Milieueffectrapport. Publiekssamenvatting. Randstad 380 kv hoogspanningsverbinding Wateringen-Zoetermeer

Transcriptie

1 Publiekssamenvatting Milieueffectrapport Randstad 380 kv hoogspanningsverbinding Wateringen-Zoetermeer De ministeries van Economische Zaken en VROM werken samen met TenneT TSO B.V. aan de Randstad 380 kv-verbinding.

2

3 Publiekssamenvatting Milieueffectrapport Randstad 380 kv hoogspanningsverbinding Wateringen-Zoetermeer

4 Inleiding TenneT, de beheerder van het landelijk hoogspanningsnet, wil een nieuwe 380 kv hoogspanningsverbinding aanleggen in de Randstad. Dat is nodig om de energievoorziening in de Randstad ook in de toekomst veilig te stellen. De nieuwe hoogspanningsverbinding is in totaal ongeveer 85 kilometer lang en loopt van Wateringen naar Beverwijk via Zoetermeer. De ministers van Economische Zaken (EZ) en van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) bepalen samen het tracé en de manier waarop de verbinding wordt uitgevoerd. Dat gebeurt in twee aparte procedures, één voor het traject Wateringen-Zoetermeer (de Zuidring ) en één voor het traject Zoetermeer-Beverwijk (de Noordring ). De besluitvorming over dit project verloopt via de rijkscoördinatieregeling. De minister van Economische Zaken is voor dit project aangewezen als projectminister. Het besluit over het tracé en de uitvoeringswijze van de verbinding wordt genomen nadat verschillende tracéalternatieven tegen elkaar zijn afgewogen. Daarbij wordt bijvoorbeeld gekeken naar (milieu)effecten, inpasbaarheid in het elektriciteitsnet, realisatietijd en kosten. Om de milieueffecten in kaart te brengen, hebben de ministers van EZ en VROM een milieueffectrapport (MER) opgesteld. In dat rapport staat wat bij verschillende tracéalternatieven de effecten op het milieu zijn. Daarmee worden de effecten bedoeld op de mens en op de omgeving (natuur, landschap, etc.). Door de milieueffecten van de verschillende alternatieven met elkaar te vergelijken, kan een zorgvuldig besluit genomen worden. De aspecten nettechniek, realisatietijd en kosten (zie bijlage 12 bij het MER) worden daarbij meegewogen. De manier waarop dat is gebeurd, staat in het ontwerp rijksinpassingsplan. Dit is een samenvatting van het MER dat is opgesteld voor de Zuidring van de nieuwe hoogspanningsverbinding. Dat deel van de verbinding is ongeveer 20 kilometer lang. Figuur 1 Definitief voorkeurstracé Wateringen-Zoetermeer 2

5 Procedure en planning De aanleg van een nieuwe hoogspanningsverbinding moet zorgvuldig worden voorbereid en uitgevoerd. Er zijn procedures om dat allemaal goed te laten verlopen. Zo is in een planologische kernbeslissing (pkb) het zoekgebied voor de verbinding bepaald, en zijn uitgangspunten vastgesteld waaraan het besluit over het exacte tracé moet voldoen. Een uitgangspunt is bijvoorbeeld dat de verbinding in beginsel bovengronds wordt aangelegd. Andere uitgangspunten hebben te maken met de landschappelijke inpassing: de hoogspanningsverbinding moet zoveel mogelijk worden gecombineerd met bestaande 150 kv verbindingen en gebundeld met bovenregionale infrastructuur. Tabel 1 Planning voor procedures en besluiten Rijksinpassingsplan en MER, en uitvoeringsbesluiten { Procedurestap Het besluit waarin wordt vastgelegd wat het tracé is en hoe de hoogspanningsverbinding wordt uitgevoerd, heet een rijksinpassingsplan. Zo n plan is vergelijkbaar met een bestemmingsplan. Het ontwerp van het rijksinpassingsplan, het MER en de ontwerpen van de daarbij behorende uitvoeringsbesluiten (vergunningen en ontheffingen) worden vanaf april 2009 ter inzage gelegd. Daarop kan gedurende zes weken worden ingesproken. In augustus 2009 volgt het definitieve besluit, waarna zes weken de mogelijkheid voor beroep openstaat. Het is de bedoeling dat de Zuidring rond eind 2012 gereed is. Planning Terinzagelegging ontwerp besluiten April 2009 Inspraak Gedurende 6 weken Besluit Augustus 2009 Mogelijkheid voor beroep Gedurende 6 weken 3

