Portfolio van januari 2014 tot augustus 2015 Kenniscentrum Creating 010

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Portfolio van januari 2014 tot augustus 2015 Kenniscentrum Creating 010"

Transcriptie

1 Portfolio van januari 2014 tot augustus 2015 Kenniscentrum Creating 010

2 We re Creating 010 Portfolio van januari 2014 tot augustus 2015 Kenniscentrum Creating 010

3

4 In het Nederlandse debat over creatieve industrie en cultuur komt de verbondenheid van kunst, design, media en technologie de laatste jaren pregnant naar voren. Creating 010 bestaat juist vanwege de productieve combinatie van al deze velden. Het is een van de vijf kenniscentra van Hogeschool Rotterdam, naast Zorginnovatie, Duurzame Havenstad, Talentontwikkeling en Innovatief Ondernemerschap. Binnen Creating 010 doen we praktijkgericht onderzoek gericht op de creatieve industrie, in het bijzonder design, media-ict en kunsten, met als doel nieuwe impulsen te geven aan het onderwijs van onze Hogeschool. Hiervoor werken we vooral samen met het Instituut voor Communicatie, Media en Informatietechnologie (CMI) en de Willem de Kooning Academie (WdKA). Onze lectoren vormen met docentonderzoekers de ruggengraat van het Kenniscentrum. Samen doen ze onderzoek naar de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van communicatie, technologie, cultuur en design én zorgen ervoor dat deze kennis in het onderwijs landt. Daarmee leveren ze ook een bijdrage aan kennisontwikkeling in vak en wetenschap en aan de ontwikkeling van de creatieve sector in én buiten Rotterdam. Steeds vaker laten we zien dat creatieve professionals en bedrijven een cruciale rol spelen in nieuwe ontwikkelingen in de samenleving en kunnen helpen bedrijven en organisaties te vernieuwen. De creatieve industrie functioneert als vliegwiel voor allerlei vormen van innovatie. Daarom werken we graag en vaak in netwerken, binnen Hogeschool Rotterdam en daarbuiten, in stad, land en internationaal, met overheid, bedrijfsleven en non-profits en met andere kennisinstellingen. 06 Inleiding Rutten & Cramer

5 Met deze publicatie laten we zien wat we in de periode van januari 2014 tot en met eind juli 2015 hebben gedaan. Allereerst geven we een indruk hoe Creating 010 actief is in het onderwijs van Hogeschool Rotterdam, door - in afstemming met de onderwijsinstituten - onderwijs te ontwikkelen en te verzorgen én door het ontwikkelen van kennis, tools en werkmethodes die ingezet worden voor het opleiden van goed toegeruste, kritisch reflecterende professionals. Daarna laten we een aantal onderzoeksprojecten zien die een goede indruk geven van onze thema s, werkwijze en resultaten. Vervolgens belichten we een bijzonder aspect van onze portfolio: events. We geloven sterk in de kracht van ontmoeting, uitwisseling en samenwerking. Daarom organiseert Creating 010 jaarlijks een aantal evenementen die dienen voor het delen van kennis en tegelijkertijd ook het creëren ervan bijvoorbeeld door het concreet maken van nieuwe diensten en concepten. Vervolgens komt de wijze waarop we vorm geven aan onze bijdrage aan vak en wetenschap aan de orde. We belichten enkele van onze eigen publicaties en laten zien hoe we bijdragen leveren aan de ontwikkeling van vak en wetenschap door publicaties in journals, proceedings en in boeken. Het laatste hoofdstuk geeft een indruk van de wijze waarop onze experts in het openbare debat, vaak op verzoek van derde partijen, de schijnwerpers opzoeken en op die wijze de ontwikkelde kennis en inzichten concreet maken voor een publiek. We danken iedereen die het voor ons mogelijk maak om dit mooie werk te verrichten en maken u graag onderdeel van ons (net)werk. Florian Cramer (programmadirecteur Creating 010 t/m 31 maart 2015) Paul Rutten (programmadirecteur Creating 010 vanaf 1 april 2015) 07 Inleiding Rutten & Cramer 08 Inleiding

6 Inhoudsopgave Inleiding 1 Onderwijs Inleiding Publicaties Inleiding From Print to E-books Kracht van Verbeelding 15 Politics of Craft 72 A stake in the Unknown 17 Making for Professionals 73 Participatory Prototyping 19 HP CMI & Studium Generale 74 Research Skills 21 Stadslab 75 As If Time Could Talk 23 Minor Critical Studies 76 Sociable Smart Cities 25 Overige projecten 77 Onderzoeken en ontwerpen 78 De creatieve economie 28 2 Onderzoek 79 What is Post-Digital? 30 Inleiding 31 CyberDew 80 5 In de spotlight 34 Retailinnovatie Rotterdam 82 Inleiding 35 WdKA maakt het verschil 83 Big Data 38 Serious Gaming Rotterdam 84 Post Digital 39 Predictive analysis 85 3D Printen & Open Design 42 Dutch fashion 86 Toekomst van het warenhuis 43 Hybrid Publishing Toolkit 87 New Business Models 45 Overige projecten 88 Bijlagen 50 Are you Creating 010? 90 Medewerkers 91 Literatuurlijst 52 3 Events 54 Inleiding 56 GovJam 2014, IoTdag 2014, No Humans Involved 61 Off the Press 63 The Laugther of Things 09 Inhoudsopgave 10 Inhoudsopgave

7 Onderwijs

8 van Politics of Craft tot Curriculumcommissie WdKA Creating 010 introduceert actuele thema s en nieuwe methoden in het onderwijs Een van de belangrijkste redenen waarom er binnen Hogeschool Rotterdam onderzoek wordt verricht is verbeteren van het onderwijs. Daartoe ontwikkelt Creating 010 nieuwe kennis, meestal samen met docenten en studenten. Ook zijn onze lectoren en medewerkers actief in het curriculum. Ze werken meestal binnen bachelor opleidingen, maar soms ook in de masters. Daarbij dragen ze niet alleen thematisch bij aan vernieuwing van het onderwijs, maar ook aan de gebruikte methoden voor kennisontwikkeling bij aankomende professionals. Hierna volgt een aantal treffende voorbeelden van hoe Creating 010 bijdraagt aan de opleiding van hoogwaardige creatieve professionals door het onderwijsinstituut Communicatie, Media en Informatietechnologie, bij de Willem de Kooning Academie, Communicatie en het Piet Zwart Instituut. 14 Onderwijs Inleiding

9 Instituut: WdKA en Piet Zwart Instituut Medewerker: Florian Cramer Looptijd: maart juni 2015 Partners: V2_ Institute for the Unstable Media Politics of Craft Politics of Craft was een drie maanden durend thematisch project voor de internationale groep van eerstejaars studenten van de Master Media Design & Communication van het Piet Zwart Instituut. Het project werd bedacht en begeleid door lector Florian Cramer. Het Piet Zwart Instituut herbergt de masteropleidingen van de Willem de Kooning Academie. In dit project onderzochten de masterstudenten de huidige renaissance van ambacht en ambachtelijkheid in design en alledaagse cultuur, onder meer naar aanleiding van de ideeën van de socioloog Richard Sennett. Daarbij bestudeerden ze de tekst News from Nowhere van William Morris, de medeoprichter van de Engelse Arts and Crafts-beweging in de 19e eeuw. In deze opvallend actuele tekst bekritiseert Morris het proces van globalisering dat zowel producten als producenten uniform en uitwisselbaar maakt. Het project werd afgesloten met een meerdaagse expositie bij het Rotterdamse V2_ Institute for the Unstable Media. Resultaat Veertien studenten van de Master Media Design & Communication van het Piet Zwart Instituut namen deel aan een thematisch project dat de actuele opleving in ambacht binnen actueel design onderzocht. Het resulteerde onder meer in een expositie bij V2_ en een lezingenreeks. De elf door de studenten vervaardigde media-installaties die in V2_ werden tentoongesteld, refereerden allemaal aan de ideeën van Morris. Op een losse, experimentele manier gaven ze vorm aan geactualiseerde toepassingen van zijn kritiek. Twee studenten gaven dit project een vervolg in hun afstudeerproject. Aan de expositie was een programma met lezingen en discussies verbonden. 15 Onderwijs Politics of Craft 16

10 Instituut: CMI Looptijd: september 2014 februari 2015 Medewerkers: Leo Remijn, Peter van Waart, Justien Marseille, Eva Visser, Manon Mostert-Van der Sar en Peter Troxler Partners: Gemeente Rotterdam Making for Professionals Resultaat Aan de Minor+ Making for Professionals namen studenten van verschillende opleidingen binnen Hogeschool Rotterdam deel: Communicatie en Multimedia Design, Communicatie Digitale Media, Mediatechnologie, Civiele Techniek en Gezondheidszorgtechnologie. Ze ontwikkelden in samenwerking met buurtbewoners geavanceerde toepassingen voor het leven van alledag. De democratisering van designtechnologie en de toenemende personalisatie van productiemethoden zorgen voor snelle veranderingen in de ontwikkeling en de toegankelijkheid van technieken, goederen en diensten. Het doel van deze cursus was vierdejaars (honours)studenten te leren, met gebruikmaking van technieken uit digital manufacturing, nieuwe ideeën en toepassingen voor hun eigen vakgebied en voor gebruikers te ontwikkelen. De inzet van nieuwe technologieën als hulpmiddel voor de dagelijkse beroepspraktijk stond centraal. Studenten van verschillende studierichtingen werden daarom aangemoedigd en in staat gesteld moderne technologie te gebruiken voor hun ideeën, deze toe te passen in de alledaagse werkelijkheid en prototypes te testen en daarna te verbeteren. De studenten werkten voor deze Minor+ vanuit een locatie in de Middellandstraat in Rotterdam West, die in samenwerking met de Gemeente Rotterdam ter beschikking kwam. Daar werd een smart Pop-up store ingericht, waar mensen uit de wijk konden samenkomen en met studenten aan de slag gingen. De studenten ontwikkelden en realiseerden onder meer een smart voetbaltafel, een interactieve knuffelbeer, een interactief stoepbord, de (eerste) wijk3d-printer en een participatiekit voor het delen van data Onderwijs Making for Professionals

11 Instituut: CMI Looptijd: september 2014 augustus 2015 Medewerkers: Eva Visser, Justien Marseille, Paul Rutten, Peter Troxler, Jan Kroon, Peter van Waart, Leo Remijn, Komala Mazerant-Dubois en René Slootweg en Studium Generale CMI Het honoursprogramma biedt excellente studenten extra uitdagingen en ondersteunt hen bij het ontwikkelen van de bijzondere competenties en skills die passen bij het profiel van een geavanceerde en innovatieve professional. Het programma bestond uit persoonlijke coaching, het bijwonen van Studium Generale-lezingen (dit maal over paradigm shifts) en intensief cursorisch onderwijs (close readings). Alle deelnemers kregen maandelijks één op één begeleiding door een van de hoofddocenten die hen adviseerde over hun specifieke ontwikkelingstraject en ondersteunde bij het ontwerpen van hun afstudeerproject. Binnen het Studium Generale programma werden de volgende voordrachten aangeboden: Peter Troxler, Lector Revolutie in de Maakindustrie: Anomaly, Crisis, Revolution; Paul Rutten, Lector Creative Business: Vormen wij de Media of vormen de Media ons?; Peter van Waart, hoofddocent CMD: Het Internet van Dwingen: Wat het Internet of Things ons laat denken en doen; Jan Kroon, hoofddocent Informatica: We are all in this Together. De overgang naar de sharing economy en rol van ICT. Na iedere lezing was er een close reading-sessie, waarin de spreker samen met de studenten een tekst besprak die bij de lezing aansloot. Tijdens het laatste semester maakten de honoursstudenten gezamenlijk een publicatie over de meerwaarde van het programma voor hun persoonlijke en professionele ontwikkeling. In dit emagazine werden onder andere de beste essays van studenten opgenomen. Resultaat Achttien studenten Communicatie, Media en Informatietechnologie namen deel aan het honoursprogramma CMI en maakten als onderdeel daarvan een emagazine met hun belangrijkste bevindingen tijdens de cursus. De Studium Generalelezingen bedienden, naast de deelnemers aan het programma, een groot publiek van studenten en docenten van verschillende opleidingen. 19 Onderwijs Studium Generale 20

