Definitief rapport van het onaangekondigd inspectiebezoek aan Verpleeghuis Slotervaart te Amsterdam op 2 mei Amsterdam, mei 2013

Transcriptie

1 Definitief rapport van het onaangekondigd inspectiebezoek aan Verpleeghuis Slotervaart te Amsterdam op 2 mei 2013 Amsterdam, mei 2013

2 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Resultaten onaangekondigd inspectiebezoek Hal/receptie Afdeling Woon/huiskamer Medicijnkamer/-kar Kamer/appartement cliënt Veiligheid wonen en verblijf Personeel/vrijwilligers 11 3 Conclusie 12 4 Verscherpt toezicht 14 5 Zienswijze Cordaan- 15 Bijlage 1 Bijlage 2 Overzicht wetten, veldnormen en rapporten 17 Normen Verpleeg- en verzorgingshuizen 19 Pagina 2 van 23

3 1 Inleiding Op 2 mei 2013 heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: de inspectie) een onaangekondigd inspectiebezoek gebracht aan Verpleeghuis Slotervaart. Dit bezoek is een vervolg op het bezoek dat op 22 november 2012 is gebracht en waarbij risico s waren geconstateerd op het gebied van zorgleefplan, zorginhoudelijke veiligheid, voldoende en deskundig personeel. Om tot een verantwoord oordeel te komen heeft de inspectie: gesprekken gevoerd met het management, een arts, teammanagers, uitvoerende medewerkers, cliënten en een vertegenwoordiging van de cliëntenraad, die beschikbaar waren gedurende het bezoek; zorgdossiers ingezien; afdelingen, woonkamers en kamers van cliënten bekeken. Werkwijze Om tot een verantwoord oordeel te kunnen komen vult de inspectie een checklist in tijdens het onaangekondigd toezichtbezoek. Deze checklist is gebaseerd op de wetgeving en de daarvan afgeleide veldnormen van de koepelorganisaties en beroepsverenigingen. 1 De aard van het onaangekondigd inspectiebezoek brengt met zich mee, dat niet alle onderwerpen uitputtend aan de orde kunnen komen. Bovendien is de beschikbaarheid van de gesprekspartners afhankelijk van werktijden en werkzaamheden op de betreffende dag. De zorg voor de cliënten krijgt voorrang en dit heeft tot gevolg dat gesprekken soms van korte duur zijn. In dit rapport staat het oordeel van de inspectie op de normen voor verpleeg- en verzorgingshuizen 2. De normen hebben betrekking op de thema s: 1. Zorg(behandel)-/leefplan 2. Communicatie en informatie 3. Lichamelijk welbevinden 4. Zorginhoudelijke veiligheid 5. Woon- en leefomstandigheden 6. Participatie en sociale redzaamheid 7. Mentaal welbevinden 8. Veiligheid wonen en verblijf 9. Voldoende en bekwaam personeel. Als de instelling niet of ten dele aan de norm voldoet, dan geeft de inspectie een toelichting op de score. Als er geen score staat dan heeft de inspectie de norm niet beoordeeld. Het thema medicatieveiligheid is niet beoordeeld omdat verbeteringen inmiddels zijn doorgevoerd. In dit rapport staat ook welke maatregelen Verpleeghuis Slotervaart, binnen welke termijn, moet nemen. 1 Zie bijlage 1 2 Zie bijlage 2 Pagina 3 van 23

4 2 Resultaten onaangekondigd inspectiebezoek Korte schets van de zorginstelling Verpleeghuis Slotervaart biedt zorg aan geriatrische revalidatiecliënten, aan 42 bewoners in de PG woningen en aan 16 cliënten voor somatische revalidatie. De cliënten hebben een zorgzwaarte van ZZP 4, 5, 6, 7 en 10. Het bezoek spitst zich toe op de zorg aan revalidatiecliënten. Dit betreft vooral de geriatrische revalidatie aan ouderen. Het verpleeghuis heeft een actieve cliëntenraad die in november 2012 tijdens een raadsvergadering aan de Raad van Bestuur heeft aangegeven dat de situatie onverantwoord was voor bewoners en medewerkers. Inmiddels is er een stuurgroep opgericht, waar onder andere ook de bestuurder zitting in heeft. Deze stuurgroep houdt zich actief bezig met kwaliteitsverbetering. In november 2012 en april 2013 zijn interne audits gehouden aangaande het thema methodisch werken. Vanaf 15 mei 2013 start de verbouwing van de revalidatieafdelingen, die naar verwachting begin 2014 is afgerond. 2.1 Hal/receptie voldoet Thema Norm ja nee/ deels 2 Informatie voor cliënten is aanwezig en actueel 5 Hal/receptie is schoon, ruikt fris 2.2 Afdeling voldoet Thema Norm ja nee/ deels 1 Het zorgleefplan plan bevat een risico-inventarisatie (o.a. vallen, voeding, decubitus). 1 In het zorgleefplan staan de uitkomsten van risicoinventarisaties vertaald in doelen en acties. 1 Uit het zorgleefplan blijkt dat afspraken van mdo/specialist ouderenzorg vertaald zijn in acties voor verzorgenden of andere disciplines. Pagina 4 van 23