6 Werkwijze milieueffectbeoordeling De m.e.r.-procedure is begonnen met de startnotitie. In deze notitie is globaal beschreven waarom de activiteit noodzakelijk is, wat ermee wordt beoogd en welke milieueffecten kunnen worden verwacht. Daarna zijn richtlijnen opgesteld. Daarin staat welke onderzoeken precies moeten worden uitgevoerd en welke alternatieven tegen elkaar moeten worden afgewogen. Om de milieueffecten van de verschillende alternatieven goed te kunnen beschrijven, is gebruik gemaakt van zoveel mogelijk informatie over het gebied en over de eigenschappen van de nieuwe hoogspanningsverbinding. Er is gekeken naar hoe het gebied er op dit moment bij ligt en hoe de autonome ontwikkeling is. Dat wil zeggen: hoe de toekomstige situatie eruit zou zien als er geen nieuwe hoogspanningsverbinding zou worden gebouwd. Op basis van al die informatie zijn tracéalternatieven ontwikkeld en onderzocht. Daarbij is het plangebied opgedeeld in vijf deelgebieden (zie figuur 2). Per deelgebied waren in de startnotitie globale alternatieven opgenomen. In dit MER zijn die alternatieven per deelgebied verder uitgewerkt en beoordeeld op de volgende milieuaspecten: leefomgevingskwaliteit, landschap, natuur, ruimtelijke situatie en bodem en water. Op grond van die beoordeling is voor elk milieuaspect voor elk deelgebied een effectscore en rangschikking van alternatieven gemaakt. Daarnaast is ook gekeken naar de effecten van het totale tracé. De optelsom van de beste alternatieven per deelgebied hoeft immers niet per se ook het beste alternatief voor het totale tracé te zijn. Op basis van de vergelijkingen van de alternatieven voor alle milieuaspecten samen is een meest milieuvriendelijk alternatief (MMA) ontwikkeld. Dat is het alternatief dat vanuit milieuoogpunt zo gunstig mogelijk is. Daarbij is geen rekening gehouden met bijvoorbeeld nettechniek, planning en kosten. Dat soort argumenten komt aan bod bij de afweging van het voorkeurstracé. Het uiteindelijk gekozen tracé kan daarmee afwijken van het MMA. 4

