-Concept- Nota lokaal gezondheidsbeleid Enkhuizen. Mei 2013

Transcriptie

1 -Concept- Nota lokaal gezondheidsbeleid Enkhuizen Mei 2013

2 Inhoudsopgave Hoofdstuk Paragraaf Blz. 1. Inleiding 3 2. Samenvatting 5 3. Gezondheid Gezondheid en beïnvloedende factoren Openbare gezondheidszorg 7 4. Gemeentelijke verantwoordelijkheden De Wet publieke gezondheid Wet maatschappelijke ondersteuning Relatie tussen de Wpg, de Wet op de Jeugdzorg, AWBZ en Zorgverzekeringswet Facetbeleid De kaders van het gezondheidsbeleid Landelijke nota gezondheidsbeleid Regionaal advies GGD Hollands Noorden Lokale kaders Enkhuizen Het gezondheidsprofiel en de landelijke / lokale speerpunten in Enkhuizen hoofdlijnen gezondheidsprofiel stand van zaken landelijke speerpunten specifieke aandachtspunten Prioriteiten gezondheidsbeleid Middelen en evaluatie 31 Bijlage 1 Gezondheidsprofiel Enkhuizen 32 Bijlage 2 Evaluatie gezondheidsbeleid Enkhuizen 48 Bijlage 3 Buurtscan Enkhuizen 56 Bijlage 4 Afkortingen 83 Bijlage 5 Verklarende woordenlijst 84 Bijlage 6 Bronnen

3 1. Inleiding Doel van het gemeentelijk gezondheidsbeleid is om de gezondheid van inwoners te beschermen, te bewaken en te bevorderen. Dat is geregeld in de Wet publieke gezondheid (Wpg). In de wet is ook een specifiek artikel opgenomen waarin gemeenten de opdracht krijgen zorg te dragen voor de uitvoering van preventieve zorg voor ouderen en jeugd. Dit ligt in de lijn met de gemeentelijke Notitie Seniorenbeleid en de vertaling in het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). Op grond van de Wpg dienen gemeenten elke vier jaar een nota lokaal gezondheidsbeleid op te stellen. De gemeenteraad dient deze vast te stellen binnen twee jaar na vaststelling van de landelijke nota gezondheidsbeleid Gezondheid dichtbij. In de gemeentelijke nota worden de ambities op het gebied van lokaal gezondheidsbeleid beschreven. De ambities worden bepaald aan de hand van speerpunten die voortkomen uit het landelijke beleid en/of de gezondheidssituatie van de eigen bevolking. De regierol voor het lokale gezondheidsbeleid ligt bij de gemeente. Bij het opstellen van de nota is rekening gehouden met de spelers in het veld, de financiële middelen en zeker ook met de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Ook andere beleidsterreinen zoals welzijnsbeleid, jeugd- en onderwijsbeleid, CJG, ouderenbeleid, sport, openbare orde, veiligheid, sociaal- en inkomensbeleid, de inrichting van de openbare ruimte, ruimtelijke ordening en milieu hebben een verbinding met de nota lokaal gezondheidsbeleid Enkhuizen. Gestreefd wordt naar een integraal en samenhangend beleid. Op West-Fries niveau en / of in SED verband (Stede Broec, Enkhuizen en Drechterland) wordt er zoveel mogelijk samenwerkt ten aanzien van de beleidsontwikkeling en de afstemming van het activiteitenaanbod. De raakvlakken tussen de Wmo en de Wpg zijn groot. Ongezond gedrag verhoogt immers de ziektelast. Het voorkómen van gezondheidsproblemen betekent dat er een minder beroep zal worden gedaan op de voorzieningen in het kader van de Wmo. Het is dus zaak om veel aandacht te schenken aan preventie en participatie. Daarbij gaat het met name om de collectieve preventie: het voorkomen en vroegtijdig opsporen van ziekten en om het bevorderen van de onderlinge afstemming tussen collectieve preventie en curatieve gezondheidszorg. Het is vooral gericht op het wegwerken van gezondheidsverschillen binnen de gemeente. In het gemeentelijk gezondheidsbeleid verdienen psychische gezondheid en het gevoel van - 3 -

4 welbevinden een prominente plaats. Lekker in je vel zitten zorgt ervoor dat je positiever in het leven staat, minder last hebt van stress, beter kunt functioneren en problemen beter de baas kunt. Door verbindingen te leggen tussen de beleidsterreinen welzijn, sport, jeugd en senioren kan de gemeente het makkelijker maken voor haar inwoners om hun leefstijl te verbeteren. De gedetailleerde uitvoering van de activiteiten van de nota lokaal gezondheidsbeleid worden beschreven in het nog te verschijnen Uitvoeringsprogramma Wmo Leeswijzer Een samenvatting van de nota staat op hoofdlijnen in hoofdstuk 2 beschreven. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op de beïnvloedende factoren ten aanzien van de gezondheid en een uitleg over de openbare gezondheidszorg. Iedere gemeente heeft gemeentelijke verantwoordelijkheden die geformuleerd staan in hoofdstuk 4. De relatie tussen de Wet publieke gezondheid, de Wet maatschappelijke ondersteuning met de Wet op de jeugdzorg, AWBZ en de Zorgverzekeringswet laat zien dat het overheidsbeleid steeds meer zorgverantwoordelijkheid en de bijbehorende taken naar de gemeente overhevelt. De landelijke overheid geeft de kaders van het gezondheidsbeleid in haar nota aan en biedt de gemeente aanknopingspunten door middel van vijf speerpunten. Ook zijn de lokale kaders in Enkhuizen die genoemd staan in de Stadsvisie, de Wmo, Ouderenbeleid, en de Buurtscan vermeld. In hoofdstuk 5 vindt u een beschrijving. De GGD heeft een nieuw gezondheidsprofiel opgesteld dit levert inzichten op over de landelijke en lokale speerpunten. In hoofdstuk 6 worden de kengetallen beschreven. In hoofdstuk 7 staan de prioriteiten gezondheidsbeleid schematisch weergegeven. Middelen en evaluatie is het onderwerp in hoofdstuk 8. In de bijlagen vindt u respectievelijk het uitgebreide gezondheidsprofiel Enkhuizen, de evaluatie van het gezondheidsbeleid aan de hand van de stand van zaken 2011 en 2012,de buurtscan, een overzicht met afkortingen, een verklarende woordenlijst en de geraadpleegde bronnen