5 1 Uit zorgleefplan blijkt dat cliënten twee keer per jaar besproken worden in een MDO. 1 Uit het zorgleefplan blijkt dat cliënt of mantelzorg actief betrokken is bij zorg (notulen MDO, verslag gesprek cliënt/mantelzorg, handtekening cliënt/mantelzorg). 1 In het zorgleefplan staat de frequentie van evaluatie en actualisatie van het zorg(behandel)-/leefplan. 1 In het zorgleefplan staan afspraken t.a.v. wel/niet reanimatie en wel/niet ziekenhuisopname. 1 In het zorgleefplan staan, indien van toepassing, alle vrijheidsbeperkende maatregelen en een evaluatiedatum. 2 Klachtenregeling/ -formulier is te verkrijgen zonder tussenkomst van zorgmedewerkers. 2 Informatie van de cliëntenraad is opgehangen. 4 Toilet/badkamer is schoon/opgeruimd. 4 Toilet/badkamer heeft wegwerp handdoekjes/ zeepdispenser. 4 Spoelruimte is schoon/opgeruimd; pospoeler is aanwezig. 4 Gang is goed doorgankelijk (geen obstakels i.v.m. valgevaar). 4 Persoonlijke hygiëne medewerkers is in orde (haren, kleding, sieraden). 5 Afdeling is schoon, ruikt fris. 5 Vuile was-/afvalzakken zijn uit het zicht. 5 Voldoende parkeerruimte voor rolstoelen. 6 Informatie op prikbord is actueel. 6 Activiteiten/weekagenda is opgehangen. 8 Tilliften zijn voorzien van gebruiksaanwijzing, zijn gekeurd, banden passend en schoon. 8 Rookmelder is aanwezig. 8 Vluchtwegen en alarmnummers zijn zichtbaar aanwezig. Pagina 5 van 23

6 Resultaten per thema 1. Zorgleefplan: In het plan van aanpak dat is opgesteld na het bezoek op 22 november 2012 is het volgde opgenomen: a) Iedere cliënt heeft een persoonlijk plan met daarin de uitkomsten van risicoinventarisatie vertaald in doelen; b) Iedere cliënt heeft een persoonlijk plan waarin duidelijk de afspraken uit het MDO beschreven staat met acties voor de verzorgenden en andere disciplines; c) Ieder persoonlijk plan wordt 2 per jaar besproken. Het plan is ondertekend door cliënt of vertegenwoordiger; d) Ieder revalidatieplan wordt volgens afspraak beschreven en besproken met de cliënt. Ad a. De inspectie constateert dat de risico-inventarisatie niet in elk dossier volledig is ingevuld en de vertaling hiervan naar doelen slechts beperkt is terug te vinden. De zorgleefplannen zijn niet actueel. Eén bewoner blijkt bij opname met een passieve lift uit bed te worden gehaald, maar deze informatie staat gedateerd op 29 januari en is daarna niet meer aangepast. Bij navraag blijkt deze informatie niet meer te kloppen De inhoud van het zorgdossier komt niet overeen met de inhoudsopgave. Sommige verplichte formulieren (zoals de weekagenda en de registratie van insulten) ontbreken, terwijl andere formulieren zoals sondevoeding, blaaskatheter en PEG-, wel aanwezig zijn, hoewel deze juist niet van toepassing zijn voor de desbetreffende cliënt. Ad b. Bij een cliënt staat in het zorgdossier, bij het onderdeel medische anamnese, vermeld dat zij een heupfractuur links heeft. Deze informatie is vervolgens doorgestreept en veranderd in rechts, maar een paraaf ontbreekt bij deze wijziging. In Isis (het geautomatiseerde systeem van de (para)medici ) staat de correcte informatie wel vermeld. Op het rapportage blad van de fysiotherapie staat aangegeven dat een cliënt onder begeleiding van een persoon moet gaan lopen. Deze opdracht is niet terug te vinden in het zorgleefplan. De opvolging en evaluatie ervan ontbreken in het dossier. In Isis staat deze informatie wel beschreven. Ad c. In het MDO-verslag staat bij een bewoner dat er in maart en april een MDO is geweest, maar een aanpassing in actuele doelen is niet terug te vinden in het zorgleefplan of op de zorgkaart. De zorgleefplannen zijn niet ondertekend. Ad d. De problemen, doelen en rapportage zijn niet congruent met elkaar. Het probleem is niet smart geformuleerd. In één dossier stond een doel gedateerd op 5 februari dat de cliënt over 4 weken 30 meter zou moeten kunnen lopen met de rollator. In de rapportage was echter niet terug te lezen of deze cliënt na 4 weken ook daadwerkelijk deze afstand kon afleggen. Uit de rapportage bleek dat hij vooral tussen het bed en de rolstoel/rollator bewoog. Bij navraag gaf de cliënt aan dat hij al verder liep dan in het plan stond. Dit plan was niet meer actueel en niet recent bijgesteld. Deze cliënt vertelde niet op de hoogte te zijn van het gestelde doel en de ingezette acties. Pagina 6 van 23

