Interview met Nico Leerkamp. Goed pensioenfondsbestuur. Interview met Rob van den Burg. Magazine I 2007 I Nr. 7. In dit nummer onder meer:

Transcriptie

1 HP Pensioen Magazine I 2007 I Nr. 7 In dit nummer onder meer: Interview met Nico Leerkamp Goed pensioenfondsbestuur Interview met Rob van den Burg Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en/of andere auteursrechthebbenden. Stichting Pensioenfonds Hewlett-Packard Nederland kan geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor de volstrekte juistheid en volledigheid van alle in deze uitgave opgenomen teksten en beelden. Alle genoemde gegevens zijn onder voorbehoud. Aan de inhoud van dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend. Dit is een uitgave van het HP Pensioenfonds.

2 Voorwoord In dit nummer van HP Pensioen gaan we in op verschillende onderwerpen die bij ons en de overige pensioenfondsen in Nederland op de agenda staan. Deze zijn actueel in verband met de nieuwe Pensioenwet, met nieuwe verplichtingen voor pensioenfondsen en uitvoerders van pensioenregelingen. Voor een groot deel is dat wel eens taai leesvoer, ook voor het bestuur en de deelnemersraad van ons pensioenfonds. Ik zeg het eerlijk. De nieuwe Pensioenwet alleen al beslaat meer dan 50 pagina s met definities en voorschriften, die we letter voor letter moeten lezen en naleven. We gaan jullie daar niet mee vermoeien. Ook in dit nummer van HP Pensioen halen we zo veel mogelijk de interessante thema s naar voren. We informeren jullie graag hoe we de ontwikkelingen voor ons pensioenfonds vertalen en wat dat voor jullie pensioensituatie betekent. In dit verband vind ik bij uitstek het onderwerp medezeggenschap interessant. Pensioen is een belangrijke arbeidsvoorwaarde die we met z n allen mogelijk maken. Door de maandelijkse betaling van de pensioenpremie, maar ook door de financiële bijdrage van HP en de tijd die HP vrijmaakt voor het laten runnen van het pensioenfonds. We doen dat samen. Medezeggenschap van alle betrokkenen maakt vanzelfsprekend deel uit van die samenwerking. In dit nummer lezen jullie hoe dat in de praktijk werkt. Hoe onze collega s actief zijn in het bestuur en de deelnemersraad. Hoe verder ook onze gewaardeerde gepensioneerde collega s op tal van manieren betrokken blijven bij het pensioenfonds. Voorwoord... 3 Medezeggenschap bij het pensioenfonds... 4 Goed pensioenfondsbestuur... 7 Wat gebeurt er als Onbezorgd met sabbatical of levensloopverlof! Highlights jaarverslag Indexatiebeleid Interview met een gepensioneerde: Nico Leerkamp De Deelnemersraad van HP: interview met Rob van den Burg Medezeggenschap biedt ook volop kansen voor kwaliteitsverbetering. Het vraagt een open, kritische houding van alle partijen die bij ons pensioenfonds betrokken zijn. En het vraagt om duidelijke communicatie. Dat zijn de principes van goed pensioenfondsbestuur die we graag realiseren. Die principes van goed pensioenfondsbestuur zijn niet vrijblijvend. Deze zijn wettelijk vast gelegd en de toezichthouder gaat ons daarop beoordelen. De komende maanden zetten we de laatste puntjes op de i. Vanaf 1 januari gaat het verantwoordingsorgaan aan de slag. In het artikel over dit onderwerp informeren we jullie wat we al gedaan hebben in de afgelopen jaren en wat we de komende maanden nog gaan doen. Een artikel dat directer voor jullie persoonlijk van belang kan zijn, gaat over de raakvlakken van de levensloopregeling met het HP Pensioen. Of het verstandig is om daaraan mee te doen, hangt af van je persoonlijke situatie, wensen en mogelijkheden. Als je niet aan de levensloopregeling deelneemt, is het artikel wellicht een goede aanleiding om een en ander voor jezelf op een rijtje te zetten. Tot slot: de afgelopen jaren hebben we met z n allen behoorlijk moeten buffelen om steeds opnieuw te voldoen aan alle eisen van voortdurend nieuwe wet- en regelgeving. Dat lijkt wel eens ver af te staan van de doelstelling van het pensioenfonds. Daarom is het goed om het interview te lezen van Nico Leerkamp. Hij geniet volop van zijn pensioen. Straks wij ook. Daar doen we het voor! Veel leesplezier! Overzicht contactpersonen Overzicht behandelde onderwerpen Peter Prakken Voorzitter Stichting Pensioenfonds Hewlett-Packard Nederland English Summary I HP Pensioenmagazine

3 Medezeggenschap bij het pensioenfonds Medezeggenschap en betrokkenheid van deelnemers en gepensioneerden zit m niet alleen in formele wet- en regelgeving. Pensioen is in veel opzichten een waardevolle arbeidsvoorwaarde. Zowel wat kosten, als wat pensioenopbouw betreft. Deelnemers in ons pensioenfonds betalen daarvoor maandelijks pensioenpremie. Verder neemt HP een groot deel van de pensioenkosten voor zijn rekening. Voor de gepensioneerden is pensioen niet alleen waardevol, maar van direct belang. Zij zijn dan ook, net als alle andere belanghebbenden, betrokken bij het HP Pensioenfonds en hebben de nodige invloed op het beleid. Alle deelnemers, gewezen deelnemers, gepensioneerden en HP hebben dat. In dit artikel bespreken we hoe de medezeggenschap, invloed en betrokkenheid in de praktijk werken en welke veranderingen er komen als gevolg van de nieuwe Pensioenwet. Je leest verder ook wat jouw invloed en betrokkenheid bij het pensioenfonds kan zijn. I HP Pensioenmagazine Bestuur In het bestuur van het HP Pensioenfonds zijn alle hierboven genoemde belanghebbenden vertegenwoordigd. Vier bestuursleden worden benoemd door HP en vier door de ondernemingsraad. De door de OR te benoemen leden moeten op het moment van benoeming deelnemer, gewezen deelnemer of gepensioneerd zijn. Het bestuur is voor alle drie genoemde categorieën toegankelijk. Ook jij kunt door de OR als bestuurslid worden benoemd. Bestuur heeft niet alle beleidsvrijheid Het bestuur is volgens artikel 8 van de statuten belast met het besturen van het pensioenfonds. Dat lijkt meer vrijheid van handelen te bieden dan in werkelijkheid het geval is. Het bestuur moet zich namelijk houden aan de nodige in- en externe regelgeving, zoals statuten, de pensioenreglementen, de Pensioenwet en andere wet- en regelgeving. Die regels en voorschriften beperken overigens in zekere mate de beleidsvrijheid van het bestuur. Een voorbeeld daarvan is het indexatiebeleid van het pensioenfonds. De regelgeving op dat terrein is strikt. Het HP Pensioenfonds moet, net als alle andere pensioenfondsen, de nodige beleggingsreserves aanhouden. Het bestuur mag daar niet van afwijken en mag geen prioriteit geven aan het indexatiebeleid, zolang de financiële positie van het pensioenfonds niet op het voorgeschreven peil is. Het bestuur moet verder bij belangrijke besluiten deskundigen raadplegen en het advies vragen van de deelnemersraad. We bespreken dat adviesrecht bij de toelichting op de deelnemersraad. De deelnemersraad Ook in de deelnemersraad zijn alle belanghebbenden vertegenwoordigd. Er worden rechtstreeks verkiezingen voor gehouden. Iedereen kan zich kandidaat stellen voor vacatures. Ook jij dus: ongeacht of je deelnemer of gewezen deelnemer bent, of al van je pensioen geniet. De rol van de deelnemersraad De deelnemersraad adviseert het bestuur gevraagd of uit eigen beweging over fondszaken, maar in ieder geval over elk voorgenomen besluit van het bestuur over onder andere: Het wijzigen van de statuten en reglementen van het fonds; Vaststelling van het jaarverslag; Het premie- en indexatiebeleid. Adviesrecht betekent overigens niet dat het bestuur alle adviezen altijd overneemt. Het bestuur heeft bijvoorbeeld het advies over de inhaalindexatie niet opgevolgd. We schrijven daarover in een van de andere artikelen in dit magazine. HP NL Senior Invloed en betrokkenheid laten zich in de praktijk niet door wet- en regelgeving afdwingen. Het bestuur van het pensioenfonds vindt dat de betrokkenheid in elk geval niet mag worden beperkt door de formele regelgeving! De gepensioneerdenvereniging HP NL Senior komt niet in de statuten van het pensioenfonds voor, maar zowel HP als de bestuursleden en de leden van de deelnemersraad hebben regelmatig contact met de gepensioneerden en HP NL Senior. Daardoor is er over en weer volop invloed en betrokkenheid. Alle betrokkenen ervaren dat als waardevol. Het biedt de gepensioneerden een extra gelegenheid om als direct belanghebbenden over hun pensioen te praten met het bestuur en de deelnemersraad. Voor het pensioenfonds betekenen deze contacten dat het de communicatie met de gepensioneerden nog beter kan afstemmen. Wat verandert er met de nieuwe Pensioenwet op het gebied van medezeggenschap? Het bestuur is momenteel bezig met de nodige aanpassingen. In grote lijnen zien die er als volgt uit. Er komt een verbod op het instemmingsrecht van de OR en werkgever bij wijziging van de statuten en het pensioenreglement. De optie om daaraan tegemoet te komen is om het instemmingsrecht te wijzigen in adviesrecht.

