EUROPESE AANBEVELINGEN VOOR DE
|
|
- Stefan van den Berg
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 EUROPESE AANBEVELNGEN VOOR DE AANPAK VAN ARTERËLE HYPERTENSE 2018 Guidelines for the Management of Arterial Hypertension
2 6 nieuwe concepten Bloeddrukmeting Bredere toepassing van ambulante BD meting met ABPM en/of HBPM, in het bijzonder HBPM, als optie om de diagnose van hypertensie te bevestigen, witte jas en gemaskeerde hypertensie te detecteren, en de BD controle op te volgen. Minder conservatieve behandeling van de bloeddruk bij oudere en zeer oude patiënten Lagere BD drempels en streefwaarden voor oudere patiënten, met de nadruk op evaluatie op basis van biologische in plaats van chronologische leeftijd. Aanbeveling om de behandeling nooit te weigeren of te stoppen op basis van leeftijd, op voorwaarde dat behandeling wordt getolereerd. Vaste associaties naar voor geschoven om de bloeddrukcontrole te verbeteren Aanbevolen gebruik van een combinatietherapie met twee geneesmiddelen bij initiatie van de behandeling van de meeste mensen met hypertensie. Aanbeveling voor het gebruik van vaste associaties, met het voorkeursgebruik van een single pill combination voor de meeste patiënten. Vereenvoudigde behandelingsalgoritmen met het voorkeursgebruik van een ACE-inhibitor of sartaan, gecombineerd met een calciumkanaalblokker en/of een thiazide/thiazide-achtig diureticum, als de kernbehandelingsstrategie voor de meeste patiënten, met bètablokkers gebruikt voor specifieke indicaties. Nieuwe bloeddruk streefwaarden voor behandelde patiënten Aanbevolen BD intervallen voor behandelde patiënten om de aanbevolen streefwaarde en de lagere veiligheidsgrenzen beter te identificeren, afhankelijk van de leeftijd en specifieke comorbiditeiten van de patiënt. Detecteren van slechte therapietrouw Een sterke nadruk op het belang van het evalueren van de therapietrouw als belangrijke oorzaak van slechte bloeddrukcontrole Belang van verpleegkundigen en apothekers in de lange termijn follow-up van hypertensie De belangrijke rol van verpleegkundigen en apothekers in de opleiding, ondersteuning en follow-up van behandelde hypertensiepatiënten wordt benadrukt als onderdeel van de algemene strategie om de bloeddruk controle te verbeteren.
3 DEFNTES
4 DEFNTES Definitie Categorie SBD (mm Hg) DBD (mm Hg) Optimaal <120 en <80 Normaal en/of Hoog normaal en/of Hypertensie Graad en/of Hypertensie Graad 2 Hypertensie Graad en/of en/of Geïsoleerde systolische hypertensie (GSH) 140 en en <90 <90 BD-categorie wordt bepaald volgens de BD al zittend gemeten in het kabinet en door het hoogste niveau van de BD, of dit nu systolische of diastolische bloeddruk is. Geïsoleerde systolische hypertensie wordt geclassificeerd als graad 1, 2 of 3 volgens de SBP-waarden binnen de aangegeven intervallen. Dezelfde classificatie wordt gebruikt voor alle leeftijden vanaf 16 jaar.
5 DEFNTES Definitie volgens kabinet-, ambulante en thuismeting SBD (mm Hg) DBD (mm Hg) Klinisch* (dokterspraktijk of hospitaal) 140 en/of 90 Ambulant Dag (of wakker) 135 en/of 85 Nacht (of slapend) 120 en/of uur 130 en/of 80 Thuis (zelfmeting) 135 en/of 85 * Verwijst naar klassieke BD meting eerder dan unattended bloeddruk meting
6 STRATFCATE VAN HET CV RSCO
7 CV RSCO STRATFCATE VAN HET CARDOVASCULARE RSCO Hypertensie stadium Andere risicofactoren, asymptomatische orgaanweerslag of pathologie Hoog normaal SBD of DBD Hypertensie Graad 1 SBD DBD Bloeddruk (mmhg) Hypertensie Graad 2 SBD DBD Hypertensie Graad 3 SBD 180 of DBD 110 Geen andere risicofactoren Laag risico Laag risico Gemiddeld risico Hoog risico Stadium 1 (ongecompliceerd) 1-2 risicofactoren Laag risico Gemiddeld risico Gemiddeld tot hoog risico Hoog risico 3 risicofactoren Laag tot gemiddeld risico Gemiddeld tot hoog risico Hoog risico Hoog risico Stadium 2 (asymptomatische ziekte) orgaanschade, chronisch nierfalen stadium 3, of diabetes zonder orgaanschade Gemiddeld tot hoog risico Hoog risico Hoog risico Hoog tot zeer hoog risico Stadium 3 (symptomatische ziekte) Symptomatische CV ziekte, nierfalen stadium 4 of diabetes met orgaanschade Zeer hoog risico Zeer hoog risico Zeer hoog risico Zeer hoog risico
8 SCREENNG & DAGNOSE
9 DAGNOSE SCREENNG & DAGNOSE Optimale BD <120/80 Normale BD /80-84 Hoog-normale BD /85-89 Hypertensie 140/90 Overweeg gemaskeerde hypertensie Ambulante BD meting (ABPM of HBPM) Gebruik ook om de diagnose te bevestigen Herhaal de BD meting ten minste om de 5 jaar Herhaal de BD meting ten minste om de 3 jaar Herhaal de BD meting ten minste jaarlijks Herhaalde bezoeken voor de BD meting in het kabinet Ambulante BD meting (ABPM of HBPM)
10 DAGNOSE METNG VAN DE BLOEDDRUK De patiënten moeten comfortabel gaan zitten in een rustige ruimte en dit 5 minuten voor het starten van het meten van de BD. Drie metingen moeten uitgevoerd worden, met een tussentijd van 1 tot 2 minuten, en bijkomende metingen enkel indien de eerste twee verschillen met >10 mmhg. De BD wordt genoteerd als het gemiddelde van de laatste twee BD metingen. Bijkomende metingen moeten eventueel uitgevoerd worden bij patiënten met onstabiele BD waarden ten gevolge van aritmieën, zoals patiënten met VKF, bij wie manuele auscultatiemethodes moeten gebruikt worden aangezien de meeste automatische toestellen niet gevalideerd zijn voor de BD meting bij patiënten met VKF. Gebruik een standaard manchet (12-13 cm breed en 35cm lang) voor de meeste patiënten, maar voorzie bredere en smallere manchetten voor respectievelijk bredere (armomtrek >32cm) en dunnere armen. De manchet moet zich ter hoogte van het hart bevinden, de rug en de arm ondersteund, om spierspanning en BD stijgingen ten gevolge van isometrische inspanningen te vermijden. Gebruik tijdens de auscultatiemethodes fase en V (plotse daling/verdwijning) Korotkoff tonen om respectievelijk de SBD en DBD te identificeren. Meet de BD aan beide armen bij het eerste bezoek om mogelijke verschillen tussen beide metingen op te sporen. Gebruik de meting aan de arm met de hoogste waarde als referentie. Meet de BD 1 minuut na en 3 minuten na het rechtstaan vanuit een zittende houding bij alle patiënten waarbij de BD voor het eerst wordt gemeten, en dit om orthostatische hypotensie uit te sluiten. BD meting in liggende en rechtstaande houding zou ook moeten overwogen worden bij de latere bezoeken bij oudere mensen, personen met diabetes en personen met kenmerken waar orthostatische hypotensie frequent kan voorkomen. Registreer het hartritme en pas palpatie van de pols toe om aritmie uit te sluiten.
