4 februari 2009 nr. 20. piece man

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "4 februari 2009 nr. 20. piece man"

Transcriptie

1 weekblad voor weekblad de hogeschool voor de hogeschool van amsterdam van amsterdam / 15 oktober 2008 nr februari 2009 nr. 20 piece man

2 -advertenties- Bezoek onze website voor de nieuwste banen! Staat jouw baan er niet bij? Laat dan in ieder geval je cv achter. telefoonnummer , Singel 417 te Amsterdam. last minute studenten* nieuwe productie 10 t/m 28 feb 09 Het Muziektheater Amsterdam [020] , Giselle is een ballet van onsterfelijke schoonheid, waar een meeslepend verhaal gepaard is aan betoverende ballettechniek Het Financieele Dagblad *Met je studentenkaart kun je vanaf anderhalf uur voor de voorstelling voor 10,- een toegangskaartje krijgen. Dit geldt alleen als de voorstelling niet uitverkocht is. 2 havana

3 inhoud transparant klein leed, groot leed In drukke periodes krijgt het callcenter zo n 250 telefoontjes per dag. Wie bij 1144 werkt, moet vele problemen en probleempjes kunnen oplossen: van een omgevallen kopje koffie tot een gedeletete inbox. schoonheid ligt op straat De HvA en de UvA. Als je beide organisaties bekijkt, dan zie je naast allerlei overeenkomsten ook vele verschillen. Sommige van die verschillen hebben met de eigenheid van de organisaties te maken en daarom moeten we die handhaven. Andere verschillen zouden er beter niet kunnen zijn, bijvoorbeeld het significante verschil in de deelname van studenten aan verenigingen en besturen. De UvA kent van oudsher een bloeiend verenigingsleven. Voor de HvA geldt dat schraalhans keukenmeester is, althans als het om verenigingen gaat. De HvA telt een stuk of vijf verenigingen en daar zijn slechts weinig studenten lid van. Met de deelname van HvA-studenten aan medezeggenschapsraden, opleidingscommissies, adviesraden en besturen is het helemaal droevig gesteld. Zit het niet in het bloed van een HvAstudent om mee te denken of mee te beslissen over zaken die ons allen aangaan? In ieder geval slagen wij er niet in om HvA-studenten te stimuleren bestuurlijk actief te zijn. Kijken we naar onze Centrale Medezeggenschapsraad, dan zitten daar in ieder geval een aantal studenten in. Het is elke keer weer moeilijk om voldoende studenten te vinden, maar ook ditmaal is het weer gelukt. De studenten die Een mooie piece wordt nog mooier als je het verhaal erachter kent, vinden Wendy Gans en drie medestudenten. Ze zetten de site urbanartamsterdam.nl op. Zie ook het nieuws hierover op pagina 4. Wees een lastpak en zoek de confrontatie l promoverende docenten Twintig procent van het onderwijzend personeel moet over twee jaar gepromoveerd zijn. Havana sprak met vijf doctors in de dop. geen papieren tijger De studenten van de Centrale Medezeggenschapsraad zijn halverwege hun termijn. Hoe tevreden zijn ze over hun prestaties tot nog toe? vaste rubrieken 04 nieuws 08 prijsvraag 08 ingezonden 08 vraag van de week 09 column gijs 09 ondertussen in 18 recensies 19 zwart/wit 19 eten 20 wat waar wanneer er nu zitten, zijn halverwege hun CMR-bestaan. Het kan daarom geen kwaad om hun te vragen hoe het met ze gaat en wat ze zouden doen als zij baas van de HvA zouden zijn. Zelf had ik gedacht of gehoopt dat ze voor de vuist weg prikkelende antwoorden zouden geven. Iets in de trant van schone toiletten, betere (gratis) koffie, lagere prijzen in de kantine, foutloze roosters, uitstekende organisatie van tentamens en docenten verplichten om tentamens op tijd te beoordelen. In plaats daarvan lees ik in deze Havana antwoorden als de bedrijfsvoering transparant maken en verhoging van de kwaliteit van het onderwijs maar wel vanuit Den Haag. Wellicht bedoelen ze hetzelfde als wat ik zeg, maar het klinkt zo afstandelijk, zo fout bestuurlijk, zo politiek correct, zo weinig confronterend, zo nietserig. Natuurlijk, we zijn blij dat die studenten het spel willen meespelen maar goedbedoeld advies ga je nou niet profileren als een homeopathisch aftreksel van de algemeen directeur of van de voorzitter van het CvB. Je bent student: je mag best provocerend zijn, schud de braafheid af, wees een lastpak en zoek de confrontatie. De nuance is prachtig maar niet altijd effectief en bedenk dat verhullend taalgebruik ook betekent dat je vervreemd raakt van je eigen achterban dobbertjes Paul van de Water hoofdredacteur 23 weekgast 24 passie colofon Havana is het weekblad voor studenten en medewerkers van de Hogeschool van Amsterdam 4 februari 2009 jaargang 14, nummer 20 n Redactieadres: Weesperzijde 190 (kamer B.2.18), 1097 DZ Amsterdam, tel havana@hva.nl. n Hoofdredactie/management: Paul van de Water p.l.van.de.water@hva.nl n Eindredactie: Wim de Jong w.de.jong@hva.nl n Redactie: Jobien Groen j.groen@hva.nl, Selina van Loon (redactie-assistent) havana@hva.nl, Thijs den Otter m.d.den.otter@hva.nl, Marjolein Sintenie, Annemarie Vissers a.m.w.t.vissers@hva.nl, n Medewerkers: Linde Arts, Martien Bos (correctie), Kim Bos, Gijs Hardeman, Anne Kleisen, Hans van Vinkeveen n Redactieraad: Maroesja Perizonius, Wijnand Scholtens, Evelien Spaan, Jerke van der Woerdt n Fotografen: Amber Beckers, Bram Belloni, Fred van Diem, Marc Deurloo, Paco Weekenstroo, Tjebbe Venema n Coverbeeld: Alias n Illustratoren: Martien Bos, Bas Kocken, Pascal Tieman n Vormgeving: Pascal Tieman n Ontwerp Lay-out: Death Valley / Amsterdam n Advertenties: Bureau Van Vliet, Postbus 20, 2040AA, Zandvoort, telefoon fax: of zandvoort@bureauvanvliet.com n Abonnementen: 18,15 per jaar, opgave via de redactie-assistent of per . n Drukkerij: Dijkman Offset Diemen. n Havana: Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen. ISSN n Havana heeft een samenwerkingsverband met Folia. Redactie: Nadine Böke, Mirna van Dijk, Jim Jansen, Anne Koeleman, Harmen van der Meulen, Dirk Wolthekker n De volgende Havana verschijnt woensdag 11 februari havana 3

4 nieuws jobien groen / thijs den otter / annemarie vissers / paul van de water havana@hva.nl n HVA-STUDENT BEDREIGD OM STUDIEPROJECT n Twee onbekende personen hebben afgelopen weekend op de Hyves-pagina van een HvA-student bedreigingen achtergelaten. De student had in het kader van zijn opleiding Media en Informatie Management samen met drie medestudenten de website opgericht. De website is bedoeld om straatkunst zoals graffiti te documenteren en te etaleren. De bedreigers zouden hebben gezegd dat de MIM-student de graffitiscene verpest met de website. Met de website UrbanArtAmsterdam.nl willen de studenten straatkunst documenteren. Veel kunst wordt weggehaald door de gemeente of overgespoten door andere artiesten. Hierdoor gaan er een hoop kunstwerken verloren. Naast afbeeldingen van de straatkunst zijn op de website ook de verhalen áchter de kunst terug te vinden. Daarnaast bieden ze een platform aan voor straatkunstliefhebbers. In de bedreiging werd gezegd dat informatie over Urban Art Amsterdam van Hyves moest worden gehaald. Als dat niet zou gebeuren zou de student bezoek krijgen van een grote groep boze gasten. Volgens Mike van Drongelen, hoofd Beveiliging en Veiligheid, kan de actie van de twee niet door de beugel. Tegelijkertijd wijst hij op de laagdrempeligheid van Hyves. Een berichtje is makkelijk verstuurd. Het is moeilijk in te schatten of de bedreigingen in een dronken bui geschreven zijn of dat ze met bewust verstand geschreven zijn. In een gesprek met de bedreigde student en de projectbegeleider is besloten om het vooralsnog te laten voor wat het is. Als er verdere bedreigingen komen, kijken ze verder. Het is de eerste keer dat een student bedreigd is naar aanleiding van het werk dat hij voor een minor maakt. Wendy Gans (32, vijfdejaars MIM), een van de studenten van de projectgroep, denkt niet dat de reactie op Urban Art Amsterdam representatief is voor de graffitiscene. Ze hebben verder heel leuke reacties gekregen van straatkunstartiesten die blij waren met de positieve manier waarop aandacht aan streetart wordt besteed. Natuurlijk sta ik open voor kritiek uit de scene, maar wie gaat dreigen en schelden neem ik niet serieus. Afgelopen weekend heeft ze op verzoek van de bedreigde medestudent de website uit de lucht gehaald, maar ze hoopt hem snel weer online te zetten. Het is een mooie website, ik ben er trots op. (JG) MEER BÈTA S n De bèta- en techniekstudies zitten in de lift. Het aandeel eerstejaars nam volgens de HBOraad toe met bijna vijf procent ten opzichte van collegejaar 2007/08. Het gehele hbo groeide dit collegejaar met ongeveer 2,4 procent. In totaal begonnen bijna honderdduizend eerstejaars aan een hbo-studie. Ook aan de HvA is het aantal bèta- en techniekstudenten de afgelopen jaren gegroeid. Vergeleken met vier jaar terug nam de populatie met tien procent toe. De percentages van zowel HBO-raad als de HvA zijn globaal: exacte aantallen moeten nog worden vastgesteld. Als de voorlopige cijfers van de koepelorganisatie kloppen, staan er ongeveer 384 duizend studenten ingeschreven aan een hogeschool. Daarmee neemt het hbo tweederde van het hoger onderwijs voor haar rekening. (HOP/TdO) O PA n E me de Het van ges klas De plaa van liere dat hun op P de 1 star nod MONDJESMAAT DE GRENS OVER n Steeds meer Nederlandse studenten trekken naar het buitenland. Maar een uittocht is het zeker niet, blijkt uit het jongste rapport van internationaliseringsorganisatie Nuffic. Ook aan de HvA zijn de globetrotters niet alomtegenwoordig. Recent zijn de gegevens van Nuffic niet: de nieuwste cijfers komen uit het collegejaar 2005/2006. Toen staken Nederlandse studenten de grens over, ruim twee procent meer dan het jaar daarvoor. Voor tweederde maakte de buitenlandervaring deel uit van een opleiding in Nederland. De overige studenten, 2,4 procent van de totale Nederlandse studentenpopulatie, behaalde in het buitenland een diploma. Dat is minder dan het Europese gemiddelde (2,8 procent), becijferde Nuffic. Buurlanden België (2,7 procent) en Duitsland (3,5 procent) scoren beide beter. Volgens het recentste HvA-jaarverslag vertrokken er in studenten met een beurs naar het buitenland. De hogeschool meldt echter ook een groei in 2007, toen 308 HvA ers een tijdje over de grens gingen. Voor inkomende mobiliteit heeft Nuffic recentere cijfers. In 2007/2008 kreeg Nederland zeventigduizend buitenlandse studenten over de vloer, een toename van ruim vijf procent ten opzichte van het jaar daarvoor. Tweederde van hen studeerde hier voor een diploma. Aan de HvA zijn ruim 1500 buitenlanders actief. (HOP/TdO) PAL SLECHT VOOR RENDEMENT n Studenten kunnen binnenkort aan de slag als persoonlijk assistent van leraren. Staatssecretaris Van Bijsterveldt trekt er twee miljoen euro voor uit, het Platform Bètatechniek doet daar nog een miljoen bij. Maar teamleider Wiskunde Douwe van der Kooi vreest de gevolgen voor het rendement. Het is de bedoeling dat de PAL, zoals de assistent in Haags jargon wordt genoemd, twee jaar lang voor minimaal anderhalve dag in de week wordt ingezet bij huiswerkbegeleiding, hulp bij practica of het schrijven van werkstukken, tegen een salaris van ongeveer vijftien euro per uur. Scholen betalen dat salaris uit eigen zak: de subsidie van Van Bijsterveldt en het Platform is bedoeld voor werving en selectie. Er komen taal-, reken- en bètatechniekvarianten op de PAL. Kennis van zaken wordt vooraf getoetst. Het is begrijpelijk dat het ministerie van OCW op deze manier wat aan de werkdruk wil doen, aldus Douwe van der Kooi, teamleider Wiskunde bij Onderwijs en Opvoeding. Ik heb jaren in het voortgezet onderwijs gewerkt en nooit begrepen waarom ik me bijvoorbeeld moest bezighouden met het kopiëren van toetsen. Maar voor het hbo-rendement is het dodelijk. Als onze studenten anderhalve dag in de week op de havo aan de slag zijn, lopen we nog meer risico op groenpluk. We raken nu al vrij veel studenten kwijt die onbevoegd voor de klas komen te staan. Van der Kooi zou het wat anders vinden als de subsidie werd ingezet om louter wo-studenten te werven. Maar voor hbo-studenten die nu al moeite hebben om in vier jaar hun diploma te halen is het geen goed idee. (TdO) N n V leid in s stud De men SPORTFLITSEN n Voetbal Het HvA-damesvoetbalelftal speelde op 28 januari tegen Willem II. De wedstrijd op het KNVB-terrein in Zeist eindigde in 0-0. Deze week speelt de ploeg van coach Hesterine de Reus op het kunstgrasveld van de ALO tegen de dames van AZ. Het HvA-team speelt voor spek en bonen mee in de eredivisie dames. Willem II gaat daarin overigens aan de leiding. n Schaatsen Zesdejaars Engineering, Design & Innovation Arjen van der Kieft is een van de elf schaatsers die meedoet aan de Winteruniversiade in Harbin, China. Van der Kieft start op de en de meter. De Universiade wordt eens in de twee jaar gehouden en wordt beschouwd als de Olympische Spelen voor de studentensport. n Schaatsen JCU-student Annette Gerritsen werd afgelopen zaterdag derde bij de ISU-Wereldbekerwedstrijd op de 500 meter. Een dag eerder was de sprintster nog vierde geworden bij de wedstrijden in het Duitse Erfurt. In het jaarklassement staat Gerritsen nu tweede achter de Duitse Jenny Wolf, die op beide dagen de snelste was. n Volleybal Afgelopen weekeinde ging het HvA-volleybalteam onderuit. In Dordrecht was Beko/Next Volley Dordrecht met 3-1 te sterk. (TdO) EVEN BELLEN MET n In oktober meldde Havana hoe de illegale Nigeriaanse studente Imade zich niet mocht inschrijven aan de HvA omdat ze geen verblijfsvergunning heeft. Samen met haar advocaat ging ze hiertegen in beroep. Havana belt met Jelle Klaas, advocaat van Imade. Hoe staat de zaak ervoor? Ons beroep werd ongegrond verklaard. Imade mag zonder geldige verblijfsvergunning niet worden toegelaten op de HvA. Wij zijn van mening dat dit in strijd is met de Europese rechten van de mens, maar de rechter ziet dat anders. Had je deze uitspraak verwacht? Ik vind het flauw en ben teleurgesteld dat de rechter tot deze uitspraak is gekomen. In eerste instantie had deze rechter wel het lef om haar in afwachting van de uitspraak intussen naar school te laten gaan. Terwijl dat eigenlijk in strijd is met de Nederlandse wet. En nu? Het Europese hof zegt dat iedereen recht heeft op onderwijs. Je kan alleen uitgesloten worden op basis van je capaciteit. Vanuit kantoor weet ik zeker dat ik met zo n zaak naar het Europese hof ga. Ik ga nu met Imade overleggen of we dat met haar zaak gaan doen. (JG) n D een digd de v ger, 4 havana

