Navigeren met de ADF
|
|
- Jeroen de Vries
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Navigeren met de ADF Het LF radio navigatie systeem was zo betrouwbaar dat het 20 jaar lang geen concurrentie had. Het werd overal gebruikt, nog lang nadat de VOR installaties opbloeiden door het hele land. Het had een groot voordeel ten opzichte van de VOR, de ontvangst werd niet beperkt tot korte lijnen binnen zichtafstanden. Het LF signaal volgde de kromming van de aarde en werkte dus met maximale afstanden, de ADF was volledig afhankelijk van de kracht van het baken. Daar komt nog bij dat een ADF indicator meer gegevens verschaft als een VOR indicator. Op de afbeelding kun je zien dat het toestel een heading van 345º heeft en dat de magnetische richting naar de NDB 60º is. Toen ik studeerde voor mijn 'Instrument Flight', lieten veel van de studenten NDB links liggen, ze vonden het vervelend. Ze hoopten dat de FAA examinators zouden vergeten deze kundigheid te testen. Voor zover ik weet, vergaten ze dat nooit! Tegenwoordig is het verplicht, met succes te laten zien dat je een IFR nadering kan maken met de NDB! Terugblikkend vraag je je af waarom er zo negatief gedacht werd (en wordt!) over de ADF procedures. In sommige gevallen is het eenvoudiger van en naar een NDB te 'tracken' dan van of naar een VOR. DeVOR heeft natuurlijk als voordeel dat je het in een richting kunt instellen op een radiaal met de OBS (Omni Bearing Selector), je hoeft dan niet te twijfelen of de koers van of naar het station de goede is. Zes ADF navigatie procedures zullen we hier bekijken. ADF tijd en afstand tot het station controle. Een straal onderscheppen. Homing. Naar een NDB toe koersen. Van een NDB weg koersen. NDB naderingen. Bij de eerste keer lezen van de beschrijvingen, lijken ADF procedures ingewikkeld. Met een beetje oefening op de Flightsimulator echter, wordt het routine! Het wordt zelfs logisch! De sleutel tot succesvol ADF navigeren is, altijd te weten waar je bent. Dat moet je weten om de juiste bewegingen te maken. Er zijn 4 verschillende ADF indicators. Maar altijd wijst de naald naar het baken! Met een vaste kompasschaal. Met een draaibare kompasschaal. Uitvoering met één naald. Uitvoering met twee naalden.
2 Met een vaste kompasschaal De indicator met een vaste kompasschaal is precies wat de naam zegt. De schaal zit vast op het instrument en kan niet draaien. 0º wijst altijd recht naar boven, naar de neus van het toestel. Je de situatie goed inbeelden kan wat verwarrend zijn. Laten we eens uit gaan van de huidige situatie. Bedenk dat alle nummers gekoppeld zijn aan de magnetische richting van het toestel. We hadden een situatie waarin het toestel op 345º vloog. De ADF toont dat het baken zich op 75º bevindt ten opzichte van de magnetische richting van het toestel. Omdat het baken aan de rechterkant zit, moet je optellen, =420. Een kompas gaat tot 360, dus trekken we dat er weer af, en de magnetische richting naar het baken is 60º. Dat is makkelijk genoeg te berekenen vanachter het bureau, maar in een toestel in slecht weer, wat alle kanten op wil, behalve de goede, lijkt het rekensommetje soms onmogelijk te maken! Er zijn mensen die dit type ADF indicator gemeen vinden en zwaar straffend; prachtig als backup, maar niet voldoende voor het dagelijks werk. Toch vind je de indicator met een vaste kompasschaal in veel toestellen, maar zelden in een toestel waarin de piloot hem ook gebruikt! Met een draaibare kompasschaal De draaibare schaal was een grote stap vooruit ten opzichte van de vaste schaal. De piloot kon nu met de HDG, de Headingknop, de kompasschaal verdraaien en de magnetische richting van het toestel 'recht omhoog' zetten. En gaf de ADF naald direct de magnetische richting naar de NDB aan. In het voorbeeld vliegen we nog steeds in een richting van 345º. De piloot draait de schaal tot 345º recht omhoog wijst. De magnetische richting naar het baken laat nu de correcte 60º zien. Om nu naar het baken toe te vliegen, draai je het toestel naar een koers van 60º, zonder op dat moment op de windrichting te hoeven letten. Onthoudt alleen dat je na de koersverandering, ook de kompasschaal weer bijdraait! De Radio Magnetische Indicator, met één naald De Radio Magnetische Indicator met één naald, is het beste wat er te krijgen is! Zoals de naam al zegt, het is een instrument wat radio en magnetische informatie combineert om continu koers, richting en radiaal informatie te verkrijgen. En het is een ontzettend eenvoudig klokje! De kompasschaal zit gekoppeld aan een richtingsgyroscoop, zodat hij altijd de goede kant opwijst, ook als het toestel draait. Dus geeft hij altijd betrouwbare informatie over de magnetische richting van het toestel en het baken. Hoewel het een 'automatisch' instrument is, hoor je hem om de 15 minuten toch te kontroleren en te vergelijken met het magnetisch kompas. Met de knop kun je eventuele afwijkingen, die nu eenmaal bij gyroscopen kunnen ontstaan corrigeren. De RMI met enkele naald, ziet er net zo uit als de ADF met draaibare kompasschaal.