12 Resultaat Honderden studenten van de meest uiteenlopende opleidingen gebruiken jaarlijks het Stadslab als werk-, ontmoetings- en inspiratieplek. Daaruit ontstaan soms spraakmakende cross-over projecten zoals 'Fashion on Brainwaves' van Jasna Rokegem, winnaar van de tweede prijs van de Hogeschool Rotterdam Bachelor Award. Instituut: CMI Looptijd: Continue Medewerkers: Peter Troxler, Manon Mostert-van der Sar en Leo Remijn Stadslab Het Stadslab van Hogeschool Rotterdam is een prototyping- en experimenteerplek voor uiteenlopende cursussen van de opleidingen Technische Informatica, Mediatechnologie en Communicatie en Multimedia Design. Het fungeert bovendien als laboratorium van het lectoraat De Revolutie van de Maakindustrie van lector Peter Troxler. Diens lectoraat is een samenwerkingsverband van Kenniscentrum Creating 010 en Kenniscentrum Duurzame Havenstad. Daarnaast faciliteert en ondersteunt het Stadslab de vertaling van praktijkvragen van gebruikers naar onderzoeksvragen die dienen als input voor het onderwijs. Het Stadslab is daarmee steeds meer een touch point waar onderzoek en onderwijs elkaar ontmoeten en waar nieuwe leergemeenschappen van docenten ontstaan op basis van nieuwe ontwikkelde methodieken, technologieën en toepassingen. Die leiden weer tot onderwijsinitiatieven binnen het Stadslab, binnen Hogeschool Rotterdam en daarbuiten. Creating 010 zet binnen het Stadslab onder andere in op de ontwikkeling van nieuw onderwijsaanbod binnen het hoger beroepsonderwijs. Ook functioneert het lab als plaats voor onderzoek naar en ontwikkeling van innovatie van het basis- en voortgezet onderwijs. De nadruk ligt daarbij op makerschap, creativiteit en technologie. Het Stadslab is een co-productie van het onderwijsinstituut Communicatie, Media en Informatietechnologie en Kenniscentrum Creating 010. Binnen Rotterdam ontstaan steeds meer makerspaces en platformen voor individuele en collectieve innovatie, zoals Roffab, Made in 4Havens, RDM Makerspace en Het Lab van Lyceum Rotterdam. Creating 010 is actief in het stedelijke netwerk van deze initiatieven. Het Stadslab profileert zich binnen dit netwerk door de focus op de thema s meten (sensorlab), weten (open data) en doen (fablab) Onderwijs Stadslab

13 Instituut: WdKA Medewerker: Florian Cramer Looptijd: september 2014 januari 2015 Partners: Witte de With Center of Contemporary Art Minor Critical Studies De vijftig deelnemende studenten werden tijdens deze minor gestimuleerd om hun persoonlijke visie op de sociale betekenis van kunst verder te ontwikkelen. Om hun eigen creatieve praktijk te verdiepen, onderzochten ze de centrale concepten en traditie van de kritische theorie. Voor dit onderwijsproject namen de studenten deel aan een reeks publieke Read-Ins en debatten in het Rotterdamse Witte de With, die ze deels zelf organiseerden. Daarbij stond het begrip emancipatie centraal. Doel was een heronderzoek van dit concept zoals gedefinieerd binnen het modernisme, vanuit een hedendaags sociaal, cultureel en intellectueel perspectief. Is emancipatie nog steeds een term die zich leent voor kritische reflectie op onze hedendaagse maatschappij, om ons een alternatieve toekomst voor te kunnen stellen? Thema en aanpak waren geïnspireerd door Ernesto Laclau s boek Emancipation(s). In zijn reeks controversiële essays werkt deze invloedrijke Argentijnse politieke theoreticus zijn idee van een radicale democratie uit op basis van een permanente strijd om de macht. Resultaat De studenten stelden zelfstandig een programma voor Witte de With Center of Contemporary Art samen en organiseerden in dat kader drie publieke lezingen over actuele vraagstukken van politiek, participatie en cultuur. De lezingen werden gevolgd door een publiek debat in de parlementaire stijl waaraan studenten en bezoekers van dit publieke evenement deelnamen Onderwijs Minor Critical Studies 24

14 PLG (professionele leergemeenschap) Make & Design Tien docenten uit het voortgezet onderwijs ontwikkelden binnen dit project, met medewerkers van Creating 010, bouwstenen voor nieuw technisch onderwijs in vakken als natuur, leven, technologie, onderzoek en ontwerp, natuurkunde en informatica. De professionele leergemeenschap kreeg de vorm van een labroute. Steeds legt een onderzoeker, maker of ontwerper in een ander lab uit op welke manier er daar gewerkt wordt. Deelnemers vertalen dit naar hun eigen onderwijspraktijk en ontwikkelen daarvoor nieuw lesmateriaal bijvoorbeeld het ontwerpen van een bordspel in 3D of defecte huishoudapparaten uit elkaar halen om een nieuw apparaat te maken. De lessen bieden aanknopingspunten voor innovatie in het onderwijs en voor een samenwerking met de lerarenopleidingen van Hogeschool Rotterdam. De PLG Make & Design is vast onderdeel geworden van het professionaliseringsprogramma van Bètasteunpunt Zuid-Holland. Op basis van de PLG Make & Design voor het voortgezet onderwijs is een format ontwikkeld voor het basisonderwijs. FabLab Keuzevak In het FabLab keuzevak leren studenten digitaal aangestuurde machines in het FabLab te bedienen en zelfstandig te gebruiken. Zo kunnen ze de mogelijkheden ervan voor hun eigen vakgebied verkennen en leren ze de methode van rapid prototyping via zogenaamd agile management. Ongeveer 270 studenten hebben in deze periode deelgenomen aan het keuzevak FabLab. Vanwege het succes van dit keuzevak is het opgesplitst in twee aparte modules, Smart Objects en Making, met ieder hun eigen focus. Binnen Smart Objects ontwikkelen studenten prototypes die een bepaalde vorm van interactiviteit bevatten ze kunnen via sensoren signalen uit de buitenwereld ontvangen zoals geluid of beweging. Via zogenaamde actuatoren kunnen ze dan handelingen uitvoeren, zoals het licht aan of uitzetten of een Twitter bericht versturen. In de cursus Making duiken de studenten dieper in de wereld van digital manufacturing, zoals 3D printen en lasersnijden, en leren ze driedimensionale objecten te ontwikkelen en te bouwen met uiteenlopende materialen en technieken. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om press-fit verbindingen of lasergesneden patronen om hout flexibel te maken. Betekenisvol Ontwerpen in de Stad In de huidige stedelijke context komen mensen steeds meer in contact met interactieve, digitale technologie. In dit programma, dat in de voorbije jaren ressorteerde onder de onderzoekslijn Human-Centered ICT, wordt gestreefd naar de maximalisatie van de waarde van technologie voor gebruikers. Dat wordt bereikt door het verrichten van onderzoek en de kennis te gebruiken binnen het onderwijs. Zo wordt de ontwikkelde kennis ingezet in de vakken in het tweede studiejaar waarin studenten nieuwe toepassingen ontwerpen in diverse minoren binnen het onderwijsinstituut Communicatie, Media en Informatietechnologie. Onderzoek en onderwijs kwamen samen binnen workshops en evenementen met studenten, docenten en externe partijen, zoals designjams, hackathons en wijklabs die Creating 010 organiseerde in 2014 en AppLab 010 AppLab010 is een kenniswerkplaats rond het thema Sociable Smart Cities. Het Smart Cities concept wordt snel geassocieerd met een top down aanpak voor kwantificeerbare en controleerbare datastromen. Er is echter pas echt sprake van een slimme stad of een slimme samenleving wanneer er meer-weg-communicatie tussen overheid, bedrijfsleven, kennisinstellingen en burgers plaatsvindt. Studenten en docenten uit alle opleidingen dragen hieraan bij in projecten die samen met bewoners, bedrijven en beleidsmakers uit de stad uitgevoerd worden. Reële sociaal-maatschappelijke vraagstukken uit de stad vormen de basis voor deze samenwerking. In de AppLab010 aanpak staan design research en designthinking centraal. De stakeholders worden in het ontwerp- en maakproces betrokken via co-design en co-creatie sessies waar ze hands-on met een vraagstuk aan de slag gaan. Tegelijkertijd onderzoeken docenten de relevantie van deze co-design co-creatie sessies voor onderwijsvernieuwing. Meer dan vijfhonderd studenten hebben inmiddels deelgenomen aan AppLab010-projecten. Instituut: CMI Looptijd: februari 2014 juni 2014 Medewerkers: Peter Troxler, Manon Mostert-Van der Sar Partners: Bétasteunpunt Zuid-Holland (Martin Bruggink); Stadslab Rotterdam, Betafactory Delft, RDM Makerspace, Science Center De Populier (FabKlas), Spark Design Rotterdam Instituut: CMI Looptijd: september 2014 september 2015 Medewerkers: Peter Troxler, Manon Mostert-Van der Sar, Leo Remijn Instituut: CMI Looptijd: Vanaf 2008 continue Medewerkers: Peter van Waart, Ingrid Mulder Partners: Gemeente Rotterdam, Rotterdam CS, Almende, DCMR, Havenlab (Leon Gommans) en anderen Instituut: CMI in samenwerking met andere onderwijsinstituten binnen Hogeschool Rotterdam Looptijd: Continue Medewerkers: Tim Fleumer, Ingrid Mulder Derde geldstroom: Innovatiemiddelen HR 25 Onderwijs Overige projecten 26 Onderwijs Overige projecten

15 Curriculumcommissie WdKA De lectoren Florian Cramer en Nana Adusei-Poku werkten samen met de curriculumcommissie van de Willem de Kooning Academie aan een kritische review van de keuze-onderwijsmodules in het derde studiejaar van alle bacheloropleidingen. Met het nieuwe, interdisciplinaire curriculum werd het keuzeonderwijs radicaal vernieuwd en van nieuwe thema's voorzien. De studie van gevestigde kunst- en designdisciplines is vervangen door interdisciplinaire projectstudie gericht op de artistieke, maatschappelijke of commerciële ontwikkeling van studenten tot creatieven professionals. In het studiejaar 2013/14 was deze curriculaire hervorming voor het vierde bachelor-studiejaar ontwikkeld en geïmplementeerd. Met de kritische review en goedkeuring van het nieuwe curriculum voor het derde studiejaar heeft de WdKA haar doel bereikt om de gehele tweede helft van de bachelorstudie interdisciplinair vorm te geven. Sinds september 2014 studeren WdKAbachelorstudenten ook in hun derde studie haar in het nieuwe interdisciplinaire, projectgeoriënteerde curriculum. Instituut: WdKA Starttijd: januari 2014 Medewerkers: Florian Cramer, Nana Adusei-Poku 27 Onderwijs Overige projecten Onderzoek