4 >> Goed pensioenfondsbestuur... De laatste puntjes op de i Er moet een exacte afstemming komen van de vertegenwoordiging van gepensioneerden in het bestuur van het pensioenfonds op de tekst van de Pensioenwet. Op dit moment bieden onze statuten al de mogelijkheid dat gepensioneerden zitting hebben in het bestuur en de deelnemersraad van het pensioenfonds. Raadpleging van alle gepensioneerden in juli 2007 In verband met de nieuwe Pensioenwet hebben we in juli aan alle gepensioneerden gevraagd aan welke vertegenwoordiging van de gepensioneerden zij de voorkeur geven. Door middel van opname in de deelnemersraad waarin pensioengerechtigden zitting hebben of door opname in het pensioenfondsbestuur van vertegenwoordigers van pensioengerechtigden. Een ruime meerderheid van de gepensioneerden (78%) heeft een voorkeur voor benoeming van een gepensioneerde in het bestuur. Op 5 november werd de uitslag van de raadpleging in het bestuur besproken. Het bestuur zal vervolgens beslissen op welke wijze uitvoering wordt gegeven aan dit resultaat. De omschrijving van de taken van de deelnemersraad wordt uitgebreid en aangepast aan de nieuwe Pensioenwet. Nieuw is bijvoorbeeld het advies over een herstelplan, als dat onderwerp actueel is. Ook strekt zich het advies voortaan uit tot het onderwerp premiekorting. De nieuwe omschrijving van de taken van de deelnemersraad wordt: De deelnemersraad adviseert het bestuur gevraagd of uit eigen beweging over aangelegenheden die het fonds betreffen maar in ieder geval over elk voorgenomen besluit van het bestuur tot: a. Het nemen van maatregelen van algemene strekking; b. Wijziging van de statuten en reglementen van het fonds; c. Vaststelling van het jaarverslag, de jaarrekening, de actuariële en bedrijfstechnische nota, bedoeld in artikel 145 Pensioenwet en een langetermijnherstelplan als bedoeld in artikel 138 Pensioenwet; d. Vermindering van de verworven pensioenaanspraken en pensioenrechten indien toepassing wordt gegeven aan artikel 134 Pensioenwet; e. Het vaststellen en wijzigen van het toeslagbeleid; f. Gehele of gedeeltelijke overdracht van de verplichtingen van het fonds of de overname van verplichtingen door het fonds; g. Liquidatie van het fonds; h. Het sluiten, wijzigen of beëindigen van een uitvoeringsovereenkomst; i. Het terugstorten van premie of geven van premiekorting, bedoeld in artikel 129 Pensioenwet. Meer informatie Meer informatie over de verkiezingsprocedures, taken van het bestuur en de deelnemersraad, raadpleging van adviseurs en andere bestuurshandelingen,vindt je in de statuten van het HP Pensioenfonds. In verband met de nieuwe Pensioenwet past het pensioenfonds deze overigens binnenkort aan de genoemde wet aan. In het volgende nummer van HP Pensioen komen we daarop terug. Eisen aan bestuursleden De Pensioenwet en de toezichthouder (De Nederlandsche Bank) stellen hoge eisen aan de kennis en vaardigheden van bestuursleden van pensioenfondsen op het gebied van het besturen van een organisatie, relevante wet- en regelgeving, pensioenen, financiering, beleggingen, administratieve organisatie en communicatie. Een bestuurslid hoeft overigens niet op elk gebied een specialist te zijn. Ter waarborging van de kennis en deskundigheid binnen het bestuur heeft het pensioenfonds een opleidingsplan. HP en het pensioenfonds bieden nieuwe bestuursleden en nieuwe leden van de deelnemersraad de nodige opleidingsfaciliteiten om aan de eisen van de toezichthouder te voldoen en bij te dragen aan de professionaliteit van het bestuur en de deelnemersraad. >> In december 2005 bracht de Stichting van de Arbeid de Principes voor goed pensioenfondsbestuur (Pension Fund Governance) uit. Vanaf het eerste moment stond het op de agenda van het bestuur. Pension Fund Governance betreft zorgvuldig bestuur, maar ook deskundigheid, openheid en goede en tijdige communicatie. De deelnemers, gewezen deelnemers en gepensioneerden moeten er vanuit kunnen gaan dat hun pensioenfonds zorgvuldig en professioneel bestuurd wordt. Vanaf 1 januari 2008 is de verplichting tot naleving van de principes in de nieuwe Pensioenwet verankerd. Daarin heeft de wetgever ook de aspecten verantwoording en intern toezicht opgenomen. Het HP Pensioenfonds zet naar aanleiding daarvan de laatste puntjes op de i. I HP Pensioenmagazine 7

5 >> Wat hebben we al geregeld? De afgelopen jaren heeft het bestuur de nodige actie ondernomen om feitelijk en formeel aan de principes voor goed pensioenfondsbestuur te voldoen. Dat leidde concreet tot nieuw beleid, aanpassing van het beleid en vastlegging van bestaand beleid ten aanzien van onderwerpen of activiteiten als: Gedragscode Benoemingsprocedures en vergoedingsregelingen Klachtenprocedure Deskundigheidsplan, opleiding van bestuursleden en leden van de deelnemersraad Communicatiebeleid Jaarverslag Dagelijks bestuur en deelnemersraad Voorbeelden Voorbeelden van extra aandacht voor de bovengenoemde onderwerpen, zijn het communicatiebeleid met de verzorging van ons pensioenmagazine en de organisatie van de inloopsessies. Ook de afspraken met de vermogensbeheerders en het toezicht op het nakomen van het overeengekomen beleggingsbeleid is zo n voorbeeld. Ten aanzien van deskundigheidsbevordering volgen de bestuursleden en leden van de deelnemersraad cursussen op pensioengebied. Wat moeten we naar aanleiding van de nieuwe Pensioenwet nog regelen? Op dit moment (november 2007) moeten we onder meer het intern toezicht nog verder vormgeven en vastleggen in de statuten. De komende maanden ronden we een en ander af. Intern toezicht organiseren We moeten een adequaat en transparant intern toezicht op het eigen functioneren van het bestuur organiseren. Intern toezicht op het bestuur heeft een andere functie dan verantwoording afleggen. Het is kritisch bekijken van het functioneren van het pensioenfondsbestuur door onafhankelijke deskundigen. De nadruk daarbij ligt op het beoordelen van beleids- en bestuursprocedures en processen, de checks and balances, de wijze waarop de uitvoering van ons pensioenfonds wordt bestuurd en aangestuurd en de wijze waarop we omgaan met de risico s op de langere termijn voor het pensioenfonds. Het intern toezicht, is niet vrijblijvend. Het wordt niet alleen dwingend voorgeschreven in de Pensioenwet, we nemen de procedures rondom het intern toezicht ook op in de statuten van het pensioenfonds. Op deze pagina nemen we de concepttekst van de betreffende passage in de statuten op. Artikel 5A Intern toezicht (conceptstatuten HP Pensioenfonds) Het bestuur zorgt voor organisatie van transparant intern toezicht. Het intern toezicht betreft het kritisch bezien van het functioneren van het bestuur door onafhankelijke deskundigen. Het intern toezicht vindt plaats door middel van een visitatiecommissie, bestaande uit 3 onafhankelijke deskundigen die door het bestuur worden benoemd. De visitatiecommissie heeft ten minste de volgende taken: Beoordelen van de beleids- en bestuursprocedures en -processen en checks en balances; Beoordelen van de wijze van aansturen; Beoordelen omgang met risico s op langere termijn; en heeft recht op: Alle informatie om haar taak te kunnen uitoefenen; Overleg met bestuur over alle bestuurstaken; Overleg met externe accountant en externe actuaris. De visitatiecommissie rapporteert na visitatie of jaarlijks aan het bestuur. Het bestuur bespreekt het rapport met het verantwoordingsorgaan en de bevindingen worden in het jaarverslag van het pensioenfonds vermeld. Een verantwoordingsorgaan instellen Het bestuur legt jaarlijks verantwoording af over het gevoerde beleid aan (vertegenwoordigers van) alle belanghebbenden. Daartoe is een verantwoordingsorgaan ingesteld bestaande uit deelnemers, pensioengerechtigden en de werkgever(s). Het gaat hierbij om het behoud van vertrouwen of het herstel daarvan, en ook om de vraag of het pensioenfonds met alle belangen voldoende rekening heeft gehouden. Samenstelling van het verantwoordingsorgaan Hans Daniels en Robert Meulenbrug (namens werkgevers) Simon Dijkhuizen en Paul Burgers (namens gepensioneerden) Henk Splint en Gerard van Zelst (namens de actieve deelnemers) Vervolginformatie In december hopen we de goedkeuring van de statuten af te ronden. Vanaf 1 januari 2008 start het verantwoordingsorgaan. Uiteraard informeren we jullie ook de komende tijd over de ontwikkelingen. Het bestuur vermeldt verder in het jaarverslag wat de bevindingen zijn van het verantwoordingsorgaan. Pensioenfondsen zijn van grote betekenis voor de Nederlandse samenleving, ze hebben een grote verantwoordelijkheid doordat zij het geld van de deelnemers beheren. Juist vanwege de grote belangen, de ingewikkelde materie en de complexe eisen die aan fondsen worden gesteld, is een goede governance belangrijk. Het is daarom van belang dat fondsbesturen laten zien wat ze doen. Draagvlak en vertrouwen zijn cruciaal voor het behoud van de collectiviteit en solidariteit waarop pensioenfondsen zijn gebaseerd. - Uitspraak van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. I HP Pensioenmagazine

