RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK NTC-PO STICHTING NEDERLANDSE TAAL EN CULTUUR GHANA TE ACCRA

Transcriptie

1 RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK NTC-PO STICHTING NEDERLANDSE TAAL EN CULTUUR GHANA TE ACCRA School : ntc-po Stichting Nederlandse Taal en Cultuur Ghana te Accra Plaats : ACCRA - GHANA BRIN-nummer : 28HA Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 13 en 14 september 2012 Datum vaststelling : 21 november 2012

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Kwaliteitsprofiel 7 3 Beschouwing 9 4 Vervolg van het toezicht 13 pagina 3 van 13

4

5 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs bezocht ntc-po Stichting Nederlandse Taal en Cultuur Ghana te Accra in het kader van een kwaliteitsonderzoek (KO). Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de indicatoren van kwaliteitsaspecten op grond van het door de inspectie gehanteerde Toezichtkader PO/VO Bij dit KO doet de inspectie onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs door zich te richten op de kern van goed onderwijs op de school. Het gaat hierbij om indicatoren die betrekking hebben op de kwaliteitszorg, het aanbod, de onderwijstijd, het pedagogisch handelen van leraren, het didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, de actieve rol van leerlingen, het schoolklimaat, de begeleiding, de zorg, de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen. Op grond van het kwaliteitsprofiel van de school dat naar aanleiding van een vorig inspectiebezoek is opgemaakt, op basis van risicofactoren die bij de inspectie bekend zijn of afspraken die met de school zijn gemaakt, of op basis van de informatie die door de school is toegestuurd kan de inspectie besluiten om niet alle indicatoren bij het onderzoek te betrekken. Dit is bij uw school niet aan de orde geweest. Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren en deze niet zelf opnieuw te onderzoeken. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast. Uw school heeft naast de schoolgids en het schoolplan geen documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatie-activiteiten betrekking hebben. De opzet van het onderzoek Het kwaliteitsonderzoek bestond uit de volgende activiteiten. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van, indien beschikbaar, documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 5/6 en 7/8. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met de directeur en een afvaardiging van het bestuur. Op uw school zijn verder gesprekken gevoerd met leerlingen, leraren en ouders. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met de directeur. Daarbij was de voorzitter van het bestuur aanwezig. De inhoud van het rapport Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel op van de school (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 wordt een beschouwing gegeven pagina 5 van 13

6 over de geconstateerde kwaliteit en wordt deze onder andere bezien in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school. Indien van toepassing worden in deze beschouwing ook de toegevoegde indicatoren betrokken. In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien noodzakelijk, afspraken vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet. pagina 6 van 13

7 2 Kwaliteitsprofiel Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan indicatoren die betrekking hebben op belangrijke kenmerken van goed onderwijs. In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten en Ontwikkeling van leerlingen). Deze waardering is gegeven indien de school over bepaalde indicatoren geen betrouwbare en valide gegevens beschikbaar heeft. Het kwaliteitsprofiel van ntc-po Stichting Nederlandse Taal en Cultuur Ghana te Accra Kwaliteitsaspect 1: De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. Kwaliteitsaspect 2: De aangeboden leerinhouden bereiden de leerlingen voor op het vervolgonderwijs en de samenleving. 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal betrekt de school de kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal worden aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. Kwaliteitsaspect 3: De leraren geven de leerlingen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken. 3B De school heeft voldoende onderwijstijd voor Nederlandse taal gepland (120 uur). 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 3.3 De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt. 3.4 Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen blijft beperkt. pagina 7 van 13

8 Kwaliteitsaspect 4: Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen. 4.1 Ouders zijn betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. 4.2 De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. 4.3 Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school. 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Kwaliteitsaspect 5: De leraren leggen duidelijk uit, organiseren de onderwijsactiviteiten efficiënt en houden de leerlingen taakbetrokken 5.1 De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6: De leraren stemmen aanbod, instructie, verwerking en leertijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Kwaliteitsaspect 7: De leraren volgen systematisch de vorderingen van de leerlingen. 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. 7.5 De school gebruikt de informatie van scholen en instellingen waar de leerlingen vandaan komen voor de begeleiding van de leerlingen. Kwaliteitsaspect 8: De leerlingen die dat nodig blijken te hebben, krijgen extra zorg. 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitsaspect 9: De school heeft een systeem voor kwaliteitszorg. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. Naleving N1B De door of namens het bestuur vastgestelde schoolgids bevat de verplichte onderdelen. N2B Het door of namens het bestuur vastgestelde schoolplan bevat de verplichte onderdelen ja nee pagina 8 van 13