7 Bovenstaande bevindingen komen overeen met interne audits die zijn uitgevoerd in januari en april Daaruit blijkt dat de zorgleefplannen wisselend zijn ingevuld. 2. Zorginhoudelijke veiligheid: Bij een bewoner staat beschreven dat bedhekken worden toegepast. In het zorgdossier ontbreekt de reden waarom deze worden toegepast, evenals de toestemming van de cliënt, wanneer en op welke wijze de evaluatie plaats vond. In het medisch dossier ontbreekt deze informatie ook. 3. Woon- en leefomstandigheden: Op een afdeling verblijven nu maimaal 17 bewoners. De meeste cliënten slapen nu nog op een 4 persoonskamer, maar dat gaat binnenkort veranderen. Vanaf 15 mei 2013 start de interne verhuizing en renovatie en duurt tot begin Woon/huiskamer voldoet Thema Norm ja nee/ deels 3 Cliënten zien er verzorgd uit: kleding, haren, nagels, bril, veters gestrikt. 4 Vrijwilligers/familie, die ingezet zijn bij maaltijden, zijn geïnstrueerd. 4 Er zijn voldoende medewerkers om bij de maaltijden te helpen. 4 Vrijheidsbeperkende middelen zijn toegepast (banden, tafelbladen) volgens afspraken in zorg(behandel)- /leefplan. 5 Inrichting is afgestemd op wensen van de doelgroep. 5 Muziek / tv programma is afgestemd op wensen doelgroep. 6 Activiteiten zijn afgestemd op de wensen van de doelgroep. 7 Gedrag van cliënten is hanteerbaar; er wordt adequaat op gereageerd door medewerkers. 7 Bejegening van cliënten is correct. 8 Rookmelders zijn aanwezig. 9 Medewerkers zijn permanent aanwezig (niet alleen Pagina 7 van 23

8 vrijwilligers) als de zorgbehoefte er om vraagt. Resultaten per thema 5. Woon en leefomstandigheden: De afdelingen A1 en A2 zijn verouderd, waardoor de woon- en leefomstandigheden niet optimaal zijn en niet meer ingericht zijn volgens de huidige normen voor cliënten met een revalidatie-indicatie. Daarnaast zijn veel ruimten leeg omdat binnenkort verhuist wordt en de verbouwing/renovatie start. 2.4 Medicijnkamer/-kar voldoet Thema Norm ja nee/ deels 4 Koelkast staat op ten hoogste 7 graden C. 4 Voedingsmiddelen en medicatie staan in gescheiden koelkasten, of de medicatie staat in een afgesloten doos in de koelkast. 4 Voorraad insuline in de koelkast staat per insulinepen op naam van cliënt. 4 Wondverzorgingskar is schoon. 4 Zalven/vloeistoffen in de wondverzorgingskar/medicijnkar staan op naam van cliënt. 4 Medicijnkar/-kast is op slot en overzichtelijk ingedeeld. 4 Medicijnvijzel/-maalapparaat is schoon. 4 Alle medicatie staat op naam van cliënten (geen voorraden zonder naam, m.u.v. een werkvoorraad ter grootte van een zogenaamde doktertas ). 4 Bij geneesmiddelen en hulpmiddelen (katheters, sondes e.d.) zijn de houdbaarheidsdata actueel. 4 Opiaten staan in afgesloten kast/kist; sleutelbeheer is adequaat geregeld. 4 Voor iedere cliënt is een actueel, door apotheker verstrekt en geprint medicatieoverzicht in het zorg(behandel)- /leefplan en een toedienlijst (of deellijst). 4 Per medicijn is afgetekend indien ze is verstrekt. Pagina 8 van 23

9 2.5 Kamer/appartement cliënt voldoet Thema Norm ja nee/ deels 4 Bedlegerige cliënten hebben een alarmknop binnen bereik. 4 Vrijheidsbeperkende middelen (bv banden, tafelbladen) zijn toegepast volgens afspraken in zorg(behandel)-/leefplan en Bopz-beleid. 5 Meubilair en gordijnen zijn schoon en in goede staat. 5 Kamer bevat persoonlijke spullen. 5 Kamer is schoon, fris. 8 Hoog/laag bedden staan in de laagste stand. 8 Het gebruik van AD matras/matjes is adequaat (let op hoogte bedhek). 8 Bedden/bedhekken/matrassen zijn passend. 8 Kamer is vrij van losse tapijtjes en obstakels i.v.m. valgevaar. 8 Op kamer van BOPZ-cliënt staan shampoos, zeep en schoonmaakmiddelen veilig opgeborgen 8 Rookmelder is aanwezig. 8 Vluchtwegen en alarmnummers zijn aanwezig. Resultaten per thema 4. Woon en leefomstandigheden De persoonlijk leefomgeving op de slaapkamers is beperkt. Er verblijven 1-4 bewoners op een slaapkamer, waardoor er weinig ruimte is voor persoonlijke spullen. De uitstraling is vrij klinisch en niet huiselijk te noemen. Pagina 9 van 23