7 Figuur 2 Het gebied waar de verbinding wordt aangelegd, ingedeeld in vijf deelgebieden 5

8 Belangrijkste kenmerken van het gebied De verbinding Wateringen-Zoetermeer loopt deels langs de randen van stedelijke gebieden en deels door open gebied met een landelijk karakter. Soms worden bebouwingslinten doorkruist. Stedelijke gebieden die worden gepasseerd zijn Delft (Tanthof), Pijnacker en Berkel en Rodenrijs (omgeving Klapwijkse Knoop) en Zoetermeer (Rokkeveen). Open gebieden zijn onder meer Midden Delfland, de Zuidpolder van Delfgauw en de Voorafsche Polder en de Noordpolder ten oosten van Pijnacker. Hieronder wordt per milieuaspect een korte beschrijving gegeven van de huidige situatie en autonome ontwikkeling op het niveau van het plangebied. In het MER wordt in detail ingegaan op de situatie en ontwikkeling per deelgebied. Leefomgeving Uit oogpunt van leefomgeving heeft het gebied twee kanten. Enerzijds is het een intensief gebruikt Randstedelijk gebied, waar onder andere (snel)wegen (A4, A13, N470, A12) en Rotterdam Airport de kwaliteit van de leefomgeving beïnvloeden. In het gebied staan al enkele hoogspanningslijnen aanwezig: de 150 kv verbindingen Den Haag-Delft en Delft-Rotterdam. Anderzijds zijn er verschillende open gebieden (zoals hiervoor aangegeven) die een natuur- en recreatiefunctie hebben en die de kwaliteit van de leefomgeving verhogen. Ruimte wordt schaarser. Daardoor wordt het voor de leefomgeving in de toekomst steeds belangrijker dat er groengebieden blijven bestaan. Landschap en cultuurhistorie Het landschap kenmerkt zich door het onderscheid tussen veenweidepolders en droogmakerijen. Op sommige plekken is de geschiedenis van het gebied nog te zien in het landschap. Het gebied karakteriseert zich door een opeenvolging van agrarisch gebied, met in de verte silhouetten van de stedelijke randen, en Randstedelijke eigenschappen. Woonwijken, bedrijventerreinen, kassengebieden en recreatieve groengebieden hebben in dit gebied over het algemeen een besloten karakter; grotere landschappelijke verbanden ontbreken). Open gebieden zijn vaak duidelijk begrensd door groene en stedelijke randen, zoals bij het Abtswoudse Bos. Specifieke elementen in het landschap zijn infrastructuurlijnen (wegen e.d.). Die hebben ieder hun eigen karakter en ruimtelijke werking. Maar behalve de verhoogde delen van de HSL en de A4 zijn deze elementen niet zo zichtbaar aanwezig in het plangebied. Bebouwingslinten zijn wel duidelijk zichtbaar in het landschap. Sommige delen in het plangebied worden aangeduid als gebieden met speciale landschappelijke waarden, zoals het Belvederegebied Midden Delfland. Natuur In en rond het plangebied liggen verschillende beschermde natuurgebieden (zie figuur 3). De verstedelijking die oprukt in het open landschap heeft zijn weerslag op de natuur, bijvoorbeeld op het leefgebied van vogels. Behalve vogels komen in het gebied ook andere beschermde dier- en plantensoorten voor. Een belangrijk project dat van invloed is op het hele gebied waar de verbinding wordt aangelegd, is de Groenblauwe Slinger. Dit is de S-vormige open ruimte tussen de Haagse en de Rotterdamse regio, die Midden Delfland verbindt met het Groene Hart. De bedoeling van het project is om versnipperde stukjes natuur met elkaar te verbinden tot een ecologisch netwerk. Daarin moet ruimte zijn voor waterberging en voor recreatie. Een deel van het project is al uitgevoerd; een deel is nog in ontwikkeling. De hoogspanningsverbinding Wateringen-Zoetermeer doorkruist of passeert een aantal onderdelen van de Groenblauwe Slinger: Midden-Delfland, de Groenzone (Berkel/Pijnacker) en Oude Leede. De ontwikkeling van onder andere de Groenblauwe Slinger zorgt ervoor dat weidevogels en vogels die bij het water leven in de toekomst in dit gebied blijven voorkomen. Ook voor andere dieren en planten verbetert hierdoor de situatie. 6

9 Bodem en water De bovengrond van het plangebied bestaat uit veen en klei. In de diepere ondergrond bevinden zich diverse zandlichamen. In de bodem zit ook een slecht doorlatende deklaag, waaronder waterstromen lopen. Bijzonderheden in deze bodemopbouw worden op sommige plaatsen in het plangebied aangemerkt als aardkundige waarden. Deze waarden zijn vaak nog zichtbaar in het landschap. In het plangebied zijn een paar kleine terreinen aanwezig met een hoge archeologische verwachtingswaarde. Ook liggen er diverse (potentiële) bodemverontreinigingen. Daarnaast kunnen er niet gesprongen explosieven uit de Tweede Wereldoorlog in de bodem liggen. In de toekomst zal het maaiveld dalen door het inklinken van klei en veen. Figuur 3 Beschermde natuurgebieden 7

10 Tracéalternatieven Zoals gezegd, is het plangebied Wateringen-Zoetermeer ingedeeld in vijf deelgebieden. Deze gebieden zijn weergegeven in figuur 2. Het zijn de volgende gebieden: Station Wateringen-Zuidwest Delft Passage Delft Zuid (Abtswoudse Bos) Delft-Pijnacker (Zuidpolder van Delfgauw) Klapwijkse Knoop Pijnacker Zoetermeer Per deelgebied is een aantal (drie of vier) tracéalternatieven onderzocht, waaronder steeds één ondergronds alternatief. Deze alternatieven zijn zo ontworpen dat ze duidelijk van elkaar verschillen, zodat alle mogelijkheden binnen een deelgebied goed in beeld komen. Bijvoorbeeld in deelgebied 1 een alternatief ten westen en een alternatief ten oosten van de A4 of in deelgebied 5 een alternatief dat bundelt met infrastructuur en stadsranden en een alternatief dat zo recht en kort mogelijk is. Deze onderscheidende kenmerken van de alternatieven worden de ontwerpprincipes genoemd. Elk alternatief is zo ontworpen dat het zo min mogelijk negatieve milieueffecten heeft, voor zover dat mogelijk is zonder het ontwerpprincipe los te laten. Daarbij is ook rekening gehouden met inspraak die is binnengekomen naar aanleiding van de startnotitie en wensen van gemeenten en andere overheden in het gebied. Bij het ontwerp is zoveel als redelijkerwijs mogelijk vermeden dat er gevoelige bestemmingen (woningen, scholen, crèches en kinderopvangplaatsen) komen te liggen binnen de magneetveldzone van de verbinding. Daarnaast is, vanwege landschappelijke effecten, gekozen voor een zo recht mogelijke lijn met zo min mogelijk variatie (bijvoorbeeld in masthoogte). De alternatieven voor elk deelgebied zijn weergegeven in de figuren 4 tot en met 8.Daarnaast zijn er vier volledige tracéalternatieven (van Wateringen tot Zoetermeer) onderzocht. Deze vier alternatieven zijn gebaseerd op de volgende principes. Geheel ondergronds Een autonoom tracé, zo recht mogelijk Een met stadsranden en infrastructuur gebundeld tracé 1 Het voorlopige voorkeursalternatief uit de startnotitie Tot slot zijn in het MER de effecten beschreven van een vijfde volledige alternatief: het definitieve voorkeurstracé uit het ontwerp van het rijksinpassingsplan. 1 Dit is het alternatief waarvan de Ministers van EZ en VROM, op basis van de op dat moment beschikbare kennis en gegevens, verwachtten dat dit uiteindelijk als meest wenselijke alternatief naar voren zou komen. Op deelgebiedniveau is dit voorlopige voorkeurstracé gelijk aan het ondergrondse, het gebundeld of het autonoom tracé. 8

11 Figuur 4 Alternatieven in deelgebied 1 Figuur 5 Alternatieven in deelgebied 2 9

12 Figuur 6 Alternatieven in deelgebied 3 Figuur 7 Alternatieven in deelgebied 4 10

13 Figuur 8 Alternatieven in deelgebied 5 11

14 Milieueffecten per aspectgebied De effecten van een hoogspanningsverbinding op de mens en zijn omgeving kunnen tijdelijk zijn (bijvoorbeeld geluid tijdens de aanleg) of permanent (bijvoorbeeld aantasting van aardkundige waarden). Al deze effecten zijn in dit MER onderzocht, per alternatief in de deelgebieden en per volledig tracéalternatief. De effecten per deelgebied komen hieronder aan bod. De effecten voor de volledige alternatieven daarna. Hieronder wordt per milieuaspect kort aangegeven welke effecten op het niveau van deelgebieden het meest in het oog springen. In het algemeen geldt dat het ondergrondse alternatief heel weinig negatieve milieueffecten heeft, behalve op bodem en water. Leefomgevingskwaliteit Voor de leefomgevingskwaliteit is het vooral van belang om te weten hoeveel woningen, scholen, crèches en kinderopvangplaatsen binnen de magneetveldzone liggen. Dit aantal verschilt per deelgebied en per alternatief. Twee alternatieven scoren duidelijk minder goed dan andere: alternatief 2.2 (15 woningen, een crèche en een buitenschoolse opvang) en alternatief 5.1 (28 woningen). Daarnaast is er tijdens de aanleg van de verbinding kans op schade of hinder door geluid en trillingen van de werkzaamheden. Dit mogelijk effect is klein. De ondergrondse alternatieven hebben het minste effect omdat daarvoor het minst geheid hoeft te worden. Er is geen verschil tussen de bovengrondse alternatieven. Effecten van de verbinding in verband met fijn stof worden niet verwacht. Er zijn onderzoekers die stellen dat stofdeeltjes die door de hoogspanningsverbinding elektrisch geladen worden slechter zouden zijn voor de gezondheid dan gewone stofdeeltjes. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft hier onderzoek naar gedaan en heeft geconcludeerd dat hoogspanningslijnen, voor zover bekend, geen invloed hebben op de schadelijke effecten van fijn stof. 12

