Beknopt Verslag VAN DE OPENBARE VERGADERING VAN DE COMMISSIE VOOR DE BUITENLANDSE BETREKKINGEN VAN

Transcriptie

1 BV 50 COM 042 BV 50 COM 042 BELGISCHE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Beknopt Verslag VAN DE OPENBARE VERGADERING VAN DE COMMISSIE VOOR DE BUITENLANDSE BETREKKINGEN VAN ochtend

2 2 BV 50 COM AGALEV-ECOLO : Anders gaan leven / Ecologistes Confédérés pour l'organisation de luttes originales CVP : Christelijke Volkspartij FN : Front National PRL FDF MCC : Parti Réformateur libéral - Front démocratique francophone-mouvement des Citoyens pour le Changement PS : Parti socialiste PSC : Parti social-chrétien SP : Socialistische Partij VLAAMS BLOK : Vlaams Blok VLD : Vlaamse Liberalen en Democraten VU&ID : Volksunie&ID21 Afkortingen bij de nummering van de publicaties : Abréviations dans la numérotation des publications : DOC /000 : Parlementair document van de 50e zittingsperiode + DOC /000 : Document parlementaire de la 50e het nummer en het volgnummer législature, suivi du n et du n consécutif QRVA : Schriftelijke Vragen en Antwoorden QRVA : Questions et Réponses écrites HA : Handelingen (Integraal Verslag) HA : Annales (Compte Rendu Intégral) BV : Beknopt Verslag CRA : Compte Rendu Analytique PLEN : Plenum PLEN : Séance plénière COM : Commissievergadering COM : Réunion de commission Officiële publicaties, uitgegeven door de Kamer van volksvertegenwoordigers Publications officielles éditées par la Chambre des représentants Bestellingen : Commandes : Tel. : 02/ Tél. : 02/ Fax : 02/ Fax : 02/ alg.zaken@dekamer.be aff.generales@lachambre.be

3 BV 50 COM INHOUD COMMISSIE VOOR DE BUITENLANDSE BETREKKINGEN C 042 VRAGEN - van mevrouw Claudine Drion tot de staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking, toegevoegd aan de minister van Buitenlandse Zaken, over de Belgische internationale samenwerking (nr. 302) Sprekers : Claudine Drion en Eddy Boutmans, staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking, toegevoegd aan de minister van Buitenlandse Zaken 5 - van de heren Marc Van Peel, Francis Van den Eynde en Ferdy Willems tot de staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking, toegevoegd aan de minister van Buitenlandse Zaken, over de Belgische internationale ontwikkelingssamenwerking (nrs 304, 306 en 396) Sprekers : Marc Van Peel, Francis Van den Eynde, Ferdy Willems en Eddy Boutmans, staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking, toegevoegd aan de minister van Buitenlandse Zaken 6 - van mevrouw Alexandra Colen tot de staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking, toegevoegd aan de minister van Buitenlandse Zaken, over aidsbestrijding (nr. 292) Sprekers : Alexandra Colen en Eddy Boutmans, staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking, toegevoegd aan de minister van Buitenlandse Zaken 8 - van de heer Ferdy Willems tot de staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking, toegevoegd aan de minister van Buitenlandse Zaken, over de koffieprijzen (nr. 409) Sprekers : Ferdy Willems en Eddy Boutmans, staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking, toegevoegd aan de minister van Buitenlandse Zaken 9

4

5 BV 50 COM COMMISSIE VOOR DE BUITENLANDSE BETREKKINGEN OPENBARE VERGADERING DINSDAG 16 NOVEMBER 1999 OCHTEND VOORZITTER : de heer Geert VERSNICK De vergadering wordt geopend om uur. VRAGEN BELGISCHE INTERNATIONALE SAMENWERKING Vraag van mevrouw Claudine Drion tot de staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking over "de uitvoering van de wet van 25 mei 1999 betreffende de Belgische internationale samenwerking" (nr. 302) Mevrouw Claudine Drion (Ecolo-Agalev) : De koninklijke besluiten tot uitvoering van de wet van 25 mei 1999 betreffende de internationale samenwerking zijn nog steeds niet verschenen. Wat is de stand van zaken? Hoe ziet de staatssecretaris zijn rol in de nieuwe wettelijke structuur als regeringslid dat bevoegd is voor ontwikkelingssamenwerking? Wat houdt de door de minister van Buitenlandse Zaken herhaaldelijk naar voren gebrachte specificiteit van de ontwikkelingssamenwerking binnen het algemene buitenlandse beleid volgens de staatssecretaris in? Staatssecretaris Eddy Boutmans (in het Frans) : De wet betreffende de internationale samenwerking verplicht ons een twintigtal koninklijke besluiten op te stellen. Bij de publicatie van de wet in het Belgisch Staatsblad werd artikel 12 (tot regeling van de overgangsperiode) over het hoofd gezien. Dat moet in het kader van de uitvoering van de wet in haar geheel geregeld worden. De wet legt een zekere geografische concentratie op : er kunnen maximaal 25 landen of regio's worden geselecteerd. De vorige regering had een lijst van 25 landen aan de memorie van toelichting toegevoegd, zonder dat zoals nochtans wettelijk bepaald te formaliseren. Vraag mij niet waarom. Een werkgroep met vertegenwoordigers van het bestuur van Buitenlandse Zaken en de twee kabinetten en met twee deskundigen werd belast met het objectiveren van de criteria, waarna een conceptlijst aan de regering zal worden voorgelegd, hopelijk al in januari of februari van volgend jaar. Wat de opdeling in thema's betreft, voorziet de wet in afzonderlijke procedurebesluiten die de samenwerking per sector nader moeten regelen. We werken momenteel aan die besluiten en zijn daar al vrij ver in gevorderd.