11 DAGNOSE Drempelwaarden < 80 jaar: vanaf 140/90 behandeling van hypertensie + CAD/CVA :vanaf 130/90 mm Hg + CAD/CVA :vanaf 130/85 mm Hg b A A A 80 jaar: vanaf 160/90 behandeling van hypertensie A
12 BEHANDELNG
13 BEHANDELNG Opstarten van een antihypertensieve behandeling Hoog-normale BD /85-89 mmhg Hypertensie Graad 1 BD /90-99 mmhg Hypertensie Graad 2 BD / mmhg Hypertensie Graad 3 BD 180/110 mmhg Advies levensstijl Advies levensstijl Advies levensstijl Advies levensstijl Overweeg een behandeling bij patiënten met zeer hoog risico met CV ziekte, en vooral CAD Onmiddellijke behandeling bij patiënten met hoog of zeer hoog risico met CV ziekte, nierlijden of HMOD Onmiddellijke behandeling bij alle patiënten Onmiddellijke behandeling bij alle patiënten Evaluatie CV risico met SCORE tabel Behandelling bij patiënten met laag gematigd risico zonder CV ziekte, nierlijden of eindorgaanschade na 3-6 maanden aanpassing van de levensstijl indien BD niet gecontroleerd is BD streefwaarden bereiken binnen 3 maanden BD streefwaarden bereiken binnen 3 maanden Onmiddellijke initiatie van antihypertensieve behandeling (zelfs bij patiënten > 65 jaar*) * Voor patiënten > 80 jaar dient de SBD > 160 mm Hg te bedragen
14 BEHANDELNG Bloeddrukstreefwaarden SBD (mm Hg) DBD (mm Hg) DOEL 1 < 140 < 90 *ndien behandeling goed getolereerd wordt < 65 jaar DOEL 2* > 65 jaar of chronisch nierfalen
15 BEHANDELNG BEHANDELNG - LEVENSSTJL Een gezonde levensstijl kan het ontstaan van hypertensie verhinderen of vertragen, en verlaagt het cardiovasculaire risico. Een efficiënte levensstijl aanpassing kan de nood voor een medicamenteuze behandeling bij graad 1 hypertensie patiënten uitstellen De erkende levensstijl aanpassingen zijn: Rookstop Gewichtsafname (en stabilisatie) in geval van overgewicht Lichaamsbeweging (ten minste 5 à 7 maal per week 30 minuten matige beweging) Beperking van de zoutinname Beperking van de alcoholconsumptie ( < 14 eenheden/week, < 8 eenheden/week) Binge drinking wordt ten zeerste afgeraden Verhoogde inname van groenten, fruit, vis, noten, en onverzadigde vetten Beperkte inname van rood vlees en zuivelproducten
16 BEHANDELNG BEHANDELNG - MEDCAMENTEUS De ACE-, sartanen, bètablokkers, calciumantagonisten en diuretica (thiazide- en thiazide-achtige diuretica zoals chlortalidon en indapamide) hebben hun doeltreffendheid op de BD daling en CV events bewezen in gecontroleerde gerandomiseerde studies. Ze zijn dus aangewezen als basis van de strategie van de antihypertensiebehandeling. Bij de meeste patiënten is het aangewezen om te starten met een associatie van antihypertensiva. Deze associatie zou bij voorkeur een RAASi (ACE- of sartaan) en een calciumantagonist of diureticum moeten bevatten. Andere associaties van de 5 grote klassen kunnen gebruikt worden. n specifieke klinische situaties zoals angor, post-infarct, hartfalen of de controle van de hartfrequentie, is het aangewezen om bèta-blokkers te associeren met één van de andere grote klassen. Het is aanbevolen de antihypertensiebehandeling op te starten met een bitherapie, en bij voorkeur in één enkele tablet. De uitzonderingen zijn de zwakke oudere patiënten alsook de patiënten met laag risico met een hypertensie graad 1 (in het bijzonder indien de SBD < 150 mmhg). A A A B ndien de BD niet gecontroleerd is met een bitherapie, is het aanbevolen om de behandeling te versterken met een tritherapie, gewoonlijk een RAASi + CCB + thiazide/thiazide-achtig diureticum, en bij voorkeur in één enkele tablet. A ndien de BD niet gecontroleerd is met een tritherapie, is het aanbevolen de behandeling te versterken door het toevoegen van spironolactone ofwel, indien ze niet getolereerd is, andere diuretica zoals amiloride of hogere doses van andere diuretica, een bètablokker of een alfablokker. B De combinatie van twee RAAS blokkers is niet aanbevolen A
17 BEHANDELNG Behandelingsstrategie ongecompliceerde HT & hypertensie + diabetes / CVA / eindorgaanschade / perifeer vaatlijden
18 BEHANDELNG Behandeling van bijkomende risicofactoren Patiënten met een zeer hoog CV risico moeten behandeld worden met een statine om LDL-c niveau te bereiken < 1,8 mmol/l (70 mg/dl) of een reductie van 50% indien de baseline LDL-c zich bevindt tussen de 1,8 3,5 mmol/l ( mg/dl) Patiënten met een hoog CV risico moeten behandeld worden met een statine om LDL-c niveau te bereiken < 2,6 mmol/l (100 mg/dl) of een reductie van 50% indien de baseline LDL-c zich bevindt tussen de 2,6 5,2 mmol/l ( mg/dl) Bij patiënten met een laag to matig CV risico kan een statine overwogen worden om LDL-c niveau te bereiken < 3,0 mmol/l (115 mg/dl) a B B C Anti-plaatjestherapie, in het bijzonder lage dosis aspirine wordt aanbevolen in de secundaire preventie van hypertensiepatiënten A Aspirine is niet aanbevolen voor primaire preventie bij hypertensiepatiënten zonder cardiovasculaire aandoeningen A
19 comorbiditeiten Behandelingsstrategie hypertensie patiënt + voorkamerfibrillatie ACE- of sartaan + bètablokker of non-hdp Ca-antagonist, of bètablokker + Ca-antagonist ACE- of sartaan + bètablokker + HDP Ca-antagonist of diureticum, of bètablokker + DHP Ca-antagonist + diureticum Voeg orale anticoagulantia toe wanneer aangewezen volgens de CHA 2 DS 2 -VASc score, tenzij er een contra-indicatie is. Routine combinatie van bètablokkers met non-dihydropyridine Ca-antagonisten (bv. verapamil of diltiazem) is niet aanbevolen door een potentiële daling van het hartritme.