16 van CyberDew tot BOX: Centrale Kennisplek In de onderzoeksprojecten van Creating 010 draait het om innovatie door samenwerking Kennisontwikkeling binnen Creating 010 vindt op verschillende manieren plaats. Het is een proces dat permanent doorgaat in de interactie met het werkveld, met collega-onderzoekers binnen en buiten Hogeschool Rotterdam en met professionals. Het grootste deel van het praktijkgericht onderzoek vindt plaats in het georganiseerde verband van projecten. Daarin staat innovatie centraal. We helpen mee nieuwe kennis te ontwikkelen en die op een succesvolle manier toe te passen, bijvoorbeeld in het maatschappelijke veld, de cultuurwereld, bij de overheid en in het bedrijfsleven, in het bijzonder binnen het midden- en kleinbedrijf. Het volgende hoofdstuk geeft een overzicht van belangwekkende projecten die treffend illustreren op welk soort thema s en in welke verbanden Creating 010 onderzoek verricht. 30 Onderzoek Inleiding

17 Instituut: CMI Looptijd: juli 2013 januari 2015 Medewerkers: Sunil Choenni, Mortaza Shoae Bargh, Luc de Zeeuw en Nathalie Stembert Partners: Thales SecurITy Nederland, Thales Research and Technology Delft, Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatie Centrum (WODC) van het Ministerie van Veiligheid en Justitie Externe financiëring: Innovatieprogramma Small Business Innovation Research CyberDew In 2013 en 2014 was Creating 010 consortiumpartner in een omvangrijk onderzoek naar de veiligheid van computers en het internet. Creating 010 werkte in het project CyberDew samen met Thales en het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het Nederlandse Ministerie van Veiligheid en Justitie. Het onderzoek richtte zich op de aanpak van internet malware, zoals virussen, die steeds doelgerichter wordt ingezet voor georganiseerde criminaliteit en economische en politieke spionage. Malware is in feite een moving target dat bovendien constant evolueert om op die wijze de meest actuele versies van bestaande computerveiligheidssystemen te omzeilen. Grootschalige en langdurige aanvallen zijn daardoor steeds subtieler en blijven meestal onder de radar van de huidige malware-analysesystemen. De in het project ontwikkelde methoden helpen mee om deze aanvallen zichtbaar te maken. Het onderzoek werd uitgevoerd in nauwe samenwerking met de informaticaopleidingen van Hogeschool Rotterdam. Het project kende ook een designkant. Docentonderzoekers en studenten van de opleiding Mediatechnologie onderzochten hoe de gebruikersinterface van -software zo vormgegeven kan worden dat gewone computergebruikers gemakkelijker kunnen zien of inkomende met malware is besmet. Het onderwerp cybersecurity is inmiddels een structureel onderdeel van de informatica-curricula van Hogeschool Rotterdam. Resultaat Het project resulteerde in het rapport CyberDEW: A Distributed Early Warning System for Cyber Security, een wetenschappelijke publicatie en enkele afstudeerstages bij Hogeschool Rotterdam. 31 Onderzoek CyberDew 32

18 Instituut: WdKA, CMI, Small Business en Retail Management Looptijd: 1 juli januari 2018 Medewerkers: Paul Rutten, Justien Marseille, Martijn Mulder, Komala Mazerant, Marije Brom, Margo Ludolph, Corine Keus en Liane van der Linden Partners: C. Cruden, Donner, Joline Jolink, New Fork, Studio Lost & Found, VIP Store, s Zomers Bloemen, DLVS Creative Service, User Advocate,Vivre Evenementen, De Bijenkorf, MediaMarkt, Syntrus Achmea Vastgoed BV, Ondernemersfederatie Rotterdam City en Gemeente Rotterdam Afdeling Stadsontwikkeling. Retailinnovatie in Rotterdam Innovaties in de retailsector verlopen meestal stap voor stap, terwijl de huidige situatie vraagt om radicale vernieuwing. Daarbij gaat het zowel om producten en diensten, maar ook om vernieuwing van binnenstedelijke winkelgebieden. Resultaat Dit project draagt bij aan de innovatiekracht van MKB retailbedrijven in de Rotterdamse binnenstad en heeft de ambitie om een duurzaam lokaal retailinnovatie platform te ontwikkelen. Door middel van onderzoek en ontwerp versterkt Creating 010, in samenwerking met studenten en docenten van de Willem de Kooning Academie, CMI en Small Business en Retail Management, de innovatiekracht van de MKB retailbedrijven in de Rotterdamse binnenstad. Jonge, aanstormende creatieve professionals zijn goed in het signaleren van trends en in het ontdekken en aanboren van nog onvermoede consumentenbehoeften. Hun intuïtieve kennis van de tijdgeest en hun onderzoeks- en ontwerpvaardigheden worden in een proces van co-creatie, verbonden met vragen, ervaring en kennis van Rotterdamse retailers en ontwerpbedrijven. Die leiden tot voorstellen voor innovaties gericht op de deelnemende bedrijven en instellingen en op het Rotterdamse binnenstedelijke winkelgebied. Onderzoekers van Creating 010 begeleiden het onderzoeks- en ontwerpproces, vertalen de resultaten in kennis voor vak en wetenschap en zorgen voor de doorwerking van de resultaten in het onderwijs aan toekomstige professionals. Retailinnovatie in Rotterdam heeft bovendien de ambitie om binnen dit project een duurzaam lokaal retail innovatieplatform te ontwikkelen dat wordt gedragen door sector, kennisinstellingen en de lokale overheid en dat blijft functioneren nadat dit project is afgerond Onderzoek Retailinnovatie Rotterdam

19 Instituut: WdKA Looptijd: september 2014 mei 2016 Medewerkers: Nana Adusei-Poku, Eva Visser, Teana Boston-Mammah, Reinaart Vanhoe en Rudy Enny WdKA maakt verschil WdKA maakt verschil onderzoekt processen van inclusie en uitsluiting bij kunstvakopleidingen. Het project gaat uit van een participatory action research aanpak. Die maakt het mogelijk de ontwikkelde kennis te vertalen naar de praktijk van het kunstvakonderwijs. Het onderzoek is mede gebaseerd op Art School Differences, een gezamenlijk project van de Hogescholen voor de Kunsten van Zürich, Genève en Bern. Nana Adusei-Poku, Lector Cultural Diversity bij Creating 010 is lid van de adviesraad van dat project. De waarde van culturele diversiteit in het kunstonderwijs is in dit project vertaald in een aantal kernvragen: Wie ontbreekt er op de kunstacademie? Is diversiteit iets dat vooral betekenis heeft in individuele artistieke praktijken of heeft het een bredere geldigheid binnen de kunstenwereld? Wat betekent diversiteit binnen de onderwijssetting in relatie tot gender, etniciteit, religie en seksuele geaardheid? Om meer inzicht in die vragen te krijgen combineert het project kwalitatief onderzoek (interviews, beeldonderzoek) en kwantitatief onderzoek onder zowel studenten als docenten. Na een kennismakings- en inspiratiesessie met docenten van de WdKA in december 2014 volgde een reeks van workshops. Ook is het toelatingsbeleid van de Willem de Kooning Academie onderzocht. Dat gebeurde aan de hand van een vragenlijst voor docenten die bij de selectie van studenten betrokken zijn, waarin naast diversiteit, de verwachte ontwikkeling van het vakgebied en de vereiste kwaliteiten van de studentenpopulatie belangrijke onderwerpen waren. Resultaat WdKA maakt verschil heeft het doel diversiteit hoger op de agenda van de Willem de Kooning Academie te krijgen. Daartoe is onder andere de Minor Cultural Diversity ontwikkeld en zijn verschillende workshops over het thema georganiseerd. In 2016 komen meerdere artikelen en het eindrapport gereed voor publicatie. 35 Onderzoek WdKA maakt verschil 36

20 Instituut: CMI, WdKA Looptijd: 1 november februari 2015 Medewerker: Paul Rutten Partners: Rotterdam Media Commission (Jan Hoogestijn), Erasmus Centre for Media, Communication and Culture (Mijke Slot) en ELM Concepts (Matthijs Leendertse) Serious Gaming in Rotterdam Resultaat Resultaat van project was het rapport Serious Gaming in Rotterdam, op 23 juni 2015 gepresenteerd en een artikel in het Algemeen Dagblad Rotterdam van 18 juli onder de titel: Rotterdam, omarm serious gaming. Games blijken, behalve voor vermaak, ook geschikt om kennis op te doen en vaardigheden aan te leren. Ze worden ook ingezet om bepaald gedrag te bevorderen. Alom is de verwachting dat serious games in belang zullen toenemen en dat de sector zal groeien. Rotterdam kent een concentratie van enkele belangrijke, internationaal opererende gameontwikkelaars in deze nieuwe bedrijfstak, VSTEP, DPDK en Redmax. In dit project heeft een consortium onder leiding van Creating 010, in opdracht van Rotterdam Media Commission, onderzoek verricht naar de toekomstkansen van serious gaming in Rotterdam. Daarbij is ook onderzocht in hoeverre de instituten Communicatie, Media en Informatietechnologie en Willem de Kooning, talent opleiden dat van belang is voor de sector. In de aanbevelingen pleiten de onderzoekers voor een betere positionering van serious gaming in het blikveld van de gevestigde Rotterdamse economische sectoren omdat toepassing ervan in bijvoorbeeld haven en zorg, een motor voor innovatie kan zijn. De studie pleit verder voor de ontwikkeling van het ecosysteem van serious gaming door gerichte actie van overheid, kennisinstellingen en bedrijven. Zo zal een goed aanbod aan opleidingen, gekoppeld aan een ontwikkelomgeving voor nieuwe game-bedrijven, de positie van Rotterdam nationaal en internationaal versterken. Dan kan deze nieuwe sector voor Rotterdam gaan werken. Anders dreigt het momentum verloren te gaan Onderzoek Serious Gaming in Rotterdam

21 Instituut: CMI, WdKA Looptijd: januari 2014 juni 2016 Medewerkers: Justien Marseille en Peter Kun Partners: User Advocate (Arie van Baarle), Klomp Producties (Rogier Klomp), RLVNT (Rens Plansoen), SpringCo (Gert Jan Hagen) Predictive Analysis In hoeverre is het mogelijk uit big data, inzichten over de toekomst af te lezen? Kunnen theorieën over de verspreiding van innovaties via netwerken ons helpen verschillende toekomsten te visualiseren? Hoe kunnen we kennis over gedrag en communicatie koppelen aan de kracht van verbeelding en aan techniek? Deze vragen staan centraal in het project Predictive Analysis dat tot doel heeft onderzoek naar trends, ontwikkelingen en relevante thema s voor de toekomst met meer kwantitatieve en kwalitatieve gegevens te onderbouwen. Binnen het onderwijs binnen zowel de Willem de Kooning Academie als Communicatie, Media en Informatietechnologie, zorgt het project voor de deling van kennis over methodieken voor trendonderzoek met studenten door hen er concreet ervaring mee te laten opdoen. In dat kader is onder andere onderzoek gedaan naar de toekomst van retail, de waarde van nieuws en de toekomst van communicatie in de netwerksamenleving. Het project mondde verder onder meer uit in een expertsessie over het thema Visualising the Future tijdens de Internet of Things Day van 9 april 2015 én het oprichten van een Community of Practice rond dit thema. Ter gelegenheid van de expertsessie tijdens de IoT day kwamen onderzoekers van Creating 010 samen met studenten, docenten, alumni en externe partners. Samen gingen ze na op welke waarde de combinatie van big data, gedragswetenschap en communicatietechnologie oplevert. In de expertpresentaties lag de nadruk op de voorspellende waarde van big data. Resultaat Predictive Analysis leerde studenten over de kracht en betekenis van toekomstonderzoek, bracht een community of practice over het thema tot stand en organiseerde een expertsessie tijdens de Internet of Things Day 2015 van Hogeschool Rotterdam. 39 Onderzoek Predictive Analysis 40