6 6 BV 50 COM Voor de samenwerking met de NGO's zijn er besluiten, maar de concrete invulling ervan zal door nieuwe besluiten moeten worden bepaald. Ik heb een akkoord gesloten met de Vereniging van Belgische steden en gemeenten over het opzetten van een modelproject om de plaatselijke autoriteiten te helpen hun rol voluit te spelen. Wat nu de rol van de staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking en de specificiteit van de materie binnen het algemene buitenlandse beleid betreft, kan ik zeggen dat ontwikkelingssamenwerking steeds binnen het kader van de internationale betrekkingen moet worden gesitueerd maar tegelijk meer specifiek oog heeft voor de belangen van de bevolking in de betrokken landen. Buitenlandse Zaken daarentegen behartigt veeleer de belangen van België. In alle belangrijke landen is een vertegenwoordiger van Buitenlandse Zaken present. Ik verwijs naar de omschrijving van de doelstellingen van de ontwikkelingssamenwerking in de regeringsverklaring. Tevens streven we naar een coherente inpassing van de ontwikkelingssamenwerking in het regeringsbeleid inzake buitenlandse betrekkingen en internationale handel. Het is eigenlijk mijn bedoeling op te treden als een soort ambassadeur van de armste landen. Mevrouw Claudine Drion (Ecolo-Agalev) : Ik weet dat u, net als ikzelf trouwens, aandacht heeft voor de plaats van de vrouw in de ontwikkelingssamenwerking. De voorzitter : Het incident is gesloten. ONTWIKKELINGSSAMENWERKING - Vraag van de heer Marc Van Peel tot de staatssecretaris van Ontwikkelingssamenwerking over "de Ontwikkelingssamenwerking" (nr. 304) - Vraag van de heer Francis Van den Eynde tot de staatssecretaris van Ontwikkelingssamenwerking over "de samenwerking tussen Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking" (nr. 306) - Vraag van de heer Ferdy Willems tot de staatssecretaris van Ontwikkelingssamenwerking over "de samenwerking tussen Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Zaken" (nr. 396) De heer Marc Van Peel (CVP) : Ik kan de analyse van de staatssecretaris in zijn vorig antwoord onderschrijven wat het statuut van de Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Zaken aangaat, maar wat is het standpunt van de regering? Ik stelde daarover reeds vragen aan minister Michel. Het conflict binnen de regering is nog niet opgelost. De minister van Buitenlandse Zaken sprak in september in New York in zeer kleinerende termen over de bevoegdheid van de staatssecretaris. Het conflict gaat ook over de aanbevelingen van de ABOS-opvolgingscommissie uit de vorige legislatuur. Minister Michel beweerde in oktober in tegenstelling tot zijn verklaringen in september dat het conflict binnen de regering was opgelost en dat beide excellenties perfect zouden kunnen samenwerken, zelfs zonder het beloofde protocol. Is dat protocol nu voorhanden? Het lijkt mij aangewezen dat het wordt opgesteld. De minister van Buitenlandse Zaken legde ook verklaringen af over de verhouding tussen de Belgische bedrijven en de Ontwikkelingssamenwerking en de "mutual benefit". Wat is daarvan de precieze begrenzing? Is de staatssecretaris hoe dan ook voorstander van die zogenaamde "mutual benefit"? Wanneer zullen de attachés voor de samenwerkingsbureaus worden aangesteld of is dit reeds gebeurd? De heer Francis Van den Eynde (VL. BLOK) : Recent vond een discussie plaats tussen de minister van Buitenlandse Zaken en de staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking over de respectievelijke bevoegdheden. Volgens minister Michel moet Buitenlandse Zaken een beroep kunnen doen op geld uit het budget voor ontwikkelingssamenwerking. De staatssecretaris vond dat hij de volheid van bevoegdheden moest behouden, zowel inhoudelijk als budgettair. Hij gaat ervan uit dat ontwikkelingssamenwerking volledig los staat van het buitenlands beleid. Hoe ziet staatssecretaris Boutmans de evolutie van zijn beleid op het departement Ontwikkelingssamenwerking? Staat de eigenheid van het departement op het spel gezien de verklaringen van minister Michel? Is er al een vergelijk getroffen in het conflict tussen beide departementen? Gaat de staatssecretaris ermee akkoord dat er in Nederlandstalig België en Franstalig België een verschil in visie bestaat inzake buitenlands beleid en ontwikkelingssamenwerking? De heer Ferdy Willems (VU-ID) : Al kunnen de beleidsopties van Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking onze goedkeuring wegdragen, toch lijkt ons het meningsverschil over het beheer van de 27 miljard voor