3 De ADF meter in de C182 Nav Trainer is deze RMI met een naald. De illustratie laat zien de digitale uitlezing zien die de richting naar het baken aangeeft. Dit digitale gedeelte zit niet op de standaard RMI. Het is hier toegevoegd omdat een goede aflezing bij de oefenvluchten belangrijk is. De Radio Magnetische Indicator, met twee naalden de locatie van het vliegtuig. De RMI met twee naalden is gelijk aan de RMI met één naald, behalve dan dat er een extra naald opzit! Het voorbeeld hier laat dezelfde informatie als de vorige twee zien: het toestel vliegt in een richting van 345º, de magnetische richting van het baken is weer 60º, de gele naald. De andere, groene naald staat in de richting van een VOR station, waarvan de frequentie ingevoerd is op de NAV radio, in dit geval moet je dus 303º vliegen om dat staion te bereiken. De RMI met twee naalden is vooral handig om de locatie van het toestel te bepalen. Door de twee richtingen over te nemen op een kaart, is het kruispunt Geavanceerde RMI's laten de richting naar elke twee stations zien die de piloot invoert; ADF en VOR1, ADF en VOR2, VOR1 en VOR2. Militaire piloten navigeren met de RMI en vragen zich af waarom de rest van ons eigenlijk met de gewone VOR indicator werkt! De karakteristieken van het ADF navigeren Let op, vanaf hier hebben we het alleen nog maar over een RMI met één naald! Het belangrijkste om te onthouden is dat de naald altijd naar het station wijst. Er zijn drie manieren om dit te gebruiken; 1. Als je de ADF afstemt op een station, op een veld, om een route vast te houden, in een holding of op een approach, hoef je verder nergens meer aan te komen. Anders als bij de VOR, hoef je niet aan de OBS te denken, knopjes te verdraaien als je het station passeert of op welk moment dan ook. Dit maakt de ADF veel eenvoudiger in het gebruik. 2. Met een ADF weet je altijd waar je bent ten opzichte van het station. Er is geen FROM-TO om rekening mee te houden, geen gedoe met radialen en richtingen en geen kans dat je de verkeerde getallen inklopt! 3. Je oriënteren met een ADF is veel eenvoudiger dan met een VOR. Het puntje van de naald wijst altijd naar het station en draai je het vliegtuig tot de naald recht omhoog wijst, dan vlieg je altijd naar het station. Bakens die gebruik maken van een lage frequentie, zijn vaak al op grote afstand te ontvangen. Wel is het belangrijk dat je het Morse-signaal van het baken (her)kent, zodat je weet dat je het goede baken gebruikt, zelfs in Flight Simulator.
4 ADF tijd en afstand controles Goede oefeningen om kundig te worden met de NDB zijn de tijd en afstand controles. Toets de frequentie van een NDB station in en controleer de Morse-codes. (klik op het ID-labeltje in het midden van de radio) en draai het toestel zo dat de naald precies naar links of rechts wijst, zodat het station in het verlengde van de vleugel ligt. Onthoud de richting van het station en de tijd, of zet de stopwatch aan. Vlieg nu een konstate koers tot de richting van het station 10º verdraaid is. Noteer het aantal seconden wat hiervoor nodig was. Deel dan de verstreken tijd door 10. Je hebt dan de tijd die nodig is om het station te bereiken, in minuten. Tijd in secondes Minuten naar het station = Het aantal graden verandering Je kunt ook de afstand naar het station vaststellen: TAS(kts) x gevlogen minuten Nm naar het station = Het aantal graden verandering Een tijd en afstand voorbeeld A. Je zit op de route van New Bedford, Mass. Naar Manchester, N.H. op een koers van 005º naar het baken Haget. President-directeur De Heer Benjamin Counter is je enige passagier. Ergens in de vlucht besluit Meneer Counter dat een één op één ontmoeting met de Heer Well Thee, zijn hoofd Beheer Aandelen, wel op prijs gesteld zou worden. De Heer Thee is even op vakantie in Provincetown, op Cape Cod, met zijn administratieve assistent. B. Om de tijd en de afstand naar Provincetown vast te stellen, stem je de radio op het baken van Provincetown af en checked of je de goede te pakken hebt. In dit geval draai je het toestel naar 25º om het baken van Provincetown precies op de rechtervleugel te krijgen. De ADF indicator laat een richting van 115º zien. Start de stopwatch! C. Houdt de koers van 25º vast. Wanneer de naald 10 graden verschoven is en bij 125º staat, noteer je de tijd, 3 minuten en 40 seconden, ofwel 220 seconden.
5 Deze getallen zetten we in onze formule: De tijd nodig om bij het station te komen: 220 seconden = 22 minuten. 10 graden En de afstand naar het station kun je nu ook berekenen: Met de Heer Counter aan boord ('Bolletje' Counter, volgens iedereen die niet binnen zijn gehoorsafstand zit!) vliegt het toestel 110 kts. De afstand naar Provincetown's baken is dan: 110 kts x 3⅔ minuut (3min., 40 sec.) = 40 Nm. 10 graden Je mag hopen dat Meneer Counter onderweg niet inspiratie krijgt om weer wat anders te willen, voordat je Provincetown bereikt! Zoals je zag zijn de berekeningen vrij simpel. Wat natuurlijk nog makkelijker is, is de getallen van een tabel te lezen! Omdat je de Nav Trainer vliegt, met een vaste snelheid van 110 kts., kan een spreadsheet gemaakt worden, waarop je 'tijd naar station' en 'afstand naar station' kunt aflezen, bij verschillende tijden die je nodig hebt om 10 graden te overbruggen. De tabel hieronder gaat in stapjes van 20 seconden omhoog, maar als je een beetje weet hoe een spreadsheet inelkaar zit, kun je de stapjes kleiner maken. En vlieg je in een ander toestel dan de Nav Trainer, met een andere kruissnelheid dan moet je de tabel met de berekening hierboven aanpassen. Tijd en Afstand naar het Station en de Tijd die nodig is om 10 te overbruggen bij 110Kts cross 10 (Seconds) Station (minutes) Distance to Station (nm) cross 10 (Seconds) Station (minutes) Distance to Station (nm)