15 Landschap Voor landschap en cultuurhistorie is gekeken naar effecten op drie niveaus, variërend van zeer lokale effecten (bijvoorbeeld als een mast wordt geplaatst vlak naast een belangrijk landschapselement, zoals een monumentaal gebouw) tot effecten op een heel groot schaalniveau (bijvoorbeeld of de verbinding als geheel een consequent karakter heeft). Een tracé met knikken wordt slechter gewaardeerd dan een recht tracé, vooral als die knikken niet aansluiten bij een andere structuur in het landschap. Daarom worden bijvoorbeeld alternatief 1.2, alternatief 2.1b, alternatief 3.2, alternatief 4.1b en alternatief 5.2b minder goed gewaardeerd dan andere alternatieven in die deelgebieden. Op sommige plekken is het effect op het landschap lokaal relatief sterk is. Dat is bijvoorbeeld het geval als een mast vlak naast een historisch gebouw staat (alternatieven 2.1a en 2.1b), bij een bebouwingslint (de Zuideindseweg in deelgebied 3, Kleihoogt en Noordeindseweg bij de alternatieven 5.1 en 5.2a), of bij een knooppunt van wegen en fietspaden (Klapwijkse Knoop, deelgebied 4 en 5). Natuur Tijdens de aanleg kunnen dieren, vooral vogels, worden verstoord. Ook kan de verbinding kwetsbare natuurgebieden aantasten. Daarnaast kunnen, als de lijn in gebruik is, vogels tegen de lijnen aan vliegen. Deze effecten leiden nergens tot een bedreiging van de gunstige staat van instandhouding van soorten. Over het algemeen zijn de effecten groter naarmate een alternatief verder van de bebouwing en meer in open gebied ligt. De effecten zijn het grootst in deelgebied 3. Daar kunnen de meeste weidevogels en niet-broedvogels (o.a. kleine zwaan en grote zilverreiger) worden verstoord en tegen de lijnen aanvliegen. De belangrijkste onderlinge verschillen per deelgebied zijn als volgt. In deelgebied 1 is er weinig verschil in effect tussen de bovengrondse alternatieven. In deelgebied 2 scoort alternatief 2.2 iets beter, omdat het dichter bij de stadsrand ligt. In deelgebied 3 scoort geen van de bovengrondse alternatieven goed. In deelgebied 4 hebben beide bovengrondse alternatieven hooguit geringe effecten. In deelgebied 5 kunnen vooral waar de bovengrondse alternatieven de Groenblauwe Slinger doorsnijden effecten optreden op vogels. Ruimtegebruik Vooral masten en opstijgpunten nemen permanent ruimte in beslag die na plaatsing helemaal niet meer voor andere doelen kan worden gebruikt. Een mast neemt circa 100 m 2 in beslag, een opstijgpunt ongeveer m 2. Boven een kabel en onder een lijn gelden beperkingen aan ruimtegebruik: boven een kabel mag bijvoorbeeld niet gebouwd worden en onder een lijn gelden maximale bouwhoogten. Voor de aanleg zijn bouwwegen en werkterreinen nodig: per mast m 2 werkterrein en voor een ondergrondse verbinding één centraal terrein van m 2. Om een ondergrondse kabel aan te leggen is daarnaast een werkstrook nodig van circa 35 meter breed. Het ruimtegebruik is dus afhankelijk van de keuze boven- of ondergronds en de lengte (de lengte beïnvloedt het aantal masten) van een verbinding. Verder zijn er geen belangrijke verschillen in ruimtegebruik tussen de tracéalternatieven. Bodem en water De effecten op bodem en water lopen nogal uiteen. Het gaat bijvoorbeeld om aantasting van archeologische waarden en aardkundige waarden (bijzonderheden in de bodemopbouw, zoals kreekruggen), verdichting van de bodem (zetting), effecten op de grondbalans (de verhouding tussen de hoeveelheid aan- en afgevoerde van grond) en het gevaar dat grondwater als gevolg van graafwerkzaamheden door een afsluitende deklaag heen barst (opbarsting). Omdat voor een ondergrondse verbinding veel meer gegraven moet worden, hebben de ondergrondse alternatieven de meeste effecten, vooral op aardkundige waarden, zetting en grondbalans. Voor de bovengrondse alternatieven zijn de opvallendste effecten per deelgebied als volgt. In deelgebied 1 wordt met alternatief 1.2 een waardevol archeologisch gebied doorkruist. In deelgebied 4 doorsnijdt alternatief 4.1b een gebied van provinciale aardkundige waarde. Voor het overige zijn er geen grote verschillen tussen de bovengrondse alternatieven. 13