22 Resultaat Het project brengt verschillende partners in de Rotterdamse modescène bij elkaar, organiseert publieke events en mondt uit in een publicatie en een symposium (voorjaar 2016) in Het Nieuwe Instituut in het kader van het tijdelijk modemuseum. Instituut: WdKA Looptijd: januari 2014 juni 2016 Medewerkers: Nana Adusei-Poku en Liane van der Linden Partners: Erasmus Centre for Media, Communication and Culture (Mariangela Lavanga), NWO, CLICKNL, Margreeth Olsthoorn BV, Van Rijthoven Holding B.V., Not Just a Label (NJAL), Museum Boijmans Van Beuningen en Het Nieuwe Instituut Externe financiëring: NWO en SIA RAAK programma Creatieve Industrie Kennis Innovatie Mapping (KIEM) Behind the Scenes in Dutch Fashion De volledige naam van het project is: Behind the Scenes in Dutch Fashion, bridging the gap between independent fashion designers, craftsmen and fashion intermediairs. Daarbinnen worden aspecten van eigentijds ondernemerschap van zelfstandig werkende modeontwerpers in Rotterdam onderzocht. De mode-industrie is aan structurele veranderingen onderhevig. Zo verhuist veel productie naar Azië en neemt de omloopsnelheid in de sector toe. Grote retailconcerns vervangen de collecties razendsnel. Deze en andere ontwikkelingen vragen om een strategisch antwoord van kleine onafhankelijke modeontwerpers. Steeds meer van hen kiezen voor een lokale strategie, herontdekken makerschap en willen controle houden over het productieproces en de waardeketen. Daarbij hechten ze in het bijzonder aan creativiteit en kwaliteit en komen vragen aan bod als: Wat betekenen duurzaamheid, ambachtelijkheid en sociaal engagement in de huidige modewerkpraktijk? Wat is de rol van intermediairs op hun weg naar modebeurzen, multibrand stores en online platformen? En hoe passen de Rotterdamse ontwikkelingen in een landelijk/internationaal perspectief op slow fashion? In samenwerking met Erasmus Universiteit en enkele spelers uit de lokale modescene trachten onderzoekers van Creating 010 met studenten deze vragen te beantwoorden. Ze delen hun bevindingen door middel van publicaties en events. 42 Onderzoek Dutch Fashion

23 Instituut: WdKA Looptijd: januari 2013 december 2014 Medewerkers: Florian Cramer, Amy Wu, Kimmy Spreeuwenberg en Michael Murtaugh WdKA docenten: Loes Sikkes, Andre Castro, Gabrielle Marks, Jannetje in t Veld, Danai Fuengshunut, Renee Turner Partners: Hogeschool van Amsterdam, lectoraat Institute of Network Cultures, NAi 010, Valiz, Bis, puntpixel, ReStruct, Medamo en Essence Financiëring: SIA RAAK MKB Hybrid Publishing Toolkit for the Arts We lezen van papier, smartphones, tablets, e-readers en op onze PC of laptop. Voor uitgevers in de wereld van kunst en design is het onbetaalbaar om op alle bovengenoemde platformen te publiceren. Hoe kunnen we dit probleem oplossen? En is het mogelijk om het medium e-boek optimaal te benutten voor kunst- en designpublicaties die meestal verder gaan dan platte tekst en veel beeld gebruiken? Deze onderzoeksvraag stuurde het project A Hybrid Publishing Toolkit for the Arts. In het project werd duidelijk dat de toegevoegde waarde van e-boeken ligt in nieuwe mogelijkheden door bijvoorbeeld het openbreken en personaliseren van het voorheen statische object boek. Zo werd een catalogus voor het Stedelijk Museum Amsterdam ontwikkeld waar gebruikers zelf kunstwerken konden kiezen. Deze persoonlijke catalogus kan later door verdere downloads worden aangevuld, wat ook een nieuw verdienmodel voor uitgevers kan zijn. De opgedane kennis resulteerde ook in een openbare toolkit, een handboek plus open source-software. Deze resultaten zijn bestemd voor schrijvers, designers en kunstenaars, redacteuren en uitgevers en vereisen weinig technische voorkennis. Met de toolkit wordt de drempel voor kleine uitgeverijen verlaagd om de overstap van de oude printwereld naar de nieuwe print- en elektronische wereld te maken. De Toolkit werd gepresenteerd op het internationale mediakunstfestival Transmediale in Berlijn. Resultaat Dit project resulteerde in een gedrukte publicatie, een app, een e-book en twee onderwijsmodules. Daarnaast legde het de basis voor de Publication Station, een werkplaats op het terrein van uitgeven voor studenten aan de Willem de Kooning Academie. Het project bereikte meer dan 100 studenten. 43 Onderzoek Hybrid Publishing Toollkit 44

24 Designing for Meaningful Interactive Environments Het promotieonderzoek van Peter van Waart aan de Technische Universiteit Delft, waarvoor hij een promotievoucher van Hogeschool Rotterdam ontving, richt zich op het verband tussen menselijk waarden, de ervaring van betekenis en het ontwerpen van interactieve media en technologie in de stad. Resultaat hiervan zijn richtlijnen die ontwerpers kunnen hanteren voor het ontwerpen van technologische toepassingen voor zogenaamde Social Smart Cities. Dat zijn stedelijke gebieden waarin technologie alomtegenwoordig is maar de mens en het menswaardig bestaan, desalniettemin centraal staan. De inzichten uit dit onderzoek geven bovendien richting aan het ontwerponderwijs van de opleiding CMD, voeden de thematiek van het jaarlijkse tweedejaars CMI-project Emerging Media Social Smart City, en hebben geleid tot de minor Urban Interaction Design (Urban IxD). Open Source, Kunst en Ontwerp Aymeric Mansoux kreeg voor zijn promotie aan Goldsmiths University of London een promotievoucher van Hogeschool Rotterdam. Zijn proefschrift is een cultuurgeschiedenis van de Open Source beweging vanuit artistiek, filosofisch en politiek oogpunt. Hij onderzoekt wat er voor kunstenaars en ontwerpers te leren valt van de Open Source-ideologie en methodiek nu de hoge initiële verwachtingen en het oorspronkelijke enthousiasme getemperd zijn. Tijdens zijn onderzoek heeft hij de onderwijsmodule Sandbox ontwikkeld en het symposium FREE?! georganiseerd in samenwerking met Het Nieuwe Instituut. Eveneens voor het curriculum van de Willem de Kooning Academie ontwikkelde hij het studiedomein Open Source, met daaraan verbonden de Minoren Open Design, Data Design en Digital Craft. Binnenstadsbeleving In samenwerking met Museum Rotterdam en Rotterdam viert de Stad heeft Creating 010 het onderzoek Binnenstadbeleving en Rotterdam van prof. Rob Wentholt (EUR) uit 1968 in een geupdate vorm gerepliceerd. Van april tot september 2015 werd het onderzoek opgezet en uitgevoerd door studenten van de opleiding Leisure Management. Vervolgens zijn studenten Ruimtelijk Ontwerpen aan de slag gegaan met een fysieke vertaling van de resultaten in concrete ontwerpen voor een expositie van Museum Rotterdam die in 2016 is gehouden. De uitkomsten van het onderzoek zijn gepubliceerd in een onderzoeksrapport en een artikel. FLOW De doelstelling van het door SIA RAAK gesubsidieerde consortiumproject FLOW is het ontwikkelen van een serious game een computerspel dat gedragsverandering stimuleert om jongeren met autisme te ondersteunen bij de overgang van de basisschool naar het voortgezet (speciaal) onderwijs. In het (te ontwikkelen) spel zullen deze jongeren in een veilige digitale spelomgeving kunnen experimenteren en leren om te gaan met de uitdagingen die het voortgezet onderwijs met zich meebrengt. In het consortium FLOW werken de kenniscentra Zorginnovatie en Creating010 samen met Rotterdamse mkb-bedrijven, onderwijsorganisaties en nationale kennisinstituten. Studenten en docenten van opleidingen van CMI zijn betrokken bij het bedenken van de game-concepten en het ontwikkelen van diverse prototypen. Instituut: CMI Looptijd: Medewerkers: Peter van Waart, Ingrid Mulder Partners: Technische Universiteit Delft (Ingrid Mulder), Hong Kong Polytechnic University School of Design (Cees de Bont) Instituut: WdKA Looptijd: januari 2011 september 2015 Medewerkers: Florian Cramer, Aymeric Mansoux Partners: Goldsmiths University of London; Ranj Serious Games; Stichting WORM Instituut: WdKA Looptijd: april 2015 januari 2016 Medewerkers: Martijn Mulder Partners: Museum Rotterdam (Jacques Börger), Rotterdam Festivals (Eva Liukku), Gemeente Rotterdam Bureau Binnenstad (José Besselink), WdKA Ruimtelijk Ontwerpen (Harm Scholtens) Instituut: CMI Looptijd: januari 2015 januari 2019 Medewerkers: Paul Rutten, Rimmert Zelle (via CMI) Partners: Kenniscentrum Zorginnovatie, Instituut voor Sociale Opleidingen, Erasmus MC- Sophia Kinderziekenhuis, Horizon Jeugdzorg en Onderwijs, Yulius Autisme, Yulius Academie, Koers VO, Nederlandse Vereniging voor Autisme, Stichting BOOR, Rodesk, StudioPinWin, CLICK NL Games. 45 Onderzoek Overige projecten 46 Onderzoek Overige projecten