5 nieuws ft. O- ei-. r- er t s n an ret r OUD-STUDENT START PARTICULIERE SCHOOL n Eduard de Vries, oud-ehva student Geschiedenis, wil volgend studiejaar van start met een particuliere school in Apeldoorn. Het fraaie pand heeft hij al, maar voldoende docenten zijn er niet en leerlingen ontbreken nog. Het Parkendaal Lyceum is de chic klinkende naam van de particuliere school die Eduard de Vries (33) is gestart in een statige villa in Apeldoorn. Aan grote klassen, vergaderen en vraaggericht onderwijs heeft De Vries een hekel. In zijn nieuwe school is slechts plaats voor docentgestuurd onderwijs aan groepjes van maximaal acht leerlingen. Het is een particuliere, niet-gesubsidieerde school en dat betekent dat ouders diep in de buidel moeten tasten om hun kroost te laten profiteren van het onderwijs op Parkendaal. Een volledige opleiding kost tussen de en euro per jaar. Om te kunnen starten heeft De Vries minimaal twintig leerlingen nodig. Hij is ervan overtuigd dat hij dat aantal voor het nieuwe schooljaar ruim zal halen. Parkendaal neemt overigens niet zelf de eindexamens af. De leerlingen worden voorbereid op het staatsexamen mavo (vmbo-t), havo of vwo. Voor niet alle vakken heeft de ondernemende docent al bevoegd personeel. Docenten voor Duits, Scheikunde en Economie zijn lastig te vinden, maar de Vries is ervan overtuigd dat het wel zal lukken om bekwame docenten aan Parkendaal te verbinden. Een docent Wiskunde heeft hij net aangenomen en Geschiedenis mag hij zelf geven. De Vries is docent maar hij ziet zichzelf ook als ondernemer. Het onderwijs is in zijn ogen het middel om vorm en inhoud aan zijn ondernemerschap te geven. (PvdW) NIEUW: GAME DEVELOPMENT DRIEKWART HANDICAPS ONZICHTBAAR n Aan driekwart van de studenten met een handicap valt op het eerste gezicht niets te zien. Zij zitten niet in een rolstoel en dragen geen blindenstok, maar hebben bijvoorbeeld dyslexie of psychische problemen. Dat blijkt uit het jaarlijkse onderzoek voor het expertisecentrum Handicap + Studie naar studenten met een handicap. In de helft van de gevallen heeft de gehandicapte student een lees- of rekenstoornis: dyslexie of dyscalculie. Vijftien procent heeft psychische problemen. Volgens projectleider Studeren met een functiebeperking en studentendecaan Lydie van de Laar kloppen die uitkomsten met de dagelijkse praktijk aan de HvA: Net als adhd, autisme en angststoornissen zijn die beperkingen vrijwel onzichtbaar. Het is lastig concrete aantallen te noemen, aangezien er geen centrale registratie is. Maar deze handicaps vormen inderdaad het gros van de beperkingen. Voor alle studenten met een functiebeperking zijn er echter voorzieningen te regelen op advies van de decaan, aldus de projectleider. Voor dyslectici is in ruim tachtig procent van de gevallen een oplossing bedacht, blijkt uit het expertiseonderzoek. Van de Laar: De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor deze taalhandicap, ook op de HvA. Zeker in vergelijking met de rekenstoornis dyscalculie. Wat dat betreft is die laatste een vergeten groep waar meer aandacht naar uit zou moeten gaan om de stoornis zichtbaar te maken. (AV/HOP) n- et en n n- n- n Vanaf september biedt de HvA een bacheloropleiding game development aan. Deze is ontwikkeld in samenwerking met de gaming-industrie en leert studenten computerspellen ontwerpen en bouwen. De opleiding legt zich niet alleen toe op entertainmentgames; ook voor educatieve spellen en instructiegames moeten specialisten in spe straks bij de HvA zijn. Overigens is de opleiding niet uniek: de Bredase hogeschool voor toerisme NHTV biedt al een aantal jaar met veel succes game architecture & design aan. (TdO) GEZOCHT: NIEUW GEEL MONSTER VrAAG/ANTWOOrD n rond de tienduizend euro moet tweedejaars student Sportmarketing (HES) Dennis Bliek (20) bij elkaar krijgen voor een nieuw geel monster : zijn elektrische rolstoel. Het huidige exemplaar van de nummer 8 in het nationale rolstoelhockeyteam is rijp voor de sloop. l h t. e jk - et - ) n De 23-jarige Jessica Herlaar luidde afgelopen donderdag 29 januari de Amsterdamse beursdag uit met een rituele slag op de gong. De pas afgestudeerde Bedrijfseconoom was voor het gongmoment uitgenodigd omdat zij vorig jaar het beste HvA-paper van de minor Beleggen had geschreven. Zelf liet Herlaar in de vorige editie van Havana weten weinig verstand te hebben van de beurs. Een aap is een betere belegger, vindt ze zelf. (TdO) beeld fred van diem Moet-ie ook weer geel zijn? Mag rood ook? Rood, geel: mij maakt het niks uit. Als ik maar weer mee op kan rijden met de rest van de ploeg. Maar als ik het dan toch voor het uitkiezen heb: een Ottobock is wel de Ferrari onder de rolstoelen. Je zou het bijna een droomrolstoel vinden, ja. Je lijdt aan mitochondriale myopathie. Dat behoeft wat uitleg. Simpel gezegd betekent het dat je spierkracht met de jaren afneemt. Ik heb ook nog eens de progressieve vorm, dus het wordt ook erger. Maar hoe het verloop precies gaat, kan niemand zeggen. Ook heb ik chronisch last van spierverzuring. Je kunt het vergelijken met iemand die heel heftig heeft gesport en dan een dag enorme spierpijn heeft. Dat heb ik elke dag. Dat klinkt heftig. Ik ben niet anders gewend. Vroeger vroeg ik al aan mijn ouders: zijn jullie dan niet elke dag moe? En dat mensen niet dagelijks spierpijn ervaren, vind ik ook moeilijk voor te stellen. Sinds mijn twaalfde zit in een rolstoel. Sindsdien doe ik fanatiek aan hockey. In een elektrische rolstoel. Maar het exemplaar dat ik nu heb is redelijk verouderd. Ja, die rolstoel: je gele monster is rijp voor de sloop? Nou, sloop is wat overdreven. Maar ik rij inderdaad wel achter de feiten aan, merk ik. Hier en daar schieten stekkers los en ook moertjes en schroefjes begeven het. Zo n stoel heeft tijdens wedstrijden behoorlijk wat te lijden. Dus ik zoek sponsoren. Een nieuwe hockeyrolstoel kost rond de tienduizend euro. Ik heb nu 1500 euro, dus ik heb nog even te gaan. Ik heb veertig bedrijven aangeschreven: van Free Record Shop tot Douwe Egberts. (AV) Dennis helpen? dennis.bliek@hotmail.com havana 5

6 Staf Mar het Bij de t stud wel zijn ople ze g ople hoo te k ople Voo MK wat aan Zij v deg Scriptie schrijven in goed Nederlands Is Nederlands niet je moedertaal en heb je daarom moeite met scripties e.d. schrijven? Gepensioneerde academici/ HBO-ers ondersteunen je hiermee graag. GRATIS! 50% korting op de Volkskrant plus 1 jaar gratis pasta Ben je uitwonend student en niet ouder dan 27 jaar, ga dan nu naar naar eenjaargratispasta.nl De actie loopt tot en met 28 februari advertentiesn A A n W zo ma Hv 6 havana W n E min Wa Het niet dipl bac voo ond ople niet beh stud het Hoe Het wijz nu b in 2 voo part hem

7 nieuws t, AARZELINGEN BIJ ASSOCIATE DEGREE n Werkgevers zijn enthousiast over de ontwikkeling van de associate degree, zo bleek vorige week bij een tussenevaluatie van de tweejarige hbo-programma s. Maar hogescholen twijfelen aan de toegevoegde waarde van de ad. De HvA is bijzonder terughoudend, en deed tot voor kort niet mee met de pilots. Stafdirecteur Onderwijs en Onderzoek (O2) Marcelle Peeters plaatst kanttekeningen bij het nut van de tweejarige hbo-opleidingen. Bij veel opleidingen is het onduidelijk wat de toegevoegde waarde is van de tweejarige studies. Bovendien is het niet helder voor welke doelgroep zo n opleiding zou moeten zijn, en of ad ers afgestudeerden met een hboopleiding niet uit de markt drukken omdat ze goedkoper zijn. De overheid gebruikt die opleidingen vooral als middel om het aandeel hoogopgeleiden in de arbeidsmarkt omhoog te krijgen. Andere landen tellen vergelijkbare opleidingen ook mee. Voor werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland staat juist als een paal boven water dat de ad-opleidingen een essentiële aanvulling binnen het beroepsonderwijs zijn. Zij vragen de Tweede Kamer om de associate degree zo snel mogelijk een permanente status te geven. Het bedrijfsleven heeft veel te zeggen over die programma s, verklaart Peeters. Voor de Tweede Kamer was dat een voorwaarde. Binnen ROC s is het ook gebruikelijk dat het bedrijfsleven de koers van opleidingen mede bepaalt. Voor hogescholen is dat toch anders: natuurlijk luisteren we naar werkgevers, maar we blijven wel zelf verantwoordelijk voor de inhoud. Dat is wel eens lastig. Ondanks de bezwaren wil de HvA toch tweejarige opleidingen aanbieden. Peeters: We hebben ad-programma s aangevraagd voor het domein Onderwijs en Opvoeding. Puur omdat onderzoek heeft aangetoond dat er behoefte is aan ondersteuning van leraren op een niveau dat tussen mbo en hbo inhangt. Zulk onderzoek lijkt me ook voor andere hoeken van de arbeidsmarkt relevant: zoek Europese landen die de opleidingen al jaren hebben en kijk daar wat de toegevoegde waarde is. (TdO/HOP) SELECTIESUCCES GEEN GEVOLGEN VOOR HVA n De Erasmus Universiteit rotterdam toonde vorige week aan dat het vooraf selecteren van studenten zin heeft: studenten die via loting aan de opleiding geneeskunde begonnen, blijken 2,6 keer vaker uit te vallen dan studenten die de instelling uitkoos. Toch is dat voor de HvA geen reden om het instrument te overwegen. Al is het maar omdat het voor de meeste opleidingen niet mag. Hoofd Instroommanagement Jet Benjamins is uiteraard nieuwsgierig naar de conclusies van de Erasmus Universiteit. Maar de HvA kan slechts bij hoge uitzondering selecteren. Voor de ALO is het redelijk eenvoudig: daar wordt gekeken naar fitheid en aanleg. Daarbuiten wordt het moeilijk: het AMFI heeft weliswaar een intakeprocedure, maar een negatief advies is dringend en niet bindend. Het ministerie van OCW wil in principe geen selectie aan de poort; het hoger onderwijs moet toegankelijk zijn voor iedereen. Alleen voor kunst- en sportopleidingen wordt een uitzondering gemaakt. En voor opleidingen met een numerus fixus. Opleidingen zonder instroombeperking kunnen de komende jaren gaan werken met studiekeuzegesprekken: daarin kun je peilen of een student bewust voor een opleiding heeft gekozen en of hij daar ook geschikt voor is. Dat is geen selectie: in principe wordt iedereen toegelaten. Maar wellicht dat de instrumenten die de Erasmus Universiteit heeft toegepast wel gebruikt kunnen worden bij gesprekken. Voor opleidingen met een lotingsprocedure is het een ander verhaal: die mogen ook in de toekomst hun eigen studenten selecteren. Voor opleidingsmanager Forensisch Onderzoek Hans Alta kunnen de vondsten uit Rotterdam dus nog van pas komen. Als er een werkbaar model voor onze opleiding uit kan komen, is het natuurlijk prachtig. Alta experimenteerde al met selectie. Maar het was bijzonder kostbaar en arbeidsintensief; forensisch onderzoek is maar een kleine opleiding we hebben een fixus van 75 studenten dus dat was bijna niet op te brengen. Daarom loten we tegenwoordig. Maar hiermee houd je altijd minder gemotiveerde studenten. (TdO) WAT KOST JE TWEEDE STUDIE? n Een student heeft recht op één bachelordiploma, één master en niet meer, vindt minister Plasterk. Wie een tweede studie wil doen, moet dokken. Of slim zijn. Wat wil de minister? Het volgen van twee studies tegelijkertijd zou niets extra kosten. Alleen studenten met een diploma op zak betalen meer voor een tweede bachelor- of masteropleiding, tenzij ze kiezen voor een vervolgopleiding in de zorg of het onderwijs. Omdat studenten die aan twee opleidingen tegelijk staan ingeschreven vaak niet in één keer afstuderen, kunnen die na het behalen van het eerste diploma hun tweede studie in dat collegejaar nog afronden tegen het wettelijke tarief. Hoe concreet is het plan? Het plan is opgenomen in het voorstel tot wijziging van de Wet Hoger Onderwijs. Dat ligt nu bij de Tweede Kamer en gaat waarschijnlijk in 2011 van kracht. Plasterk borduurt met zijn voorstel voort op plannen van de belangrijkste partijen in het hoger onderwijs: die vroegen hem in 2007 om subsidie voor studenten van boven de dertig. In ruil daarvoor zouden hogescholen en universiteiten studenten met een tweede bachelor om extra collegegeld mogen vragen. Tenzij die studenten al met hun tweede studie waren begonnen tijdens de eerste. Het voorstel dat bij de Kamer ligt, wijkt daarvan af. Een student die met een tweede studie begon voor hij zijn eerste bul ophaalde, mag van Plasterk het collegejaar nog afmaken voor het standaardtarief. Daarna is hij het instellingscollegegeld verschuldigd. Hoe hoog is het instellingscollegegeld? De HvA vraagt op dit moment 1565 euro per jaar: evenveel als het standaardcollegegeld. Maar er zijn uitzonderingen: niet-europese studenten betalen maximaal 6500 euro collegegeld. De bepaling verandert jaarlijks: het is dus nog niet te zeggen of de tarieven worden bijgesteld als de wetswijziging wordt goedgekeurd. (HOP/TdO) WISKUNDEWEDSTRIJD n Succes voor de lerarenopleiding Wiskunde: eerstejaars Hieke Post, Terry Groen en Rens van der Berg kregen eind vorige week te horen dat ze de opleidingscompetitie van de Wiskunde Olympiade hebben gewonnen. Opdracht was om het beste evacuatieplan te ontwerpen. De opleidingscompetitie is niet te vergelijken met de wiskunde-b-toernooien die iedereen wel eens op tv heeft gezien, met krijtborden vol ingewikkelde formules. Teamleider Wiskunde Douwe van der Kooi: Deze competitie is bestemd voor de praktische geesten. Door de winst mag het trio komend weekend gratis deelnemen aan de Nationale Wiskundedagen in Noordwijkerhout. (TdO) n Het gehucht Maishofen, vlakbij skigebied Saalbach Hinterglemm, wordt elk jaar één week ingenomen door ALO- en SM&O-studenten. Ook in 2009 was het weer goed raak. Lees volgende week het verslag van columnist Gijs Hardeman in Havana. n De HvA zit ook in het Jan Bommerhuis (Wibautstraat). Voor wie het nog niet wist of voor degenen met twijfels is dat nu van verre zichtbaar. De letters zijn op 30 januari geplaatst. beeld pascal tieman havana 7

