Burgerschap en economische ontwikkeling: de geschiedenis van Noorden Zuid-Amerika vergeleken. Maarten Prak

Transcriptie

1 Burgerschap en economische ontwikkeling: de geschiedenis van Noorden Zuid-Amerika vergeleken Maarten Prak

2 Economie en instituties De goede samenleving BNP/hoofd als benadering Variabelen die vooruitgang bepalen Padafhankelijkheid als beperking

3 Belang van inclusieve instituties Putnam (1992): civil society North, Wallis, Weingast (2009): open access society Acemoglu, Robinson (2011): inclusive society Douglass North Nobelprijs 1993

4 Inhoud BNP/hoofd en andere maatstaven Instituties en economische groei Burgerschap Noord- versus Latijns Amerika Praktisch burgerschap (voor 1800): - politieke participatie - gilden - armenzorg - schutterijen Conclusies

5 Van BNP naar Welbevinden Inkomensongelijkheid Gezondheid Veiligheid Milieukwaliteit Verhouding mannen-vrouwen Burgerschap

6 Kwantitatief naast kwalitatief Andere dimensies (bijv. ideeën) Pre-statistisch tijdvak (<1800) Bewerkelijkheid Meetfouten Complementariteit van benaderingen!

7 Burgerschap: definities actief burgerschap Aristoteles (330 BC): deelname in rechtspraak en bestuur ; ook Machiavelli (16e eeuw) formeel burgerschap Andreas Fahrmeir (2007): the legal definition of a close relationship between individuals and one state, usually documented in passports (sinds 1789) praktisch burgerschap Charles Tilly (1995): a continuous series of transactions between persons and agents of a given state in which each has enforceable rights and obligations

8 Praktisch burgerschap Politiek = participatie Economie = gilde Sociaal = armenzorg Militair = schutterij

9 Nogales: USA versus Mexico Acemoglu & Robinson (2012, p. 9): Why are the institutions of the United States so much more conducive to economic success than those of Mexico or, for that matter, the rest of Latin America? The answer to this question lies in the way the different societies formed during the early colonial period.

10 Noord (NA) versus Zuid (LA) Inkomen/hoofd in Nieuwe Wereld en Europese moederlanden, USA LA Mexico GB Spanje Bron: Maddison 2003; Coatsworth 2008 (Mexico); Broadberry et al (UK)

11 Noord (NA) versus Zuid (LA) Spaans koloniaal systeem gebaseerd op loyaliteit aan de Kroon; Engelse systeem op wettelijk vastgelegde rechten, geconsolideerd in de Amerikaanse Revolutie (North, Summerhill & Weingast, 2000). Natuurlijke omstandigheden en inheemse bevolkingen creëerden grote mate van ongelijkheid in LA, terwijl in NA de bevolking vrijwel homogeen (blank) was, wat democratische instituties bevorderde die economische groei stimuleerden (Engerman & Sokoloff, 2002).

12 Spanjaarden arriveren in LA Santo Domingo wordt eerste stad (Audiencia 1511) Cortés in Mexico creëert meteen stad (Veracruz, 1517) Reeds aanwezige steden, zoals Tenochtitlan inwoners

13 Nieuw A dam, 17 e eeuw Mexico stad, 18 e eeuw Urbanisatie, midden 18 e eeuw Latijns Amerika Mexico Lima steden > steden > Noord-Amerika Boston Philadelphia, New York City >10.000

14 Formeel burgerschap Plattegrond New York, midden 17 e eeuw NYC: NL ers 1657 Overgenomen door Engelsen in : nieuwe burgers Alleen voor blanken Vecinos Spaanse afstammelingen Vecinos alle groepen waar Spanjaarden ontbreken

15 Stedelijke politiek in NA Stadt-huys van Albany New York stelt eigen stadsrecht op, niet erkend door de Kroon (jaren-1680) Boston heeft town meetings sinds 1634 William Penn benoemt stadsbestuurders in zijn Philadelphia

16 Stedelijke politiek LA Vallei van Mexico: stadstaten traditie Quito, 18 e eeuw Steden hebben foro (stadsrecht) Vecinos kiezen schepenen (soms stemming geheim) Cabildo abierto (Quito, Santiago, Buenos Aires)

17 Gilden LA Opgezet midden 16 e eeuw Indianen, later ook mestizos, kunnen lid worden Geen politiek Mexico stad 1788: leden Verplicht in Buenos Aires 1780

18 Gilden NA Gilden beperkt Eigen organisaties ambachtslieden Radicalisering 2 e helft 18 e eeuw Vooraanstaande rol Amerikaanse Revolutie

19 Armenzorg Schaarste aan arbeid Armenzorg lang informeel, pas in 18 e eeuw langzaam geformaliseerd (werkhuizen) Kerkelijke armenzorg? Werkhuis 18 e eeuw

20 Schutterij in LA Beroepssoldaten nemen voortouw Schutterijen in alle steden, vanaf midden 16 e eeuw Ambachtslieden Alle etnische groepen, zelfs geheel zwarte Vrije Dominicanen, ca. 1770

21 Schutterij in NA Trained bands nemen voortouw Ambachtslieden Geleidelijk geheel blank Radicalisering

22 Schutters en Amerikaanse Revolutie Philadelphia Vrijwillige schutterij 1747, 1754, : Leden in stadsbestuur 1776: stemrecht Hoofdrol: Benjamin Franklin

23 Schutters en Amerikaanse Revolutie Hoofdrol begin (1776), daarna steeds meer beroepssoldaten Heroïsche status gewapende burger 2nd Amendment: A well regulated Militia, being necessary to the security of a free State, the right of the people to keep and bear Arms, shall not be infringed. (1791)

24 Burgerschap in LA en NA Formeel inclusief Gilden Armenzorg: geen data Formeel exclusief Vrijwillige organisaties ambachtslieden Armenzorg: langzaam geformaliseerd Gemengde schutterijen Blanke schutterijen, politiek invloedrijk

25 Instituties en economie in LA en NA Inkomen/hoofd in Nieuwe Wereld en Europese moederlanden, USA LA Mexico GB Spanje Bron: Maddison 2003; Coatsworth 2008 (Mexico); Broadberry et al (UK)

26 Instituties en economie in LA en NA Economische prestaties van Noord en Zuid verschillen voor 1800 niet zo veel dat ze fundamenteel mogen heten Qua burgerschap steekt LA voor 1800 niet negatief af bij NA Observaties LA sporen met herwaardering Spaanse (koloniale) instituties USA erft van koloniaal burgerschap (1) sociale ongelijkheid langs etnische breuklijnen, en (2) wapencultuur Geschiedenis belangrijk, niet rechtlijnig