25 Big Data voor Veiligheid en Justitie Ontwerpend Onderzoek en Architectuur From Alternative Spaces to Alsospaces Mapping Creative Industries Rotterdam Overheidsinstanties maken, net als veel bedrijven, gebruik van Big Data. Dat geldt ook voor het Ministerie van Justitie. In opdracht van de afdeling WODC van dat Ministerie heeft Creating 010 de belangrijkste ontwikkelingen op het terrein van Big Data in kaart gebracht en het Ministerie geadviseerd over de te volgen strategie voor de toekomst. Bij Big Data gaat het om het verwerken en analyseren van grote hoeveelheden data, in verschillende formaten die met hoge snelheid worden gegenereerd en moeten worden geanalyseerd. Big Data is een grote belofte die erop wacht ingelost te worden. Alleen is nog niet helemaal duidelijk waarom en hoe precies. In dit project is Creating 010 onder meer nagegaan welke type data en welke databronnen relevant zijn voor het Ministerie van Veiligheid en Justitie en in hoeverre bestaand onderzoek door Big Data toepassingen overbodig kan worden. Ook is onderzocht welke infrastructuur, tools en skils van belang zijn voor toepassing door het Ministerie. Architecten en andere professionals actief in ontwerpende beroepen verrichten, wanneer ze opdrachten uitvoeren, vrijwel altijd onderzoek. Daarbij verzamelen ze kennis en informatie, verwerken die in hun ontwerpconcepten, toetsen de waarde ervan en gaan daarna opnieuw onderzoeken. In gesprek met het Stimuleringsfonds hebben Paul Rutten en Lauran Schijvens een essay geschreven dat de waarde en status van dit soort onderzoek in de architectuur positioneert ten opzichte van wetenschappelijk onderzoek en bepaald wat dit onderzoek kan betekenen voor het tegemoet treden van de zogenaamd grand societal challenges. Een verkorte versie van het working paper is gepubliceerd in het jaarverslag 2014 van het Fonds. De volledige versie wordt in november 2015 gepubliceerd en bediscussieerd in een workshop. Het eindrapport is medio 2016 gereed. Reinaart Vanhoe onderzocht onafhankelijke kunstinitiatieven in Indonesië als voorbeeld van nieuwe vormen van artistieke zelforganisatie waarin de oude grenzen tussen kunst, media- en community activisme worden opgeheven. Ongeveer twee honderd studenten van Autonoom Beeldende Kunst en Hacking van de Willem de Kooning Academie hebben kennisgemaakt met zijn onderzoeksresultaten en hebben hieruit inzichten kunnen afleiden voor hun eigen beroepspraktijk. Ook kunnen ze gemakkelijker hun weg vinden naar het type platformen die verwant zijn aan de platformen die beschreven zijn in het onderzoek. Reinaart Vanhoe presenteerde From alternative spaces to also-spaces voor een breder publiek in het Poortgebouw, Rotterdam. De publicatie wordt eind 2015 verwacht. Het onderzoek leidt naar een voorstel voor een nieuwe richting binnen het curriculum van de opleiding. De creatieve industrie heeft de voorbije jaren een sterke groei doorgemaakt en blijkt een belangrijk onderdeel van urbane, innovatieve milieus. In dit project wordt door de combinatie van kwantitatief en kwalitatief onderzoek de stand van zaken in de Rotterdamse creatieve sector in kaart gebracht. Behalve door interviews worden inzichten verworven door analyses van bestaande datasets, aangevuld met analyses van semi- en ongestructureerde data, bijvoorbeeld uit social media. Mapping Creative Industries Rotterdam heeft data en inzichten opgeleverd die onder meer zijn gebruikt in de openbare les van Paul Rutten, het onderzoeksrapport over Serious Gaming in Rotterdam en de publicatie Modemakers in Rotterdam. Instituut: CMI Looptijd: mei 2014 augustus 2015 Medewerkers: Jan Kroon, Mortaza S. Bargh, Tony Busker en Nathalie Stembert Partners en externe financiëring: Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatie Centrum (WODC, Ministerie van Justitie) Instituut: WdKA Looptijd: mei 2014 mei 2016 Medewerkers: Paul Rutten en Lauran Schijvens Partners: Stimuleringsfonds Creatieve Industrie (Jannie Rodermond en Martijn van der Mark) Instituut: WdKA Looptijd: Medewerkers: Reinaart Vanhoe, Florian Cramer Instituut: CMI en WdKA Looptijd: januari 2013 september 2016 Medewerkers: Paul Rutten, Jan Kroon, Liane van der Linden, Tony Busker, Martijn Mulder, Komala Mazerant en Isabella Voskuyl Partners: Gemeente Rotterdam 47 Onderzoek Overige projecten 48 Onderzoek Overige projecten

26 BOX: Centrale Kennisplek Creating 010 is in april 2014 gestart met het inrichten van één centrale kennisplek voor alle medewerkers van kenniscentrum door in gebruik neming van het door de Hogeschool aangeboden programma BOX. Als alle medewerkers in en met BOX werken ontstaat er één centrale digitale kennisplek waar informatie, gegevens en onderzoeksresultaten te vinden zijn en waar documentatie met betrekking tot Creating 010 aangemaakt, gedeeld en beheerd kan worden. Dat bevordert de procesgang binnen het centrum en komt de kwaliteit van ons werk ten goede. Onze drie studentassistenten, Jessica Maarleveld, Marlon Bahlman, Ümmü Ermis, hebben meegewerkt aan het verzamelen van alle informatie en het vullen van Box. Are you Creating 010? Neem contact op via: +31 (0) Instituut: WdKA Looptijd: april 2014 december 2015 Medewerkers: Helen Poelwijk, Jeffrey Epping 49 Onderzoek Overige projecten 50 Bezoekadres Wijnhaven WN Rotterdam Online creating010.com crea010.com/1ngtoip

27 51 Events

28 van GovJam tot The Laughter of Things Events van Creating 010 zorgen voor kennisuitwisseling, experiment en zichtbaarheid Om nieuwe kennis en toepassingen ervan zo goed mogelijk te laten landen bij studenten, docenten, collegaonderzoekers, ondernemers en professionals in bedrijfsleven, kiezen we naast het publiceren op papier en digitaal, ook andere vormen. Daarbij leggen we in het bijzonder de nadruk op de ter plekke uitwisseling van kennis en inzicht. Creating 010 probeert bij de evenementen die ze organiseert experiment en onderzoek een plaats te geven. Op die manier ontspruit uit de interacties en exploraties ter plekke, weer nieuwe kennis. Ook proberen we nieuwe vormen uit, die in de wereld van kennis en onderzoek vaak nog ongebruikelijk zijn. Hierna volgt een aantal voorbeelden. 54 Events Inleiding

29 Instituut: CMI Data: 3, 4 en 5 juni 2014; 9,10,11 juni 2015 Medewerkers: Ingrid Mulder, Justien Marseille en Peter van Waart Partners: Gemeente Rotterdam (Marieke Gommers, Marcel Jongmans, Saskia Heijman, Gerard Nijboer, Brenda van Breemen, Philippe Raets en Frank Vieveen), Zeewaardig (Bjorn van Raaij) en Unitid (Martijn Pillich) GovJam 2014, 2015 Een GovJam betekent 48 uur met elkaar nadenken over dienstverleningsvraagstukken van de overheid en ze dan ook nog eens echt ontwikkelen. Op die manier kunnen studenten, ontwerpers en ambtenaren meer leren over de gemeente Rotterdam, de uitdagingen die de stad biedt en over service design. Tijdens de GovJams werkten tientallen ontwerpers, ambtenaren en studenten samen in teams die ieder in sneltreinvaart een heel ontwerpproces doorliepen en werk maakten van analyses en oplossingen van verschillende Rotterdamse vraagstukken. In 2015 werd er onder meer nagedacht over: Radicale vraagsturing Vroegtijdige signalering van schuldenproblemen How to enter The Rotterdam Zone? (over luchtkwaliteit) Activeren van het inactieve potentieel De teams maakten stakeholder maps en customer journeys, traden in contact met burgers en testten analoge en digitale prototypes van hun concepten. Op de derde dag werd het event afgesloten met presentaties voor een ervaren jury en een expositie voor een groot publiek. Voor de gemeente leverde de GovJams frisse ideeën op en voor twee studenten leidde dit tot hun afstudeerproject. Resultaten en bevindingen zijn gebruikt in conferentiepresentaties en publicatie van Creating 010 onderzoekers, onder meer: Van Waart, P., Mulder, I.J. & De Bont, C.J.H.M. (2015). Participatory Prototyping for Future Cities. PIN-C 2015 en Van Waart, P., Mulder, I.J. & De Bont, C.J.H.M. (2015). A Participatory Approach for Envisioning a Smart City. Social Sciences Computer Review, Special Issue on Smart Cities (verschijnt 2016) Events GovJam 56

30 Instituut: CMI, WdKA Data: 9 april 2014, 9 april 2015 Medewerkers: Peter van Waart, Ingrid Mulder, Leo Remijn, Peter Troxler, Jan Kroon en Justien Marseille Partners: Info. nl (Iskander Smit), Martin Pot, Carolien van den Akker, DCMR, Gemeente Rotterdam, Het Nieuwe Instituut, Coolblue Internet of Things Day Rotterdam 2014, 2015 Voor Hogeschool Rotterdam was de hackathon een mogelijkheid om dit veelbelovende thema te verkennen, om onderwijs, onderzoek en beroepspraktijk met elkaar kennis te laten ontwikkelen en de Hogeschool op de kaart te zetten, De IoT-days leverden bovendien input voor concept- en theorieontwikkeling en ook voor publicaties van onderzoekers van Creating Creating 010 was zowel in 2014 als 2015 organisator van de Internet of Things Day Rotterdam, waarbij in totaal zo n 500 studenten en hogeschoolmedewerkers betrokken waren. Tijdens deze dagen werden keynotes en lezingen gegeven en workshops georganiseerd. Zowel in de editie van 2014 als die van 2015 was een hackaton onderdeel van het programma. Doel van de evenementen was om de bijdrage die (docent) onderzoekers en studenten leveren aan de ontwikkeling van het thema Internet of Things zowel intern als met de buitenwereld te delen. Tijdens de IoT Day 2015 was Hackday A-wearable het thema van de Hackaton. Meer dan twintig coders en designers en tien studenten grepen de gelegenheid aan om aan de slag te gaan met de mogelijkheden van wearable technology. In verschillende teams werd onder druk gewerkt aan een concept-prototype waarin door een wearable device gegenereerde persoonlijke data met Open Data uit de stad gecombineerd moesten worden. De applicaties dienden een bijdragen te leveren aan het intensiever beleven van de stad Rotterdam. Behalve dat de hackathons evenementen waren waar deelnemers vrijuit hun creativiteit konden benutten in samenwerking met gelijkgestemden die zij voor het eerst ontmoetten, leverde het evenement de deelnemers ook beter inzicht op in wat nu eigenlijk de mogelijkheden zijn van wearables in een wereld waar alles met alles digitaal verbonden kan worden. 57 Events Internet of Things Day 58

APPLAB SAMENWERKEN AAN LUCHTKWALITEIT

APPLAB SAMENWERKEN AAN LUCHTKWALITEIT APPLAB SAMENWERKEN AAN LUCHTKWALITEIT TIM FLEUMER HOGESCHOOL ROTTERDAM Docent-onderzoeker voor AppLab bij Kenniscentrum Creating010 Docent Communication and Multimedia Design t.fleumer@hr.nl Wat is AppLab

Nadere informatie

I would rather design a poster than a website. Aldje van Meer, oktober 2012

I would rather design a poster than a website. Aldje van Meer, oktober 2012 I would rather design a poster than a website Aldje van Meer, oktober 2012 Deze uitgave is een samenvatting van de lezing 'I would rather design a poster than a website tijdens het Nationaal Symposium

Nadere informatie

Internet of Things: netwerk voor kennis, onderzoek, onderwijs en ontwikkeling Samenwerking van hogescholen, kennisinstituten en industriële partners

Internet of Things: netwerk voor kennis, onderzoek, onderwijs en ontwikkeling Samenwerking van hogescholen, kennisinstituten en industriële partners Internet of Things: netwerk voor kennis, onderzoek, onderwijs en ontwikkeling Samenwerking van hogescholen, kennisinstituten en industriële partners dr. Geert de Haan 1 drs. Wim Smit 2 dr. Jan Dirk Schagen

Nadere informatie

Automobilisten bestaan niet in een slimme stad Peter van Waart Creating 010 Hogeschool Rotterdam

Automobilisten bestaan niet in een slimme stad Peter van Waart Creating 010 Hogeschool Rotterdam Slimme stedelijke ontwikkeling en data, CROW, Utrecht 23 juni Automobilisten bestaan niet in een slimme stad Peter van Waart Creating 010 Hogeschool Rotterdam Peter van Waart Hoofddocent Communication

Nadere informatie

Samenwerken aan een toekomstbestendige retailsector

Samenwerken aan een toekomstbestendige retailsector Samenwerken aan een toekomstbestendige retailsector Wie wij zijn Het Retail Innovation Platform helpt de innovatie- en concurrentiekracht van de retailsector te versterken. Samen met retailers en andere

Nadere informatie

ICT in Digi-Taal Presentatie titel

ICT in Digi-Taal Presentatie titel ICT in Digi-Taal Presentatie titel de rol van human centered ICT Ingrid Mulder Lector Human Centered ICT Hogeschool Rotterdam Rotterdam, 00 januari 2007 Engels en Digi-Taal in het basisonderwijs Rotterdam,

Nadere informatie

Kenniscentrum Creating 010

Kenniscentrum Creating 010 Hoogtepuntenmagazine 2015 Kenniscentrum Creating 010 Ontwerpen, maken en leren: drie-eenheid van de toekomst Serious gaming en mode in Rotterdam Master afstudeerrichting experimental publishing 1 Creating

Nadere informatie

Communication and Multimedia Design Amsterdam Informatie over het afstudeerproject februari - juni 2012

Communication and Multimedia Design Amsterdam Informatie over het afstudeerproject februari - juni 2012 Communication and Multimedia Design Amsterdam Informatie over het afstudeerproject februari - juni 2012 Inleiding Studenten van de opleiding CMD Amsterdam maken in het afstudeerjaar hun individuele afstudeerproject.