7 BV 50 COM ontwikkelingssamenwerking zorgwekkend. Voor ons geldt als prioritair dat de ontwikkelingsgelden voor hun eigenlijk doel aangewend worden. Is ondertussen al iets in huis gekomen van het in het vooruitzicht gestelde protocol tussen de buitenlandminister en de ontwikkelingssecretaris? Komt daar nog iets van? Ook over de communautarisering van het beleid dringen zich een aantal vragen op. Staat de kwaliteit van onze ontwikkelingshulp wel altijd voorop? Geldt dat overigens ook voor de interferentie tussen bedrijfswereld en ontwikkelingshulp? Hopelijk spelen ook hier communautaire verdeelsleutels niet in het nadeel van de feitelijke ontwikkelingshulp. En hopelijk speelt dat ook niet bij de NGO's. Kan de staatssecretaris een concreet programma voorleggen voor ons beleid ten overstaan van Centraal- Afrika? In welke mate is dit programma gericht op conflictpreventie? Welke oplossing wordt geboden voor het meningsverschil rond het aanwenden van de kredieten voor ontwikkelingssamenwerking, met name over de wijze waarop de coördinatie dient te verlopen? Wie beheert de 27 miljard voor ontwikkelingssamenwerking? Welke waarborgen worden geboden om economische betrokkenheid van Belgische bedrijven bij onze ontwikkelingssamenwerking te evalueren rekening houdend met het belang van de landen van de derde wereld? Staatssecretaris Eddy Boutmans (in het Nederlands) : De eigenheid van Ontwikkelingssamenwerking heb ik al toegelicht in mijn antwoord aan mevrouw Drion. Tijdens de vorige legislatuur werd geen protocol opgesteld. De relatie tussen de heer Michel en mijzelf is perfect. Wij werken overigens gezamenlijk aan een nota over Centraal-Afrika. Dat wij oorspronkelijk niet op dezelfde lijn stonden is bekend. De juridische grondslagen voor de bevoegdheden over Ontwikkelingssamenwerking zijn duidelijk omschreven in de Grondwet, in het KB van 24 maart 1972, in de wet op de internationale samenwerking, de wet op de ontwikkelingssamenwerking, het regeerakkoord en het benoemingsbesluit van de huidige staatssecretaris. Telkens wordt daarin "het regeringslid dat belast is met Ontwikkelingssamenwerking" als een volwaardig regeringslid genoemd. Wij proberen de bevoegdheidsrelatie in goede banen te leiden. Het is trouwens absoluut onmogelijk enige vorm van tegenspraak te bespeuren in het beleid van minister Michel en mezelf. Inzake de hervorming van het departement Ontwikkelingssamenwerking moest deze regering afmaken waar de vorige mee gestart is. Blijkbaar was er in de vorige meerderheid geen eensgezindheid over die hervorming, zodat ze nog altijd niet definitief geregeld is. Voor het einde van het jaar zal een aantal knopen doorgehakt worden. De ABOS-ambtenaren zullen zo snel mogelijk zekerheid krijgen over hun reaffectatie. Dan zal ook het DEGIS-personeel kunnen aangesteld worden. Wat de attachés voor de samenwerkingsbureaus betreft werden de inschrijvingen afgesloten op 31 augustus. De examens zullen plaatsvinden begin februari. Er zal een studie worden gemaakt over de behoefte aan expertises. De experts zullen in het kader van de resultaten van deze studie worden aangeworven. De regering is zich bewust van de nood aan ongebonden hulp. De mate waarin er reeds ontbinding was, is onduidelijk. Daarom zullen vanaf heden statistieken worden bijgehouden door de betrokken diensten. België zal daardoor tot één van de weinige landen behoren die dergelijke statistieken bijhouden. Tot dusver heb ik er bij de ondertekening van samenwerkingsakkoorden nauwlettend op toegekeken of er al dan niet sprake is van gebonden hulp. Er moest wel nog een aantal akkoorden van de vorige regering ondertekend worden waarbij sprake was van gebonden hulp. Ikzelf heb nog geen nieuwe samenwerkingsakkoorden ondertekend waarbij sprake is van gebonden hulp. Ik ben ervan overtuigd dat de kwaliteit van de samenwerking voorop moet staan. Als de samenwerking wordt "opengesteld" voor buitenlandse bedrijven, zullen de Belgische bedrijven hun rol kunnen blijven spelen. Ze zijn immers bijna altijd concurrentieel. Voor onze politiek ten aanzien van Centraal-Afrika vraag ik nog wat geduld. Samen met de minister van Buitenlandse Zaken zal eerlang een nota worden opgesteld waarin duidelijke beleidslijnen worden uitgestippeld. De grootste NGO's zijn nog altijd nationaal en tweetalig. Indien er toch ten aanzien van een aantal NGO's discriminaties bestaan, zullen deze worden weggewerkt. Sommige Franstalige NGO's hebben het inderdaad wat moeilijker gehad om de schaalvergroting bij te benen. Maar dat lijkt nu verholpen. Een NGO moet uiteraard niet begunstigd worden omdat zij Frans- of Nederlandstalig zou zijn. Het belangrijkste punt is de kwaliteit van de NGO's. De heer Marc Van Peel (CVP) : De aimabele omgang tussen de heren Boutmans en Michel betekent niet

