Amerikaanse droomauto uit Europa

Transcriptie

1 Opel GT Amerikaanse droomauto uit Europa Door Ignatius de Bakker In 1965 verraste Opel tijdens de IAA in Frankfurt met een showmodel dat Experimental GT heette. Het publiek reageerde zo enthousiast op deze auto, dat Opel besloot de auto ook daadwerkelijk te gaan produceren. De GT was uniek voor Opel, ook al omdat de auto in Frankrijk werd geproduceerd. Na slechts vijf productiejaren eindigde de levenscyclus van de GT. Dat had meer met politiek te maken dan met de kwaliteiten van de auto. Wij belichten de historie van dit vroege resultaat van Europese samenwerking. 2

2 Begin jaren zestig was de automarkt nog erg overzichtelijk. Er waren duidelijke marktsegmenten en elk merk had een eenduidig imago. Opel was in Europa een belangrijke speler met robuuste no-nonsense auto s in de diverse segmenten. De nogal gewoon vormgegeven (dat is hier niet negatief bedoeld) auto s spraken een breed publiek aan en zorgden daardoor voor prima omzetcijfers. Maar Opel zag in dat het de bakens moest verzetten om een jong publiek aan te spreken, een belangrijke groep, want het waren immers de kopers van de toekomst. Waar de grote concurrent Ford een jonger publiek aan kon spreken met sportieve modellen en successen in de autosport (GT40, Cosworth motoren, Lotus Cortina, Mustang, Falcon), kon Opel slechts snellere en sportief uitziende versies van haar bestaande modellen, zoals de Kadett Rallye en Rekord Sprint, bieden. Ook hiermee werd autosport bedreven, maar de impact daarvan was internationaal veel kleiner dan het succes van Ford. Opel begon daarom aan een ambitieus project. MET EEN SCHONE LEI Onder leiding van Charles Jordan begon men in 1962 met de ontwikkeling van een geheel nieuwe auto. Enerzijds moest men zoveel mogelijk gebruik maken van bestaande componenten uit het Opelmagazijn, anderzijds wilde men een auto neerzetten, die spraakmakend zou zijn. Als uitgangspunt werd een basisprijs van Duitse Marken vastgesteld, want de beoogde kopers moesten vooral jong zijn. Die groep beschikte over het algemeen niet over de financiële middelen om hun droomauto te kunnen aanschaffen. Daarom werd de bodemplaat van de B-Kadett als basis gebruikt, inclusief de voortrein en de (starre) achteras. Voor de aandrijving werd gekozen voor het motorblok uit de Rekord Op basis van deze componenten tekenden de Opel ontwerpers een tijdloos elegante carrosserie, die in geen enkel opzicht op een Opel leek. Vervolgens bouwde men een rijdend prototype, waarmee vooral het gedrag van motor en chassis bij snelheden boven 200 km/uur moest worden getest. Nadat deze geheime tests zeer bevredigend waren afgerond, besloot men het publiek te confronteren met een heus prototype. Tijdens de Internationale Automobil Ausstellung (IAA) in Frankfurt van 1965 stond daar dan ineens de Experimental GT. Opel noteerde ijverig alle open aanmerkingen van het publiek, die zonder meer zeer positief bleken. Het prototype werd nogmaals geëxposeerd, ditmaal tijdens de Salon van Geneve. Ook hier was het publiek zo enthousiast dat Opel besloot de GT ook daadwerkelijk in productie te gaan nemen. VAN EXPERIMENTAL NAAR SERIEPRODUCT Het basisontwerp van de Experimental GT werd fijngeslepen, maar niet ingrijpend veranderd. De opmerkingen van het publiek, de resultaten van de windtunneltests en de noodzakelijke aanpassingen voor serieproductie van een auto voor dagelijks gebruik bepaalden de uiteindelijke vorm van de GT. De ontwerpers hebben met een schuin oog gekeken naar de afbeeldingen van de nieuwe Corvette C3, die op dat moment door GM in Amerika werd ontwikkeld, want deze twee auto s hebben meer dan een oppervlakkige gelijkenis: beide auto s hebben een lage neus, een knik boven de achterwielen, een korte afgeknotte achterzijde en opklapbare koplampen. De Opel GT is eigenlijk net een kleine Corvette. Er zijn slechtere voorbeelden denkbaar. Het resultaat werd verwerkt in een kunststof model op ware grootte. Maar Opel was er nog niet. Voor serieproductie moest worden gezocht naar een externe leverancier, omdat de relatief kleinschalige productie van de GT niet goed viel in te passen in de fabricage van de standaardmodellen. Opel had inmiddels al contacten in Frankrijk met Brisonneau & Lotz (B&L). Voor de Parijse Autosalon van 1965 vervaardigden zij op basis van de Commodore een vierzits cabriolet met een elektrisch bedienbaar dak. Tot serieproductie kwam het niet, maar het contact was gelegd. Zo 3

