EUROPESE AANBEVELINGEN VOOR DE

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "EUROPESE AANBEVELINGEN VOOR DE"

Transcriptie

1 EUROPESE AANBEVELNGEN VOOR DE AANPAK VAN ARTERËLE HYPERTENSE 2018 Guidelines for the Management of Arterial Hypertension

2 6 nieuwe concepten Bloeddrukmeting Bredere toepassing van ambulante BD meting met ABPM en/of HBPM, in het bijzonder HBPM, als optie om de diagnose van hypertensie te bevestigen, witte jas en gemaskeerde hypertensie te detecteren, en de BD controle op te volgen. Minder conservatieve behandeling van de bloeddruk bij oudere en zeer oude patiënten Lagere BD drempels en streefwaarden voor oudere patiënten, met de nadruk op evaluatie op basis van biologische in plaats van chronologische leeftijd. Aanbeveling om de behandeling nooit te weigeren of te stoppen op basis van leeftijd, op voorwaarde dat behandeling wordt getolereerd. Vaste associaties naar voor geschoven om de bloeddrukcontrole te verbeteren Aanbevolen gebruik van een combinatietherapie met twee geneesmiddelen bij initiatie van de behandeling van de meeste mensen met hypertensie. Aanbeveling voor het gebruik van vaste associaties, met het voorkeursgebruik van een single pill combination voor de meeste patiënten. Vereenvoudigde behandelingsalgoritmen met het voorkeursgebruik van een ACE-inhibitor of sartaan, gecombineerd met een calciumkanaalblokker en/of een thiazide/thiazide-achtig diureticum, als de kernbehandelingsstrategie voor de meeste patiënten, met bètablokkers gebruikt voor specifieke indicaties. Nieuwe bloeddruk streefwaarden voor behandelde patiënten Aanbevolen BD intervallen voor behandelde patiënten om de aanbevolen streefwaarde en de lagere veiligheidsgrenzen beter te identificeren, afhankelijk van de leeftijd en specifieke comorbiditeiten van de patiënt. Detecteren van slechte therapietrouw Een sterke nadruk op het belang van het evalueren van de therapietrouw als belangrijke oorzaak van slechte bloeddrukcontrole Belang van verpleegkundigen en apothekers in de lange termijn follow-up van hypertensie De belangrijke rol van verpleegkundigen en apothekers in de opleiding, ondersteuning en follow-up van behandelde hypertensiepatiënten wordt benadrukt als onderdeel van de algemene strategie om de bloeddruk controle te verbeteren.

3 DEFNTES

4 DEFNTES Definitie Categorie SBD (mm Hg) DBD (mm Hg) Optimaal <120 en <80 Normaal en/of Hoog normaal en/of Hypertensie Graad en/of Hypertensie Graad 2 Hypertensie Graad en/of en/of Geïsoleerde systolische hypertensie (GSH) 140 en en <90 <90 BD-categorie wordt bepaald volgens de BD al zittend gemeten in het kabinet en door het hoogste niveau van de BD, of dit nu systolische of diastolische bloeddruk is. Geïsoleerde systolische hypertensie wordt geclassificeerd als graad 1, 2 of 3 volgens de SBP-waarden binnen de aangegeven intervallen. Dezelfde classificatie wordt gebruikt voor alle leeftijden vanaf 16 jaar.

5 DEFNTES Definitie volgens kabinet-, ambulante en thuismeting SBD (mm Hg) DBD (mm Hg) Klinisch* (dokterspraktijk of hospitaal) 140 en/of 90 Ambulant Dag (of wakker) 135 en/of 85 Nacht (of slapend) 120 en/of uur 130 en/of 80 Thuis (zelfmeting) 135 en/of 85 * Verwijst naar klassieke BD meting eerder dan unattended bloeddruk meting

6 STRATFCATE VAN HET CV RSCO

7 CV RSCO STRATFCATE VAN HET CARDOVASCULARE RSCO Hypertensie stadium Andere risicofactoren, asymptomatische orgaanweerslag of pathologie Hoog normaal SBD of DBD Hypertensie Graad 1 SBD DBD Bloeddruk (mmhg) Hypertensie Graad 2 SBD DBD Hypertensie Graad 3 SBD 180 of DBD 110 Geen andere risicofactoren Laag risico Laag risico Gemiddeld risico Hoog risico Stadium 1 (ongecompliceerd) 1-2 risicofactoren Laag risico Gemiddeld risico Gemiddeld tot hoog risico Hoog risico 3 risicofactoren Laag tot gemiddeld risico Gemiddeld tot hoog risico Hoog risico Hoog risico Stadium 2 (asymptomatische ziekte) orgaanschade, chronisch nierfalen stadium 3, of diabetes zonder orgaanschade Gemiddeld tot hoog risico Hoog risico Hoog risico Hoog tot zeer hoog risico Stadium 3 (symptomatische ziekte) Symptomatische CV ziekte, nierfalen stadium 4 of diabetes met orgaanschade Zeer hoog risico Zeer hoog risico Zeer hoog risico Zeer hoog risico

8 SCREENNG & DAGNOSE

9 DAGNOSE SCREENNG & DAGNOSE Optimale BD <120/80 Normale BD /80-84 Hoog-normale BD /85-89 Hypertensie 140/90 Overweeg gemaskeerde hypertensie Ambulante BD meting (ABPM of HBPM) Gebruik ook om de diagnose te bevestigen Herhaal de BD meting ten minste om de 5 jaar Herhaal de BD meting ten minste om de 3 jaar Herhaal de BD meting ten minste jaarlijks Herhaalde bezoeken voor de BD meting in het kabinet Ambulante BD meting (ABPM of HBPM)

10 DAGNOSE METNG VAN DE BLOEDDRUK De patiënten moeten comfortabel gaan zitten in een rustige ruimte en dit 5 minuten voor het starten van het meten van de BD. Drie metingen moeten uitgevoerd worden, met een tussentijd van 1 tot 2 minuten, en bijkomende metingen enkel indien de eerste twee verschillen met >10 mmhg. De BD wordt genoteerd als het gemiddelde van de laatste twee BD metingen. Bijkomende metingen moeten eventueel uitgevoerd worden bij patiënten met onstabiele BD waarden ten gevolge van aritmieën, zoals patiënten met VKF, bij wie manuele auscultatiemethodes moeten gebruikt worden aangezien de meeste automatische toestellen niet gevalideerd zijn voor de BD meting bij patiënten met VKF. Gebruik een standaard manchet (12-13 cm breed en 35cm lang) voor de meeste patiënten, maar voorzie bredere en smallere manchetten voor respectievelijk bredere (armomtrek >32cm) en dunnere armen. De manchet moet zich ter hoogte van het hart bevinden, de rug en de arm ondersteund, om spierspanning en BD stijgingen ten gevolge van isometrische inspanningen te vermijden. Gebruik tijdens de auscultatiemethodes fase en V (plotse daling/verdwijning) Korotkoff tonen om respectievelijk de SBD en DBD te identificeren. Meet de BD aan beide armen bij het eerste bezoek om mogelijke verschillen tussen beide metingen op te sporen. Gebruik de meting aan de arm met de hoogste waarde als referentie. Meet de BD 1 minuut na en 3 minuten na het rechtstaan vanuit een zittende houding bij alle patiënten waarbij de BD voor het eerst wordt gemeten, en dit om orthostatische hypotensie uit te sluiten. BD meting in liggende en rechtstaande houding zou ook moeten overwogen worden bij de latere bezoeken bij oudere mensen, personen met diabetes en personen met kenmerken waar orthostatische hypotensie frequent kan voorkomen. Registreer het hartritme en pas palpatie van de pols toe om aritmie uit te sluiten.