8 prijsvraag knip en plak s WIN DVD MEET DAVE Om haar eigen planeet te redden neemt een ruimteschip de levensvorm aan van een man (Eddy Murphy). Problemen doen zich echter voor wanneer er een vrouw (Elizabeth Banks) in het spel komt die het hart van die man verovert. De kapitein van het ruimteschip voorziet hierdoor vele problemen tijdens het redden van zijn eigen planeet. Havana mag drie dvd s van deze knotsgekke film weggeven. Hebben? Dan hoef je alleen maar even de volgende vraag te beantwoorden: Wat deed Eddie Murphy voordat hij filmacteur werd? Mail je antwoord naar havana@hva.nl (alleen vanaf je HvAmailadres). ADHD ERS VAKER SLACHTOFFER VAN GEWELD Volgens Stefan Bogaerts (hoogleraar Forensische Psychologie en Victomologie) zijn volwassenen met adhd vaker slachtoffer van geweld. Dat komt omdat ze sneller gevaarlijke situaties opzoeken. Voorheen werd er vooral gekeken naar de adhd er als dader, omdat zij vaker antisociaal en impulsief zijn. Maar deze eigenschappen zorgen er ook voor dat ze vaker slachtoffer zijn. Adhd ers houden vaak van sensatie en handelen ondoordacht. Twintig tot veertig procent van de slachtoffers komt binnen een jaar opnieuw in aanraking met een geweldsdelict. Mare, 29 januari NAGENIETEN VAN JE VLA Wil je langer genieten van de nasmaak van je vla? Probeer dan eens rustig op de vla te kauwen en laat het rondgaan in je mond, voor je de vla doorslikt. Hierdoor zul je langer nagenieten van de smaak. Tot wel vier minuten na het slikken, zit er nog een smaakgevend laagje in je mond. De dikte van dat smaakgevende laagje hangt af van de hoeveelheid vet in de vla. Maar volgens een onderzoeker van de Agrotechnology & Food Sciences Group, zijn de kauwbewegingen dus ook van belang. Mare, 29 januari ZWEETVOETENMAN De Rotterdammer die in 2003 de Delftse Universiteitsbibliotheek teisterde met zijn zweetvoeten, mag zich ondanks een campusverbod weer inschrijven bij de Erasmus Universiteit. De zweetvoetenman heeft niet alleen in Rotterdam, maar ook in Delft voor overlast gezorgd. In 2003 werd de man landelijk bekend nadat hem de toegang tot de bibliotheek werd ontzegd. De stank was zo ondragelijk dat studenten massaal onpasselijk werden als hij daar zijn schoenen uittrok. De lucht was zelfs een etage hoger te ruiken. HOP, 30 januari samenstelling linde arts ingezonden STEKKEr UIT SPIEGEL Naar aanleiding van het nieuwsartikel Stekker uit Spiegel (Havana 19, 28 januari) een reactie. Dat de HvA wil stoppen met Spiegel is een goede zaak. Spiegel is een te zwaar en te duur instrument om alle studenten mee te testen. De tests die in Spiegel afgenomen worden zijn dezelfde die werving- en selectiebureaus gebruiken voor hun assessments. Een dag assessment bij zo n bureau kost al gauw rond de 1000 euro. De overige argumenten die aangevoerd worden in het artikel zijn echter volledig uit de lucht gegrepen. De afgelopen anderhalf jaar is er niet één Spiegel-afname onderbroken of afgebroken door technische problemen. Een team van functioneel en technisch beheerders heeft hier hard aan gewerkt. Wel zijn er Spiegel-afnames verzet door gebrek aan beschikbare pc-lokalen. Dat de resultaten niet betrouwbaar zijn is al helemaal larie. Alle tests in Spiegel zijn wetenschappelijk onderzocht en dus valide en betrouwbaar. In het kalenderjaar 2008 hebben ongeveer drieduizend studenten een Spiegel-test gedaan. Pieter Rotteveel ex-functioneel beheerder Spiegel o vraag van de week Ajax verloor afgelopen weekend van SC Heerenveen met 1-0. Hierdoor maakt de Amsterdamse club geen kans meer op het landskampioenschap. Weekend verpest? Hikmet Gocen (24) Commerciële Economie (minor Beleggen) Ik was dit hele weekend weg, dus ik heb de wedstrijd niet gezien. Ik ben niet speciaal voor Ajax of Heerenveen. Ik ben meer voor AZ. Dus deze wedstrijd was niet zo belangrijk voor mij. AZ staat nu met negen punten voor, dus dat is mooi. Ik vind het niet zo erg dat Ajax heeft verloren, zolang AZ maar wint. Aernout Hoesintalib (23) Tweedejaars Civiele Techniek Watermanagement Ik heb de wedstrijd niet gezien. Ik ben namelijk totaal geen voetbalfan, het interesseert me eigenlijk helemaal niets. Ik kijk bijna nooit naar voetbal. Ik ben dan wel weer zo n standaard Nederlander die alleen kijkt als Nederland speelt met de Europese of wereldkampioenschappen. Dat vind ik dan altijd wel weer leuk om te kijken. Willy Koster (59) receptioniste op de Leeuwenburg Ik ben helemaal niet bezig met voetbal. Het maakt mij dus niet uit of Ajax nou verliest of wint. Ik kijk zelden naar voetbal, zelfs niet met de wereldkampioenschappen. Mijn man kijkt wel veel, maar we hebben thuis allemaal aparte televisies. We hebben een voetbal-tv voor mijn man gekocht, zodat hij voetbal kan kijken en ik mijn eigen programma s. Vincent Hilligers (31) Deeltijd Technische Bedrijfskunde Ik heb de wedstrijd niet gekeken, maar ik vind het echt fantastisch dat Ajax heeft verloren. Het maakt me eigenlijk niks uit dat Heerenveen heeft gewonnen. Want ik ben niet speciaal fan van Heerenveen, het is meer zo dat ik anti-ajax ben. Vroeger was ik al geen fan van Ajax, dat is altijd zo gebleven. Dus ik ben blij dat ze verloren hebben van Heerenveen. Heb je een mening? Reageer zelf op havanaweb.nl tekst marjolein sintenie Floris Rijnhout (21) Eerstejaars Aviation Ik vind het vrij kut dat Ajax heeft verloren van Heerenveen. Ze kunnen nu dus geen kampioen meer worden. Ik vind het echt jammer. Ik heb de wedstrijd natuurlijk gekeken, want ik ben een echte Ajax-fan. Geen die hard fan hoor, maar ik volg ze toch al heel wat jaren. Ik baal hier dus flink van. W Ei ne Ti tio st m m is de ve va N de w gr da ni w ko N do en lo m du de aa go be in na Ca H 8 havana

9 [int strip column Gijs [cre tek SM&O-student Gijs Hardeman (28) won Havana s columnistenwedstrijd en schrijft sindsdien wekelijks over wat hem op het hart ligt. [ch top [ko l ie. g ondertussen in canada Sanne van der Plas (20, derdejaars International Business and Languages) en Marjolein Pieneman (22, derdejaars Management, Economie en Recht) beleven fun met ski s, sneeuwschoenen en snowboards. Wij vervelen ons niet Eindelijk is het zover: ons avontuur in Canada is begonnen. Begin januari zijn wij richting Montreal gevlogen. Tijdens onze reis kwamen we meteen andere internationale studenten tegen die ook op Bishop s University studeren. Goed herkenbaar aan de trui die zij aan hadden met BISHOP S erop. Dit is meteen een groot verschil met onze school in Amsterdam en de universiteit hier; het is ze hier gelukt om een hechte band te creëren tussen de studenten en de universiteit: iedereen voelt zich erg verbonden met de universiteit. Ze verkopen zelfs kleding van BU, die iedereen hier draagt. Na een korte nacht en een heerlijke jetlag hebben we ons de volgende dag ingeschreven voor de vakken die we hier wilden volgen. We re lucky, we hebben alle courses die we graag wilden. De lessen begonnen meteen al de volgende dag, dus we raakten al snel in het studentenleven. Het niveau is tot nu ongeveer hetzelfde als in Nederland, maar we hebben nog maar een week achter de rug dus daar komen we vast nog op terug. Naast de lessen zijn er ontzettend veel activiteiten te doen hier. We hebben allebei een kamer op de campus en een zogenaamd mealplan. Dit houdt in dat we bij een lopend buffet eten en drinken kunnen halen wanneer we maar willen. Iedereen die op de campus leeft heeft dit, dus in onze vrije tijd zitten we gezellig met andere studenten in de dining hall. Ook heeft de campus een groot aanbod aan sportmogelijkheden: fitnesshal, schaatsbaan, golfbaan, zwembad, voetbalveld, noem maar op. En het belangrijkste, er ligt SNEEUW! Daar is ook de nodige fun in te beleven met crosscountryski s, sneeuwschoenen en natuurlijk snowboards. Wij vervelen ons niet. Canada zelf ervaren wij tot nu toe als een heerlijk land. Het weer is even andere koek, met dertig graden onder nul, maar de sneeuw en het mooie landschap maken alles goed. Contact leggen met mensen gaat ontzettend makkelijk. Iedereen is enorm behulpzaam en vriendelijk. Er zijn zo veel internationale studenten hier en ze betrekken iedereen overal bij. We hebben het nu al drukker dan we het in Nederland hadden. Dit weekend gaan we met een hele groep naar Montreal. Jullie horen van ons. Eten als uitdaging Regelmatig ga ik als begeleider mee met reizen voor scholen. In de sneeuw, de Ardennen of wherever. Het eten dat daar geserveerd wordt, is van de categorie gevangenis, schoolkantine en studentenprak. Altijd pasta met rode saus, altijd iets zoetzuurs met rijst en natuurlijk altijd een barbecue. Meestal niet te eten, maar het vult. En er zijn er altijd een paar die het absoluut niet lusten. Niet omdat het niet smaakt wat een gegronde reden zou kunnen zijn gezien de kookkunsten van de gemiddelde deelnemer maar meestal gewoon omdat ze helemaal niks lusten. Die lustelozen hebben de volgende ochtend een eigen pot chocopasta of iets anders triests voor hun neus staan. Dat gaat dan op brood bij het ontbijt, de lunch en soms ook als maaltijdvervanger in de avond. Zij lusten geen kaas, geen ham, geen jam, geen ei, geen niks, maar vinden het geen probleem om bij het ontbijt al te Geen Oorlogswinter en geen patatgeneratie. Wij zijn fusion beginnen met een blikje Red Bull. Een student Sport, Management en Ondernemen dronk er tijdens een kamp een stuk of acht over de gehele dag. Zij vond het raar dat ik dat raar vond en zo kwam ik ongewild in een generatiekloof terecht. En mijn generatie is er één die wat eten betreft tussen wal en schip valt. Geen Oorlogswinter en geen patatgeneratie. Wij zijn fusion. En dat betekent dat je alles door elkaar mag eten, niks is te gek, dus over Red Bull als ontbijt en een zak spekjes als lunch moet ik niet zeuren. En toch heb ik een hekel gekregen aan de on(w)etende. Lust ik niet, vind ik niet lekker en daar ben ik allergisch voor zijn slappe excuses van slappe geesten. De ergste is misschien nog wel de groep die niet eens proeft, maar al zeker weet dat ze het niet lusten. Tot mijn zestiende was ik ook zo n slapjanus, maar zag toen het licht en begon ineens alles te eten. Naast sla bleken andere groenten ook ineens heel erg lekker en niet alleen gebakken aardappelen waren te verteren. En zo begon ik alles te eten, tot sprinkhanen en schorpioenen op de straten van Thailand aan toe. Eten werd een uitdaging, hoe gekker hoe beter. En wel eten bleek zo veel fijner dan niet eten, alleen al vanwege het gezeik dat je jezelf bespaart bij anderen aan tafel. [stre Ik w havana 9

10 nu docent, straks d in 2010 moet twintig procent van de docenten gepromoveerd zijn Docenten van de HvA kunnen promoveren dankzij de promotieregeling. Wat houdt deze regeling in en wie maken er gebruik van? Ik wil graag werken aan het uitbreiden van mijn kennis, zegt promovendus Dick Heinhuis. Met deze wens verwoordt Heinhuis precies het doel dat de HvA zich heeft gesteld. In 2010 wil Europa namelijk bij de meest concurrerende kenniseconomieën van de wereld horen en hogescholen spelen daarin een rol. Dymph van Outersterp, beleidsmedewerker Onderzoek aan de HvA: Hoewel het verzorgen van beroepsopleidingen de hoofdtaak van hogescholen blijft, ontwikkelen zij zich nu ook tot kennispartner voor de beroepspraktijk en verrichten ze praktijkgericht onderzoek. De HvA heeft 22 lectoraten ingesteld met evenzoveel lectoren die deze nieuwe doelen realiseren. Lectoren begeleiden onder andere promotietrajecten en zorgen ervoor dat opgedane kennis terugstroomt in het onderwijs. De HvA stelt zich tot doel dat in 2010 twintig procent van de docenten gepromoveerd is of aan het promoveren is. Om dit doel te halen, is er sinds 2005 een promotieregeling van kracht. Van Outersterp: Deze regeling stelt docenten in staat om, naast hun onderwijsverplichtingen, te promoveren. Gedurende vier jaar besteden ze drie dagen per week aan onderzoek: één dag op kosten van het College van Bestuur, één dag op kosten van het domein waarbinnen de docent valt, en de derde dag op kosten van de promovendus zelf. Is het haalbaar dat in 2010 twintig procent van de docenten gepromoveerd is? Van Outersterp: Zo n 40 docenten maken nu gebruik van de promotieregeling en de eerste vier promotieonderzoeken zijn in 2008 afgerond. Dat is een goed begin, maar op een totaal van 1500 docenten is dat niet voldoende om die twintig procent in 2010 te halen. Daarom is er bij de werving van docenten speciaal vraag naar gepromoveerden en worden docenten in staat gesteld de vereiste vooropleiding voor een promotie, een universitaire master, te behalen. Stoppen vergt moed Victor van den Bersselaar (60) domein Maatschappij en Recht Stel: een student wil stoppen met studeren, maar zijn ouders staan er niet achter. Dan vergt het een deugd als moed om te kiezen voor wat hij zelf wil. Victor van den Bersselaar, docent ethiek, onderzoekt ethische praktijken in de zorg-, welzijn- en educatiebranche. Met ethische praktijken bedoel ik: aandacht voor identiteits-, levens- en zingevingvragen. Ik bekijk welke deugden je nodig hebt bij het beantwoorden hiervan. Naast moed heb je bijvoorbeeld rechtvaardigheid en verantwoordelijkheid. Hoewel er in onze samenleving interesse is voor ethische vraagstukken als wie ben ik en wat wil ik met mijn leven, is ethiek in het onderwijs en in de beroepspraktijk volgens Van den Bersselaar vooral gericht op beroepsdilemma s van professionals. Hij koos voor dit onderwerp, omdat hij het belangrijk vindt dat filosofie praktisch inzetbaar wordt. Er wordt al sinds Aristoteles nagedacht over dergelijke zaken, maar pas sinds kort staan ze weer in de belangstelling. Met mijn onderzoek creëer ik een raamwerk dat ondersteuning biedt aan werknemers in de zorg, welzijn en educatie, maar ook aan mensen die gebruikmaken van deze diensten. De twee betaalde dagen per week die er voor onderzoek staan zijn niet voldoende, in mijn vrije tijd werk ik door. Maar dat is het absoluut waard, ik vind onderzoek doen uitermate interessant en verrijkend. Kennis stroomt terug in onderwijs Dick Heinhuis (51) domein Media, Creatie en Informatie Bellen naar koeriersbedrijf UPS om te vragen wanneer je pakket aankomt, is verleden tijd. Via internet is exact te zien waar bestelde goederen zich bevinden. UPS bespaart hiermee kosten doordat telefonisten overbodig zijn geworden. Docent marketing en bedrijfskunde Dick Heinhuis: Voor dergelijke vernieuwingen ontwikkel ik een model. Hoe gebruiken mensen verschillende kanalen zoals mobiel internet en telefonie en wat gebeurt er als er een nieuw kanaal bijkomt? Kan je voorspellen wat mensen doen? Heinhuis stapte van het bedrijfsleven over naar het onderwijs om meer te leren over zijn vakgebied. Twee jaar geleden begon hij met zijn promotieonderzoek. Dit onderwerp ligt op het snijvlak van de dingen die ik leuk vind: informatica en marketing. Van lesgeven alleen leer je ook veel en je kan ook thuis in je vrije tijd gaan studeren, maar ik wilde graag officieel werken aan het uitbreiden van mijn kennis. Daarom ben ik gaan promoveren. Heinhuis verwacht dat hij binnen vier jaar promoveert, maar dat komt omdat hij voordat hij begon met de promotieregeling al twee jaar vooronderzoek had gedaan. De kennis die ik heb opgedaan laat ik in mijn eigen onderwijs terugstromen en dat alleen al is absoluut voldoeninggevend. Daarnaast kan ik me na de afronding wellicht met onderzoek blijven bezighouden als lector. 10 havana