16 Effecten voor de volledige tracé-alternatieven Voor de volledige tracéalternatieven komen de effecten overeen met de opgetelde effecten per deelgebied, behalve voor landschap en natuur. Voor die aspecten is op tracéniveau een aparte effectbeschrijving opgesteld. Op basis van deze effectbeschrijving voor landschap en natuur en van de opgetelde effecten voor de andere milieueffecten, zijn de belangrijkste kenmerken van de volledige tracéalternatieven kort samengevat als volgt. Het geheel ondergrondse alternatief Het geheel ondergrondse alternatief heeft nauwelijks impact op het gebied van landschap en cultuurhistorie. Op het gebied van natuur zijn er geen permanente effecten. Het ruimtebeslag na de aanleg van de verbinding is in dit geval uiteraard het minst groot van de verschillende alternatieven. Op het gebied van bodem en water valt op dat er over een zeer groot gebied doorsnijding plaatsvindt van archeologische waarden en aardkundige waarden. Op een groot percentage van het tracé is veel grondverzet nodig. Over het hele tracé is er kans op zetting. Bovendien is in dit geval de omvang van het gebied waarin opbarstgevaar bestaat, verreweg het grootst. Er liggen tien gevoelige bestemmingen binnen de magneetveldzone van het geheel ondergrondse alternatief. Het voorlopig voorkeursalternatief uit de startnotitie Op het gebied van landschap en cultuurhistorie ontbeert dit alternatief een duidelijk bovenregionaal karakter. Op het gebied van natuur zijn er effecten te verwachten op weidevogels, niet-broedvogels, vogeltrek en lepelaar. De gunstige staat van instandhouding komt echter niet in het geding. Het ruimtebeslag is, op het ondergrondse alternatief na, vergeleken met de andere alternatieven het kleinst. Doorsnijding van archeologische waarden vindt uiteraard veel minder plaats dan bij het ondergrondse alternatief, maar iets meer dan bij de andere twee alternatieven. Er is op een groot percentage van het tracé veel grondverzet nodig. Over een deel van het tracé is er kans op zetting en het terrein met opbarstgevaar is flink groter dan bij de laatste twee alternatieven. Bij het voorlopig voorkeursalternatief liggen er 18 gevoelige bestemmingen binnen de magneetveldzone van de verbinding. Het autonome alternatief Bij dit bovengrondse alternatief (dat bestaat uit zoveel mogelijk rechte lijnen) is op het gebied van landschap en cultuurhistorie het verloop binnen de beperkingen van het plangebied optimaal, met een bovenregionaal karakter. De effecten op de natuur zijn het grootst voor niet-broedvogels. Er zijn ook effecten op weidevogels, vogeltrek en lepelaar. De gunstige staat van instandhouding komt echter niet in het geding. Het ruimtebeslag na de aanleg is iets groter dan bij het voorkeursalternatief. De doorsnijding van archeologische en aardkundige waarden is gunstiger dan bij het voorkeursalternatief. Er is nergens veel grondverzet nodig en de kans op zetting is verwaarloosbaar. Het gebied met opbarstgevaar is relatief klein. Er liggen 47 tot 56 gevoelige bestemmingen binnen de magneetveldzone van dit alternatief. Het gebundelde alternatief Dit bovengrondse alternatief (dat bundelt met andere infrastructuur) scoort op het gebied van landschap en cultuurhistorie minder: het zorgt voor een rommelige lijn door het landschap, bovendien is de lijn niet herkenbaar als onderdeel van nationale infrastructuur. Het alternatief heeft relatief grote effecten op weidevogels, maar met markering van bliksemdraden wordt dat voorkomen. Er zijn ook effecten op niet-broedvogels, vogeltrek en lepelaar. De gunstige staat van instandhouding komt echter niet in het geding. Op het gebied van bodem en water valt op dat er relatief weinig doorsnijding plaatsvindt van archeologische waarden. De doorsnijding van aardkundige waarden ligt iets hoger dan bij het autonome alternatief, maar beduidend lager dan bij de overige twee alternatieven. Er is nergens veel grondverzet nodig en de kans op zetting is verwaarloosbaar. Het gebied met opbarstgevaar is het kleinst vergeleken met de andere alternatieven. Bij het gebundelde alternatief liggen 28 tot 32 gevoelige bestemmingen binnen de magneetveldzone. 14