6 Een baken onderscheppen. Waarschijnlijk is de meest gebruikte ADF procedure het opvangen van een straal van een NDB, een niet richtingsgevoelig baken. De techniek is hetzelfde, of je nu naar het baken toevliegt, of er vanaf. Tot je deze manoeuvre onder de knie hebt, zal een VFR nadering naar een veld een beetje slordig zijn en eigenlijk niet mogelijk in IFR omstandigheden. Maar na een paar praktijk oefeningen zal deze procedure een soort tweede natuur worden. De illustratie hier links laat zien dat het vliegtuig mooi op koers ligt, 'inbound' dus naar het baken toe, op 75 graden (geen wind) naar het baken van Provincetown, PVC. Drie eenvoudige manoeuvres, waarvan je afbeeldingen hieronder ziet, zetten je nauwkeurig op de richting van elk willekeurig NDB baken, er naartoe vliegend of er juist vanaf. Je wilt landen op baan 07 van Provincetown. Die ligt op 75 graden. Je zet je toestel op die koers. Met de rode knop draai je ook de schaal van de NDB op 75 graden en je leest het verschil af tussen wat de naald aangeeft en de door jou gewenste richting. De naald staat op 125, je wilt aankomen op 75, het verschil is dus 50 graden. Dit getal moet je verdubbelen. 100 graden dus. Nu moet je het toestel naar de naald toedraaien. Je koers wordt nu die 100 graden plus de door jou gewenste richting, dat was die 75 graden, en dat is 175 graden. Zou je naar links moeten draaien, omdat de naald links staat, dan moet je die twee getallen van elkaar aftrekken. Ook de schaalverdeling draai je met de rode knop op 175 graden. Wanneer je die koers te pakken hebt, zal je NDB weer op de zelfde richting liggen als eerst, zo'n 125 graden. Je blijft nu 175 graden vliegen en je ziet de naald langzaam naar de 75 lopen. Zodra de naald bij de 75 is, moet je toestel eigenlijk ook die kant op gericht zijn. Op grotere afstand heb je wat meer tijd, op kleinere afstand moet je wat ruimer van te voren al beginnen met het draaien van de bocht, zodat je uiteindelijk een koers van 75 graden vliegt, terwijl de naald van de ADF recht omhoog wijst. De zender staat dan recht voor je. En zonder wind vlieg je dan keurig op die zender af en in dit voorbeeld ook op de baan 07 van Provincetown. Maar helaas, er is altijd wind. En dus moeten we een hoofdstukje schrijven over hoe dat nu weer te corrigeren!
7 Maar eerst, oefen het bovenstaande eens op verschillende NDB bakens, vlieg een stukje en kijk of de verschillende bakens recht voor je kunt krijgen, terwijl jij de richting vliegt die je wilde. Ten Slotte We kunnen stellen dat het belangrijk om te herkennen of je RMI het eigenlijk wel doet, ontvangt hij wel signaal? Want in het voorbeeld hiernaast wijst de ADF dus niet naar 75 graden! Zo gaat de naald staan als hij niet werkt. Dat kan verschillende oorzaken hebben: De ADF ontvanger staat uit. De ADF staat niet afgesteld op een NDB station. De afstand naar de NDB is nog te groot, om een signaal op te kunnen vangen. Je zit te laag! Ontvangst is vaak pas mogelijk en betrouwbaar als je op 1000 Ft zit, of hoger. Als de ADF 'uit' staat wijst de naald dus altijd 90 graden naar rechts. Op de Nav Trainer heb je nog een hulpje, de digitale aflezing! Die laat namenlijk drie groene blokjes zien, zoals in het voorbeeld. In het volgende hoofdstuk gaan we verder leren hoe we van en naar een NDB vliegen, wat misschien wel net zo makkelijk is als het vliegen op een VOR! , Charles Wood.
1 of 9 13-03-2004 21:21
1 of 9 13-03-2004 21:21 Hello Beginnende Piloot Hierbij een stukje uitleg waarom je "niet goed voor de baan uitkomt" Allereerst begin het maken van een vlucht bij een goede voorbereiding! 1. Vluchtvoorbereiding
Nadere informatieRadials en Bearing : Figuur 3 Figuur 4. To, From en de VOR indicator : Laat ons een typische VOR-Indicator van dichter bij bekijken.
In deze korte cursus gaan we 3 soorten radionavigatie systemen bespreken : 1- NDB = Nondirectional Beacons 2- VOR = Very High Frequency Omnidirectional Range 3- ILS = Instrument Landing System De ADF of
Nadere informatieHet Toestel. Cessna 182 Nav Trainer, N911, landend op Provincetown, Massachusetts.
Het Toestel Welkom bij de C182 Nav Trainer! Deze handleiding is opgezet voor gebruikers van Microsoft's Flight Simulator, versies FS98, FS2000, FS2002 en FS2004(FS9). Om met al deze en toekomstige versies
Nadere informatieIVAO-NL Training: Holdings
IVAO-NL Training: Holdings Introductie Iedereen die wel eens naar een druk evenement is gevlogen of een SPP op CP examen heeft gevlogen, heeft te maken gekregen met holdings. Echter blijkt dit vaak een
Nadere informatiepag. 1 Stukje navigatie met behulp van radio-bakens
pag. 1 Stukje navigatie met behulp van radio-bakens 1. Algemene info BRASS: BRUNO: ANTW: KODE: RW: NDB: VOR: DME: ILS: OM: MM: LOCALIZER: OBI: OBS: ADF: NAV1: NAV2: Vliegveld Brasschaat Baken Bruno Vliegveld
Nadere informatieADF Tracking. Rechtdoor is onaanvaardbaar!
ADF Tracking Kijk deze fladderaar eens. Het is een postduif. Ze worden gekweekt en getraind om te racen. Voor hem is er maar een weg naar huis, rechtdoor! Voor hem is dat goed, voor een vliegtuig niet!
Nadere informatieEen vluchtje met een ILS Landing.
Een vluchtje met een ILS Landing. In de kleuren van 1972, net als het gebouw op de achtergrond, staat hij op ons te wachten, de PH-BUC. We gaan hem even gebruiken voor een klein vluchtje naar Heathrow,
Nadere informatieDutch Air Rally 2014 (middagvlucht)
Dutch Air Rally 2014 (middagvlucht) Beste deelnemer Leuk dat u meevliegt! De Dutch Air Rally bestaat uit 4 onderdelen: Vluchtvoorbereiding Precisievlucht Fotoherkenning Vaklanding Lees deze inleiding goed
Nadere informatieNavigatie in Flight Simulator
Navigatie in Flight Simulator Navigatie: Besturing van een vlieg- voer- of vaartuig terwijl het onderweg is naar de bestemming. Nodig zijn: een plan (waarheen en langs welke route), besturing (richting,
Nadere informatieEen overzicht van de meest gebruikte tochttechnieken
Tochttechnieken Een overzicht van de meest gebruikte tochttechnieken In dit boekje vindt je uitleg van tochttechnieken die we veel bij Scouting gebruiken. Dit boekje kan je helpen bij het leren van technieken
Nadere informatieBP-42 Beste Piloten: FMC, Geavanceerde Fixen en koersen 19
Beste Piloten, Dit is een aanvulling op de 3 FMC deeltjes van Stefan Kok FS-groep Midden Nederland. De voorkennis uit de eerste 2 deeltjes heb je nodig. Met onderstaande oefeningen kun je geavanceerde
Nadere informatieIFR vlucht zonder moving map programma
IFR vlucht zonder moving map programma Harm Meertens LaMaMa 28 augustus 2017 harm.meertens@home.nl Indeling presentatie inleiding VOR DME NDB navigatie Demo vlucht voor VOR en NDB meteruitslag vlucht in
Nadere informatieDeel 3: Navigatie in FS
HCC Groningen april 2004 Werkgroep FlightSimulator Enno Laverman Deel 3: Navigatie in FS De kunst om een vliegtuig te besturen van vertrekpunt naar punt van aankomst, waarbij voldaan wordt aan de voor
Nadere informatieDISEqC motor instaleren. Woordje vooraf
Woordje vooraf Alle satellieten hangen om een baan rond de Aarde. Ze hangen zodanig rond de aarde dat men van een riem kan spreken. Het Engelse woord voor riem is belt. De naam van al die satellieten samen
Nadere informatieBasiscursus vliegen Deel 3
Basiscursus vliegen Deel 3 1. Navigatie zoals dat in de grote luchtvaart gebeurt (altijd IFR): Een vluchtplan voor een vlucht van A naar B wordt opgesteld, rekening houdend met kortste route, type vliegtuig,
Nadere informatieDe 6 primaire VFR instrumenten op het panel (The Basic 6) Jan Dekker
De 6 primaire VFR instrumenten op het panel (The Basic 6) Jan Dekker 05-2014 Ondanks dat vliegen volgens Visual Flight Rules (VFR) vooral op zicht gaat, zijn de instrumenten erg belangrijk. Bij VFR vliegen
Nadere informatieDe NAV-groep, onder te verdelen in: * default NAV DRAAI KLEINE RONDE KNOP OM * Map TE SWITCHEN TUSSEN NAV EN MAP
G.P.S. 1. Wat kun je er mee. bepalen waar je bent bepalen waar je bestemming is bepalen hoe je er kunt komen de grafische afbeelding van een gebied bekijken informatie over vliegvelden, intersecties, NDB
Nadere informatieSimon de schildpad. 2012 J van Weert 1
Programmeren met Simon Simon de schildpad 2012 J van Weert 1 Inleiding: Wat is programmeren eigenlijk? Een computer doet niets zonder een programma. Die programma s worden geschreven door mensen: programmeurs.
Nadere informatieLees deze inleiding goed door voordat je begint met de vluchtvoorbereiding!
Beste deelnemer, Leuk dat je meevliegt! De Zilveren Vleugel bestaat dit jaar uit 5 onderdelen: Vluchtvoorbereiding Precisievlucht Fotoherkenning Fotografeer opdracht Vaklanding Lees deze inleiding goed
Nadere informatieLeerstijlentest van David Kolb Davy Jacobs, GDD1B
Leerstijlentest van David Kolb Davy Jacobs, GDD1B Inleiding Mensen, studenten dus ook, verschillen nogal in de wijze waarop ze leren. Als je dat weet, begrijp je beter waarom een student iets aanpakt,
Nadere informatieGPS. Global Positioning System, werking en toepassingen. Maarten Mennes Mei 2006.
GPS. Global Positioning System, werking en toepassingen. Maarten Mennes Mei 2006. GPS is de afkorting voor Global Positioning System. In dit werkstuk zal ik uitleggen hoe het systeem werkt en wat je ermee
Nadere informatieScratch in drie uur. Hallo, mijn naam is Minti Mint! Ik ga je uitleggen hoe je je eigen computerspel kunt maken. We gaan een racespel maken!
Scratch in drie uur Hallo, mijn naam is Minti Mint! Ik ga je uitleggen hoe je je eigen computerspel kunt maken. We gaan een racespel maken! Bernd Gärtner Nederlandse vertaling en bewerking: Martine Segers
Nadere informatieGPS 500 in FSX. Harm Meertens. LaMaMa 28 november
GPS 500 in FSX Harm Meertens LaMaMa 28 november 2016 harm.meertens@home.nl Indeling presentatie Wat is en wat kan de GPS500 Wanneer GPS500 gebruiken en waarom Hoe bedien je de GPS500 Referenties Samenvatting
Nadere informatie4. Vliegen boven Amsterdam
121 4. Vliegen boven Amsterdam U bent met de Cessna Skyhawk opgestegen vanaf het vliegveld Lelystad (EHLE) en vliegt op dit moment op een hoogte van 1500 voet in zuidwestelijke richting. Het weer is goed
Nadere informatieReader oriëntatietechnieken
Reader oriëntatietechnieken Inhoud 1. Schaal 2. Legenda 3. Coördinatenstelsels 4. Soorten kompassen 5. Declinatiecorrectie 6. Inclinatie 7. Kaart op het noorden leggen 8. Looprichting bepalen 9. Koers
Nadere informatieTochttechnieken Cursus Coördinatie Bijlage cursus 5
Tochttechnieken Cursus Bijlage cursus 5 Door: Maurits Westerik Jong Nederland De Lutte. December 2008 Inhoudsopgave 1. Kompas... 3 2. Kaarten... 4 3. Coördinaten... 5 4. Kruispeiling... 6 Jong Nederland,
Nadere informatieCursus Kaart en Kompas
Cursus Kaart en Kompas sponsored by Introductie Het kompas en de werking ervan is voor sommige mensen nog altijd een soort magie. Het feit dat het kleine naaldje altijd feilloos het noorden weet te vinden
Nadere informatieHoe registreer je een Pirep in op IVAO
Hoe registreer je een Pirep in op IVAO Alvorens je de vlucht gaat maken noteer eerst hoeveel brandstof je aan bord meeneemt. Maak de voorbereidingen op de normale manier zoals je altijd hebt gedaan. Kijk
Nadere informatieTochttechnieken. Cursus kaart en kompas. Bijlage cursus 5. Door: Maurits Westerik Jong Nederland De Lutte. December 2008.