20 SPECALE VORMEN VAN HYPERTENSE
21 SPECALE VORMEN VAN HYPERTENSE Resistente hypertensie Resistente hypertensie = Patiënt met een BD > 140/90 mm Hg behandeld met een vaste associatie van een RAAS blokker, calciumkanaalblokker, en een thiazide/thiazide-like diureticum aan optimale (of optimaal getolereerd) dosissen. Stap 1: Verstrengen van de levensstijl maatregelen Hogere dosis diureticum of switch naar krachtiger thiazide-like diureticum Stap 2: Toevoegen van spironolactone Stap 3 (indien intolerant aan spironolactone): Toevoegen van epelorenone, amiloride, hoger dosering thiazide/thiazide-like diureticum, een lisdiureticum, bisoprolol, of doxazosin
22 SPECALE VORMEN VAN HYPERTENSE Geïsoleerde klinische hypertensie (witte jas hypertensie) Hoge BD in de dokterspraktijk 140/90 mm Hg Normale 24u ambulante BD (< 130/85 mm Hg) of normale thuis gemeten BD (< 135/85 mm Hg) Hoger CV risico dan normotensieven opvolging noodzakelijk Bij patiënten met witte jas hypertensie wordt aanbevolen om levensstijl veranderingen te implementeren met als doel het cardiovasculaire risico te doen dalen alsook een regelmatige opvolging met thuisbloeddrukmeting C Medicamenteuze behandeling kan overwogen worden bij patiënten met eindorgaanschade of bij patiënten met een hoog tot zeer hoog cardiovasculair risico b C Routine medicamenteuze behandeling is niet aanbevolen C
23 SPECALE VORMEN VAN HYPERTENSE Geïsoleerde ambulante hypertensie (gemaskeerde hypertensie) Normale BD in de dokterspraktijk < 140/90 mm Hg Hoge 24u ambulante BD ( 130/85 mm Hg) of normale thuis gemeten BD ( 135/85 mm Hg) CV risico dat quasi gelijk is aan het CV risico van patiënten met essentiële hypertensie Bij patiënten met witte jas hypertensie wordt aanbevolen om levensstijl veranderingen te implementeren met als doel het cardiovasculaire risico te doen dalen alsook een regelmatige opvolging met thuisbloeddrukmeting C Antihypertensieve behandeling dient overwogen worden bij patiënten met gemaskeerde hypertensie om de ambulante bloeddruk te normaliseren, omwille van het prognostisch belange van ambulante verhoogde bloeddruk a C Optitratie van de antihypertensieve behandeling dient overwogen te worden bij behandelde patiënten waarbij de ambulante BD niet gecontroleerd is (gemaskeerd ongecontroleerde hypertensie) omwille van het hoog CV risico van deze patiënten a C
24 THERAPETROUW
De ESH 2018 Hypertensie Richtlijnen
De ESH 2018 Hypertensie Richtlijnen Wat is nieuw? Tine De Backer UZ Gent-UGent 1. Bloeddrukmeting Bredere toepassing van ambulante BD meting met ABPM en/of HBPM, in het bijzonder HBPM, als optie om de
Nadere informatieTherapeutisch beleid. Niet medicamenteuze en medicamenteuze therapie. Dr Heuten Hilde Cardiologie UA-UZA
Therapeutisch beleid Niet medicamenteuze en medicamenteuze therapie Dr Heuten Hilde Cardiologie UA-UZA ESC/ESH 2018: Opstarten van een antihypertensieve behandeling Hoog-normale BD 130-139/85-89 mmhg Hypertensie
Nadere informatieKlinische gevallen. BHC symposium 07-03-2015. H.Heuten, T.De Backer
Klinische gevallen BHC symposium 07-03-2015 H.Heuten, T.De Backer Casus Man, 48 jaar, roker, BMI 29 kg/m² Voorgeschiedenis: Lumbo-ischialgie Geen cardiovasculaire voorgeschiedenis FA: Vader plots overleden
Nadere informatieHypertensie. Presentatie door G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist
Hypertensie Presentatie door G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist Hypertensie Primaire of essentiële (95%) Secundaire (5%) G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist, jan. 2012 2 Bloeddruk
Nadere informatieTherapieresistente Hypertensie. Dr Paul Dendale
Therapieresistente Hypertensie Dr Paul Dendale Wat is hypertensie? Categorie Systolisch Diastolisch Optimaal Normaal Hoog normaal Graad 1 hypertensie (licht) Graad 2 hypertensie (matig) Graad 3 hypertensie
Nadere informatieBehandeling van hypertensie
NECF onderwijsbijeenkomst 19 juni 2014 Farmacotherapie bij 80+ers: Waar zijn we eigenlijk mee bezig? Behandeling van hypertensie Evelien Lutke Schipholt, apotheker externe instellingen, CWZ Gerard Rongen,
Nadere informatieBloeddrukregeling: hoger? lager?
www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw Bloeddrukregeling: hoger? lager? Dr. L. Nestor Geriater www.hhzhlier.be 2 To fall or not to fall HYPERTENSIE BIJ BEJAARDEN: How to treat? That s the question! Bloeddrukregeling
Nadere informatieHypertensie. Dirk Devroey. Vakgroep Huisartsgeneeskunde VUB. Dit is geen cursus maar bevat een aantal aantekeningen bij de les.
