Effect van hydrologische maatregelen op maaivelddaling

Transcriptie

1 Effect van hydrologische maatregelen op maaivelddaling Jan van den Akker, Rob Hendriks, Idse Hoving, Matheijs Pleijter, Frank Lenssinck, Karel van Houwelingen, e.v.a.

2 Componenten maaivelddaling Consolidatie, klink Krimp (reversible en irreversible) Oxidatie (biologische afbraak) => CO 2 1 mm maaivelddaling = 2,26 ton CO 2 per ha = 1,13 ton OS per ha

3 Veenoxidatie resulteert in bodemdaling en CO2-emissies Voorraad organische stof in profiel 1810 ton/ha Gem CO2 emissie 19 t/jaar OS verlies 9,5 t/jaar Na 190 jaar op 1 mm bodemdaling = 2,26 t/co2/ha 8,4 mm/jaar 3

4 Uitkomst actualisatie bodemkaart: het veen verdwijnt, sterke afname in veendikte > 1.2 m m <0.4 m <0.05 m Bron: BIS2014, Folkert de Vries

5 Emissies uit veen en moerige gronden 4.7 Mton CO 2 -eq uit veengronden 2.2 Mton CO 2 -eq uit moerige gronden Ruim 3% van NL totaal

6

7 Zegveld percelen 3 (laag peil) en 13 (hoog peil) maaiveldhoogte Hoogte tov NAP (m) y = x y = x Maaiveld 13 Maaiveld 3

8 Locaties monitoring bodemdaling

9 Maaivelddaling (mm/jaar) zonder kleidek kleidek < 40 cm Y = 15.5 x + 2,75 Y = 15.5 x - 3, Slootpeil (m -mv)

10 20 zonder kleidek kleidek < 40 cm Maaivelddaling (mm/jaar) Y = 34,2 x -17,15 Y = 34,2 x -19, Diepste GWS (m -mv)

11 Een mogelijke oplossing: onderwaterdrains a. Laag slootpeil cm -maaiveld 0 30 Grondwaterpeil winter Zomer, 85 cm -mv Laag 120 b. Laag slootpeil met onderwaterdrains cm -maaiveld Zomer, 68 cm -mv Laag 90 Onderwaterdrain 120

12 Doel onderwaterdrains Beperking veenafbraak en maaivelddaling en CO2- en N2O emissies door grondwaterstandsverhoging in de zomer Verbetering draagkracht door verlagen grondwaterstand in de winter en natte zomer Alternatief voor slootpeilverhogingen die leiden tot een onrendabele veehouderij

13

14 Meting maaivelddaling Zegveld 3, drooglegging 55 cm

15 Maaivelddaling Zegveld 13, drooglegging 20 cm (8 punten rondom vast punt)

16 Klimaatverandering Gemiddelde jaarlijkse neerslag 16

17 Klimaatverandering Dagen met > 10 mm neerslag

18 Klimaatverandering Gemiddelde evapotranspiratie per jaar in mm

19 Precisiegrondwatermanagement Met pompgestuurde onderwaterdrains ( drukdrains ) kan veel directer op de grondwaterstand gestuurd worden Onafhankelijk van het slootpeil Met een pomp wordt de werking versterkt Bereik in ontwatering is groter Vergroot het aantal dagen met voldoende draagkracht Betere werking moet hogere kosten voor aanleg dekken

20 Ontwikkelstap met drukdrains Peil in sloot gestuurd Peil in put gestuurd Pompunit met aanen afvoerbuis Maaiveld Maaiveld Sloot Slootpeil 75 cm Grondwaterstand Wortelzone 75 cm Grondwaterstand Drain Slootpeil Sloot Drain Verzameldrain Waterput

21 Vergelijk met Zegveld laag peil (55 cm mv) Grondwaterstand en slootpeil (cm -mv) PR Neerslag (mm) Geen drains (controle) Onderwaterdrains aangesloten op sloot Onderwaterdrains aangesloten op pompput (peilgestuurd) Slootpeil Pompput-peil 21

22 Vergelijk met Zegveld hoog peil (20 cm mv) Grondwaterstand en slootpeil (cm -mv) PR Neerslag (mm) Geen drains (controle) Onderwaterdrains aangesloten op sloot Onderwaterdrains aangesloten op pompput (peilgestuurd) Slootpeil Pompput-peil 0 22

23 Conclusies huidig onderzoek In potentie halvering veenafbraak, maaivelddaling en CO2 emissies Uit metingen: halvering mvd, meer monitoring noodzakelijk Verbetering draagkracht, vooral in de winterperiode Grasopbrengsten ongeveer gelijk, hogere N-benutting Onderwaterdrains lijken goed alternatief voor peilverhogingen Stikstofuitspoeling gelijk of minder; Fosforuitspoeling minder; Sulfaat minder bij drooglegging van 40 cm, meer bij 60 cm Waterbehoefte (iets) hoger (beperking veenafbraak kost water!) Pompgestuurde OWD kan grondwaterstand op ca 40 cm houden Modelberekeningen tonen aan dat bij klimaatverandering: - veenweideproblematiek zich zal versterken - toepassing onderwaterdrains veel effectiever dan peilverhogingen

24 Kansen en nader onderzoek Kansen In potentie halvering veenafbraak, maaivelddaling en CO2 emissies Op redelijke termijn uitvoerbaar (geen verandering landgebruik) Handelingsperspectief voor melkveehouderij en maatschappij Meer sturing op diverse doelen mogelijk Nader onderzoek Metingen aan broeikasgassen Controle kwaliteit uitvoering en werking Monitoring! Maatregelen zijn maatwerk! Kosten en baten

25 Bedankt voor uw aandacht!

26 Vergelijking CO2-emissies berekend en gemeten (in figuur Greifswald Mohr Institut)

27 Vergelijking berekende CO2 uit maaivelddaling met literatuur CO2-emission (t/ha/y) Pasture Arable Subsidence (NL +clay) Subsidence (NL no clay) y = 0.53x y = 0.57x y = 0.56x Mean GWL Summer (cm -SS)

28 Zegveld 3, Gemeten drukhoogte op 40 cm-mv, Referentie/OWD (2006)

29 Volumepercentage luchtgevulde porien Zegveld 3 (2003, model) 29