11 DAGNOSE Drempelwaarden < 80 jaar: vanaf 140/90 behandeling van hypertensie + CAD/CVA :vanaf 130/90 mm Hg + CAD/CVA :vanaf 130/85 mm Hg b A A A 80 jaar: vanaf 160/90 behandeling van hypertensie A

12 BEHANDELNG

13 BEHANDELNG Opstarten van een antihypertensieve behandeling Hoog-normale BD /85-89 mmhg Hypertensie Graad 1 BD /90-99 mmhg Hypertensie Graad 2 BD / mmhg Hypertensie Graad 3 BD 180/110 mmhg Advies levensstijl Advies levensstijl Advies levensstijl Advies levensstijl Overweeg een behandeling bij patiënten met zeer hoog risico met CV ziekte, en vooral CAD Onmiddellijke behandeling bij patiënten met hoog of zeer hoog risico met CV ziekte, nierlijden of HMOD Onmiddellijke behandeling bij alle patiënten Onmiddellijke behandeling bij alle patiënten Evaluatie CV risico met SCORE tabel Behandelling bij patiënten met laag gematigd risico zonder CV ziekte, nierlijden of eindorgaanschade na 3-6 maanden aanpassing van de levensstijl indien BD niet gecontroleerd is BD streefwaarden bereiken binnen 3 maanden BD streefwaarden bereiken binnen 3 maanden Onmiddellijke initiatie van antihypertensieve behandeling (zelfs bij patiënten > 65 jaar*) * Voor patiënten > 80 jaar dient de SBD > 160 mm Hg te bedragen

14 BEHANDELNG Bloeddrukstreefwaarden SBD (mm Hg) DBD (mm Hg) DOEL 1 < 140 < 90 *ndien behandeling goed getolereerd wordt < 65 jaar DOEL 2* > 65 jaar of chronisch nierfalen

15 BEHANDELNG BEHANDELNG - LEVENSSTJL Een gezonde levensstijl kan het ontstaan van hypertensie verhinderen of vertragen, en verlaagt het cardiovasculaire risico. Een efficiënte levensstijl aanpassing kan de nood voor een medicamenteuze behandeling bij graad 1 hypertensie patiënten uitstellen De erkende levensstijl aanpassingen zijn: Rookstop Gewichtsafname (en stabilisatie) in geval van overgewicht Lichaamsbeweging (ten minste 5 à 7 maal per week 30 minuten matige beweging) Beperking van de zoutinname Beperking van de alcoholconsumptie ( < 14 eenheden/week, < 8 eenheden/week) Binge drinking wordt ten zeerste afgeraden Verhoogde inname van groenten, fruit, vis, noten, en onverzadigde vetten Beperkte inname van rood vlees en zuivelproducten

16 BEHANDELNG BEHANDELNG - MEDCAMENTEUS De ACE-, sartanen, bètablokkers, calciumantagonisten en diuretica (thiazide- en thiazide-achtige diuretica zoals chlortalidon en indapamide) hebben hun doeltreffendheid op de BD daling en CV events bewezen in gecontroleerde gerandomiseerde studies. Ze zijn dus aangewezen als basis van de strategie van de antihypertensiebehandeling. Bij de meeste patiënten is het aangewezen om te starten met een associatie van antihypertensiva. Deze associatie zou bij voorkeur een RAASi (ACE- of sartaan) en een calciumantagonist of diureticum moeten bevatten. Andere associaties van de 5 grote klassen kunnen gebruikt worden. n specifieke klinische situaties zoals angor, post-infarct, hartfalen of de controle van de hartfrequentie, is het aangewezen om bèta-blokkers te associeren met één van de andere grote klassen. Het is aanbevolen de antihypertensiebehandeling op te starten met een bitherapie, en bij voorkeur in één enkele tablet. De uitzonderingen zijn de zwakke oudere patiënten alsook de patiënten met laag risico met een hypertensie graad 1 (in het bijzonder indien de SBD < 150 mmhg). A A A B ndien de BD niet gecontroleerd is met een bitherapie, is het aanbevolen om de behandeling te versterken met een tritherapie, gewoonlijk een RAASi + CCB + thiazide/thiazide-achtig diureticum, en bij voorkeur in één enkele tablet. A ndien de BD niet gecontroleerd is met een tritherapie, is het aanbevolen de behandeling te versterken door het toevoegen van spironolactone ofwel, indien ze niet getolereerd is, andere diuretica zoals amiloride of hogere doses van andere diuretica, een bètablokker of een alfablokker. B De combinatie van twee RAAS blokkers is niet aanbevolen A

17 BEHANDELNG Behandelingsstrategie ongecompliceerde HT & hypertensie + diabetes / CVA / eindorgaanschade / perifeer vaatlijden

18 BEHANDELNG Behandeling van bijkomende risicofactoren Patiënten met een zeer hoog CV risico moeten behandeld worden met een statine om LDL-c niveau te bereiken < 1,8 mmol/l (70 mg/dl) of een reductie van 50% indien de baseline LDL-c zich bevindt tussen de 1,8 3,5 mmol/l ( mg/dl) Patiënten met een hoog CV risico moeten behandeld worden met een statine om LDL-c niveau te bereiken < 2,6 mmol/l (100 mg/dl) of een reductie van 50% indien de baseline LDL-c zich bevindt tussen de 2,6 5,2 mmol/l ( mg/dl) Bij patiënten met een laag to matig CV risico kan een statine overwogen worden om LDL-c niveau te bereiken < 3,0 mmol/l (115 mg/dl) a B B C Anti-plaatjestherapie, in het bijzonder lage dosis aspirine wordt aanbevolen in de secundaire preventie van hypertensiepatiënten A Aspirine is niet aanbevolen voor primaire preventie bij hypertensiepatiënten zonder cardiovasculaire aandoeningen A

19 comorbiditeiten Behandelingsstrategie hypertensie patiënt + voorkamerfibrillatie ACE- of sartaan + bètablokker of non-hdp Ca-antagonist, of bètablokker + Ca-antagonist ACE- of sartaan + bètablokker + HDP Ca-antagonist of diureticum, of bètablokker + DHP Ca-antagonist + diureticum Voeg orale anticoagulantia toe wanneer aangewezen volgens de CHA 2 DS 2 -VASc score, tenzij er een contra-indicatie is. Routine combinatie van bètablokkers met non-dihydropyridine Ca-antagonisten (bv. verapamil of diltiazem) is niet aanbevolen door een potentiële daling van het hartritme.