Hypertensie Dirk Devroey Vakgroep Huisartsgeneeskunde VUB Dit is geen cursus maar bevat een aantal aantekeningen bij de les. Classificatie van hypertensie Arteriële hypertensie wordt in de meest recente
Nadere informatieBloeddrukmeten: een praktische richtlijn
Bloeddrukmeten: een praktische richtlijn Anna van Ittersum, Haaglanden Medisch Centrum, Den Haag Wilko Spiering, UMC Utrecht 1733: eerste bloeddrukmeting Stephen Hales 1896: kwiksfygmomanometer Scipione
Nadere informatieBloeddruk meten is een makkie! Corien Flint Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde
Bloeddruk meten is een makkie! Corien Flint Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde Inhoud Hart- en vaatziekten in Nederland Bloeddruk Hypertensie Meten van bloeddruk Hart- en vaatziekten in Nederland
Nadere informatieStaken antihypertensiva bij ouderen. Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie
Staken antihypertensiva bij ouderen Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie 2 Vragen Zou u antihypertensiva staken bij een geriatrische patiënt met hypertensie en een
Nadere informatieInhoud Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
INHOUD I Inhoud Hoofdstuk 1 Klinische aspecten van hypertensie 1 1. Voorkomen en definitie 1 2. Over risico en risicoreductie 3 3. Klinische manifestaties 9 4. De bloeddrukmeting 10 A. De bloeddrukmeting
Nadere informatieHypertensie. Huug van Duijn Spiegelavond 15 april 2013
Hypertensie Huug van Duijn Spiegelavond 15 april 2013 Waarom bloeddruk? Bloeddruk: niet te laag Bloeddruk: niet te hoog Het verband tussen bloeddruk en cardiovasculaire complicaties heeft als drempel
Nadere informatie10-2-2015. Thuis bloeddrukmeten. Indeling presentatie
Thuis bloeddrukmeten Anna van Ittersum, verpleegkundig specialist Afd. Interne Geneeskunde, Bronovo Den Haag Wilko Spiering, internist-vasculair geneeskundige Afd. Vasculaire Geneeskunde, UMC Utrecht Disclosure
Nadere informatieLes Arteriële Hypertensie
Les Arteriële Hypertensie Dirk Devroey Centrum voor Huisartsgeneeskunde VUB 22 februari 2005 Doelstelling van de les Hoe bloeddruk meten Risicobepaling Welke e onderzoeken Hoe hoge bloeddruk behandelen
Nadere informatieNieuwe guidelines voor preventie. Cardio 2013 Johan Vaes
Nieuwe guidelines voor preventie Cardio 2013 Johan Vaes Waarom is preventie nodig? CV ziekten blijven belangrijkste doodsoorzaak Zowel mannen als vrouwen Overlijden voor 75 j is ten gevolge van CV ziekten
Nadere informatieCVRM en 24 uurs bloeddrukmeting Workshop benchmarkbijeenkomst
CVRM en 24 uurs bloeddrukmeting Workshop benchmarkbijeenkomst 20-02-2017 Jeanette Caljouw-Vos, kaderarts HVZ Bepaling bloeddruk SBD 140-160mmHg: aantal metingen over aantal maanden SBD >180mmHg of eindorgaanschade
Nadere informatieWerkafspraak Bloeddruk Meten
Werkafspraak Bloeddruk Meten Deze werkafspraak is gebaseerd op: - NHG standaard Cardiovasculair Risicomanagement (2012) - Van der Wel MC, Scherpbier-de Haan ND. Het einde van de gewone praktijkbloeddrukmeting?
Nadere informatieArteriële Hypertensie
Arteriële Hypertensie Fysiopathologie Screening secundaire hypertensie B. Maes Definitie European Societies of Hypertension and Cardiology 2007 systolisch (mm Hg) Optimaal
Nadere informatieCVRM kwetsbare ouderen. Rotterdam maart 2015 AJ Arends, klinisch geriater en klinisch farmacoloog io
CVRM kwetsbare ouderen Rotterdam maart 2015 AJ Arends, klinisch geriater en klinisch farmacoloog io Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieInfobrochure. Thuisbloeddrukmeting
Infobrochure Thuisbloeddrukmeting Beste patiënt, Beste patiënte, Uw arts heeft u gevraagd om uw bloeddruk thuis op te volgen. In deze brochure proberen we u zo duidelijk mogelijk uit te leggen hoe u hiervoor
Nadere informatieWat is mijn cardiovasculair risicoprofiel? 27 september 2016 Herbert De Raedt Dienst cardiologie Onze Lieve Vrouw Ziekenhuis Aalst
Wat is mijn cardiovasculair risicoprofiel? 27 september 2016 Herbert De Raedt Dienst cardiologie Onze Lieve Vrouw Ziekenhuis Aalst Waarover Epidemiologie Pathofysiologie Risicofactoren Take home message
Nadere informatieAFSLUITING. Frans TJ Boereboom Daniel Tavenier
AFSLUITING In deze uitgave heeft u nader kennisgemaakt met de 24-uursbloeddrukmeting. De indicaties voor een 24-uursbloeddrukmeting werden besproken in de inleiding en de bijbehorende normaalwaarden vindt
Nadere informatieNieuwe ontwikkelingen bij hypertensie, beleid en medicatie
Continuing Nursing Education (CNE) Nieuwe ontwikkelingen bij hypertensie, beleid en medicatie Sanne van Wissen 22 maart 2016 Utrecht @svanwissen Inhoud Bloeddruk en is er een optimale bloeddruk? Rol van
Nadere informatieARTERIELE HYPERTENSIE
ARTERIELE HYPERTENSIE Wat u moet weten - Patiëntinformatie - Hypertensie is de medische term voor hoge bloeddruk. Dat is de druk waaraan de arteriële bloedvaten of slagaders in het lichaam blootgesteld
Nadere informatieInfobrochure. Thuisbloeddrukmeting
Infobrochure Thuisbloeddrukmeting Waarom? Waarom zelfmeting? Het doel van zelfmeting is om bloeddrukmetingen uit te voeren terwijl het hart- en bloedvaten systeem in rust is in uw dagelijkse leven. Waarom
Nadere informatieBELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA HOGE BLOEDDRUK. psamtik@fotolia DUIDELIJKE ANTWOORDEN
BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA HOGE BLOEDDRUK psamtik@fotolia DUIDELIJKE ANTWOORDEN Globaal Cardiovasculair Risico Sommige gedragingen in ons dagelijks leven vergroten de kans dat we vroeg of laat problemen
Nadere informatieDe studie had betrekking op een groep van. Therapietrouw bevorderen van bij het begin. Studie. Tabel 1
Therapietrouw bevorderen van bij het begin Hypertensie is een sluipmoordenaar. Een levenslange behandeling is dan ook een noodzaak. Maar hoe reageren patiënten die pas hun diagnose gekregen hebben op die
Nadere informatieHuidige aanpak van essentiële hypertensie. Dr Heuten Hilde
Huidige aanpak van essentiële hypertensie Dr Heuten Hilde Casus Een 52 jarige man, niet-roker, komt op de raadpleging Blanco voorgeschiedenis, moeder AHT, CVA Klacht: vermoeidheid BMI 29 kg/m², BO 106
Nadere informatieSymposium 2015 Geïsoleerde systolische hypertensie bij jonge volwassenen: betekenis en prognose. prof dr Danny Schoors
Symposium 2015 Geïsoleerde systolische hypertensie bij jonge volwassenen: betekenis en prognose prof dr Danny Schoors Arteriële hypertensie Epidemiologische studies Duidelijke relatie tussen bloeddruk
Nadere informatieKent u de cijfers van uw hart?
