar in twee formaten. museum Tot Zover biedt kinderen de mogelijkheid zelf een mini-doodskist of herinneringskistje voor hun huisdier te knutselen. en Wat kost dat? De prijs van een crematie hangt af van de grootte van het huisdier. Doorgaans kost een crematie tussen de 70 en 300 euro. Een begrafenis van een hond of kat kost gemiddeld 225 euro. Met kist en steen bedraagt de begrafenisrekening zo n 500 euro. De kosten voor destructie zijn afhankelijk van de omvang van het dier en wat een dierenarts voor bemiddeling in rekening brengt, maar er kan worden uitgegaan van een prijs vanaf 50 euro. Maikel Zonneveld van Dierenbegraafplaats De Stille Weiden in Berkhout. De rituelen lijken steeds meer op die bij humane uitvaarten Bobbie was meer dan een hond. Ze voelde bijna als haar eigen kind. De tranen staan in haar ogen als Jolanda Engel-Buck (35) over haar bijna 12-jarige Bobbie praat. Bobbie overleed in maart aan een combinatie van epilepsie en hartproblemen. Jolanda wilde haar niet begraven. Bobbie was altijd bij haar. Dus koos ze voor cremeren. Ze bracht Bobbie zelf van Hoorn naar het dierencrematorium in Heerhugowaard.,,Daar werd Bobbie mooi opgebaard en rond de houten tafel met kussen waarop zij lag, werden kaarsen aangestoken. Deel van gezin Dierencrematorium Heerhugowaard bestaat tien jaar en is gevestigd in een woonboerderij. De afscheidsruimte is huiselijk en kijkt uit over een diepe tuin met gras, bomen en een idyllische vijver. Door de hoge ramen valt daglicht volop naar binnen. Hilde Overtoom werkte bij uitvaart Dekker toen zij in 2012 het dierencrematorium overnam. Samen met haar man Robert verzorgt zij elke week enkele tientallen crematies. Alles draait om aandacht. Overtoom:,,Als mensen binnenkomen, gaan we eerst aan de grote houten tafel zitten. Daar nemen we rustig het wensenformulier door: collectieve of individuele crematie, pootafdruk, haartjes afknippen, asbestemming, opbaren, aanwezigheid bij crematie? Overtoom ziet duidelijk een verschuiving in dierenuitvaarten.,,tien jaar geleden werd gekscherend gepraat als je je huisdier liet cremeren. Nu niet meer. Een huisdier is echt een onderdeel van het gezin geworden, waarvan mensen op persoonlijke en respectvolle wijze afscheid willen nemen. Dierenbegraafplaats Ook Maikel Zonneveld van dierenbegraafplaats De Stille Weiden in Berkhout merkt dat eigenaren steeds meer rekening houden met hun huisdier dan twintig jaar geleden.,,ze halen soms alles uit de kast om hun dier zo lang mogelijk in leven te houden. De Stille Weiden is de eerste begraafplaats voor dieren in Nederland. Het ontstond bij toeval. Zonneveld:,,Veertig jaar geleden kregen de voormalige eigenaren van het huis naast de begraafplaats een verzoek van hun buren. Of zij hun hond wilden begraven. De buren vonden het geen prettig idee hun hond in eigen tuin te begraven. Sinds 1993 regelt Maikel, samen met vader Cees, drie begrafenissen per week. Vaak gaat het om honden en katten. Soms om bijzondere dieren als pagegaaien of reptielen.,,eén keer kregen we een duif. Die was in het gezin opgenomen, omdat hij positief effect zou hebben op huidproblemen. Na jaren was de duif echt deel van het gezin geworden. Zelfgemaakte kist In Nederland zijn zo n tien dierbegraafplaatsen als De Stille Weiden waar dieren een eigen plekje met grafsteen hebben. In aantallen ziet Zonneveld geen verschuivingen. Wel lijken de rituelen steeds meer op die bij humane uitvaarten.,,er wordt zelf een kistje gemaakt of beschilderd en er gaat regelmatig een knuffel of foto mee. Betty Heideman werkte jaren in de opvang voor oude en zieke honden. Zij ziet duidelijk een trend in dierenuitvaarten.,,regelmatig overleden er dieren in de opvang. Op internet speurde ik naar mogelijkheden voor een passend afscheid. Ik merkte dat het aanbod van urnen, rouwbegeleiding, boeken