5 Hoofdstuk 2 Samenvatting De gemeente heeft de plicht om in kader van de Wet publieke gezondheid iedere vier jaar een nota lokaal gezondheidsbeleid op te stellen. Doel van de nota is om de ambities aan de hand van de landelijke en lokale speerpunten weer te geven. De gemeente vervult ten aanzien van het lokaal gezondheidsbeleid een regierol. Het lokaal gezondheidsbeleid maakt onderdeel uit van een integraal en samenhangend beleid en is een uitvloeisel van de door de gemeenteraad gestelde kaders. Een voorbeeld hiervan is de samenhang met de Wet maatschappelijk ondersteuning en het Centrum voor jeugd en gezin. Het is immers overheidsbeleid dat gericht is dat steeds meer zorgverantwoordelijkheid en de bijbehorende taken naar de gemeente wordt overgeheveld. De toekomstige transities Jeugdzorg en AWBZ zal dit nog verder uitbreiden. Lokaal is er al een koppeling gelegd met het seniorenbeleid en de buurtscan (zie bijlage 3).. De persoonlijke gezondheid wordt door verschillende factoren beïnvloed, zoals de biologische en erfelijke factoren, leefstijlfactoren, omgevingsfactoren en de gezondheidsvoorzieningen. De gezondheidszorg is vooral gericht op collectieve preventie, naast de behandeling en verzorging van patiënten die al gezondheidsproblemen hebben. In de landelijke nota gezondheidsbeleid Gezondheid dichtbij zijn vijf speerpunten geformuleerd waar iedere gemeente mee aan de slag moet namelijk: depressie, diabetes, overgewicht, roken en schadelijk alcoholgebruik daarnaast kan iedere gemeente ook zelf lokale speerpunten opnemen. De GGD heeft een gezondheidsprofiel 2011 voor Enkhuizen opgesteld. Aan de hand van de cijfers zijn specifieke lokale speerpunten opgenomen in de nota: eerste lijn voorzieningen, AED, zelfdoding en sociale omgeving. Daarnaast is het lokale speerpunt dementie uitgewerkt vanwege het amendement van de gemeenteraad in kader van de notitie Seniorenbeleid (juli 2011) Van de inwoners ouder dan 65 jaar in Enkhuizen heeft 32% een matig risico op een angststoornis of depressie en 3,2 % een hoog risico. Preventieve cursussen met het onderwerp omgaan met depressie worden georganiseerd en de huisbezoeken door organisaties worden geïnventariseerd en op elkaar afgestemd. Diabetes komt voor bij 0,7 % van de inwoners van jaar en bij 15% van de 65-plussers. Aan de folder Gecombineerde Leefstijl interventie in Enkhuizen wordt meer bekendheid gegeven. Ook wordt de beweegkuur nieuwe stijl geïntroduceerd. Van de inwoners van 19 jaar en ouder in Enkhuizen heeft 45% overgewicht. Van de kinderen van 4-12 jaar heeft 24% overgewicht

6 Zowel bij de senioren als bij de jeugd worden bewegingsactiviteiten aangeboden. Daarnaast is een cursus gezonde voeding hoeft niet veel te kosten in de planning. 29% van jaar rookt. Bij de jongeren van jaar is dit 12%. De activiteiten rondom Westfrisse jeugd wordt voortgezet. In Enkhuizen drinkt 38% van jarigen overmatig alcohol. Bijna de helft van de ouderen in Enkhuizen is een onverantwoorde drinker en 31 % van de volwassenen (19-65 jaar). De huisartsendichtheid is in Enkhuizen lager vergelijkbaar met landelijk en de regio Noord-Holland Noord. En de gemiddelde afstand tot de huisartsenpost is 18,5 km. Regionaal 7,8 km. Er wordt regelmatig overlegd met de eerste lijn organisaties over de samenwerking, samenhang en afstemming. Ten aanzien van het speerpunt AED zijn al goede vorderingen gemaakt. Het beleid en de uitvoering wordt de komende jaren voortgezet, zodat er een goed netwerk in de gemeente beschikbaar blijft. In de periode waren er in Enkhuizen jaarlijks gemiddeld 5,8 sterfgevallen door zelfdoding per inwoners (Enkhuizen heeft inwoners). De komende periode zullen afspraken gemaakt worden met betrokken organisaties en onderwijs over preventieve maatregelen. Ten aanzien van het speerpunt sociale omgeving scoort Enkhuizen hoger op de verschillende onderdelen ten opzichte van West-Friesland, Noord-Holland Noord en Nederland. Het betreft ooit slachtoffer zijn, ooit lichamelijk mishandeld, ooit geestelijk mishandeld, ooit ongewilde seksuele ervaring, onveilig gevoel overdag, onveilig gevoel s nachts en slachtoffer criminaliteit laatste jaar (12-19 jaar). In de nota seniorenbeleid zijn acties opgenomen over het Politiekeurmerk Veilig Wonen en communicatie tussen jongeren en senioren. Daarnaast zal er structurele voorlichting gegeven worden via de gemeentepagina over alle aspecten van onveiligheid. Ook zullen er gesprekken met bewoners georganiseerd worden over de feiten met betrekking tot onveiligheid en de relatie tot het onveilig voelen. Naar aanleiding van het gemeentelijke amendement dementie worden diverse acties ondernomen, zoals een ondersteuningsaanbod, een goedlopende zorgketen en het bevorderen van de vroegsignalering. Ieder jaar wordt in de jaarstukken van de gemeente de speerpunten en de acties geëvalueerd

7 Hoofdstuk 3 Gezondheid Gezondheid bepaalt in belangrijke mate de kwaliteit van leven. Een goede gezondheid wordt door mensen vaak het belangrijkste aspect van hun leven genoemd. Gezonde mensen voelen zich beter, zijn minder vaak ziek en werken meer en langer. Ze kunnen in de samenleving beter meedoen. Een goede gezondheid komt dus zowel het individu als de samenleving ten goede. Investeren in een goede gezondheid van de bevolking dient niet alleen een persoon- maar ook een sociaal belang. 3.1 Gezondheid en beïnvloedende factoren De gezondheid wordt door de volgende factoren beïnvloed: 1. Biologische en erfelijke factoren: de aanwezige (aanleg voor) gezondheid of ziekte. 2. Leefstijlfactoren: het gedrag van mensen (bijvoorbeeld op het gebied van voeding, genotsmiddelen, lichaamsbeweging en seksualiteit) is van invloed op hun gezondheid en het al dan niet ontstaan van ziekte. 3. Omgevingsfactoren: de sociale en fysieke omgeving: gezin, school, winkels, de buurt waar mensen wonen, sociale contacten, huisvesting, het bedrijf waar mensen werken, inkomensaspecten, milieu, veiligheid, recreatiemogelijkheden. 4. Gezondheidszorg: de beschikbaarheid, bereikbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit van gezondheidszorgvoorzieningen. Bij het bevorderen van een gezonde leefstijl is een integrale aanpak, waarbij bovengenoemde factoren in samenhang worden bekeken, vaak het meest effectief. 3.2 Openbare gezondheidszorg Gezondheidszorg is vooral gericht op collectieve preventie: de bescherming en bevordering van de gezondheid van de bevolking of van specifieke groepen daaruit, alsook het voorkomen en het vroegtijdig opsporen van ziekten onder die bevolking. Het gaat om zorg voor de gezondheid van de samenleving als geheel, van risicogroepen en van mensen die tussen de wal en het schip (dreigen te) vallen. Deze zorg is een aanvulling op de behandeling (cure) en verzorging (care) van patiënten op het moment dat hun gezondheid al geschaad is. Naast collectieve preventie omvat de openbare gezondheidszorg dus ook activiteiten die te maken hebben met overheidsverantwoordelijkheid voor beschikbaarheid en toegankelijkheid van gezondheidszorgvoorzieningen

