ZONH Wijkscan Jeugd Haarlem

Transcriptie

1 ZONH Wijkscan Jeugd Haarlem Auteur: Simone Bremer-Dijkhuis Ineke Zekveld Datum: Januari 2015 ZorgOptimalisatie Noord-Holland W.M. Dudokweg DC Heerhugowaard (072)

2 Auteurs: ZONH: Simone Bremer -Dijkhuis Bijgesteld Januari 2015 ZONH Gebruiksrechten exclusief voorbehouden aan ZONH. Heerhugowaard Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

3 INHOUDSOPGAVE 1. BEVOLKINGSONTWIKKELING JEUGD INWONERS IN DE LEEFTIJDSCATEGORIE 0-14 JAAR INWONERS IN DE LEEFTIJDSCATEGORIE JAAR TIENER- EN JONGE MOEDERS DE GROENE DRUK SOCIAAL ECONOMISCHE STATUS (SES) HERKOMST EN CULTURELE ACHTERGROND ONDERWIJS ARBEIDSPARTICIPATIE E-MOVO ONDERZOEK (GGD KENNEMERLAND, DECEMBER 2010) TRANSITIE JEUGD PROVINCIE: JEUGDHULPVERLENING PROVINCIE: JEUGDBESCHERMING EN JEUGDRECLASSERING RIJK/ PROVINCIE: GESLOTEN JEUGDZORG (JEUGDZORG PLUS ) ZORGVERZEKERINGSWET: JEUGD GGZ AWBZ: JEUGD GGZ AWBZ: JEUGD MET EEN AANDOENING, BEPERKING OF HANDICAP (EXCL GGZ) SAMENVATTING IN TABEL BIJLAGE SCHEMA STELSELWIJZIGING JEUGDZORG Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

4 1. BEVOLKINGSONTWIKKELING JEUGD Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de recente ontwikkelingen in aantal en samenstelling van de jongeren in ons land en beschrijft voor zover mogelijk de situatie zoals deze bestond op 1 januari De leeftijdsgroep 0 24 jaar vormt circa 30 procent van de bevolking. In de komende jaren, en waarschijnlijk in de komende halve eeuw, zal geen sprake meer zijn van grote veranderingen in het aandeel dat de jeugd uitmaakt in de bevolking. Het rapport bevat informatie op gemeenteniveau. De informatie wordt op een zo gedetailleerd mogelijk niveau (bij voorkeur op postcodeniveau) weergegeven als daar gegevens over beschikbaar zijn. In dit rapport wordt ingezoomd op de gemeente Haarlem. Ter vergelijking wordt ook informatie over Nederland weergegeven. Gemeente Haarlem telt jeugdigen in de leeftijdscategorie van 0-14 en in de leeftijdscategorie Dit is respectievelijk 16,9 % en 10,8% van de totale bevolking van de gemeente Haarlem. De gemeente is opgedeeld in 18 postcodegebieden. 1.1 Inwoners in de leeftijdscategorie 0-14 jaar Hieronder wordt het aantal jeugdigen (0-14 jaar) per postcodegebied aangegeven. In de wijk Kleverpark / Bomenbuurt is het percentage jeugdigen onder de 14 jaar het grootst (22%). De oude stad heeft het laagste percentage 0 tot 14 jarigen (10,1%). Percentage jeugdigen (0-14 jaar) per postcodegebied in gemeente Haarlem 2013 bron: CBS - Centraal Bureau voor de Statistiek Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

5 De onderstaande tabel toont per postcodegebied de aantallen en percentages jeugdigen in de leeftijdscategorie 0 tot 14 jaar. Jeugdigen (0-14) aantal & percentage per postcodegebied gemeente Haarlem, 2013 Aantal Percentage 2011 Oude stad Haarlemmerhoutkw Zijlweg-O/Leidsebrt Leidsevaartbrt/Houtvaartkw Duinwijk Haarlem centrum Westoever N-Buitenspaarne Indische buurt Kleverpark/Bomenbrt Planetenwijk/Overdelft Oud Schoten/Spaarndam Vondelkwartier Waarderpolder Oude Amsterdamse- /Potgieter/Zeggelenbrt 2033 Slachthuisbrt/Parkwijk/Zuiderpolder Europawijk Boerhaavewijk Molenwijk Meerwijk Spaarndam-West Totaal Nederland bron: ABF Research Primos prognose 2013 Onderstaande grafiek laat de ontwikkeling zien van het aantal 0-14 jarigen als indexcijfer; de procentuele groei/krimp ten opzichte van Bij toename stijgt de index tot boven 100, een index van 110 betekent 10% toename ten opzichte van Bij krimp daalt de index onder 100, een index van 85 betekent een afname van 15% ten opzichte van Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

6 In de grafiek is tevens zichtbaar hoe het percentage jeugdigen zich ontwikkelt ten opzichte van Nederland. De toename of krimp van het aantal jeugdigen draagt vaak in belangrijke mate bij aan de stijging of daling van de zorgvraag in een gebied. In Nederland wordt verwacht dat het percentage jeugdigen (0-14 jaar) met 1% krimpt tot In de gemeente Haarlem wordt daarentegen een groei verwacht van 7,8% en is daarmee fors hoger dan de verwachte situatie in Nederland. Bevolkingsprognose 0-14 jarigen in de gemeente Haarlem en Nederland van , indexcijfers (2013=100) bron: ABF Research - Primos prognose 2013 Onderstaande tabel toont de indexcijfers voor de gemeente Haarlem uitgesplitst naar postcodegebied. Verklaring van kleuren in kaart; naarmate de cel roder wordt neemt de krimp van jeugdigen in dat postcodegebied naar verwachting toe naar Er zijn grote verschillen per postcodegebied. In de Boerhaavewijk bijvoorbeeld wordt een forse toename van het aantal 0 tot 14 jarigen verwacht van ruim 92%. In de Planetenwijk/Overdelft daarentegen wordt een krimp verwacht van 27,8%. Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

7 Bevolkingsprognose 0-14 jaar [index], 2013, 2020, 2025, 2030, 2035, Postcodes uit Gemeente Haarlem, Indexcijfers t.o.v Oude stad Haarlemmerhoutkw Zijlweg-O/Leidsebrt Leidsevaartbrt/Houtvaartkw Duinwijk Haarlem centrum Westoever N-Buitenspaarne Indische buurt Kleverpark/Bomenbrt Planetenwijk/Overdelft Oud Schoten/Spaarndam Vondelkwartier Waarderpolder Oude Amsterdamse- /Potgieter/Zeggelenbrt Slachthuisbrt/Parkwijk/Zuiderpolder Europawijk Boerhaavewijk Molenwijk Meerwijk Spaarndam-West Totaal Bron: ABF Research - Primos prognose Inwoners in de leeftijdscategorie jaar Gemeente Haarlem telt jeugdigen in de leeftijdscategorie van dit is 10,9% van de totale bevolking van de gemeente Haarlem. Dit ligt iets onder het Nederlands gemiddelde van 12,2%. Het hoogste percentage jeugd in de leeftijdscategorie van woont in Westoever N- Buitenspaarne (14,9%), gevolgd door Boerhaavewijk (13.4%) en de Duinwijk (12,1%). In de wijk Spaarndam-West wonen het minst jeugdigen, namelijk 7,9%. Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

8 Percentage jeugdigen (15-24 jaar) per postcodegebied in gemeente Haarlem 2013 bron: CBS - Centraal Bureau voor de Statistiek Aantal & percentage jeugdigen (15-24) per postcodegebied in de gemeente Haarlem, 2013 Aantal Percentage 2011 Oude stad Haarlemmerhoutkw Zijlweg-O/Leidsebrt Leidsevaartbrt/Houtvaartkw Duinwijk Haarlem centrum Westoever N-Buitenspaarne Indische buurt Kleverpark/Bomenbrt Planetenwijk/Overdelft Oud Schoten/Spaarndam Vondelkwartier Waarderpolder Oude Amsterdamse-/Potgieter/Zeggelenbrt Slachthuisbrt/Parkwijk/Zuiderpolder Europawijk Boerhaavewijk Molenwijk Meerwijk Spaarndam-West Totaal Nederland bron: ABF Research Primos prognose 2013 Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