en sieraden speciaal voor overleden dieren enorm was. Zondag 2 november organiseert Heideman de eerste Huisdieren beurs van Nederland. Hilde Overtoom van het dierencrematorium hoopt dat de aandacht voor dierenuitvaarten vooral de onwetendheid bij mensen wegneemt.,,na het inslapen laten eigenaren hun huisdier vaak achter bij de dierenarts. Die draagt de verdere zorg. Terwijl de meeste mensen vaak geen idee hebben wat dit inhoudt. Als mensen willen dat een dier gecremeerd wordt, moeten ze dit expliciet aangegeven. Anders wordt het dier afgevoerd voor destructie. Afscheid nemen De individuele crematie van Bobbie heeft veel voor Jolanda Engel- Buck betekend. De urn van Bobbie staat op de kast in de woonkamer naast haar foto, een knuffeltje gemaakt van de blonde, krullende vacht van Bobbie en het bronzen beeldje dat haar moeder van Bobbie maakte.,,ik vond het fijn dat het afscheid van Bobbie met zoveel respect ging. Als het anders was gegaan, had ik er minder vrede mee gehad

3 Het aantal natuurbegraafplaatsen neemt onmiskenbaar toe. In maart maakte Natuurmonumenten bekend tien tot vijftien natuurbegraafplaatsen te willen realiseren. Begin oktober kwam de nieuwe organisatie Natuurbegraafplaatsen van Waarde naar buiten met het bericht zes tot tien natuurbegraafplaatsen te gaan ontwikkelen. Tekst: Léonie de Boer Foto: Natuurbegraafplaats Hillig Meer Natuurbegraven kun je zien als soort symbolische onsterfelijkheid Natuurbegraafplaats Hillig Meer. Begraven in de vrije natuur Er is duidelijk sprake van een trend, zegt Wim van Midwoud, consulent bij de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen (LOB). In 2010 waren er drie natuurbegraafplaatsen in Nederland. Inmiddels zijn dat er veertien.,,nederland volgt hierin Engeland waar de ontwikkeling van natuurbegraven al twintig jaar gaande is. Daar zijn nu zo n 300 natuurbegraafplaatsen. Onsterfelijkheid Waar komt die behoefte om in de natuur te worden begraven vandaan? Volgens Eric Venbrux, hoogleraar en stuurgroeplid van de Funeraire Academie in Tilburg, is toenemend ecologisch bewustzijn de belangrijkste reden.,,mensen willen iets nalaten. Door begraven in de natuur, ga je er als het ware in op. Dat kan je zien als een soort symbolische onsterfelijkheid. Ook het esthetische aspect speelt volgens hem een rol. Natuurbegraafplaatsen zijn vaak mooie plekken. Die hebben een andere uitstraling dan de meer rechttoe rechtaan structuur van traditionele begraafplaatsen. Van Midwoud:,,Weinig mensen stappen fluitend een begraafplaats op. Bij een natuurbegraafplaats is dat anders. Ze liggen in vrij toegankelijke natuurgebieden. Het oogt vriendelijker. De link naar een begraafplaats wordt niet snel gelegd, waardoor het minder zwaar voelt. Natuur centraal Gé Peterink is voorzitter van Branchevereniging Natuurbegraafplaatsen Nederland (BRANA).,,Bij een natuurbegraafplaats staat voorop dat die bijdraagt aan de natuurontwikkeling of het behoud van natuur. Natuurbegraven is onderdeel van het landschap. Een gebied dat vaak meerdere hectaren groot is. Het kan bestaande natuur zijn, maar ook landbouwgrond of een aangelegd bos dat wordt omgevormd tot natuur. Vergeleken met een traditionele begraafplaats zijn er een aantal kenmerkende verschillen. Een natuurgraf is bestemd voor één persoon en wordt niet geruimd. Er is eeuwige grafrust op een natuurbegraafplaats. Overledenen worden in materialen begraven die goed door de natuur kunnen worden opgenomen. Ook mag alleen een boom, struik of biologisch afbreekbare grafsteen de plek markeren. Alternatief Peterink is overtuigd dat natuurbegraven een serieus alternatief is voor cremeren.,,na de crematie blijft de vraag: wat gebeurt er met de as? Op een natuurbegraafplaats mag deze in een graf worden uitgestrooid of in een urn worden begraven. Zo blijft er voor nabestaanden een plek om naar toe te gaan. Ook worden zij niet belast met de zorg en kosten voor grafonderhoud, die zijn bij natuurbegraven bij de prijs inbegrepen. Van Midwoud verwacht dat ook reguliere begraafplaatsen de stijging van natuurbegraafplaatsen gaan merken.,,om tegemoet te komen aan de wens naar een meer natuurlijke sfeer, zullen meer beheerders een natuurbegraafhoek op hun begraafplaatsen gaan creeren. In de buurt De huidige natuurbegraafplaatsen liggen in het oosten en zuiden van Nederland. Van Midwoud:,,In de omgeving van Alkmaar zijn plannen om een natuurbegraafplaats aan te leggen en ook in duingebieden zijn er initiatieven om uit te zoeken welke mogelijkheden er zijn. Maar vooralsnog zijn er geen concrete plannen. Meer informatie:

4 Op de uitvaartbeurs, die 26 oktober in Amsterdam plaatsvindt, kunnen bezoekers kennismaken met wat er vandaag de dag zoal mogelijk is bij een uitvaart. En dat is heel veel als je kijkt naar circa vijftig bedrijven die zich dan presenteren en de laatste trends in uitvaartverzorging en rouwverwerking tonen. Foto s: PR beurs Leven & Sterven Wat te denken van (graf)kisten met liefde? Het inpakken van een afscheidskoffer? Of handgemaakte lijkwades van vervilte wol en handgeschilderde zijde voor een persoonlijk afscheid? Begraafplaats & crematorium Westerveld gaat in op de vraag die iedereen zich op een zeker moment stelt: begraven of cremeren? Diverse gerenommeerde organisaties tonen op de beurs de mogelijkheden op uitvaartgebied. Ook als het gaat om herdenken en herinneren zijn uitgebreide mogelijkheden. Zo maakt Urn Atelier Vergouw bijzondere keramische herdenkingsobjecten. Waarom de overledene herdenken in losse volgwagens als u verdriet kunt delen in een heuse uitvaartbus? Wat moet u regelen wanneer een dierbare overlijdt in het buitenland? Vragen hierover kunt u stellen aan Repatriëring Service Nederland. Kunstzinnige grafmonumenten, geïnspireerd door de traditie van de Japanse tuinkunst; Peter van Lune van Seigan Grafontwerp laat zien hoe. Eyecatchers zijn ook de prachtige en unieke handbeschilderde kisten van Hans Denijs. Medium Karin Zentveldt, columniste van Vrij, legt op de beurs contact met gene zijde door middel van fotoreadings. Belangrijk onderdeel van de Leven & Sterven vormen lezingen. Zo geeft Confidente uit Amstelveen een lezing met als titel de erfenis, een lastig onderwerp. Er wordt ingegaan op de praktische zaken van een erfenis. Leven = Sterven: een positieve kijk op de dood is de titel van de presentatie die uitvaartverzorging Mea Volta geeft. Spreker Chris Beekman neemt de bezoekers terug in de tijd toen de dood nog dagelijks zichtbaar was tot in het heden waar we het sterven nauwelijks van dichtbij meemaken. De derde lezing wordt verzorgd door uitvaartspreker Bram van der Zijden. Hij gaat in op uitvaarten en de kracht van het leven. Bezoekers van een uitvaartbeurs. Laatste trends in verzorging en rouwverwerking beurs De uitvaartbeurs in Amsterdam vindt zondag 26 oktober plaats van 10 tot uur in het hoofdkantoor van TMG aan de Basisweg 30 in Amsterdam. De toegang is gratis. Op zondag 16 november zal ook een uitvaartbeurs gehouden worden in Hillegom en op een bijzondere locatie: in het Ford museum. Meer informatie: Kist Petronella Kist Boswitje Bios urn Urn handgemaakt Waterurn: as voor twee overledenen Kist van boomschors Draagbaar Afscheidsdeken De aaibare kist Grafkistenmaker Radboud Spruit wilde een kist maken die niet eng zou zijn.,,ik geloof in de kracht van eenvoud en wil dat een kist juist aantrekt in plaats van afstoot. Mensen moeten hun overleden dierbare er zelf in durven leggen. In zijn Utrechtse atelier maakt Spruit met de hand verschillende type kisten. Kist Petronella is van ongelakt populieren hout en heeft bolle deksel die zacht aanvoelt. Ook voor kinderen heeft hij kistjes