6 Wat gebeurt er als? Onbezorgd met sabbatical of levensloopverlof! In 2006 is in Nederland de levensloopregeling ingevoerd. Min of meer bedoeld als alternatief voor de Vut- en prepensioenregelingen die alleen voor de oudere werknemers overeind zijn gebleven. HP biedt de medewerkers vanaf 2006 aan om vrijwillig gebruik te maken van de collectieve levensloopregeling die bij ABN AMRO is ondergebracht. Daarmee kun je onder andere sparen voor een sabbatical of ouderschapsverlof. Je bepaalt zelf of je dat doet. Het opnemen van een sabbatical moet je overigens wel doen in overleg met HP. Het pensioenfonds is niet betrokken bij de levensloopregeling en voert de regeling ook niet uit. De levensloopregeling heeft wel directe raakvlakken met pensioen. In dit artikel besteden we aandacht aan de levensloopregeling en lichten we zeven praktische raakvlakken met het HP Pensioen toe. Waarom de overheid afwil van Vut- en prepensioen De overheid heeft vorig jaar de Wet VPL ingevoerd. De afkorting VPL staat voor Vut, Prepensioen en Levensloop. De genoemde wet houdt in hoofdzaak in dat de premies voor Vut- en prepensioenregelingen sinds 1 januari 2006 niet meer fiscaal aftrekbaar zijn. Daarmee wil de overheid bereiken dat er minder van Vut- en prepensioenregelingen gebruik wordt gemaakt. Als meer mensen langer blijven werken en belasting en premies betalen over hun inkomen, zijn de kosten van voorzieningen als de AOW beter op te brengen. Dat is de achterliggende gedachte. De overheid maakte een uitzondering voor de bestaande Vut- en prepensioenregelingen van alle werknemers die geboren zijn vóór 1 januari Voor hen konden de bestaande regelingen worden voortgezet. Aanpassing van de HP Pensioenregeling Het HP Pensioenfonds heeft net als de andere pensioenfondsen in Nederland de pensioenregeling in 2006 aangepast naar aanleiding van de Wet VPL. We schreven erover in de HP Pensioen Special van 2006, nummer 3, die helemaal in het teken stond van de aanpassing van de HP Pensioenregeling aan de Wet VPL. De drie belangrijkste aanpassingen - kort weergegeven - zijn: 1 Voor wie geboren is vóór 1 januari 1950 en op 31 december 2004 in dienst was van HP (en ook op 31 december 2005 nog bij HP werkte) blijft 61 jaar de pensioenleeftijd. 2 Voor wie geboren is nà 1 januari 1950 en op 31 december 2004 in dienst was van HP ( en ook op 31 december 2005 nog bij HP werkte), geldt: a dat zij recht houden op de tot 1 januari 2006 opgebouwde pensioenaanspraken met 61 jaar als pensioenleeftijd. b dat zij vanaf 2006 pensioenaanspraken opbouwen die uitgaan van 65 jaar als pensioenleeftijd. Voor wie op of na 1 januari 2006 bij HP gaat werken, bouwt uitsluitend pensioenaanspraken op die berekend zijn op 65 jaar als pensioenleeftijd. Kijk ook op YBR! De Vut- en prepensioenregelingen zijn voor de jongeren weliswaar afgeschaft, maar eerder met pensioen gaan, blijft nog mogelijk. Daarvoor kun je onder meer sparen via de levensloopregeling. Via de website Your Benefits Resources (YBR) kunnen actieve deelnemers hun persoonlijke pensioensituatie raadplegen: op welke leeftijd het pensioen kan ingaan en hoeveel het pensioen dan bedraagt. Het internetadres van de website is: Let op! YBR is alleen beschikbaar voor actieve deelnemers. In mei 2005 of bij latere indiensttreding heb je van het pensioenfonds een inlognaam en wachtwoord ontvangen. In principe geldt je personeelsnummer als inlognaam. Als je het wachtwoord bent vergeten, kun je via het inlogscherm een nieuw wachtwoord aanvragen. Voor alle vragen over YBR kun je een sturen aan: geert.hoogestijn@hewitt.com of edwin.ton@hewitt.com. De levensloopregeling in grote lijnen Om de levensloopregeling en de raakvlakken met je HP Pensioen te bespreken, lichten we vooraf nog even voor je toe hoe de levensloopregeling in grote lijnen werkt en op welke manier je ervan gebruik kunt maken. Al of niet in combinatie met je pensioen van het HP Pensioenfonds. Voor meer informatie kun je informeren bij de salarisadministratie ( of via netherlands.payroll@hp.com) of op de >> website van het Ministerie van Sociale Zaken: 10 I HP Pensioenmagazine 11

7 >> Met de levensloopregeling spaar je een deel van je brutosalaris. Dit spaargeld kun je gebruiken voor het financieren van elke vorm van onbetaald verlof, zoals: langdurend zorgverlof sabbatical ouderschapsverlof educatief verlof overig onbetaald verlof verlof voorafgaand aan het pensioen Meedoen aan de levensloopregeling HP heeft bij ABN AMRO een collectieve levensloopregeling ondergebracht. Deze kan door de schaalvoordelen voordeliger zijn dan een individuele levensloopregeling. Als je meedoet met de collectieve levensloopregeling, houdt HP het spaarbedrag in op je brutoloon en maakt dat vervolgens over naar de levenslooprekening die op jouw naam staat. Per jaar kun je maximaal 12% van je brutoloon sparen. In totaal maximaal 210% van je bruto jaarloon. Was je op 31 december jaar maar nog geen 56 jaar, dan kun je meer dan 12% van je brutoloon sparen, maar niet meer dan het maximum van 210%. Belasting- en premieheffing Het sparen voor de levensloopregeling is belastingvrij. Pas als je geld opneemt voor het financieren van het onbetaald verlof, betaal je loonbelasting en de inkomensafhankelijke bijdrage voor je zorgverzekering. Over de inleg op de levensloopregeling houdt HP de premies voor de werknemersverzekeringen in. Hierdoor heeft de levensloopregeling geen gevolgen voor een eventuele WW-uitkering of arbeidsongeschiktheidsuitkering. Opnemen verlof Als je onbetaald verlof wilt opnemen, hebt je toestemming nodig van HP. Dit geldt niet als je ouderschapsverlof wilt opnemen. Zeven praktische raakvlakken met je HP Pensioen De raakvlakken van de levensloopregeling met het HP Pensioen doen zich voor vanaf het deelnemerschap aan de levensloopregeling. We bespreken er zeven. Gemakshalve spreken we in de toelichting van je inleg in de levensloopregeling en je spaarsaldo, maar dat is alleen maar bij wijze van spreken. Je maakt zelf uit of je er gebruik van maakt. Wellicht geef je de voorkeur aan de oude spaarloonregeling. De keuze die je maakt, geldt voor een jaar. Elk jaar moet je aangeven wat je keuze is. Je mag van de overheid - overigens niet aan de levensloopregeling meedoen, als je ook van de spaarloonregeling gebruik maakt. 1. Hoogte van de pensioenpremie tijdens deelnemerschap levensloopregeling De pensioenpremie is gerelateerd aan je brutosalaris. Je inleg in de levensloopregeling heeft geen gevolg voor de hoogte van je pensioenpremie en beïnvloedt dus niet je pensioenopbouw. 2. Betaling van de pensioenpremie tijdens onbetaald verlof De betaling van je pensioenpremie wordt gedurende die periode voortgezet. De betaling komt vrij uit het spaarsaldo uit je levensloopregeling. 3. Voortzetting van pensioenopbouw tijdens onbetaald verlof Tijdens je onbetaald verlof wordt je pensioenpremie uit je spaarsaldo aan het pensioenfonds overgemaakt. Dankzij de doorbetaling, gaat ook je pensioenopbouw onverminderd door. Op basis van dezelfde voorwaarden als voorafgaand aan de opname van het verlof. 4. Partnerpensioen bij overlijden tijdens onbetaald verlof Ook de verzekering van het partnerpensioen blijft ongewijzigd van kracht gedurende het verlof. Je loopt dus niet het risico dat je partner ineens minder partnerpensioen ontvangt als je overlijdt tijdens je onbetaald verlof. 5. Voortzetting van de pensioenopbouw als je gedurende het onbetaald verlof arbeidsongeschikt wordt De HP Pensioenregeling kent als de deelnemer aan alle voorwaarden voldoet de voorziening dat het pensioenfonds bij arbeidsongeschikheid de pensioenopbouw voortzet als de deelnemer arbeidsongeschikt wordt. Dat is ook het geval als dat gebeurt tijdens onbetaald verlof. 6. Gebruik van je levensloopsaldo om je pensioenaanspraken te verhogen Als je meedoet aan de levensloopregeling, maar deze niet gebruikt voor verlof, kun je je spaarsaldo gebruiken voor het inkopen van extra pensioen. De voorwaarde die de overheid daaraan stelt is, dat dan wel sprake moet zijn van een pensioengat. 7. Gebruik van je levensloopsaldo om eerder met pensioen te gaan Als je je verlof opneemt en je laat je pensioen daar direct op aansluiten, kun je op die manier eerder met pensioen gaan. Je stopt dan eerder met werken en je ontvangt maandelijks via je werkgever je inkomen uit je levensloopsaldo. Na afloop van je verlofperiode, gaat direct daarop je pensioen in. Het Ministerie van Sociale Zaken heeft een levensloopwijzer ontwikkeld waarmee je kunt berekenen hoeveel verlof je kunt opbouwen en hoeveel dat kost. Meer informatie over de levensloopregeling In dit artikel informeerden we je globaal over de levensloopregeling. Speciaal met het oog op de raakvlakken die de regeling heeft met het HP Pensioen. Of de levensloopregeling voor jou aantrekkelijk is, hangt af van je persoonlijke situatie en wensen. Informatiefolders over de levensloopregeling kun je aanvragen bij de salarisadministratie via telefoonnummer of via netherlands.payroll@hp.com Voor inhoudelijke vragen over het ABN AMRO Levensloopplan, kun je contact opnemen met het Customer Contact Center van ABN AMRO via (lokaal tarief). 12 I HP Pensioenmagazine 13

8 Highlights jaarverslag 2006 Bestuur Beleggingen Financiële positie Jaarverslag In de vergadering van 14 juni 2007 heeft het bestuur van het HP Pensioenfonds het jaarverslag over 2006 vastgesteld. Het jaarverslag bestaat uit een bestuursverslag en een jaarrekening met toelichting. Het jaarverslag is in juli toegezonden aan alle actieve en gepensioneerde deelnemers van het fonds. Hieronder geven wij een overzicht van enkele belangrijke cijfers en feiten uit het jaarverslag. Belangrijkste cijfers Aantallen Deelnemers Gewezen deelnemers Pensioengerechtigden Ouderdomspensioen Nabestaandenpensioen Wezenpensioen Arbeidsongeschiktheidspensioen Bedragen x Premiebijdragen Pensioenuitkeringen Beleggingen Beleggingsopbrengsten Rendement 7,6% 16,7% 7,7% De belangrijkste aandachtspunten van het bestuur in 2006 waren: de wijziging van de pensioenregeling per 1 januari 2006 in verband met invoering van de wet VPL (VUT, Prepensioen en Levensloop); de communicatie met de deelnemers en gepensioneerden, onder meer door het uitbrengen van diverse Pensioen Magazines; de voorbereiding op de invoering van het nieuwe Financieel Toetsingskader (FTK), waarbij in 2006 onder meer een nieuw premie- en indexatiebeleid werd vastgesteld; besluitvorming over de indexatie van de pensioenaanspraken per 1 januari Premiebijdragen De bijdragen van de werkgevers en werknemers zijn ten opzichte van 2005 met 16,3 miljoen gedaald. Dit wordt veroorzaakt door: 13,5 miljoen in verband met de aan de werkgevers verleende premiekorting voor 2006; 2,6 miljoen in verband met in 2005 ontvangen bijdragen voor vertrekregelingen; 0,2 miljoen in verband met minder ontvangen werknemersbijdragen als gevolg van afname van het deelnemersbestand. Het jaar 2006 is voor het fonds een redelijk beleggingsjaar geweest. Op de totale portefeuille is een rendement behaald van 7,6% (in 2005 was dit 16,7%). Het rendement van de zogenaamde benchmark bedroeg eveneens 7,6%. De benchmark is de vergelijkingsmaatstaf (een soort standaardportefeuille) met behulp waarvan het fonds kan beoordelen of de vermogensbeheerders het goed hebben gedaan in vergelijking met andere vermogensbeheerders. In 2006 was dat dus niet het geval. De meeste vermogensbeheerders hebben niet aan hun opdracht voldaan om betere resultaten te halen dan de benchmark. Ultimo 2006 had het pensioenfonds een totaal aan beleggingen van 799,3 miljoen, verdeeld over de volgende categorieën: Aandelen 354,2 miljoen (44,4%) Obligaties 356,8 miljoen (44,6%) Onroerend goed 52,1 miljoen (6,5%) Flexioen Robeco 36,2 miljoen (4,5%) Pensioenverplichtingen Ultimo 2006 bedroeg de voorziening pensioenverplichtingen 511,6 miljoen, verdeeld over de volgende categorieën deelnemers: actieve deelnemers gewezen deelnemers pensioengerechtigden 223,3 miljoen 139,7 miljoen 148,6 miljoen Ten opzichte van 2005 is de voorziening met ruim 36 miljoen toegenomen. Het pensioenfonds heeft ultimo 2006 een gezonde financiële positie. De dekkingsgraad is 142%. Dat wil zeggen dat het fonds 42% meer vermogen heeft dan nodig is voor dekking van de pensioenverplichtingen. Volgens de richtlijnen van De Nederlandsche Bank dient het fonds over ten minste twee reserves te beschikken. Een beleggingsreserve voor de opvang van een eventuele waardedaling van de beleggingen in aandelen en obligaties en een reserve voor de opvang van algemene risico s. Het pensioenfonds heeft ultimo 2006 de volgende reserves die zijn berekend op basis van de bovenvermelde richtlijnen: een beleggingsreserve van 137,3 miljoen; een reserve algemene risico s van 22,3 miljoen. Daarnaast heeft het fonds nog een vrije algemene reserve van 74,1 miljoen. De vereiste minimale dekkingsgraad is 129% en de aanwezige dekkingsgraad is 142%. De certificerende actuaris heeft de financiële positie van het fonds als goed beoordeeld. Aanpassing pensioenaanspraken In de bestuursvergadering van december is besloten de ingegane pensioenen en premievrije aanspraken per 1 januari 2007 met 1,25% te indexeren. Deze 1,25% komt overeen met de stijging van de relevante consumenten prijsindex van het CBS. De indexatie van de pensioenaanspraken van de actieve deelnemers bedroeg 1,5%. Totaal aanwezig vermogen Totaal pensioenverplichtingen Dekkingsgraad 142% 138% 129% 14 I HP Pensioenmagazine 15