9 3 Beschouwing Dit hoofdstuk beschrijft het oordeel van de inspectie over de kwaliteit van het primair onderwijs op ntc-po Stichting Nederlandse Taal en Cultuur Ghana te Accra en geeft een toelichting op het kwaliteitsprofiel. Daarbij legt de inspectie zo mogelijk verbanden tussen de verschillende onderzochte indicatoren onderling en - voor zover relevant - tussen de indicatoren en de schoolcontext, de specifieke doelstellingen van de school en eerdere inspectieonderzoeken. 3.1 Uitgangssituatie De Nederlandse School in Accra heeft al een lange geschiedenis; dit schooljaar bestaat zij twintig jaar. In 2008 bezocht de inspectie van het onderwijs de Nederlandse school voor het laatst en sindsdien hebben enkele opvallende veranderingen plaatsgehad. Het meest in het oog springend is de terugloop van het aantal leerlingen. Sinds 2008 is het aantal meer dan gehalveerd. Dit is onder meer toe te schrijven aan de gevolgen van de economische crisis, waardoor verschillende expats en hun kinderen zijn vertrokken. De basisschool heeft momenteel circa veertig leerlingen en op het voorgezet onderwijs zijn er nog vier. Destijds had de school ook een peuterspeelzaal; deze is ten tijde van het inspectiebezoek nog niet van start gegaan omdat het aantal aanmeldingen gering was. De verwachting is echter dat er voor 1 oktober minimaal vijf aanmeldingen zijn, zodat net als in andere jaren, alsnog een groepje kan starten. Dit rapport beschrijft het primair onderwijs. Over het voortgezet onderwijs brengt de inspectie een afzonderlijk rapport uit. Ook wat betreft de personele bezetting van het team zijn er sinds het vorige inspectiebezoek wisselingen geweest. De huidige directeur, die fulltime aan de school verbonden is, is nu voor het derde jaar op de school werkzaam. In het voortgezet onderwijs is dit schooljaar een nieuwe leraar gestart. De begeleider van de peuterspeelzaal die ook les geeft aan een onderbouwgroep is al langer aan de school verbonden. Voor de komst van de huidige directeur waren er spanningen in het team, en deze zijn van invloed geweest op het tempo waarin de school zich ontwikkelde. De onderlinge verstandhouding is nu echter goed en het team toont een hoge mate van inzet, betrokkenheid en professionaliteit. De leraren die aan de school zijn verbonden, hebben allen een onderwijsbevoegdheid. Daarnaast kan de school structureel assistenten en vrijwilligers inzetten en enkelen daarvan beschikken eveneens over een onderwijsbevoegdheid. Ook in het bestuur hebben wisselingen plaatsgehad. Een aantal bestuursleden maakt al een aantal jaren deel uit van het bestuur, anderen zijn sinds kort in functie. In de afgelopen periode was het bestuur genoodzaakt zich te richten op de toekomst van de school en mede daardoor had zij minder oog voor de inhoudelijke kant van het onderwijs. Vanwege de eerder genoemde forse daling van het leerlingenaantal was het nodig een aantal maatregelen te nemen om het voortbestaan van de school en het verblijf op de huidige locatie te garanderen. Om deze redenen is de betrekkingsomvang van enkele leraren verminderd en is de ouderbijdrage verhoogd. De meeste leerlingen verblijven al langere tijd in het buitenland. De leerlingen volgen dagonderwijs aan de GIS (Ghana International School), of het Lincoln College. Een enkele leerling volgt overdag het Franse onderwijs. Na de lessen op de dagschool volgen de leerlingen 2,5 uur Nederlandse les. Daarnaast organiseert de school cultuurdagen, toetsdagen en een schoolkamp. pagina 9 van 13