Kent u de cijfers van uw hart? CHOLESTEROL? GEWICHT/ BUIKOMTREK? UW? BLOEDDRUK? SUIKERGEHALTE? V.U.: Dr Freddy Van de Casseye - Elyzeese-Veldenstraat 63-1050 Brussel Belgische Cardiologische Liga www.cardiologischeliga.be
Nadere informatieBloeddruk: hoe lager hoe beter?
Bloeddruk: hoe lager hoe beter? Zijn de SPRINT en andere studies van nut voor met name de oudere type 2 patiënten? Dr. K.J.J. (Hans) van Hateren Huisarts & onderzoeker Geen Conflicts of interest Number
Nadere informatieESH richtlijnen voor bloeddruk meten. Dr. Willem Verberk
ESH richtlijnen voor bloeddruk meten Dr. Willem Verberk Inleiding Spreekkamer bloeddrukmeting Thuis bloeddrukmeting Ambulante bloeddrukmeting Spreekkamer bloeddrukmeting (SBDM) Variabiliteit van bloeddruk
Nadere informatieGEEN TIJD TE VERSPELEN VOOR MIJN HART CARDIOVASCULAIRE PREVENTIE : IK BEGIN ERAAN ÉN IK HOU VOL!
GEEN TIJD TE VERSPELEN VOOR MIJN HART CARDIOVASCULAIRE PREVENTIE : IK BEGIN ERAAN ÉN IK HOU VOL! HART- EN VAATAANDOENINGEN IN BELGIË: VASTSTELLINGEN BELANGRIJKSTE DOODSOORZAAK IN EUROPA EN IN BELGIË 11.200.000
Nadere informatie24 uurs Bloeddruk meting (ABPM)
24 uurs Bloeddruk meting (ABPM) Nationaal Hypertensie Congres 7 februari 2014 Dr. G. vanmontfrans, Vasculair internist AMC Dr. T. Tumkaya, kaderhuisarts HVZ Waarom ABPM? Gegevens over 30-60 metingen ipv
Nadere informatieHet rationeel gebruik van geneesmiddelen bij arteriële hypertensie
Afgiftekantoor: 8400 Oostende Mail P209156 Bijlage aan de,,folia Pharmacotherapeutica Volume 43 Nummer 7 Juli-Augustus 2016 CONSENSUS VERGADERING 5 november 2015 Het rationeel gebruik van geneesmiddelen
Nadere informatieDiuretica? De spons erover.
Diuretica? De spons erover. Thierry Christiaens Vakgroep Huisartsgeneeskunde en ELGZ & Heymans Instituut voor Farmacologie, Universiteit Gent & Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI/CBIP)
Nadere informatieDE NIEUWSTE RICHTLIJNEN VOOR DE AANPAK VAN HYPERTENSIE VOLGENS DE EUROPESE VERENIGINGEN VOOR HYPERTENSIE EN CARDIOLOGIE
Tijdschr. voor Geneeskunde, 60, nr. 20, 2004 DE PRAKTIJK DE NIEUWSTE RICHTLIJNEN VOOR DE AANPAK VAN HYPERTENSIE VOLGENS DE EUROPESE VERENIGINGEN VOOR HYPERTENSIE EN CARDIOLOGIE R. FAGARD 1, 5, R. LINS
Nadere informatieDokter wat heb ik. Casuïstiek workshop over de Multidisciplinaire richtlijn CVRM 2011
Dokter wat heb ik Casuïstiek workshop over de Multidisciplinaire richtlijn CVRM 2011 Pretoets Zijn de volgende stellingen juist of onjuist? 1. De risicotabel geeft een schatting van het 10-jaarsrisico
Nadere informatieLipidenbilan en cardiovasculair risico
Lipidenbilan en cardiovasculair risico OLV Ziekenhuis, Aalst-Asse-Ninove Laboratorium: 053 724281 (Dr. P. Couck, Dr. F. Beckers, Apr. L. Van Hoovels) Endocrinologie: 053 724488 (Dr. F. Nobels, Dr. P. Van
Nadere informatieAtherotrombose. Fig. 1: Vorming van de trombus op de plaque. Fig. 2: Dilatatie. Fig. 3: Stenting. Fig.