17 Meest milieuvriendelijke alternatief Op basis van de effectvergelijking is het meest milieuvriendelijke alternatief bepaald. Zoals aangegeven is dat het alternatief waarbij de Randstad 380 kv verbinding tussen Wateringen en Zoetermeer vanuit milieuoogpunt zo goed mogelijk kan worden aangelegd. Zowel op grond van de effecten per deelgebied als op basis van de effecten voor het volledige tracé is het ondergrondse alternatief het meest milieuvriendelijk. Dit alternatief scoort op alle milieuaspecten, behalve bodem en water, het best. Andere aspecten zoals realisatietijd, kosten en nettechniek hebben geen rol gespeeld bij de vaststelling van het MMA. Dergelijke aspecten hebben wél meegespeeld bij de uiteindelijke keuze voor het voorkeurstracé zoals dat in het rijksinpassingsplan staat. 15

18 Effecten van het definitieve voorkeurstracé Het over grote afstanden ondergronds leggen van 380 kv hoogspanningsverbindingen brengt risico s met zich mee voor de stabiliteit van het landelijke hoogspanningsnet, en daarmee voor de leveringszekerheid van elektriciteit. Als uitgangspunt wordt gehanteerd dat in het totale landelijke net niet meer dan circa 20 kilometer 380 kv leiding ondergronds wordt gelegd. Nader onderzoek moet op termijn uitwijzen of en zo ja hoeveel kilometer extra verkabeling in het landelijke hoogspanningsnet mogelijk is. Het definitieve voorkeurstracé is weergegeven in figuur 1 en verloopt als volgt: In deelgebied 1 loopt het tracé zoveel mogelijk aan de oostzijde van de A4 (het gebundelde alternatief, 1.2). In deelgebied 2, 3, 4 en een deel van deelgebied 5 is het tracé ondergronds. Het gaat ondergronds bij de zuidwestelijke hoek van de wijk Tanthof. Het komt boven bij variant A van het opstijgpunt (beschreven in paragraaf 4.7 van het MER). In deelgebied 5, ten noorden van de N470, volgt het tracé alternatief 5.4, dat langs de noordrand van het plangebied naar station Zoetermeer loopt. Het tracé is ongeveer 22 kilometer lang, waarvan ongeveer 10 kilometer ondergronds wordt aangelegd. Er liggen elf gevoelige bestemmingen in de magneetveldzone van de hoogspanningsverbinding: tien woningen en één sportaccommodatie. 21 De 150 kv verbinding tussen Wateringen en het begin van de Kruithuisweg wordt afgebroken. Daardoor verdwijnen er circa twintig gevoelige bestemmingen die binnen de magneetveldzone van die verbinding liggen. De verbinding heeft uit landschappelijk oogpunt geen duidelijk bovenregionaal karakter. Dit komt door de afwisseling van boven- en ondergrondse delen, en door de sterke samenhang van het tracé in deelgebied 5 met het lokale landschap. De begin- en eindpunten van de bovengrondse delen hangen wel logisch samen met het landschap. De (bovengrondse delen van) de verbinding hebben negatieve effecten op niet-broedvogels, vogeltrek en op de lepelaar, maar de gunstige staat van instandhouding van soorten komt niet in het geding. Na de aanleg zal de verbinding permanent ongeveer m 2 ruimte (bovengronds) in beslag nemen. Waar de 150 kv lijn wordt opgeruimd, komt ongeveer m 2 ruimte vrij. De verbinding heeft verschillende effecten op bodem en water. Zo worden ten westen en zuiden van Delft hoog waardevolle archeologische gebieden en nationale aardkundige waarden doorsneden. Ook treedt ten zuiden van Delft en in de Zuidpolder van Delfgauw gemiddeld 10 tot 20 respectievelijk 15 tot 25 centimeter zetting op. 2 De magneetveldzone is de zone rondom de verbinding waar het jaargemiddeld magneetveld hoger is van 0,4 microtesla. Dit uitgangspunt is conform het daartoe opgestelde advies van de Staatssecretaris van VROM aan gemeenten en netbeheerders van september Deze zone is bij de Randstad 380 kv verbinding ongeveer 100 meter breed. 16