Tochttechnieken Cursus kaart en kompas Bijlage cursus 5 Door: Maurits Westerik Jong Nederland De Lutte. December 2008 Met dank aan: Hiking-site.nl Inhoudsopgave 1. Introductie... 3 2. Het bepalen van de
Nadere informatieSimon de schildpad. 2015 J van Weert 1
Programmeren met Simon Simon de schildpad 2015 J van Weert 1 Inleiding: Wat is programmeren eigenlijk? Een computer doet niets zonder een programma. Die programma s worden geschreven door mensen: programmeurs.
Nadere informatieLandkaarten en coördinaten
Landkaarten en coördinaten Wat is nu eigenlijk een landkaart? Nou, hou je vast. Op een landkaart staat op een plat vlak een verkleind en toegelicht beeld van een bepaald deel van het aardoppervlak afgedrukt.
Nadere informatieDutch Open Air Rally 2015 (middagvlucht)
Dutch Open Air Rally 2015 (middagvlucht) Beste deelnemer Leuk dat u meevliegt! De Dutch Open Air Rally bestaat uit 4 onderdelen: Vluchtvoorbereiding Precisievlucht Fotoherkenning Vaklanding Lees deze inleiding
Nadere informatieDe waarde van een plaats in een getal.
Komma getallen. Toen je net op school leerde rekenen, wist je niet beter dan dat getallen heel waren. Dus een taart was een taart, een appel een appel en een peer een peer. Langzaam maar zeker werd dit
Nadere informatieHand- out Boeing 737 vliegen. hand- out- PU.01
Hand- out Boeing 737 vliegen. Pitch- Up Arendweg 37- B Lelystad Airport 085-210 60 66 pitch- up.nl 1 Deze hand- out is samengesteld door Simcenter Lelystad, Pitch- Up en wordt toegepast bij het uitvoeren
Nadere informatieGPS Instructie MC de Kraats. Probleemloos gebruik maken van Garmin GPS Navigatie op de motor
GPS Instructie MC de Kraats Probleemloos gebruik maken van Garmin GPS Navigatie op de motor Doel van de instructie Fijn gebruik maken van je GPS Van A naar B navigeren Zelf routes maken en in je GPS zetten
Nadere informatieInstrument rating deel 6. Hoe onderschep je een VOR en hoe doe je een eenvoudige VOR approach?
Instrument rating deel 6. Hoe onderschep je een VOR en hoe doe je een eenvoudige VOR approach? In de vorige aflevering hebben we je alleen gelaten vlak boven het North Bend VOR station en we gaan nu door
Nadere informatieAutomatisch vliegen met een vliegplan in FSNavigator:
Automatisch vliegen met een vliegplan in FSNavigator: 1. Begin met het opstarten van MSFlightsim 2. Kies je aircraft en vliegveld van vertrek en geef aan welke gate of ramp en klik op 'fly now' 3. Maak
Nadere informatieWat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden
Wat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden Soorten vragen, vraagwoorden, signaal- en sleutelwoorden Schema 1 Soorten vragen Open vraag
Nadere informatieDit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen.
Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Leerstijlentest van David Kolb Mensen, scholieren dus ook, verschillen nogal in de wijze waarop ze leren. Voor
Nadere informatiePSO. Bekijk het VeVa-introductiefilmpje. Houd dit werkblad erbij en beantwoord na het kijken de vragen.
PSO Weet jij al welke richting je op wilt na het VMBO? Nu je een sector gaat kiezen, is het best slim om alvast rond te kijken welke opleidingen er zijn. En natuurlijk welke bij je past! Deze les maak
Nadere informatieScratch. Gemaakt door: Déjan van Noordt en Leroy van den Driesche Leerlingen HAVO 5 SG Spieringshoek Als onderdeel voor het vak Informatica
Scratch sdas Gemaakt door: Déjan van Noordt en Leroy van den Driesche Leerlingen HAVO 5 SG Spieringshoek Als onderdeel voor het vak Informatica Inhoud Wat is scratch?... 2 Deel 1: Account aanmaken... 2
Nadere informatieDe route 1. De velden van vertrek en aankomst zijn bekend.
VFR vliegen Bij een VFR vlucht wordt gevlogen met zicht op de grond, bij weersomstandigheden die dat toelaten, en met een vliegplan dat gedeeltelijk kan zijn voorgeschreven (bv. bij nadering van een gecontroleerd
Nadere informatiefile:///g:/websites/zonnet_homepage/nl/tutorials/ndb/ndb_pdf.html
1 van 16 15-12-2008 15:35 NDB Navigatie by example met FS200(x) Startsituatie = Schiphol - Runway 36C Vlucht = NDB - Navigatie vlucht boven Nederland - Snelheid 250 miles/uur (KTS) - Hoogte 5000 Foot (Alt.)
Nadere informatieTEST 1: Eerst denken of eerst doen? Kruis steeds het antwoord aan dat het best bij jou past. Probeer zo eerlijk mogelijk te antwoorden.