9 Indexatiebeleid Bestuur en deelnemersraad op één lijn over het indexatiebeleid, met uitzondering van het onderdeel inhaalindexatie Indexatie is belangrijk omdat het gaat om de koopkracht van je pensioen. Indexatie is de verhoging van opgebouwde pensioenaanspraken voor de werknemers die nog in dienst zijn bij HP, en het betekent verhoging van de ingegane pensioenen voor de gepensioneerden die al van hun pensioen genieten. Het bestuur van het pensioenfonds en de deelnemersraad hebben intensief overleg gehad over het vaststelling van een nieuw premie- en indexatiebeleid. Dat nieuwe beleid is nodig in verband met het Financieel Toetsingskader van de overheid. De deelnemersraad heeft een positief advies uitgebracht over het premie- en indexatiebeleid van het pensioenfonds, maar een negatief advies over het onderdeel inhaalindexatie. Wat is inhaalindexatie? Het pensioenfonds kan de ingegane pensioenen en de pensioenen van de gewezen deelnemers uitsluitend indexeren, als de financiële positie van het pensioenfonds dat toelaat. Als de financiële reserves niet voldoende zijn, is geen indexatie mogelijk. De beoordeling of de reserves voldoende zijn, gebeurt volgens algemene normen: het bestuur past de normen en berekeningen toe die de overheid in het Financieel Toetsingskader heeft geformuleerd. Als het HP Pensioenfonds in financieel opzicht magere jaren de indexatie van de pensioenen moet beperken, en in financieel betere tijden weer extra kan indexeren, spreken we van inhaalindexatie. Ook de inhaalindexatie past het bestuur toe op grond van de normen van het Financieel Toetsingskader. Het voorstel van het bestuur en het standpunt van de deelnemersraad. Het bestuur heeft, mede op advies van de wiskundig adviseur van het pensioenfonds,voorgesteld om bij mogelijke toekomstige toepassing van inhaalindexatie, deze inhaalindexatie gelijk te laten zijn aan het verschil tussen de feitelijk toegekende indexatie(s) en 80% van de stijging van de betreffende prijsindexcijfers van het jaar of jaren waarin het pensioenfonds de indexatie niet of niet volledig heeft toegepast. Het bestuur heeft over dit voorstel het advies van de deelnemersraad gevraagd. De deelnemersraad is van mening dat de inhaalindexatie bij mogelijke toekomstige toepassing gelijk moet zijn aan het verschil tussen de feitelijke indexatie en 100% van de stijging van de betreffende prijsindexcijfers. Met andere woorden: als het pensioenfonds de ingegane pensioenen vanwege de financiële positie niet of niet helemaal kan indexeren op basis van de prijsindexcijfers, dan wil de deelnemersraad bij het inhalen van de indexatie in financieel betere jaren, een volledige reparatie van de gemiste indexatie. En geen reparatie van 80% van de gemiste indexatie. Het bestuur betreurt het verschil in inzicht over de doelstelling van de inhaalindexatie, maar ziet in het negatieve advies geen aanleiding om haar standpunt te herzien. Het bestuur vindt namelijk dat als de situatie van beperking van indexatie zich in de praktijk voordoet de eis van volledige reparatie de financiële positie van het pensioenfonds in gevaar kan brengen. Het bestuur gaat daarom bij de vastlegging van het totale indexatiebeleid uit van de 80% inhaalindexatie. Wanneer is een inhaalindexatie van toepassing? Het bestuur van het pensioenfonds streeft ernaar om de ingegane pensioenen jaarlijks te verhogen op grond van de prijsindexcijfers. Als de financiële positie van het pensioenfonds dat toelaat, past het pensioenfonds de indexatie volledig toe. Inhaalindexatie is dan niet nodig. Inhaalindexatie is actueel als er in de toekomst jaren voorkomen waarin de financiële positie van het pensioenfonds naar algemene normen beoordeeld niet toelaat dat het pensioenfonds de ingegane pensioenen indexeert, of volledig indexeert. Bij herstel van de financiële positie in de daarop volgende jaren, streeft het bestuur ernaar om inhaalindexatie toe te passen. >> 16 I HP Pensioenmagazine 17

10 >> Interview met Nico Leerkamp Na je pensionering volop tijd om je verder te ontwikkelen en nieuwe dingen te ondernemen! Als de situatie van inhaalindexatie zich voordoet, voor wie is deze dan van toepassing? Inhaalindexatie is wanneer deze door het pensioenfonds wordt toegepast alleen van toepassing voor de gepensioneerden en voor de pensioenaanspraken van de gewezen deelnemers die niet meer bij de onderneming werkzaam zijn. Voor actieve deelnemers (medewerkers die nog in actieve dienst zijn van de onderneming) geldt dat hun opgebouwde pensioenaanspraken onvoorwaardelijk worden verhoogd volgens de ICK- CAO loonstijging of met de inflatie als die hoger is. Duidelijk zijn over indexatie: je vindt de hoofdlijnen van indexatie in dit schema. Vragen over de indexatie Is de indexatie voorwaardelijk of onvoorwaardelijk? Welke indexatie is van toepassing? Is inhaalindexatie, als die situatie zich voordoet, van toepassing? Wie betaalt de indexatie? Indexatie voor de deelnemers Onvoorwaardelijk De pensioen-aanspraken in de basisregeling worden verhoogd volgens de ICK-CAO loonstijging of met de inflatie als die hoger is. Nee HP betaalt de kosten van deze indexatie aan het HP Pensioenfonds Het bestuur van het pensioenfonds vindt goede informatie over de pensioenregeling en de pensioenontwikkelingen belangrijk. Het bestuur neemt jaarlijks een besluit inzake indexatie, gehoord het advies van de verzekeringswiskundig adviseur en gehoord het advies van de deelnemersraad. Indexatie is zo belangrijk, daar kunnen we niet duidelijk genoeg over zijn. Indexatie voor de gewezen deelnemers Voorwaardelijk: indexatie kan alleen plaats vinden als de financiële situatie van het pensioenfonds dat toelaat. Aanpassing aan de hand van de inflatie (stijging van de prijsindexcijfers) om de koopkracht op peil te houden. Ja De kosten van deze indexatie komen voor rekening van het HP Pensioenfonds Indexatie voor de gepensioneerden Voorwaardelijk: indexatie kan alleen plaats vinden als de financiële situatie van het pensioenfonds dat toelaat. Aanpassing aan de hand van de inflatie (stijging van de prijsindexcijfers) om de koopkracht op peil te houden. Ja De kosten van deze indexatie komen voor rekening van het HP Pensioenfonds. Je hebt altijd gewerkt en van de ene dag op de andere ga je met pensioen. Elke dag vrij, het hele jaar vakantie. Hoe bereid je je daarop voor? Hoe geniet je optimaal van je pensioen? Nico Leerkamp uit Hilversum die bij Digital Equipment werkte, is full time gepensioneerd, studeert nog regelmatig, doet aan fitness en is volop actief als vrijwilliger in uiteenlopende organisaties. HP Pensioen praatte met hem en kwam oren en tijd tekort. Afkomstig van Digital Zekerheidshalve bellen we ruimschoots van tevoren op om een afspraak te maken voor het gesprek. Wie met pensioen is, heeft het namelijk vaak drukker dan ooit. De afspraak is snel gemaakt. We lichten toe dat het HP Pensioen magazine regelmatig gepensioneerden aan het woord wil laten om te vertellen over hun ervaringen. Na die introductie hoeven we Nico nauwelijks nog vragen te stellen. Nico: Ik ben in 1962 bij IBM begonnen, in 1973 overgestapt naar de gemeente Amsterdam, en op 1 januari 1985 begonnen bij Digital, waar ik op 1 juli 1994 vervroegd moest vertrekken. Digital is daarna door Compaq overgenomen, en vervolgens Compaq door HP. Zodoende ontvang ik nu pensioen van het HP Pensioenfonds. In 2003 ben ik met pensioen gegaan. Toen ik bij Digital kwam werken, was ik al 46. Door m n leeftijd heb ik er altijd te maken gehad met jongere mensen. Dat is me prima bevallen. Kenmerkend voor Digital was dat het belang van de klant en het algemeen belang voorop stonden. Als je een beroep deed op je collega s, kreeg je alle medewerking. Ook als dat het nodige werk in de avonduren betekende. Daar moesten zelfs voetbalinterlands voor wijken. Als projectmanager had ik de jas aan van de klant en zijn pet op. Het was alsof je bij hen in dienst was. Ik kroop in de huid van de klant. Als ik met oud HP collega s praat, ervaar ik bij hen dezelfde houding. Je inleven in de klant, en samen met je organisatie zo goed mogelijk aan zijn wensen voldoen, betekent voor beide partijen een win win situatie. De opdrachtgever krijgt wat ie graag wil hebben en HP krijgt een tevreden klant die voor vervolgopdrachten zorgt en de services aan HP uitbesteedt. Projectmanager Effectenbeurs Amsterdam Een van de projecten die ik met veel plezier gedaan heb, is het automatiseren van de beurshandel. Ik heb de omschakeling van de beursvloer naar de schermenhandel meegemaakt en intensief begeleid. De beurshandelaren waren in het begin niet enthousiast voor die overgang. Het betekende dan ook veel contacten met de handelaren en het bestuur van de beurs en veel intern overleg. Het werk liep als een trein omdat we een hecht team waren. Helaas moest ik bij Digital op 55-jarige leeftijd vertrekken, waardoor ik dat project niet kon afronden. Dat heb ik wel erg jammer gevonden. Na vertrek ben ik overigens nog door de Effectenbeurs ingehuurd en ook nog enkele keren door Digital. Onder andere voor Politie Zuid-Holland-Zuid. Terugkijkend op die periode heb ik een fantastische tijd gehad bij Digital. Ik heb er goede herinneringen aan overgehouden. Wat betekende het plotselinge einde van het dienstverband voor jou? Je bent jaar in jaar uit gewend om elke dag om kwart over zeven van huis uit te vertrekken en om half acht s morgens in Utrecht aan te komen. Ineens is dat niet meer het geval. Dat haalt je uit je ritme en je krijgt te maken met een leegte. Je wordt elke dag nog steeds op hetzelfde tijdstip wakker, maar je hoeft niets te doen. In de eerste periode heb ik van alles ondernomen om die leegte te vullen. Betaald werk, zoals Coördinator van de Vereniging voor Registerinformatici. Dat deed ik gedurende twee dagen per week. Maar ook vrijwilligerswerk, zoals fractiemedewerker van een politieke partij in m n woonplaats. Na enkele jaren, heb ik bewust gekozen om de omvang van het vrijwilligerswerk te beperken omdat ik bijna niet meer thuis was. Ook heb 18 I HP Pensioenmagazine 19