10 De leerlingen in het primair onderwijs zijn verdeeld over zes groepen. In de bovenbouw zijn groep 5 en 6 gecombineerd en ook groep 7 en 8 vormen een combinatiegroep. In het voortgezet onderwijs is er één groep. De bijzonder goed geoutilleerde en gezellig ingerichte school is gehuisvest in een woonhuis met ommuurde tuin. De begane grond is als school ingericht. Er zijn twee lokalen met internetaansluiting, een zeer goed gevulde bibliotheek, een televisiekamer en een directiekamer. De bovenverdieping dient als woonhuis voor de directeur. 3.2 Algemeen beeld De inspectie komt tot de conclusie dat de Stichting Nederlandse Taal en Cultuur(NTC) Ghana in Accra in het primair onderwijs voldoende tot goede kwaliteit levert. Zij kent aan de school een basisarrangement toe. Hiermee spreekt de inspectie haar vertrouwen uit in de verdere ontwikkeling van de kwaliteit van het onderwijs op de school. De school beschikt over actuele en passende onderwijsmethoden en leermiddelen. Daarnaast programmeert zij ruim voldoende onderwijstijd. Ook het pedagogisch en didactisch handelen zijn sterke punten van de school. Op het gebied van de leerlingenzorg verdient de planmatigheid, net als tijdens het vorige bezoek, nog de nodige aandacht. Hetzelfde geldt voor onderdelen van de kwaliteitszorg. In tegenstelling tot vorige keer kan de inspectie de opbrengsten aan het einde en gedurende de basisschoolperiode nu niet beoordelen. Hieronder licht de inspectie haar oordeel toe. 3.3 Toelichting Opbrengsten De inspectie beoordeelt in het primair onderwijs twee soorten opbrengsten: de eindopbrengsten die betrekking hebben op de resultaten van leerlingen voor aspecten van Nederlandse taal aan het eind van het primair onderwijs en de opbrengsten tijdens de schoolloopbaan van leerlingen. Ze kijkt daarbij naar technisch en begrijpend lezen, spelling en woordenschat. De inspectie kan niet beoordelen of de resultaten van de leerlingen aan het einde van de schoolperiode op het niveau liggen dat verwacht mag worden. Daarvoor is het nodig dat de school gegevens van ten minste drie leerjaren heeft en het aantal leerlingen groot genoeg is voor het doen van een betrouwbare uitspraak. De laatste jaren had de school echter geen leerlingen in groep 8, waardoor een uitspraak over de resultaten aan het eind van de schoolperiode niet mogelijk is. De school houdt de resultaten tijdens de schoolperiode sinds twee jaar nauwgezet en inzichtelijk bij. Tijdens het vorige inspectiebezoek beoordeelde de inspectie de resultaten tijdens de schoolloopbaan nog met een onvoldoende. De inspectie constateert dat de resultaten bij technisch en begrijpend lezen zijn vooruitgegaan, maar nog iets achterblijven bij de verwachtingen. De trend lijkt echter de goede kant op te gaan, maar voor een definitief oordeel is het nog te vroeg. Onderwijspraktijk Alle indicatoren die betrekking hebben op het onderwijsleerproces beoordeelt de inspectie positief. Kenmerkend voor de lessen zijn het efficiënte gebruik van de onderwijstijd, de taakgerichtheid en de betrokkenheid van de leerlingen en de respectvolle omgang tussen leraren en leerlingen en tussen de leerlingen onderling. De school biedt de kerndoelen voor de Nederlandse taal aan. pagina 10 van 13

11 Daarnaast besteedt zij aan de hand van thema's veel aandacht aan Nederlandse cultuur, aardrijkskunde en geschiedenis. Dit is ook een sterk punt van de school. Door een nauwgezette voorbereiding van de lessen en goed klassenmanagement slagen de leraren er bovendien goed in om aan te sluiten op de onderlinge verschillen tussen de leerlingen. Sinds kort werkt de school met groepsoverzichten en groepsplannen, waarin een basisgroep en een instructiegroep worden onderscheiden. Deze informatie geeft een goed beeld van de onderlinge verschillen tussen de leerlingen en de wijze waarop de school daarop inspeelt. De groepsplannen vormen tevens de basis voor de leerstofplanning voor de komende jaren. Tijdens het vorige bezoek constateerde de inspectie dat er meer eenduidigheid in het handelen van de verschillende leraren kan worden aangebracht, vooral als het gaat om de wijze waarop de leraren inspelen op de onderlinge verschillen tussen leerlingen en de mate waarin de zelfstandige leerhouding van leerlingen wordt bevorderd. Gezien het feit dat de teamleden regelmatig overleggen over onderwijsinhoudelijke zaken, waaronder de groepsplannen, en de directeur de lessen bezoekt en bespreekt is het waarschijnlijk dat het handelen meer op elkaar is afgestemd. Volgens de ouders verloopt de overgang van de ene leraar naar de andere en ook van de peuterspeelzaal naar de basisschool vloeiend. De school hanteert een uitgebreid toetssysteem van methodegebonden en methodeonafhankelijke toetsen. Mede op grond hiervan signaleren de leraren de leerlingen die extra aandacht nodig hebben. In eerste instantie spelen de leraren hier tijdens de reguliere lessen op in. In de groepsplannen is te zien welke leerlingen in een instructiegroepje extra aandacht krijgen. Wanneer de vorderingen te ver achterblijven bij de verwachtingen maken de leraren nog geen handelingsplannen. Om deze reden is indicator 8.3 met een onvoldoende beoordeeld. Binnenkort willen de leraren echter een begin maken met het opstellen van handelingsplannen, een systematische evaluatie van de effecten van de geboden zorg en het inrichten van complete leerlingendossiers. De school dient de leerlingenzorg verder te formaliseren en in beleid vast te leggen. De informatie hierover in bijvoorbeeld schoolgids en schoolplan is te weinig concreet. Uit het gesprek dat de inspectie met een aantal ouders voerde komt naar voren dat hun kinderen met zeer veel plezier naar de Nederlandse les gaan. De ouders hebben bijzonder veel waardering voor de actieve rol, de inzet, betrokkenheid en creativiteit van de leraren en vooral van de directeur. Zij vinden dat de school in de afgelopen paar jaar verbeterd is omdat er meer aandacht is voor de inhoud van het onderwijs. De inspectie sprak ook met enkele leerlingen. Zij vinden de Nederlandse lessen, maar ook de andere activiteiten die de school organiseert, zoals de cultuurdagen en het schoolkamp, erg leuk. Bovendien maken zij hun huiswerk over het algemeen met plezier. Kwaliteitszorg De school dient de kwaliteitszorg aan te scherpen. Uit bijvoorbeeld het schoolplan komt onvoldoende naar voren hoe de school deze vorm geeft. Het schoolplan maakt ook onvoldoende duidelijk hoe de schoolbevolking is samengesteld en wat dit vervolgens betekent voor de inrichting van het onderwijs. De school onderneemt echter wel een aantal acties. Zo hanteert zij zelfevaluaties, maar de uitkomsten daarvan geven te weinig aanknopingspunten voor vervolgstappen, wellicht omdat er geen relatie met eerder geformuleerde doelen of resultaten is. pagina 11 van 13