TEST 1: Eerst denken of eerst doen? Kruis steeds het antwoord aan dat het best bij jou past. Probeer zo eerlijk mogelijk te antwoorden. 5. Onderweg naar een feestje doe je nog even snel een boodschap.
Nadere informatieInstrument rating deel 7. We gaan op stap met de DME
Instrument rating deel 7. We gaan op stap met de DME Waar we nu zijn? We hebben de ontwikkeling van de radio navigation aids gezien, zoals de NDB, VOR en DME. In deze aflevering gaan we kijken hoe ze in
Nadere informatieSUUNTO SK-8 DIVE COMPASSES GEBRUIKERSHANDLEIDING
SUUNTO SK-8 DIVE COMPASSES GEBRUIKERSHANDLEIDING SAMENSTELLING KOMPAS 2 1 4 3 1. Kompasroos met driehoek richting het magnetische noorden 2. Draaibare kompasring voor het instellen van de richting naar
Nadere informatieVia Peter Bremer (en hij weer via Theo Wildeboer) werd ik geattendeerd op een prachtig hulpmiddeltje bij de VFR navigatie: de WindProtractor.
De windprotractor Frank B. Brokken Juni 1998 De Windprotractor Via Peter Bremer (en hij weer via Theo Wildeboer) werd ik geattendeerd op een prachtig hulpmiddeltje bij de VFR navigatie: de WindProtractor.
Nadere informatieFlappy Bat. Om te beginnen ga je naar en remix je het spel.
Flappy Bat Een spelletje in Scratch maken is toch wel het leukst en daarom gaan we aan de hand van deze handleiding een soort Flappy Bird maken. We gebruiken als hoofdpersoon echter geen vogel maar een
Nadere informatie5.9 PARKEREN ACHTER EEN VOERTUIG
5.9 PARKEREN ACHTER EEN VOERTUIG Vooraf Een van de manoeuvres die je tijdens het praktijkexamen zult moeten doen, is het parkeren achter een geparkeerd (of stilstaand) voertuig. Over dit examenonderdeel
Nadere informatie1 Delers 1. 3 Grootste gemene deler en kleinste gemene veelvoud 12
Katern 2 Getaltheorie Inhoudsopgave 1 Delers 1 2 Deelbaarheid door 2, 3, 5, 9 en 11 6 3 Grootste gemene deler en kleinste gemene veelvoud 12 1 Delers In Katern 1 heb je geleerd wat een deler van een getal
Nadere informatieHoe moet je een prachtige presentatie maken?
Hoe moet je een prachtige presentatie maken? www.meestermichael.nl Geef de presentatie een titel. Klik dit vak aan om jouw presentatie een ondertitel te geven. Hier kun je je presentatie een titel geven
Nadere informatieg. Je kan nu door op de play knop te drukken je programma versturen naar de EV3 brick waarna het zal uitgevoerd worden.
EV3 brick verbinden via bluetooth. 1) Alvorens de LEGO software op te starten kijk je het best of bluetooth op je PC is geactiveerd. Vooral bij laptops schakelt men deze functie vaak uit om batterij te
Nadere informatie5.327 703 x 15.981 3.728.900 + 3.744.881. 2.160 3.007 x 15.120 6.480.000 + 6.495.120. 2.160 3.007 x 15.120 00.000 0 00.000 6.480.000 + 6.495.
Bij vermenigvuldigen van twee grote getallen onder elkaar staan de rijen onder de streep elk voor een tussenstap. De eerste rij staat voor het vermenigvuldigen met het cijfer dat de eenheden van het onderste
Nadere informatieDe weer gegevens haal je uit de ATIS van de controller. Mocht die niet aanwezig zijn dan staat de METAR ook in FSInn onder het Weather Menu.
Voorbeeldvlucht IFR vlucht (Eelde Amsterdam) Omschrijving: In dit document laat Alex Meijer zien hoe een vlucht wordt gemaakt van Eelde naar Schiphol. Alex is werkzaam als verkeersvlieger en een goede
Nadere informatieDe vectorroute bestaat er in twee varianten: Met een vaste noordpijl en met een draaiende noordpijl.
De vectorroute In de vectorroute wordt de richting van de noordpijl gegeven, die wordt getekend met een dubbele poot. Deze noordpijl hoeft niet per definitie naar de bovenkant van de bladzijde te wijzen.
Nadere informatieVOR to VOR. flying for Newbies
VOR to VOR flying for Newbies FLIGHT GROUP BELGIUM TUTORIAL ( dd. 20 januari 2005) Een andere manier van navigeren is het vliegen van VOR to VOR, een discipline die door de èchten wordt geprezen als zijnde
Nadere informatieFS Holland. Made by P.E. van Dusschoten
Made by P.E. van Dusschoten Made by P.E. van Dusschoten VFR route Zwitserland Leg 1. Bern Interlaken Leg 2. Interlaken Meiringen Leg 3. Meiringen Alpnach Leg 4. Alpnach Buochs Leg 5. Buochs Emmen Leg 6.
Nadere informatieWe spelen in het huis van mijn mama deze keer,
Jip en Janneke. Ik ben Jip. Ik ben Janneke en we wonen naast elkaar. Hij heet Jip, zij heet Janneke. en we spelen soms bij hem en soms bij haar. We spelen in het huis van mijn mama deze keer, we kunnen
Nadere informatieJe kent natuurlijk Mondriaan wel. Teken eerst eens een mooie Mondriaan.
Met programmeren kun je alles maken, ook. een schilderij! Je kent natuurlijk Mondriaan wel. Teken eerst eens een mooie Mondriaan. Als je klaar bent, vergelijk de tekening dan maar eens met die van je buurman
Nadere informatieCategories of ILS Approaches.