11 >> ik bewust gekozen voor nieuwe activiteiten die niets met m n vroegere werk te maken hadden, variërend van operateur van het Filmtheater tot gids van Fietsgilde t Gooi. Ik kan niet tegen niets doen en ik wil vooral leuke dingen doen die ik zinvol vind. Je inleven in de klant, en samen met je organisatie zo goed mogelijk aan zijn wensen voldoen, betekent voor beide partijen een win win situatie. Wat zijn de activiteiten die je graag doet en ook zinvol vindt? Vanaf 2000 tot 2005 ben ik secretaris/penningmeester geweest van een stichting die zich bezig hield met de opvang van kinderen van asielzoekers. Om hen activiteiten aan te bieden die hun verblijf wat aangenamer maakte. Ik zorgde ervoor dat de benodigde subsidiegelden beschikbaar kwamen en dat allerlei praktische zaken geregeld werden. Werk dat vooral achter de schermen plaatsvindt, maar onmisbaar is om dingen van de grond te krijgen. Simpele dingen als een toneelstuk dat door de kinderen werd uitgevoerd. Als dan na afloop de reacties van die kinderen en van hun ouders ziet, weet je dat zulk werk zinvol is. Het asielzoekerscentrum is overigens inmiddels gesloten. Ik heb dat werk vijf jaar gedaan en heb daarna tijd gekregen voor andere activiteiten. Mega inventarisatieklus Het Streekarchief Gooi en Vechtstreek deed vorig jaar een oproep voor een vrijwilliger om de namen van architecten te koppelen aan bouwvergunningen. Er is een databank met ruim vergunningen voor huizen die zijn gebouwd in de periode Om deze databank aan te kunnen vullen met de naam van de architect moet onderzoek worden gedaan naar de bouwtekeningen die op microfiches staan. In mei ben ik met de puzzel begonnen, om te achterhalen welke huizen en gebouwen door welke architecten zijn ontworpen. Bouwtekeningen die door de architect niet zijn ondertekend, mag ik niet toewijzen. Ik doe dat werk op vrijdag als het Streekarchief voor publiek is gesloten en ik ongestoord gebruik kan maken van PC en microfichelezers. Aan het einde van de dag heb ik soms wel vierkante ogen van het beeldscherm, maar intussen heb ik al ruim panden kunnen koppelen aan een architect. Ik houd van moeilijke puzzels en het werk voor zo n streekarchief is echt puzzelwerk. Door gegevens met elkaar te combineren kon ik overigens ook niet-gesigneerde bouwtekeningen nog thuisbrengen. Dat leidde nog tot contact met een kleindochter van de betreffende architect die me liet weten dat het inderdaad ging om de bouwtekeningen van haar grootvader. Dat zijn leuke dingen. Dat werk heeft feitelijk niets met je werk als automatiseerder te maken en verbreedt je horizon. Waar haal je de energie vandaan om dit allemaal te doen? De meeste activiteiten kosten slechts enkele uren per week. Als je dingen graag doet, en je ziet er resultaat van, dan krijg je daar ook energie voor terug. Bovendien sport ik twee keer per week en fiets ik regelmatig. Ook dat geeft energie en ook dat houdt je jong en gezond. Zie je vrijwiligerswerk daarnaast nog als een soort maatschappelijke verplichting? Ja, het klinkt wat zwaar, maar als er geen vrijwilligers zijn, kan Nederland bij wijze van spreken op slot. Spreek je nog wel eens oud collega s? Ja, Pim Mol bijvoorbeeld, een hele goede projectleider, met wie ik destijds intensief samenwerkte voor het automatiseringstraject van de Amsterdamse beurs. Maar ook de leden van HP NL senior, waarvan ik bestuurslid ben. Veel gepensioneerden zijn lid en hebben zodoende nog contact met elkaar, maar ook met de onderneming. Misschien zijn veel leden lid geworden vanwege de aanbiedingen waarvan je via de vereniging kunt profiteren, maar dat is mooi meegenomen. De vereniging biedt verder praktische informatie. Gisteren nog tijdens de ledenvergadering kwam ter sprake dat het wel handig is als ook de gepensioneerden toegang hebben tot bepaalde informatie op de website YBR, die nu alleen voor de werknemers toegankelijk is. Als je een advies zou moeten geven aan de collega s die binnen enkele jaren van hun pensioen gaan genieten, wat is dan je advies? Allereerst moet je er natuurlijk voor zorgen dat je voldoende pensioen hebt opgebouwd. In het verleden kwam het nogal eens voor dat je door verandering van baan te maken kreeg met een pensioenbreuk. Het herstellen van zo n breuk moet je wel zo snel mogelijk doen. Eigenlijk op het moment dat je een tekort in je pensioenopbouw oploopt. Als je daarmee wacht tot vlak voor je pensioendatum kost je dat veel geld. Collega s die binnen enkele jaren met pensioen gaan, zou ik willen zeggen: oriënteer je zo goed mogelijk op de mogelijkheden die er zijn. Op het gebied van vrijwilligerswerk, maar ook op het gebied van cursussen en opleidingen. Er zijn zo ontzettend veel mooie dingen te doen. Zo is er HOVO: Hoger Onderwijs voor Ouderen. Ik geef graag de naam van hun website. Wat ik verder adviseer, is dat het goed is om niet alles samen met je partner te doen. Het is goed om ook dingen apart te ondernemen. Jezelf en elkaar vrijheid gunnen is belangrijk. Binnenkort geef ik een lezing over Pieter Brueghel de Oude. Voor de voorbereiding daarvan was ik drie dagen in België alleen op pad. Daar geniet ik van. Ik kan niet tegen niets doen en ik wil vooral leuke dingen doen die ik zinvol vind. Parachutespringen Onze gesprekstijd zit erop. We maken enkele foto s voor HP Pensioen. Waarvan enkele in de tuin. Nee, aan de tuin doe ik niets klinkt het verrassend. Vanwege de vele activiteiten die hij wel onderneemt, vragen we hem om daarvan nog even een lijstje te mailen. Daarop lezen we later dat een cursus parachutespringen ook één van zijn activiteiten is geweest. Met de nodige sprongen daarna natuurlijk. Het illustreert heel toepasselijk zijn uitspraak dat je na je pensionering volop tijd hebt om nieuwe dingen te ondernemen. Nico Leerkamp, 69 ( leeftijd is maar een getal ) Gehuwd. Woonplaats Hilversum Interessante websites: Informatie over het Hoger Onderwijs voor Ouderen Het Hoger Onderwijs voor Ouderen - HOVO - biedt cursussen aan op universitair en HBO- (hoger beroepsonderwijs) niveau voor senioren boven de vijftig jaar. Het is bedoeld voor hen die een nieuw vakgebied willen ontdekken, hun oude hobby in de wetenschap willen oppakken of de nieuwste ontwikkelingen in hun eigen vakgebied willen leren kennen of bijhouden. Voor het volgen van de cursussen is geen speciale vooropleiding nodig. Wel wordt verondersteld dat men door studie en levenservaring het vereiste niveau verwerken kan. Bron: HOVO 20 I HP Pensioenmagazine 21