Atherotrombose Fig. 1: Vorming van de trombus op de plaque Fig. 2: Dilatatie Fig. 3: Stenting Fig. 4: Endoprothese SABE.ENO.17.06.0273 Fig. 5: Bypass Atherotrombose Hebt u een hartaanval gehad? Heeft uw
Nadere informatieHypertensie. Laila Niamut, internist nefroloog. 27 januari 2012
Hypertensie Laila Niamut, internist nefroloog 27 januari 2012 Inleiding Wat is hypertensie en wat zijn de gevolgen van hypertensie? Richtlijn CVRM (herziening 2011): * risicotabel * behandeling * bloeddrukthuismeting,24
Nadere informatieCARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE
CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE PROF DR MAJON MULLER INTERNIST OUDERENGENEESKUNDE DISCLOSURE POTENTIAL CONFLICTS OF INTEREST GEEN POTENTIËLE BELANGENVERSTRENGELING 1 Myocard Infarct Hart
Nadere informatieTransmurale afspraken interne <-> huisartsen
Transmurale afspraken interne huisartsen dr. D.R. Faber, internist-vasculair geneeskundige A. van Essen-Rubingh, huisarts 18-03-2014 Casus Hypertensie Vrouw, 44 jaar, belaste familie anamnese, was
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 13 ALGEMENE ASPECTEN DEEL II SECUNDAIRE HYPERTENSIE
Inhoud Voorwoord 13 DEEL I ALGEMENE ASPECTEN Hoofdstuk 1 Ambachtelijke en geautomatiseerde methoden van bloeddrukmeting 17 Inleiding 17 1 Conventionele sfygmomanometrie 18 2 Ambulante niet-invasieve automatische
Nadere informatieBloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige
Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige Bloeddrukstreefwaarden bij patiënten met type 2 diabetes? A. Huidige richtlijn CVRM is achterhaald
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 121 Nederlandse samenvatting Patiënten met type 2 diabetes mellitus (T2DM) hebben een verhoogd risico op de ontwikkeling van microvasculaire en macrovasculaire complicaties. Echter,
Nadere informatieDe nieuwste richtlijnen (2007) voor de aanpak van hypertensie volgens de Europese verenigingen voor hypertensie en cardiologie
Tijdschr. voor Geneeskunde, 63, nr. 22, 2007 doi: 10.2143/TVG.63.22.2000194 1077 STATE OF THE ART De nieuwste richtlijnen (2007) voor de aanpak van hypertensie volgens de Europese verenigingen voor hypertensie
Nadere informatieKlinische casus. BHC symposium 30 januari Tine De Backer UZ U Ghent
Klinische casus BHC symposium 30 januari 2016 Tine De Backer UZ U Ghent Casus Man, 45 jaar, roker, BMI 29 kg/m² Voorgeschiedenis: Lumbo-ischialgie Geen persoonlijke cardiovasculaire voorgeschiedenis FA:
Nadere informatieESC GUIDELINES BEHANDELING DYSLIPIDEMIEEN
ESC GUIDELINES BEHANDELING DYSLIPIDEMIEEN DR SELLESLAGH ST JOZEF ZIEKENHUIS BORNEM 20/09/2012 BRUSSEL - Het aantal patiënten dat cholesterolverlagende middelen neemt, is in vijf jaar tijd met de helft
Nadere informatieBijsluiter gebruik CVRM (verhoogd risico)- indicatoren in de huisartsenpraktijk
Bijsluiter gebruik CVRM (verhoogd risico)- indicatoren in de huisartsenpraktijk Fenna Schouten f.schouten@nhg.org 09-02-2017 Versie 2 Inhoud Overzicht indicatoren... 2 Populatiegegevens... 2 Bloeddruk...
Nadere informatieHypertensie: meten weten. Jaap Deinum, internist
Hypertensie: meten weten Jaap Deinum, internist Onthulling belangen J. Deinum (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld
Nadere informatieRichtlijn CVRM 2011 Miriam Cohen Kaderhuisarts hart- en vaatziekten te Amsterdam
Richtlijn CVRM 2011 Miriam Cohen Kaderhuisarts hart- en vaatziekten te Amsterdam Sanne van Wissen internist-vasculair geneeskundige Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Stellingen Stelling 1: Niet elke diabeet heeft
Nadere informatieInhoud. CVRM Praktische toepassing van de NHG-standaard. Preventieparadox. Quiz. Preventieparadox. Preventieparadox 14-6-2015
Inhoud CVRM Praktische toepassing van de NHG-standaard Karlijn Ravenshorst, kaderarts HVZ i.o. Quiz Preventie NHG-standaard Risicotabel Hypertensie Hypercholesterolemie Patiënten met HVZ Casuïstiek Quiz
Nadere informatieRiva Rocci Korotkoff Techniek
Riva Rocci Korotkoff Techniek 2 keer meten bij zittende pat na 5 min. rust Elleboogsplooi t.h.v. midden sternum = harthoogte Lange manchet (12 x 40 cm). Alleen bij echt dunne armen (12 x 26 cm) Niet praten
Nadere informatieRichtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie. Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten
Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten Inhoud o Epidemiologie Prevalentie Prognose Associatie met CV en andere aandoeningen o Definities & types
Nadere informatieGevalideerd door CEBAM in oktober 2009
VOOR GOEDE MEDISCHE PRAKTIJKVOERING Hypertensie (herziening) Gevalideerd door CEBAM in oktober 9 P. De Cort, T. Christiaens, H. Philips, M. Goossens, P. Van Royen Omschrijving Deze aanbeveling is een herziening
Nadere informatiePrimaire preventie HVZ
Primaire preventie HVZ Stel altijd een risicoprofiel op bij patiënten: met doorgemaakte HVZ, diabetes mellitus (DM), reumatoïde artritis (RA) of chronische nierschade met een belaste familieanamnese voor
Nadere informatieHypertensiebehandeling bij de alleroudsten. Biology speaks loudest!
Hypertensiebehandeling bij de alleroudsten Biology speaks loudest! 1 VITAAL Versus KWETSBAAR Bevolkingsopbouw Suriname en Nederland verschilt (nu) 20.000 > 65 jaar hebben hypertensie HYPERTENSIE PREVALENTIE
Nadere informatieStaelens Toon KU Leuven. Promotor: Prof. Dr. Johan De Sutter Universiteit Gent. Master of Family Medicine Masterproef Huisartsgeneeskunde
Opstellen van een praktijkflowchart voor hypertensie en de vereenvoudiging van hypertensiemedicatie in de huisartsenpraktijk met behulp van combinatiepreparaten. Een praktijkverbeterend project. Staelens
Nadere informatieCardiovasculaire medicatie en kwetsbaarheid
Cardiovasculaire medicatie en kwetsbaarheid Martin van Leen Specialist ouderengeneeskunde Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk
Nadere informatieDe apotheker op de hypertensieraadpleging in UZ Leuven
1. Waarom is het zo belangrijk? Hoge mortaliteit tgv CVA/CAD/IHD Belangrijke risicofactor = hypertensie De apotheker op de hypertensieraadpleging in UZ Leuven PUO 03/09/19 Lotte Vander Elst & Laura Hellemans
Nadere informatieHypertensie. Nascholing NVHVV 12 maart 2019
Hypertensie Nascholing NVHVV 12 maart 2019 Mohamed Ahdi, internist-vasculair geneeskundige Met dank aan Dr. Edith Beishuizen, internist-vasculair geneeskundige Hypertensie Wat is hypertensie? Hoe meten
Nadere informatieNadere uitwerking (medische) behandeling en streefwaarden
Nadere uitwerking (medische) behandeling en streefwaarden Streefwaarden Met HVZ RR systole RR diastole RR systole > 75 jaar Totaal Cholesterol LDL Nuchter Glucose Kalium Creatinine < 140 mmhg < 90 mmhg
Nadere informatieHeeft een transplantatie een invloed op mijn voedingspatroon?