Nadere informatie

Home Opleiding Onderwijsprogramma Organisatie Stages en projecten. Zoek

Home Opleiding Onderwijsprogramma Organisatie Stages en projecten. Zoek Home Opleiding Onderwijsprogramma Organisatie Stages en projecten Zoek Home Opleiding Onderwijsprogramma Organisatie Stages en projecten CMD Amsterdam Studie programma Ontwerpopleiding voor interactieve

Nadere informatie

Associate lectoraat werk & technologie i.o. Leren & werken in de 21e eeuw

Associate lectoraat werk & technologie i.o. Leren & werken in de 21e eeuw , Associate lectoraat werk & technologie i.o. Leren & werken in de 21e eeuw Lectoraat Strategisch Human Resource Management Academie Mens & Arbeid i.s.m Academie Financiën, Economie & Management en TechYourFuture

Nadere informatie

Samen vormgeven aan de toekomst

Samen vormgeven aan de toekomst Policy Design Studio Samen vormgeven aan de toekomst Sinds het voorjaar van 2015 brengen wij de Policy Design Studio in praktijk. Een kansgerichte manier om de toekomst tegemoet te treden. Wij raken steeds

Nadere informatie

HERWAARDEER AMBACHT, KOM TOT GROEI

HERWAARDEER AMBACHT, KOM TOT GROEI AMBACHT VAKMANSCHAP TECHNOLOGIE s-hertogenbosch HERWAARDEER AMBACHT, KOM TOT GROEI We staan aan het begin van een nieuw maaktijdperk. Wereldwijd wordt het belang van het maken en creatieve ambachten voor

Nadere informatie

21E EEUWSE VAARDIGHEDEN IN HET VO

21E EEUWSE VAARDIGHEDEN IN HET VO 21E EEUWSE VAARDIGHEDEN IN HET VO Hbo-onderzoek Hogescholen ervaren meer dan universiteiten een spanning tussen methodologisch verantwoord onderzoek en relevante, creatieve oplossingen ontwikkelen focus

Nadere informatie

Samenwerken aan luchtkwaliteit in Applab010

Samenwerken aan luchtkwaliteit in Applab010 Samenwerken aan luchtkwaliteit in Applab010 Tim Fleumer, projectmanager/onderzoeker Applab (t.fleumer@hr.nl) Ingrid Mulder, Ingrid Mulder, lector Human-centered ICT (mulderi@acm.org) Kenniscentrum Creating

Nadere informatie

Healthy Urban Living Slim, Gezond en Groen

Healthy Urban Living Slim, Gezond en Groen SMART CITY UTRECHT Healthy Urban Living Slim, Gezond en Groen Brigitte Hulscher Program Manager Smart Cities, Marketing & Innovation Utrecht Jong en hoog opgeleid 334.862 inwoners, 20 % < 17, 18% 18-26,

Nadere informatie

Case Development Centre

Case Development Centre Case Development Centre Toepassing van cases in het onderwijs Kenniscentrum Innovatief Ondernemerschap Hoe kan Rotterdam bestaande kennis op nieuwe wijze inzetten om de innovatiegraad van de industrie

Nadere informatie

Ondersteuning van impact door Hogescholen

Ondersteuning van impact door Hogescholen Ondersteuning van impact door Hogescholen Ronald Mooijer 27 juni 2017 Agenda IXA Impact Het belang van netwerken Directe ondersteuning aan onderzoekers driehoek Probleem Stakeholders Product Financiering

Nadere informatie

Ingrid Mulder Jaap van Till Jos van Hillegersberg

Ingrid Mulder Jaap van Till Jos van Hillegersberg Ingrid Mulder Jaap van Till Jos van Hillegersberg Toenemende druk door veranderde wensen omgeving Overheid eist nog steeds aantallen en fabrieksmatige productie Als tegenreactie wordt kwaliteits- en efficiency

Nadere informatie

Drie domeinen als basis voor onze toekomstige veiligheid De genoemde trends en game changers raken onze veiligheid. Enerzijds zijn het bedreigingen, anderzijds maken zij een veiliger Nederland mogelijk.

Nadere informatie

SMART SOCIETY DESIGN

SMART SOCIETY DESIGN SMART SOCIETY MEETS DESIGN De wereld staat voor grote uitdagingen en tegelijkertijd hebben we al die technologische mogelijkheden. dat kan alleen maar tot volledige wasdom komen met creativiteit en een

Nadere informatie

waarom? externe drivers Technologie Digitalisering Globalisering

waarom? externe drivers Technologie Digitalisering Globalisering waarom? externe drivers 1 Technologie Digitalisering Globalisering Wat zijn de dominante factoren die leren en werken veranderen in de 21ste eeuw? externe drivers Voortgaande digitalisering veroorzaakt

Nadere informatie

Aanspreekpunt voor studenten Informatica van Avans Hogeschool voor stage en afstuderen.

Aanspreekpunt voor studenten Informatica van Avans Hogeschool voor stage en afstuderen. Aanspreekpunt voor studenten Informatica van Avans Hogeschool voor stage en afstuderen. Innovatie & inspiratieprogramma + werkplek @ Jamfabriek (code A02) Heeft u een idee, project of opdracht, neem dan

Nadere informatie

Binnenstadsvisie Eindhoven

Binnenstadsvisie Eindhoven Binnenstadsvisie Eindhoven Raadscie. EM 20.09.16 Vera Gielen Gebiedsmanager Centrum @GielenVera Waarom visie Geeft richting voor ontwikkeling binnenstad om ervoor te zorgen dat we in 2025 de binnenstad

Nadere informatie

Kernwaarden + Een stip aan de horizon

Kernwaarden + Een stip aan de horizon Kernwaarden + Een stip aan de horizon Samenwerkende Mediatheken Fontys Hogescholen Versie 1.0, 19 januari 2016 Inleiding Fontys Mediatheken ondersteunen en faciliteren het onderwijs en het onderzoek bij

Nadere informatie

Instituut voor Communicatie, Media & IT. Game Design & Development

Instituut voor Communicatie, Media & IT. Game Design & Development Instituut voor Communicatie, Media & IT Game Design & Development EELCO BRAAD // NIEK JONKER drs. Eelco Braad University Lecturer Game Design & Development Master of Computational Science & Scientific

Nadere informatie

Opbrengst workshop: Onderwijs voor de toekomst, DAS conferentie 23 maart 2017

Opbrengst workshop: Onderwijs voor de toekomst, DAS conferentie 23 maart 2017 Hieronder volgt de inhoud van de workshop Onderwijs voor de toekomst, die gehouden is op de DAS conferentie van 23 maart 2017, gevolgd door de opdracht die vooraf toegestuurd is aan de deelnemers en tot

Nadere informatie

STRATAEGOS CONSULTING

STRATAEGOS CONSULTING STRATAEGOS CONSULTING EXECUTIE CONSULTING STRATAEGOS.COM WELKOM EXECUTIE CONSULTING WELKOM BIJ STRATAEGOS CONSULTING Strataegos Consulting is een strategie consultancy met speciale focus op strategie executie.

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2006 2007 30 800 VIII Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2007 Nr. 145 BRIEF

Nadere informatie

RDM Centre of Expertise. Innovatie motor voor Stad en Haven

RDM Centre of Expertise. Innovatie motor voor Stad en Haven RDM Centre of Expertise Innovatie motor voor Stad en Haven https://www.youtube.com/watch?v=ubghpqsittc RDM Centre of Expertise RDM Centre of Expertise is een broedplaats waar studenten, onderzoekers/lectoren

Nadere informatie

Samenwerkingsagenda Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en de Provincie Gelderland

Samenwerkingsagenda Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en de Provincie Gelderland en de Provincie Gelderland 22 maart 2016 Overwegende dat: De provincie Gelderland veel waarde hecht aan de aanwezigheid van onderwijs/kennisinstellingen in haar Provincie. Uiteraard in hun functie van

Nadere informatie

10/5/14. master Beleid- en OrganisaKe- wetenschappen, Universiteit van Tilburg, promoke onderzoek in Onderwijskunde Universiteit Twente.

10/5/14. master Beleid- en OrganisaKe- wetenschappen, Universiteit van Tilburg, promoke onderzoek in Onderwijskunde Universiteit Twente. Universitair Hoofddocent design techniques ID- StudioLab Faculteit Industrieel Ontwerpen TU DelE i.j.mulder@tudele.nl lectoraat ParKcipaKeve InnovaKe CreaKng 010 Hogeschool RoNerdam i.j.mulder@hr.nl master

Nadere informatie

Congres Logistiek Slim verbinden! Tien jaar Lectoraat Logistiek: terug- en vooruitblik

Congres Logistiek Slim verbinden! Tien jaar Lectoraat Logistiek: terug- en vooruitblik Congres Logistiek Slim verbinden! Tien jaar Lectoraat Logistiek: terug- en vooruitblik Stef Weijers, Lector Logistiek en Allianties, HAN 31 januari 2013 Anno 2012 In Logistiek is 15% van de bedrijven wel

Nadere informatie

DE IMPACT VAN SAMENWERKING

DE IMPACT VAN SAMENWERKING DE IMPACT VAN SAMENWERKING Ir. Marcel Kloosterman 16 mei 2017 Programma Ontwikkelingen Voorbeelden van samenwerking IXA Polifysiek Amsterdam Data Science Playgrounds Projectaanvraag Smart Culture Leerpunten

Nadere informatie

RICHES Renewal, Innovation and Change: Heritage and European Society

RICHES Renewal, Innovation and Change: Heritage and European Society This project has received funding from the European Union s Seventh Framework Programme for research, technological development and demonstration under grant agreement no 612789 RICHES Renewal, Innovation

Nadere informatie

Instituut voor Sociale Opleidingen

Instituut voor Sociale Opleidingen Instituut voor Sociale Opleidingen Naar een nieuwe opleiding Social Work In september 2016 start Hogeschool Rotterdam met de nieuwe opleiding Social Work. Dit betekent dat eerstejaars studenten (die in

Nadere informatie

FONTYS ACADEMY FOR CREATIVE INDUSTRIES

FONTYS ACADEMY FOR CREATIVE INDUSTRIES Voltijd Tilburg 2011/2012 COMMERCIËLE ECONOMIE FONTYS ACADEMY FOR CREATIVE INDUSTRIES DIGITAL PUBLISHING STUDIES 25.M.3535.01.11 Enjoy YOUR learning community! We willen vermaakt worden, we zoeken naar

Nadere informatie

NEDERLAND WORDT ANDERS LEARNING FROM LOWLANDS

NEDERLAND WORDT ANDERS LEARNING FROM LOWLANDS NEDERLAND WORDT ANDERS LEARNING FROM LOWLANDS LEARNING FROM LOWLANDS Dank voor je interesse in Learning from Lowlands. In dit document vind je meer informatie over de Expeditie; waarom we het organiseren,

Nadere informatie

LEARNING ACCELERATOR

LEARNING ACCELERATOR Start 24 januari 2019! LEARNING ACCELERATOR HET GROEIPROGRAMMA VOOR LEARNING PROFESSIONALS Het groeiprogramma voor learning professionals Inhoud Wat is de 227 Learning Accelerator? Programma Voor wie?