11 s doctor tekst anne kleisen beeld fred van diem Lectorschap lijkt me een mooie functie Promoveren is een eenzaam proces Wietske Miedema (62) domein Onderwijs en Opvoeding Een voordeel van samen promoveren is dat je elkaar steunt. Omdat promoveren aan de HvA nog niet zo gebruikelijk is, is het een eenzaam proces, vertelt Wietske Miedema, programmaleider algemene beroepsvoorbereiding en docent pedagogiek. Miedema promoveerde vorig jaar met Martin Stam op het proefschrift Leren van innoveren. Ik voelde onvrede over de manier waarop onderwijsinstellingen veranderingen doorvoeren. Vaak worden ze opgelegd door centrale organen als een College van Bestuur of het Ministerie van Onderwijs. Leraren reageren vaak slecht op dergelijke veranderingen. Wij keken naar vmbo s en hbo s waar leerkrachten zelf een innovatie bedachten en doorvoerden. Met de resultaten van deze casestudies wil Miedema een lesboek maken voor professionele masters. Daarnaast wil ze haar kennis graag delen met de kenniskring Vmbo. Wij formuleren condities waarbij het slagingspercentage van een innovatie hoog is. Mensen moeten zich bijvoorbeeld eigenaar voelen van het proces en ideologie moet buiten de deur blijven. Ook ontdekten we dat mensen competenties leren afhankelijk van de positie die ze innemen. Docenten die bijvoorbeeld een leidende rol vervullen, ontwikkelen leiderschapskwaliteiten. Daarnaast viel het ons op dat iedereen die aan een vernieuwing deelneemt, geconfronteerd wordt met eigen beperkingen. Je doet immers dingen die je nooit eerder hebt gedaan. Als het team goed samenwerkt, kan dat competentiegat opgevuld worden. Gebeurt dat niet, dan veranderen mensen nogal eens van baan. Verleggen van grenzen in de gymles Hilde Bax (52) domein Bewegen, Sport en Voeding Welk doel dient een gymles, waar moet het aanbod uit bestaan en hoe belangrijk is de deskundigheid van de gymleraar? Deze vragen legde voormalig opleidingsmanager Hilde Bax voor aan drie onderzoeksgroepen in de samenleving: de landelijke overheid, vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties en aan inwoners van Nederland. De vakwereld heeft wel nagedacht over dit onderwerp, maar er is nooit onderzoek gedaan naar wat de samenleving van gymlessen vindt. Wat ik tegenkwam is dat docenten lichamelijke opvoeding de gymles zien als een vak zoals alle andere vakken op school, waar je iets beter leert doen dan dat je dat deed. In dit geval dat kinderen dus beter leren bewegen en sporten. De drie onderzoeksgroepen blijken echter minder nadruk te leggen op intrinsieke doelen, maar meer aandacht te hebben voor overstijgende doelen. Daaronder vallen stimuleren van een gezonde levensstijl, verleggen van persoonlijke grenzen, samenwerken en omgaan met waarden en normen, zaken die je ook kan leren in een gymles. Bax: De aanbeveling die ik dan ook wil doen, is wat moet de vakwereld met de wensen van de samenleving? Het proefschrift van Bax moet uiteindelijk een boek worden voor studenten van de academie voor lichamelijke opvoeding. Promoveren gaat om het vergaren van nieuwe kennis. Ik vind het heel mooi dat de HvA haar werknemers de kans geeft om zich op deze manier te ontwikkelen. August Hans den Boef (59) domein Media, Creatie en Informatie Journalistiek is nooit helemaal onafhankelijk, er is altijd een belang te verdedigen. Dat zie je nu in de berichtgeving over Israël, stelt August Hans den Boef, docent journalistiek. Ik begrijp dat de werkdruk hoog is op onderbezette redacties, maar de kwaliteit moet gewaarborgd blijven. Journalisten moeten feiten checken en kritisch blijven, ook over hun eigen positie. Den Boef onderzoekt wat de functie is van de journalistiek in een samenleving waarin allerlei digitale mogelijkheden tot haar beschikking staan. Met de resultaten van mijn onderzoek kan nagegaan worden of het aangeboden nieuws en het journalistieke onderwijs wel voldoen aan wat het publiek van de journalistiek mag verwachten. Ik kijk ook naar mogelijkheden die nieuwe ontwikkelingen met zich meebrengen. Mensen hebben ten aanzien van internet bijvoorbeeld behoefte aan richtlijnen waarbinnen ze betrouwbare informatie kunnen filteren van onbetrouwbare. Den Boef begon anderhalf jaar geleden aan zijn proefschrift. Dit onderwerp ligt in het verlengde van het onderzoek dat ik deed voor het ontwikkelen van het nieuwe afstudeerprofiel Nieuws en Media. Mijn proefschrift is niet alleen bedoeld voor journalisten, het is vooral voor opleiders aan de universiteit en hbo en voor de nieuwsmedia zelf. Ook auteurs van onderwijsmateriaal kunnen ervan profiteren. Ik ben 59, als ik gepromoveerd ben, lijkt lectorschap me een mooie functie. Als mijn gezondheid het toestaat wil ik best doorwerken na mijn 65ste. n Zo jo lev havana 11

12 1144 Groot leed ( ik heb heel mijn inbox gedeletete, en nu? ) klein leed ( we hebben het hier koud ) en no-brainers ( ik krijg wel een bekertje, maar geen koffie ): het leven van HvA-callcentermedewerkers gaat niet over rozen. Ik ga een call voor u aanmaken. Eén ding is duidelijk: de HvA er die vindt dat zijn of haar vraag of klacht niet juist in behandeling is genomen door het callcenterteam en verhaal wil halen, heeft daar nog een hele klus aan. Vakkundig weggestopt in gebouw Rivierstaete moet diezelfde HvA er halsbrekende toeren uithalen om het zenuwcentrum van de klachtafhandeling te bereiken. Eerst melden aan de balie, daarna door een draaideur-met-pasjessysteem, dan met een tergend trage lift naar de tweede verdieping, waar een oplettende portier de laatste hobbel vormt. Het zenuwcentrum ziet er overigens vrij zenuwloos uit: hier geen rijen medewerkers afgeschermd door tussenschotjes die de beller hyper-chagerijnig te woord staan en ook geen er zijn nog tien wachtenden voor u -toestanden. Alleen de headsetjes van de aanwezige medewerkers kloppen met het callcenterplaatje. Maar: schijn bedriegt, blijkt. Twee van de zes medewerkers zijn ziek, een invaller is nog haastig onderweg. Een klein jaar zit het HvA-Callcenter in de wandelgangen afdeling 1144 nu in het pand aan de Amstel. Voor die tijd viel 1144 onder de afdeling Klantenservice van IT & Voorzieningen, maar na wat heen en weer schuiven met diensten en afdelingen werd het callcenter overgeheveld naar ITS-services. In het gebouw zit tevens het Informatiecentrum van de UvA, maar van zinderende synergie tussen de collegae is echter geen sprake. Coordinator Jan Meijer (37, sinds een jaar teamleider van het callcenterteam, daarvoor vier jaar incidentmanager) beaamt voorzichtig dat de samenwerking summier is en wat lastig van de grond komt, maar wijt dat ook aan de verschillen tussen de IT-systemen. Medewerker Arno Veenstra (21) is wat bondiger: Zo eens per maand vragen we een telefoonnummer aan elkaar. sensitief zijn Had eerst elke HvA-locatie een eigen telefonische helpdesk, nu worden bellers collectief naar 1144 geleid of voor wie toch liever wat menselijk contact heeft, naar de servicebalies op de locaties. Dat er wat overlap in de werkzaamheden zit, is volgens coördinator Jan Meijer geen groot probleem, want verder onderscheiden Het bekertje valt wel, maar de koffie niet de twee zich moeiteloos: Er zijn dingen die ze aan de balies niet kunnen, en andersom. Problemen met een computer laten zich bijvoorbeeld lastig aan een balie oplossen. Vooruit: laptops uitgezonderd. Maar anders voorzie ik veel heen en weer geloop. Wachtwoordzaken laten zich volgens coördinator Meijer dan juist weer níet telefonisch regelen: Dat mogen we zelfs niet, mensen moeten zich daarvoor persoonlijk komen legitimeren. Als rond tienen de vierde man binnen komt vallen, is de telefonische vraagbaak voor deze druilerige maandagochtend compleet. Dat dat team uit louter mannen bestaat, is volgens Meijer puur toeval. Maar het gebrek aan een vrouwelijke teamlid blijkt geen enkel probleem: Ik merk geen verschil aan de telefoon. Verschillen of niet: eigenschappen als luisteren héél goed kunnen luisteren sensitief zijn en over behoorlijke sociale en contactuele vaardigheden beschikken: dát maakt volgens Meijer iemand een geschikte callcentermedewerker, man én vrouw. Of zoals telefonist Luigi van der Pal (18) ik heb zelfs onderbroeken via callcenterwerk verkocht het nuchter vertaalt: je moet gewoon een beetje normaal kunnen praten en dingen fatsoenlijk kunnen oppakken. Normaal praten dus, en dingen oppakken. Selectie vind dan ook plaats via een heus inwerktraject. Dat betekent: eerst een gesprek met de nieuweling, uitleg over de werkzaamheden, een halfuur meeluisteren met ervaren collega s. Daarna haken we m in. Dat ik straks ook zelf even wil plaatsnemen achter de knoppen, is geen probleem, maar niet voordat ook ik eerst mee heb geluisterd. Missers vist Meijer er vrij makkelijk uit: Als je iemand na een uurtje bij ieder telefoontje ziet denken: daar heb je er weer zo een, dan is de zaak snel duidelijk. Verder wordt er gelet op opnemen en snelheid van handelen en registeren. Ook het kunnen inschatten en prioriseren van telefoontjes horen bij het setje capaciteiten van een 1144 er: Als er een printer stuk is dan voelen we met je mee, maar dan gaan we ervan uit dat je even naar een andere loopt. Is er een beamer stuk, dan heeft niet alleen de docent daar last van, maar ook meteen veertig studenten. Die krijgt dan voorrang bij de doorverwijzing naar de zogenoemde oplosgroepen, 12 havana

13 tekst annemarie vissers beeld pascal tieman aldus de teamleider. Daar zijn er een kleine vijftig van, blijkt. De kunst is precies de juiste doorverwijzing te regelen. Ik raak lichtelijk nerveus. gewoon jan Groot leed, klein leed en nog kleiner leed no-brainers noemt Arno ze het is de dagelijkse kost van de telefonisten: koffie die niet in het bekertje wil vallen, wel betaalde blikjes cola die niet uit de automaat rollen. Of die keer dat een secretaresse in paniek opbelde dat ze heel haar inbox gedeletete had. Meijer: Daar heb ik toen wel even snel iemand heen gestuurd. Dat deed hij ook overigens ook die keer bij een medewerker die bezorgd belde over een zoekgeraakt pakketje chemisch afval. Piekmaanden voor de afdeling zijn augustus en september, met een uitloop naar oktober en november. Inlognamen, wachtwoorden, HvA-pasjes: bij de verwarring rond alle inschrijvingen regent het telefoontjes hier. In die tijden draaien we ongeveer 250 telefoontjes per dag, 2700 mails per maand met onderwerpen als gegevens die niet ontvangen zijn, niet kloppen of kwijt zijn. Droogjes: Er zijn erbij die na twee maanden voor het eerst inloggen. Ook lastig: Als er een fout in de mailinglijst van de studentenadministratie zit, merken wij dat meteen. Daar kunnen wij vervolgens niets aan doen. Maar probeer dat maar eens uit te leggen aan iemand die op dat moment zijn inlognaam nodig heeft. Dat brengt de coördinator bij de bellers: natuurlijk zitten er onredelijke types bij, dat geeft hij toe. We zitten hier niet met studentenlieverdjes en 3000 perfecte collega s. Maar ach: we zeggen hier wel eens dat tien procent van de medewerkers zorgt voor negentig procent van de klachten of telefoontjes. Eén of twee keer per jaar komt het voor dat mensen hem of zijn medewerkers onheus bejegenen. Dan stelt hij zich wel even voor als meneer Meijer, teamcoördinator. Normaal ben ik gewoon Jan, van het callcenter. Maar bij zulke telefoontjes wil die aanpak nog wel eens helpen. Natuurlijk, als mensen heel lang in de kou zitten vanwege een ketel die stuk is, dan snap ik de reactie. Maar ik kan natuurlijk moeilijk zelf aan die ketel gaan lopen sleutelen. Met beleefdheid is overigens veel mogelijk, zegt medewerker Lesley Joseph (45, acht jaar bij 1144). Of hij wel eens verzucht denk toch eens na voor je belt? Bulderend gelach: Altijd. Om meteen te relativeren: Nee hoor. Ik krijg liever een makkelijk dan een moeilijk probleem. Ik stel geen hoge eisen aan bellers. Af en toe denk ik wel eens: eerst lézen, mensen. Lézen. Ik stel geen hoge eisen onze bellers rijsttafel Maar het is zeker niet alleen maar kommer en kwel, er wordt heus ook gelachen. Zoals die keer dat teamleider Meijer in vol ornaat Goedmorgen, callcenter HvA, met Jan Meijer opdreunde. Let wel: vóórdat-ie de hoorn had opgenomen. Nou, toen lag de rest onder de tafel natuurlijk. En nee, bossen bloemen worden er nog nét niet langs gebracht, maar: We krijgen wel ontzettend vaak bedankmailtjes, zegt Luigi. Lesley: Of die mevrouw op de Leeuwenburg. Die kookte eens per jaar een complete Indische rijsttafel voor ons. Als bedankje. Met een harde lach leest Joseph een mail voor van een radeloze studente. Hij heeft vandaag maildienst, wat betekent dat hij ruim 80 mailtjes verwerkt. Liet hij net nog een opgeschoonde inbox zien, ondertussen stroomt die in rap tempo weer vol: Of ik even de mailbox van haar docent kan opschonen of de limiet kan verhogen. Ze probeert een te laat ingeleverde paper te versturen, maar krijgt steeds een melding dat de mailbox van haar docent vol zit. Creatief hoor, maar dat gaat natuurlijk niet. En dan is het zover: ik word zelf ingehaakt. Een beller: of het mogelijk is ruimte te huren op de HvA voor externe partijen? Na wat overleg kom ik met naam en toenaam en adviseer de belster het daar eens te proberen. Dat had ik ook wel kunnen vinden, klinkt het gepikeerd. Ik zoek het verder zelf wel uit. Goedemiddag. n Oplosgroepen l In 2007 verwerkte 1144 rond de mailtjes. In 2008 waren dat er al In drukke periodes krijgt 1144 zo n 250 telefoontjes per dag. Gemiddeld wordt er binnen drie seconden opgenomen. Nadat de afdeling een call heeft aangemaakt, volgt toewijzing naar een van de oplosgroepen. Is een call afgehandeld, dan krijgt de melder een bericht met call afgesloten. havana 13