Landing met ILS De eindnadering (Final Approach): Een Instrument Approach Procedure is het soort navigatie dat de piloot in staat stelt om een nauwkeurig vastgelegde route naar de landingsbaan te volgen,
Nadere informatieGebruiksvriendelijkheid: Gebruiksaanwijzing:
Gebruiksvriendelijkheid: Elon Education is een tool waarmee online woordjes geleerd kunnen worden voor de vreemde talen. Ook is het mogelijk om met Elon Education de tafels te oefenen, werkwoorden enz.
Nadere informatie1 of 26 1-2-04 17:45
1 of 26 1-2-04 17:45 VOR Navigatie by example met FS200(x) Startsituatie = Schiphol - Runway 36C Vlucht = VOR - Navigatie vlucht boven Nederland - SPD 300 - ALT 11.000 Foot Toestel = FFX Boeing 737-800
Nadere informatieREKENVAARDIGHEID BRUGKLAS
REKENVAARDIGHEID BRUGKLAS Schooljaar 008/009 Inhoud Uitleg bij het boekje Weektaak voor e week: optellen en aftrekken Weektaak voor e week: vermenigvuldigen Weektaak voor e week: delen en de staartdeling
Nadere informatieWerkboek MEER KLANTEN OP JOUW MANIER! ANNEMIEKE TISSINK KRIJG MEER KLANTEN DOOR MARKETING IN TE ZETTEN OP EEN MANIER DIE BIJ JOU PAST
Werkboek MEER MANIER! ANNEMIEKE TISSINK KRIJG MEER DOOR MARKETING IN TE ZETTEN OP EEN MANIER DIE BIJ JOU PAST MANIER! Hoofdstuk 1 Nieuwe klanten nodig? Marketing is een vakgebied waar veel om te doen is.
Nadere informatieVII.6 De snelheidsdriehoek.
VII.5.1 Meten van afstanden op een kaart : Het meten van een afstand op de kaart kan op verschillende manieren gebeuren. Enkele methoden zijn : 1. Men meet de lengte van het af te leggen traject op de
Nadere informatieHEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN
E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te
Nadere informatieVan huidige situatie ------------ naar --------------------------------- gewenste situatie
Doelen stellen NLP is een doelgerichte, praktische en mensvriendelijke techniek. NLP = ervaren, ervaren in denken, voelen en doen. Middels een praktisch toepasbaar model leren we om de eigen hulpmiddelen,
Nadere informatieVandaag Nog Beter Internet? Lees dit E-Book Door En Geniet Vandaag Nog Van Sneller Internet
Vandaag Nog Beter Internet? Lees dit E-Book Door En Geniet Vandaag Nog Van Sneller Internet Introductie Na een lange en zware dag werken kom je eindelijk thuis. Het eerste wat je doet is even snel de laatste
Nadere informatiePlot een koers. Ik ben niet verdwaald, ik ben alleen niet helemaal zeker van mijn positie!
Plot een koers Ik ben niet verdwaald, ik ben alleen niet helemaal zeker van mijn positie! Geen goed gevoel dus. Een goede voorbereiding helpt om dat nare, draaierige gevoel in je maag te voorkomen. In
Nadere informatieTRAININGFLIGHT > RT-gebruik bij VFR vliegen
TRAININGFLIGHT > RT-gebruik bij VFR vliegen Inleiding Hoewel DFN laagdrempelig is en blijft, is het is wel zo leuk om zoveel mogelijk te vliegen zoals dat in real life gaat. De echte regels zijn echter
Nadere informatieSchotel. De installatie stap voor stap:.
Pagina 1 De installatie stap voor stap:. 1. Stel vast, waar de schotel geplaatst moet worden. Let er op dat de hoogte voor de ontvangst niet van belang is, wel van belang zijn evt. obstakels. Als er obstakels
Nadere informatieVliegen op instrumenten
Vliegen op instrumenten Geschiedenis: In 1923 werden van oost naar west over de USA grote lichtbakens geplaatst als hulp voor navigatie bij nacht door postvliegers. Nachtvluchten tussen Chicago en de Rockies
Nadere informatieHet is de bedoeling om de motor zodanig te laten draaien dat de schotel als het ware steeds in deze Clarck belt kijkt.
Installeren van een Diseqc motor (1.2) (Bron: http://thaskull.tripod.com/diseqc.htm) Deze pagina is een basishandleiding voor het installeren van een diseqc motor: Stab, Moteck...het is geen gemakkelijke
Nadere informatieILS-signaal oppakken, hoe vlieg je de localiser? 12
ILS-signaal oppakken, hoe vlieg je de localiser? 12 We weten nu welke apparatuur we moeten gebruiken voor een ILS-approach. Laten we nu de tips uit de praktijk bekijken hoe we snel en professioneel het
Nadere informatieLes 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen?
Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vorige week zijn we begonnen met voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het
Nadere informatie1 Ben of word jij weleens gepest?
Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6
Nadere informatieRekenen met de procentenstrook
Rekenen met de procentenstrook Volgens Bartjens Frans van Galen en Dolly van Eerde Kinderen weten aan het eind van de basisschool heus wel wat procenten zijn: een percentage geeft aan om hoeveel honderdsten
Nadere informatieHet houden van een spreekbeurt
Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat
Nadere informatieHoofdstuk 26: Modelleren in Excel
Hoofdstuk 26: Modelleren in Excel 26.0 Inleiding In dit hoofdstuk leer je een aantal technieken die je kunnen helpen bij het voorbereiden van bedrijfsmodellen in Excel (zie hoofdstuk 25 voor wat bedoeld
Nadere informatieHoofdstuk 14: Datum & Tijdfuncties
Hoofdstuk 14: Datum & Tijdfuncties 14.0 Inleiding Twee van de meest voorkomende en belangrijke velden in databases, logboeken, projectmanagement bestanden etc. zijn datums en tijden. Excel kan deze datums/tijden
Nadere informatieInhoudsopgave Voorwoord 9 Nieuwsbrief 10 Introductie Visual Steps 10 Wat heeft u nodig? 11 Hoe werkt u met dit boek? 12 Uw voorkennis 13 Website
Inhoudsopgave Voorwoord... 9 Nieuwsbrief... 10 Introductie Visual Steps... 10 Wat heeft u nodig?... 11 Hoe werkt u met dit boek?... 12 Uw voorkennis... 13 Website... 13 Voor docenten... 13 De schermafbeeldingen...
