Federatie van Vlaamse Dovenorganisaties VZW Jaarverslag 2011

Transcriptie

1 Fevlado vzw Stropkaai GENT tel: (09) fax: (09) Federatie van Vlaamse Dovenorganisaties VZW Jaarverslag 2011 Jaarverslag Fevlado

2 INHOUD 1. Inleiding blz Wie is Fevlado? 2.1 Missie 2.2 Bestuur 2.3 Team blz Netwerk 3.1 Internationaal 3.2 Nationaal 3.3 Vlaams blz. 6 blz. 7 blz Activiteiten in het kader van de missie 4.1 Belangenverdediging 4.2 Ledenbeweging 4.3 Sensibilisering blz. 11 blz. 24 blz Contactgegevens blz. 37 Jaarverslag Fevlado

3 1. INLEIDING Zoals de meeste organisaties moet Fevlado vzw ook een jaarverslag opstellen. Een jaarverslag geeft een overzicht van wat de voorbije jaar gebeurd is stond nog deels in teken van 2010 wat een moeilijk werkjaar was met het ontslag van de algemeen directeur van Fevlado en Fevlado-Diversus in het midden van het jaar. Vanaf 1 februari kon de nieuwe algemeen directeur zich inwerken in zijn job met ondersteuning van Filip Verstraete die de functie opnam in tussentijd. Fevlado kan terugkijken op een zeer actief De cel belangenbehartiging heeft een aantal bakens verzet. Zeker niet alles wat verhoopt werd kon gerealiseerd worden en voor sommige streefdoelen zal nog hard gewerkt moeten worden om deze ingang te doen vinden. Maar de uitspraak van het Hof van Beroep te Gent in het proces rond tolkuren in onderwijs is een belangrijk instrument voor de komende jaren. Het belang van VGT in onderwijs is ook verwerkt in de talennota van Vlaams minister van Onderwijs Pascal Smet. Ook in media werden stappen vooruit gezet wat toegankelijkheid betreft voor Vlaams gebarentaligen. De uitwerking door de openbare televisieomroep strookt niet met de visie van Fevlado maar betekent zeker een stap vooruit. Inhoudelijk werd ook meegewerkt aan een projectaanvraag waarbij een experiment wordt opgezet rond gemeenschapsmedia. Dit project van Visual Box vzw werd goedgekeurd en gaat in 2012 van start. Na het experiment rond afstandstolken betekent het een nieuwe belangrijke evolutie betekende de doorbraak voor het afstandstolken met een belangrijk project dankzij financiering door CERA. Er werd onder meer een adviesgroep opgericht met belangrijke partnerszoals het VAPH, KOC, VDAB, kabinet Welzijn, CGKR, FOD Sociale Zekerheid, BIPT en CAB. Er werd veel vergaderd, enkele korte studiereizen ondernomen naar landen waar afstandstolken reeds ingang heeft gevonden, een advies opgemaakt, een enquête georganiseerd,... Ook werd werk gemaakt van de aanvraag van een vervolgproject. Dit kan via aanvraag bij het ESF of andere subsidiekanalen. Memorabel was ook de feestweek rond 5 jaar erkenning die Fevlado organiseerde in het Vlaams Parlement met onder andere een symposium rond taalplanning en het gebarenfestival in Sint- Lievenspoort voor gebarentalige kinderen. Dit was mogelijk dankzij de subsidies van Gelijke Kansen en Cultuur. Op het niveau van het bestuur werd een grondige revisie gedaan van het huishoudelijk reglement en de statuten. Daarbij werd gefocust op de verkiezing en de samenstelling van de Algemene Vergadering die begin 2012 plaatsvond om Fevlado vzw een bredere basis te bezorgen en nieuwe mensen de mogelijkheid te geven actief de organisatie mee te (be)sturen. Dit jaarverslag betekent voor de lezer die kennis wenst te maken met onze organisatie en haar werking een belangrijke informatiebron maar is ook een belangrijk instrument van reflectie en evaluatie voor Fevlado vzw en haar bestuur. Ik wens u alvast veel leesplezier. Nick Mouton Algemeen directeur Fevlado Jaarverslag Fevlado

4 2. WIE IS FEVLADO? Missie: 2.1. MISSIE Fevlado wil werk maken van gelijkwaardigheid, emancipatie en ontplooiing van dove personen en hun taal, de Vlaamse Gebarentaal, in de samenleving. Daarom komt Fevlado op voor de eigenheid, de rechten en het welzijn van dove personen in alle aspecten van het dagelijks leven BESTUUR Eind 2011 zag de samenstelling van de bestuursniveau s van Fevlado er als volgt uit: Algemene Vergadering: Vincent Ameloot, Dirk Beirnaert, Leo Cleyman, Paul De Weerdt, Boudewijn De Roose, Evelien Huys, Hugo Platteau, Helga Stevens, Frank Van de Perre, Johan Van Landuyt, Joris Van Landuyt, Filip Verstraete Raad van Bestuur : Vincent Ameloot, Dirk Beirnaert, Evelien Huys, Hugo Platteau, Helga Stevens, Frank Van de Perre, Johan Van Landuyt, Joris Van Landuyt en Filip Verstraete. Vanwege de nauwe samenwerking met Fevlado-Diversus vzw en Fevlado-Passage vzw is er één gezamenlijk Dagelijks Bestuur, dat voor de 3 vzw s de krijtlijnen van de dagelijkse werking uittekent. Namens Fevlado zetelden in 2011 in het Dagelijks Bestuur Filip Verstraete als voorzitter en Frank Van de Perre als secretaris. In 2011 verliet Hannes De Durpel de Raad van Bestuur en Algemene Vergadering van Fevlado vzw TEAM Het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap subsidieert de loonkost van 12 voltijdse equivalenten. 2 voltijdse equivalenten werken voor OPDOSS vzw (Optimale Participatie van Dove en Slechthorenden in de Samenleving), en zijn deels in Gent en deels in Antwerpen tewerkgesteld. Hun taakomschrijving wordt opgesteld door OPDOSS. Het team van Fevlado bestond eind 2011 uit 16 medewerkers, waarvan het grootste deel op deeltijdse basis is tewerkgesteld. Callewier Jasmien, Huys Daniel, Degryse Ludwina, Gilen Martine, Lefevre Natalie, Mouton Nick, Van Landuyt Ronny, Vermaercke Vera, Verstraete Filip, Wouters Ilse Daarnaast startte in september 2011 Kimmy Dult haar stage bij Fevlado onder begeleiding van Daniël Huys. Elk regionaal secretariaat kon ook in 2011 rekenen op een halftijdse medewerker Eind 2011 waren dit: Bonte Maddy (Brugge), Das Marijke (Hasselt), Diels Marina (Turnhout), Laureys Kimberly (Kortrijk), Roose Chantal (Gent), Van De Peer Ria (Antwerpen) Jaarverslag Fevlado

5 Van de 16 medewerkers van Fevlado eind 2011, zijn er 8 doof en 8 horend. Op zelfstandige basis is er een tolk in huis, Soetkin Bral. Fevlado kon ook in 2011 rekenen op de inzet van een aantal vrijwilligers. Niet alleen regionaal en bij de afdelingen zijn er veel dove vrijwilligers actief, ook nationaal doet Fevlado geregeld beroep op vrijwillige experten zowel inhoudelijk op allerlei vlakken als logistiek, om zo de werking te versterken. Jaarverslag Fevlado