20 SPECALE VORMEN VAN HYPERTENSE

21 SPECALE VORMEN VAN HYPERTENSE Resistente hypertensie Resistente hypertensie = Patiënt met een BD > 140/90 mm Hg behandeld met een vaste associatie van een RAAS blokker, calciumkanaalblokker, en een thiazide/thiazide-like diureticum aan optimale (of optimaal getolereerd) dosissen. Stap 1: Verstrengen van de levensstijl maatregelen Hogere dosis diureticum of switch naar krachtiger thiazide-like diureticum Stap 2: Toevoegen van spironolactone Stap 3 (indien intolerant aan spironolactone): Toevoegen van epelorenone, amiloride, hoger dosering thiazide/thiazide-like diureticum, een lisdiureticum, bisoprolol, of doxazosin

22 SPECALE VORMEN VAN HYPERTENSE Geïsoleerde klinische hypertensie (witte jas hypertensie) Hoge BD in de dokterspraktijk 140/90 mm Hg Normale 24u ambulante BD (< 130/85 mm Hg) of normale thuis gemeten BD (< 135/85 mm Hg) Hoger CV risico dan normotensieven opvolging noodzakelijk Bij patiënten met witte jas hypertensie wordt aanbevolen om levensstijl veranderingen te implementeren met als doel het cardiovasculaire risico te doen dalen alsook een regelmatige opvolging met thuisbloeddrukmeting C Medicamenteuze behandeling kan overwogen worden bij patiënten met eindorgaanschade of bij patiënten met een hoog tot zeer hoog cardiovasculair risico b C Routine medicamenteuze behandeling is niet aanbevolen C

23 SPECALE VORMEN VAN HYPERTENSE Geïsoleerde ambulante hypertensie (gemaskeerde hypertensie) Normale BD in de dokterspraktijk < 140/90 mm Hg Hoge 24u ambulante BD ( 130/85 mm Hg) of normale thuis gemeten BD ( 135/85 mm Hg) CV risico dat quasi gelijk is aan het CV risico van patiënten met essentiële hypertensie Bij patiënten met witte jas hypertensie wordt aanbevolen om levensstijl veranderingen te implementeren met als doel het cardiovasculaire risico te doen dalen alsook een regelmatige opvolging met thuisbloeddrukmeting C Antihypertensieve behandeling dient overwogen worden bij patiënten met gemaskeerde hypertensie om de ambulante bloeddruk te normaliseren, omwille van het prognostisch belange van ambulante verhoogde bloeddruk a C Optitratie van de antihypertensieve behandeling dient overwogen te worden bij behandelde patiënten waarbij de ambulante BD niet gecontroleerd is (gemaskeerd ongecontroleerde hypertensie) omwille van het hoog CV risico van deze patiënten a C

24 THERAPETROUW

De ESH 2018 Hypertensie Richtlijnen

De ESH 2018 Hypertensie Richtlijnen De ESH 2018 Hypertensie Richtlijnen Wat is nieuw? Tine De Backer UZ Gent-UGent 1. Bloeddrukmeting Bredere toepassing van ambulante BD meting met ABPM en/of HBPM, in het bijzonder HBPM, als optie om de

Nadere informatie

Therapeutisch beleid. Niet medicamenteuze en medicamenteuze therapie. Dr Heuten Hilde Cardiologie UA-UZA

Therapeutisch beleid. Niet medicamenteuze en medicamenteuze therapie. Dr Heuten Hilde Cardiologie UA-UZA Therapeutisch beleid Niet medicamenteuze en medicamenteuze therapie Dr Heuten Hilde Cardiologie UA-UZA ESC/ESH 2018: Opstarten van een antihypertensieve behandeling Hoog-normale BD 130-139/85-89 mmhg Hypertensie

Nadere informatie

Klinische gevallen. BHC symposium 07-03-2015. H.Heuten, T.De Backer

Klinische gevallen. BHC symposium 07-03-2015. H.Heuten, T.De Backer Klinische gevallen BHC symposium 07-03-2015 H.Heuten, T.De Backer Casus Man, 48 jaar, roker, BMI 29 kg/m² Voorgeschiedenis: Lumbo-ischialgie Geen cardiovasculaire voorgeschiedenis FA: Vader plots overleden

Nadere informatie

Hypertensie. Presentatie door G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist

Hypertensie. Presentatie door G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist Hypertensie Presentatie door G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist Hypertensie Primaire of essentiële (95%) Secundaire (5%) G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist, jan. 2012 2 Bloeddruk

Nadere informatie

Therapieresistente Hypertensie. Dr Paul Dendale

Therapieresistente Hypertensie. Dr Paul Dendale Therapieresistente Hypertensie Dr Paul Dendale Wat is hypertensie? Categorie Systolisch Diastolisch Optimaal Normaal Hoog normaal Graad 1 hypertensie (licht) Graad 2 hypertensie (matig) Graad 3 hypertensie

Nadere informatie

Behandeling van hypertensie

Behandeling van hypertensie NECF onderwijsbijeenkomst 19 juni 2014 Farmacotherapie bij 80+ers: Waar zijn we eigenlijk mee bezig? Behandeling van hypertensie Evelien Lutke Schipholt, apotheker externe instellingen, CWZ Gerard Rongen,

Nadere informatie

Bloeddrukregeling: hoger? lager?

Bloeddrukregeling: hoger? lager? www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw Bloeddrukregeling: hoger? lager? Dr. L. Nestor Geriater www.hhzhlier.be 2 To fall or not to fall HYPERTENSIE BIJ BEJAARDEN: How to treat? That s the question! Bloeddrukregeling

Nadere informatie

Hypertensie. Dirk Devroey. Vakgroep Huisartsgeneeskunde VUB. Dit is geen cursus maar bevat een aantal aantekeningen bij de les.

Hypertensie. Dirk Devroey. Vakgroep Huisartsgeneeskunde VUB. Dit is geen cursus maar bevat een aantal aantekeningen bij de les. Hypertensie Dirk Devroey Vakgroep Huisartsgeneeskunde VUB Dit is geen cursus maar bevat een aantal aantekeningen bij de les. Classificatie van hypertensie Arteriële hypertensie wordt in de meest recente

Nadere informatie

Bloeddrukmeten: een praktische richtlijn

Bloeddrukmeten: een praktische richtlijn Bloeddrukmeten: een praktische richtlijn Anna van Ittersum, Haaglanden Medisch Centrum, Den Haag Wilko Spiering, UMC Utrecht 1733: eerste bloeddrukmeting Stephen Hales 1896: kwiksfygmomanometer Scipione

Nadere informatie

Bloeddruk meten is een makkie! Corien Flint Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde

Bloeddruk meten is een makkie! Corien Flint Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde Bloeddruk meten is een makkie! Corien Flint Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde Inhoud Hart- en vaatziekten in Nederland Bloeddruk Hypertensie Meten van bloeddruk Hart- en vaatziekten in Nederland

Nadere informatie

Staken antihypertensiva bij ouderen. Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie

Staken antihypertensiva bij ouderen. Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie Staken antihypertensiva bij ouderen Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie 2 Vragen Zou u antihypertensiva staken bij een geriatrische patiënt met hypertensie en een

Nadere informatie

Inhoud Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3

Inhoud Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 INHOUD I Inhoud Hoofdstuk 1 Klinische aspecten van hypertensie 1 1. Voorkomen en definitie 1 2. Over risico en risicoreductie 3 3. Klinische manifestaties 9 4. De bloeddrukmeting 10 A. De bloeddrukmeting

Nadere informatie

Hypertensie. Huug van Duijn Spiegelavond 15 april 2013

Hypertensie. Huug van Duijn Spiegelavond 15 april 2013 Hypertensie Huug van Duijn Spiegelavond 15 april 2013 Waarom bloeddruk? Bloeddruk: niet te laag Bloeddruk: niet te hoog Het verband tussen bloeddruk en cardiovasculaire complicaties heeft als drempel