8 8 BV 50 COM noodzakelijk dat ze het eens zouden zijn over een aantal fundamentele beleidsopties. Het protocol zal er dus niet komen. Waarom blijft minister Michel dit dan beweren? Dat de vorige regering het oneens was over de hervorming van Ontwikkelingssamenwerking is onjuist. Ik heb eerder de indruk dat deze regering het onderling oneens is over de relatie tussen buitenlands beleid en ontwikkelingssamenwerking. De zogenaamde Afrika-nota wordt nog maar eens aangekondigd voor de nabije toekomst. Ik kijk met belangstelling uit naar de inhoud ervan. De heer Francis Van den Eynde (VL. BLOK) : De minister schetst in zijn antwoord een idyllisch landschap. De werkelijkheid is echter totaal anders. Er wordt geen protocol getekend. De krijtlijnen werden door de minister getekend. De staatssecretaris mag alleen binnen deze lijnen marcheren. Dit geldt eveneens voor het Afrikabeleid. We maken deel uit van een missie van de Verenigde Naties. België is dus opnieuw militair aanwezig in Afrika op een moment dat de groene partijen voor het eerst deel uitmaken van de regering. Merkwaardig is dat. De heer Ferdy Willems (VU-ID) : Ik heb de staatssecretaris niet horen zeggen dat er helemaal geen protocol komt. Op die specifieke vraag is gewoonweg niet geantwoord. De uitgangspunten van de heer Boutmans inzake ongebonden hulp vind ik bijzonder interessant. Ik kijk uit naar de komende Afrikanota. Ik ben benieuwd hoe ons land zich in de toekomst in Afrika zal profileren. Ik hoop alleszins dat de Belgische belangstelling voor Afrika niet afneemt. Wat een eventuele discussie over de communautarisering van de ontwikkelingssamenwerking betreft, vind ik dat de kwaliteit van de samenwerking in alle omstandigheden voorop moet staan. De voorzitter : Het incident is gesloten. AIDSBESTRIJDING Vraag van mevrouw Alexandra Colen tot de staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking over "de bestrijding van aids" (nr. 292) Mevrouw Alexandra Colen (VL. BLOK) : Er is overeengekomen dat in elke samenwerkingsovereenkomst een paragraaf over aidspreventie zou worden opgenomen. De staatssecretaris heeft echter niet gespecifieerd in welke mate deze paragraaf zal doorwegen bij de overweging om samen te werken met of hulp te verlenen aan een ontwikkelingsland. Wat bedoelt hij concreet met de preventie van aids? Hoe moet een land bewijzen dat het de aidspreventie ernstig neemt? Wordt er ook aan andere initiatieven dan het promoten van condoomgebruik gedacht? Oeganda wordt vaak als voorbeeld aangehaald inzake aidspreventie. Dit land propageert naast andere initiatieven ook de onthouding en de huwelijkstrouw. Aids wordt er als een moreel probleem beschouwd.een Rode Kruis-expert, Roger Bracke, betreurt in een recent artikel eveneens dat het westers aidspreventiebeleid voornamelijk steunt op het propageren van het condoomgebruik. Hij pleit tegelijkertijd voor een inbreng van ethische elementen, zoals monogamie en partnertrouw en de strijd tegen seks met minderjarigen en tegen promiscuïteit. Wat is de visie van de staatssecretaris op de diversificatie van het aidspreventiebeleid? Gaat hij ermee akkoord dat het eenzijdig toespitsen op condoomgebruik onvoldoende is, en dat zulk een beleid op de eerste plaats de westerse rubbersector ten goede komt? Vindt hij dat aidspreventie ook de bestrijding van prostitutie omvat? Staatssecretaris Eddy Boutmans (in het Nederlands) : Aids gaat in heel wat Afrikaanse landen gruwelijk te keer. De hoofdoorzaken zijn onwetendheid en onverantwoordelijk gedrag. Veel mensen weten er immers niet eens dat ze besmet zijn. De hoofdtaak van de Afrikaanse instellingen en regeringen is informatieverstrekking aan de bevolking. Onze rol daarin is louter ondersteunend. Niettemin is het aan te raden om veiligheidsmogelijkheden als het condoomgebruik te promoten. De medicijncocktails die de ziekte kunnen intomen, zijn zeer duur en onbetaalbaar voor veel Afrikaanse landen. Woekerprijzen voor medicijnen gaan in tegen het internationaal recht. In dit kader werden reeds initiatieven genomen. Ik voel mij niet geroepen om prostitutie te bestrijden. Ik pleit wel voor een hoger hygiënisch niveau in de prostitutie. Dit kan een bijdrage leveren tot de aidspreventie. Mevrouw Alexandra Colen (VL. BLOK) : Mijn vraag is slechts ten dele beantwoord. Ik meen uit het antwoord van de staatssecretaris te kunnen afleiden dat hij zich beperkt tot het klassiek westers preventiebeleid. Ik ben ontgoocheld dat hij niet openstaat voor alternatieven die door de getroffen landen zelf worden aangebracht.