19 Wat gebeurt er na het MER? Op basis van het MER kunnen niet alle daadwerkelijke effecten met 100% zekerheid worden voorspeld. Wanneer het tracé wordt aangelegd wordt gewerkt met nieuwere technieken en materialen, bovendien wordt het uiteindelijke alternatief nóg verder uitgewerkt. Tot aan de bouw van de hoogspanningsverbinding kan er nog steeds nieuwe informatie beschikbaar komen. Sommige informatie komt pas als de verbinding er staat. Daarom wordt in dit MER ook beschreven welke leemten in kennis er nog zijn en wat daarvan de eventuele gevolgen kunnen zijn bij de besluitvorming. Via een evaluatieprogramma wordt goed bijgehouden wat de effecten in de praktijk zullen zijn. Zo is er bijvoorbeeld nog geen ervaring met het nieuwe masttype dat wordt gebruikt bij de Randstad 380 verbinding. Een belangrijk kenmerk van deze mast is dat deze een smallere magneetveldzone heeft dan de tot nu toe gebruikelijke masttypes. Wanneer de hoogspanningsverbinding in gebruik is, worden metingen gedaan van de magneetveldzone. Ook op het gebied van geluid en trillingen tijdens de aanlegwerkzaamheden zullen metingen worden verricht. Daarnaast is er een evaluatieprogramma gericht op het verzamelen van meer kennis over de (nachtelijke) vliegbewegingen van de lepelaar, met als doel het aantal vogels dat tegen de draden aanvliegt, zo beperkt mogelijk te houden. Waar kunt u op inspreken? Met dit MER geven de ministers van EZ en VROM inzicht in de te verwachten milieueffecten van de nieuwe Randstad 380 kv hoogspanningsverbinding. Iedereen die dat wil, kan zijn of haar mening geven over de manier waarop de onderzoeken zijn uitgevoerd en over de volledigheid van het MER. Dit MER wordt gelijktijdig met het ontwerp rijksinpassingsplan ter inzage gelegd. In het rijksinpassingsplan kunt u zien wat er met de resultaten van het MER is gedaan. U kunt ook inspreken op dit rijksinpassingsplan, en op alle uitvoeringsbesluiten (vergunningen en ontheffingen), die tegelijkertijd ter inzage liggen. U kunt uw inspraakreactie, onder vermelding van inspraak MER Randstad 380 kv hoogspanningsverbinding Wateringen-Zoetermeer, sturen naar het volgende adres: Inspraakpunt T.a.v.: Minister van Economische Zaken Postbus GH Den Haag 17

20 18

21 19

22

23

24 Zeker van Energie Informatie Bureau Energieprojecten Postbus AC Den Haag Telefoon: (070) Colofon Dit is een publicatie van de Ministeries van Economische Zaken en VROM. s-gravenhage, april 2009 Meer weten? Wilt u meer weten over uw inspraakmogelijkheden tijdens de m.e.r.-procedure of hebt u andere vragen? Kijk dan op Onder het kopje projecten kunt u doorklikken naar Randstad 380. Daar vindt u uitvoerigeen actuele informatie over het project. U kunt er ook het volledigemer downloaden.