Nadere informatie

10-2-2015. Thuis bloeddrukmeten. Indeling presentatie

10-2-2015. Thuis bloeddrukmeten. Indeling presentatie Thuis bloeddrukmeten Anna van Ittersum, verpleegkundig specialist Afd. Interne Geneeskunde, Bronovo Den Haag Wilko Spiering, internist-vasculair geneeskundige Afd. Vasculaire Geneeskunde, UMC Utrecht Disclosure

Nadere informatie

Les Arteriële Hypertensie

Les Arteriële Hypertensie Les Arteriële Hypertensie Dirk Devroey Centrum voor Huisartsgeneeskunde VUB 22 februari 2005 Doelstelling van de les Hoe bloeddruk meten Risicobepaling Welke e onderzoeken Hoe hoge bloeddruk behandelen

Nadere informatie

Nieuwe guidelines voor preventie. Cardio 2013 Johan Vaes

Nieuwe guidelines voor preventie. Cardio 2013 Johan Vaes Nieuwe guidelines voor preventie Cardio 2013 Johan Vaes Waarom is preventie nodig? CV ziekten blijven belangrijkste doodsoorzaak Zowel mannen als vrouwen Overlijden voor 75 j is ten gevolge van CV ziekten

Nadere informatie

CVRM en 24 uurs bloeddrukmeting Workshop benchmarkbijeenkomst

CVRM en 24 uurs bloeddrukmeting Workshop benchmarkbijeenkomst CVRM en 24 uurs bloeddrukmeting Workshop benchmarkbijeenkomst 20-02-2017 Jeanette Caljouw-Vos, kaderarts HVZ Bepaling bloeddruk SBD 140-160mmHg: aantal metingen over aantal maanden SBD >180mmHg of eindorgaanschade

Nadere informatie

Werkafspraak Bloeddruk Meten

Werkafspraak Bloeddruk Meten Werkafspraak Bloeddruk Meten Deze werkafspraak is gebaseerd op: - NHG standaard Cardiovasculair Risicomanagement (2012) - Van der Wel MC, Scherpbier-de Haan ND. Het einde van de gewone praktijkbloeddrukmeting?

Nadere informatie

Arteriële Hypertensie

Arteriële Hypertensie Arteriële Hypertensie Fysiopathologie Screening secundaire hypertensie B. Maes Definitie European Societies of Hypertension and Cardiology 2007 systolisch (mm Hg) Optimaal

Nadere informatie

CVRM kwetsbare ouderen. Rotterdam maart 2015 AJ Arends, klinisch geriater en klinisch farmacoloog io

CVRM kwetsbare ouderen. Rotterdam maart 2015 AJ Arends, klinisch geriater en klinisch farmacoloog io CVRM kwetsbare ouderen Rotterdam maart 2015 AJ Arends, klinisch geriater en klinisch farmacoloog io Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Infobrochure. Thuisbloeddrukmeting

Infobrochure. Thuisbloeddrukmeting Infobrochure Thuisbloeddrukmeting Beste patiënt, Beste patiënte, Uw arts heeft u gevraagd om uw bloeddruk thuis op te volgen. In deze brochure proberen we u zo duidelijk mogelijk uit te leggen hoe u hiervoor

Nadere informatie

Wat is mijn cardiovasculair risicoprofiel? 27 september 2016 Herbert De Raedt Dienst cardiologie Onze Lieve Vrouw Ziekenhuis Aalst

Wat is mijn cardiovasculair risicoprofiel? 27 september 2016 Herbert De Raedt Dienst cardiologie Onze Lieve Vrouw Ziekenhuis Aalst Wat is mijn cardiovasculair risicoprofiel? 27 september 2016 Herbert De Raedt Dienst cardiologie Onze Lieve Vrouw Ziekenhuis Aalst Waarover Epidemiologie Pathofysiologie Risicofactoren Take home message

Nadere informatie

AFSLUITING. Frans TJ Boereboom Daniel Tavenier

AFSLUITING. Frans TJ Boereboom Daniel Tavenier AFSLUITING In deze uitgave heeft u nader kennisgemaakt met de 24-uursbloeddrukmeting. De indicaties voor een 24-uursbloeddrukmeting werden besproken in de inleiding en de bijbehorende normaalwaarden vindt

Nadere informatie

Nieuwe ontwikkelingen bij hypertensie, beleid en medicatie

Nieuwe ontwikkelingen bij hypertensie, beleid en medicatie Continuing Nursing Education (CNE) Nieuwe ontwikkelingen bij hypertensie, beleid en medicatie Sanne van Wissen 22 maart 2016 Utrecht @svanwissen Inhoud Bloeddruk en is er een optimale bloeddruk? Rol van

Nadere informatie

ARTERIELE HYPERTENSIE

ARTERIELE HYPERTENSIE ARTERIELE HYPERTENSIE Wat u moet weten - Patiëntinformatie - Hypertensie is de medische term voor hoge bloeddruk. Dat is de druk waaraan de arteriële bloedvaten of slagaders in het lichaam blootgesteld

Nadere informatie

Infobrochure. Thuisbloeddrukmeting

Infobrochure. Thuisbloeddrukmeting Infobrochure Thuisbloeddrukmeting Waarom? Waarom zelfmeting? Het doel van zelfmeting is om bloeddrukmetingen uit te voeren terwijl het hart- en bloedvaten systeem in rust is in uw dagelijkse leven. Waarom

Nadere informatie

BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA HOGE BLOEDDRUK. psamtik@fotolia DUIDELIJKE ANTWOORDEN

BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA HOGE BLOEDDRUK. psamtik@fotolia DUIDELIJKE ANTWOORDEN BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA HOGE BLOEDDRUK psamtik@fotolia DUIDELIJKE ANTWOORDEN Globaal Cardiovasculair Risico Sommige gedragingen in ons dagelijks leven vergroten de kans dat we vroeg of laat problemen

Nadere informatie

De studie had betrekking op een groep van. Therapietrouw bevorderen van bij het begin. Studie. Tabel 1

De studie had betrekking op een groep van. Therapietrouw bevorderen van bij het begin. Studie. Tabel 1 Therapietrouw bevorderen van bij het begin Hypertensie is een sluipmoordenaar. Een levenslange behandeling is dan ook een noodzaak. Maar hoe reageren patiënten die pas hun diagnose gekregen hebben op die

Nadere informatie

Huidige aanpak van essentiële hypertensie. Dr Heuten Hilde

Huidige aanpak van essentiële hypertensie. Dr Heuten Hilde Huidige aanpak van essentiële hypertensie Dr Heuten Hilde Casus Een 52 jarige man, niet-roker, komt op de raadpleging Blanco voorgeschiedenis, moeder AHT, CVA Klacht: vermoeidheid BMI 29 kg/m², BO 106

Nadere informatie

Symposium 2015 Geïsoleerde systolische hypertensie bij jonge volwassenen: betekenis en prognose. prof dr Danny Schoors

Symposium 2015 Geïsoleerde systolische hypertensie bij jonge volwassenen: betekenis en prognose. prof dr Danny Schoors Symposium 2015 Geïsoleerde systolische hypertensie bij jonge volwassenen: betekenis en prognose prof dr Danny Schoors Arteriële hypertensie Epidemiologische studies Duidelijke relatie tussen bloeddruk

Nadere informatie

Kent u de cijfers van uw hart?