zoals Boswitje. Een eivormige kleine kist dat uitnodigt gevoeld en gedragen te worden. Prijs afhankelijk van model en formaat. Verder als boom De Spaanse kunstenaar Martín Azúa en ontwerper Gerard Moliné ontwikkelden samen een bijzondere urn: de Bios urn. De gedachte is ontstaan vanuit het idee voort te leven na de dood. De urn is gemaakt van biologisch afbreekbare kokosnootschil en gevuld met samengeperst veen. In het midden van de beker zit een zaadje van een boom of plant naar keuze. De Bios urn wordt gevuld met de as die als compost fungeert voor het ontkiemen van het zaadje. De urn kan worden geplant en het leven gaat voort in de groei van een grote eikenboom of geurende rozenstruik. Prijs: 90 euro. of Nieuw leven Welk ritueel biedt troost in rouw? Drie ontwerpers vormen samen RouwKracht. Ze bedachten drie concepten: NieuwLeven, VoortLeven en LatenLeven. Het eerste concept is inmiddels gerealiseerd. Ontwerpster Ardie van Bommel:,,De NieuwLeven urn is zo groot als een stevige appel en gemaakt van porselein. Dit materiaal neemt direct je warmte over. Mensen houden m graag vast. Door het formaat is de urn geschikt om as te verdelen of om een gedeelte in te bewaren. Het moment van laten gaan bepalen mensen zelf door de urn te ontkurken en de as te verspreiden. Wanneer de as wordt meegenomen door de wind, opent de urn zich voor nieuw leven. RouwKracht NieuwLeven urn - handgemaakt, mat wit porselein, Ø 9 cm x h 10 cm, inhoud 300 ml., incl. WensKracht flesje voor een persoonlijke boodschap. Prijs: 159 euro Waterurn De waterurn is een grote bronzen bol die regenwater doorlaat. In de urn is plaats voor de as van twee overledenen. Als de urn openstaat, zorgt een speciaal doseersysteem dat het regenwater de as gelijkmatig afvoert. Het duurt gemiddeld tien jaar voor de as volledig aan de aarde is afgegeven. Directeur Jos Weijs:,,Vaak wordt de waterurn in de eigen tuin geplaatst, maar de urn kan ook op een begraafplaats of urnenveld worden geplaatst. Mochten mensen de waterurn na verloop van tijd willen verplaatsen, is dit mogelijk. De waterurn kan worden voorzien van een inscriptie. Waterurn Ø 40 cm, prijs: 1995 euro. Kist met liefde,,ik ben niet doodgewoon, dus ik wil geen doorsnee kist. Aldus de eerste opdrachtgever van Lesley Kraaijeveld vijf jaar geleden. De vrouw wilde een kist die paste bij haar persoonlijkheid. En dat lukte. Kraaijeveld:,,Doodgaan is een belangrijke gebeurtenis. Tijdens het definitieve afscheid zien nabestaanden alleen de kist. Die moet mooi zijn en het karakter van hun dierbare weerspiegelen. Elke kist die Kraaijeveld maakt, is uniek. Ze gebruikt natuurlijke materialen als boomschors of bananenbladeren, maar ook zijde, pauwenveren en andere accessoires. Prijs vanaf 600 euro. Afhankelijk van keuze accessoires maximaal 2000 euro. Baar en deken Begraven hoeft niet in een kist. Een draagbaar van gevlochten wilgentenen is een eenvoudige en natuurlijke mogelijkheid. Volledig gemaakt van Hollands snoeihout. Kunstenares Nora van Klingeren van Stof tot Stof maakt afscheidsdekens van zachte, vervilte merino wol waarin het lichaam gewikkeld kan worden. De wade bestaat uit drie delen: een buitendeken, sjaal en binnenhoes. Er is keuze uit afscheidsdekens in verschillende kleuren en afmetingen, maar specifieke opdrachten zijn ook mogelijk. Van Klingeren:,,Ik maak altijd twee dekens. Kunnen mensen kiezen. Mooi is dat nabestaanden de sjaal aandenken bewaren. Draagbaar: 2.00 x 0.60 m (120 kg.), andere maten zijn mogelijk. Prijs: 330 euro Afscheidsdeken: 2 x 3 m, incl. sjaal (2 x 0,8 m.) en binnenhoes vanaf 400 euro. en