Heeft een transplantatie een invloed op mijn voedingspatroon? Dr. Michel DE PAUW Hartcentrum UZ Gent 1 juli 2013 1 Waarom aandacht voor voeding na transplantatie? Meer kans voor infecties door een verminderde
Nadere informatieRegionale transmurale afspraak, regio Oss-Uden-Veghel Cardiovasculair risico management
Regionale transmurale afspraak, regio Oss-Uden-Veghel Cardiovasculair risico management Deze regionale transmurale afspraak (RTA) CVRM is tot stand gekomen na overleg tussen de maatschappen interne geneeskunde
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Dit proefschrift richt zich op statinetherapie in type 2 diabetespatiënten; hiervan zijn verschillende aspecten onderzocht. In Deel I worden de effecten van statines op LDLcholesterol en cardiovasculaire
Nadere informatieRTA CVRM Regio Oss-Uden-Veghel ZH Bernhoven - ZorggroepSynchroon. Regionale Transmurale afspraak CVRM. Doel: Waarom?
RTA CVRM Regio Oss-Uden-Veghel ZH Bernhoven - ZorggroepSynchroon B. Brenninkmeijer, internist M.Rubens, huisarts F. Assouiki, internist K.Tersmette, huisarts N. Haenen, cardioloog G.Pijnenburg, huisarts
Nadere informatieProtocol Thuis Bloeddruk Meten
Protocol Thuis Bloeddruk Meten Inleiding Thuis Bloeddruk Meten (TBM) wordt in talloze gezondheidsorganisaties wereldwijd steeds vaker toegepast, en wordt over het algemeen door patiënten goed ontvangen.
Nadere informatieApotheekrichtlijnen. Thuismeting van de bloeddruk
Apotheekrichtlijnen Thuismeting van de bloeddruk Aanvullende en ondersteunende informatie inzake hypertensie, zijn behandeling en de Farmaceutische Norm bij hypertensie, vindt u in de Apotheekrichtlijnen
Nadere informatieVerbetering van therapietrouw. Peter W de Leeuw Afd. Interne Geneeskunde Academisch Ziekenhuis Maastricht
Verbetering van therapietrouw Peter W de Leeuw Afd. Interne Geneeskunde Academisch Ziekenhuis Maastricht Therapietrouw bij hypertensie Vrouw, 47 jaar, bloeddruk 184/102 mm Hg Diagnose: Essentiële hypertensie
Nadere informatiePersoonsgerichte preventie in de praktijk. S.A. Petra
Persoonsgerichte preventie in de praktijk S.A. Petra 30-09-2010 Dé Gezonde regio: waar? Dé Gezonde regio: wie? Wij staan voor gezondheid! Kernwoorden Gezondheid Eigen regie Samenwerken Optimisme Innovatie
Nadere informatieHypertensie bij de oudere. Dr Frank Bauwens
Hypertensie bij de oudere Dr Frank Bauwens Hoge bloeddruk is wereldwijd de 1e doodsoorzaak! WGO Hypertensie en leeftijd Hypertensie en leeftijd Hypertensie en leeftijd Witte jas hypertensie Hypertensie
Nadere informatieCardiovasculair risicomanagement. Patrick Schrömbges Kaderhuisarts Diabetes Mellitus
Cardiovasculair risicomanagement Patrick Schrömbges Kaderhuisarts Diabetes Mellitus Inhoud eerste uur Risicoprofilering Anamnese Lichamelijk Onderzoek Aanvullende diagnostiek Evaluatie en risicoschatting
Nadere informatieCASE REPORT FORM. (1) Bronovo (2) MCH (3) Haga Ziekenhuis (4) LUMC (5) Maasstad zks (6) Lucas Andreas (7) St. Antonius Nieuwegein.
CASE REPORT FORM Patientgegevens Ziekenhuis (1) Bronovo (2) MCH (3) Haga Ziekenhuis (4) LUMC (5) Maasstad zks (6) Lucas Andreas (7) St. Antonius Nieuwegein Studienummer patient Patientidentificatie in
Nadere informatieUw brief van Uw kenmerk Datum 21 januari 2013 Farma februari 2013
Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ Den Haag Uw brief van Uw kenmerk Datum 21 januari 2013 Farma-3151398 11 februari 2013 Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer
Nadere informatieDe medicamenteuze behandeling van VKF. Do s & Don ts. Dr. Guy Lenders, MD Cardioloog Interventiecardioloog Afdelingshoofd cathlab AZ Monica
De medicamenteuze behandeling van VKF Do s & Don ts Dr. Guy Lenders, MD Cardioloog Interventiecardioloog Afdelingshoofd cathlab AZ Monica 1 Voorkamerfibrillatie 2 Meest voorkomende aritmie wereldwijd Immense
Nadere informatieleidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine
Atomoxetine HCl Aurobindo 10, 18, 25, 40, 60, 80 en 100 mg, harde capsules RVG 121282, 121287, 121290, 121293, 121294, 121295, 121297 Module 1.8 1.8.2 armm Rev.nr. 1905 Pag. 1 van leidraad voor artsen
Nadere informatieLipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan?
Lipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan? Dr. Mike Peters Internist VU medisch centrum Amsterdam mjl.peters@vumc.nl Ouderen passen niet in een richtlijn 1. Dhr S, 89 jaar,
Nadere informatieMedicatie, Consequenties voor dieetadviezen
Cardiovasculair risicomanagement Medicatie, Consequenties voor dieetadviezen Marjon Achterberg en Jan Dirk Banga CVRM in de eerste lijn 19 juni 2014 De Eenhoorn, Amersfoort Uitgangspunt: de richtlijn 2011
Nadere informatieHartfalen. Manon van der Meer AIOS cardiologie
Hartfalen Manon van der Meer AIOS cardiologie Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium
Nadere informatieTabel: Overzicht van de studieresultaten.