Kent u de cijfers van uw hart? Kent u de cijfers van uw hart? CHOLESTEROL? GEWICHT/ BUIKOMTREK? UW? BLOEDDRUK? SUIKERGEHALTE? V.U.: Dr Freddy Van de Casseye - Elyzeese-Veldenstraat 63-1050 Brussel Belgische Cardiologische Liga www.cardiologischeliga.be

Nadere informatie

Bloeddruk: hoe lager hoe beter?

Bloeddruk: hoe lager hoe beter? Bloeddruk: hoe lager hoe beter? Zijn de SPRINT en andere studies van nut voor met name de oudere type 2 patiënten? Dr. K.J.J. (Hans) van Hateren Huisarts & onderzoeker Geen Conflicts of interest Number

Nadere informatie

ESH richtlijnen voor bloeddruk meten. Dr. Willem Verberk

ESH richtlijnen voor bloeddruk meten. Dr. Willem Verberk ESH richtlijnen voor bloeddruk meten Dr. Willem Verberk Inleiding Spreekkamer bloeddrukmeting Thuis bloeddrukmeting Ambulante bloeddrukmeting Spreekkamer bloeddrukmeting (SBDM) Variabiliteit van bloeddruk

Nadere informatie

GEEN TIJD TE VERSPELEN VOOR MIJN HART CARDIOVASCULAIRE PREVENTIE : IK BEGIN ERAAN ÉN IK HOU VOL!

GEEN TIJD TE VERSPELEN VOOR MIJN HART CARDIOVASCULAIRE PREVENTIE : IK BEGIN ERAAN ÉN IK HOU VOL! GEEN TIJD TE VERSPELEN VOOR MIJN HART CARDIOVASCULAIRE PREVENTIE : IK BEGIN ERAAN ÉN IK HOU VOL! HART- EN VAATAANDOENINGEN IN BELGIË: VASTSTELLINGEN BELANGRIJKSTE DOODSOORZAAK IN EUROPA EN IN BELGIË 11.200.000

Nadere informatie

24 uurs Bloeddruk meting (ABPM)

24 uurs Bloeddruk meting (ABPM) 24 uurs Bloeddruk meting (ABPM) Nationaal Hypertensie Congres 7 februari 2014 Dr. G. vanmontfrans, Vasculair internist AMC Dr. T. Tumkaya, kaderhuisarts HVZ Waarom ABPM? Gegevens over 30-60 metingen ipv

Nadere informatie

Het rationeel gebruik van geneesmiddelen bij arteriële hypertensie

Het rationeel gebruik van geneesmiddelen bij arteriële hypertensie Afgiftekantoor: 8400 Oostende Mail P209156 Bijlage aan de,,folia Pharmacotherapeutica Volume 43 Nummer 7 Juli-Augustus 2016 CONSENSUS VERGADERING 5 november 2015 Het rationeel gebruik van geneesmiddelen

Nadere informatie

Diuretica? De spons erover.

Diuretica? De spons erover. Diuretica? De spons erover. Thierry Christiaens Vakgroep Huisartsgeneeskunde en ELGZ & Heymans Instituut voor Farmacologie, Universiteit Gent & Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI/CBIP)

Nadere informatie

DE NIEUWSTE RICHTLIJNEN VOOR DE AANPAK VAN HYPERTENSIE VOLGENS DE EUROPESE VERENIGINGEN VOOR HYPERTENSIE EN CARDIOLOGIE

DE NIEUWSTE RICHTLIJNEN VOOR DE AANPAK VAN HYPERTENSIE VOLGENS DE EUROPESE VERENIGINGEN VOOR HYPERTENSIE EN CARDIOLOGIE Tijdschr. voor Geneeskunde, 60, nr. 20, 2004 DE PRAKTIJK DE NIEUWSTE RICHTLIJNEN VOOR DE AANPAK VAN HYPERTENSIE VOLGENS DE EUROPESE VERENIGINGEN VOOR HYPERTENSIE EN CARDIOLOGIE R. FAGARD 1, 5, R. LINS

Nadere informatie

Dokter wat heb ik. Casuïstiek workshop over de Multidisciplinaire richtlijn CVRM 2011

Dokter wat heb ik. Casuïstiek workshop over de Multidisciplinaire richtlijn CVRM 2011 Dokter wat heb ik Casuïstiek workshop over de Multidisciplinaire richtlijn CVRM 2011 Pretoets Zijn de volgende stellingen juist of onjuist? 1. De risicotabel geeft een schatting van het 10-jaarsrisico

Nadere informatie

Lipidenbilan en cardiovasculair risico

Lipidenbilan en cardiovasculair risico Lipidenbilan en cardiovasculair risico OLV Ziekenhuis, Aalst-Asse-Ninove Laboratorium: 053 724281 (Dr. P. Couck, Dr. F. Beckers, Apr. L. Van Hoovels) Endocrinologie: 053 724488 (Dr. F. Nobels, Dr. P. Van

Nadere informatie

Atherotrombose. Fig. 1: Vorming van de trombus op de plaque. Fig. 2: Dilatatie. Fig. 3: Stenting. Fig.

Atherotrombose.  Fig. 1: Vorming van de trombus op de plaque. Fig. 2: Dilatatie. Fig. 3: Stenting. Fig. Atherotrombose Fig. 1: Vorming van de trombus op de plaque Fig. 2: Dilatatie Fig. 3: Stenting Fig. 4: Endoprothese SABE.ENO.17.06.0273 Fig. 5: Bypass Atherotrombose Hebt u een hartaanval gehad? Heeft uw

Nadere informatie

Hypertensie. Laila Niamut, internist nefroloog. 27 januari 2012

Hypertensie. Laila Niamut, internist nefroloog. 27 januari 2012 Hypertensie Laila Niamut, internist nefroloog 27 januari 2012 Inleiding Wat is hypertensie en wat zijn de gevolgen van hypertensie? Richtlijn CVRM (herziening 2011): * risicotabel * behandeling * bloeddrukthuismeting,24

Nadere informatie

CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE

CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE PROF DR MAJON MULLER INTERNIST OUDERENGENEESKUNDE DISCLOSURE POTENTIAL CONFLICTS OF INTEREST GEEN POTENTIËLE BELANGENVERSTRENGELING 1 Myocard Infarct Hart

Nadere informatie

Transmurale afspraken interne <-> huisartsen

Transmurale afspraken interne <-> huisartsen Transmurale afspraken interne huisartsen dr. D.R. Faber, internist-vasculair geneeskundige A. van Essen-Rubingh, huisarts 18-03-2014 Casus Hypertensie Vrouw, 44 jaar, belaste familie anamnese, was

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 13 ALGEMENE ASPECTEN DEEL II SECUNDAIRE HYPERTENSIE

Inhoud. Voorwoord 13 ALGEMENE ASPECTEN DEEL II SECUNDAIRE HYPERTENSIE Inhoud Voorwoord 13 DEEL I ALGEMENE ASPECTEN Hoofdstuk 1 Ambachtelijke en geautomatiseerde methoden van bloeddrukmeting 17 Inleiding 17 1 Conventionele sfygmomanometrie 18 2 Ambulante niet-invasieve automatische

Nadere informatie

Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige

Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige Bloeddrukstreefwaarden bij patiënten met type 2 diabetes? A. Huidige richtlijn CVRM is achterhaald

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 121 Nederlandse samenvatting Patiënten met type 2 diabetes mellitus (T2DM) hebben een verhoogd risico op de ontwikkeling van microvasculaire en macrovasculaire complicaties. Echter,