9 Onderstaande grafiek laat de ontwikkeling zien van het aantal jarigen als indexcijfer; de procentuele groei/krimp ten opzichte van Bij toename stijgt de index tot boven 100, een index van 110 betekent 10% toename ten opzichte van Bij krimp daalt de index onder 100, een index van 85 betekent een afname van 15% ten opzichte van In de grafiek is tevens zichtbaar hoe het percentage jeugdigen zich ontwikkelt ten opzichte van Nederland. De toename of krimp van het aantal jeugdigen draagt vaak in belangrijke mate bij aan de stijging of daling van de zorgvraag in een gebied. In Nederland wordt verwacht dat het percentage jeugdigen (15-24 jaar) met 4,6% krimpt tot In de gemeente Haarlem wordt daarentegen een groei verwacht van 13,6% en is daarmee fors hoger dan de verwachte situatie in Nederland. Bevolkingsprognose jarigen in de gemeente Haarlem en Nederland van , indexcijfers (2013=100) Bron: ABF-research Primons prognose 2013 Onderstaande tabel toont de indexcijfers voor de gemeente Haarlem uitgesplitst naar postcodegebied. Verklaring van kleuren in kaart; naarmate de cel roder wordt neemt de krimp van jeugdigen in dat postcodegebied toe naar In de meeste wijken wordt naar 2040 een groei verwacht van het percentage jarigen. Uitzondering hierop zijn de wijken Spaarndam-West, Molenwijk, Europawijk, Vondelkwartier en Planetenwijk/Overdelft, hier wordt een krimp verwacht. Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

10 Bevolkingsprognose jaar [index], 2013, 2020, 2025, 2030, 2035, Postcodes uit Gemeente Haarlem, Indexcijfers t.o.v Oude stad Haarlemmerhoutkw Zijlweg-O/Leidsebrt Leidsevaartbrt/Houtvaartkw Duinwijk Haarlem centrum Westoever N-Buitenspaarne Indische buurt Kleverpark/Bomenbrt Planetenwijk/Overdelft Oud Schoten/Spaarndam Vondelkwartier Waarderpolder Oude Amsterdamse- /Potgieter/Zeggelenbrt Slachthuisbrt/Parkwijk/Zuiderpolder Europawijk Boerhaavewijk Molenwijk Meerwijk Spaarndam-West Totaal bron: ABF Research Primos prognose Tiener- en jonge moeders Tienermoeders (vrouwen die voor hun 20ste verjaardag hun eerste kind krijgen) en jonge moeders (vrouwen die tussen hun 20ste en 23ste hun eerste kind krijgen) doen vaker een beroep op de eerstelijnszorg dan oudere moeders. Jong ouderschap kan een risicofactor zijn voor de ontwikkeling van kinderen en ouders. Jonge moeders en vaders moeten in korte tijd volwassen worden en hun kind grootbrengen. Zij lopen de kans hun opleiding niet af te maken, in een isolement te raken en depressief te worden. Kinderen lopen het risico op te groeien in ongunstige omstandigheden. Ze hebben vaker dan gemiddeld te maken met negatieve hechting, armoede, perinatale sterfte, een lager opleidingsniveau, ongezonde leefgewoonten, kindermishandeling en het opgroeien met een ouder met stress (bron: Nederlands Jeugdinstituut). In de gemeente Haarlem zijn in vergelijking met de Provincie Noord-Holland en Nederland relatief weinig tienermoeders en jonge moeders. Bevolkingsmutatie geboorten leeftijd moeder [%], Gemeente: Haarlem Gemeente Haarlem Provincie Noord-Holland Nederland jaar [%] jaar [%] Bron ROS-Wijkscan CBS Bevolkingsstatistiek Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