6 3. NETWERK Fevlado is geen eiland op zich. Ze kan enkel haar doelstellingen bereiken als ze samenwerkt en overlegt met tal van andere organisaties die binnen hetzelfde werkveld functioneren. Informatieuitwisseling en het samenwerken om bepaalde doelstellingen te bereiken is hierbij van primordiaal belang. Hier vindt u een geactualiseerd overzicht voor 2011 van alle organisaties die zowel op internationaal, nationaal en Vlaams niveau voor Fevlado een belangrijke partner zijn. Signalering naar de verschillende samenwerkingsverbanden toe gebeurt door verschillende medewerkers waarbij Fevlado-Passage zich richtte vooral naar zorg en arbeid. Na het verdwijnen van de subsidies voor Fevlado-Passage (september 2011) was er een overgangssituatie waarbij het lidmaatschap en het contact dat Fevlado-Passage had met deze organisaties (voorlopig) aangehouden werd via de medewerker die in dienst trad bij CAW Visserij INTERNATIONAAL World Federation of the Deaf WFD Fevlado is één van de stichtende leden van de WFD. De WFD focust zich vooral op de armere landen in de wereld en de landen waar de dovenproblematiek het zwaarste is op vlak van onderwijs en mensenrechten. Het is vooral een solidariteitsplatform waarin de sterkere dovenfederaties kunnen samenwerken en steun bieden aan de minder sterke federaties. Deze steun kan financieel zijn, maar kan ook ondersteuning zijn bij het opzetten van nieuwe organisaties in ontwikkelingslanden, het opzetten van dovenonderwijs, het ondersteunen van projecten rond de opleiding van dove bestuursmensen vanuit deze landen, of het leggen van contacten met lokale overheden om de situatie van doven te verbeteren daar waar dat nodig is. De WFD heeft de status van raadgever bij de Verenigde Naties, een toch belangrijke vorm van erkenning. Hierdoor kan de dovengemeenschap ook haar rol spelen in de besluitvorming bij de Verenigde Naties op domeinen waar dit het leven van de doven kan beïnvloeden. De WFD organiseert vierjaarlijks een Wereldcongres en dat is vaak een megagebeuren met zeer veel doven uit de ganse wereld. Dit Congres bestaat uit een besloten gedeelte, de Algemene Vergadering van de WFD, waarop enkel officiële delegaties van de aangesloten landen toegelaten zijn. Het open gedeelte is dan het Congres waarop iedereen mag aanwezig zijn en met een heel breed programma, gaande van theater, cultuur, kunst, tot workshops en seminaries. Een belangrijk aspect van dit evenement zijn de talrijke informele contacten die leiden tot de vorming van een netwerk van mensen die een belangrijke rol kunnen spelen in de werking van de eigen federatie. Mensen die expert zijn op bepaalde domeinen zoals mensenrechten, gebarentaal, politiek,.. kunnen daar geraadpleegd of uitgenodigd worden voor een lezing. European Union of the Deaf EUD De EUD is een Europese non-profit organisatie met de Nationale Federaties van Doven binnen de Europese Unie als leden. Fevlado is één van de stichtende leden van de EUD en de reden van de oprichting van deze non-profit organisatie was de nood aan een platform van de nationale dovenorganisaties waar de belangen van Dove Europeanen verdedigd worden Jaarverslag Fevlado

7 op Europees niveau. De EUD wil de dialoog met de horende wereld uitbouwen op Europees niveau, en dit in overleg en samenwerking met haar leden. Er zijn talrijke mogelijkheden rond het indienen van Europese projecten op diverse beleidsdomeinen (onderwijs, werk, welzijn, antidiscriminatie,.. ) en daarvoor is het toch wel nodig om een sterk uitgebouwd netwerk van mogelijke partners te hebben. De General Assembly of de Algemene Vergadering komt jaarlijks samen. Dit jaar ging het door in Praag- Tsjechië. Hoofdonderwerpen zijn daar de opvolging van de gemaakte afspraken van de vorige Algemene Vergadering, de financiële toestand van de EUD, het opstellen en opvolgen van het EUD Action Plan, de relatie tussen de EUD en het European Disability Forum, en het bespreken van de resultaten van seminaries rond bijvoorbeeld discriminatie, gelijke rechten, gebarentaal, Ook wordt de werking van en acties ten opzichte van de Verenigde Naties in samenwerking met de WFD besproken, en vaak worden er workshops georganiseerd rond relevante thema's. Dovenschap Nederland Dovenschap is de belangenorganisatie van dove mensen in Nederland. Jaarlijks wordt er een overlegvergadering georganiseerd tussen de Vlaamse en de Nederlandse Dovenfederatie Deze jaarlijkse bijeenkomst geeft de mogelijkheid aan beide federaties om elkaar beter te leren kennen, en de eigen werking te toetsen aan die van een gelijkaardige organisatie. Er worden standpunten vergeleken en oplossingen gezocht voor gelijkaardige problemen NATIONAAL Fédération Francophone des Sourds de Belgique FFSB Fevlado en FFSB overleggen op regelmatige basis om vooral informatie uit te wisselen. Soms wordt er ook samen gelobbyd. Belgian Disability Forum BDF Het Belgian Disability Forum zag het licht begin 2004, aangezien er vanuit België geen enkele "officieel aanvaarde" organisatie bestond die de Belgische personen met een handicap kon vertegenwoordigen op Europees vlak. De bestaande Hoge Raad voor Personen met een Handicap wordt immers samengesteld door de overheid die hiervoor mensen aanduidt als zogenaamde vertegenwoordigers van personen met een handicap, maar blijkbaar strookte dit niet met de regelgeving van het EDF (European Disability Forum). Dit forum eist onder meer dat de vertegenwoordigers van de nationale federaties van personen met een handicap bestaan uit representatieve mensen en dat de leden van deze federaties voor het merendeel zelf een handicap hebben. Het BDF voldoet wel aan deze vormvereisten aangezien ze opgericht werd door een aantal organisaties van personen met een handicap in Vlaanderen en Wallonië waaronder ook Fevlado en de Waalse organisatie FFSB - sedert enkele jaren is het BDF ook effectief lid van het European Disability Forum als vertegenwoordiger van België. Fevlado heeft 2 afgevaardigden in de Algemene Vergadering van het BDF. Gesprekspunten binnen het BDF zijn vooral de houding van België bij de implementatie van diverse Europese richtlijnen rond personen met een handicap, het bepalen van onze standpunten, en het doorgeven van informatie vanuit Europa naar de achterban, vooral dan inzake mogelijke subsidiëringen en projecten. Grote thema's zoals antidiscriminatie, gelijke rechten en arbeid worden hier ook aangepakt. Het BDF beschikt over een personeelskader Jaarverslag Fevlado

8 dat volledig door de Belgische overheid wordt gefinancierd. De bedoeling is evenwel ook om in België de rol van de Hoge Raad over te nemen als adviserend orgaan naar de overheden toe rond het wetgevend werk. Sensorial Handicap Coöperation SHC SHC is een tweetalige niet-gouvernementele organisatie (NGO) voor ontwikkelingssamenwerking, erkend door de Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGOS) sedert SHC groepeert de initiatieven inzake ontwikkelingssamenwerking van de meeste Nederlandstalige en Franstalige voorzieningen voor mensen met een sensoriële handicap in België VLAAMS Fevlado-Passage vzw (sinds september 2011 dienstverlening binnen CAW) Deze organisatie staat in voor de dienstverlening aan doven, slechthorenden, doof geworden, hun omgeving en geïnteresseerden. De individuele begeleiding van doven/slechthorenden geeft voeding aan de belangenverdediging van Fevlado via de verzameling van individuele maar gelijkaardige klachten, die vertaald worden naar structurele tekorten. Vooral de expertise rond tewerkstelling en zorg werd in 2011 door Fevlado-Passage aangeleverd. Fevlado-Diversus vzw Deze vzw is erkend als sociaal-culturele organisatie, die educatieve en ondersteunende activiteiten organiseert die een genuanceerde kijk op doof- en slechthorendheid moeten bevorderen. Ze benadert daarbij doofheid vanuit een sociaal-cultureel perspectief. De samenwerking tussen Fevlado en deze dienst is belangrijk als het gaat om gezamenlijke prioriteiten, zoals de sensibilisering van de horende maatschappij. In 2011 werkten Fevlado en Fevlado-Diversus naar jaarlijkse gewoonte samen voor de organisatie van WDD 2011 in Rotteram. Meer informatie over de werking van Fevlado- Diversus kan u vinden in het jaarverslag van deze organisatie. Vlaams GebarenTaalCentrum vzw VGTC Binnen het VGTC ontmoeten leden van de Vlaamse Dovengemeenschap personen werkzaam binnen diensten of organisaties gericht op doven en slechthorenden, en taalkundigen met ervaring op het vlak van gebarentaalonderzoek elkaar om te overleggen en om samen initiatieven te ontwikkelen. Deze initiatieven zijn vooral - maar niet uitsluitend - gericht op het onderwijs van en onderzoek naar de Vlaamse Gebarentaal. Sinds januari 2008 is het VGTC door de Vlaamse overheid erkend als kennis- en coördinatiecentrum voor de Vlaamse Gebarentaal. Vlaams Communicatie Assistentie Bureau voor Doven vzw CAB Er wordt op geregelde basis overlegd tussen Fevlado en het CAB, over items die beide organisaties aanbelangen. Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap VAPH Binnen het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap zetelen vertegenwoordigers van Fevlado in o De werkgroep Opvolging van de resolutie betreffende personen met een auditieve handicap : Na het verschijnen in het Vlaams Parlement van de resolutie over personen met een auditieve handicap in mei 1999, werd er binnen het Vlaams Fonds Jaarverslag Fevlado

9 een werk/denkgroep opgericht om de inhoud van deze resolutie te bespreken. De bedoeling van deze groep is om de realisatie op te volgen van wat er in de resolutie staat. o De klachtencommissie inzake de dienstverlening door tolken Vlaamse Gebarentaal : Bij klachten inzake de dienstverlening door tolken Vlaamse Gebarentaal vervult het CAB haar rol als klachtbemiddelaar. Indien dit niet tot een oplossing leidt, moet het CAB de klacht ter kennis geven aan de klachtencommissie, die uiteindelijk een definitief voorstel van een oplossing moet geven aan de beleidsorganen van het Vlaams Fonds. In de klachtencommissie zetelen vertegenwoordigers van de belangenverenigingen van de dove cliënten (waaronder Fevlado), van de belangenvereniging van de tolken, van het CAB en van de overheid. o Het raadgevend comité van het VAPH. Gebruikersoverleg Handicap en Arbeid Onder leiding en coördinatie van GRIP komt dit gebruikersoverleg op regelmatige basis samen om rond dit domein een aantal punten op te volgen en beleidsadviserend werk te verrichten. Ook Fevlado maakt deel uit van dit overlegforum. Vlaams Gebruikersoverleg voor Personen met een Handicap vzw VGPH In oktober 2004 sloot Fevlado zich aan bij dit platform dat intussen 16 gebruikersorganisaties onder haar leden telt. De bedoeling is om de krachten te bundelen en samen te strijden voor een evenwaardige positie van personen met een handicap in de zorg. Het VGPH heeft provinciale werkingen, die de gebruikers ondersteunen in het Regionaal Overleg. SociaalEconomische Raad van Vlaanderen SERV Op vraag van de minister van Werkgelegenheid en Toerisme werd op 16 december 2003 in de SERV de commissie Diversiteit opgericht. De commissie Diversiteit ijvert voor de evenredige vertegenwoordiging in het sociaaleconomische leven van die groepen van de bevolking die nu niet op een evenredige wijze vertegenwoordigd zijn. De commissie Diversiteit is paritair samengesteld. Naast de vertegenwoordigers van de representatieve organisaties uit de SERV zijn er toegevoegde leden, namelijk de vertegenwoordigers van de representatieve organisaties van de kansengroepen. Via de commissie Diversiteit van de SERV krijgen kansengroepen dus een stem in de beleidsadvisering betreffende evenredige arbeidsdeelname en diversiteit. Momenteel zijn er in de commissie Diversiteit twee kansengroepen opgenomen: namelijk de allochtonen en de personen met een arbeidshandicap. Voor iedere kansengroep is er een werkgroep binnen de commissie Diversiteit opgericht. Het is de minister van tewerkstelling, die na advies van de SERV, bepaalt welke kansengroepen er aan bod komen in de commissie Diversiteit. Fevlado zetelt in deze commissie. Provinciaal Platform Toegankelijkheid P.P.T Om de toegankelijkheidswerking van de verschillende organisaties en acties rond toegankelijkheid te coördineren wordt er vanuit elk provinciaal steunpunt een Toegankelijkheidsplatform samengesteld. Dit overleg bestaat uit organisaties die rond toegankelijkheid werken, maar ook gebruikers en een technisch adviesbureau voor toegankelijkheid zijn meestal partners. Bedoeling is overleg en samenwerking op gang te brengen. Via het platform worden ook kennis, informatie en ervaring uitgewisseld. In nauwe samenwerking met dit platform wordt het provinciaal toegankelijkheidsbeleid uitgetekend. Het Provinciaal Platform voor Toegankelijkheid verleent adviezen op vraag van het bestuur of op eigen initiatief omtrent toegankelijkheidsmateries. Jaarverslag Fevlado

10 Overlegplatform Vlaamse Doveninstituten CORA Dit platform heeft 6 werkgroepen. Aan de werkgroep Tolken in onderwijs, verleent Fevlado zijn medewerking. Concrete voorbeelden hiervan worden beschreven onder het item belangenbehartiging. GespecialiseerdeTrajectbepalings- en begeleidingsdienst (G.T.B.) GTB begeleidt werkzoekenden met een arbeidshandicap die een extra duwtje in de rug nodig hebben naar de arbeidsmarkt. Voor hen zijn de kansen op een integratie in het arbeidsproces beperkter. De doorstroming kan zowel naar het normaal economisch circuit zijn, als naar de beschutte werkplaats of arbeidszorg. GTB gebruikt hiervoor een specifieke methodiek. Samen met de werkzoekende stippelt GTB een traject uit. Hierin staat de cliënt centraal. Het is een begeleiding op maat die door een arbeidstrajectbegeleider wordt opgevolgd. Er wordt informatie en advies gegeven over opleidings- en tewerkstellingsmogelijkheden. GTB werkt samen met tal van opleidings- en oriënteringscentra die een uitgebreid gamma aan mogelijkheden bieden. Fevlado is lid van de Raad van Bestuur en Algemene Vergadering van deze vzw. Westkans vzw Westkans is het toegankelijkheidsbureau van West-Vlaanderen en wil in West-Vlaanderen bijdragen tot de realisatie van een integraal toegankelijke omgeving en meer gelijke kansen voor iedereen. Fevlado is één van de netwerkpartners. Tot de opdrachtgevers behoren alle openbare en particuliere organisaties die voorzieningen of diensten verzorgen voor het publiek. Anysurfer AnySurfer is een kwaliteitslabel voor websites die voor iedereen toegankelijk zijn ook voor mensen met een functiebeperking. Het AnySurfer Netwerk bestaat uit zes organisaties met als voornaamste doelstelling de diensten en de doelgroep van het AnySurferaanbod uit te breiden en de expertise nog te verruimen. Naast Blindenzorg Licht en Liefde, de initiatiefnemer van BlindSurfer en AnySurfer, telt het netwerk 5 leden die erg veel expertise vertegenwoordigen inzake toegankelijkheid van digitale media: Fevlado, MODEM, K-point, Klare Taal en WAI-NOT. t Signaal Toegankelijkheidsoverleg Vlaanderen T.O.V Onderzoeksnetwerk Longitudinale Wetenschappelijke Databank - OLWD Platform Recht op Inclusief Onderwijs PRIO Gelijke Rechten voor Iedere Persoon met een Handicap vzw GRIP Beroepsvereniging Vlaamse Gebarentaal Tolken - BVGT Vlaamse Ouders van Kinderen met een Cochleaire Implant VLOK-CI Adviescommissie VGT Jaarverslag Fevlado

11 4. ACTIVITEITEN IN HET KADER VAN DE MISSIE 4.1. JAARVERSLAG CEL BELANGENBEHARTIGING 2011 NIET-THEMAGEBONDEN WERKING VAN DE CEL BELANGENBEHARTIGING Wijziging samenstelling van de cel belangenbehartiging De samenstelling van de cel belangenbehartiging wijzigde ingrijpend in Maartje De Meulder verliet de cel na 5 jaar, en Jasmien Callewier en Natalie Lefevre startten allebei halftijds. Van Maartje namen we een interview af, waarin we peilden naar haar ervaringen en haar toekomstplannen. In de doctoraatsstudie die ze intussen startte, vergelijkt ze de erkenning van de gebarentalen in Schotland, Finland en Vlaanderen, en wat de gebarentaalgemeenschappen van deze erkenning verwachten. Omdat dit voor de cel belangenbehartiging zeer interessant is om op te volgen, waren we aanwezig op de eerste lezing die Maartje over haar doctoraatsonderwerp hield aan de Radboud Universiteit van Nijmegen. Maartje blijft expert van Fevlado en zal dus nog regelmatig overleg hebben met de cel belangenbehartiging. Het interview werd verspreid via de website en verscheen ook in verkorte vorm in Dovennieuws, editie juli-augustus. Expertisenetwerk De inhoudelijke werking van de cel belangenbehartiging werd in 2011 ondersteund door een expertisenetwerk. Daarin zetelden Vlaamse gebarentaligen die expertise hebben met betrekking tot de items die door de cel werden behandeld. Afhankelijk van het onderwerp en het soort advies dat nodig was, werd er contact opgenomen met individuele experten. Voor sommige items werd er een adhoc werkgroep opgericht. VN-Conventie voor de Rechten van Personen met een Handicap In het begin van het jaar was de cel belangenbehartiging aanwezig op een vergadering van het BDF (Belgian Disability Forum), dat de directeur van de International Disability Alliance had uitgenodigd. Deze man sprak over de implementatie van de VN-Conventie voor de Rechten van Personen met een Handicap, en vooral over het schaduwrapport dat moest geschreven worden. Dat zal in België onder andere gebeuren door het BDF in 2012, in samenwerking met haar leden, waaronder Fevlado. De overheid zelf diende in 2011 haar officieel rapport in, dat door de VN-Commissie zal vergeleken worden met de schaduwrapporten. GRIP (Gelijke Rechten voor Iedere Persoon met een Handicap) stelde in 2011 al een eerste schaduwrapport voor. De cel belangenbehartiging gaf ook daar advies over de artikels die belangrijk zijn voor de Gebarentaalgemeenschap in Vlaanderen. Ook de EUD (European Union of the Deaf) volgt de VN-Conventie op en peilde naar de ervaringen van de aangesloten Dovenfederaties via een vragenlijst, die door de cel belangenbehartiging werd ingevuld. Juristenforum GRIP GRIP vzw startte in 2011 met een juristenforum handicap en anti-discriminatie. Dit forum brengt mensen samen rond rechtszaken en juridische thema s in verband met handicap en antidiscriminatie. Ook de cel belangenbehartiging was vertegenwoordigd op de 3 samenkomsten van dit forum. Studiedag woordvoerders In het kader van het actiepunt kennis opdoen rond mediatechnieken van de planning voor 2011 van de cel belangenbehartiging, nam de cel deel aan een studiedag in het Vlaams Parlement voor woordvoerders. Een woordvoerder van een organisatie heeft een belangrijke functie, want hij of zij is de contactpersoon tussen de pers en de organisatie. Het is niet alleen voor de belangenbehartiging belangrijk dat de juiste informatie wordt verspreid over Fevlado en haar standpunten en activiteiten, Jaarverslag Fevlado

12 maar ook voor de andere organisaties hier in huis. De informatie van de studiedag deed ons nadenken over de manier waarop we nu informatie verspreiden. In 2012 volgt een 2 e studiedag. Jaarlijkse EUD meeting in Hongarije In mei organiseerde EUD, de European Union of the Deaf, in samenwerking met de dovenfederatie van Hongarije SINOSZ - haar jaarlijkse algemene vergadering, workshops en seminarie. Filip Verstraete was als voorzitter van Fevlado aanwezig. In de workshops werden onder andere de implementatie van de VN-Conventie voor de Rechten van Personen met een Handicap en de schaduwrapportering besproken. Het seminarie bekeek wat de meest efficiënte methode was om te lobbyen voor de implementatie van die VN-Conventie op nationaal niveau. Tijdens de meeting volgden alle aanwezigen via een groot scherm de officiële erkenning van de Ijslandse Gebarentaal. Dit betekent concreet dat mensen de Ijslandse Gebarentaal als officieel geregistreerde eerste taal kunnen kiezen. Er werd ook nieuws uitgewisseld over de problemen bij de erkenning van de Italiaanse Gebarentaal. Die zou via een wet gedenigreerd worden tot een taal met mime en gebaren. De WFD (World Federation of the Deaf) bezorgde een steunbrief met daarin de vraag aan de Italiaanse wetgever om de status van de Italiaanse Gebarentaal niet te verlagen. Ook EUD liet tijdens haar meeting alle EU-dovenfederaties, waaronder Fevlado, een steunbrief ondertekenen. WFD conferentie in Noorwegen over Gebarentalen als bedreigde talen De World Federation of the Deaf (WFD) organiseerde eind 2011 een conferentie over Gebarentalen als bedreigde talen ( Sign languages as endangered languages ). De conferentie had plaats in Noorwegen en de cel belangenbehartiging was daar vertegenwoordigd. Naar aanleiding van deze conferentie verspreidden WFD en EUD samen 2 persberichten. Een eerste bericht handelde over de status van gebarentaal in Denemarken en Nederland en de bedreiging van hun status, vooral in de onderwijs- en opvoedingssector. Het tweede bericht handelde over tweetaligheid, het belang van dove rolmodellen voor ouders en dove kinderen, en het feit dat er voldoende onderzoek aantoont dat het leren van gebarentaal spraakontwikkeling niet tegenwerkt, maar integendeel taalverwerving bevordert. Beide berichten werden via de website van Fevlado verspreid. De bevindingen uit Noorwegen zullen in 2012 doorgegeven worden aan de Dovengemeenschap, via de ledenbeweging van Fevlado. Voorstelling projecten Adviescommissie VGT In december organiseerde de Adviescommissie VGT een informatievoormiddag over alle projecten rond Vlaamse Gebarentaal die al werden gesubsidieerd. Fevlado was aanwezig en stelde 2 projecten van de cel belangenbehartging voor: de sensibiliseringscampagne VGT Leeft! en de opleiding van dove presentatoren. Informatieverspreiding rond de werking van de cel belangenbehartiging De cel belangenbehartiging verspreidde nieuws over haar activiteiten via de website, de 2-wekelijkse nieuwsbrief en later op het jaar ook via de Facebookpagina van Fevlado. THEMAGEBONDEN WERKING THEMA ONDERWIJS Opvolging juridisch proces onderwijs In 2009 veroordeelde de Rechtbank van Eerste Aanleg in Gent de Vlaamse Gemeenschap voor discriminatie omdat het tolkurenpakket voor dove leerlingen een weigering uitmaakt van redelijke aanpassingen voor personen met een handicap. De Vlaamse Gemeenschap tekende beroep aan tegen deze veroordeling. Het Hof van Beroep legde de datum voor de pleidooien vast op 13 april Jaarverslag Fevlado

13 2011. In afwachting daarvan bleef de cel belangenbehartiging wel onderhandelen met het kabinet onderwijs over aanpassingen van de aanvraag- en toekenningsprocedure van tolkuren VGT, het tolkurenpakket, het statuut van de tolken en andere factoren die moeten bijdragen tot de verbetering van de onderwijssituatie van dove leerlingen. Het arrest van het Hof van Beroep bevestigde de veroordeling van de Vlaamse Gemeenschap en werd aanzien als een mijlpaal: eindelijk zullen dove kinderen en jongeren gelijke onderwijskansen krijgen! Fevlado stuurde onmiddellijk een persbericht de wereld in. De gevolgen van dit arrest op de situatie van alle dove leerlingen in het regulier onderwijs, werden besproken tijdens de verdere onderhandelingen van de cel belangenbehartiging met het kabinet onderwijs en worden verder opgevolgd in De VN-Conventie voor de Rechten van Personen met een Handicap en het Vlaamse onderwijsbeleid In januari was de cel belangenbehartiging aanwezig op een studiedag rond inclusief onderwijs. De organisatie was in handen van Vleva, het Vlaams-Europees verbindingsagentschap, en de onderwijskoepels van zowel het katholiek als het gemeenschapsonderwijs. De bedoeling was om te kijken welke invloed de VN-Conventie voor de Rechten van Personen met een Handicap heeft op het huidige onderwijsbeleid. De VN-Conventie zegt dat alle personen, ook zij die nood hebben aan ondersteuning, niet uitgesloten mogen worden van het algemeen onderwijssysteem en dus recht hebben op inclusief onderwijs. De vertegenwoordigers van de Vlaamse overheid en de onderwijskoepels werden er geconfronteerd met ouders van kinderen met nood aan ondersteuning, die op vandaag zeer veel problemen ondervinden in een onderwijssysteem dat toch niet zo inclusief blijkt te zijn. In het daaropvolgende nummer van Dovennieuws werd het voorwoord gewijd aan deze studiedag en het belang van ouders die opkomen voor de rechten van hun kinderen. Ook het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding (CGKR) wou weten wat er nog nodig is in Vlaanderen om gelijke onderwijskansen voor iedereen te verkrijgen. Daartoe werden een aantal belangenorganisaties uitgenodigd, waaronder ook Fevlado. De cel belangenbehartiging gaf alle knelpunten voor dove gebarentaligen door. Het is immers belangrijk dat er op alle niveaus, dus ook op het federale niveau waar het Centrum werkzaam is, wordt opgevolgd hoe de artikels uit de VN-Conventie voor de Rechten van Personen met een Handicap in de eigen wetgeving en praktijk worden toegepast. Vlaamse Gebarentaal in talennota minister van Onderwijs Smet In augustus keurde de Vlaamse Regering de conceptnota talenbeleid van Vlaams minister van Onderwijs Pascal Smet goed. Hierin werd ook de Vlaamse Gebarentaal opgenomen. De minister erkent het feit dat het ontwikkelen van VGT de gehele taalontwikkeling van het kind stimuleert, maar ook een belangrijk positief effect heeft op de socio-emotionele ontwikkeling en het positief welbevinden van het kind op school. De conceptnota moest eind 2011 nog omgezet worden in decreten en besluiten. De cel belangenbehartiging zal dit dan ook van zeer nabij verder opvolgen in GON-begeleiding In oktober was de cel belangenbehartiging aanwezig op het GON-symposium, georganiseerd door VLOK-CI. Tijdens dat symposium werden heel wat knelpunten aangegeven van de huidige GONwerking. Fevlado wil in 2012 een eigen visietekst opmaken, waarin verschillende problemen zullen worden aangekaart en concrete voorstellen worden gedaan. Hiermee willen we de stem van de dovengemeenschap laten horen in het GON-debat en aan het departement Onderwijs onze wensen en verwachtingen bezorgen. Er werd in 2011 een oproep gedaan om ervaringen van dove leerlingen en/of hun ouders met de GON-werking aan de cel belangenbehartiging door te geven. Deze ervaringen zullen meegenomen worden in de visietekst. Jaarverslag Fevlado

14 Reactie van de cel belangenbehartiging op artikel over de invloed van de vroege gehoorscreening en vroege cochleaire implantatie op onderwijs en zorg In het laatste nummer van 2010 van Logopedie, het tijdschrift van de Vlaamse Vereniging voor Logopedisten, werd het artikel De populatie van slechthorende en dove kinderen in Vlaanderen anno 2010: invloed van de vroege gehoorscreening en vroege cochleaire implantatie op onderwijs en zorg gepubliceerd, van de hand van Leo De Raeve (ONICI en KIDS) en Guido Lichtert (KU Leuven en KOCA). In dit artikel werden op basis van cijfergegevens van CORA een aantal uitspraken en conclusies gedaan waar de cel belangenbehartiging ernstige bedenkingen bij had. Omdat het niet alleen ging om onwetenschappelijke en subjectieve conclusies maar ook omdat er op basis hiervan aanbevelingen werden gedaan naar de Vlaamse overheid toe (o.a. over het voorzien van tolken VGT binnen onderwijs), zag de cel belangenbehartiging zich verplicht op dit artikel te reageren. De reactie werd begin 2011 verstuurd naar Logopedie met de vraag om rechtzetting. De auteurs van het betreffende artikel reageerden hierop met een weerwoord. Alle teksten werden verspreid via de website. Studiedag ONICI De cel belangenbehartiging was in december aanwezig op een studiedag Sign Bilingual Education and New Technologies van ONICI en The Ear Foundation. De boodschap van de dag was vooral dat de dove kinderen van vandaag veelal geïmplanteerd - niet meer de dove kinderen van vele jaren geleden zijn. En dat dus de manier van lesgeven aan die kinderen ook aan verandering toe is. Dat vindt Fevlado ook. Alleen vinden wij dat dove kinderen recht hebben op gebarentaal in onderwijs en vonden de organisatoren van de studiedag dat er vooral gefocust moet worden op de gesproken taal, met af en toe een gebaar ter ondersteuning. Gelukkig waren er ook nog andere toeschouwers enkele dove en horende ouders, leerkrachten van Dovenscholen, thuisbegeleidingsdiensten - die ook de noodzaak van gebarentaal inzien. Jammer genoeg was er weinig tijd voor discussie. THEMA TOEGANKELIJKHEID Het netwerk toegankelijkheid dat in 2010 werd opgericht wisselde dit jaar geregeld informatie uit per . Eind november kwam de werkgroep toegankelijkheid van EUD (European Union of the Deaf) voor het eerst samen in Brussel. Op de agenda van deze werkgroep stonden vooral items rond toegankelijkheid op de werkvloer en in het onderwijs. Filip Verstraete is lid van deze werkgroep. In februari werden twee Europese projecten rond toegankelijkheid ingediend bij Europa voor de Burger en Grundtvig. Het project wou een educatief pakket/website ontwikkelen die de lobbyvaardigheden m.b.t. toegankelijkheid van dove leiders en educatieve werkers in Europa wou verbeteren. Partners waren de dovenfederaties in Spanje, Hongarije, Nederland, Litouwen en Denemarken. Beide projecten werden niet goedgekeurd omdat de doelgroep (dove leiders en educatieve werkers) en de partnerkeuze (enkel dovenfederaties) te beperkt was. De cel belangenbehartiging nam begin april deel aan het overleg van het Oost-Vlaams Platform Toegankelijkheid. Hier werd het project afstandstolken voorgesteld. Advies rond toegankelijkheid voor dove gebarentaligen werd bezorgd aan de aanwezige partners. De cel belangenbehartiging benadrukte op dit platform het belang van de VN-Conventie voor de Rechten van Personen met een Handicap en de aandacht die daarin wordt besteed aan gebarentaal. Ook in het Platform Toegankelijkheid van West-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en Antwerpen zetelen afgevaardigden van Fevlado. Op de vergaderingen werden veel verschillende punten omtrent toegankelijkheid voor verschillende doelgroepen besproken. Jaarverslag Fevlado

15 Expert Filip Verstraete werkte in 2011 aan een nieuwe website rond toegankelijkheid voor dove personen, De cel belangenbehartiging werkte hieraan mee door hem de inhoud, zoals tips, aandachtspunten, te bezorgen. Westkans is het toegankelijkheidsbureau van West-Vlaanderen. Fevlado is één van de netwerkpartners. Fevlado was partner in een projectaanvraag van Westkans dat de toegankelijkheid van liften wou onderzoeken. Dit project werd niet goedgekeurd. Fevlado onderzocht zelf verder de Europese liftnorm EN 81-70, die een aantal richtlijnen geeft over liften en hun uitrusting ten aanzien van personen met een beperking, en wat het lobbywerk hierrond kan inhouden. Momenteel zijn enkel de normen betreffende de maatvoering van de lift wettelijk verplicht. Wat betreft toegankelijkheid is de EN momenteel een aanbeveling maar nog geen wettelijke verplichting. Nooddiensten - Fevlado onderzocht een initiatief van de politie van Ninove, de rumbler, een geluidstoestel die samen met de politiesirene kan worden geactiveerd. Het toestel produceert tegelijk met de klassieke politiesirene een extra alternerend geluid die lage trillingen voortbrengt en 'goed voelbaar is voor de weggebruiker'. De lage trillingen dringen via het koetswerk door tot in de wagens die in de buurt van het politievoertuig stilstaan. Ook voetgangers kunnen de 'rumbler' voelen, zij het wel in mindere mate. Bedoeling is dat autobestuurders die de sirene van het prioritair voertuig niet of nauwelijks horen, de politiesirene tegelijk ook zouden voelen in hun voertuig. - Het project Burgeralarmering per sms Op het ogenblik dat er zich in België een ernstige situatie voordoet, wordt de bevolking door de veiligheidsverantwoordelijken van de nationale, provinciale of gemeentelijke overheden via verschillende kanalen gewaarschuwd. Dove personen konden zich inschrijven bij Telecontact om in zulke situaties per sms gewaarschuwd te worden. De cel belangenbehartiging nam begin 2011 opnieuw contact op met Binnenlandse Zaken en het systeem van verwittiging per sms ging effectief van start in de 2e helft van mei De EUD coördineerde in 2011 de Written Declaration 35/2011 (een wetsvoorstel) over toegankelijke 112 nooddiensten. Het voorstel wil dat de wet aangepast wordt zodat ook de toegankelijkheid van de 112-nooddiensten voor dove personen gegarandeerd wordt. Fevlado contacteerde de Vlaamse Europarlementsleden met de vraag of ze dit voorstel willen steunen. Op 17 november werd de schriftelijke verklaring over de noodzaak van toegankelijke 112 hulpdiensten officieel aangenomen door de voorzitter van het Europees Parlement. Een record aantal van 480 handtekeningen van leden van het Europees Parlement uit alle fracties en alle EU-lidstaten werd verzameld. - In december was de cel belangenbehartiging aanwezig op een overleg rond toegankelijke nooddiensten georganiseerd door het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie (BIPT) met de gsm-operatoren, de verschillende nooddiensten (politie, noodoproepcentrales, ) en de gebruikers om de concrete volgende stappen te bespreken. De cel belangenbehartiging blijft op deze vergaderingen benadrukken dat het bereiken van de nooddiensten per sms maar een tijdelijke oplossing mag zijn. Gelijkwaardige toegankelijkheid kan enkel via directe communicatie, met real-time video- of tekstcommunicatie. - De cel belangenbehartiging formuleerde een standpunt rond de toegankelijkheid van nooddiensten. Hierin wordt benadrukt dat de nood-sms maar een tijdelijke oplossing kan zijn en worden de real-time mogelijkheden (RTT, videotelefonie, Total Conversation en Next Generation 112) voorgesteld. Dit standpunt zal aan de relevante instanties bezorgd worden. Jaarverslag Fevlado

16 Infrabel Ook in 2011 bleef de cel belangenbehartiging overleggen met Infrabel rond betere toegankelijkheid van informatie aan dove treinreizigers. Eind april bespraken Infrabel en Fevlado hoe de ontoegankelijkheid van het omroepsysteem in de treinstations kan aangepakt worden. De afspraak werd gemaakt om samen een experimenteel project op te starten. Infrabel liet ook weten dat er andere projecten lopen rond toegankelijkheid van informatie; Fevlado zal dit opvolgen en dove testpersonen sturen. Universal Design Een vertegenwoordiger van Fevlado nam deel aan de focusgroep Universal Design Patronen georganiseerd door Enter vzw, het Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid. Er werd besproken hoe bepaalde elementen in een gebouw (vb trap, lift, toilet, ) universeel ontworpen kunnen worden opdat ze bruikbaar en toegankelijk zijn voor iedereen. Tijdens de focusgroep werd feedback gevraagd aan ervaringsdeskundigen om te weten te komen wat er positief ervaren wordt aan de patronen en aan de website, waar er nog verbeteringen mogelijk zijn, waar er dingen ontbreken, Rusthuis Tielrode In april had de cel belangenbehartiging een gesprek met de nieuwe directeur van het rusthuis voor doven in Tielrode. Huize Vincent in Tielrode is een rusthuis, met een afdeling Stille Droom voor dove senioren. Het rusthuis heeft aangepaste kamers en een aangepast communicatiesysteem. De personeelsleden worden opgeleid om in VGT met de bewoners te communiceren. De directeur meldde dat er momenteel te weinig dove bewoners zijn. De huidige beoordelingsschaal, op basis waarvan dove senioren de toelating krijgen om daar te verblijven voldoet niet om de noden van de dove personen juist in te schatten. Bijgevolg staan er vele kamers leeg, en zullen die worden ingenomen door horende bewoners die ook elders terechtkunnen. Hulpmiddelen Op 20 oktober woonde de cel belangenbehartiging de studiemiddag hulpmiddelenbeleid 2.0 bij. Hierop stelde het Zeg-nu-zelf-Netwerk zijn nieuwe voorstellen tot een beter hulpmiddelenbeleid voor. Zeg-nu-zelf is een netwerk van een gebruikersvereniging (Onafhankelijk Leven/Onafhankelijk Leven vzw), een adviesverlenende instantie (Modem), leveranciers (HMC, Skill & Jabbla) en het Centrum voor Zorgtechnologie (Universiteit Antwerpen). Binnenkort zal het Zeg-nu-zelf netwerk verschillende gebruikersorganisaties, onder andere ook Fevlado, uitnodigen voor een overleg. Ziekenhuizen - Het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding (CGKR) en Fevlado hadden overleg over de (on)toegankelijkheid van ziekenhuizen in Vlaanderen voor dove gebarentaligen. Dit resulteerde in een aanbeveling die door het Centrum in november werd verspreid. - Een vertegenwoordiger van Fevlado nam deel aan een screening van het ziekenhuis in AZ Groeninge Kortrijk op toegankelijkheid voor personen met een beperking. Er werd tweemaal samengekomen, in februari en juni. - De cel belangenbehartiging werkte mee aan een onderzoek rond toegankelijkheidsknelpunten in ziekenhuizen van Enter vzw en VFG. - De cel belangenbehartiging nam op vrijdag 7 oktober deel aan de studiedag Interculturele bemiddeling in de ziekenhuizen. Die werd georganiseerd door de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid. Onder andere de communicatieproblemen die dove personen in een ziekenhuis ondervinden kwamen aan bod en afstandstolken kan daar als oplossing dienen. Dr. Myriam Vermeerbergen gaf een lezing rond gebarentaaltolken in de gezondheidszorg. Jaarverslag Fevlado

17 Meerkosten voor dove personen In december kwam de voormalige werkgroep Tegemoetkomingen/Tussenkomsten samen. Deze werkgroep werd omgedoopt tot werkgroep meerkosten tijdens dit overleg. De groep bestaat momenteel uit 5 ervaringsdeskundigen. Deze werkgroep zal een standpunt formuleren over meerkosten voor dove personen die dan aan de FOD zal overhandigd worden. Dit standpunt werd ook aangevraagd door het Centrum. Ondertiteling Vrijdag 26 augustus verscheen het bericht in de pers dat de Teletekst-ondertitelingsredactie (T888) vanaf maandag 29 augustus voor live ondertiteling van Terzake zal zorgen. Terzake is geen gemakkelijk programma om te ondertitelen, met veel studiogesprekken en interviews. Ondertussen heeft men echter voldoende ervaring kunnen opbouwen om een kwalitatieve live-ondertiteling te verzorgen, dit dankzij spraaktechnologie. In de recente beheersovereenkomst van de openbare omroep staat dat Nederlandstalige programma s voor 95 % ondertiteld moeten zijn, waarvan de nieuws- en duidingsprogramma s zelfs voor 100%. Met deze stap zit men volgens Gunter Saerens, eindredacteur ondertiteling T888, ondertussen aan 92 % van de beloofde 95%. In november werden verschillende belangenorganisaties, waaronder ook Fevlado, uitgenodigd voor een overleg over de toegankelijkheid van de programma s en diensten van de VRT. Daar werd verteld dat ondanks zware besparingen bij de VRT er niet werd gesnoeid in het aanbod, maar er ook geen extra budget kon vrijgemaakt worden voor een uitbreiding van de dienst. Toegankelijke evenementen, cultuur en toerisme - In 2011 kreeg Fevlado vaak de vraag om een toneelstuk met tolken VGT te promoten. Fevlado benadrukte telkens dat de Dovengemeenschap hier geen vragende partij voor is. Om dit duidelijk te stellen, formuleerde de cel belangenbehartiging een standpunt hierover. - De cel belangenbehartiging werkte mee aan de brochure over toegankelijke evenementen van Intro vzw. In deze handleiding moet een organisator voldoende tips vinden over hoe hij/zij een evenement toegankelijk kan maken. Tegelijk moet dit hen ook motiveren om indien nodig en wenselijk - professioneel advies in te winnen, om zo de toegankelijkheid van hun evenement te optimaliseren. - De cel belangenbehartiging werkte mee aan een eindwerk van een laatstejaars-student Interieurarchitectuur van de Provinciale Hogeschool Limburg. Dit eindwerk had als doel een zo ideaal mogelijk concept ontwerpen om een beurs (zoals Vakantiesalon, Autosalon e.d;) voor iedereen toegankelijker en aangenamer te maken. Hierbij werd specifiek onderzocht hoe deze toegankelijkheid geoptimaliseerd kan worden voor mensen met een visuele, auditieve of fysieke beperking. - Het MAS (Museum Aan De Stroom) in Antwerpen opende haar deuren op 17 mei. Fevlado werd uitgenodigd om het gebouw te screenen op toegankelijkheid voor gebarentalige dove personen. Er werden een aantal aandachtspunten doorgegeven, zoals lichtinval, visuele informatie, Fevlado drong er ook op aan om de informatie die bezoekers krijgen via een audiogids ook in VGT ter beschikking te stellen. - Naar jaarlijkse gewoonte selecteerden zowel het Dovencentrum Emmaüs als Fevlado 10 activiteiten uit het programma van de Gentse Feesten, waar tolken VGT aanwezig waren. De cel belangenbehartiging had in december 2011 overleg hierover met Stad Gent. De conclusie was dat er in 2012 een nieuw systeem zal uitgeprobeerd worden. Het budget zal wel hetzelfde blijven. - Experten van Fevlado werkten mee aan een onderzoek rond toegankelijkheid van toerisme van een Nieuw-Zeelands consultancy bureau. Hiervoor vulden zij een vragenlijst in. - De cel belangenbehartiging werkte samen met Museum op Maat rond de toegankelijkheid van musea. Jaarverslag Fevlado

18 THEMA VGT EN DOVENCULTUUR FEEST 5 JAAR ERKENNING VGT In 2011 was de Vlaamse Gebarentaal 5 jaar erkend. Fevlado besliste dit een volledig jaar in de verf te zetten en hiervoor verschillende evenementen te organiseren. Er werd een speciaal ontworpen logo verspreid via de website, en die stond onder de handtekening van alle personeelsleden van Fevlado. Het was ook voor iedereen vrij te downloaden in verschillende formaten. Er werden projectsubsidies aangevraagd bij het departement Cultuur en bij Gelijke Kansen. Van de eerste kreeg Fevlado subsidies om een personeelslid gedurende 5 maanden 16u/week in dienst te nemen. Het budget dat via Gelijke Kansen werd bekomen kon volledig worden ingezet voor de evenementen zelf: - 26 april 2011: Persconferentie in het Vlaams parlement o doelpubliek: Vlaamse parlementsleden, beleidsmedewerkers, pers, partners van Fevlado. Tijdens de persconferentie waren heel wat genodigden aanwezig, vooral ook van de partnerorganisaties. o doelstelling: De erkenning van VGT nogmaals in de verf zetten en sensibilisering van de maatschappij over het bestaan van de Dovengemeenschap en haar taal. Tijdens de persconferentie werd aandacht geschonken aan wat reeds werd verwezenlijkt, maar ook aan wat nog verwezenlijkt dient te worden, zoals in het onderwijs voor dove kinderen en media voor dove burgers. Er kwam persaandacht via verschillende media dus in dat opzicht is het doel wel bereikt april 2011: Gebarenfestival (kinderprogramma) o doelpubliek: alle dove en slechthorende lagere schoolkinderen van Vlaanderen. o doelstelling: voor hen een dag organiseren waarop zij kunnen fier zijn op hun eigen taal, de Vlaamse Gebarentaal. Deze dag moest in het teken staan van VGT. Alle kinderen bereidden op school een gebarenliedje voor die ze daar op het podium zouden brengen. Er was een jury en er werden prijzen uitgereikt. Tijdens de workshops hadden ze de kans om een talent te ontwikkelen, bv. poëzie, toneel, djembé, en leerden ze ook andere dove kinderen van andere scholen beter kennen. Er kwamen 160 dove lagere schoolkinderen. Alle Dovenscholen deden er aan mee en stuurden al hun leerlingen. Enkel BuBaO in Antwerpen kon slechts een delegatie sturen omdat zij al langer een andere daginvulling gepland hadden. Het doelpubliek werd dus zeker bereikt. Tijdens de dag en nadien kwamen er ook ook tal van positieve reacties vanwege leerkrachten en leerlingen. Het is zeker iets dat voor herhaling vatbaar is, zo'n dag waarbij alle dove leerlingen samenkomen en elkaar kunnen leren kennen april 2011: Feest 5 jaar erkenning VGT o doelpubliek: Vlaamse gebarentaligen (alle mensen die de Vlaamse Gebarentaal kennen en gebruiken), dit zijn doven en slechthorenden maar ook horende familieleden, vrienden, collega's, tolkstudenten, tolken, Ook niet-vlaamse Gebarentaligen waren ons doelpubliek: mensen die interesse hebben in de Vlaamse Gebarentaal en de leefwereld van de Vlaamse doven: familieleden, vrienden en kennissen, In totaal hebben we, alles samengeteld, zo'n 600 mensen mogen verwelkomen op deze dag. Vele doven en Gebarentaligen volgden de studievoormiddag en de workshops. Er waren ook mensen die helemaal nog geen VGT kenden, en zij konden gratis les VGT volgen, gegeven door professionele leerkrachten VGT. Er kwamen zo'n 50 mensen naar deze les. In die zin hebben we dus zeker ons beoogde doelpubliek kunnen bereiken. Jaarverslag Fevlado

19 o doelstelling: Tijdens de studievoormiddag werd de taalplanning rond VGT besproken. Het publiek kreeg informatie rond welke doelstellingen er reeds bereikt zijn, en wat er nog allemaal dient te gebeuren omtrent onderzoek naar VGT. Er waren vier verschillende workshops, die pasten in het cultuurprogramma deze dag: sprookjes vertellen in VGT, muziek in VGT, poëzie in VGT en Visuele Virtualiteit. De mensen kregen les van professionals en werden aangespoord om zelf creatief om te springen met de Vlaamse Gebarentaal. 's Avonds konden zij hun stuk dan tonen tijdens de vertelwedstrijd. Er waren ook lessen VGT voor beginners. Mensen die nog niet in aanraking kwamen, of nog geen kennis hebben van VGT konden hier een kennismakingsles krijgen en kregen een beeld van wat VGT precies inhoudt. In de namiddag was er de VGT-parade. Dit was een mars door enkele straten van Brussel waar het de bedoeling was om een positieve boodschap uit te sturen naar de wereld dat VGT 5 jaar erkend is. Dit deden we aan de hand van een stille mars met felle turkoois ballonnen, spandoeken en een speciaal voor deze gelegenheid gecomponeerd lied in de Vlaamse Gebarentaal. Het vooravondprogramma was een vertelwedstrijd in VGT. Dove en horende gebarentaligen konden er hun lied, poëzie, verhaal, vertellen, gequoteerd door een jury en beloond met verschillende prijzen. De doelstelling van de dag was een groot feest organiseren voor de Vlaamse Dovengemeenschap, om de erkenning te herdenken en om de verbondenheid onder elkaar nog eens 'aan te wakkeren'. Uit heel Vlaanderen kwamen dove en horende mensen naar Brussel. We kregen veel positieve reacties op het evenement. Er werd op de drie dagen gefilmd door een professionele filmploeg (Visual Box vzw) en er werd een documentaire over gemaakt die ondertussen ook te koop is via Fevlado-Diversus. Deze documentaire zal bijdragen tot het erfgoed van de Vlaamse Dovengemeenschap. Dit instrument zal tevens gebruikt worden als lobby-instrument om te ijveren voor gelijke kansen in de maatschappij en recht op eigen taal en cultuur. MEDIA Hoorzittingen rond media in VGT in Vlaams Parlement In 2012 start een nieuwe beheersovereenkomst tussen de VRT en de Vlaamse overheid. Die overeenkomst legt voor 5 jaar een aantal afspraken vast en ook de financiële middelen die de VRT ter beschikking krijgt om haar openbare omroepopdracht te vervullen. De Adviescommissie VGT en Fevlado kregen de kans om hun advies te formuleren rond VGT op de VRT. Zo organiseerde de Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media van het Vlaams Parlement een reeks hoorzittingen, opgesplitst over diverse luiken die in deze beheersovereenkomst aan bod konden komen. Op 15 februari werd de Adviescommissie Vlaamse Gebarentaal uitgenodigd. Fevlado formuleerde al eind 2010 een advies omtrent media in VGT en bezorgde dit aan minister van Media, Ingrid Lieten, de sectorraad Media en de Commissie Media van het Vlaams Parlement. De Adviescommissie VGT ondersteunde onze vragen en haalde er enkele prioriteiten uit. Op de hoorzitting van 15 februari werden die toegelicht. De leden van de Commissie Cultuur van het Vlaams Parlement toonden interesse en enkelen gaven aan ons zeker te steunen. Op 4 maart wordt een tweede hoorzitting georganiseerd over toegankelijkheid van de omroepen. Daar werden enkele organisaties uitgenodigd om een presentatie te geven, waaronder Fevlado zelf. Tijdens deze hoorzitting lichtte Fevlado dus opnieuw haar advies ivm media en VGT toe, en beantwoordde vragen van de commissieleden. Dove student Master in de filmstudies en Visuele Cultuur loopt 2 maanden stage bij de VRT In 2010 deed de VRT allerlei inspanningen om haar kijkers kennis te laten maken met de Dovengemeenschap en WDD. Kort na WDD kwam de cel diversiteit van de VRT bij de cel belangenbehartiging van Fevlado op bezoek, onder andere om te praten over stagemogelijkheden Jaarverslag Fevlado

20 voor dove personen. Dit gesprek had resultaat: vanaf 2 februari 2011 startte Jorn Rijckaert een 2 maanden durende stage bij de VRT. Tijdens de eerste maand werkte hij mee aan de redactie van het programma Kom op tegen kanker dat werd uitgezonden 26 februari. Daarna werkte hij mee aan deredactie.be, waar hij als nieuwsbron fungeerde voor de Vlaamse Dovengemeenschap. De VRT nam zelf de kosten voor een voltijdse tolk VGT op zich. De reportages van Jorn konden bekeken worden op deredactie.be en zijn voorlopig nog terug te vinden via: / / / Naar aanleiding van zijn stage bij de VRT, en de reportages in VGT die hij maakte voor deredactie.be, interviewde de cel belangenbehartiging Jorn Rijckaert. Jorn vertelt daarin ook over de oprichting van Visual Box, de vzw die hij begin dit jaar oprichtte. Het interview kon in geschreven versie en in VGT bekeken worden op de website. VGT in de nieuwe beheersovereenkomst van de VRT Op 15 juli kondigde de Vlaamse Regering een akkoord aan over de beheersovereenkomst die de opdracht en middelen van de VRT vastlegt voor Het aanbod voor doven en slechthorenden van de VRT wordt toegankelijk op twee verschillende manieren, namelijk via ondertiteling en Vlaamse Gebarentaal. Volledig nieuw in de beheersovereenkomst is het aanbod van Vlaamse Gebarentaal. De VRT verbond zich ertoe om binnen het jaar na inwerkingtreding van deze overeenkomst Het journaal van 19u en het Ketnet-journaal ( Karrewiet ) via het internet met VGT aan te bieden. Fevlado werd betrokken bij de voorbereiding hiervan (zie volgende punten). Fevlado blijft ijveren voor eigen zendtijd voor de Gebarentaalgemeenschap tijdens overleg met de VRT. In de WFD-nieuwsbrief van juli en verscheen een artikel van Niclass Martinsson, waarin hij het heeft over de nood aan dove journalisten. We publiceerden een samenvatting van dit artikel op onze website omdat deze nood ook in Vlaanderen aan de orde is. VGT op VRT - Begin juli werd de cel belangenbehartiging uitgenodigd voor een vergadering met de cel diversiteit van de VRT. Daar werd aangekondigd dat men vanaf 2012 wilde starten met het nieuws en jeugdjournaal in VGT (wat ook later in de beheersovereenkomst stond te lezen) en hiervoor een test wilde organiseren tijdens de week vóór WDD. Fevlado en de VRT stelden voor met dove vertalers te werken. De VRT vroeg hiervoor de medewerking van Fevlado voor het vinden van kandidaten en het samenstellen van de jury. Ook Jorn werd ingeschakeld als expert van Fevlado om technische aspecten van het in beeld brengen van VGT te onderzoeken. Tijdens opeenvolgende vergaderingen werd meegedeeld dat men voor de test ook horende tolken zou inschakelen, om verschillende mogelijkheden uit te proberen. Er zou ook een grootschalige bevraging van de dovengemeenschap komen, georganiseerd door zowel Fevlado als VRT zelf. - Eind augustus gingen we via een bericht op de website op zoek naar kandidaten voor de screentest die doorging op 2 september Ook de juryleden werden door de cel belangenbehartiging en de experten media naar voren geschoven. Fevlado was aanwezig tijdens de selectie van de kandidaten. De VRT koos voor een horende èn een dove tolk. Ondertussen was ook duidelijk dat er niet met autocue zou kunnen gewerkt worden wegens technische beperkingen. Er werd dus voor de dove tolk met een relay-tolk gewerkt. Beiden kregen een week lang opleiding op de VRT. Jaarverslag Fevlado