Nadere informatie

De nieuwste richtlijnen (2007) voor de aanpak van hypertensie volgens de Europese verenigingen voor hypertensie en cardiologie

De nieuwste richtlijnen (2007) voor de aanpak van hypertensie volgens de Europese verenigingen voor hypertensie en cardiologie Tijdschr. voor Geneeskunde, 63, nr. 22, 2007 doi: 10.2143/TVG.63.22.2000194 1077 STATE OF THE ART De nieuwste richtlijnen (2007) voor de aanpak van hypertensie volgens de Europese verenigingen voor hypertensie

Nadere informatie

Klinische casus. BHC symposium 30 januari Tine De Backer UZ U Ghent

Klinische casus. BHC symposium 30 januari Tine De Backer UZ U Ghent Klinische casus BHC symposium 30 januari 2016 Tine De Backer UZ U Ghent Casus Man, 45 jaar, roker, BMI 29 kg/m² Voorgeschiedenis: Lumbo-ischialgie Geen persoonlijke cardiovasculaire voorgeschiedenis FA:

Nadere informatie

ESC GUIDELINES BEHANDELING DYSLIPIDEMIEEN

ESC GUIDELINES BEHANDELING DYSLIPIDEMIEEN ESC GUIDELINES BEHANDELING DYSLIPIDEMIEEN DR SELLESLAGH ST JOZEF ZIEKENHUIS BORNEM 20/09/2012 BRUSSEL - Het aantal patiënten dat cholesterolverlagende middelen neemt, is in vijf jaar tijd met de helft

Nadere informatie

Bijsluiter gebruik CVRM (verhoogd risico)- indicatoren in de huisartsenpraktijk

Bijsluiter gebruik CVRM (verhoogd risico)- indicatoren in de huisartsenpraktijk Bijsluiter gebruik CVRM (verhoogd risico)- indicatoren in de huisartsenpraktijk Fenna Schouten f.schouten@nhg.org 09-02-2017 Versie 2 Inhoud Overzicht indicatoren... 2 Populatiegegevens... 2 Bloeddruk...

Nadere informatie

Hypertensie: meten weten. Jaap Deinum, internist

Hypertensie: meten weten. Jaap Deinum, internist Hypertensie: meten weten Jaap Deinum, internist Onthulling belangen J. Deinum (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

Richtlijn CVRM 2011 Miriam Cohen Kaderhuisarts hart- en vaatziekten te Amsterdam

Richtlijn CVRM 2011 Miriam Cohen Kaderhuisarts hart- en vaatziekten te Amsterdam Richtlijn CVRM 2011 Miriam Cohen Kaderhuisarts hart- en vaatziekten te Amsterdam Sanne van Wissen internist-vasculair geneeskundige Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Stellingen Stelling 1: Niet elke diabeet heeft

Nadere informatie

Inhoud. CVRM Praktische toepassing van de NHG-standaard. Preventieparadox. Quiz. Preventieparadox. Preventieparadox 14-6-2015

Inhoud. CVRM Praktische toepassing van de NHG-standaard. Preventieparadox. Quiz. Preventieparadox. Preventieparadox 14-6-2015 Inhoud CVRM Praktische toepassing van de NHG-standaard Karlijn Ravenshorst, kaderarts HVZ i.o. Quiz Preventie NHG-standaard Risicotabel Hypertensie Hypercholesterolemie Patiënten met HVZ Casuïstiek Quiz

Nadere informatie

Riva Rocci Korotkoff Techniek

Riva Rocci Korotkoff Techniek Riva Rocci Korotkoff Techniek 2 keer meten bij zittende pat na 5 min. rust Elleboogsplooi t.h.v. midden sternum = harthoogte Lange manchet (12 x 40 cm). Alleen bij echt dunne armen (12 x 26 cm) Niet praten

Nadere informatie

Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie. Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten

Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie. Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten Inhoud o Epidemiologie Prevalentie Prognose Associatie met CV en andere aandoeningen o Definities & types

Nadere informatie

Gevalideerd door CEBAM in oktober 2009

Gevalideerd door CEBAM in oktober 2009 VOOR GOEDE MEDISCHE PRAKTIJKVOERING Hypertensie (herziening) Gevalideerd door CEBAM in oktober 9 P. De Cort, T. Christiaens, H. Philips, M. Goossens, P. Van Royen Omschrijving Deze aanbeveling is een herziening

Nadere informatie

Primaire preventie HVZ

Primaire preventie HVZ Primaire preventie HVZ Stel altijd een risicoprofiel op bij patiënten: met doorgemaakte HVZ, diabetes mellitus (DM), reumatoïde artritis (RA) of chronische nierschade met een belaste familieanamnese voor

Nadere informatie

Hypertensiebehandeling bij de alleroudsten. Biology speaks loudest!

Hypertensiebehandeling bij de alleroudsten. Biology speaks loudest! Hypertensiebehandeling bij de alleroudsten Biology speaks loudest! 1 VITAAL Versus KWETSBAAR Bevolkingsopbouw Suriname en Nederland verschilt (nu) 20.000 > 65 jaar hebben hypertensie HYPERTENSIE PREVALENTIE

Nadere informatie

Staelens Toon KU Leuven. Promotor: Prof. Dr. Johan De Sutter Universiteit Gent. Master of Family Medicine Masterproef Huisartsgeneeskunde

Staelens Toon KU Leuven. Promotor: Prof. Dr. Johan De Sutter Universiteit Gent. Master of Family Medicine Masterproef Huisartsgeneeskunde Opstellen van een praktijkflowchart voor hypertensie en de vereenvoudiging van hypertensiemedicatie in de huisartsenpraktijk met behulp van combinatiepreparaten. Een praktijkverbeterend project. Staelens

Nadere informatie

Cardiovasculaire medicatie en kwetsbaarheid

Cardiovasculaire medicatie en kwetsbaarheid Cardiovasculaire medicatie en kwetsbaarheid Martin van Leen Specialist ouderengeneeskunde Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

De apotheker op de hypertensieraadpleging in UZ Leuven

De apotheker op de hypertensieraadpleging in UZ Leuven 1. Waarom is het zo belangrijk? Hoge mortaliteit tgv CVA/CAD/IHD Belangrijke risicofactor = hypertensie De apotheker op de hypertensieraadpleging in UZ Leuven PUO 03/09/19 Lotte Vander Elst & Laura Hellemans

Nadere informatie

Hypertensie. Nascholing NVHVV 12 maart 2019

Hypertensie. Nascholing NVHVV 12 maart 2019 Hypertensie Nascholing NVHVV 12 maart 2019 Mohamed Ahdi, internist-vasculair geneeskundige Met dank aan Dr. Edith Beishuizen, internist-vasculair geneeskundige Hypertensie Wat is hypertensie? Hoe meten

Nadere informatie

Nadere uitwerking (medische) behandeling en streefwaarden

Nadere uitwerking (medische) behandeling en streefwaarden Nadere uitwerking (medische) behandeling en streefwaarden Streefwaarden Met HVZ RR systole RR diastole RR systole > 75 jaar Totaal Cholesterol LDL Nuchter Glucose Kalium Creatinine < 140 mmhg < 90 mmhg

Nadere informatie

Heeft een transplantatie een invloed op mijn voedingspatroon?