Nadere informatieHoofdstuk 3 Een kant-en-klare (itn) route activeren in uw TomTom en fouten voorkomen
Mocht u een ander type TomTom hebben dan mijn XL Live IQ, dan kan de beschrijving iets afwijken. Hoofdstuk 3 Een kant-en-klare (itn) route activeren in uw TomTom en fouten voorkomen De GPS route (van www.bikersplace.nl?)
Nadere informatieKnabbel en Babbeltijd.
Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte
Nadere informatieMijnCoach Snelle Start
MijnCoach Snelle Start MijnCoach: Handleiding voor gebruikers Pagina 1 Inhoud MijnCoach.afvallenmetpurechocolade.nl Inleiding... 3 Inloggen in MijnCoach... 4 Profiel instellen... 4 Het dashboard... 4 Calorieëngrafiek...
Nadere informatieLESMODULE OVER WINDENERGIE
YOUNG ENERGY PROJECT - STUDENTEN LESMODULE OVER WINDENERGIE Inhoudsopgave Instructiebladen Les 1 Module windenergie, Instructieblad 1.1 4 Les 1 Ontdek, Instructieblad 1.2 5 Les 2 Onderzoek, Instructieblad
Nadere informatieLET OP, Bijeenkomst is op 10 januari (i.p.v. 3 januari)
LET OP, Bijeenkomst is op 10 januari (i.p.v. 3 januari) Review 6 december, Enkele highlights: Koos was jarig dus speculaas. Piet is gereed gestoomd als vaste ATC bij FSH. Contributie t/m zomer 2015 is
Nadere informatie13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl
13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met
Nadere informatieChecklist Rekenen Groep 3. 1. Tellen tot 20. 2. Getallen splitsen. Hoe kun je zelf het tellen controleren?
Checklist Rekenen Groep 3 1. Tellen tot 20 Als kleuters, in groep 1 en groep 2, zijn de kinderen bezig met de zogenaamde voorbereidende rekenvaardigheid. Onderdelen hiervan zijn ordenen en seriatie. Dit
Nadere informatieSudoku s. Annelies Veen Noud Aldenhoven
Sudoku s Annelies Veen Noud Aldenhoven Vierkant voor Wiskunde Zomerkamp A 2010 Voorwoord Het plaatje op de voorkant is een erg bijzondere puzzel, een soort sudoku. Sudoku s zijn puzzeltjes met hun eigen
Nadere informatie2. Zegengroet Genade voor u en vrede van God onze Vader in de Heer Jezus Christus. Amen
Liturgie Emmen, 13 september 2015 (buitendienst) Thema: samen onderweg (startzondag) 1. Votum 2. Zegengroet Genade voor u en vrede van God onze Vader in de Heer Jezus Christus. Amen 3. Zingen: Sela: breng
Nadere informatieGPS repeater. Inleiding
NASA GPS repeater Inleiding De Clipper GPS repeater wordt geleverd met 10 meter kabel, een 9 pins RS 232 connector en een 12 Volt voedingkabel. Het apparaat neemt gegevens over zoals verzonden door een
Nadere informatieRT BIJ VFR (aangepast voor DFN-vliegers)
RT BIJ VFR (aangepast voor DFN-vliegers) Dit is met de beste intenties geschreven en sluit redelijk goed aan bij de werkelijkheid, maar het is uitsluitend bedoeld om het plezier van het virtuele vliegen
Nadere informatieIn vijf minuten aangifte omzetbelatisting. http://www.mijnjohan.nl
In vijf minuten aangifte omzetbelatisting. http://www.mijnjohan.nl Voor de belastingdienst moet u elk kwartaal BTW-aangifte doen. U krijgt hierover elk kwartaal een brief van de belastingdienst met de
Nadere informatieDe bij die niet kon vliegen
De bij die niet kon vliegen De kleine bij zat in het gras en keek treurig om zich heen. Daar vlogen alle andere bijen af en aan. Hun kleine pootjes vol met stuifmeel, de mond vol met de nectar van de mooie
Nadere informatieVan vleugels tot vliegtuig
NAAM: Van vleugels tot vliegtuig Vrij als een vogel Mensen willen al eeuwenlang vliegen. Het was de droom van iedereen om vrij als een vogel door de lucht te zweven. Er zijn heel oude verhalen over mensen
Nadere informatieUndo (ongedaan maken) in Picasa
Undo (ongedaan maken) in Picasa De veranderingen in Picasa 3.6 en 3.8 spelen voor dit onderwerp geen rol - hoogstens zijn er kleine verschillen in de schermafbeeldingen. Zie Intro Picasa 3.6NL en Intro
Nadere informatieKinderzwerfboek laat alle kinderen lezen
Kinderzwerfboek laat alle kinderen lezen Lezen is heel erg belangrijk voor je ontwikkeling. Kinderen die lezen, gaan gemiddeld drie jaar langer naar school. Hierdoor hebben ze later meer kans op een goede
Nadere informatieHet hele scherm besturen
De Sense HAT programmeren Het hele scherm besturen Met de Sense HAT kun je allerlei omstandigheden in het ISS waarnemen en opslaan. Ook kun je ze laten zien als tekst of plaatje op het ledscherm. In deze
Nadere informatieUitleg: In de bovenstaande oefening zie je in het eerste blokje een LEES en een SCHRIJF opdracht. Dit is nog lesstof uit het tweede trimester.
In onderstaande oefeningen zijn kleuren gebruikt. Deze dienen aleen om de structuren makkelijker terug te kunnen herkennen. Ze worden niet standaard zo gebruikt. De dunne rood/roze balken zijn ook geen
Nadere informatie