14 gespot in spuiten en schrijven urbanartamsterdam.nl brengt het verhaal achter straatkunst tekst jobien groen beeld urbanartamsterdam en pascal tieman invader Straatkunst: de een vindt het mooi, de ander vindt het puur vandalisme. Volgens vier studenten van de minor Marketing voor de creatieve sector wordt het in ieder geval interessanter naarmate je er meer van weet. Straatkunst is vergankelijk, aldus Wendy Gans (32, vijfdejaars Media en Informatie Management). Het wordt weggehaald door de gemeente of er wordt overheen gespoten. Met de website amsterdam.nl willen we de kunst documenteren en exposeren. Ook bieden we een platform aan voor straatkunstliefhebbers. Volgens Wendy wordt straatkunst interessanter naarmate je meer weet over het verhaal erachter. Wij laten kunst zien en onderzoeken het verhaal erachter. Als het kan, zoeken we de kunstenaars op en interviewen we ze. De bedoeling is dat mensen op een andere manier naar hun stad gaan kijken. We willen hun ogen openen voor straatkunst. En dat artiesten uiteindelijk ook zelf straatkunst in zullen zenden. Wendy en haar drie medestudenten hebben de website opgezet in het kader van hun afstudeerproject voor de minor Marketing voor de creatieve sector. Kunst, cultuur en creativiteit vragen om een andere marketingaanpak dan meer reguliere producten. Kunst wordt namelijk niet per se gemaakt om tegemoet te komen aan een bepaalde behoefte van de consument. Ook zijn producten in de kunstsector vaak uniek in hun soort. Dit maakt het relatief lastig om in deze sector aan marketing te doen. Centraal in deze minor staat het spanningsveld tussen cultuur, creativiteit en commercie. ALIAS (cover) De uit Berlijn afkomstige ALIAS heeft een geheel eigen stijl. Wie langs een van zijn werken loopt, herkent zijn hand meteen. En dat terwijl hij toch heel divers werk maakt. In de Berlijnse wijken Friedrichshain en Kreuzberg zie je zijn werk volop, maar ook in onze eigen Amstelstraat kom je hem tegen. Hier met Bomb Boy. C215 C215 is de nickname van de begaafde Franse stencil artist Christian Guémy. Hij behaalde een master in kunstgeschiedenis aan de Sorbonne Universiteit, maar besloot zich na de geboorte van zijn dochter niet meer op een carrière in het bedrijfsleven te richten, maar op zijn grote passies: tekenen en graffiti. Een jaar lang reist hij de wereld over om de straten te versieren met zijn stencils. Hoewel dit in de meeste landen verboden is, werkt hij gewoon overdag en in het zicht. Op elke trip maakt hij ad hoc stencils, naar eigen zeggen omdat je de straten van Brazilië, Israël, India, Marokko of Polen niet hetzelfde kunt behandelen. Zwervers en vluchtelingen zijn een regelmatig terugkerend onderwerp van zijn stencils; zij maken het leven op straat echt mee. C215 ziet hun gezichten als landschappen die met hun grote variëteit aan uitdrukkingen identiteiten en achtergronden vormgeven. Faith71 Achter Faith71 gaat de kunstenaar Donovan Spaanstra schuil. Hij woont en werkt in Amsterdam. Hij maakt graffiti, portretten en stadsgezichten. Hij schildert dus niet alleen de straten van Amsterdam, maar beschildert ze ook. Deze schildering, een Rubensiaans portret van zijn vrouw Hanneke, maakte hij begin 2006 in een zijsteeg van de Spuistraat. Onlangs werd het werk beklad met een tag. Donovan was verbaasd dat de daders de heersende code in de graffitiwereld hebben verbroken. Je spuit niet over de originele piece van een medekunstenaar heen. Intussen heeft hij zijn werk weer gerestaureerd. Maar nu vergezeld van de woorden Dank u wel! Een foto van het graffitiportret dat hij maakte van Theo van Gogh op de dag van diens overlijden is te bezichtigen als onderdeel van de vaste collectie van het Amsterdams Historisch Museum in zaal 23. Invader Her en der in Amsterdam vind je op gevels en bruggen mozaïeken van het in de jaren tachtig populaire Atari-spel Space Invaders. De aanstichter is een Franse kunstenaar die zich Invader noemt. Niet alleen in zijn geboorteland en onze hoofdstad vind je de mozaïeken, volgens zijn in 35 steden ongeveer 1500 van deze mozaïeken te vinden. De space invader op deze foto is te vinden in de Derde Oosterparkstraat. Laser 3.14 Amsterdamse straatpoëet Laser 3.14 versiert de straten van Amsterdam met zijn haastig gesprayde oneliners op houten bouwplaten, muren en elektriciteitskasten. Oneliners die vergezocht of briljant gevonden tot nadenken stemmen. Daarnaast is hij ook regelmatig exposerend kunstenaar en tekent hij strips. Banned Frank - T Waarschijnlijk wil de kunstenaar met deze afbeelding de joodse gemeenschap confronteren met de huidige atie van hun (aarts-)vijanden: de Palestijnen. Waar de situ- joden de Holocaust graag gebruiken als een excuus voor hun imperialistische oorlogsvoering, krijgen ze nu een koekje van eigen deeg: Anne Frank, door gelovers van het Oude Testament beschouwd als hét boegbeeld van de joodse onschuld, draagt de bekende Palestijnse sjaal. Deze sjaal wordt met trots gedragen door het volk dat nu door Israël tot tweederangsburgers wordt gedegradeerd. FAKE Een van de bekendste Nederlandse stencilkunstenaars is FAKE. Zijn werken zie je in de straten van Amsterdam, maar hij werkt ook op canvas. Afgelopen maand heeft hij deelgenomen aan een groepsexpositie in Teheran. Jef Aerosol Stencil van Jef Aerosol (1957). Hij is net als C215 een Franse stencil artist die zo af en toe wat moois maakt in onze hoofdstad. Hij woont en werkt in Lille, maar zijn kunst maakt deel uit van privé-collecties over de hele wereld. Dit jongetje is een stencil dat hij vaak gebruikt. Je kunt het ook tegenkomen in Parijs, Londen, Lissabon en Chicago. Zijn werken worden regelmatig geveild in Parijs en hij heeft zijn werken geëxposeerd in vele galeries. Heel bijzonder dus, om zo n juweeltje te ontdekken op de Lijnbaansgracht. n Urban art op internet l Meer straatkunst zien op internet? Neem eens een kijkje op onderstaande sites wallspankers.com gespot gesp laser 3 14 havana

15 invader gespot in de spuistraat fake gespot bij de schellingwouderbrug gespot in de spuistraat fake c214 c214 oase gespot bij het leidseplein fake en laser 3.14 invader jef aerosol gespot bij schellingwouderbrug banned frank-t c214 gespot in de spuistraat gespot in de spuistraat laser 3.14 faith71 gespot bij de schellingwouderbrug gespot in de spuistraat havana 15

16 -advertenties- Vacatures van de week: CE WP 1 en 2 Beschikbaar bij één van onze opdrachtgevers in Amstelveen. Ben jij nog op zoek naar een werkplek voor februari 2009? Neem dan direct contact met ons op! Wij zijn op zoek naar jou! CE stage per eind januari 2009 beschikbaar als Assistent Projectmanager bij een opdrachtgever in Amsterdam. Reageer direct en bel : ! Wij hebben nog verschillende WP 3 s beschikbaar voor februari 2009! Ben jij nog op zoek? Op onze website tref je de omschrijvingen. Naast deze functies hebben wij stages, werkplekken en vaste banen in verschillende studierichtingen beschikbaar. Op onze website tref je meer informatie! kijk op: voor meer informatie en overige vacatures Problemen met studeren in verband met een functiebeperking? Voor informatie over studeren met een functiebeperking kun je terecht bij: De UvA studentendecanen: of De HvA studentendecanen: of havana

17 Daphne Dave Lex als ik de baas zou zijn van de Hva tekst thijs den otter beeld fred van diem De Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) zit halverwege zijn termijn. Hoogste tijd dus om twee mannen en één vrouw uit de studentgeleding te vragen naar hun ervaringen en ambities. Almere heetste hangijzer Daphne Kuipers (24) stapte in de CMR omdat ze nieuwsgierig was naar de bedrijfsvoering van de Hogeschool. Ik wilde kijken hoe het werkt in de toplaag van de Hogeschool. En me hoorbaar maken als student. Je bent de enige vrouw in de studentgeleding. Vervelend? Helemaal niet. Als informaticastudent ben ik het gewend om de enige vrouw in een mannenbolwerk te zijn. Het zou voor de CMR mooi zijn als er meer balans was in de samenstelling van de studentgeleding. Er was aanvankelijk nog een studente gestrikt, maar die haakte op het laatste moment af. Dat is jammer, maar kennelijk is de raad meer een mannending. De CMR zit op de helft. Ben je tevreden of valt het tegen? Ik heb me de afgelopen maanden ontfermd over de website van de CMR. Die wordt overzichtelijker, en er komt meer informatie op te staan. Daarnaast ben ik acht uur per week bezig met vergaderen en stukken lezen. Op dit moment is de eventuele overname van de Almeerse opleidingen door Hogeschool Windesheim het heetste hangijzer. Wat zou je veranderen als je de baas was van de HvA? De bedrijfsvoering kan veel transparanter. Er wordt hard gewerkt om de organisatie minder stroperig te maken, maar het gaat langzaam. Neem de begroting: wij moeten instemmen met het totaal, maar de deelraden gaan over de domeinbegroting. Dat maakt een overzichtelijk einddocument lastig: het ene domein schrijft het totaal anders op dan het andere. Inzetten op de betrokkenheid van studenten Dave van der Pol (23) combineert een plek in het dagelijks bestuur van de CMR met zijn laatste jaar Commerciële Economie. Dat is lastig, al is het maar omdat actieve medezeggenschap en een afstudeerstage elkaar kunnen bijten. De CMR is halverwege. Tevreden? Ik zit in een enthousiaste groep met betrokken mensen. Maar we moeten nog wel resultaat boeken, anders blijft het bij enthousiasme. Op zich is het te verklaren dat de resultaten nog moeten komen: de eerste maanden waren we vooral bezig met wennen en inlezen. De komende weken zijn dus cruciaal? We moeten nu een aantal zaken regelen. We proberen bijvoorbeeld samen met de ASVA Studentenunie iets te doen aan de studentenparticipatie. Ideeën zijn er genoeg, maar we moeten eerst het College van Bestuur overtuigen voor we iets kunnen betekenen voor studenten die een nieuwe vereniging willen opzetten. Verder moeten we nadenken over de overdracht: deze raad heeft de eerste maanden het wiel opnieuw moeten uitvinden. Als we willen dat de CMR van volgend jaar een soepeler start heeft, moeten we nu al aan de slag. Wat zou je veranderen als je de baas was van de HvA? Ik zou zwaar inzetten op de betrokkenheid van studenten. Het moet veel aantrekkelijker worden om in een bestuur gaan zitten, of om een studie- of gezelligheidsvereniging op te zetten. Hulp van de hogeschool is nu ook mogelijk, maar voor je een beurs krijgt moet je echt een paar keer door de bureaucratische molen. Geen papieren tijger Lex Sietses (22) ging de CMR in omdat hij vaak vindt dat dingen anders kunnen. Ik heb geen zin om alleen maar commentaar te leveren op zaken, maar wil problemen helpen oplossen. Deze CMR is nu zo n beetje op de helft. Hoe tevreden ben je? Ik heb natuurlijk geen volledig beeld van de vorige medezeggenschapsraden, maar het enthousiasme en de voortvarendheid van deze ploeg is duidelijk. Ik denk dat we hebben laten zien dat de CMR geen papieren tijger is. Kun je voorbeelden geven? We zitten momenteel bovenop de kwestie Almere. Natuurlijk: als de voorwaarden goed zijn, zullen we akkoord gaan. Maar de HvA moet wel duidelijke garanties geven voor medewerkers en studenten. Anders gaan we niet akkoord met overname door Windesheim. Voor mij is de discussie extra bijzonder: ik studeer in Almere. Verder hebben we iets gedaan aan de aanvang van het collegejaar: de introductieperiode begon al in augustus, maar eerstejaars hebben dan nog geen ov-kaart. Om de kosten voor deze studenten te beperken, hebben we met algemeen directeur Knigge afgesproken dat ze maximaal twee dagen in augustus op de HvA moeten zijn. Wat zou je veranderen als je baas was van de HvA? Ik vind het onderwijsniveau belangrijker dan het rendement. Bepaal wat voor competenties een student moet hebben om een bachelordiploma te krijgen en maak het onderwijs zo goed dat het rendement hoog blijft. Nu worden toetsen waarvoor zeventig procent van de studenten zakt opgewaardeerd omdat anders de doorstroming in het geding is. Dat is onzin: als een student de materie niet machtig is, verdient hij geen voldoende. Maar het heeft geen zin om Knigge daarvan de schuld te geven: het is een Haags probleem. Het ministerie van OCW bekostigt hogescholen voor een groot deel via de hoeveelheid diploma s die ze afgeven. n A b havana 17