Heeft een transplantatie een invloed op mijn voedingspatroon? Heeft een transplantatie een invloed op mijn voedingspatroon? Dr. Michel DE PAUW Hartcentrum UZ Gent 1 juli 2013 1 Waarom aandacht voor voeding na transplantatie? Meer kans voor infecties door een verminderde

Nadere informatie

Regionale transmurale afspraak, regio Oss-Uden-Veghel Cardiovasculair risico management

Regionale transmurale afspraak, regio Oss-Uden-Veghel Cardiovasculair risico management Regionale transmurale afspraak, regio Oss-Uden-Veghel Cardiovasculair risico management Deze regionale transmurale afspraak (RTA) CVRM is tot stand gekomen na overleg tussen de maatschappen interne geneeskunde

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Dit proefschrift richt zich op statinetherapie in type 2 diabetespatiënten; hiervan zijn verschillende aspecten onderzocht. In Deel I worden de effecten van statines op LDLcholesterol en cardiovasculaire

Nadere informatie

RTA CVRM Regio Oss-Uden-Veghel ZH Bernhoven - ZorggroepSynchroon. Regionale Transmurale afspraak CVRM. Doel: Waarom?

RTA CVRM Regio Oss-Uden-Veghel ZH Bernhoven - ZorggroepSynchroon. Regionale Transmurale afspraak CVRM. Doel: Waarom? RTA CVRM Regio Oss-Uden-Veghel ZH Bernhoven - ZorggroepSynchroon B. Brenninkmeijer, internist M.Rubens, huisarts F. Assouiki, internist K.Tersmette, huisarts N. Haenen, cardioloog G.Pijnenburg, huisarts

Nadere informatie

Protocol Thuis Bloeddruk Meten

Protocol Thuis Bloeddruk Meten Protocol Thuis Bloeddruk Meten Inleiding Thuis Bloeddruk Meten (TBM) wordt in talloze gezondheidsorganisaties wereldwijd steeds vaker toegepast, en wordt over het algemeen door patiënten goed ontvangen.

Nadere informatie

Apotheekrichtlijnen. Thuismeting van de bloeddruk

Apotheekrichtlijnen. Thuismeting van de bloeddruk Apotheekrichtlijnen Thuismeting van de bloeddruk Aanvullende en ondersteunende informatie inzake hypertensie, zijn behandeling en de Farmaceutische Norm bij hypertensie, vindt u in de Apotheekrichtlijnen

Nadere informatie

Verbetering van therapietrouw. Peter W de Leeuw Afd. Interne Geneeskunde Academisch Ziekenhuis Maastricht

Verbetering van therapietrouw. Peter W de Leeuw Afd. Interne Geneeskunde Academisch Ziekenhuis Maastricht Verbetering van therapietrouw Peter W de Leeuw Afd. Interne Geneeskunde Academisch Ziekenhuis Maastricht Therapietrouw bij hypertensie Vrouw, 47 jaar, bloeddruk 184/102 mm Hg Diagnose: Essentiële hypertensie

Nadere informatie

Persoonsgerichte preventie in de praktijk. S.A. Petra

Persoonsgerichte preventie in de praktijk. S.A. Petra Persoonsgerichte preventie in de praktijk S.A. Petra 30-09-2010 Dé Gezonde regio: waar? Dé Gezonde regio: wie? Wij staan voor gezondheid! Kernwoorden Gezondheid Eigen regie Samenwerken Optimisme Innovatie

Nadere informatie

Hypertensie bij de oudere. Dr Frank Bauwens

Hypertensie bij de oudere. Dr Frank Bauwens Hypertensie bij de oudere Dr Frank Bauwens Hoge bloeddruk is wereldwijd de 1e doodsoorzaak! WGO Hypertensie en leeftijd Hypertensie en leeftijd Hypertensie en leeftijd Witte jas hypertensie Hypertensie

Nadere informatie

Cardiovasculair risicomanagement. Patrick Schrömbges Kaderhuisarts Diabetes Mellitus

Cardiovasculair risicomanagement. Patrick Schrömbges Kaderhuisarts Diabetes Mellitus Cardiovasculair risicomanagement Patrick Schrömbges Kaderhuisarts Diabetes Mellitus Inhoud eerste uur Risicoprofilering Anamnese Lichamelijk Onderzoek Aanvullende diagnostiek Evaluatie en risicoschatting

Nadere informatie

CASE REPORT FORM. (1) Bronovo (2) MCH (3) Haga Ziekenhuis (4) LUMC (5) Maasstad zks (6) Lucas Andreas (7) St. Antonius Nieuwegein.

CASE REPORT FORM. (1) Bronovo (2) MCH (3) Haga Ziekenhuis (4) LUMC (5) Maasstad zks (6) Lucas Andreas (7) St. Antonius Nieuwegein. CASE REPORT FORM Patientgegevens Ziekenhuis (1) Bronovo (2) MCH (3) Haga Ziekenhuis (4) LUMC (5) Maasstad zks (6) Lucas Andreas (7) St. Antonius Nieuwegein Studienummer patient Patientidentificatie in

Nadere informatie

Uw brief van Uw kenmerk Datum 21 januari 2013 Farma februari 2013

Uw brief van Uw kenmerk Datum 21 januari 2013 Farma februari 2013 Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ Den Haag Uw brief van Uw kenmerk Datum 21 januari 2013 Farma-3151398 11 februari 2013 Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer

Nadere informatie

De medicamenteuze behandeling van VKF. Do s & Don ts. Dr. Guy Lenders, MD Cardioloog Interventiecardioloog Afdelingshoofd cathlab AZ Monica

De medicamenteuze behandeling van VKF. Do s & Don ts. Dr. Guy Lenders, MD Cardioloog Interventiecardioloog Afdelingshoofd cathlab AZ Monica De medicamenteuze behandeling van VKF Do s & Don ts Dr. Guy Lenders, MD Cardioloog Interventiecardioloog Afdelingshoofd cathlab AZ Monica 1 Voorkamerfibrillatie 2 Meest voorkomende aritmie wereldwijd Immense

Nadere informatie

leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine

leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine Atomoxetine HCl Aurobindo 10, 18, 25, 40, 60, 80 en 100 mg, harde capsules RVG 121282, 121287, 121290, 121293, 121294, 121295, 121297 Module 1.8 1.8.2 armm Rev.nr. 1905 Pag. 1 van leidraad voor artsen

Nadere informatie

Lipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan?

Lipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan? Lipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan? Dr. Mike Peters Internist VU medisch centrum Amsterdam mjl.peters@vumc.nl Ouderen passen niet in een richtlijn 1. Dhr S, 89 jaar,

Nadere informatie

Medicatie, Consequenties voor dieetadviezen

Medicatie, Consequenties voor dieetadviezen Cardiovasculair risicomanagement Medicatie, Consequenties voor dieetadviezen Marjon Achterberg en Jan Dirk Banga CVRM in de eerste lijn 19 juni 2014 De Eenhoorn, Amersfoort Uitgangspunt: de richtlijn 2011

Nadere informatie

Hartfalen. Manon van der Meer AIOS cardiologie

Hartfalen. Manon van der Meer AIOS cardiologie Hartfalen Manon van der Meer AIOS cardiologie Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium

Nadere informatie

Tabel: Overzicht van de studieresultaten.

Tabel: Overzicht van de studieresultaten. 1 Educatieve interventies om de therapietrouw bij diabetes mellitus type 2 te verbeteren Subanalyse van een systematische review van gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken Tabel: Overzicht van de studieresultaten.