10 2.6 Veiligheid wonen en verblijf voldoet Thema Norm ja nee/ deels 1-9 Is de zorg naar wens (geen klachten)? 1-9 Voldoet de zorg aan uw wensen? 4 Zijn de maaltijden naar wens? 4 Kunt u het toilet bezoeken op vraag, of alleen tijdens toiletrondes? 6 Hebben de medewerkers/vrijwilligers tijd voor wandeling als u dat zou willen? 6 Doet u de activiteiten die nu in het zorg(behandel)-/leefplan staan? 7 Geven medewerkers u persoonlijke aandacht? 9 Hebben de medewerkers voldoende tijd voor u? 9 Zijn het veelal dezelfde medewerkers die u helpen? (niet veel wisselende of onbekende medewerkers) 9 Wordt uw beloproep tijdig beantwoord? Resultaten per thema 2. Communicatie en informatie De bewoners waarmee de inspectie heeft gesproken geven aan dat ze soms langer moeten wachten voordat ze geholpen worden. Daarnaast worden de afspraken zoals ze in het zorgleefplan staan vermeld niet besproken met de cliënt. Men geeft aan niet op de hoogte te zijn van de opgestelde doelen en afspraken en kunnen daardoor niet beoordelen of de afspraken worden nagekomen. Een nieuwe cliënt, die een week op de afdeling was, kon niet vertellen hoe lang de opname zou gaan duren en naar welke doelen werd gewerkt. 9. Voldoende en bekwaam personeel Op een bezochte afdeling was net een nieuwe persoonlijk begeleider aangenomen en er was 1 vacature. Sinds 2 maanden zijn de teammanagers aangesteld. Vanaf begin maart 2013 is de nieuwe directeur werkzaam. Pagina 10 van 23

11 2.7 Personeel/vrijwilligers voldoet Thema Norm ja nee/ deels 6 Heeft iedere cliënt naast de noodzakelijke zorg een persoonlijk dagprogramma? 9 Vindt u de werkdruk acceptabel? 9 Heeft u voldoende tijd, persoonlijke aandacht voor cliënten? 9 Kunt u een beloproep tijdig beantwoorden? 9 Vindt u dat er een prettige samenwerking/sfeer is in het team? 9 Komt de formatie op het dienstrooster overeen met de dagelijkse praktijk? 9 Zijn het veelal dezelfde medewerkers op de afdeling (weinig uitzendkrachten, flewerkers, laag percentage ziekteverzuim)? 9 Heeft u voldoende tijd voor alle cliënten om de activiteiten uit te voeren die in het zorg(behandel)-/leefplan staan? 9 Vindt u dat er voldoende vrijwilligers zijn op deze afdeling? Resultaten per thema 9. Voldoende en bekwaam personeel De teams op de revalidatieafdelingen zijn volgens zeggen op sterkte. De dienstroosters worden gevuld met vast personeel en een vast team van flewerkers. De medewerkers draaien allemaal hele diensten, halve diensten komen sporadisch voor. De inspectie verneemt van de medewerkers dat met de komst van de nieuwe teammanager er sinds kort meer rust op de afdeling is gekomen. Ook is meer nadruk komen te liggen bij de teamvorming. De teammanagers geven aan dat er verschillen bestaan per afdeling, op een afdeling is er een vacature voor een persoonlijk begeleider, dit kan een reden zijn waarom de dossiers niet op orde zijn. De werkdruk wordt door medewerkers als wisselend ervaren. Dit wordt mede veroorzaakt door allerlei veranderingen die doorgevoerd moesten worden, zoals invoering MDO, het op orde brengen van dossiers en de verhuizing en renovatie. Volgens zeggen zijn alle verpleegkundigen recent geschoold in de risicovolle en voorbehouden handelingen. De interne scholing over de geriatrische revalidatie is gestart sinds februari Pagina 11 van 23