3 Technische gegevens Opel GT 1900 Opel GT 1100 Lengte in cm 411,3 411,3 Breedte in cm 158,0 158,0 Hoogte in cm 122,5 122,5 Wielbasis in cm 243,1 243,1 Spoorbreedte voor in cm 125,4 125,4 Spoorbreedte achterin cm 128,4 127,8 Bandenmaat voor 165 x HR13 Bandenmaat achter 165 x HR 13 Leeg gewicht in kg Inhoud benzinetank in liters Cilinderinhoud in cc Vermogen in DIN-pk/rpm 90/ /5200 Max. koppel in mkg/rpm 14,9/ ,5/ Acceleratie in sec 11,5 16,3 Topsnelheid in km/h Productieaantal * 3.573* Bouwjaar * Van de in totaal Opel GT s zijn er naar Amerika verscheept. Met dank aan Louis van Steen voor het beschikbaar stellen van de auto en documentatie. De auto went snel en rijdt gemakkelijk. Het is een echte rij-auto, die prima dagelijks gebruikt kan worden. 4

4 bijschr9iften 1: 2: 3: kwam B&L in beeld voor vervaardiging van de carrosserieën voor de nieuwe GT en in april 1966 kreeg B&L van Opel opdracht tot vervaardiging van twee prototypes voor serieproductie. B&L ging daarop in zee met Chausson voor de feitelijke vervaardiging van de kale carrosserieën, die vervolgens door B&L zouden worden gespoten en gemonteerd. De complete carrosserieën vertrokken dan naar Opel in Bochum, waar de verdere assemblage moest worden afgerond. Daar zouden de GT s ook pas hun chassisnummer krijgen, de complete carrosserieën kwamen uit Frankrijk met slechts een bodynummer. Maar voor het zover was moest het prototype gereed gemaakt worden voor serieproductie. Meest ingrijpende wijziging in die periode was de beslissing om het motorblok naar achteren te verplaatsen. Het imposante blok paste niet goed voorin de lage sportwagen die Opel voor ogen had. Daarom werd de motor veertig centimeter naar achteren geplaatst, zodat deze achter de voortrein lager in het chassis kon worden gemonteerd. Het impliceerde wel dat er flink moest worden gelast aan het bestaande Kadettchassis en voortrein. Dat Opel er alles aan gelegen was de neus zo laag mogelijk te houden blijkt ook wel uit de aanwezigheid van de bult op de motorkap. Deze staat niet alleen kwiek, hij is ook functioneel: eronder past net het aangepaste luchtfilter van de 1.9 liter motor. Ook de omklapbare koplampen zijn niet alleen voortgekomen uit de automode van de jaren zestig. Met het oog op de Amerikaanse markt moest Opel wel voor deze oplossing kiezen. De Amerikaanse regelgeving schreef voor koplampen namelijk een expliciete stand en hoogte voor, die niet te combineren viel met de door Opel gewenste lage neus. Het ontbreken van een achterklep had alles te maken met de nodige stijfheid van de carrosserie. Met het oog op deelname aan wedstrijden was deze al op diverse plaatsen verstevigd, maar een kofferbakopening zou het geheel te veel verzwakken. Met nog enige voor de fabricage noodzakelijke praktische aanpassingen kreeg de GT haar definitieve vorm. De productie moest vanaf de zomer in 1968 gaan starten, slechts drie jaar na het publieksdebuut van de Experimental GT, een goed voorbeeld van de efficiency van deze internationale samenwerking. PRODUCTIEVERLIES Aanvankelijk was de GT leverbaar als 1100 en De eerste versie was vooral een prijstrekker, bedoeld om het aanschafbedrag zo laag mogelijk te houden. De geplande basisprijs van DM ,- werd niet gehaald, maar met DM ,- zat de GT 1100 dicht in de buurt, terwijl de GT 1900 bij de introductie DM ,- kostte. Dat de GT met 1100 cc, 60 pk en een top van 155 km/h geen succes werd moge duidelijk zijn. Deze instapversie werd in juni 1970 (na 3573 exemplaren) dan ook geschrapt. De GT 1900 wist zich goed te verkopen, vooral in Amerika, waar ongeveer 70% van de gehele GT productie naar toe ging. In Europa liepen de verkopen in 1971 sterk terug, waarop Opel reageerde met een goedkopere versie. Tijdens de Salon van Geneve in 1971 werd de GT/J geïntroduceerd. Dit was een uiterlijk sportievere versie van de GT, die onderhuids ongewijzigd bleef. Geheel in de stijl van die tijd werd het chroom vervangen door matzwarte lak, er waren zwarte strepen over de flanken, stalen standaardvelgen en een eenvoudiger interieur, waarin ook het matzwart domineerde. Alles bij elkaar goed voor een DM lagere aanschafprijs. De GT/J kostte in 1971 met DM ,- zelfs minder dan de GT 1100 in 1968! Hoewel de verkopen in Europa dankzij de GT/J weer wat opleefden, haalden zij in Europa niet meer de aantallen van voor Het einde voor de GT kwam even snel als onverwacht. In 1973 vielen veel kleinere merken ten prooi aan de energiecrisis. De verkoop van sportwagen liep terug. En in Amerika werden de emissie- en veiligheidseisen steeds strenger. Opel experimenteerde nog wel met kunststof veiligheidsbumpers op de GT, maar dat mocht niet baten. Er waren inmiddels andere zorgen voor de GT. Opel had net de B-Kadett vervangen door de C-Kadett, waardoor de technische basis van de GT was verdwenen. Maar de genadeklap voor de GT kwam uit Frankrijk. Daar had Renault inmiddels Brisonneau & Lotz overgenomen. Renault stond niet toe dat B&L voor een concurrerend automerk auto s bleef produceren en B&L moest het contract met Opel verbreken. Het betekende na slechts vijf jaren het einde van de Opel GT. 5