Nadere informatie

V2 assessments rooster B. 14 februari 2012 A.W.M. Feleus. gaan testen en kunnen jullie ook zi welk team. Tags: Internationalisering

V2 assessments rooster B. 14 februari 2012 A.W.M. Feleus. gaan testen en kunnen jullie ook zi welk team. Tags: Internationalisering Gepost door Jacub Nolsen Voorzitter opleidingscommissie De opleiding Communication & Multimedia Design (CMD) Amsterdam leert studenten alles over het ontwerpen van online interactieve media. Dit betekent

Nadere informatie

WAAROM? MAKEN EN ONDERWIJS EEN INITIATIEF OM HET MAAKONDERWIJS DE PLEK TE GEVEN DIE HET VERDIENT.

WAAROM? MAKEN EN ONDERWIJS EEN INITIATIEF OM HET MAAKONDERWIJS DE PLEK TE GEVEN DIE HET VERDIENT. INFORMATIE BROCHURE WAAROM? Make Your Future is het project dat initiatiefnemers Koning Willem I College en SPARK zijn gestart om het maakonderwijs de plek te geven die het verdient. Via een doorlopende

Nadere informatie

spark We accelerate the city SPARK MEMBERS

spark We accelerate the city SPARK MEMBERS spark We accelerate the city SPARK MEMBERS THE END OF MEMBERSHIP AS WE KNOW IT Ja, je leest het goed. Ergens lid van zijn is niet meer. Over en uit. Nou ja, het is sterk in beweging. Meer dan ooit willen

Nadere informatie

Minor Data Science (NIOC april)

Minor Data Science (NIOC april) Minor Data Science 2015-2016 (NIOC 2015-23 april) Tony Busker, Jan Kroon en Sunil Choenni (Instituut voor Communicatie, Media- en Informatietechnologie, Hoegeschool Rotterdam) Sunil Choenni en Mortaza

Nadere informatie

Stelling II. Creativiteit is de belangrijkste eigenschap voor innovatie.

Stelling II. Creativiteit is de belangrijkste eigenschap voor innovatie. Toon Jansen * New Urban Creatives Almere * 12 maart 2014 Stelling I Creativiteit is de belangrijkste eigenschap voor innovatie. Stelling II Door het beschikbaar stellen van goedkope/betaalbare woon- en

Nadere informatie

Reflectie Evaluatierapport tussenevaluatie. Lectoraat Technology, Health & Care

Reflectie Evaluatierapport tussenevaluatie. Lectoraat Technology, Health & Care Reflectie Evaluatierapport tussenevaluatie Lectoraat Technology, Health & Care Colofon Datum 8 juni 2018 Referentie Versie Afdeling Academie Mens & Maatschappij Auteur Janet van der Veen - Drijver Saxion.

Nadere informatie

We zien een datagedreven wereld vol kansen. Toepassingscentrum voor big data oplossingen

We zien een datagedreven wereld vol kansen. Toepassingscentrum voor big data oplossingen We zien een datagedreven wereld vol kansen Toepassingscentrum voor big data oplossingen We zien succesvolle organisaties groeien door big data 50% van de meest succesvolle organisaties Volg ons op twitter:

Nadere informatie

Verbinden van wetenschap en samenleving. NWO-strategie

Verbinden van wetenschap en samenleving. NWO-strategie Verbinden van wetenschap en samenleving NWO-strategie 2019-2022 Verbinden van wetenschap en samenleving Dit strategisch plan beschrijft de koers van NWO voor de jaren 2019 tot en met 2022. NWO legt hierin

Nadere informatie

De student kan vanuit een eigen idee en artistieke visie een concept ontwikkelen voor een ontwerp en dat concept tot realisatie brengen.

De student kan vanuit een eigen idee en artistieke visie een concept ontwikkelen voor een ontwerp en dat concept tot realisatie brengen. Competentie 1: Creërend vermogen De student kan vanuit een eigen idee en artistieke visie een concept ontwikkelen voor een ontwerp en dat concept tot realisatie brengen. Concepten voor een ontwerp te ontwikkelen

Nadere informatie

LEARNING ACCELERATOR

LEARNING ACCELERATOR 2e Editie Start 12 september! LEARNING ACCELERATOR HET GROEIPROGRAMMA VOOR LEARNING PROFESSIONALS Het groeiprogramma voor learning professionals Inhoud Wat is de 227 Learning Accelerator? Programma Voor

Nadere informatie

Jaarplan KWP Inleiding

Jaarplan KWP Inleiding Jaarplan KWP 2019 Inleiding Sinds het najaar 2010 bestaat de Kenniswerkplaats Rotterdams Talent (KWP). De KWP heeft een tweeledige doelstelling. Enerzijds beoogt de werkplaats een bijdrage te leveren aan

Nadere informatie

Aanvraagformulier nieuwe opleiding. Basisgegevens. Contactpersoon/contactpersonen Postbus GG Amsterdam

Aanvraagformulier nieuwe opleiding. Basisgegevens. Contactpersoon/contactpersonen Postbus GG Amsterdam Aanvraagformulier nieuwe opleiding Basisgegevens Naam instelling(en) Contactpersoon/contactpersonen Universiteit van Amsterdam Postbus 19268 1000 GG Amsterdam Contactgegevens Naam opleiding Internationale

Nadere informatie

Masterclass Value of Information. Waarde creëren voor de business

Masterclass Value of Information. Waarde creëren voor de business Masterclass Value of Information Waarde creëren voor de business Informatie en informatietechnologie maken het verschil bij de ontwikkeling van nieuwe business ideeën. Met informatie kunnen nieuwe innovatieve

Nadere informatie

Onderzoek aan de Hogeschool der Kunsten Den Haag

Onderzoek aan de Hogeschool der Kunsten Den Haag Onderzoek aan de Hogeschool der Kunsten Den Haag Onderzoek is een van de belangrijke pijlers van het Hogeschool der Kunsten Den Haag. Het aspect van onderzoek richt zich binnen de onderwijsprogramma s

Nadere informatie

Aanvraagformulier Nieuwe opleiding macrodoelmatigheidstoets beleidsregel 2014

Aanvraagformulier Nieuwe opleiding macrodoelmatigheidstoets beleidsregel 2014 S AMENVATTI NG Ok t ober2015 Aanvraagformulier Nieuwe opleiding macrodoelmatigheidstoets beleidsregel 2014 Basisgegevens Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): X Nieuwe opleiding Nieuw Ad programma

Nadere informatie

OPLEIDINGSMANAGER MARKETING, SALES & TRADE

OPLEIDINGSMANAGER MARKETING, SALES & TRADE FUNCTIEPROFIEL OPLEIDINGSMANAGER MARKETING, SALES & TRADE HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM FACULTEIT BUSINESS EN ECONOMIE Inhoudsopgave 1.Hogeschool van Amsterdam 3 De organisatie 3 De missie 3 Faculteit Business

Nadere informatie

Diensteninnovatie: wat is dat?

Diensteninnovatie: wat is dat? Over de AWT De Adviesraad voor het Wetenschaps- en Technologiebeleid (AWT) adviseert regering en parlement over beleid voor wetenschap, technologie en innovatie De AWT adviseert gevraagd en ongevraagd.

Nadere informatie

CrossLab. een nieuwe afstudeerrichting

CrossLab. een nieuwe afstudeerrichting een nieuwe afstudeerrichting CrossLab ontwerpen van & voor & met digitale media in een labomgeving media technologie is er gewoon... media technologie is er gewoon... CrossLab waarbij de ontwerper de

Nadere informatie

Was, is of komt er aandacht voor

Was, is of komt er aandacht voor Was, is of komt er aandacht voor SoftwareKwaliteit in het onderwijs? Voorjaarsevenement TestNet 2012 Leo van der Aalst Lector Software Quality and Testing at Fontys University of Applied Sciences Locaties

Nadere informatie

Lunchlezing KCNR VastgoedLAB Groningen V&M 26 mei 2016

Lunchlezing KCNR VastgoedLAB Groningen V&M 26 mei 2016 Lunchlezing KCNR VastgoedLAB Groningen V&M 26 mei 2016 Agenda 1. Uitwisseling IWP: naar een sterke verbinding tussen de drie cirkels 2. VastgoedLAB Groningen eerste ervaringen en leerpunten van studenten,

Nadere informatie

RETAIL INNOVATIE AGENDA

RETAIL INNOVATIE AGENDA Leren door te doen Den Haag, 5 oktober 2016 H.G.J. Kamp Minister van Economische Zaken mede namens de partijen achter de Retailagenda K. Klein Wethouder Stedelijke Economie, Zorg en Havens Gemeente Den

Nadere informatie

CKV Festival 2012. CKV festival 2012

CKV Festival 2012. CKV festival 2012 C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van

Nadere informatie

CMD ROTTERDAM alumnimonitor 2016

CMD ROTTERDAM alumnimonitor 2016 Next Skills and IoT: Professionals voor de Next Economy CMD ROTTERDAM alumnimonitor 2016 een onderzoek van Paul Rutten, Isabella Voskuyl & Olaf Koops Hoe ontwikkelen de loopbanen van alumni binnen het

Nadere informatie

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf Format samenvatting aanvraag Opmerking vooraf Mocht u de voorkeur geven aan openbaarmaking van de gehele aanvraag in plaats van uitsluitend onderstaande samenvatting dan kunt u dat kenbaar maken bij het

Nadere informatie

Dynamische en bruisende Spoorzone dromen realiseren achter het spoor, we gaan ervoor

Dynamische en bruisende Spoorzone dromen realiseren achter het spoor, we gaan ervoor Dynamische en bruisende Spoorzone dromen realiseren achter het spoor, we gaan ervoor Ambitie en Aanleiding Activiteiten Te realiseren waarden Onze werkwijze Ambitie Spoorzone met allure * Kwaliteitsverbetering

Nadere informatie

Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor

Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor De opleiding interior design & Styling - hbo bachelor Mensen zien hun omgeving steeds meer als een verlengstuk van hun persoonlijkheid.

Nadere informatie

INNOVATIE- MOTOR VOOR HAVEN EN STAD

INNOVATIE- MOTOR VOOR HAVEN EN STAD INNOVATIE- MOTOR VOOR HAVEN EN STAD _ RDM CENTRE OF EXPERTISE Rotterdam heeft de ambitie uit te groeien tot een klimaatbestendige deltastad met de meest innovatieve en duurzame haven ter wereld. Deze ambitie

Nadere informatie

Students Voices (verkorte versie)

Students Voices (verkorte versie) Lectoraat elearning Students Voices (verkorte versie) Onderzoek naar de verwachtingen en de ervaringen van studenten, leerlingen en jonge, startende leraren met betrekking tot het leren met ICT in het

Nadere informatie

"Maatschappelijke positionering van de industrie verbeteren"

Maatschappelijke positionering van de industrie verbeteren "Maatschappelijke positionering van de industrie verbeteren" Evert-Jan Velzing Docent-onderzoeker Hogeschool Utrecht We zien dat er meer positieve aandacht is voor de industrie, maar het belang van de

Nadere informatie

2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 212

2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 212 2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 212 Inhoudsopgave Diagnostic Test: English Language... 6 Apollo en Dionysus incl. Inleiding in de... 8 Portfolio-Mentoraat, jaar 1... 10 Academische Vaardigheden...