12 De Deelnemersraad bij HP: Interview met Rob van den Burg Ook voor de werkgever betekent pensioen een waardevolle Rob van den Burg is sinds kort lid van de deelnemersraad van het HP Pensioenfonds. In dit interview vertelt hij wat meer over zijn ervaring met pensioenen en gaat hij in op de rol van de deelnemersraad. Rob is in het dagelijks leven outsourcing solution consultant. arbeidsvoorwaarde... Hoe komt een consultant ertoe in een deelnemersraad plaats te nemen? Deels is dat om historische redenen, deels vanwege m n interesse. Mijn eerste baan was namelijk actuarieel rekenaar bij de Nationale Nederlanden. Het plan was om in die richting verder te gaan en eventueel door te groeien naar actuaris. Een beroep waarbij je fulltime met verzekeren en/of pensioenen bezig bent. In die tijd begon de opmars van de computers en waren er programmeurs nodig. Iedereen met wiskundig inzicht werd daarvoor gerekruteerd. De keuze was toen snel gemaakt. Het vak pensioen heeft me echter verder wel beziggehouden. Mijn vrouw heeft namelijk een actuarieel pensioenadviesbureau gehad, waarbij ik ook betrokken was. Pensioen is ingewikkeld. Hoe heb je je de materie eigen gemaakt? In de opleiding tot actuarieel rekenaar is pensioen je leer- en examenstof. En in je werk als actuarieel rekenaar is pensioen je dagelijks werk. Die brede basis en praktijkervaring blijft je eigen. Maar, juist op het gebied van pensioenen verandert er ontzettend veel en is het belangrijk om bij te blijven. Mijn vrouw houdt zich beroepshalve nog steeds met pensioenen bezig. Ik word door haar op de hoogte gehouden wat in pensioenland gebeurt. Waar ligt volgens jou het raakvlak met de OR? Mijn inziens zijn er veel raakvlakken met de OR. Pensioen is een belangrijke arbeidsvoorwaarde voor de werknemers. Ook voor de werkgever betekent pensioen een waardevolle arbeidsvoorwaarde waarin HP veel investeert. Er zijn de afgelopen tijd onder invloed van de wetgever belangrijke wijzigingen en daardoor ook beslissingen genomen. Hoe zie jij de rol van de deelnemersraad nu er ook een vertegenwoordiger van de gepensioneerden in het pensioenfonds bestuur komt? Ik vind dat iedere partij die enigszins betrokken is bij pensioenen, vertegenwoordigt dient te zijn in de deelnemersraad. Ik vind het dan ook een goede zaak dat de gepensioneerden vertegenwoordigd zijn. Dit geldt eveneens voor de slapers, de werknemers die intussen bij een andere werkgever werken, maar hun pensioenaanspraken bij het HP Pensioenfonds hebben gehouden. De deelnemersraad heeft transparantie en openheid hoog in het vaandel staan. Wat merken de deelnemers daarvan? Met de nieuwsbrief, het magazine HP Pensioen en de website informeren we de deelnemers over de ontwikkelingen en lichten we die toe. Een van de voorbeelden daarvan is dat we jaarlijks een toelichting op het jaarverslag geven. Ook onderwerpen als het indexatiebeleid licht het pensioenfonds toe. Ontwikkelingen die direct moeten worden gecommuniceerd, worden door middel van de Interne Mededelingen meteen bekend gemaakt. Zie je naast de nieuwsbrief en de website nog meer mogelijkheden voor communicatie over pensioenen? Ja, direct contact, persoonlijk, via telefoon of is ook mogelijk. De leden van de deelnemersraad staan altijd open voor vragen. Wie zitten er in de deelnemersraad van het pensioenfonds? De deelnemersraad is momenteel als volgt samengesteld. Simon Dijkhuizen, voorzitter Gerard van Zelst, secretaris Henk Splint Hans Suijs Ids Sijbrandij Frits Nolet Stan Bosch Rob van den Burg 22 I HP Pensioenmagazine 23

13 Overzicht contactpersonen Overzicht behandelde onderwerpen Basispensioenregeling Bestuur Pensioenmagazine nr. 1 Pensioenmagzine nr I HP Pensioenmagazine Hewitt Associates B.V. Postbus AB Amsterdam tel.: fax: Contactpersonen Pensioenuitkeringen: Ans van Vulpen (ans.van.vulpen@hewitt.com) Deelnemersadministratie: Geert Hoogestijn (geert.hoogestijn@hewitt.com) Edwin Ton (edwin.ton@hewitt.com) Algemeen/Bestuurszaken: Frank Heijnis (frank.heijnis@hewitt.com) Ron van Zuijlen (ron.van.zuijlen@hewitt.com) Excedentregeling Delta Lloyd Levensverzekering NV Postbus BA Amsterdam tel.: fax: Peter Prakken, voorzitter (peter.prakken@hp.com) Harald Werner, lid Dagelijks Bestuur (harald.werner@hp.com) Eric Dorrestijn (eric.dorrestijn@hp.com) Jack Dekker (jack.dekker@hp.com) Ad de Groot, lid Dagelijks Bestuur (A.degroot@hp.com) Peter van der Heijden (peter.vanderheijden@hp.com) Klaas Nienhuis (klaas.nienhuis@kpnplanet.nl) Henk van de Weerdt (henk-van-de.weerdt@hp.com) Adviseurs Secretaris: Frank Heijnis (frank.heijnis@hewitt.com) Actuaris: Hans van den Hatert (hans.van.den.hatert@hewitt.com) Deelnemersraad Simon Dijkhuizen, voorzitter (simondijkhuizen@hetnet.nl) Gerard van Zelst, secretaris (Gerard.vanzelst@hp.com) Henk Splint (henk.splint@hp.com) Hans Suijs (hans.suijs@hetnet.nl) Ids Sijbrandij (ids.sijbrandij@hp.com) Frits Nolet (frits.nolet@hp.com) Stan Bosch (stan.bosch@hp.com) Rob van den Burg (rob.burg@hp.com) 1. Het pensioen: hoe zit het eigenlijk? - Algemeen artikel over de opbouw van het pensioen in Nederland 2. Het HP Pensioenfonds heeft een gezicht - De gezichten achter jouw pensioen 3. De deelnemersraad: de OR van het pensioenfonds 4. Van baan veranderen en jouw pensioen 5. Wat gebeurt er als ik overlijd? 6. Uitruil van partnerpensioen: wat is er mogelijk? 7. Veel gestelde vragen over de HP Pensioenregeling? 8. Pensioen: slaapverwekkend of juist volop in beweging? 9. Verre reizen of langer doorwerken na je pensioen? Plan je pensioen tijdig! Pensioenmagazine nr Kies het pensioen dat bij je past de opties binnen de nieuwe pensioenregeling 2. Wat betekent arbeidsongeschikt worden voor je pensioen? 3. Veel animo voor de inloopsessies van HP Pensioenfonds 4. Belangrijkste highlights uit het Jaarverslag Heeft de jeugd de toekomst? Jongeren en pensioen(bewustzijn) 6. Van pensioen je beroep maken Interview met Hans van den Hatert, actuaris AG 7. Uitvoerder Delta Lloyd over de excedentregeling 8. De overgang van de oude naar de nieuwe pensioenregeling 9. Aan wie is het HP Pensioenfonds verantwoording schuldig? Pensioenmagazine nr. 3 Special inzake VPL 1. Achtergrondinformatie over de Wet VPL 2. De pensioenregeling: de belangrijkste wijzigingen 3. Rekenvoorbeelden 4. Vragen 1. De laatste werkdag: wat doet het pensioenfonds en wat moet je zelf regelen als je met pensioen gaat? 2. Gepensioneerd en nog steeds betrokken Interview met Frank Schaap en Klaas Nienhuis, gepensioneerden en initiatiefnemers van HP NL Senior 3. Wat gebeurt er als.? Scheiden doet lijden 4. De Deelnemersraad bij HP: de belangrijkste taken en een terugblik op het afgelopen jaar 5. Pensioenindexatie is niet altijd gegarandeerd 6. Nieuw inzicht in koopkrachtbescherming van de oudedagsvoorziening 7. ABC van de excedentregeling 8. Pensioen in t kort Pensioenmagzine nr De highlights van het jaarverslag De meest gestelde vragen over de gewijzigde pensioenregeling en VPL 3. Wat gebeurt er als.? Uitdiensttreding 4. YBR: Weer up-to-date 5. WIA: Wat kun je nog wel? 6. Delta Lloyd over de excedentregeling 7. Interview met Ad de Groot, 25 jaar bestuurslid van het HP Pensioenfonds 8. HP NL Senior bijt spits af in Utrecht 9. Interview met Jack Dekker 10. Overzicht Pensioenmagazine nr Indexeren binnen kaders: premie- en indexatiebeleid onder FTK 2. Interview met Harald Werner, bestuurslid van het HP Pensioenfonds en lid van het Dagelijks Bestuur 3. De nieuwe Pensioenwet: meer inzicht door transparantie 4. Een blik achter de schermen... De Pensioenadministratie 5. Uitvoerder Delta Lloyd over de excedentregeling 6. Wat als ik met pensioen ga? Een update 7. Interview met Stan Bosch... De Deelnemersraad bij HP 8. Pensioen in t kort 9. Overzicht 25