12 Voor de resultaten van het onderwijs heeft de school geen eigen doelen geformuleerd en daarom kan zij de resultaten in onvoldoende mate evalueren. Nu de school al een aantal jaren genormeerde toetsen gebruikt, en digitaal verwerkt, is er voldoende materiaal voorhanden om realistische doelen te kunnen formuleren. Aan de hand daarvan kan de directie zich naar het bestuur verantwoorden over de behaalde resultaten. Het bestuur kan zich vervolgens in de schoolgids of het jaarverslag verantwoorden over de resultaten van het onderwijs, over een langere termijn. Dat gebeurt nu onvoldoende. De school werkt planmatig aan verbeteringen, maar toch verdient de formulering van de doelen aandacht. Deze kunnen nog meer in 'SMART' termen worden verwoord, zodat vervolgens ook beter is vast te stellen of deze zijn gerealiseerd. De school borgt de kwaliteit van het onderwijs, door alle verworvenheden vast te leggen in het zogenaamde ABC-boek en wat de leerstofplanning betreft in de groepsplannen. Het verdient aanbeveling dat ook het bestuur haar werkwijzen en procedures toegankelijk vastlegt om te voorkomen dat nieuwe bestuursleden opnieuw het wiel uitvinden. Het bestuur besteedt aandacht aan de professionalisering van de leraren door de directeur jaarlijks in de gelegenheid te stellen naar de bijscholing van de Stichting NOB te gaan. De directeur deelt haar kennis vervolgens met de teamleden. pagina 12 van 13

13 4 Vervolg van het toezicht Bij dit kwaliteitsonderzoek heeft de inspectie ook een onderzoek gedaan naar de naleving van een aantal wettelijke voorschriften, zoals die voor scholen in Nederland gelden. Dit onderzoek betrof de wettelijke voorschriften over de door het bestuur vastgestelde schoolgids en het schoolplan. Op basis van dit onderzoek concludeert de inspectie dat de school aan deze wettelijke bepalingen voldoet. Wel acht de inspectie het van belang dat de schoolgids informatie bevat over de resultaten van het onderwijs. De bevindingen van dit kwaliteitsonderzoek leiden tot het volgende arrangement voor het vervolg van het toezicht (toezichtarrangement): De aangetroffen kwaliteit van het onderwijs op de school vraagt geen aanpassing van de reguliere onderzoeksplanning van de inspectie. In beginsel volgt over vier jaar opnieuw een kwaliteitsonderzoek. Echter, omdat de inspectie de school voor voortgezet onderwijs van de Stichting Nederlandse Taal en Cultuur Ghana over twee jaar opnieuw bezoekt, zal zij dan de kwaliteit van het primair onderwijs opnieuw toetsen, door een beperkt onderzoek uit te voeren. pagina 13 van 13