12 3 Conclusie In het vorige hoofdstuk staan de resultaten van de inspectie tijdens het onaangekondigd bezoek bij Verpleeghuis Slotervaart. Op basis van deze resultaten constateert de inspectie risico s. Deze risico s staan hieronder per thema. De cliëntenraad ziet veranderingen Verpleeghuis Slotervaart heeft een kleine, maar actieve cliëntenraad. Nadat zij in november kritisch met de Raad van Bestuur heeft gesproken zijn er veranderingen doorgevoerd: het managementteam is op sterkte gebracht, het aantal flewerkers is verminderd, de aanwezige vacatures zijn bijna ingevuld, en er is meer controle op de voeding en de schoonmaak. De leden van de cliëntenraad voelen zich daadwerkelijk gehoord. Methodisch werken is niet op orde In november 2012 heeft de inspectie een bezoek gebracht aan het verpleeghuis en geconstateerd dat de zorgleefplannen niet op orde waren. Volgens het plan van aanpak zouden alle zorgleefplannen op orde zijn medio maart Tijdens het inspectiebezoek begin mei 2013 en uit de interne audit blijkt echter dat dit niet het geval is. De inspectie constateert bovendien dat er niet volgens protocol en afspraak wordt gewerkt met het zorgleefplan. Het zorgleefplan blijkt niet leidend te zijn voor de uitvoering van de dagelijkse zorg. Cliënten onvoldoende geïnformeerd De afgelopen maanden heeft de nadruk vooral gelegen op het organiseren van een MDO. In de zorgleefplannen is terug te lezen dat de cliënten regelmatig worden besproken, helaas blijven de aanpassingen in het zorgleefplan en/of zorgkaart achterwege. Cliënten geven aan dat zij niet op de hoogte te zijn van het behandelplan. Zij kennen ook de doelen niet waarnaar toe wordt gewerkt. De instemming van de cliënt met het zorgplan is niet terug te vinden. Bovendien constateert de inspectie dat uit het zorgplan en in de gesprekken met de cliënten blijkt dat revalidatie en terugkeer niet centraal lijken te staan tijdens de opname. De cliënten geven aan eigenlijk niet goed te weten wat hen te wachten staat en de informatie daarover ontbreekt. Personeel op sterkte, nog niet stabiel Sinds drie maanden is er meer rust gekomen op de afdelingen, dit wordt veroorzaakt door een vast team van medewerkers en een nieuw managementteam. Om veranderingen en verbeteringen door te voeren is het noodzakelijk dat er een vast team van medewerkers aanwezig is. Tijdens dit inspectiebezoek is regelmatig het tekort aan personeel aangegeven als reden voor het niet op orde zijn van de zorgleefplannen. De vacatures zijn weliswaar recent opgevuld, maar er is nog geen sprake van stabiliteit. Pagina 12 van 23

13 Huidige woon- en leefomstandigheden niet optimaal De komende driekwart jaar zal de aandacht van het management en de medewerkers in belangrijke mate gericht zijn op de verhuizing van de cliënten en de renovatie van het gebouw. Het is algemeen bekend dat een verhuizing onrust veroorzaakt en vanwege alle veranderingen etra risico s met zich mee brengt, hetgeen kan leiden tot onveilige situaties. De inspectie heeft daarom grote zorgen of in de komende periode de randvoorwaarden in voldoende mate op orde zijn om de noodzakelijke verbeteringen zorgvuldig te kunnen implementeren. Om de noodzakelijke reductie van de geconstateerde risico s intensief te kunnen volgen stelt de inspectie Verpleeghuis Slotervaart onder verscherpt toezicht. In het volgende hoofdstuk wordt beschreven wat dit betekent en wat ervan u verwacht wordt. Pagina 13 van 23

14 4 Verscherpt toezicht Inleiding In de periode mei 2011 tot mei 2013 heeft de inspectie vier inspectiebezoeken gebracht aan Verpleeghuis Slotervaart. Tijdens deze bezoeken heeft de inspectie risico s geconstateerd op de thema s: zorgleefplan, zorginhoudelijke veiligheid en voldoende/deskundig personeel. Na elk bezoek heeft de inspectie plannen van aanpak en voortgangsrapportages opgevraagd hierin staat beschreven binnen welke termijn welke veranderingen/verbeteringen doorgevoerd moeten zijn. Daarnaast is de bestuurder van Cordaan op basis van deze bevindingen gestart met interne audits. In 2012 zijn deze audits twee keer uitgevoerd. De inspectie heeft deze informatie ontvangen en geconstateerd (samen met de bestuurder) dat de kwaliteit van de zorg voor het Verpleeghuis Slotervaart risico s blijft vertonen. Dat werd bevestigd tijdens een follow-up inspectiebezoek in november Tijdens dit bezoek heeft de inspectie aangegeven dat als de veranderingen niet doorgevoerd waren in maart 2013 de inspectie een bestuurlijke maatregel op zou leggen. In mei 2013 vindt dit follow-upbezoek plaats en stelt de inspectie, op basis van de bevindingen in dit rapport, Verpleeghuis Slotervaart onder verscherpt toezicht vanaf 5 juni 2013 voor de periode van zes maanden. De redenen hiervoor zijn: Uit alle plannen van aanpak blijkt dat veranderingen en verbeteringen worden doorgevoerd maar dat de gestelde termijnen slechts ten dele gehaald worden; Het duurt te lang voordat resultaten zichtbaar worden; Het heeft de afgelopen periode ontbroken aan continuïteit, hetgeen mede veroorzaakt wordt door het ontbreken van stabiliteit binnen het personeel op verzorgend/verpleegkundig niveau en op niveau van de teammanager en directeur; Implementatie en borging blijven achter; Het Verpleeghuis Slotervaart is sinds 2010 bezig met een herbezinning op de zorg en dienstverlening. Hiervoor is het noodzakelijk dat verbouwingen en renovaties worden doorgevoerd, maar deze activiteiten veroorzaken de komende tijd onrust en daarmee nemen de risico s op onverantwoorde en onveilige zorg eerder toe dan af. Bovenstaande geeft de inspectie geen aanwijzing dat doorgaan op de ingeslagen weg op korte termijn verbeteringen opleveren en dat de zorg veiliger wordt. Voortgangsrapportage De inspectie verwacht dat u een plan van aanpak opstelt. In een plan van aanpak staat in elk geval per onderwerp helder omschreven: - welk risico u gaat aanpakken; - welke resultaten u wilt bereiken (doel, beoogde effecten); - wat hiervoor nodig is (activiteiten); - hoe u gaat implementeren; - hoe u de resultaten gaat monitoren; - wie waarvoor verantwoordelijk is; - wanneer is of wordt begonnen en wanneer wordt afgerond (planning). Pagina 14 van 23