8 Hoofdstuk 4 Gemeentelijke verantwoordelijkheden Het belangrijkste kader voor lokaal gezondheidsbeleid is de Wet publieke gezondheid (Wpg). Sinds 1 januari 2007 is de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) van kracht. Deze wet heeft op belangrijke onderdelen raakvlakken met de Wpg. De Wpg en de Wmo worden vanwege hun belang voor het lokale gezondheidsbeleid kort toegelicht. Verder wordt de relatie met de Wet op de Jeugdzorg, de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en de Zorgverzekeringswet in dit hoofdstuk kort beschreven. 4.1 De Wet Publieke Gezondheid De Wet Publieke Gezondheid (Wpg) is sinds 1 december 2008 van kracht. De Wpg integreert en vervangt de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (WCPV), de Infectieziektewet en de Quarantainewet. Het doel van de Wpg is het bewaken, beschermen en bevorderen van de gezondheid van de bevolking of van specifieke groepen alsmede het voorkómen en het vroegtijdig opsporen van ziekten onder die bevolking. De gemeenten brengen de hieruit voortvloeiende werkzaamheden over het algemeen onder bij de Gemeentelijke Gezondheid Dienst (GGD). Ook verplicht de wet de gemeente om een GGD in stand te houden. Belangrijke deelterreinen van de Wpg zijn collectieve preventie, infectieziektebestrijding en jeugdgezondheidszorg. De Wpg vermeldt wat gemeentelijke taken en rijkstaken zijn. Gemeenten kunnen dus niet alle wettelijke taken zelf sturen. De Wpg is daarmee een gematigd decentrale wet. Het Ministerie van VWS stelt iedere vier jaar een preventienota vast waarin de landelijke prioriteiten op het terrein van de collectieve preventie worden aangegeven. Gemeenten zijn verplicht om elke vier jaar een nota lokaal gezondheidsbeleid op te stellen. Met het oog op de bestrijding van infectieziekten zijn internationale afspraken in de Wpg verankerd. De wet regelt dat er voldoende voorzieningen beschikbaar moeten zijn om infectieziekten snel op te kunnen sporen en te bestrijden. Voor de jeugdgezondheidszorg is het digitaal dossier via de Wpg verplicht gesteld. In de Wpg is ook een artikel opgenomen over ouderengezondheidszorg (artikel 5a). Voor gemeenten en de GGD is dit een nieuwe wettelijke taak. Gemeenten krijgen de opdracht voor de preventieve zorg voor ouderen. De concrete invulling van de ouderengezondheidszorg wordt aan de gemeenten overgelaten. 4.2 Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) Sinds 1 januari 2007 is de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) van kracht. Aanleiding voor de invoering van de Wmo vormen zowel financiële als inhoudelijke overwegingen. Op financieel gebied vormen de oplopende kosten van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) een belangrijke aanleiding. Door de toenemende vraag kan de zorg op termijn alleen betaalbaar blijven als de aanspraak op professionele zorg wordt teruggedrongen. In de Wmo gaat - 8 -

9 het niet langer om verzekerde rechten op hulpverlening, maar wordt gesproken van het compensatiebeginsel. De burger is eerst zelf verantwoordelijk. Vanuit de Wmo wordt ingestoken op een algemene aanpak en principieel afgestapt van een doelgroepenbeleid. Het doelgroepenbeleid verandert naar een inclusief beleid (meedoen, diversiteit en participatie) voor alle burgers. De gemeente zal meer vraaggericht, op maat en gebonden aan een in tijd gelimiteerde interventie gaan werken. Inhoudelijk is de Wmo een participatiewet. Het streven is dat iedere burger, jong en oud en zowel met als zonder gezondheidsbeperkingen, actief aan de samenleving deel kan (blijven) nemen. De intentie is dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen en de regie over hun eigen leven kunnen voeren. Kwetsbare mensen krijgen een steuntje in de rug. Uitgangspunt is dat de burger in eerste instantie zo veel mogelijk zelf (of in eigen kring) in zijn zorgbehoefte voorziet. De gemeente compenseert waar dat niet mogelijk is. Het samenhangende beleid dat daarvoor nodig is kan het beste zo dicht mogelijk bij de burger, dus door de gemeente, worden uitgevoerd. De Wmo maakt de gemeente verantwoordelijk voor maatschappelijke participatie van alle burgers. Kwetsbare groepen mogen geen drempels ervaren om deel te nemen aan de maatschappij. Anders dan bij de Wpg (gematigd decentrale wet) kenmerkt de Wmo zich door een volledig decentrale sturingsvisie. Dit betekent dat elke gemeente zelf bepaalt op welke wijze ze de maatschappelijke ondersteuning organiseert. In de doelstellingen van de Wmo neemt de versterking van de burgermaatschappij (civil society) een belangrijke plaats in. Burgers worden geacht elkaar te helpen en er wordt naar gestreefd dat burgers zelf zorg en ondersteuning in hun eigen omgeving organiseren. De nieuwe gemeentelijke Wmo beleidsplan verschijnt in de 2 e helft van Relatie tussen de Wpg, Wmo, de Wet op de Jeugdzorg, AWBZ en Zorgverzekeringswet De relatie tussen de Wpg en de Wmo kan worden omschreven als die van twee naast elkaar fungerende wetten met als overstijgend doel om de kwaliteit van leven van burgers te bevorderen. Om te voorkomen dat inwoners een beroep doen op individuele Wmo-voorzieningen is het van belang dat gemeenten in de collectieve preventieactiviteiten binnen de beide wetten (blijven) investeren. Sinds 2008 is de gemeente aan de slag gegaan met het ontwikkelen van een CJG. De inrichting hiervan wordt gezien als de opmaat naar het nieuwe gedecentraliseerde stelsel van de jeugdzorg, dat uiterlijk 1 januari 2015 gerealiseerd moet zijn. De Wpg en de Wmo raken nauw aan de kaders van de Algemene wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en de Zorgverzekeringswet. Via de AWBZ worden de kosten voor langdurige zorg gefinancierd en zorg die niet onder de Zorgverzekeringswet vallen. De AWBZ wordt uitgevoerd - 9 -

10 door de Zorgkantoren die bij Zorgverzekeraars zijn onder gebracht. De Zorgverzekeringswet wordt uitgevoerd door de zorgverzekeraars. Het overheidsbeleid is erop gericht dat er steeds meer zorgverantwoordelijkheid en bijbehorende taken naar de gemeenten worden overgeheveld. Dit zal met de transities jeugdzorg en AWBZ de komende jaren versterkt worden doorgezet. 4.4 Facetbeleid Lokaal gezondheidsbeleid is gemeentelijk beleid gericht op de verbetering van de volksgezondheid. Gezondheidsbeleid heeft raakvlakken met gemeentelijk beleid op andere terreinen zoals welzijnsbeleid, jeugd- en onderwijsbeleid, CJG, seniorenbeleid, sport, openbare orde en veiligheid, en sociaal- en inkomensbeleid. Voor het bereiken van een consistent beleid is van belang dat het gemeentelijke gezondheidsbeleid met alle betrokkenen wordt afgestemd met gemeentelijk beleid op deze andere terreinen. De gemeente heeft een eigen verantwoordelijkheid als het gaat om de ontwikkeling en uitvoering van lokaal gezondheidsbeleid. De GGD ondersteunt de gemeente met behulp van epidemiologische gegevens, bij de ontwikkeling en uitvoering van gezondheidsbeleid en bij de evaluatie van het lokale en regionale gezondheidsbeleid