11 1.4 De Groene druk De Groene druk betreft het aantal jongeren van 0 tot en met 19 jaar ten opzichte van het aantal mensen in de leeftijd van 20 tot en met 64 jaar. Het is een indicatie voor de verhouding tussen de actuele en de toekomstige beroepsbevolking. Gemiddeld is in Nederland de groene druk 38%. In de gemeente Haarlem ligt de groene druk iets lager, 35,3%. Groene druk (0-19 t.o.v ) percentage in postcodegebieden in de gemeente Haarlem bron: CBS - Centraal Bureau voor de Statistiek 1.5 Sociaal Economische Status (SES) Mensen met een lage SES zijn minder gezond, ook de jeugd uit lage SES-groepen heeft een minder gezonde leefstijl. Kinderen van 0 t/m 11 jaar met laagopgeleide ouders (ten hoogste mbo-kort) hebben op bepaalde punten een ongezonder voedingspatroon dan andere kinderen. Sociaaleconomische problemen in het gezin of een laag opleidingsniveau van de ouders brengen een verhoogd risico op psychische problemen met zich mee. Volwassenen met lage SES ervaren ongunstige omgevingsfactoren. Het hebben van een lage SES hangt ook samen met het wonen in een ongunstige fysieke en/of sociale omgeving. Een voorbeeld hiervan is het wonen in een achterstandswijk, waar de sociale veiligheid vaak minder goed is en ook de kwaliteit van de woningen minder gunstig is (zie Gezondheid in veertig krachtwijken). De statusscores bestaan uit vier gegevens: het gemiddelde inkomen in een wijk, het percentage mensen met een laag inkomen, het percentage laag opgeleiden en het percentage mensen dat niet werkt. Via een factoranalyse worden deze kenmerken samengevat in één samengesteld kenmerk: de sociale status. Een (hoge) positieve score duidt op (een hoge) sociale status/voorsprong ((licht)gele kleur). Een (erg) lage (negatieve) score geeft aan dat er (veel) sociale achterstand is (rood/oranje kleur in kaart). De score voor het de gemeente Haarlem laat een wisselend beeld zien. Het westelijke gebied heeft een positievere status dan Haarlem Oost. Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

12 Sociaal-economische status (SES), 2010 Gemeente Haarlem Bron: Sociaal en Cultureel Planbureau 1.6 Herkomst en culturele achtergrond Inwoners met een niet-westerse achtergrond (1e en 2e generatie) doen vaak eerder en een groter beroep op eerstelijnszorg (hogere zorgvraag). Bij allochtonen is veelal sprake van een opeenstapeling van factoren die samengaan met een slechtere gezondheid. Zo hebben niet-westerse allochtonen bijvoorbeeld in vergelijking met autochtonen gemiddeld een lager opleidingsniveau en een lager inkomen. Ook hebben niet-westerse allochtonen over het algemeen een minder gunstige arbeidsmarktpositie dan autochtonen en een groot aandeel allochtonen woont in achterstandswijken van de grote steden (CBS, 2008d). Ook genetische en culturele factoren (leefstijl verschilt per cultuur bv. beweging, voeding, suikergebruik etc.) (Hoeymans e.a., 2010). Westerse allochtonen wijken qua gezondheid en zorgvraag doorgaans niet of nauwelijks af van autochtonen (Nederlandse inwoners). In onderstaande kaart van gemeente Haarlem wordt zichtbaar in welke postcodegebieden meer/minder niet-westerse allochtonen voorkomen ten opzichte van Nederland. Verklaring van kleuren in kaart; geel = gelijk aan het landelijk gemiddelde % niet-westerse allochtonen, rood/oranje = (veel) hoger dan landelijk gemiddelde (hogere zorgvraag) en licht/donkergroen = (veel) lager dan landelijk gemiddelde (lagere zorgvraag). Het percentage allochtonen in de Europawijk, Meerwijk en Boerhaavewijk is ten opzichte van de andere wijken hoog, respectivelijk 42,5%, 48,5% en 54,1%. In de gemeente Haarlem wonen gemiddeld 26,2% allochtonen, is in vergelijking met gemiddelde van Nederland (21,1%) iets meer. Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

13 Percentage allochtonen totaal, 2013 gemeente Haarlem Bron: ROS-wijkscan/ CBS Kerncijfers Wijken en Buurten 1.7 Onderwijs Bij het speciaal onderwijs zijn veel leerlingen, die behalve een onderwijsvraag ook een zorgvraag hebben. Het percentage kinderen die speciaal onderwijs ontvangen is vergelijkbaar met het percentage van de provincie Noord-Holland en ligt iets onder het Nederlandse percentage. Absoluut, Gemeente: Haarlem Speciaal onderwijs [aantal] leerlinggebonden financiering [aantal] [percentage] [percentage] Wijk 01 Oude stad 25 0% 15 0% Wijk 02 Spoorbaan Leiden 65 1% 35 0% Wijk 03 Haarlem-Oost 170 2% 50 0% Wijk 04 Haarlemmerhoutkwartier 30 0% 15 0% Wijk 05 Westoever Noord 120 1% 40 0% Buitenspaarne Wijk 06 Ter Kleef en Te Zaanen 120 1% 65 1% Wijk 07 Oud Schoten en 140 2% 55 1% Spaarndam Wijk 08 Duinwijk 15 1% 10 0% Wijk 09 Schalkwijk 325 2% 95 1% Totaal % 380 1% Gemeente Haarlem % 385 1% Provincie Noord-Holland % % Nederland % % Bron: ROS-Wijkscan CBS - Centraal Bureau voor de Statistiek Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

14 1.8 Arbeidsparticipatie De overheid helpt mensen die op jonge leeftijd een ziekte of handicap hebben gekregen. Daar zorgt de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wet Wajong) voor. Het percentage mensen in die een Wajong uitkering heeft in de gemeente Haarlem, ligt gelijk aan de provincie Noord-Holland en iets onder het gemiddelde van Nederland. Arbeidsparticipatie, Wajong, Wijken 2011 uit Gemeente Haarlem Wajong [aantal] Wajong [percentage] Wijk 01 Oude stad 160 2% Wijk 02 Spoorbaan Leiden 110 1% Wijk 03 Haarlem-Oost 280 3% Wijk 04 Haarlemmerhoutkwartier 90 1% Wijk 05 Westoever Noord Buitenspaarne 120 1% Wijk 06 Ter Kleef en Te Zaanen 120 1% Wijk 07 Oud Schoten en Spaarndam 160 2% Wijk 08 Duinwijk 20 1% Wijk 09 Schalkwijk 525 3% Totaal ,1% Gemeente Haarlem % Provincie Noord-Holland % Nederland % ROS-Wijkscan CBS - Centraal Bureau voor de Statistiek 1.9 E-movo onderzoek (GGD Kennemerland, december 2010) In het najaar van 2009 hebben ruim scholieren woonachtig in de regio Kennemerland meegedaan aan een vragenlijstonderzoek van de GGD, ook wel E-movo onderzoek genoemd. Leerlingen van de 2e en 4e klas van het voortgezet onderwijs hebben via internet vragen over hun gezondheid, thuissituatie, leefstijl en vrije tijd beantwoord. In totaal hebben scholieren die in Haarlem wonen een bruikbare vragenlijst ingevuld: Geschat wordt dat de totale groep deelnemers uit Haarlem 55% is van alle tweede- en vierdeklassers die in deze gemeente wonen. De scholieren zijn afkomstig van verschillende scholen binnen en buiten de gemeente Haarlem. Uit achtergrondgegevens van de scholieren valt op dat in Centrum/Zuid-West relatief veel havo/vwoleerlingen hebben meegedaan, in Oost relatief veel leerlingen die bij één ouder wonen en in Schalkwijk relatief veel niet-westerse leerlingen.. Lichamelijke gezondheid De door scholieren meest genoemde ziekten en/of aandoeningen in het jaar voorafgaand aan het onderzoek zijn: migraine of regelmatige ernstige hoofdpijn (16%), astma of bronchitis (11%), eczeem (11%) en chronische vermoeidheid (10%). Het gaat hier om ziekten en/of aandoeningen die al dan niet zijn vastgesteld door een arts. Psychische gezondheid Van de scholieren in Haarlem voelt 19% zich psychisch ongezond (regio 18%). Het gaat om meer meisjes (26%) dan jongens (13%). Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

15 Psychosociale problematiek Van de scholieren heeft 5% psychosociale problematiek. Psychosociale problematiek komt meer voor bij vmboscholieren (7%) dan bij havo/vwo-scholieren (3%). Kwaliteit van leven Kwaliteit van leven is het functioneren van personen op fysiek, psychisch en sociaal gebied en de subjectieve evaluatie daarvan (Bron: Nationaal Kompas Volksgezondheid) Van de scholieren uit Haarlem ervaart 25% een hoge kwaliteit van leven, 44% een gemiddelde kwaliteit en 30% een lage kwaliteit. De regionale percentages komen ongeveer overeen, deze bedragen respectievelijk 27%, 45% en 29%. Een hoge kwaliteit van leven komt meer voor bij jongens (34%) dan bij meisjes (17%), meer bij tweede- (30%) dan bij vierdeklassers (20%) en meer bij vmboleerlingen (31%) dan bij havo/vwo-leerlingen (22%). Risicogroepen in de regio Onderzocht is welke (achtergrond)kenmerken in de regio samenhangen met een negatieve gezondheidsbeleving. Uit de analyse van de GGD Kennemerland blijkt dat een matig tot slecht ervaren gezondheid significant vaker voorkomt bij leerlingen die (in volgorde van belangrijkheid): zich psychisch ongezond voelen, onvoldoende bewegen, wekelijks roken, meisje zijn en binge-drinken. Zich psychisch ongezond voelen komt significant vaker voor bij leerlingen die (in volgorde van belangrijkheid): psychosociale problematiek hebben, een matig tot slechte gezondheid ervaren, gepest worden, meisje zijn, zich wel eens onveilig voelen, bij twee ouders wonen van wie één stiefouder is of bij één ouder wonen, onvoldoende bewegen, niet-westers allochtoon zijn of gespijbeld hebben. Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

16 2. TRANSITIE JEUGD Op grond van de Jeugdwet, welke in werking treedt op 1 januari 2015, worden gemeenten verantwoordelijk voor alle jeugdhulp: ondersteuning, hulp en zorg aan jeugdigen en ouders bij opgroei- en opvoedproblemen, psychische problemen en stoornissen. Ook worden gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van kinderbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering., en de advisering en verwerking van meldingen inzake huiselijk geweld en kindermishandeling. De stelselwijziging is geen doel, maar een middel om een concrete omslag in de zorg voor jeugd te realiseren. De volgende doelen worden beoogd: Meer preventie, meer eigen verantwoordelijkheid, meer benutten van eigen kracht en het sociale netwerk van kinderen en hun ouders Kinderen en jongeren naar vermogen mee laten doen, laten participeren. Daarom willen we normaliseren, ontzorgen en niet onnodig medicaliseren Sneller jeugdhulp op maat, dicht bij huis, om zo het beroep op gespecialiseerde zorg te verminderen Betere samenwerking rond gezinnen: 1-gezin, 1-plan, 1- regisseur, o.a. door ontschotting van budgetten Meer ruimte voor professionals, door de regeldruk serieus terug te dringen De volgende onderdelen worden per 1 januari 2015 overgeheveld naar de gemeenten: Verantwoordelijk tot 1 januari 2015 Jeugdhulpverlening, jeugdbescherming en jeugdreclassering Provincie Gesloten jeugdzorg Rijk/ provincie Jeugd GGZ Zorgverzekeringswet Jeugd GGZ (> 1 jaar in GGZ instelling) AWBZ Jeugd met een aandoening, beperking of handicap AWBZ In dit document worden de verschillende onderdelen, die worden overgeheveld naar de gemeente, kort beschreven. 2.1 Provincie: Jeugdhulpverlening De jeugdhulpverlening wordt geboden aan kinderen tot 18 jaar en de gezinnen met kinderen die problemen hebben. De jeugdhulpverlening wordt onderverdeeld in: Ambulant: hulp aan het gezin thuis Crisis: spoedeisende hulp in gezin/ instelling/ pleeggezin Dagbehandeling: hulp aan het kind overdag Pleegzorg: hulp in een pleeggezin Residentieel: hulp aan kind gekoppeld aan een verblijf in een instelling Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

17 Juli 2014 % absoluut Ambulant 21% 56 Crisis 0% 0 Dagbehandeling 6% 16 Pleegzorg 63% 170 Residentiële zorg 10% 27 Tabel 1: aandeel trajecten in jeugdhulpverlening in zorg In juli 2014 waren er in Haarlem 269 trajecten van jeugdhulpverlening in zorg, vergeleken met 265 trajecten in juli 2013 en 253 trajecten in juli De meeste trajecten lopen in Schalkwijk en Haarlem Oost. De trajecten in Haarlem in de jeugdhulpverlening bestonden grotendeels uit ambulante trajecten (21%) en pleegzorg (63%). 2.2 Provincie: jeugdbescherming en jeugdreclassering. Een jongere die met de politie in aanraking is geweest en een proces-verbaal heeft gekregen, kan jeugdreclassering krijgen. Hij of zij krijgt dan een op maat gesneden begeleidingsplan dat moet voorkomen dat de jongere opnieuw de fout ingaat. Jeugdreclassering is er voor jongeren tussen 12 en 18 jaar. Deze vorm van jeugdzorg is een belangrijke schakel tussen zorg en straf. Jeugdbescherming is een gedwongen maatregel die de rechter kan opleggen als vrijwillige hulp niet werkt. Een kind of jongere wordt dan 'onder toezicht gesteld'. Gezinsvoogden begeleiden een gezin bij de opvoeding, tot de ouders dit weer zelfstandig kunnen overnemen. Soms woont een kind daarbij tijdelijk niet meer thuis. Bureaus Jeugdzorg voeren zowel de jeugdbescherming uit als vrijwillige vormen van jeugdzorg. Dat maakt een overgang van de ene naar de andere vorm, of zelfs een combinatie, eenvoudiger. In onderstaande grafiek wordt jeugdbescherming onderverdeeld in onder toezicht stelling en voogdij. Figuur 1: aantal trajecten jeugdhulpverlening per maand in Haarlem Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

18 Figuur 2: aantal trajecten jeugdhulpverlening per wijk in de maand juli 2014, 2013 en 2012 in Haarlem In juli 2014 liepen er in Haarlem in de jeugdbescherming 182 OTS-trajecten, 18 voogdij trajecten en 60 jeugdreclasseringstrajecten. Juli 2014 Juli 2013 Juli 2012 Jeugdbescherming, OTS Jeugdbescherming, Voogdij Jeugdreclassering Tabel 2: aantal trajecten in Haarlem in de jeugdbescherming en in de jeugdreclassering Figuur 3: aantal trajecten jeugdbescherming en jeugdreclassering per maand in Haarlem Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

19 2.3 Rijk/ provincie: gesloten jeugdzorg (jeugdzorg plus ) Jongeren met ernstige gedragsproblemen kunnen in instellingen voor jeugdzorgplus worden geplaatst (gesloten jeugdzorg). Daar krijgen zij hulp in een gesloten omgeving. Zij hebben bescherming nodig tegen zichzelf of tegen anderen. Het gaat bijvoorbeeld om agressieve jongeren of om meisjes die problemen hebben met loverboys. Het is in het belang van de jongeren zelf dat zij een behandeling krijgen in geslotenheid. Dit voorkomt dat zij zich onttrekken aan de zorg die ze nodig hebben. Of door anderen worden ontrokken aan de zorg. Jeugdzorgplus is dus niet bedoeld als straf. In 2012 waren er in Haarlem 15 indicaties voor gesloten jeugdzorg (CBS). Dit betreft alleen het aantal kinderen dat in de loop van het jaar 2012 geplaatst is in een JeugdzorgPlus-instelling (instroom). Kinderen die al in 2011 deze zorgvorm ontvingen en dit ook in (een deel van) 2012 ontvingen zijn hierbij meegeteld. 2.4 Zorgverzekeringswet: Jeugd GGZ De jeugd GGZ biedt zorg voor kinderen en jeugdigen tot 18 jaar met psychische problemen en stoornissen, inclusief dyslexie). De jeugd-ggz valt momenteel grotendeels onder de Zorgverzekeringswet. In Haarlem maakten in personen gebruik van de jeugd GGZ onder de zorgverzekeringswet (CBS). In onderstaande tabel wordt getoond welk deel van de personen in zorgverzekeringswet GGZ-zorg in de eerstelijn en welk deel zorg in de tweede lijn gebruikte. Totaal 1960 Eerste lijn 470 Tweede lijn zonder verblijf 1550 Tweede lijn met verblijf 30 Tabel 3: Jeugd GGZ in de zorgverzekeringswet, Haarlem AWBZ: jeugd GGZ Als voor een behandeling noodzakelijk verblijf in een GGZ-instelling langer dan een jaar duurt, dan valt deze zorg onder de AWBZ. Ook voor extramurale begeleiding, kortdurend verblijf en beschermd wonen valt de zorg onder de AWBZ. Bureaus Jeugdzorg geven indicaties af voor AWBZrog. Zij indiceren kinderen met een psychiatrische aandoening. Omdat het CIZ niet over de gegevens van de Bureaus Jeugdzorg beschikt, kan hierover niet worden gerapporteerd. 2.6 AWBZ: jeugd met een aandoening, beperking of handicap (excl GGZ) NB Toelichting getallen huidige paragraaf: - Alle aantallen over de AWBZ zorg zijn afgerond op vijftallen. In de tabellen worden per cel aantallen vanaf de waarde vijf getoond. Bij de waardes nul tot en met vier staan er kruisjes. Hierdoor kan het zijn dat de som van het aantal cliënten in een tabel niet overeenkomt met de randtotalen van die tabel. - In getallen is de psychiatrische zorg achterwege gelaten. - Getallen gaan over geïndiceerde zorg. Geïndiceerde zorg wordt niet altijd geconsumeerd doordat een cliënt de indicatie niet altijd verzilvert bij een zorgverlener Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