Nadere informatie

Theo Koot Ivo de Nooijer Raffi Balder

Theo Koot Ivo de Nooijer Raffi Balder HUBspot is een plek waar innoverende studenten, ondernemers, investeerders, docenten en bedrijven elkaar ontmoeten en inspireren, kennis opdoen en samen ondernemen. Met als doel om Leiden innovatiever

Nadere informatie

Managementsamenvatting eindrapportage SBIR Cyber Security Fase 2

Managementsamenvatting eindrapportage SBIR Cyber Security Fase 2 Managementsamenvatting eindrapportage SBIR Cyber Security Fase 2 Managementsamenvatting van de eindrapportage SBIR Cyber Security Fase 2, de prototype ontwikkeling van een transreality bridge, toegepast

Nadere informatie

Tilburg University 2020 Toekomstbeeld. College van Bestuur, april 2013

Tilburg University 2020 Toekomstbeeld. College van Bestuur, april 2013 Tilburg University 2020 Toekomstbeeld College van Bestuur, april 2013 Strategie in dialoog met stakeholders Open voor iedere inbreng die de strategie sterker maakt Proces met respect en waardering voor

Nadere informatie

Vernieuwing masterfase UU Inputsessies met studenten. Sessie 3 Keuzemogelijkheden en interdisciplinariteit

Vernieuwing masterfase UU Inputsessies met studenten. Sessie 3 Keuzemogelijkheden en interdisciplinariteit Vernieuwing masterfase UU Inputsessies met studenten Sessie 3 Keuzemogelijkheden en interdisciplinariteit Resultaten van inputsessie 10 juni 2014 Introductie Deze PowerPoint bevat de resultaten van de

Nadere informatie

Arbeidspraktijk Creatief Technologen. door: Paul Rutten en Isabella Voskuyl, 27 juni 2018

Arbeidspraktijk Creatief Technologen. door: Paul Rutten en Isabella Voskuyl, 27 juni 2018 Arbeidspraktijk Creatief Technologen door: Paul Rutten en Isabella Voskuyl, 27 juni 2018 Achtergrond CMI Alumnimonitor 2017 - onderzoeksvragen Welke arbeidsmarktpraktijk is relevant en actueel voor opgeleiden

Nadere informatie

Energizing the city: Almere energy axis

Energizing the city: Almere energy axis Inhoud Energizing the city: Almere energy axis... 3 Van Noord/West naar Zuid/Ooost... 4 Energie die stroomt door de as... 5 Focus on knowledge & education... 6 Focus on innovation & experiments... 7 Focus

Nadere informatie

World Design Event. Oktober Tim Vermeulen September 2016

World Design Event. Oktober Tim Vermeulen September 2016 World Design Event Oktober 2017 Tim Vermeulen September 2016 2 3 Waar begon het ook alweer? - Bidbook Culturele Hoofdstad. - Vraag van Gemeente Eindhoven aan Dutch Design Foundation om hiertoe een voorstel

Nadere informatie

Slim In De Stad MOD-LAB. Mobile Digital Lab

Slim In De Stad MOD-LAB. Mobile Digital Lab Slim In De Stad Mobile Digital Lab Slimme steden vragen slimmer onderwijs Context Brussel, stadslabo grote maatschappelijke en ruimtelijke uitdagingen: samenleven in diversiteit, (kans)armoede, meertaligheid,

Nadere informatie

Competenties en Gedragsindicatoren

Competenties en Gedragsindicatoren Master Design Willem de Kooning Academie Competenties en Gedragsindicatoren Competentiegericht onderwijs De Master Design heeft competenties geformuleerd om de vormgeving, sturing en onderbouwing van het

Nadere informatie

smartops people analytics

smartops people analytics smartops people analytics Introductie De organisatie zoals we die kennen is aan het veranderen. Technologische ontwikkelingen en nieuwe mogelijkheden zorgen dat onze manier van werken verandert. Waar veel

Nadere informatie

Strategisch sturen in stedelijke gebiedsontwikkeling MCD. master city developer

Strategisch sturen in stedelijke gebiedsontwikkeling MCD. master city developer Strategisch sturen in stedelijke gebiedsontwikkeling MCD master city developer Ontwikkel een eigen visie Werk je in stedelijke gebiedsontwikkeling of herstructurering dan is de MCD opleiding voor jou een

Nadere informatie

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren als een regio

Nadere informatie

Professionele Masters. Uitgangspunten verdere uitbouw aanbod professionele masters

Professionele Masters. Uitgangspunten verdere uitbouw aanbod professionele masters Professionele Masters Uitgangspunten verdere uitbouw aanbod professionele masters Professionele Masters Uitgangspunten verdere uitbouw aanbod professionele masters Inhoud 5 Voorwoord 7 Inleiding 8 Professionele

Nadere informatie

11/8/2016. Academisch Schrijven in het curriculum. Opzet van deze bijeenkomst. Academisch schrijven. Toepassing in curriculum.

11/8/2016. Academisch Schrijven in het curriculum. Opzet van deze bijeenkomst. Academisch schrijven. Toepassing in curriculum. Academisch Schrijven in het curriculum Dr N. Saab, ICLON, Dr Ph. Dol, Academisch Talencentrum, Dr. J.A. Mol, Faculteit der Archeologie Opzet van deze bijeenkomst Interactief: 1. Wij geven enkele voorbeelden

Nadere informatie

Verbinding tussen talenten in het kunstvakonderwijs en het culturele veld vergroot de kans op het slagen van talent.

Verbinding tussen talenten in het kunstvakonderwijs en het culturele veld vergroot de kans op het slagen van talent. Verslag werkconferentie talentontwikkeling 23 april 2015 Algemeen De werkconferentie was het startpunt van een traject dat een bijdrage gaat leveren aan een langetermijnvisie en ambitie op het terrein

Nadere informatie

INNOVATIEPROGRAMMA ONDERWIJS OP MAAT PROJECT: PROEFTUIN

INNOVATIEPROGRAMMA ONDERWIJS OP MAAT PROJECT: PROEFTUIN INNOVATIEPROGRAMMA ONDERWIJS OP MAAT PROJECT: PROEFTUIN ACTIVITEITENPLAN 2015 WWW.SURF.NL/ONDERWIJS Innovatieprogramma Onderwijs op Maat Project: Proeftuin 2 INHOUD 1. Proeftuin 3 1.1 Doelen 3 2. Werkwijze

Nadere informatie

Smart City Rotterdam. Een visie op een slimme toekomst

Smart City Rotterdam. Een visie op een slimme toekomst Smart City Rotterdam Een visie op een slimme toekomst Opdracht Deze studie is verricht in opdracht van de dienst Stadsontwikkeling van de gemeente Rotterdam. Contactpersonen voor de begeleiding van deze

Nadere informatie

F A B S C H O L K I D S

F A B S C H O L K I D S F A B S C O H O L K I D S Over FabSchool Kids In Fabschool Kids staat zelf dingen maken, creativiteit en samenwerken centraal. In hands-on workshops in het Fablab Amsterdam leren kinderen alles over digitale

Nadere informatie

Groeien door samenwerken

Groeien door samenwerken Samenwijs en verder Hoe kan het onderwijs een bijdrage leveren aan de duurzame maatschappelijke innovatie vanuit het concept Samenwijs? Roeland Hogt (Automotive, RDM CoE, Kenniscentrum RDM, ACE) Ism Ans

Nadere informatie

in het mbo Werken aan uitstroom - instroom

in het mbo Werken aan uitstroom - instroom ONTWIKKELINGEN CULTUUREDUCATIE IN HET MBO ONDERWIJSVERNIEUWING Onderwijsvernieuwing in het mbo Onderwijs 2032, nieuwe speerpunten voor het kunstvakonderwijs én binnen het mbo een eigen verklaring over

Nadere informatie

Titel Location based services (LBS) voor retailers in het stadshart van Utrecht

Titel Location based services (LBS) voor retailers in het stadshart van Utrecht Onderzoeksopdracht Crossmedialab Titel Location based services (LBS) voor retailers in het stadshart van Utrecht Probleemomgeving Online winkelen groeit in Nederland enorm; tegelijkertijd is er een verschuiving

Nadere informatie

Transformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw

Transformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw Transformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw de rol van onderzoek 19 oktober 2017, prof.dr.ir. Jack van der Vorst, lid concernraad Wageningen University & Research Wereldwijde uitdagingen land-

Nadere informatie

Editie 3 wil nog meer aandacht geven aan deze groep jongeren, met als doel hun creativiteit en economische waarde duidelijk te stellen.

Editie 3 wil nog meer aandacht geven aan deze groep jongeren, met als doel hun creativiteit en economische waarde duidelijk te stellen. JONG TEXTIEL (met nieuwe deadline!) Visie en Doel JONG TEXTIEL, editie 3 focust zich op pas afgestudeerden, of max. 5 jaar afgestudeerd aan één of meerdere Vlaamse, Waalse of internationale instituten

Nadere informatie

HU GERICHT IN BEWEGING

HU GERICHT IN BEWEGING HU GERICHT IN BEWEGING Organisatieontwikkeling HU het verhaal - versie maart 2016 - Agenda Waar komen we vandaan? Waarom gaan we veranderen? Wie willen we zijn? Hoe gaan we dit bereiken? Wat verandert

Nadere informatie

De JB heeft binnen de UvA twee belangrijke partners: a. De Faculteit b. de UB

De JB heeft binnen de UvA twee belangrijke partners: a. De Faculteit b. de UB Meerjarenplan 2014-2016 Juridische Bibliotheek In 2016 zal de JB met de Faculteit naar het Roeterseiland verhuizen. Dit meerjarenplan beperkt en richt zich op de periode dat we ons enerzijds voorbereiden

Nadere informatie

Mediawijsheid in de Bibliotheek op school vo verkenning

Mediawijsheid in de Bibliotheek op school vo verkenning Mediawijsheid in de Bibliotheek op school vo verkenning Achtergrond In de huidige informatiesamenleving groeien jongeren op met media. Om te werken en te leren in de (digitale) wereld moeten jongeren leren

Nadere informatie

Aanvraagformulier Nieuwe opleiding macrodoelmatigheidstoets beleidsregel 2014

Aanvraagformulier Nieuwe opleiding macrodoelmatigheidstoets beleidsregel 2014 J uni 2016 SAMENVATTING Aanvraagformulier Nieuwe opleiding macrodoelmatigheidstoets beleidsregel 2014 Basisgegevens Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): X Nieuwe opleiding Nieuw Ad programma

Nadere informatie

Universiteit Leiden. John Kroes 12 mei 2017

Universiteit Leiden. John Kroes 12 mei 2017 Universiteit Leiden John Kroes 12 mei 2017 In Leiden en Den Haag Leiden Nederland Amsterdam Den Haag Eerste Universiteit van Nederland Opgericht door Willem van Oranje in 1575 Als beloning voor verzet

Nadere informatie

Slim samenwerken aan Smart Technology

Slim samenwerken aan Smart Technology Slim samenwerken aan Smart Technology Het CIV Smart Technology (CIV is een afkorting van Centrum voor Innovatief Vakmanschap) is een dynamisch samenwerkingsverband tussen ondernemingen, overheden en het

Nadere informatie

Regionale broedplaatsen voor onderzoek en praktijkleren

Regionale broedplaatsen voor onderzoek en praktijkleren Werkplaatsen Sociaal Domein Regionale broedplaatsen voor onderzoek en praktijkleren www.werkplaatsensociaaldomein.nl Verbinden en versterken De transitie en vooral de daaruit voortvloeiende transformaties

Nadere informatie

Jaarverslag z25 2010. Inhoudsopgave

Jaarverslag z25 2010. Inhoudsopgave Inhoudsopgave Voorwoord... 2 Activiteiten... 3 Publiciteit... 4 SETUP:... 4 CBKU Openingsexpositie Doors of Dissociation... 4 Digital Marbles... 4 The Respons(e)ible Project... 4 UNMA... 4 L â u N a y...

Nadere informatie