11 Hoofdstuk 5 De kaders van het gezondheidsbeleid Op landelijk en regionaal niveau zijn kaders uitgewerkt voor het opstellen van een gezondheidsnota. Allereerst wordt in paragraaf 5.1 de landelijke nota gezondheidsbeleid Gezondheid dichtbij beschreven. Vervolgens wordt in paragraaf 5.2 het regionaal advies van de GGD Hollands Noorden weer gegeven. In paragraaf 5.3 worden de lokale kaders, die een relatie hebben met het gezondheidsbeleid verwoord. Deze kaders en het gezondheidsprofiel (paragraaf 7.1) zijn de bouwstenen voor het opstellen van de prioriteiten gezondheidsbeleid (hoofdstuk 8). 5.1 Landelijke nota gezondheidsbeleid Gezondheid dichtbij Sinds 2007 staat de gezondheidsbevordering al geruime tijd hoog op de beleidsagenda. De insteek is dat er een omslag nodig is van ZZ (ziekte en zorg) naar GG (gezondheid en gedrag). In de landelijke nota gezondheidsbeleid Gezondheid dichtbij (september 2011) benoemt de minister de landelijke prioriteiten die aanknopingspunten bieden voor het gemeentelijk gezondheidsbeleid. Het rapport Van Gezond naar Beter (RIVM) laat zien dat de vijf speerpunten uit de landelijke preventienota 2006 belangrijk blijven om de (volks)gezondheid te verbeteren: depressie diabetes overgewicht roken schadelijk alcoholgebruik Het kabinet neemt deze vijf speerpunten onveranderd over. De landelijke nota meldt: We willen meer focus aanbrengen door ons in het bijzonder te richten op bewegen. Bewegen is zowel goed voor de lichamelijke als de geestelijke gezondheid en hangt positief samen met de andere speerpunten. Ongezonde leefgewoonten komen namelijk vaak in combinatie voor: mensen die minder bewegen eten vaker ongezond, roken vaker en drinken vaker excessief alcohol. Bewegen leidt ook tot minder depressie en diabetes. In de landelijke nota Gezondheid dichtbij zijn, samengevat, drie thema s uitgewerkt: 1. Vertrouwen in gezondheidsbescherming Daar waar mensen sommige risicofactoren voor de gezondheid zelf niet kunnen beïnvloeden, mag zij rekenen op de overheid. 2. Zorg en sport dichtbij in de buurt Naast het bestrijden van ziekte kan de gezondheidszorg zich nog meer richten op het bevorderen van de gezondheid. Herkenbare en toegankelijke voorzieningen, fysiek of digitaal, kunnen hieraan bijdragen. Zorg en preventie moeten meer worden afgestemd. Daarbij dienen de behoeften van de mensen het uitgangspunt te zijn

12 3. Zelf beslissen over een leefstijl Mensen maken zelf keuzes. Publieke private samenwerking (PPS) wordt gezien als een kansrijke methode om de gezonde keuzes aantrekkelijk te maken. Beschikbaarheid van betrouwbare, toegankelijke en doelgerichte informatie daarbij is essentieel. Extra aandacht voor de jeugd door middel van bevordering van een gezonde leefstijl, vroege signalering van risico s en inzet op weerbaarheid om dagelijkse verleidingen te weerstaan, naast het stellen van grenzen en het stimuleren van een gezonde basis bij de jeugd. 5.2 Regionaal advies GGD Hollands Noorden De GGD heeft naar aanleiding van de landelijke nota een regionaal advies opgesteld ter ondersteuning van de gemeenten bij het opstellen van het nieuw lokaal gezondheidsbeleid. De GGD adviseert de gemeenten om niet alleen het accent op bewegen te leggen, maar ook op weerbaarheid. Door de weerbaarheid van inwoners te vergroten, zijn zij beter in staat om verleidingen en groepsdruk te weerstaan. Weerbaarheid hangt hierdoor positief samen met de thema s overgewicht, roken en schadelijk alcoholgebruik. 5.3 Lokale kaders Enkhuizen Om het gezondheidsbeleid goed vorm te geven willen we: Burgers verleiden om gezond gedrag te gaan vertonen Naast het kijken naar individuele risicofactoren een bredere blik op fysieke en sociale omstandigheden die van invloed zijn op de gezondheid van mensen Integraal beleid binnen de gemeentelijke afdelingen verder ontwikkelen Integrale en intensieve samenwerking met organisaties en afstemming met als doel het verbeteren van de leef- en gezondheidssituatie Vernieuwende en creatieve initiatieven stimuleren Deze nota staat niet op zich, maar legt een duidelijke verbinding met de Stadvisie 2030 en de lokale beleidsvelden. De diverse actiepunten in de verschillende nota s hebben een preventieve of stimulerende werking ten aanzien van het lokaal gezondheidsbeleid. In de Stadsvisie Enkhuizen 2030 is een kader opgenomen die samenhangt met het gezondheidsbeleid, namelijk de richtinggevende uitspraak 8: Enkhuizen wil een thuisbasis zijn voor mensen die zichzelf goed weten te redden én mensen die ondersteuning en zorg nodig hebben om zich in de maatschappij te kunnen handhaven. In de Wmo komen verschillende doelen samen zoals het bevorderen van de zelfredzaamheid en het bevorderen van maatschappelijke participatie. De prestatievelden 2 (op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen met problemen met opgroeien en van ouders met problemen met opvoeden ), 8 (openbare geestelijke gezondheid bevorderen) en 9 (verslavingsbeleid bevorderen) zijn duidelijk gezondheid gerelateerde prestatievelden. De visie in het Wmo beleidsplan luidt: de inwoner van Enkhuizen voert zelf regie over zijn / haar leven met een gemeente die dat stimuleert en daar waar nodig ondersteunt

13 De volgende kaders zijn leidend: De inwoners van Enkhuizen zijn zelf verantwoordelijk De inwoners van Enkhuizen helpen elkaar Kwetsbare burger en groepen krijgen voorrang Betaalbaarheid is belangrijk Samen staan we sterker In de Notitie Seniorenbeleid , vastgesteld door de gemeenteraad op 5 juli 2011, is de visie opgenomen: de gemeente Enkhuizen wil dat oudere bewoners in de gelegenheid worden gesteld zo lang mogelijk op een prettige manier zelfstandig te blijven wonen en ondanks mogelijke (fysieke) beperkingen als volwaardige burgers kunnen blijven deelnemen aan de samenleving. De volgende speerpunten hebben een samenhang met het gezondheidsbeleid: Speerpunt 3: Preventie van eenzaamheid Speerpunt 4: Fysieke en sociale toegankelijkheid Speerpunt 5: Continuering welzijns- en gezondheidsvoorzieningen Speerpunt 6: Stimulering van voldoende beweging en ontmoeting Speerpunt 8: Optimaliseren van de communicatie over voorzieningen In de Buurtscan Enkhuizen (februari 2013) wordt voortgebouwd op het sportbeleid van de gemeente Enkhuizen namelijk Enkhuizen actief (periode ). De visie die daarin omschreven stond: het stimuleren van sporten en bewegen als belangrijkste mogelijkheid om de fysieke, cognitieve en sociale gezondheid van de bewoners te verbeteren, was de aanleiding om activiteiten in kader van Enkhuizen actief te ontwikkelen. De gemeente stelde daarbij tot doel dat: Sportverenigingen en sportvoorzieningen voor iedereen makkelijk toegankelijk zijn Bepaalde groepen in de samenleving die onvoldoende bewegen bereikt worden met extra activiteiten, die niet direct voortkomen uit de georganiseerde sport maar op den duur wel lidmaatschap daarvoor stimuleren In de Buurtscan Enkhuizen zijn de volgende speerpunten van het gemeentelijk beleid opgenomen: Gericht zijn op groepen in Enkhuizen die onvoldoende bewegen (4 12 jaar, jaar, 55 jaar en ouder en gehandicapten) Doorstroom naar georganiseerde sport bevorderen (met name in de leeftijdscategorie jaar) Onder andere bestaan uit zichtbare sportevenementen en toernooien Betrokkenheid van inwoners vergroten

14 Hoofdstuk 6 Het gezondheidsprofiel en de landelijke / lokale speerpunten in Enkhuizen De GGD heeft een gezondheidsprofiel 2011 samengesteld. In het gezondheidsprofiel worden de belangrijkste bevindingen over de gezondheidssituatie van de inwoners van Enkhuizen beschreven. In dit hoofdstuk (paragraaf 7.1) is het gezondheidsprofiel op hoofdlijnen weer gegeven. In paragraaf 7.2. zijn de landelijk vastgestelde speerpunten in cijfers opgenomen. In de laatste paragraaf worden de vier lokale speerpunten voorgesteld. 6.1 Hoofdlijnen gezondheidsprofiel Enkhuizen is qua leeftijdsopbouw vergelijkbaar met landelijk en regionaal. De verwachting is echter dat Enkhuizen zal vergrijzen. Tussen 2010 en 2025 neemt het aantal ouderen met 62% toe. Inwoners van Enkhuizen zijn lager opgeleid en hebben minder inkomen dan landelijk. De levensverwachting in Enkhuizen is 81,2 jaar; dit is hoger dan landelijk en in andere gemeenten van Noord-Holland Noord. Kanker en hart- en vaatziekten zijn ook in Enkhuizen de belangrijkste doodsoorzaken. In Noord- Holland Noord overlijden meer mensen door verkeersongevallen, dementie en ziekten van het zenuwstelsel dan landelijk. Er overlijden minder mensen als gevolg van ziekten van hart en vaten, ademhalingswegen en infecties. De meest gemelde infectieziekte is hepatitis B. Het risico op Q-koorts is relatief laag. Het risico op de ziekte van Lyme is in Enkhuizen hoger dan landelijk. Chlamydia is de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoening. Jongeren in Enkhuizen vrijen relatief vaak onveilig. De helft van de inwoners heeft een chronische aandoening; dit is vaak een aandoening van het bewegingsapparaat. Een op de zes inwoners voelt zich psychisch ongezond. Onder kinderen en jongeren is hyperactiviteit het meest voorkomende psychische probleem. 36% van de inwoners van Enkhuizen voelt zich eenzaam en 35% loopt een risico op een angststoornis of depressie. Alcoholgebruik onder jongeren is gedaald, maar nog steeds drinkt 38% van de jongeren in Enkhuizen overmatig alcohol. Bijna de helft van de ouderen en bijna een derde van de volwassenen is een onverantwoorde drinker. Ruim één op de zes volwassenen en één op de negen ouderen drinkt overmatig alcohol. Het aantal cliënten met alcohol- of drugsverslaving is flink toegenomen. Er zijn rokers in Enkhuizen

15 Ruim mensen hebben overgewicht. De meerderheid van de inwoners eet niet genoeg groente en fruit en ruim inwoners bewegen onvoldoende. Bijna 70% van de jongeren is lid van een sportvereniging. Bijna iedereen geeft de woonomgeving een voldoende, maar een kwart van de inwoners ervaart ernstige geluidshinder. Enkhuizen voldoet niet aan de richtlijn voor openbaar groen. Het bereik van vaccinaties en screening is hoog. Het aanbod van eerstelijnszorg is lager dan landelijk. Gebruik eerstelijnszorg veelal vergelijkbaar met landelijk. Het aantal ziekenhuisopnames is vergelijkbaar met landelijk. Een op de zeven ouderen in Enkhuizen ontvangt mantelzorg of thuiszorg. 6.2 Stand van zaken landelijke speerpunten De landelijke nota, Gezondheid dichtbij, (2011) benoemt vijf landelijke speerpunten. De gemeenten zijn verplicht om deze speerpunten op te nemen en te vertalen in de uitvoering Depressie Van de inwoners ouder dan 65 jaar in Enkhuizen heeft 32% een matig risico op een angststoornis of depressie en 3,2% heeft een hoog risico. Depressie Enkhuizen West- Friesland Noord- Holland Noord Nederland Aantal % % % % Matig risico op angst en depressie Hoog risico op angst en depressie jaar ,7 26,0 27,0 - >65 jaar ,0 31,1 28, jaar 643 5,7 4,7 3,9 - >65 jaar 85 3,2 2,1 2,

16 6.2.2 Diabetes In Enkhuizen hebben naar schatting bijna inwoners minstens één chronische aandoening (51%). Naarmate de leeftijd hoger wordt, stijgt dit percentage van 23% onder kinderen van 0-12 jaar naar 85% onder 65-plussers Diabetes komt voor bij 0,7% van de inwoners van jaar en bij 15% van de 65-plussers. Diabetes Enkhuizen West- Friesland Noord- Holland Noord Nederland Aantal % % % % Diabetes 0-12 jaar 0 0 0,2 0,2 0, jaar 5 0,3 0,4 0,5 1, jaar 79 0,7 2,8 3,0 2,8 >65 jaar ,3 13,5 14,6 13, Overgewicht Ruim volwassenen in Enkhuizen zijn te zwaar Van de inwoners van 19 jaar en ouder in Enkhuizen heeft bijna de helft (45%) overgewicht, waarvan 12% ernstig overgewicht of obesitas; het gaat in totaal om ruim mensen. Dit komt overeen met de regio (45%) en landelijk (47%). Overgewicht en obesitas komen vaker voor naarmate de leeftijd stijgt. Van de inwoners 65 jaar in Enkhuizen heeft 55% overgewicht, waarvan 14% obesitas. Onder inwoners van jaar zijn deze percentages respectievelijk 42% en 11%. Bijna één op de vier kinderen heeft overgewicht Van de kinderen van 4-12 jaar in Enkhuizen heeft 24% overgewicht, waarvan 4,6% ernstig overgewicht of obesitas. Regionaal heeft 16% van de kinderen van 4-12 jaar overgewicht. Landelijk wordt geschat dat 14% van de kinderen en jongeren (4-16 jaar) overgewicht heeft

17 Overgewicht Enkhuizen West- Friesland Noord- Holland Noord Nederland Aantal % % % % Overgewicht (incl. obesitas) 4-8 jaar ,0 13,9 13, jaar ,1 19,6 19, jaar , jaar ,4 43,6 43,0 42,5 >65 jaar ,7 57,2 56,3 56,6 Enkhuizen West- Friesland Noord- Holland Noord Nederland Aantal % % % % Obesitas 4-8 jaar 36 4,4 3,5 3, jaar 39 4,7 3, jaar , jaar ,1 8,7 9,2 10,3 >65 jaar ,7 14,1 13,2 15, Roken rokers in Enkhuizen Van de inwoners van 12 jaar en ouder in Enkhuizen roken er ongeveer Het grootste deel hiervan zijn volwassenen in de leeftijd van jaar. Ruim één op de vijf volwassenen (29%) rookt. Dit is vergelijkbaar met heel Noord-Holland Noord (28%) en landelijk (32%). Een op de acht (12%) jongeren van jaar rookt; regionaal is dit 14% en landelijk 11%. In 2005 rookte 13% van de jongeren in de regio. Onder ouderen wordt minder gerookt dan onder volwassenen. Van de inwoners 65 jaar in Enkhuizen rookt 19% (Noord-Holland Noord en landelijk beide 15%). Bijna 6% van de jongeren heeft recent softdrugs gebruikt Van de jongeren van jaar in Enkhuizen heeft 5,8% in de afgelopen 4 weken softdrugs (cannabis) gebruikt. In heel Noord-Holland Noord en landelijk is dit 8%

18 Het gebruik van harddrugs (o.a. cocaïne, amfetamine) komt minder vaak voor: 2,4% van de jongeren in Enkhuizen heeft ooit harddrugs gebruikt (regionaal 3,2% en landelijk 3,8%). Volwassenen van jaar gebruiken iets minder vaak softdrugs dan jongeren: 4,2% van de volwassenen in Enkhuizen heeft recent cannabis gebruikt; 8,5% heeft ooit harddrugs gebruikt. In de Kop van Noord-Holland en West-Friesland heeft 2,3% van de volwassenen in de laatste vier weken cannabis gebruikt en 5,9% heeft ooit harddrugs gebruikt Toename aantal cliënten drugsverslaving Het aantal cliënten dat in verband met cannabisproblematiek is ingeschreven bij een instelling voor ambulante verslavingszorg is in de laatste jaren meer dan verdubbeld. In de periode waren er in Noord-Holland Noord gemiddeld 9,6 per inwoners per jaar ingeschreven in verband met cannabisproblemen tegenover 4,6 in de periode Het aantal cliënten dat is ingeschreven in verband met cocaïne- of amfetamineverslaving is ook toegenomen van gemiddeld 9 per inwoners per jaar in de periode naar 11 in de periode : een stijging van 22%. Roken en Drugs Enkhuizen West- Friesland Noord- Holland Noord Nederland Aantal % % % % Rokers 8-12 jaar - - 0,5 0, jaar ,3 13,3 14,0 10, jaar ,5 25,1 28,1 32,2 >65 jaar ,8 15,5 15,0 15,0 Gebruik softdrugs laatste 4 weken jaar 93 5,8 6,3 7,9 8,0 Ooit harddrugs gebruikt jaar 474 4,2 2,7 2,3 3, jaar 38 2,4 2,3 3,2 3, jaar 959 8,5 6,5 5,9 6, Schadelijk alcoholgebruik In Enkhuizen drinkt 38% van de jongeren van jaar overmatig alcohol (vijf of meer glazen alcoholhoudende drank tijdens minimaal één gelegenheid in de afgelopen 4 weken). Dit is vergelijkbaar met de regio (37%). In 2005 was het overmatig alcoholgebruik onder jongeren in de

19 regio 45%. De daling is vooral opgetreden bij de jongeren onder de 16 jaar (van 39% naar 28%). Onder jongeren ouder dan 16 jaar is het overmatig alcoholgebruik vrijwel gelijk gebleven (68% in 2005 en 66% in 2009). Landelijk dronk in % van de jongeren overmatig alcohol. De gemiddelde leeftijd waarop jongeren in Noord-Holland Noord voor de eerste keer alcohol drinken is met een half jaar gestegen van 12 jaar en 2 maanden in 2005 naar 12 jaar en 8 maanden in Meer onverantwoorde dan overmatige drinkers Overmatig alcoholgebruik is voor volwassenen van jaar gedefinieerd als minimaal 1 keer per week 6 of meer glazen alcoholhoudende drank per dag. Voor ouderen ( 65 jaar) is dit gemiddeld meer dan 3 glazen per dag voor mannen en meer dan 2 glazen per dag voor vrouwen. In Enkhuizen drinkt 17% van de volwassenen overmatig alcohol. Dit komt vrijwel overeen met heel Noord-Holland Noord (18%) en is hoger dan landelijk (13%). Van de oudere inwoners in Enkhuizen drinkt 11% overmatig alcohol (regionaal 12%). Onverantwoord alcoholgebruik komt (veel) vaker voor. Bijna de helft (47%) van de ouderen in Enkhuizen is een onverantwoorde drinker (NHN 48%) en 31% van de volwassenen van jaar in Enkhuizen is een onverantwoorde drinker. Toename aantal cliënten alcoholverslaving Het aantal cliënten dat in verband met alcoholproblematiek is ingeschreven bij een instelling voor ambulante verslavingszorg is in Noord-Holland Noord gestegen van 25 per inwoners per jaar in de periode naar 35 in de periode Dit is een toename van 40%. Alcohol Enkhuizen West- Friesland Noord- Holland Noord Nederland Aantal % % % % Af en toe/wel eens alcohol Overmatig alcoholgebruik Onverantwoorde drinkers 8-12 jaar ,7 16,3 15, jaar ,7 36,9 36,6 36, jaar ,3 20,6 18,3 12,9 >65 jaar ,7 10,8 12, jaar ,1 33,8 32,4 - >65 jaar ,8 46,1 48,

20 6.3 Specifieke aandachtspunten In de beleidsnota Lokaal gezondheidsbeleid heeft de gemeente Enkhuizen specifieke beleidsprioriteiten opgenomen naast de landelijke speerpunten namelijk voldoende eerstelijnsvoorzieningen en automatische externe defibrillatoren eerstelijnsvoorzieningen In Noord-Holland Noord is de dichtheid van verschillende eerstelijns zorgverleners lager dan landelijk. Dichtheid is gedefinieerd als het aantal inwoners per fulltime-equivalent (fte) zorgverlener. Een lagere dichtheid betekent dat er per zorgverlener meer inwoners en dus meer potentiële cliënten zijn. De huisartsendichtheid is in Noord-Holland Noord vergelijkbaar met landelijk (2.340 inwoners per fte huisarts regionaal en landelijk), maar in Enkhuizen lager (2.410 inwoners per fte huisarts). De gemiddelde afstand tot de dichtstbijzijnde huisartsenpraktijk is in Enkhuizen 0,7 km. In Noord-Holland Noord is dit 1 km en landelijk 0,9 km. De gemiddelde afstand tot de huisartsenpost is in Enkhuizen 18,5 km. Dit is meer dan regionaal (7,8 km) en landelijk (6,0 km) AED Kanker en hart- en vaatziekten zijn in Nederland de belangrijkste doodsoorzaken met respectievelijk 22,1 en 21,8 sterfgevallen per inwoners per jaar. Ook in Enkhuizen en Noord-Holland Noord zijn dit de belangrijkste doodsoorzaken. In Enkhuizen is de sterfte aan kanker 22,3 en aan hart- en vaatziekten 17,6 per inwoners per jaar. Het gezondheidsprofiel Enkhuizen (2011) levert lokaal extra nieuwe aandachtpunten op: Zelfdoding In Enkhuizen heeft 16% van de jongeren van jaar en 4,9% van de inwoners ouder dan 65 jaar in het afgelopen jaar wel eens serieus nagedacht over zelfdoding (voor heel Noord-Holland Noord zijn deze cijfers respectievelijk 19% en 3,9%). Van de volwassenen van jaar in Enkhuizen heeft 10% wel eens serieuze gedachten aan zelfdoding. In de Kop van Noord-Holland en West-Friesland samen denkt 5,6% van de volwassenen wel eens serieus na over zelfdoding

21 In de periode waren er in Enkhuizen jaarlijks gemiddeld 5,8 sterfgevallen door zelfdoding per inwoners (landelijk 9,2 en in Noord-Holland Noord 9,0). Zelfdoding Enkhuizen West- Friesland Noord- Holland Noord Nederland Aantal % % % % Wel eens of (heel) vaak serieuze gedachte aan zelfdoding jaar ,9 20,0 18, jaar ,0 5,6 5,6 3,2 >65 jaar 129 4,9 3,7 3, sociale omgeving Van de inwoners van jaar in Enkhuizen voelt 22% zich s nachts onveilig en 7,3% overdag (Noord-Holland Noord respectievelijk 16% en 5,2%). Inwoners ouder dan 65 jaar in Enkhuizen voelen zich minder vaak onveilig: 15% s nachts en 4,3% overdag (regionaal respectievelijk 14% en 5,9%). Een op de tien (10%) volwassenen van jaar in Enkhuizen is in de laatste 12 maanden slachtoffer geweest van crimineel gedrag. Het gaat dan om zaken als inbraak, beroving, bedreiging, diefstal en aanranding. In de Kop van Noord-Holland en West-Friesland is dit eveneens 10%. Van de jongeren van jaar in Enkhuizen is 33% in het afgelopen jaar slachtoffer geweest van diefstal, vernieling, bedreiging of fysiek geweld (Noord-Holland Noord 30%)

22 Sociale omgeving Enkhuizen West- Friesland Noord- Holland Noord Nederland Aantal % % % % Ooit slachtoffer huiselijk geweld Ooit lichamelijk mishandeld Ooit geestelijk mishandeld Ooit ongewilde seksuele ervaring Onveilig gevoel overdag Onveilig gevoel s nachts Slachtoffer criminaliteit laatste jaar jaar 971 8,6 6,6 7,3 - >65 jaar 50 1,9 2,0 3, jaar 142 8,9 6,9 6, jaar ,0 20,0 20, jaar 134 8,4 7,8 7,1 6, jaar 824 7,3 6,4 5,2 - >65 jaar 114 4,3 6,5 5, jaar ,5 16,3 16,2 - >65 jaar ,9 15,1 13, jaar ,8 31,9 30, jaar ,0 10,9 10,

23 6.3.5 Dementie De gemeenteraad heeft in kader van de notitie Seniorenbeleid in juli 2011 een amendement aangenomen over dementie, waarin verzocht wordt om acties te ondernemen ten behoeve van dementeren en hun mantelzorgers. Steeds meer van de mensen met een vorm van dementie woont thuis. Naar verwachting zal dit percentage de komende jaren oplopen. 82% van de mantelzorgers die zorgen voor iemand met dementie is overbelast, of loopt een groot risico op overbelasting. Tegenover de toename van dementie staat een afname van de beroepsbevolking. In 2010 zijn er nog 55 potentiële werkenden per dementiepatiënt. In 2050 zijn dat naar verwachting 27. Het platform Dementie Noord-Holland Noord heeft in oktober 2010 een Dementie Monitor voor de gemeente Enkhuizen gepubliceerd. Dementie Enkhuizen Jaar Aantal 2010 (nulmeting)

24 Hoofdstuk 7 Prioriteiten gezondheidsbeleid De verantwoording van het gezondheidsbeleid is opgenomen in het jaarverslag 2011 en 2012 van de gemeente (zie bijlage 2). De conclusies en aanbevelingen zijn verwerkt in de prioriteiten Speerpunt 1 Depressie Speerp. Beleidsmaatregel Wanneer Dekking Gewenste opbrengst 1a Preventieve cursussen Bij Programma 8 Voorkomen van omgaan met depressie voldoende depressie en 1b 1c 1d Afstemming omtrent huisbezoeken verbeteren Preventieactiviteiten door GGZ voor mensen met beginnende klachten, preventie van psychische klachten zoals: -informatiebijeenkomsten ziektebeelden -deskundigheidsbevordering psychiatrie aan andere instellingen -Check Chat -KOPP -Slaapcursus voor ouderen Ondersteuning voor mantelzorgers van mensen met psychische klachten door de GGZ: -familievertrouwenspersoon vraag eenzaamheid Doorlopend Programma 8 Er is een inventarisatie van de mogelijkheden mbt de huisbezoeken van organisaties en er zijn afspraken gemaakt over de afstemming Programma 8 Het voorkomen van ernstige ontregeling 2013 Programma 8 Het voorkomen van uitval van mantelzorgers

25 Speerpunt 2 Diabetes Speerp. Beleidsmaatregel Wanneer Dekking Gewenste opbrengst 2a Beweegkuur nieuwe stijl 2013 Programma 8 Patiënten hebben een gezonde leefstijl 2b Bekendheid geven aan folder Gecombineerde Leefstijl Interventie in Enkhuizen 2013 Programma 8 Patiënten gaan over tot een gezonde leefstijl Speerpunt 3 Overgewicht Speerp. Beleidsmaatregel Wanneer Dekking Gewenste opbrengst 3a Oud. Bel. 3b 3c 3d 3e Blijven subsidiëren van activiteiten die het stimuleren van voldoende beweging met ontmoeting tot doel hebben Ontwikkelen van specifieke extra activiteiten Jeugdimpuls (scholen kunne zich aanmelden voor gratis beweeginterventie) Cursus gezonde voeding hoeft niet veel te kosten Ik lekker fit (boekje en activiteiten) Lopend Programma 8 Senioren bewegen meer en dit zorgt voor een vermindering van het overgewicht 2014 In de regio wordt samengewerkt om specifieke activiteiten ter voorkoming van overwicht bij kinderen te ontwikkelen Planning GGD Planning GGD Planning GGD De jeugd beweegt meer ter voorkoming van overgewicht. Bewustwording tav gezonde voeding Een beter bewustwording en meer bewegen door goede voorlichting. Dit ter voorkoming of het beteugelen van overgewicht. 3f Combinatiefunctionaris Doorlopend Programma 5 -Jeugdsportpas -Beweegmanagement voorjaar / najaar -Aangepast sporten -Verenigingsadvisering -Buurtsportcoach -Advies bewegingsonderwijs -Natte gymles

26 Speerpunt 4 Roken / drugs Speerp. Beleidsmaatregel Wanneer Dekking Gewenste opbrengst 4a In Controls of Alcohol / Drugs is een voortzetting van het project West Frisse Jeugd. De GGD coördineert de aanpak en de uitvoering voor de preventieve activiteiten en de communicatie. Het programmabureau Integrale Veiligheid NHN coördineert het repressieve spoor Doorlopend Lokaal gezondheidsbeleid 4b 4c 4d 4e 4f In het basisonderwijs komt bij AEAV ook drugs aan de orde : - Ouderavonden AEAV - Training AEAV -Gastlessen door de Brijderstichting In het voortgezet onderwijs ELO door de Brijderstichting In kader van VIS-project door Brijderstichting organiseren van: -Drugsweek -Spreekuur RSG -ZAT -Gastlessen -Ouderavond Ten aanzien van het domein thuis wordt drugsinfo verzorgd Ten aanzien van het domein Zorg: -Advies, Begeleiding en Consultatie (ABC) gesprekken 2013 (per jaar afgesproken) 2013 (per jaar afgesproken) 2013 (per jaar afgesproken) 2013 (per jaar afgesproken) 2013 (per jaar afgesproken) Lokaal gezondheidsbeleid Lokaal gezondheidsbeleid Lokaal gezondheidsbeleid Lokaal gezondheidsbeleid Lokaal gezondheidsbeleid Preventieve en repressieve aanpak van de problemen Men is bewust van de gevolgen van drugsgebruik en indien nodig de toegang tot hulpverlening te vinden Men is bewust van de gevolgen van drugsgebruik en weet indien nodig de toegang tot hulpverlening te vinden Vroegtijdig en effectief worden gebruikers geïnformeerd met het doel het drugsgebruik terug te brengen. Terugbrengen van het drugsgebruik -Gesprek met o.a. Individuele jongeren leidt tot het terugbrengen van het

27 -ABC t.g.v. intoxicatie -Deelname Centrum voor Jeugd en Gezin drugsgebruik - bij de mentoren is de deskundigheid vergroot Speerpunt 5 Alcoholgebruik Speerp. Beleidsmaatregel Wanneer Dekking Gewenste opbrengst 5a In Controls of Alcohol / Drugs is een voortzetting van het project West Frisse Jeugd. De GGD coördineert de aanpak en de uitvoering voor de preventieve activiteiten en de communicatie. Het programmabureau Integrale Veiligheid NHN coördineert het repressieve spoor Doorlopend Lokaal gezondheidsbeleid 5b In het basisonderwijs : - Ouderavonden AEAV - Training AEAV -Gastlessen door de Brijderstichting 5c 5d 5e Bij het voortgezet onderwijs: -ELO Ten aanzien van het domein thuis wordt alcoholinfo verzorgd Ten aanzien van het domein Zorg: -Advies, Begeleiding en Consultatie (ABC) gesprekken -ABC t.g.v. intoxicatie 2013 (per jaar afgesproken) 2013 (per jaar afgesproken) 2013 (per jaar afgesproken) 2013 ( per jaar afgesproken) Lokaal gezondheidsbeleid Lokaal gezondheidsbeleid Lokaal gezondheidsbeleid Lokaal gezondheidsbeleid Preventieve en repressieve aanpak van de problemen Men is bewust van de gevolgen van alcoholgebruik en indien nodig de toegang tot hulpverlening te vinden Men is bewust van de gevolgen van alcoholgebruik en indien nodig de toegang tot hulpverlening te vinden Terugbrengen van alcoholgebruik -Gesprek met o.a. Individuele jongeren leidt tot het terugbrengen van het alcoholgebruik

28 -Deelname Centrum voor Jeugd en Gezin - bij de mentoren is de deskundigheid vergroot Speerpunt 6 Eerstelijnsvoorziening Speerp. Beleidsmaatregel Wanneer Dekking Gewenste opbrengst 6a Afstemming tussen eerste lijn voorzieningen bij allerlei doelgroepen doorlopend Programma 8 Bijdrage leveren aan goede gezondheidszorg Speerpunt 7 AED Speerp. Beleidsmaatregel Wanneer Dekking Gewenste opbrengst 7a Voortzetten AED beleid en uitvoering Doorlopend Lokaal gezondheidsbeleid Goed netwerk in de gemeente van AED vrijwilligers en apparaten Speerpunt 8 Zelfdoding Speerp. Beleidsmaatregel Wanneer Dekking Gewenste opbrengst 8a Afspraken over preventie maatregelen met betrokken organisaties en onderwijs door middel van een creatieve methodiek die aansluit bij de leefwereld van de jongeren 2 e helft 2013 Programma 8 Het zoveel mogelijk beperken van zelfdoding door middel van voorlichting 8b Meerdere vertrouwenspersonen aanwijzen (jongerenwerker / medewerkers op scholen) 1 e helft 2014 Programma 8 Het zoveel mogelijk beperken van zelfdoding

29 Speerpunt 9 Sociale omgeving Speerp. Beleidsmaatregel Wanneer Dekking Gewenste opbrengst 9a Oud. Bel. Gestart in 3 e kw 11 Programma 8 9b Oud. Bel. 9c Oud. Bel. 9d 9e Bevorderen dat meer woningen van senioren voldoen aan het Politiekeurmerk Veilig Wonen De gemeente voert overleg met de woningcorporaties en projectontwikkelaars over de toepassing van het Politiekeurmerk Veilig Wonen bij bestaande bouw en nieuwbouw Communicatie tussen jongeren en senioren stimuleren. Onder meer in samenwerking met de Politie en de Stichting Welzijnswerk Enkhuizen. De lopende acties worden voortgezet en waar mogelijk geïntensiveerd. Gesprekken met bewoners over het gevoel van onveiligheid Structurele voorlichting via gemeentepagina Gestart 1 e helft 2012 Gestart 1 e helft / 2015 Start 3 e kwartaal 2013 Programma 8 Programma 8 Programma 2 Gemeentepagina De bekendheid met het politiekeurmerk onder senioren is vergroot door twee keer per jaar een actief bewustwordings/ voorlichtingstraject uit te voeren Prestatieafspraken over toepassing PKVW in bestaande bouw en nieuwbouw Geëvalueerde en waar mogelijk aangescherpte prestatieafspraken Bewustwording over: Is het gevoel van onveiligheid op feiten gebaseerd of is het een gevoel van onbehagen. Bewustwording en stimuleren van persoonlijke actie

30 Speerpunt 10 Dementie Speerp. Beleidsmaatregel Wanneer Dekking Gewenste opbrengst 10a Vrijwilligers en mantelzorgers die met mensen met (beginnende) dementie te maken hebben de juiste ondersteuning te kunnen bieden Doorlopend Programma 8 Juiste ondersteuningsaanbod zodat de vrijwilligers en mantelzorgers niet overbelast raken 10b 10c Bevorderen van een goedlopende zorgketen voor mensen met dementie Vroegsignalering bevorderen Doorlopend Programma 8 Samenwerking tussen professionals / vrijwilligers en mantelzorgers verbeteren Doorlopend Programma 8 Samenwerking tussen de betrokkenen partijen is verbeterd en dementie wordt vroegtijdig gesignaleerd en het aanbod gestroomlijnd