14 English Summary 26 I HP Pensioenmagazine 27

15 >> Carefree sabbatical or leave under the life course scheme! From 2006 HP offers its employees the opportunity of joining on a voluntary basis the collective life course scheme administered by ABN AMRO. This way you can save for example for sabbatical or parental leave. Joining the scheme or not is up to you. Sabbaticals are taken up in consultation with HP at all times. The pension fund is not involved in the life course scheme. However, the life course scheme does share some ground with pension. In this article attention is given to the life course scheme and any overlapping with the HP Pension will be explained. Early retirement and life course savings scheme Act (Wet VPL) Last year the Wet VPL was introduced by the government. The premiums for early retirement and pre-pension schemes are no longer tax-deductible as of 1 January The government made an exception for the existing early retirement and prepension schemes of all employees born before 1 January For them the existing schemes were allowed to continue. Adjustment of the HP pension plan In 2006 the HP pension fund adjusted the pension plan as a result of the Wet VPL. In a nutshell, the three main adjustments are: For those employees who were born before 1 January 1950 and were employed by HP on 31 December 2004 and on 31 December 2005 the effective date of the pension continued to be the age of 61. For those participants who were born after 1 January 1950 and were employed by HP on 31 December 2004 and on 31 December 2005, the accrued pension benefits based on their pension taking effect from age 61 are continued. They will accrue new pension benefits as of 2006, calculated on the basis of age 65 as the pension start date. Those employees who enter the employment of HP on or after 1 January 2006 will accrue pension benefits calculated exclusively on the basis of age 65 as the start date. Via the website Your Benefits Resources (YBR) active participants can check their individual pension situation: the age for the pension to take effect and the pension amount itself. The early retirement and prepension schemes were abolished for the young ones, but retiring earlier still continues to be possible, for example by saving via the life course scheme. The life course scheme outlined Under the life course scheme part of your gross salary is saved up. These savings may be used for funding any type of unpaid leave such as: Long-term care leave; Sabbatical; Parental leave; Educational leave; Other unpaid leave; Leave preceding the pension. Joining the life course scheme If you join the life course scheme, HP will withhold the savings amount from your gross wage to transfer this amount to the life course account in your name. Each year you can save up to 12% of your gross wage as a maximum. In total you are allowed to save 210% of your gross annual salary as a maximum. Employees aged 51 on 31 December 2005 but not yet 56, can save more than 12%, however no more than the maximum of 210%. Tax/social security contributions Savings under the life course scheme are exempt from taxation. It is only after you withdraw capital for funding the unpaid leave that you pay payroll tax and the income-dependent contribution for your health insurance. HP withholds the premiums for the employee insurance schemes from the deposits into the life course scheme. As a result, the life course scheme does not affect a potential unemployment or disability benefit. Taking up leave For taking up unpaid leave you need the approval of HP, except where parental leave is concerned. Seven practical overlappings with your HP Pension. 1. Level of the pension premium during participation in the life course scheme Your savings under the life course scheme do not have any effect on the level of your pension premium, so they do not affect your pension accrual. 2. Payment of the pension premium during unpaid leave Pension premium payments are continued during that period. The payment is released from the savings balance of your life course scheme. 3. Continuation of pension accrual during unpaid leave During your unpaid leave your pension premium is transferred to the pension fund from your savings balance. As payment is continued, your pension accrual also continues unimpaired. 4. Partner s pension upon decease during unpaid leave Insurance of the partner s pension also continues unimpaired during the leave. 5. Continuation of the pension accrual upon disability during the unpaid leave Provided the participant meets all conditions, the HP pension plan provides that the pension fund will continue the pension accrual in the event of the participant s disability, even if such should happen during unpaid leave. 6. Using the life course balance to increase your pension benefits before the pension start date If you do not take up your balance under the life course scheme for leave, you can request that the pension fund increase your pension benefits and transfer the balance to the pension fund for this purpose. Tax limits will be in place for the pension amount. 7. Using your life course balance for early retirement After you used your life course scheme balance for increasing your pension benefits, you may decide to retire at an earlier time. In that case, you will receive your monthly income from your life course balance via your employer. >> 28 I HP Pensioenmagazine 29

16 >> More information about the life course scheme Whether the life course scheme appeals to you or not will depend on your individual situation and wishes. Information brochures about the life course scheme can be obtained from the payroll administration via phone number or via For questions about the ABN AMRO Life course scheme please contact the Customer Contact Center of ABN AMRO via (local tariff). Board and participants council disagree about catch-up indexation Indexation is important, as the purchasing power linked to the increase of accrued benefits for the employees still employed by HP and the increase of the pensions in payment for the pensioners who are already enjoying their pension is at stake. The board of the pension fund and the participants council had intense consultations about the adoption of a new premium and indexation policy. This new policy is required due to the government s Financial Assessment Framework. The participants council s advised in a negative sense about the catch-up indexation. What is catch-up indexation? If the HP pension fund needs to limit the indexation of the pensions due to financially poor years, but is able to grant an extra indexation due to improved financial circumstances, a catch-up indexation is spoken of. The board applies the standards set by the Financial Assessment Framework to the catch-up indexation as well. When and to whom does the catch-up indexation apply? Catch-up indexation is relevant if there will be years in the future when the financial situation of the pension fund according to general standards will not allow the pensions in payment to be (fully) indexed by the pension fund. Upon recovery of the financial situation in the following years the board seeks to administer a catch-up indexation. When applied by the pension fund, catch-up indexation only applies to the pensioners and the pension benefits of deferred participants who are no longer employed by the company. To active participants (employees still actively employed by the company) it applies that their accrued pension benefits are increased unconditionally according to the ICK-CLA wage increase or the inflation should this be higher. Board proposal and the position of the participants council. The board suggested, also at the advice of the actuarial advisor of the pension fund, to ensure that in the event of any future catch-up indexation, such catch-up indexation should be equal to the difference between the actually granted indexation(s) and 80% of the increase of the relevant price index figures of the year or years during which the pension fund did not or not fully apply the indexation. The board requested the advice of the participants council on this proposal. The participants council is of the opinion that the catch-up indexation for potential future granting must be equal to the difference between the actual indexation and 100% of the increase of the relevant price index figures. In other words: if the pension fund is unable to index the pensions in payment, or not fully, on the basis of the price index figures due to the financial situation, the participants council wishes a full compensation of the indexation missed out on when the indexation is caught up with in financially better years. So, no compensation of 80% of the indexation that failed to be granted. Resolution of the board of the pension fund The board deplores the difference of opinion about catch-up indexation, but maintains its position. The board is of the opinion that if the situation of limitation of indexation should actually occur the demand for full compensation may harm the financial situation of the pension fund. For that reason, the board assumes the 80% catch-up indexation for determining the total indexation policy. Pension fund governance In December 2005 the Stichting van de Arbeid - STAR (Labour Association) published the Principles for pension fund governance. The participants, deferred participants, and pensioners must be able to assume that their pension fund is managed carefully and on a professional basis. From 1 January 2008 the obligation to comply with the principles has been laid down in the new Pension Act. This Act also includes the aspects of accountability and internal supervision. As a result, the HP pension fund is now dotting the last i s. During the past years the board has taken due action to comply with the principles for pension fund governance. At present (October 2007) the internal supervision still needs to developed further and laid down in the Trust Deed. During the coming months this process will be completed. Organizing internal supervision We need to organize adequate and transparent internal supervision of the own functioning of the board. Internal supervision of the board serves a different purpose than giving account. The functioning of the pension fund board is critically assessed by independent experts. The accent is on assessing policies and board procedures and processes, the checks and balances, the way the administration of our pension fund is managed and directed, and the way long-term risks for the pension fund are handled. Internal supervision is a mandatory provision in the Pension Act. We will include the procedures concerning the internal supervision in the Trust Deed of the pension fund as well. Institution of an accountable body Annually, the board gives account of the policies conducted to (the representatives of) all stakeholders. To this end, an accountability body is composed existing of participants, pensioners and the employer(s). The pension fund must give sufficient consideration to all interests. Composition of the accountability body Hans Daniels and Robert Meulenbrug (on behalf of employers) Simon Dijkhuizen and Paul Burgers (on behalf of pensioners) Henk Splint and Gerard van Zelst (on behalf of the active participants) Continued information The accountability body will be operable from 1 January Obviously, you will also be informed in the future about any developments. The board will include the findings of the accountability body in the annual report. 30 I HP Pensioenmagazine 31