18 recensies eens of oneens met onze recensenten? laat het ons weten via tentoonstelling gekleurde beelden Joods Historisch Museum, Nieuwe Amstelstraat 1 t/m 22 februari WWWWW Verwoeste wijken, vermorzelde gebouwen en het allerergst stapels bloederige lijken. Dat zijn de beelden die ons doorgaans vanuit het Midden-Oosten bereiken. Maar zo was het niet altijd. Ooit werd Palestina gezien als het Heilige Land. Er leek een serene rust te heersen en het straatbeeld werd bepaald door Bijbelse taferelen. Een rits kamelen op een zandvlakte met daarnaast helblauw water, een groep boerenmeisjes met felgekleurde jurken en tulbanden op het hoofd, zittend op de uitgedroogde grond en een oude bebaarde man in een wit gewaad. Het zijn beelden die te zien zijn op de expositie Gekleurde beelden in het Joods Historisch Museum (JHM). Figuurlijk gekleurd, omdat de spanningen tussen joodse en Arabische bewoners er ondanks het ogenschijnlijk rustieke straatbeeld natuurlijk wel al waren. Letterlijk gekleurd, omdat de foto s of eigenlijk lantaarnplaatjes voor in een toverlantaarn met de hand zijn ingekleurd, waardoor zelfs het beeld van een clubje lepralijders iets romantisch krijgt. In 1926 en 1931 reisde graanhandelaar Arie Speelman samen met zijn vrouw Anne Christine Speelman naar Palestina. Tijdens hun tripjes kochten ze bij een fotowinkel meer dan duizend met de hand ingekleurde lantaarnplaatjes geschoten door The American Colony, een Amerikaanse cd the crying light Antony and the Johnsons (Konkurrent/Rough Trade) WWWWW Wat heb jij in vredesnaam aan staan? vroeg mijn huisgenoot toen ik voor het eerst The Crying Light van Antony and the Johnsons opzette. Zonder antwoord liet ik haar de cd-hoes zien, hetgeen het onbegrip alleen maar groter maakte. Op die hoes zie je een zwart-witfoto van een bejaarde Japanse vrouw volgens het cd-boekje de mij onbekende danseres Kazuo Ohno die door haar uiterlijk en pose blijft intrigeren. Onder liefhebbers van nietalledaagse popmuziek is Antony al jaren een held, maar bij het grote publiek is hij nog steeds niet doorgebroken. Vier jaar geleden bracht hij I m a bird now uit, waarin hij op onnavolgbare wijze zingt dat hij toch liever een vrouw was geweest. The Crying Light vertoont veel overeenkomsten met die plaat. Het geluid is somber, ingetogen en de film doubt Regie: John Patrick Shanley Met: Meryl Streep, Philip Seymour Hoffman, Amy Adams WWWWW Met de woorden so, it s happened heeft Zuster Aloysius haar oordeel over Vader Flynn klaar. De titel van de film mag dan Doubt zijn, als er iemand is die geen twijfel lijkt te kennen, dan is het Zuster Aloysius wel, het strenge hoofd van de St. Nicholas Church School. Na een opmerking van haar jonge collega Zuster James over het doen en laten van Vader Flynn, de priester van de bij de school horende parochie, weet ze het zeker. Vader Flynn heeft ontucht gepleegd met een van de schooljongens, nota bene de eerst zwarte leerling van haar school. Dat er geen leefgemeenschap met een christelijke grondslag. Op verzoek kon je de foto s laten inkleuren en dat liet het stel doen. Het inkleuren was een arbeidsintensieve klus. Soms werd er zelfs geschilderd met een kwastje dat bestond uit maar één mensenhaar. Naar aanleiding van het verschijnen van het boek In the Footsteps of Abraham daarin dezelfde en meer ingekleurde afbeeldingen, samengesteld en geschreven door onder anderen kleindochter Helen Speelman toont het JHM vijftig van lantaarnplaatjes. Behalve een beeld van het Heilige Land geven de getoonde foto s ook een idee van het laatnegentiende-eeuwse en vroegtwintigste-eeuwse Palestina, de verschillende bevolkingsgroepen, stadsgezichten en landschappen. Een prachtige tentoonstelling die eens een iets zonniger beeld schetst van een door haat bevangen gebied; die bloederige ellende kennen we nu wel. Hoopgevend ook: als het er toen zo rustig was, kan dat ook nu nog komen! (Kim Bos) Zonnig beeld van een door haat bevangen gebied soms bizarre teksten gedijen op prachtige uitgesponnen melodieën. Opener Her Eyes Are Underneath spreekt wat dat aangaat boekdelen. Antony s stem heeft daarop het meeste weg van een raspende viool en het nummer kabbelt tergend langzaam voort, slechts onderbroken door pianoklanken en inderdaad: een viool. Het is een opmaat voor meer moois, Antony maakt van elk nummer een waar kunstwerk. Met de tien nummers die de cd rijk is valt er dus erg veel te genieten. Aeon is een aanstekelijke ballade en is het enige nummer waar een elektrische gitaar in voorkomt. Bij het gros van de andere liedjes laat hij een orkest opdraven, terwijl Epilepsy is Dancing wegluistert als een aangename wals. Dat Antony ook kan beschikken over verschillende stemmen, blijkt uit Dust and Water. Deze nummers zijn mooi, maar vallen in het niet bij Kiss my Name. Dit nummer is het absolute hoogtepunt door de vrolijke en bijna frivole aanpak. In juni treedt Antony op in Carré. Haast je als je erbij wilt zijn. (Jim Jansen) Elk nummer een waar kunstwerk enkel hard bewijs is voor deze zware beschuldiging, is voor Zuster Aloysius bijzaak. Doubt gaat over schuld en onschuld, maar ook over de confrontatie tussen conservatief en progressief. Regisseur-scenarist John Patrick Shanley situeert Doubt in het New York van de jaren zestig, een tijd van grote verandering. Zuster Aloysius een rol van Meryl Streep wil niets van verandering weten. Ze runt haar kerkschool als een militair, geeft af op nieuwerwetse nonsens als de balpen en doet onschuldige kerstliedjes als Frosty the Snowman af als heidens. Vader Flynn (Philip Seymour Hoffman) is juist een levensgenieter die de katholieke kerk graag als vriendelijk en open presenteert in plaats van streng en afstandelijk. Zowel Streep als Hoffman schitteren in hun rollen, de een als een overblijfsel uit het verleden, de ander als iemand die dit verleden het liefst ontvlucht. Vooral de scène waarin Zuster Aloysius haar verdenking voor het eerst aan een behoedzame Vader Flynn kenbaar maakt, is prachtig subtiel. Door de indrukwekkende Streep en Hoffman zou je haast vergeten dat Amy Adams een sleutelrol vervult in deze scène. Als de jonge, wat naïeve Zuster James is zij het immers die Zuster Aloysius strijd tegen Vader Flynn op gang brengt. Doubt is gebaseerd op Shanleys Pulitzerprijswinnende toneelstuk dat de treffende titel Doubt A Parable draagt. Zuster James mag namens de kijker de betekenis van Doubts parabel ervaren: er bestaat niet zoiets als pure schuld en onschuld. Laat staan dat de ware toedracht helder of overzichtelijk is. Adams personage wordt voortdurend gevraagd een kant te kiezen, soms met tranen van frustratie in de ogen, en belichaamt zo de twijfel uit de titel. Het is een glansrol voor Adams die, net als Streeps en Hoffmans werk, terecht met een Oscarnominatie werd beloond. (René Glas) Terechte Oscar-nominaties 18 havana

19 m L r W al ee eten tips kunnen naar havana@hva.nl tekst fen verstappen beeld won tuinema zwartwit een hva-medewerker of -student vertelt over zijn voorkeuren en geeft vervolgens het stokje door tekst & beeld hans van vinkeveen vreselijk gezond CousCousClub maakt couscous zoals het hoort, maar is niet geschikt voor al te intieme conversatie. Bij binnenkomst ben ik wat teleurgesteld. De naam CousCousClub had bij mij tergend spannende associaties opgeroepen met roodpluchen gordijnen, gesluierde Noord-Afrikaanse schoonheden en een overdaad aan paars gekleurde kussens. Wat ik aantref is een sfeervol verlicht, maar verder behoorlijk spartaans ingericht pijpenlaatje. Bovendien staan de kleine tafeltjes zo dicht op elkaar, dat mijn tafelgenoot en ik spontaan besluiten het gesprek dat we op de fiets voerden categorie Hij Begrijpt Mijn Diepste Innerlijke Behoeften Niet en Ik Weiger Onzeker Te Worden Van Mijn Vrijgezelle Status In Combinatie Met Mijn Naderende 30ste Verjaardag pas later in de kroeg voort te zetten. In ons geval niet erg: zo kunnen we onze dialoog volledig aan het eten, het publiek en de bediening wijden. Wat dat eten betreft blijven we kort van stof. Er is keuze uit drie gerechten: couscous veget ( 9), couscous maison ( 11) en couscous royal ( 13). De basis bestaat voor alle drie de gerechten uit een goed gevuld bord met quelle surprise couscous, gestoomde groenten, een saus op basis van ras al hanout-kruiden en harissa. In het geval van de maison en de royal komen daar respectievelijk een merquezworstje en eenzelfde worstje, een lamsspiesje en een hapje lamsstoof bij. De couscous is, zoals dat couscous betaamt, weinig uitgesproken maar goed klaargemaakt en de gestoomde groenten smaken vers, puur en vreselijk gezond. Gelukkig zijn de vleesgerechtjes lekker vettig en gekruid en is ook de harissa heerlijk pittig. Omdat we pas laat aankwamen, is de CousCous- Club bijna leeg tegen de tijd dat we ons bord leeggegeten hebben. Dat biedt de mogelijkheid om toch hier ons reservoir gênante gespreksonderwerpen aan te boren. Daarbij laten we ons natuurlijk graag begeleiden door twee van de drie cocktails die hier bij wijze van dessert op de kaart prijken. We bestellen de Priscilla Queen of the dessert (een tequila sunrise) en de Fata Morgana (een mojito met appel). Beide cocktails zijn lekker fris en vooral fijn niet te zoet. Een heerlijk lichte afsluiter van een net zo prettig licht diner. Wanneer ik na de cocktail toegeef aan mijn treurige rookverslaving, tref ik buiten de chefkok die, nadat ik de reden van mijn aanwezigheid kenbaar maak, in zo n enthousiast betoog over zijn restaurant uitbarst dat hij nauwelijks aan zijn eigen sigaret toekomt. Of ik ook zeker even melding wil maken van de activiteiten (zie die hier regelmatig plaatsvinden. Bij deze dan. Eten Eenvoudig maar goed Prijs Prima in verhouding Omgeving Krap maar gezellig Publiek Divers Bediening Niet heel vlot maar erg vriendelijk Restaurant CousCousClub, Ceintuurbaan 346 mislukte clown wilders Lhoussaine Tallal (47), vierdejaars lerarenopleiding Frans Website: Aknarij.com van de gelijknamige stichting in Bos en Lommer, waar ik als vrijwilliger Frans geef. We zetten ons in voor de integratie van jongeren met een (Zuid-)Marokkaanse achtergrond. Boek: Toen ik de klassieker Germinal van Zola las, zag ik mijn vader voor me en hoe hij altijd pikzwart thuiskwam. Hij werkte in de loodmijnen. Mijn vader was een vakbondsman die voor betere omstandigheden streed en als analfabeet wilde dat zijn kinderen naar school gingen. Film: A beautiful mind vertelt het waargebeurde verhaal over een wiskundig genie en Nobelprijswinnaar, die wordt ingeschakeld om een geheime code van de communisten te ontcijferen. Langzaam wordt duidelijk dat het spionageverhaal zich in zijn hoofd afspeelt en dat hij lijdt aan schizofrenie. Dit komt ook bij veel jonge migranten voor. Ze vallen tussen twee culturen, horen niet bij Nederland en hun herkomstland. Films als Rambo, daar geloof ik niet in. Ik heb een hekel aan geweld. Je verbetert de wereld ook niet in je eentje, maar met elkaar. Tv: Programma s over dieren in Afrika maken je ervan bewust dat het milieu een kwetsbaar evenwicht is waarvan mensen moeten afblijven. Ik zou best in een dierentuin willen werken, maar heb de verkeerde studie gekozen, hahaha. Ik haat Spoorloos. Ik snap niet dat mensen op zoek gaan naar hun natuurlijke vader. Je vader is je adoptievader. De emoties zijn ook te privé voor op televisie. Het is wel het lievelingsprogramma van mijn vrouw en dochters. Dus ben ik in de minderheid en ga als het op tv is iets anders doen. Hebbeding: Een beeldje van een mooie dame uit Mali symboliseert voor mij Afrika: de eenvoudige en ongekunstelde schoonheid. Kunstenaars maken daar de mooiste dingen, maar ze weten de aandacht van de media niet te trekken. Humor: Erg grappig is Tante Es, een lelijke vrouw met een snor die toch sexy doet en haar gast wil versieren. Geert Wilders is een mislukte clown die met zijn giftige boodschappen het vuur aansteekt tussen mensen. Moment: Dankzij mijn emigratie is mijn horizon verrijkt. Ik ging in Frankrijk de ontwikkeling van droge gebieden bestuderen, maar woon nu in een nat land. Dat is hasard, geluk. Ik ging hier bij een uitwisselingsorganisatie werken en heb mijn vrouw ontmoet. Stokje: Ik geef het stokje aan medewerker klantenservice Rob Roelofs, die altijd voor iedereen klaarstaat. B ho ee w Fi ni co zi jo en aa Tv ee ee ha Je is m M G H Te ge H A de H do gi M de D m St al havana 19