1 Educatieve interventies om de therapietrouw bij diabetes mellitus type 2 te verbeteren Subanalyse van een systematische review van gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken Tabel: Overzicht van de studieresultaten.
Nadere informatieHYPERTENSIE. Introductie
HYPERTENSIE Introductie 1 HYPERTENSIE bloeddruk: niet zo maar een getal PRESENTATIE DOOR MARTIE DE GROOT VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST VASCULAIRE GENEESKUNDE IKAZIA ZIEKENHUIS MEER OVER HYPERTENSIE HYPERTENSIE
Nadere informatieCVRM Ketenzorg: secundaire preventie Huisartsenpraktijk Maasoever
CVRM Ketenzorg: secundaire preventie Huisartsenpraktijk Maasoever We hebben reeds een hypertensie protocol, bedoeld voor alle patiënten met hypertensie. Vanaf nu gaan we op de praktijk ook werken via het
Nadere informatieWijzigingen in de Samenvatting van de Productkenmerken en Bijsluiter, voorgesteld door het Europees Geneesmiddelenbureau
BIJLAGE II Wijzigingen in de Samenvatting van de Productkenmerken en Bijsluiter, voorgesteld door het Europees Geneesmiddelenbureau Deze Samenvatting van de Productkenmerken en Bijsluiter zijn het resultaat
Nadere informatieGender differences in heart disease. Dr Danny Schoors
Gender differences in heart disease Dr Danny Schoors Women are meant to be loved, not to be understood Oscar Wilde (1854-1900) 2 05/01/16 Inleiding Cardiovasculaire ziekte 7 tot 10 jaar later dan bij mannen
Nadere informatieAmbulante bloeddrukmeting gedurende 24 uur per dag
Naar verwachting zal de 24-uurs ambulante bloeddrukregistratie de komende jaren flink toenemen. Voor het behalen van een maximaal rendement moeten alle betrokkenen weten wat de mogelijkheden van ambulante
Nadere informatieHET LIPIDENSPECTRUM VAN PATIËNTEN
HET EFFECT VAN DE CVRM ZORGSTRAAT OP DE BLOEDDRUK EN HET LIPIDENSPECTRUM VAN PATIËNTEN IN DE HUISARTSENPRAKTIJK Berdien Oosterveld Begeleiding: Job van der Palen Peter van der Lugt Mirella Nijmeijer Wetenschapsavond
Nadere informatieUitgevoerd onderzoek in de huisartsenpraktijk
Uitgevoerd onderzoek in de huisartsenpraktijk ELLEN BANIERINK ANIOS INTERNE GENEESKUNDE 06-12-2016 Inhoud Aanleiding Vorming onderzoeksvoorstel Het onderzoek Praktisch gezien Planning Verloop Problemen
Nadere informatieBarnidipine C08CA12, december Indicatie Barnidipine is geregistreerd voor de indicatie hypertensie.
Barnidipine C08CA12, december 2017 Indicatie Barnidipine is geregistreerd voor de indicatie hypertensie. Standpunt Ephor In het rapport over de calciumantagonisten van april 2013 wordt barnidipine door
Nadere informatieLandelijk Diabetes Congres Diabetes en hart- en vaatziekten
Landelijk Diabetes Congres Diabetes en hart- en vaatziekten Joke Lanphen, kaderhuisarts hart en vaatziekten Inhoud presentatie 1 Voorkomen van HVZ bij DM type 2 2 NHG standaard CVRM en diabetes 3 Metingen
Nadere informatieGoed op de hoogte zijn, om u beter te kunnen verzorgen
Goed op de hoogte zijn, om u beter te kunnen verzorgen Wilt u zelf uw bloeddruk meten? Begrijpen wat verhoogde bloeddruk precies inhoudt? Uw zelfbloeddrukmeter oordeelkundig kunnen grebuiken? Deze brochure
Nadere informatieFries Wisselprotocol CVRM
Fries Wisselprotocol CVRM Basis Educatie Leefstijloptimalisatie: o matig alcoholgebruik o bewuste voeding waaronder zoutbeperking (tot 5 gram/dag) o stoppen roken o voldoende lichamelijke activiteiten
Nadere informatieHartfalen: medicatie in de 1 e lijn en interacties
Hartfalen: medicatie in de 1 e lijn en interacties Disclosure Bart Kremers Werkzaam bij Apotheek Ravenstein en GIC-helpdesk van de KNMP Geen contacten/belangen mbt farmaceutische industrie Hartfalen-medicatie
Nadere informatieLeidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine
Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine Dit materiaal beschrijft aanbevelingen om belangrijke risico s van atomoxetine te
Nadere informatieProgramma. Atriumfibrilleren (AF) Ketenzorg. Welkom en inleiding NHG standaard AF. Hoofdbehandelaar 1 e en 2 e lijn 2014
Atriumfibrilleren (AF) Ketenzorg Programma Welkom en inleiding NHG standaard AF de standaard en ontwikkelingen Hoofdbehandelaar 1 e en 2 e lijn 2014 resultaten van pilot studie Diagnostiek en behandeling
Nadere informatieJicht belicht. Laura Kienhorst Arts-onderzoeker
Jicht belicht Laura Kienhorst Arts-onderzoeker Beroemde jichtpatiënten Erasmus Rubens Kant Keizer Karel Kenmerken van jicht Prevalentie 1-2% van volwassenen Incidentie 0,6-2/1000 Man/vrouw = 8:1 Meest
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/66121 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Voskamp, P.W.M. Title: Prepare; before starting dialysis : outcomes in patients
Nadere informatieHoge bloeddruk en thuisbloeddrukmeting
Hoge bloeddruk en thuisbloeddrukmeting Inleiding Uw arts heeft bij u een hoge bloeddruk vastgesteld. In deze folder vindt u informatie over hoge bloeddruk en hoe u thuis de bloeddruk kan meten. Wat is
Nadere informatieAmbulante Bloeddruk Meting. Gebruik in dagelijkse praktijk
Ambulante Bloeddruk Meting Gebruik in dagelijkse praktijk Bloeddruk = variabel hoe krijg ik reproduceerbare metingen? Vaker meten: Thuis meten Ambulant meten Dublin outcome studie, ABM vs Spreekuur Dolan,
Nadere informatie