15 U hoeft dit plan van aanpak niet naar de inspectie te sturen. Het is bedoeld voor de kwaliteitsverbetering in uw eigen instelling. De inspectie verwacht dat u maandelijks (per eerste van de maand) een voortgangsrapportage opstuurt naar ri.amsterdam@igz.nl, waarin u beschrijft op welke wijze u uitvoering geeft aan het plan van aanpak en welke resultaten worden behaald. Na ontvangst ontvangt u binnen 14 dagen een reactie. De toetsing van de rapportage vindt plaats tijdens inspectiebezoeken die de inspectie in het kader van het verscherpt toezicht gaat brengen aan het Verpleeghuis Slotervaart. Deze bezoeken kunnen zowel aangekondigd als onaangekondigd plaats vinden. Pagina 15 van 23

16 5 Zienswijze Cordaan op inspectierapport Pagina 16 van 23

17 Pagina 17 van 23

18 Bijlage 1 Overzicht wetten, veldnormen en rapporten Het instrument voor het onaangekondigd toezichtbezoek is gebaseerd op wetgeving en de daarvan afgeleide veldnormen van de koepelorganisaties en beroepsverenigingen, waarvan de belangrijksten hieronder worden genoemd. Wetgeving: Kwaliteitswet zorginstellingen Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst Wet klachtrecht cliënten zorgsector Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen Veldnormen en rapporten: Kwaliteitskader Verantwoorde zorg, Stuurgroep Verantwoorde zorg Op weg naar normen voor Verantwoorde zorg, Stuurgroep Verantwoorde zorg Samenwerking en logistiek rond decubitus, Tripartiete multidisciplinaire richtlijn, Solade 2003 (NVVA, Arcares, Sting, AVVV, NPCP). Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen, CBO Multidisciplinaire richtlijn verantwoorde vocht- en voedselvoorziening voor verpleeghuisgeïndiceerden, Arcares De kwestie voedsel en vocht, handreikingen voor zorgsituaties waarin eten, drinken en kunstmatige voeding een rol spelen, AVVV Richtlijn slikproblemen, NVVA Kwaliteitsborging in verpleeghuizen en verzorgingshuizen nader bekeken, IGZ Richtlijn Urine incontinentie bij kwetsbare ouderen V&VN + Verenso (2010) Landelijke multidisciplinaire richtlijn Decubitus preventie en behandeling, V&VN e.a Medicatieveiligheid voor kwetsbare groepen in de langdurige zorg en zorg thuis onvoldoende. IGZ, september Veilige principes in de medicatieketen, Actiz e.a., maart 2012 Pagina 18 van 23

19 Bijlage 2 Normen Verpleeg- en verzorgingshuizen 1. Zorg(behandel)-/leefplan norm Iedere cliënt heeft een zorg(behandel)-/leefplan dat: in samenspraak met de cliënt of diens wettelijk vertegenwoordiger tot stand is gekomen en zichtbaar de instemming heeft van de cliënt; invulling geeft aan de vier domeinen: lichamelijk welbevinden en gezondheid, woon- en leefomstandigheden, participatie en mentaal welbevinden; een beeld geeft van de gezondheidssituatie, prognoses, gezondheidsrisico s en eventuele professionele maatregelen; duidelijk vermeldt welke zorg de cliënt krijgt, met welk doel en op welk tijdstip; zichtbaar in samenspraak met de cliënt of diens wettelijk vertegenwoordiger minstens twee keer per jaar (of vaker als de cliënt dat wil en/of als de zorgbehoefte wijzigt) wordt geëvalueerd en eventueel bijgesteld (ook vaker voor revalidanten); duidelijk elke eventuele wijziging vermeldt. Aanwijsbaar is dat: - bij de totstandkoming van het plan zoveel mogelijk rekening is gehouden met wensen en behoeften van de cliënt; - bij het overleg over het zorg(behandel)-/leefplan de cliënt of diens wettelijk vertegenwoordiger op zo n manier ondersteuning wordt geboden dat deze de overleggen goed kan voeren. - Voor Bopz-aangemerkte instellingen of afdelingen/units moeten de zorg(behandel)-/leefplannen voldoen aan de eisen van de Wet Bopz. 2. Communicatie en informatie norm De zorgorganisatie kent een gedragscode inzake de omgang tussen medewerkers en cliënt. Deze is bekend bij cliënt en medewerkers en wordt nageleefd. Zo nodig wordt de gedragscode vertaald naar de individuele cliënt. Met de cliënt, of diens wettelijk vertegenwoordiger, en zijn verwanten wordt open en naar behoefte gecommuniceerd. Het resultaat van deze communicatie bestaat onder meer uit voor de cliënt begrijpelijke, op schrift gestelde afspraken tussen cliënt en zorgorganisatie/medewerkers over de zorg- en dienstverlening, instemming van de cliënt met de afspraken en het naleven van de afspraken. De cliënt heeft een vast contactpersoon als aanspreekpunt. Bij aanvang van de zorg en/of opname wordt bijzondere aandacht besteed aan kennismaken en het thuis voelen. De cliënt, of diens wettelijk vertegenwoordiger, en zijn verwanten worden uitgenodigd om eventuele verbeterwensen te uiten bij medewerkers dan wel bij de vertrouwenspersoon of klachtenfunctionaris. Ze worden geïnformeerd over wat er met hun wensen gebeurt. De (telefonische) bereikbaarheid van de aanspreekpersoon of (andere belangrijke) behandelaars voor (vertegenwoordigers van) cliënten is voldoende. De cliënt, of diens wettelijk vertegenwoordiger, en zijn verwanten worden bij opname en tijdens het verblijf op een adequate manier, zowel mondeling als schriftelijk, geïnformeerd over de volgende onderwerpen: de opnameprocedure; Pagina 19 van 23