5 Afhankelijk van iemands wensen, kost een uitvaart zomaar zeven, achtduizend euro. Een fors bedrag dat je niet zomaar van de bankrekening haalt of waarmee je nabestaanden wilt opzadelen. Dan is de uitvaartverzekering een uitkomst. Zeventig procent van de huishoudens heeft er eentje afgesloten. Maar welk type kun je het beste kiezen? En betaal je niet te veel premie? Tekst: Ed Brouwer Illustratie: EduArt Verzekeraar biedt keuze uit zak geld en all-in verzorgd Goed verzekerd naar de finale Het is met uitvaartverzekeringen net zo als met veel andere verzekeringen: je hebt ze niet nodig als er genoeg geld op je rekening staat of wanneer je een spaardeposito hebt afgesloten om daarvan je begrafenis of crematie te betalen. Maar zelfs als je geld genoeg hebt, is het de vraag of je dat moet gebruiken. Met de huidige lage rentestand groeit vermogen nauwelijks meer, als het al niet krimpt door de vermogensrendementsheffing. In veel situaties is het verstandiger om een uitvaartverzekering af te sluiten. Hoe eerder je dat doet, hoe bescheidener de premie. Ouders doen er verstandig aan hun pasgeborene meteen mee te nemen in hun eigen uitvaartverzekering. Bij verschillende verzekeraars zijn kinderen tot hun achttiende jaar gratis of met korting meeverzekerd met de ouders. Aan premie ben je een paar tientjes op jaarbasis kwijt. Dat kan tot honderden euro s oplopen wanneer je lang met afsluiten wacht. Stap je op latere leeftijd in, dan kan de maandelijkse premie een flinke hap uit je budget nemen. Soms is het verstandig een koopsom-uitvaartverzekering te nemen, waarmee je in een keer premiebetaling afkoopt. Soorten polissen Wat veel mensen lastig vinden aan uitvaartverzekeringen, is het maken van een keuze uit de soorten die er zijn: de naturapakketpolis, de naturabedragpolis en de sommenpolis. De naturapakketpolis verzekert je van een eenvoudige, maar nette uitvaart via een vaste uitvaartverzorger. Wie dat aanspreekt moet wel bedenken, dat afhankelijk van de wensen van nabestaanden kosten als bloemen op de kist, een extra volgauto of een grafsteen niet altijd zijn gedekt. Daarnaast is er de naturabedragpolis, die een bedrag tot maximaal de verzekerde som uitkeert welke uitsluitend kan worden besteed aan de uitvaart en wat daarmee te maken heeft. De derde mogelijkheid, de sommenpolis, keert een vast bedrag uit dat nabestaanden vrijelijk kunnen besteden. De hoogte van het bedrag dat je wilt verzekeren, hangt af van de keuze tussen begraven en cremeren en de vraag hoe sober of stijlvol de uitvaart moet of mag zijn. Voor uitvaartverzekeringen kun je terecht bij gespecialiseerde uitvaartverzekeraars als Dela, Monuta, Nuvema, PC Hooft en Yarden, maar ook bij brede verzekeraars als Reaal, Univé, Klaverblad en banken als ABN Amro en Rabo. In de test die de Consumentenbond begin dit jaar hield, kregen de naturapakketten van Dela en PC Hooft de meeste plusjes, bij de naturabedragpolis en de sommenpolis was dat Klaverblad. Prijsvergelijkers Op internet buitelen de prijsvergelijkers van uitvaartverzekeringen over elkaar heen. verzekeringenvergelijken.com, uitvaartverzekering-vergelijk.com, vergelijkdirect.com, geencentteveel.nl, 123geldzaken.nl en uiteraard ook independer.nl. Deze heeft - evenals andere spelers in deze markt - een handige calculator op de site (goo.gl/fh9rhs) waarmee je de kosten berekent van je uitvaart. Daarna kun je zoeken naar een verzekeraar die aan dat bedrag een acceptabele premie koppelt. Let er daarbij op of een verzekering waardevast is en het verzekerde bedrag dus meestijgt met de prijsontwikkeling, zonder dat de premie omhoog steeds omhoog moet. Ook belangrijk is de vraag of nabestaanden vrij zijn in het kiezen van een uitvaartverzorger. Vergelijk ook welke advies- en distributiekosten (administratiekosten) aan het afsluiten zijn verbonden. Wordt de druk van de maandelijkse premie te hoog, dan is het vaak mogelijk een verzekering premievrij te maken. Je hoeft dan geen premie meer te betalen, maar het gevolg is wel dat het eindbedrag voor de uitvaart lager wordt.