20 Jeugdigen met een somatische aandoening/ beperking, een lichamelijke handicap, een verstandelijke handicap of zintuiglijke handicap kunnen aanspraak maken op AWBZ-zorg. Een deel van deze zorg gaat per 1 januari 2015 naar de Jeugdwet. In onderstaande tabel wordt weergegeven welke soort zorg onder welke wet gaat vallen. De begeleiding, kortdurend verblijf en persoonlijke verzorging gaat naar de Jeugdwet, evenals de behandeling bij een verstandelijk handicap. AWBZ functie Somatische aandoening/ beperking Lichamelijke handicap Zintuiglijke handicap Verstandelij ke handicap Begeleiding JW JW JW JW Kortdurend verblijf JW JW JW JW Persoonlijke verzorging JW JW JW JW Verpleging Zvw Zvw Nvt Nvt Behandeling Zvw/Wlz Zvw/Wlz Zvw JW Tabel 4: Verdeling van extramurale AWBZ zorg voor kinderen naar de nieuwe zorgwetten Op 1 januari 2014 hadden 340 kinderen in gemeente Haarlem een geldige indicatie voor AWBZ-zorg (door het CIZ geïndiceerd) voor een somatisch, lichamelijk, verstandelijke of zintuiglijke aandoening/ beperking/ handicap. In onderstaand tabel wordt getoond welk deel van deze zorg naar de Jeugdwet gaat en wel deel niet. Het grootste deel van deze kinderen, 225 op 1 januari 2014, gaat per 1 januari 2015 naar de Jeugdwet. 1 jan juli jan 2014 Extramuraal naar Jeugdwet Extramuraal niet naar Jeugdwet Intramuraal Totaal Tabel 5: Aantal kinderen met een geldige indicatie voor extramurale en intramurale AWBZ-zorg. Van de kinderen die overgaan vanuit de AWBZ naar de Jeugdwet hebben de meeste kinderen een verstandelijke handicap (200 op 1 januari 2014). In onderstaande tabel wordt het aantal kinderen weergegeven die naar de Jeugdwet gaan onderverdeeld naar dominante grondslag. 1 jan juli jan 2014 Somatische aandoening/ ziekte Lichamelijke handicap Verstandelijke handicap Zintuiglijke handicap X X X Tabel 6: Aantal kinderen met een geldige indicatie voor extramurale AWBZ-zorg die overgaat naar de Jeugdwet in Haarlem naar dominante grondslag. Van de kinderen die overgaan vanuit de AWBZ naar de Jeugdwet zijn de meeste kinderen tussen 0-11 jaar. In onderstaande tabel wordt het aantal kinderen weergegeven die naar de Jeugdwet gaan onderverdeeld naar de leeftijdscategorieën 0-11 jaar en jaar. Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

21 0-11 jaar jaar Totaal Somatische aandoening/ ziekte 10 X 10 Lichamelijke handicap 5 X 10 Verstandelijke handicap Zintuiglijke handicap X X X Totaal Tabel 7: Dominante grondslag naar leeftijdscategorie voor kinderen met een geldige indicatie voor extramurale AWBZ-zorg met één of meer functies die overgaan naar de Jeugdwet op 1 januari 2014 in de gemeente Haarlem 2.7 Samenvatting in tabel Zorg Jaartal Aantal cliënten Jeugdhulpverlening Ambulant Juli Crisis Juli Dagbehandeling Juli Pleegzorg Juli Residentiële zorg Juli Jeugdbescherming OTS Juli Jeugdbescherming voogdij Juli Jeugdreclassering Juli Gesloten jeugdzorg Jeugd GGZ Zorgverzekeringswet jeugd met een aandoening, beperking of handicap (excl GGZ) Extramuraal naar Jeugdwet 1 januari Bronnen Wijkscan Jeugd Haarlem Januari

22 BIJLAGE SCHEMA STELSELWIJZIGING JEUGDZORG Passend onderwijs vanaf 2014 Wijkscan Jeugd Haarlem Januari