20 het aanbod aan zorg, diensten en service (de leveringsvoorwaarden); de zorgovereenkomst, rechten en plichten; de financiën (waaronder de kosten die voor eigen rekening zijn); het zorg(behandel)-/leefplansysteem, en de keuzevrijheid en autonomie van de cliënt daarbij; de communicatie; de cliëntenraad; de huisregels (waaronder regels over huisdieren); de veiligheid; ethische aangelegenheden; de klachtenprocedure, de patiëntenvertrouwenspersoon; ontslag en overplaatsing. 3. Lichamelijk welbevinden norm De cliënt mag rekenen op een schoon en verzorgd lichaam. Met het oog op een schoon en verzorgd lichaam is er sprake van: passende hulp bij wassen/douchen (dagelijks, op afspraak); passende hulp bij gebitsverzorging, 's ochtends en s avonds; passende hulp bij nagelverzorging; passende hulp bij toiletgang (naar behoefte, op afroep); passend gebruik van adequaat incontinentiemateriaal (uitsluitend indien nodig, op tijd verschoond en verzorgd); passende hulp bij aan-/uitkleden (op afspraak); verzorgd gekleed zijn. De afspraken met betrekking tot de passende hulp bij lichamelijke verzorging zijn opgenomen in het zorg(behandel)-/leefplan. 4. Zorginhoudelijke veiligheid norm De cliënt mag rekenen op adequate gezondheidsbescherming en -bevordering. Adequate gezondheidsbescherming en -bevordering houdt in dat er sprake is van: 1. tijdige herkenning van gezondheidsrisico's; 2. een zorgvuldig gekozen evenwicht tussen goed vaktechnisch handelen en de wensen en voorkeuren van de cliënt/vertegenwoordiger bij de toepassing van tenminste: decubituspreventie en -behandeling; adequate verzorging inzake vocht- en voedselvoorziening; valpreventie; verantwoord medicijngebruik; preventie en behandeling van infecties; minimale vrijheidsbeperkende maatregelen; passende aandacht en adequate zorg voor individuele gezondheidsklachten en pijn; passende aandacht voor individuele beperkingen en mogelijkheden; snelle beschikbaarheid en adequaat en veilig gebruik van hulpmiddelen (zie verder veiligheid wonen en verblijf). Medewerkers passen richtlijnen en protocollen toe die gebaseerd zijn op actuele kennis volgens professionele, algemeen aanvaarde standaarden. Dit geldt ten Pagina 20 van 23

21 minste voor de volgende risicovolle onderwerpen: decubitus, vocht en voedsel, valpreventie, farmaceutische zorg en toiletgang en incontinentie. Per onderwerp worden landelijke, zo mogelijk multidisciplinair vastgestelde richtlijnen gebruikt. 1 Decubituspreventie en -behandeling 2 Adequate verzorging van vocht en voeding - Landelijke multidisciplinaire richtlijn Decubitus preventie en behandeling V&VN e.a Samenwerking en logistiek rond decubitus, Solade 2003: Tripartiete multidisciplinaire richtlijn (NVVA, Arcares, Sting, AVVV, NPCP) - Multidisciplinaire richtlijn verantwoorde vocht en voedingvoorziening voor verpleeghuis-geïndiceerden, Arcares De kwestie voedsel en vocht, handreikingen voor zorgsituaties waarin in eten, drinken en kunstmatige voeding een rol spelen, AVVV Richtlijn slikproblemen, NVVA Valpreventie - Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen, CBO Samenvatting Preventie van valincidenten bij ouderen (valkaart), CBO Adequate diagnostiek en behandeling bij incontinentie - Verantwoorde zorg bij toiletgang en incontinentie, VU Amsterdam/ ActiZ / Sting Richtlijn Urine incontinentie bij kwetsbare ouderen V&VN + Verenso (2010) - Praktijkkaart urine-incontinentie ouderen V&VN + Verenso (2010) 6 Medicatieveiligheid - Veilige principes in de medicatieketen, Actiz e.a. ( 2012) 7 Zorg voor cliënten met gedragsproblemen - Richtlijn probleemgedrag, NVVA Woon- en leefomstandigheden norm De cliënt mag rekenen op woonruimte waarin deze zich thuis kan voelen en waar deze veilig is. Opdat de cliënt zich thuis voelt is er sprake van: een woon/leefklimaat dat de eigen levenssfeer en leefpatronen van de cliënt respecteert en actief ondersteunt; schone en comfortabele woonruimte; woonruimte die privacy biedt en de mogelijkheden tot het creëren van een eigen sfeer. 6. Participatie en sociale redzaamheid norm Pagina 21 van 23