20 wat waar wanneer de culturele activiteiten van deze week. tips mailen naar tekst linde arts ur ir t n e r is et n l: te ld. al n beeld: jeetinder ramial fi lm Heden Kan door huid heen Een geweldsdelict verandert Mariekes leven. Ze besluit de stad te ontvluchten en koopt een afgelegen, vervallen huisje op het Zeeuwse platteland. Door opnieuw te beginnen hoopt ze de ervaringen van zich af te kunnen schudden, maar de eenzaamheid en de kou versterken haar angst en wraakgevoelens. Als de zomer komt en ze een nieuwe vriend krijgt, lijkt Marieke weer sterker te worden. Maar langzaam verliest ze de greep op haar leven. Kan door huid heen is een psychologisch drama met lichte tonen. O.a. Het Ketelhuis, Pazzanistraat 4. Aanvang: verschillende tijden. Entree: 8,50, studenten 7,50. Meer info: www. ketelhuis.nl festival 6 en 7 februari Waanzin in de Kunsten Twee avonden lang tonen jonge Vlaamse kunstenaars hun werk over het spel met de waanzin in literatuur, theater, performance en documentaire. Je flaneert in een doorlopend programma van het ene waanzinnige onderdeel naar het andere en krijgt onderweg diverse zinnenprikkelende hapjes en drankjes geserveerd. Met onder meer een documentaire van Dimitri Van Zeebroeck over J.M.H. Berkmans, een van Vlaanderens meest onderschatte en authentieke schrijvers. Berckmans, half gek maar helemaal geniaal, stierf op 31 augustus De Brakke Grond, Nes 45. Aanvang: uur. Entree: 14, studenten 10,50 inclusief eten. Meer info: www. indenes.nl party 9 februari DopeBoy Fresh! DopeBoy Fresh! biedt een podium voor nieuwe, frisse acts die hiphop georiënteerd zijn. Op 9 februari vindt de eerste editie plaats. De avond wordt geopend met een show van M.O.& Brakko. Met hun old skool sound in een fris nieuw jasje zijn ze een must voor elke hiphopliefhebber. Ook Mella Mell laat tijdens deze avond van zich horen. De mannen van R.A.P. uit Amsterdam- Noord sluiten de avond af. Club MoreAmor, Rozengracht 133. Aanvang: uur. Entree: 5, dames gratis. Meer info: concert 12 februari Agua de Annique Agua de Annique, de band van Anneke van Giersbergen, presenteert op deze avond haar nieuwe album middels een uniek akoestisch optreden. Vorig jaar stapte Anneke van Giersbergen na dertien jaar uit The Gathering, de band waarmee ze internationaal furore maakte. Kort hierna richtte ze haar eigen band Agua de Annique op. Tijdens dit optreden spelen ook bekende artiesten mee, zoals Sharon den Adel (Within Temptation), Niels Geusebroek (Silkstone), singer-songwriter Marike Jager en trompettist Kyteman. Melkweg, Lijnbaansgracht 234a. Aanvang: uur. Entree: 15. Meer info: tentoonstelling t/m 29 maart Ik r.i.p. Wat gebeurt er met je online profiel als je bent overleden? Rust je straks in vrede, of kun je beter vooraf regelen hoe je herinnerd wilt worden? Met de tentoonstelling Ik R.I.P. spoort Mediamatic je aan om na te denken over zelfrepresentatie en de dood. Te zien zijn doodsportretten door Elizabeth Heyert, doodskisten uit Ghana, het computerspel The Graveyard en meer. Tijdens de tentoonstelling kun je proefliggen in een milieuvriendelijke grafkist en hier een foto van maken. Er zijn ook workshops grafkistontwerpen. Mediamatic BANK, Vijzelstraat 68, Amsterdam. Entree: gratis. Meer info: lezing 9 februari De chemie van de liefde Wel een beetje raar, 32 jaar, trillend op mijn benen (...) ik was haast vergeten hoe t voelt om verliefd te zijn. Gelukkig voor Henny Vrienten en ons allemaal: verliefd worden verleer je nooit. Om erachter te komen wat het precies is, moeten we niet te rade gaan bij de romantische literatuur, maar bij de fysiologie. Gedrag, emoties en denkwijze veranderen als je verliefd wordt, en ook in het lichaam verandert er van alles. Jan Hindrik Ravesloot, kernhoogleraar fysiologie AMC-UvA, vertelt over de veranderingen in lijf, leden en leven van de verliefde. De Rode Hoed, Keizersgracht 102. Aanvang: uur. Entree: 3 (voorverkoop). Meer info: toneel 5 t/m 22 februari Angels in America Verschillende New Yorkers gaan ieder op hun eigen manier met hun hiv-besmetting om: de jonge Prior raakt in paniek en ziet zijn relatie met zijn joodse vriend Louis stuklopen. De aartsconservatieve advocaat Roy houdt zijn ziekte voor zijn omgeving verborgen uit angst zijn prestige te verliezen. Louis zoekt troost bij Joe, een mormoonse jurist die zijn huwelijk de rug toekeert en zijn homoseksualiteit leert aanvaarden. Naarmate de ziekte vordert, raken realiteit en koortsdromen met elkaar vermengd. Stadsschouwburg Amsterdam, Leidseplein 26. Entree: vanaf 14. Aanvang: / 18.0 uur. Entree: Meer info:www. stadsschouwburgamsterdam.nl fotografie Vanaf 13 februari richard Avedon Photographs Foam toont de eerste overzichtstentoonstelling van Richard Avedon na zijn overlijden in Avedon was tijdens zijn leven al een legende en wordt algemeen gezien als een van de belangrijkste fotografen van de tweede helft van de twintigste eeuw. Avedon maakte in de vroege jaren 50 naam als revolutionair modefotograaf. Daarnaast was hij een groot vernieuwer binnen de moderne portretfotografie. Beroemdheden werden niet langer stijf en conventioneel getoond, maar op een sterk subjectieve manier waarbij Avedon diep doordrong tot iemands persoonlijkheid. Foam Fotografiemuseum, Keizersgracht 609. Entree: 7,50. Meer info: www. foam.nl dans 8 februari L.O.U.D. Urban dance is hot. Door de opkomst van hiphop, is streetdance met haar explosieve, zwaartekracht tartende bewegingen enorm populair geworden. L.O.U.D. is een dans door de geschiedenis. Een voorstelling over het ontstaan van de streetdance van nu. De voorstelling draait om het dansgezelschap van Leo en zijn opa George. George danste in de twintiger jaren in New York: Harlem was a great place to fall in love with dancing, it was everywhere, on the streets and in the clubs. Theater de Meervaart, Meer en Vaart 300. Aanvang: uur. Entree: 19,50. Meer info: maak meer urban! Drie studenten van de HvA organiseren op donderdagavond 5 februari Make More Music Urban. Make More Music Urban is een muziekwedstrijd voor beginnende hiphop- en r&bartiesten. Vorig jaar is er voor het eerst een Make More Music Urban-festival georganiseerd. Omdat dit een groot succes was, hebben de studenten ervoor gezorgd dat er ook dit jaar weer een grootse urban show plaats zal vinden. Op donderdag 5 februari zullen acht artiesten tegen elkaar strijden in de Nox in Almere. Hieruit worden de twee beste gekozen door een professionele jury. De twee finalisten zullen hierna nog eenmaal een track laten horen, waaruit het publiek de uiteindelijke winnaar zal kiezen. Voor deze winnaar is een prijs beschikbaar gesteld van 1000 of het equivalent aan studiotijd. De deelnemers van deze avond zijn voornamelijk afkomstig uit Almere en omgeving. De artiesten zullen met spectaculaire acts het publiek de hele avond entertainen. Een groep diverse artiesten staat deze avond klaar om hun show weg te geven. De veelzijdige JayTee bijvoorbeeld deed eerder mee aan talentenjachten, organiseerde een urban theatershow en is bezig met zijn debuutalbum. Ook Individiueel, de winnaar van vorig jaar, doet weer mee. GIN staat bekend om haar poëtische teksten. ANNO_MC zingt, danst én rapt. FlyBro wil zich onderscheiden door niet alleen over feesten en geld te rappen, maar nummers te schrijven over maatschappelijke problemen die niet vaak genoemd worden. Ondersteboven kwam tot stand door een grap. Zij maakten een liedje dat zo gewaardeerd werd, dat ze wel door moesten gaan. De rest van de avond wordt gevuld door Passie en Light. Het geheel wordt gehost door MC Joon (bekend van Ongerept). Van oorsprong is Make More Music een rockmuziekwedstrijd op initiatief van het Instituut voor Information Engineering (IIE) van de Hogeschool van Amsterdam, waarin jongerenbands met uitsluitend eigen composities tegen elkaar in het strijdperk treden. Sinds vorig jaar is er ook deze succesvolle urban variant. Het festival biedt voor jonge artiesten de mogelijkheid om door te groeien in hun muzikale loopbaan en is voor Almere een uniek cultureel muziekevenement. Donderdag 5 februari Popzaal NOX, Koetsierbaan 10 Almere. Aanvang: uur Kaartjes 5 verkrijgbaar aan de kassa urban.makemoremusic.nl 20 havana

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen 1 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen 2 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen Hillegom 17 oktober 2013 Schoonderbeek Installatietechniek 3 Persoonlijk ontwikkelingsplan

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost Jouw praktische weg naar het hbo Onderdeel van AOC Oost 2014 2015 2Informatie Het Groene Lyceum 2014-2015 Lekker praktisch bezig zijn maar wel op een hoog niveau. Is dat ook voor jou de leukste route naar

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

PAL Student als Persoon lijk Assistent van Leraren. Voor vmbo, havo en vwo

PAL Student als Persoon lijk Assistent van Leraren. Voor vmbo, havo en vwo PAL Student als Persoon lijk Assistent van Leraren Voor vmbo, havo en vwo 3 Student als Persoonlijk Assistent van Leraren voor vmbo, havo en vwo is een initiatief van Platform Bèta Techniek, Sectorbestuur

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

creating tomorrow Logistiek en economie Hva techniek

creating tomorrow Logistiek en economie Hva techniek creating tomorrow 2013 2014 Logistiek en economie Hva techniek HVA TECHNIEK Logistiek en Economie 2013-2014 Het muziekfestival staat op de kalender, de artiesten zijn geboekt. Maar hoe komen al die onderdelen

Nadere informatie

creating tomorrow Bouwkunde hva techniek

creating tomorrow Bouwkunde hva techniek creating tomorrow 2013 2014 Bouwkunde hva techniek HVA TECHNIEK bouwkunde 2013-2014 Bouwkunde: studeren in dé bouwplaats van Nederland Bouwkunde studeren in Amsterdam biedt veel uitdagingen. Want als er

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Studentendecanaat. De Topsportregeling. het gebeurt op windesheim

Studentendecanaat. De Topsportregeling. het gebeurt op windesheim Studentendecanaat De Topsportregeling het gebeurt op windesheim Colofon Deze informatiebrochure is uitgegeven door het Studentendecanaat van Christelijke Hogeschool Windesheim. Redactie: Marketing en Communicatie

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

CP9. In gesprek over de toekomst

CP9. In gesprek over de toekomst CP9 In gesprek over de toekomst Na het voortgezet onderwijs kiest uw kind welk vak hij wil gaan leren en welke opleiding hij wil gaan volgen. Hij maakt een beroepskeuze. Een decaan of studiebegeleider

Nadere informatie

User Centered Design. Personas ontwikkelen

User Centered Design. Personas ontwikkelen User Centered Design Personas ontwikkelen Persona: Wat is een persona? Een model gebaseerd op realistisch gedrag, motivatie, houding, vaardigheden en behoeften Gefilterd uit het observeren van echte mensen.

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12

Inhoud. Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12 Inhoud Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12 Onderwerp 1 Gelijkheid...13 De rechten van Tim... 14 Onderwerp 2 Toegankelijkheid...17 De rechten

Nadere informatie

De beste basis voor je toekomst

De beste basis voor je toekomst Visser t Hooft Lyceum Leiderdorp KANSRIJK EN UITDAGEND De beste basis voor je toekomst i 11gymnasium 11atheneum 11havo vhl.nl 11mavo (vmbo-t) Muzenlaan 155 q Op de open avond vond ik de school meteen leuk

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

Naam opleiding: Molecular Science & Technology. Toelating

Naam opleiding: Molecular Science & Technology. Toelating Naam opleiding: Molecular Science & Technology Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas

Nadere informatie

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl 13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met

Nadere informatie

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne.

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Bij research Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Opdracht 1 Stagelogboek De eerste dag heb ik bij Ron Steijvers stage gelopen en die is project leider ontwikkelaar, vooral

Nadere informatie

Blok 1 - Introductie

Blok 1 - Introductie Reflectie jaar 1 Algemeen Aan het begin van het eerste jaar kwamen een hoop nieuwe dingen op mij af. Na een jaar reizen had ik veel zin om aan de studie Voeding en Diëtetiek te beginnen en was erg benieuwd

Nadere informatie

Studeren na het HBO. stand van zaken 2014-2015. Informatie van het Avans Studentendecanaat

Studeren na het HBO. stand van zaken 2014-2015. Informatie van het Avans Studentendecanaat Studeren na het HBO stand van zaken 2014-2015 Informatie van het Avans Studentendecanaat 1 Studeren na het HBO: onderwerpen 1. Wat moet je weten over het collegegeld als je kiest voor een nieuwe bachelor

Nadere informatie

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra nr. 2 april 2011 Jeroen Neef: betontimmerman met diploma Prefab fundering met IJB Smartfoot Uitvoerder Cees

Nadere informatie

Studeren na het HBO. stand van zaken 2013-2014. Informatie van het Avans Studentendecanaat

Studeren na het HBO. stand van zaken 2013-2014. Informatie van het Avans Studentendecanaat Studeren na het HBO stand van zaken 2013-2014 Informatie van het Avans Studentendecanaat 1 Studeren na het HBO: onderwerpen 1. Wat moet je weten over het collegegeld als je kiest voor een nieuwe bachelor

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Bevriend met Bram of met een autist

Bevriend met Bram of met een autist Bevriend met Bram of met een autist Eerste druk, januari 2010 2010 Nanno Ymus isbn: 978-90-484-0990-7 nur: 283 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl De namen, plaatsen en gebeurtenissen

Nadere informatie

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg!

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! leuk en zinvol werk passend bij wat jij kunt gezelligheid met collega s je eigen salaris verdienen Jo Arts, assistent-kok: Van thuis zitten word

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

WERKEN IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS? je eerste stap is HeT indicatief intakegesprek

WERKEN IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS? je eerste stap is HeT indicatief intakegesprek WERKEN IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS? je eerste stap is HeT indicatief intakegesprek Je denkt eraan om leraar te worden in het voortgezet onderwijs. Je hebt je georiënteerd, er met anderen over gesproken

Nadere informatie

Blok 5. Ouderbetrokkenheid, 1 uur

Blok 5. Ouderbetrokkenheid, 1 uur Blok 5. Ouderbetrokkenheid, 1 uur Ouders: Mijn kind moet zelf kiezen Studiekiezers: mijn ouders zijn belangrijk 55% wo, 70% hbo studenten Volwassenen rondom studiekiezer Tweederde 1e jaars zegt: De meeste

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Annelies Hak decaan HAVO

Annelies Hak decaan HAVO Voorlichting HAVO klas 5 schooljaar 2014-2015 Annelies Hak decaan HAVO hak@hetlyceumvos.nl Studie is geen last minute vakantie Wat kan ik na de HAVO doen? Studeren HBO, MBO Werken Uitstel van studie eventueel

Nadere informatie

Annelies Hak decaan HAVO

Annelies Hak decaan HAVO Voorlichting HAVO klas 5 schooljaar 2015-2016 Annelies Hak decaan HAVO hak@hetlyceumvos.nl Studie is geen last minute vakantie Wat kan ik na de HAVO doen? Studeren HBO, MBO Werken Uitstel van studie eventueel

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Docentendag 2015. Welkom collega s. Mediaredactie, is dat eigenlijk wel voor mbo ers?

Docentendag 2015. Welkom collega s. Mediaredactie, is dat eigenlijk wel voor mbo ers? Docentendag 2015 Welkom collega s Mediaredactie, is dat eigenlijk wel voor mbo ers? Wie ben ik Jan Smit (1955) Docent journalistieke vaardigheden Voorheen freelance docent Nieuws en Informatie bij Saxion

Nadere informatie

DOORSTUDEREN NA HET HBO

DOORSTUDEREN NA HET HBO DOORSTUDEREN NA HET HBO Met welke financiële gevolgen moet je rekening houden? Informatie van het Avans Studentendecanaat Stand van zaken 2015-2016 Kenmerk: 14 september 2015 Studeren na het HBO: onderwerpen

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen 1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij

Nadere informatie

Kom verder. Mail vragen en opmerkingen naar: nt2@uitgeverijboom.nl. Veel plezier met dit boek,

Kom verder. Mail vragen en opmerkingen naar: nt2@uitgeverijboom.nl. Veel plezier met dit boek, Kom verder Welkom bij het vak Kennis van de Nederlandse Samenleving, KNS. Dit boek vertelt je over Nederland. Veel van wat je moet weten over het leven in Nederland, staat in dit boek. Je haalt straks

Nadere informatie

September de maand van weerbaarheid

September de maand van weerbaarheid September de maand van weerbaarheid Het thema van deze maand is weerbaarheid. Het komt steeds vaker voor in het nieuws, kinderen die gepest worden. Vaak sta je als ouder machteloos. Hieronder volgt een

Nadere informatie

Ouderbetrokkenheid. Ouders: Studiekiezers: Mijn kind moet zelf kiezen. mijn ouders zijn belangrijk 55% wo, 70% hbo studenten

Ouderbetrokkenheid. Ouders: Studiekiezers: Mijn kind moet zelf kiezen. mijn ouders zijn belangrijk 55% wo, 70% hbo studenten Ouderbetrokkenheid Ouders: Mijn kind moet zelf kiezen Studiekiezers: mijn ouders zijn belangrijk 55% wo, 70% hbo studenten Volwassenen rondom studiekiezer Tweederde 1e jaars zegt: De meeste info over studeren

Nadere informatie

Nieuwsbrief Bètasteunpunt September 2011

Nieuwsbrief Bètasteunpunt September 2011 Nieuwsbrief Bètasteunpunt September 2011 Het Bètasteunpunt van de Hanzehogeschool is in 2009 opgezet om o.a. hulp te bieden aan leerlingen uit het voortgezet onderwijs die bezig zijn met hun profielwerkstuk.