5 Bijschriften Opel GT in Amsterdam-Beijing Classic Car Endurance Rally Op 15 juli 2006 gaan 100 oldtimers van start voor deelname aan de Amsterdam-Beijing Classic Car Endurance Rally. Het evenement start op de Dam in Amsterdam en de finish is op 11 augustus op het TianAnMen plein in Beijing. De route voert over 2 continenten door 14 landen: de rally volgt in dagetappes van gemiddeld 700 kilometer de klassieke Zijderoute zoals die voor het eerst werd afgelegd door Alexander de Grote. De volgende landen worden aangedaan: Nederland, Duitsland, Oostenrijk, Hongarije, Roemenië, Bulgarije, Turkije, Georgië, Azerbeidjan, Turkmenistan, Uzbekistan, Kirgizië, Kazachstan en China. De rally is geen snelheidsrally, maar een rally waarin exact op tijd rijden, behendigheid, goede navigatie en stuurmanskunst zullen bepalen wie de winnaar wordt. Daarbij zijn betrokkenheid, kameraadschap en respect voor de landen waar men doorheen rijdt belangrijke factoren. Rally team 75: Dick en Nina Beulink-Wang met Opel GT Tussen de 100 rally teams die met een grote verscheidenheid aan auto s aan de rally gaan deelnemen, bevindt zich een team waarbij voor de rijder als de navigator de verbinding Amsterdam-Beijing een wel zeer bijzonder karakter heeft: Dick en Nina Beulink-Wang, hij uit Amsterdam, zij uit Beijing, hebben samen lange tijd in China gewerkt. Na 13 jaar frequent heen- en weervliegen tussen Nederland en China was het de bedoeling om ooit nog eens op een wat meer ontspannen manier een bezoek te brengen aan China. Na een voorbereidingsperiode van ruim een jaar staat er nu een compleet geprepareerde, geelkleurige Opel GT klaar om op 33-jarige leeftijd deze ultieme uitdaging aan te gaan. Het team is vanaf half februari te volgen via hun eigen website Meer informatie over de rally zelf vindt u op 6

6 Wereldrecordhouder (kaderstuk 1, met foto Opel GT dieselrecord ) In een poging de interesse voor de GT te vergroten besloot Opel in 1972 een wel heel speciale GT te bouwen. In die tijd was Opel hard bezig haar nieuwe zakensedans uit de Rekord D-serie uit te rusten met dieselmotoren. Om die motoren een goed imago te geven besloten zij de jacht te openen op de wereldrecords die Peugeot in de jaren 60 met haar 404 Diesel had gevestigd. Opel bouwde op basis van de GT een recordauto die verschillende wereldrecords vestigde. Het normale GT dak werd verwijderd en vervangen door een eenpersoons plexiglazen koepel. De carrosserie kreeg diverse aërodynamische aanpassingen en werd aanzienlijk verstevigd. De brandstoftank werd vervangen door een 85 liter exemplaar. Het vermogen van de 2.1 liter dieselmotor, die in de Rekord 60 pk leverde, was door technische aanpassingen, waaronder een turbo, toegenomen tot 95 pk. Het gewicht van de record-gt is met 1011 kilo niet bepaald licht, maar dankzij de goede stroomlijn blijkt een top van 200 km/h en een verbruik van 13,5 liter/100 km mogelijk. Wij hebben ze voor u onder elkaar gezet. Enkele van die records zijn tot op de dag van vandaag nog steeds niet verbeterd. Bijschrift Door de Opel GT behaalde wereldrecords Wereldrecord voor auto s (alle categorieën) met staande start: 10 km 3.22,909 min 177,42 km/h 10 mijl min 184,45 km/h Internationale records, Speciale auto s, categorie A, Groep III Auto s met dieselmotor met/zonder turbo, klasse 8, cc Baanrecord met staande start 1 km 18,228 sec 197,49 km/h 1 mijl 29,585 sec 195,8 km/h Acceleratierecord met staande start 1 km 31,713 sec 113,52 km/h Baanrecords met staande start 100 km 30.44,515 min 195,17 km/h 500 km 2h 33.05,877 min 195,95 km/h km 5h 07.53,330 min 194,87 km/h km 25h 23.13,810 min 192,59 km/h km 52h 23.13,810 min 190,88 km/h 100 mijl 52.10,122 min 195,24 km/h 500 mijl 4h 07.49, 128 min 194,82 km/h mijl 8h 19.47,271 min 193,20 km/h mijl 42h 03.55,391 min 191,29 km/h Tijdrecords met staande start 1 uur 195,972 km 6 uur 1.164,547 km 12 uur 2.302,245 km 24 uur 4.625,224 km 7

7 Het aan het publiek getoonde eerste prototype van de Experimental GT wijkt maar weinig af van de uiteindelijke productieversie De Club De Opel GT Club Nederland is in 1977 door een kleine groep enthousiaste liefhebbers opgericht en verenigd anno 2006 ongeveer 400 leden. Gedurende het jaar worden er diverse evenementen georganiseerd waaraan de leden deel kunnen nemen. Aan het begin van het jaar is er de ledenvergadering en de slotmiddag is er als jaarafsluiting, beide statische evenementen. Daarnaast zijn er tussen april en oktober gemiddeld 6 toer- en puzzelritten en een onderdelenmarkt/barbecue, verder zijn er uitstapjes naar het Circuit Zandvoort en deelname aan evenementen in het buitenland waar men andere GT clubs kan treffen. Vier keer per jaar wordt er een clubblad uitgegeven met daarin een grote diversiteit aan artikelen, onder meer verslagen van ritten, model beschrijvingen, technische artikelen, onderdeleninformatie, historie, en nog veel meer... Op het internet is de Opel GT Club Nederland te vinden via de website: Via de site worden leden en geïnteresseerden voorzien van informatie en wetenswaardigheden m.b.t. de Opel GT en de Club. Tevens kan men zich via de website aanmelden voor het lidmaatschap of informatie geven over een Opel GT. Via het clubarchief probeert de club een zo compleet mogelijke registratie van alle Opel GT s in Nederland bij te houden, of deze nu in de Club zijn of daarbuiten. Van de ruwweg voor de Europese markt bestemde GT s zijn er via de officiële Opel dealers 914 GT s nieuw in Nederland verkocht. Door her-import van vele GT s uit Amerika vanaf eind jaren 80 is het bestand aan Opel GT s in Nederland de afgelopen jaren goed op peil gebleven. Momenteel zijn er naar schatting nog zo n 1000 GT s in Nederland; op de weg, geschorst, in restauratie of ergens vergeten in een donkere schuur. In 2007 bestaat de Opel GT Club Nederland 30 jaar en dit zal gevierd worden met een groot internationaal evenement waarbij Opel GT clubs uit heel Europa en daarbuiten uitgenodigd zullen worden. Informatie over de Club en het lidmaatschap kunnen via de website aangevraagd worden of per post door een briefje te sturen aan: Secretariaat Opel GT Club Nederland Grevelingen XZ Pijnacker DE GT IN 2006 Het grote voordeel van een exoot met standaard techniek is het betrouwbare karakter. Zo is het ook met de GT. Daar alle technische delen afkomstig zijn uit door en door betrouwbare seriemodellen, blijven de GT s maar rijden en rijden. Het probleem zit m dan ook vooral in de carrosserie. Hoewel niet dramatisch, is de GT naar beste Franse traditie roestgevoeliger dan de standaard Opels. Dat komt vooral doordat de constructie erg on-opel is. In tegenstelling tot de gewone Opels is de carrosserie geheel gelast. Eigenlijk zijn de vooren achterkant als een grote schil over het dragende frame geschoven en vervolgens vastgelast. Daardoor zijn er veel verborgen plaatsen waar roest ongehinderd zijn gang kan gaan. Gelukkig is de GT al snel als klassieker-in-spe erkend, waardoor veel exemplaren liefdevoller behandeld zijn dan de gemiddelde Opel. Heden ten dage doet het vreemde feit zich voor dat plaatwerk soms makkelijker te vinden is dan de in veel grotere getale geproduceerde technische delen. Specifieke plaatwerkdelen en accessoires worden al lang weer nagemaakt, terwijl in de magazijnen van Opel de gebruiksonderdelen van de oudere typen soms beginnen op te raken. Maar geen nood, met enig speurwerk is alles te vinden. De contacten via de vele Opel Clubs en specialisten zijn daarbij onontbeerlijk. Het rijden in een GT is een genoegen. Met zijn breedte van slechts 158 cm is de auto flink smaller dan je nu gewend bent. De bestuurder zit dan ook ingeklemd tussen de veiligheidsrand van het linkerportier en de schouder van de passagier (als die er is). Met de benen schuin naar links zit je wat scheef achter het stuur, juist tegenovergesteld van de houding in bijvoorbeeld een Alpine, waar je met de benen juist naar het midden gericht zit. Dat komt doordat de tunnel erg breed is, een 8

8 Matzwarte accenten en een uitgeklede uitrusting kenmerken de in 1971 geïntroduceerde GT/J Rechts: Chausson leverde de kale carrosserieën aan Brisonneau & Lotz. Op deze foto is goed te zien hoe de GT er onderhuids uitziet. Achter het frame op de voorgrond zijn goed de twee delen te zien, die als schil over het frame geschoven worden Onder: Een poging om van de GT een fraaie open versie te maken bleef helaas steken bij 2 prototypes. Jammer, want de Aero GT ziet er beslist zeer aantrekkelijk uit gevolg van de plaatsing van de motor achter de vooras. De bijrijder heeft overigens nog minder beenruimte, omdat aan de rechterkant nog extra ruimte voor de uitlaat is vrijgemaakt. De instap in de GT is makkelijk voor een auto met zo n geringe hoogte. De brede portieren openen wijd, en lopen aan de bovenzijde in het dak over. De GT beschikt overigens niet over dakgoten, een opvallend detail in de jaren zestig. De zitpositie is erg laag, je ligt echt onderuit in de GT, als in een racewagen. Zelfs voor mensen met een lengte tot ruim 1.90 meter biedt de GT voldoende hoofd- en beenruimte voor een comfortabele rijpositie. In het interieur overheerst zwarte zakelijkheid. Het dashboard heeft wat weg van het Corvette C3 instrumentarium, met duidelijke klokken die naar de bestuurder toe gericht zijn. Het driespaaks sportstuur ligt goed in de hand. Ondanks het ontbreken van een stuurbekrachtiging is de besturing niet te zwaar, de bestuurder heeft goed contact met de weg. Alleen wil de starre achteras op hobbels en verkeersdrempels wel een flinke klap geven. De GT rijdt als een echte sportwagen. De 1900 motor heeft onderin al veel trekkracht en het aanwezige vermogen heeft geen moeite met de relatief lichte GT. De auto went snel en rijdt gemakkelijk. Het is een echte rij-auto, die prima dagelijks gebruikt kan worden. Het ontbreken van een achterklep beperkt de praktische bruikbaarheid wel, hoewel de ruimte achter de voorstoelen genoeg plaats biedt aan bagage en boodschappentassen. Eind jaren zestig beweerde Opel dat alleen vliegen mooier was dan het rijden in een Opel GT. Vliegen is misschien wel mooier, maar het zelf rijden in een GT geeft nu toch meer voldoening, vooral omdat je het dagelijks kunt doen. 9