22 In het kader van de participatie is er sprake van: een woon-/leefomgeving waar iets te beleven is en die uitnodigt tot intermenselijk contact, en het ondernemen van activiteiten. Dat betekent dat er een aanbod is van (op beweging gerichte) activiteiten, passende hulp bij mobiliteit; dat er een ontspanningsaanbod is en mogelijkheden voor dagbesteding die aansluiten bij gewoontes en persoonlijke interesses, hobby s en het sociale leven van de cliënt; dat er een klimaat heerst van gastvrijheid en faciliteiten die uitnodigend zijn voor verwanten, bezoekers en buurtbewoners en voor het onderhouden van contact; en dat humor en menselijke warmte voelbaar zijn; ondersteuning bij het zoeken/vinden en gebruik maken van eigen dagbestedingsmogelijkheden. De cliënt mag rekenen op aantrekkelijke mogelijkheden voor dagbesteding waarmee hij/zij invulling kan geven aan persoonlijke interesses, hobby's en een sociaal leven, en contact kan houden met de samenleving. 7. Mentaal welbevinden norm De cliënt mag rekenen op respect voor en ondersteuning van de eigen identiteit en levensinvulling. Er is sprake van: mogelijkheden om zich ongestoord terug te kunnen trekken; aandacht voor het eigen leven en de persoonlijke waarde die daar aan toegekend én ontleend wordt; aandacht voor en ondersteuning van mogelijkheden om te sturen op het eigen leven; aandacht voor en ondersteuning van (levensfase gerelateerde) persoonlijke ontwikkeling, levenskeuzen en zingeving; de beschikbaarheid van geestelijke verzorging. De instelling dient te zorgen voor adequate aandacht voor en ondersteuning bij depressies en stemmingsstoornissen. 8. Veiligheid wonen en verblijf norm Met het oog op de veiligheid is er sprake van: een goed functionerend en gebruiksvriendelijk systeem van alarmering en alarmopvolging; brand/inbraak- en calamiteitenpreventie; adequaat toezicht. De zorgorganisatie voorziet in een gericht preventiebeleid op het gebied van veiligheid. Daarbij gaat het in ieder geval om toezicht, alarmopvolging en veiligheid van hulpmiddelen en materialen. De cliëntenraad heeft adviesrecht op het algemene beleid op het gebied van veiligheid (Wet medezeggenschap, art. 4 lid i). De maatregelen op het gebied van veilig wonen dienen dan ook te worden voorgelegd aan de cliëntenraad. Met het oog op de veiligheid is er sprake van deugdelijk en adequaat gebruik van inventaris/hulpmiddelen zoals bedden, bedhekken en tilliften. 9. Voldoende en bekwaam personeel norm De zorgorganisatie voorziet in voldoende personeel en een passende verantwoordelijkheidstoedeling, passend bij het cliëntenbestand. Er is in de Pagina 22 van 23

23 organisatorische eenheid voor cliënten met een indicatie verblijf en verpleging of behandeling 7 24 uur een verpleegkundige binnen 10 minuten ter plaatse. Er is in de organisatorische eenheid voor cliënten met een indicatie verblijf en verpleging of behandeling wel/niet een arts bereikbaar en oproepbaar. Deze arts reageert binnen 10 minuten en is binnen 30 minuten ter plaatse. In een verpleeghuis betreft dit een verpleeghuisarts. In een verzorgingshuis betreft dit een gekwalificeerde arts. Op de verpleegunit in een verzorginghuis geldt dat de gekwalificeerde arts ondersteund wordt door een verpleeghuisarts via een achterwachtconstructie. Voor het overige is het aan de instelling om aan te geven wat een verantwoorde personeelsformatie is. Uitgangspunt daarbij is dat er rekening wordt gehouden met de zorgzwaarte en de verschillende populaties. bronnen Visiedocument: Op weg naar normen voor Verantwoorde zorg, een ontwikkelingsmodel voor verpleeg- en verzorgingshuizen. Opgesteld door: Arcares, AVVV, LOC, NVVA, Sting, in afstemming met IGZ, VWS en ZN, juni 2005; Toetsingskader voor Verantwoorde Zorg, Een operationalisatie van het Visiedocument op weg naar normen voor Verantwoorde zorg in een indicatorenset en een sturingsmodel voor de V&V, Stuurgroep Verantwoorde Zorg, november 2005; Kwaliteitskader Verantwoorde zorg, oktober Pagina 23 van 23