Nadere informatie

HYPERTENSIE. Introductie

HYPERTENSIE. Introductie HYPERTENSIE Introductie 1 HYPERTENSIE bloeddruk: niet zo maar een getal PRESENTATIE DOOR MARTIE DE GROOT VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST VASCULAIRE GENEESKUNDE IKAZIA ZIEKENHUIS MEER OVER HYPERTENSIE HYPERTENSIE

Nadere informatie

CVRM Ketenzorg: secundaire preventie Huisartsenpraktijk Maasoever

CVRM Ketenzorg: secundaire preventie Huisartsenpraktijk Maasoever CVRM Ketenzorg: secundaire preventie Huisartsenpraktijk Maasoever We hebben reeds een hypertensie protocol, bedoeld voor alle patiënten met hypertensie. Vanaf nu gaan we op de praktijk ook werken via het

Nadere informatie

Wijzigingen in de Samenvatting van de Productkenmerken en Bijsluiter, voorgesteld door het Europees Geneesmiddelenbureau

Wijzigingen in de Samenvatting van de Productkenmerken en Bijsluiter, voorgesteld door het Europees Geneesmiddelenbureau BIJLAGE II Wijzigingen in de Samenvatting van de Productkenmerken en Bijsluiter, voorgesteld door het Europees Geneesmiddelenbureau Deze Samenvatting van de Productkenmerken en Bijsluiter zijn het resultaat

Nadere informatie

Gender differences in heart disease. Dr Danny Schoors

Gender differences in heart disease. Dr Danny Schoors Gender differences in heart disease Dr Danny Schoors Women are meant to be loved, not to be understood Oscar Wilde (1854-1900) 2 05/01/16 Inleiding Cardiovasculaire ziekte 7 tot 10 jaar later dan bij mannen

Nadere informatie

Ambulante bloeddrukmeting gedurende 24 uur per dag

Ambulante bloeddrukmeting gedurende 24 uur per dag Naar verwachting zal de 24-uurs ambulante bloeddrukregistratie de komende jaren flink toenemen. Voor het behalen van een maximaal rendement moeten alle betrokkenen weten wat de mogelijkheden van ambulante

Nadere informatie

HET LIPIDENSPECTRUM VAN PATIËNTEN

HET LIPIDENSPECTRUM VAN PATIËNTEN HET EFFECT VAN DE CVRM ZORGSTRAAT OP DE BLOEDDRUK EN HET LIPIDENSPECTRUM VAN PATIËNTEN IN DE HUISARTSENPRAKTIJK Berdien Oosterveld Begeleiding: Job van der Palen Peter van der Lugt Mirella Nijmeijer Wetenschapsavond

Nadere informatie

Uitgevoerd onderzoek in de huisartsenpraktijk

Uitgevoerd onderzoek in de huisartsenpraktijk Uitgevoerd onderzoek in de huisartsenpraktijk ELLEN BANIERINK ANIOS INTERNE GENEESKUNDE 06-12-2016 Inhoud Aanleiding Vorming onderzoeksvoorstel Het onderzoek Praktisch gezien Planning Verloop Problemen

Nadere informatie

Barnidipine C08CA12, december Indicatie Barnidipine is geregistreerd voor de indicatie hypertensie.

Barnidipine C08CA12, december Indicatie Barnidipine is geregistreerd voor de indicatie hypertensie. Barnidipine C08CA12, december 2017 Indicatie Barnidipine is geregistreerd voor de indicatie hypertensie. Standpunt Ephor In het rapport over de calciumantagonisten van april 2013 wordt barnidipine door

Nadere informatie

Landelijk Diabetes Congres Diabetes en hart- en vaatziekten

Landelijk Diabetes Congres Diabetes en hart- en vaatziekten Landelijk Diabetes Congres Diabetes en hart- en vaatziekten Joke Lanphen, kaderhuisarts hart en vaatziekten Inhoud presentatie 1 Voorkomen van HVZ bij DM type 2 2 NHG standaard CVRM en diabetes 3 Metingen

Nadere informatie

Goed op de hoogte zijn, om u beter te kunnen verzorgen

Goed op de hoogte zijn, om u beter te kunnen verzorgen Goed op de hoogte zijn, om u beter te kunnen verzorgen Wilt u zelf uw bloeddruk meten? Begrijpen wat verhoogde bloeddruk precies inhoudt? Uw zelfbloeddrukmeter oordeelkundig kunnen grebuiken? Deze brochure

Nadere informatie

Fries Wisselprotocol CVRM

Fries Wisselprotocol CVRM Fries Wisselprotocol CVRM Basis Educatie Leefstijloptimalisatie: o matig alcoholgebruik o bewuste voeding waaronder zoutbeperking (tot 5 gram/dag) o stoppen roken o voldoende lichamelijke activiteiten

Nadere informatie

Hartfalen: medicatie in de 1 e lijn en interacties

Hartfalen: medicatie in de 1 e lijn en interacties Hartfalen: medicatie in de 1 e lijn en interacties Disclosure Bart Kremers Werkzaam bij Apotheek Ravenstein en GIC-helpdesk van de KNMP Geen contacten/belangen mbt farmaceutische industrie Hartfalen-medicatie

Nadere informatie

Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine

Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine Dit materiaal beschrijft aanbevelingen om belangrijke risico s van atomoxetine te

Nadere informatie

Programma. Atriumfibrilleren (AF) Ketenzorg. Welkom en inleiding NHG standaard AF. Hoofdbehandelaar 1 e en 2 e lijn 2014

Programma. Atriumfibrilleren (AF) Ketenzorg. Welkom en inleiding NHG standaard AF. Hoofdbehandelaar 1 e en 2 e lijn 2014 Atriumfibrilleren (AF) Ketenzorg Programma Welkom en inleiding NHG standaard AF de standaard en ontwikkelingen Hoofdbehandelaar 1 e en 2 e lijn 2014 resultaten van pilot studie Diagnostiek en behandeling

Nadere informatie

Jicht belicht. Laura Kienhorst Arts-onderzoeker

Jicht belicht. Laura Kienhorst Arts-onderzoeker Jicht belicht Laura Kienhorst Arts-onderzoeker Beroemde jichtpatiënten Erasmus Rubens Kant Keizer Karel Kenmerken van jicht Prevalentie 1-2% van volwassenen Incidentie 0,6-2/1000 Man/vrouw = 8:1 Meest

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/66121 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Voskamp, P.W.M. Title: Prepare; before starting dialysis : outcomes in patients

Nadere informatie

Hoge bloeddruk en thuisbloeddrukmeting

Hoge bloeddruk en thuisbloeddrukmeting Hoge bloeddruk en thuisbloeddrukmeting Inleiding Uw arts heeft bij u een hoge bloeddruk vastgesteld. In deze folder vindt u informatie over hoge bloeddruk en hoe u thuis de bloeddruk kan meten. Wat is

Nadere informatie

Ambulante Bloeddruk Meting. Gebruik in dagelijkse praktijk

Ambulante Bloeddruk Meting. Gebruik in dagelijkse praktijk Ambulante Bloeddruk Meting Gebruik in dagelijkse praktijk Bloeddruk = variabel hoe krijg ik reproduceerbare metingen? Vaker meten: Thuis meten Ambulant meten Dublin outcome studie, ABM vs Spreekuur Dolan,

Nadere informatie