9 BV 50 COM De voorzitter : Het incident is gesloten. Internationale Koffie Organisatie (ICO) zal België als EUvoorzitter nemen in 2001? KOFFIEPRIJZEN Vraag van de heer Ferdy Willems tot de staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking, toegevoegd aan de minister van Buitenlandse Zaken, over "de lage koffieprijzen" (nr. 409) De heer Ferdy Willems (VU-ID) : Rond de koffieproductie bestaan heel wat problemen. Vooreerst is er een overproductie. De prijs van koffie is sinds de jaren '70 gestaag gedaald. We moeten trachten een gezondere markt te creëren waarin een goed inkomen voor de koffieboer wordt gegarandeerd en de kwaliteit van de koffie wordt gevrijwaard. Het beleid van de Europese Unie is niet goed te keuren. Enerzijds schermt ze de eigen markt af en subsidieert ze de eigen overschotten, anderzijds verhindert ze de ontwikkelingslanden hetzelfde te doen. Is de staatssecretaris bereid om voorstellen rond de grondstoffenstocks voor de koffiemarkt te bepleiten binnen de EU en op de komende millenniumronde? Worden hiervoor blijvende financiële middelen vrijgemaakt? Welke initiatieven met betrekking tot de werking van de Staatssecretaris Eddy Boutmans (in het Nederlands) : De analyse van de heer Willems is grotendeels correct. Ontwikkelingshulp, hoe goed bedoeld ook, heeft soms ongewenste neveneffecten, zoals nu bijvoorbeeld de overproductie op de koffiemarkt. Daar komt nog bij dat de meeste producerende landen er niet in slagen om de winsten op eigen grondgebied te houden. Ik wijs er terloops op dat België het koffieakkoord nog niet heeft geratificeerd. Ik wil bij de bevoegde ministers aandringen op spoed in deze zaak. Daarna kan het Parlement bewijzen dat het snel kan werken. België heft nog steeds accijns op koffie. Allicht moeten we dat opnieuw overwegen. De heer Ferdy Willems (VU-ID) : Ik stel vast dat we zowel qua analyse als qua maatregelen voor de koffieproblematiek op dezelfde lijn zitten. De voorzitter : Het incident is gesloten. - De vergadering met vragen wordt gesloten om u. Drukkerij St-Luc Nazareth Tel 09/