Nadere informatie

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten!

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten! 2 portfolio Lisa Van Damme Lisa Van Damme begon, geïnspireerd door sociaal geëngageerde fotografen, op 17-jarige leeftijd aan een studie fotografie. Voor haar is fotografie meer dan een doel; het is eerst

Nadere informatie

Adviezen voor studiekiezers op basis van de Startmonitor

Adviezen voor studiekiezers op basis van de Startmonitor Adviezen voor studiekiezers op basis van de Startmonitor Conclusies en aanbevelingen op basis van jaarlijks onderzoek naar studiekeuze en studiesucces Jules Warps ResearchNed mei 2012 2012 ResearchNed

Nadere informatie

Een vertrouwd thuis, een huiskamer zaterdag, 13 oktober 2012 00:00. Willem Braak

Een vertrouwd thuis, een huiskamer zaterdag, 13 oktober 2012 00:00. Willem Braak Willem Braak Maandag 15 oktober start Opleidingscentrum Granbeeuw met een fundraiser voor een nieuw initiatief: Vrienden van Opleidingscentrum Granbeeuw. Het bedrijfsleven zal benaderd en aangemoedigd

Nadere informatie

INFORMATIE V M B 2015 B

INFORMATIE V M B 2015 B INFORMATIE VMBO 2015 BORNEGO COLLEGE GOED VOOR ELKAAR! WWW.BORNEGO.NL Ik ben geen type om met mijn neus in de boeken te zitten. Daarom doe ik basis. We hebben bij Bornego Beugel gelukkig veel praktijklessen.

Nadere informatie

Binnen twee jaar als leerkracht voor de klas. Verkorte opleiding Leraar Basisonderwijs (pabo) share your talent. move the world.

Binnen twee jaar als leerkracht voor de klas. Verkorte opleiding Leraar Basisonderwijs (pabo) share your talent. move the world. Verkorte opleiding Leraar Basisonderwijs (pabo) HBO-bachelor voltijd Startmoment: september 2019 Graad: Bachelor of Education Binnen twee jaar als leerkracht voor de klas Je hebt een hbo- of universitaire

Nadere informatie

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Voor meer informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Lisette van Vliet: lisette.van.vliet@eenvandaag.

Voor meer informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Lisette van Vliet: lisette.van.vliet@eenvandaag. Onderzoek Rekentoets 6 oktober 2015 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek in samenwerking met LAKS, gehouden van 23 september tot en met 5 oktober 2015, deden 1.411 middelbare scholieren en 701 hbo

Nadere informatie

E-BOEK: DE STUDIEKEUZE KOMT ERAAN!

E-BOEK: DE STUDIEKEUZE KOMT ERAAN! E-BOEK: DE STUDIEKEUZE KOMT ERAAN! E-BOEK: DE STUDIEKEUZE KOMT ERAAN! Carine Vos Richting-Wijzer Advies Zwolle augustus 2011 Carine Vos Pagina 2 Voorwoord In mijn bedrijf Richting-Wijzer Advies kom ik

Nadere informatie

Contact. particuliere hogeschool voor beroepsonderwijs. bezoekadres Handelskade 75. postadres Postbus 2119 7420 AC Deventer

Contact. particuliere hogeschool voor beroepsonderwijs. bezoekadres Handelskade 75. postadres Postbus 2119 7420 AC Deventer Contact bezoekadres Handelskade 75 postadres Postbus 2119 7420 AC Deventer telefoon 0570-60 30 83 fax 0570-60 37 05 e-mail info.next@saxion.nl particuliere hogeschool voor beroepsonderwijs Hbo Tweedegraadslerarenopleiding

Nadere informatie

creating tomorrow BEDRIJFSWISKUNDE Hva techniek

creating tomorrow BEDRIJFSWISKUNDE Hva techniek creating tomorrow 2013 2014 BEDRIJFSWISKUNDE Hva techniek HVA TECHNIEK BEDRIJFSWISKUNDE 2013-2014 Bedrijfswiskunde: jij wordt degene die de feiten kent. Bij Bedrijfswiskunde draait het om het oplossen

Nadere informatie

Verpleegkundige in opleiding

Verpleegkundige in opleiding Volg je hart, gebruik je hoofd Verpleegkundige in opleiding Opleiding verpleegkunde Zoek je zinvol werk en wil je graag voor mensen zorgen? Word dan verpleegkundige! Kom naar VUmc. Wij zijn je ideale partner

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Twee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong

Twee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong Twee blauwe vinkjes Door: Lenneke Sprong Nog steeds maar een vinkje. Buiten begon de zon te schijnen, waardoor er schaduwen op de lichtblauwe muur ontstonden. Waarom ontvangt hij niet mijn berichtje vroeg

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

Beginnerslessen. Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen

Beginnerslessen. Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen Beginnerslessen Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen Wat leert u in deze les? Gesprekken over het inburgeringsexamen begrijpen. Welke examens bij het inburgeringsexamen horen. Waar u kunt oefenen met de

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Informatiebrief wetgeving bepaling hoogte collegegelden

Informatiebrief wetgeving bepaling hoogte collegegelden Informatiebrief wetgeving bepaling hoogte collegegelden In het Hoger Onderwijs wordt onderscheid gemaakt tussen wettelijk en instellingscollegegeld. Het wettelijk collegegeld wordt door de minister vastgesteld

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Exact Online BUSINESS CASE MET EXACT ONLINE MEER FOCUS OP ACCOUNTMANAGEMENT EN ADVISERING. De 5 tips van Marc Vosse. www.exactonline.

Exact Online BUSINESS CASE MET EXACT ONLINE MEER FOCUS OP ACCOUNTMANAGEMENT EN ADVISERING. De 5 tips van Marc Vosse. www.exactonline. BUSINESS CASE Exact Online MET EXACT ONLINE MEER FOCUS OP ACCOUNTMANAGEMENT EN ADVISERING De 5 tips van Marc Vosse www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY DE 5 TIPS VAN MARC VOSSE Voor

Nadere informatie

Thema Kinderen en school

Thema Kinderen en school http://www.edusom.nl Thema Kinderen en school Lesbrief 20. Het adviesgesprek. Wat leert u in deze les? Advies vragen. / woorden die hetzelfde betekenen. Advies geven. / woorden die hetzelfde betekenen.

Nadere informatie

r ipboek voor ouders over studiekeuze

r ipboek voor ouders over studiekeuze s t r ipboek voor ouders over studiekeuze Uw kind gaat kiezen, hoe kunt u helpen? Studeren Werken Eigen Bedrijf Start Index Uw kind gaat kiezen. Wat kunt u doen als ouder? Hebt u vragen? Mail of bel mij.

Nadere informatie

Associate degree Deeltijd

Associate degree Deeltijd Associate degree Deeltijd 2018-2019 Bloemsierkunst Vakmanschap, effectief communiceren en managen op hbo-niveau in de bloemsierkunst U bent werkzaam in de bloemenbranche, als zelfstandig ondernemer of

Nadere informatie

DOORSTUDEREN NA HET HBO

DOORSTUDEREN NA HET HBO DOORSTUDEREN NA HET HBO Met welke financiële gevolgen moet je rekening houden? Informatie van het Avans Studentendecanaat Stand van zaken 2018-2019 Kenmerk: 14 september 2015 Studeren na het HBO: onderwerpen

Nadere informatie

Wat is uw naam en uw functie? Ik ben Robert Veenstra, voorzitter van SC Heerenveen.

Wat is uw naam en uw functie? Ik ben Robert Veenstra, voorzitter van SC Heerenveen. Mijn naam is Aron van der Wal. Ik zit in de sport/brugklas HAVO/VWO van het Fivelcollege in Delfzijl. Naar aanleiding van de opdracht om iemand te interviewen die zich minimaal 20 uren per week met sport

Nadere informatie

'Ik merkte dat het mij meer moeite kostte' NIEUWS. Published on advalvas (http://www.advalvas.vu.nl) 28 februari 2017

'Ik merkte dat het mij meer moeite kostte' NIEUWS. Published on advalvas (http://www.advalvas.vu.nl) 28 februari 2017 Published on advalvas (http://www.advalvas.vu.nl) Home > 'Ik merkte dat het mij meer moeite kostte' NIEUWS 28 februari 2017 'Ik merkte dat het mij meer moeite kostte' Hbo-studenten doen het prima als ze

Nadere informatie

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein Oefening 5 Persoon 1: Annet Kok (moeder) Talent: Prestatiegericht Betrouwbaar Humoristisch Optimistisch Vasthoudend Concreet voorbeeld: Tijdens de hockeywedstrijden Dat ze klaarstaat voor haar vrienden

Nadere informatie

De Deltakijker bulletin van de o.b.s. De Delta en peuterspeelzaal Het Druppeltje

De Deltakijker bulletin van de o.b.s. De Delta en peuterspeelzaal Het Druppeltje De Deltakijker bulletin van de o.b.s. De Delta en peuterspeelzaal Het Druppeltje vrijdag 2 oktober 2015 jaargang 13 nr. 4 agenda: 5 oktober Opening Kinderboekenweek 6 oktober Ouderraad boekenruilmarkt

Nadere informatie

Profielkeuze-test (PKT)

Profielkeuze-test (PKT) Profielkeuze-test (PKT) Anoniem 2014 TalentFocus Inleiding Het kiezen van een profiel is voor veel leerlingen lastig. Want als je nog niet precies weet wat je later wilt studeren is het moeilijk om op

Nadere informatie

Ben Tiggelaar. Nieuwe, praktische inzichten voor verandering en groei. Alle plaatjes uit het boek

Ben Tiggelaar. Nieuwe, praktische inzichten voor verandering en groei. Alle plaatjes uit het boek Ben Tiggelaar DOEN! Nieuwe, praktische inzichten voor verandering en groei Alle plaatjes uit het boek intenties gedrag gedrag situatie intenties gedrag situatie gepland gedrag automatisch gedrag gepland

Nadere informatie

Chris Visscher Hoogleraar jeugdsport, met specifieke accenten op talentontwikkeling en op sport en school Rijksuniversiteit Groningen

Chris Visscher Hoogleraar jeugdsport, met specifieke accenten op talentontwikkeling en op sport en school Rijksuniversiteit Groningen Chris Visscher Hoogleraar jeugdsport, met specifieke accenten op talentontwikkeling en op sport en school Rijksuniversiteit Groningen Als hij bij Studio Sport FC Groningen en Heerenveen tegen elkaar ziet

Nadere informatie

JE ONTMOET ELKAAR BIJ COFFYN. Werk voor mensen met een (arbeids)handicap

JE ONTMOET ELKAAR BIJ COFFYN. Werk voor mensen met een (arbeids)handicap JE ONTMOET ELKAAR BIJ COFFYN Werk voor mensen met een (arbeids)handicap JE ONTMOET ELKAAR BIJ COFFYN Koffiehuis & branderij Coffyn is al jaren een geliefde plek in Nijmegen. Gasten komen bij Coffyn genieten

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

AMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN

AMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN AMIGA4LIFE Hooggevoelig, wat is dat? 7-10 jaar WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN 1 voorlichtingsbrochure hooggevoeligheid - www.amiga4life.nl Ik heb een talent! Ik kan goed

Nadere informatie

Gemaakt door: Lysanne Wolbers Menno Akkerman Tessa Heijerman

Gemaakt door: Lysanne Wolbers Menno Akkerman Tessa Heijerman Gemaakt door: Lysanne Wolbers Menno Akkerman Tessa Heijerman FSU Oktober 2011 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Verantwoording...4 Conclusies...5 De cijfers op een rij.9 Knelpunten/oplossingen 15 Positieve punten.16

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Ideeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf

Ideeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf Ideeën presenteren aan sceptische mensen Inleiding Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat het moeilijk kan zijn om gehoor te vinden voor informatie of een voorstel. Sommige mensen lijken er uisluitend

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

KLEURPLAAT VLIEGENDE WOLVEN. MIRA, Schoolkrant De Vrije Ruimte 27 oktober 2010 MOPPEN.

KLEURPLAAT VLIEGENDE WOLVEN. MIRA, Schoolkrant De Vrije Ruimte 27 oktober 2010 MOPPEN. MIRA, Schoolkrant De Vrije Ruimte 27 oktober 2010 MOPPEN. Twee slangen komen elkaar tegen in het moeras. De ene slang zegt tegen de andere: Ik hoop dat ik niet giftig ben. Vraagt de andere: Waarom? Zegt

Nadere informatie

EEN LEVEN LANG LEREN

EEN LEVEN LANG LEREN EEN LEVEN LANG LEREN Martin van der Dong, 48 allround operator mengvoeder Agrifirm, Meppel Waarom ben je een EVC-traject gaan volgen? Wat was je motivatie? Mijn werkgever Agrifirm besloot om voor alle

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Lezen is cool. Pilot met vrij lezen op vmbo- KB in Duiven slaat aan. Door: Elise Haarman

Lezen is cool. Pilot met vrij lezen op vmbo- KB in Duiven slaat aan. Door: Elise Haarman Lezen is cool Pilot met vrij lezen op vmbo- KB in Duiven slaat aan Door: Elise Haarman Toen docent Nederlands Hans van Kol vorig jaar gevraagd werd om mee te doen aan een project om zijn vmbo- leerlingen

Nadere informatie

Stichting Kinderpostzegels

Stichting Kinderpostzegels Stichting Kinderpostzegels gemaakt door Eva Prince 10/10/15 voorwoord Ik doe mijn werkstuk over Kinderpostzegels. Want ik vind dat kinderpostzegels verkopen leuk is. Ik vind dat Stichting Kinderpostzegels

Nadere informatie

havo-top! hv.penta.nl

havo-top! hv.penta.nl havo-top! In Hoogvliet start per 1 augustus 2015 een havo- TOP opleiding in het profiel Economie en Maatschappij. Door de samenwerking tussen de PENTA business school Hoogvliet, het VAVO Rijnmond College

Nadere informatie

Praktijkopleider agrotechniek

Praktijkopleider agrotechniek Associate degree Deeltijd 2018-2019 Praktijkopleider agrotechniek Ontwikkel uw vaardigheden als praktijkopleider in de agrotechnische sector met deze tweejarige opleiding 2 De agrarische sector is continu

Nadere informatie

FACTSHEET. Instroom en succes in de opleiding tot leerkracht. Platform Beleidsinformatie Mei 2013

FACTSHEET. Instroom en succes in de opleiding tot leerkracht. Platform Beleidsinformatie Mei 2013 FACTSHEET Instroom en succes in de opleiding tot leerkracht Platform Beleidsinformatie Mei 2013 Samenstelling: Pauline Thoolen (OCW/Kennis) Rozemarijn Missler (OCW/Kennis) Erik Fleur (DUO/IP) Arrian Rutten

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie