Epilepsie en gedrag hebben altijd alles met elkaar te maken!
|
|
- Krista van Doorn
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Epilepsie en gedrag hebben altijd alles met elkaar te maken! Boudewijn Gunning Neuroloog Kempenhaeghe (in Heeze en bij UMC St. Radboud Kinderneurologie) tevens kinder- en jeugdpsychiater en cognitief gedragstherapeut Lustrumcongres EpilepsiePlus 18 en 19 november 2011
2 Wat wil ik dat u na afloop weet? 1. Als epilepsie, verstandelijke beperking en autisme samen voorkomen is dat uiting van één aandoening 2. Druk en agressief gedrag zou zonder de epi meestal niet bestaan, kinder-hallucinaties zijn meestal geen psychose 3. NVS: een kind is niet alleen zijn aanvallen! Als epilepsie en gedrag alles met elkaar te maken hebben, mogen ouders de hulpverleners steeds vragen die twee met elkaar te verbinden zodat hun kind één geheel blijft. Als ze het niet weten dan graag antwoord na multidiscipl. overleg
3 De zorg voor kinderen met een ernstige epilepsie, ontwikkelingsstagnatie en probleemgedrag Kinderarts/neuroloog lokale ziekenhuis + school (LGF) EVN-EpilepsiePlus SOS MIE & S Ned Ver Autisme Diagnostiek epilepsie & grondlijden, behandeling: Kinderneuroloog, klinisch geneticus, epileptoloog algemeen of academisch zhs met epi-expertise, epilepsiecentrum (Kempenhaeghe, SEIN) Anti-epileptica Epilepsiechirurgie (LWEC ) Ketogeen dieet NVS Instelling voor verstandelijk gehandicapten / jeugd-ggz KDC/ ZMLK + praktische pedagogische thuisbegeleiding + logeer/woonvoorzieningen (ook in de epilepsiecentra)
4 Een meisje met dwangmatig gedrag 15 jaar, school voor ZMLK, PCDH19, epilepsie, autisme 12 m oud debuut epilepsie: met ziekte en verhoging GTCS (hemi), later ook (hemi) myoclone aanvallen. Ze is ongeduldig, ze scheldt als ze kwaad is, maakt rare geluidjes als ze in zichzelf plezier heeft en is aanhalig. Een jaar geleden stopte ze nog met hard praten zodra de leerkracht een picto op haar tafeltje neerlegde, in het taxibusje komt de impuls op en kan ze die niet stoppen. Met alleen gedragskundige maatregelen is het aanhalige onvoldoende terug te dringen, in het speeltuintje greep ze jongen bij de keel, het logeerhuis is voor S niet veilig.
5 Wat is al bekend over kinderen als S? Wat is bekend over gedrag bij kinderen met PCDH19? Probleemgedrag maakt vaak deel uit van het klinisch beeld en heeft de vorm van autistische, obsessieve en agressieve kenmerken (= oppervlakkige beschrijving). Wat kunnen we met wat bekend is over probleemgedrag bij mensen met een verstandelijke beperking? Indeling J. Heijkoop: agressie, automutilatie, destructie, dwang en terugtrekken, seksuele perversie. Keuze dwang. Wat kunnen we met wat bekend is over autisme? Meisjes hebben vaker obsessieve interesses die om personen en relaties draaien, jongens hebben vaker iets met objecten.
6 Analyse van S s harde praten Autisme is een stoornis in de informatieverwerking van de hersenen, die leidt tot problemen met communicatie, sociale interactie en verbeelding. Wat werkt al? S was gevoelig voor stop-picto s. Een autist capituleert voor feiten, niet voor argumenten. Nu: hard praten, in zichzelf in haar enthousiasme, en om reactie van ander mee uit te lokken (bijv. jongen in bus). Dwang heeft bij autisme de vorm van rigide denkbeelden (preoccupaties), rituelen geven betrokkene vaak rust. Autisten zijn zich niet bewust van hun mentale processen, ze zijn wel in staat hun cognities en emoties te herkennen
7 De behandeling van S s harde praten Liefst zelfcontroleprocedure ongewenste gewoonte : inzicht in gedrag, leren uitstellen, leren van alternatieven. Nu de schooltaxi haar dreigt te weigeren en ze niet meer naar het speeltuintje kan, eerst medicatie (doel: te maken dat ze beter is te corrigeren), welke medicatie? De epilepsie is met VPA, TPM en CLB onder controle. Serotonineheropnameremmers doen preoccupaties en drang afnemen maar kunnen gedragsactivatie geven (hyperactiviteit, soms dranghandelingen). 1 e keus terecht? Risperidon en aripiprazol hebben hun nut bewezen bij challenging en repetitief gedrag bij kinderen met autisme.
8 Epilepsie en autisme Genetische oorzaken (chromosomaal, genmutaties) Een verhoogde exciteerbaarheid van neuronen en een afwijkende synaptogenese en pruning (= afwijkend leren) Cognitieve beperkingen Probleemgedrag Epilepsie Epileptogenese
9 De epilepsie en het gedrag van S (10 jaar) De eerste maanden: 6 jaar oud (2007) staaraanvallen, later hypermotore aanvallen: abrupt begin met schaterend lachen, dan trappelende, fietsende en benen omhoog werpende bewegingen, blijft met moeite bereikbaar, voorafgaand aan aanvallen altijd druk en agressief. Dan een nonconvulsieve status van driekwartier. Juni 2008: start PPT en overstap Bao naar mytylschool. Okt. 2009: EEG-aanvalsregistratie, transfer Berkenschutse. Sept. 2010: met afbouw Frisium aanvallen + hallucinaties. Feb. tot okt. 2011: opname De Hondsberg, ontslag huis. Intelligentie 7 jaar oud VIQ 119, 9 jaar VIQ 73, nu TIQ 64.
10 Druk en agressief voorafgaand aan aanvallen Peri-ictale symptomen in het algemeen: - 39 % heeft urineklachten, vooral incontinentie en aandrang, vergelijkbaar met Toddse functie-uitval (hemiparese, afasie) - Autonome zenuwstelsel: tachycardie, QTc, apneu. - Van patiënten met TLE komt 27 % zijn bed uit. - Kinderen met een idiopathische epilepsie: 62% heeft hoofdpijn erna, 30% ervoor, 58% inter-ictaal. Druk en agressief gedrag is meestal geen onderdeel van de aanval, maar zou zonder de aanval (en epileptische reeksen) niet bestaan, gaat het beter met de epilepsie, dan ook met druk en agressief gedrag. Meisje 3 jaar: voordat een cluster aanvallen begint, is ze al een paar dagen opvallend dwars en druk; na enige tijd bleef ze dat ook daarbuiten, een paar jaar later tevens de diagnose ASS
11 Hallucinaties en wanen bij kinderen Hallucinaties komen bij ca. 10% van de kinderen voor. Meestal is het geen psychose, maar onderdeel van een angststoornis, een gedragsstoornis, is het in een delier of komt het door hun epilepsie of van medicatie (bijv. slaapmedicatie). Dat is ook zo bij kinderen met epilepsie, maar daar worden hallucinaties wel getriggered door de epilepsie, door bijwerkingen van de antiepileptica en/of door de verstandelijke beperking. Hallucinatie: een waarneming waarbij de prikkel uit de buitenwereld ontbreekt. Niet: dromen of praten met imaginary companions. Waan: een niet met algemeen geaccepteerde opvattingen en/of ideeën overeenkomend denkbeeld, waarvan de patiënt niet af te brengen is met logisch redeneren.
12 Hallucinaties in kader oppositionele stoornis/adhd (die weer op basis van frontale epilepsie met ESES) Symptomen: hypermotore aanvallen op het moment dat hij gaat slapen: hij ziet en hoort dan monsters, die hem opdragen agressief te zijn tegen zijn ouders (hij doet ze gericht heel erg pijn), hij heeft het gevoel in een andere wereld te zijn, hij is erg angstig Edelsohn 2006: It may be an expression of his internal battle with his conscience in the face of poor impulse control, or it may represent an attempt to place the blame for negative behavior on someone other than himself in the hope of avoiding punishment. Behandeling: antipsychotica en Ritalin, creëren van rust en veilige voorspelbaarheid, herstellen van slaap (ESES), tenslotte het weer oppakken van schoolwerk en weekenden (en ontslag) naar huis.
13 Hallucinaties in kader angststoornis Meisje van 16 jaar, leerling Praktijkschool. Sinds 1 jaar lamotrigine, sindsdien aanvalsvrij zonder bijwerkingen. Sinds 2 m ziet ze soms mensen op de brug staan, een man die haar even bij de arm vastgreep. Sinds 2 m ook onrustig en chaotisch, 7x gezakt voor haar bromfietscertificaat, van jongs af aan angstig en chaotisch. Conclusie: hallucinaties bij licht verstandelijk beperkt meisje met van jongs af aan een angststoornis, geeft de 16-jarigen-wereld angst? Behandeling: cognitieve gedragstherapie gericht op situaties waarin jongens haar op weg naar huis lastig zouden kunnen vallen.
14 Hallucinaties in kader maligne Rolandische epilepsie 7;11 jaar oud debuut Rolandische epilepsie met atypische kenmerken (atypische benigne partiële epilepie), rond het slapen gaan, soms overdag, hallucinaties: heldere personages: een heks, een lieve meneer en een gewone meneer. De heks praat steeds boos en hard. 8;5 jaar oud pijnlijke medische onderzoeken (spierbiopt, huidbiopt). Er is haar weinig verteld over wat zou gebeuren, ze is erg geschrokken. Er brak wat, en boos, kreeg last van stemmetjes die opdrachten geven, zag s nachts een badmeester die veranderde in een paddeheks. Behandeling: - Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) - Cognitieve gedragstherapie (verbeeldend, copingstrategieën)
15 Hallucinaties bij kinderen samengevat: Differentiële diagnose: - in kader gedragsstoornis, angststoornis, depressieve stoornis - psychose (schizofrenie, psychotische depressie, bipolaire stoornis) - door een neurologische stoornis (delier, epilepsie, drugs) Epilepsie: met de aanval, volgend op de aanval, tussen de aanvallen Door Keppra, Topamax, Lamictal of Ethymal Behandeling: - neem de oorzaak weg (bijv. medicatie stoppen, ESES behandelen) - anti-angst-technieken (rust-structuur-veiligheid, CGt, EMDR) - niet langer dan dat dit echt nodig is: psychofarmaca
16 Effect NVS op gedrag Zwakke elektrische impulsen worden afgegeven aan de linker nervus vagus in de nek voor doorgifte aan de hersenen. Synaptische activiteit thalamus (+ projecties hersenschors), immuunsysteem
17 A, 4 jaar oud, met sinds 3 m haar NVS: stuk communicatiever, beter contact, antwoordt nu met geluidjes, ze kiest opeens uit vier voorwerpen en heeft een betere spierspanning, de linker arm gaat meer meedoen, aanvallen minder talrijk en minder lang.
18 Gunning & van Lindert : op 20 kinderen bij 8 (40%) na 12 m aanvallen niet minder talrijk of lichter, bij 3 van de 8 geen enkele winst, 5 waren alerter of voelden aanvallen aankomen (helm af). Diverse centra: kinderen met een medicatieresistente epilepsie (epileptische encefalopathie) door NVS beter in hun vel ook als er geen aanvalswinst is: alerter, actiever, communicatiever, betere spierspanning, fysiek sterker.
19 De zorg voor kinderen met een ernstige epilepsie, ontwikkelingsstagnatie en probleemgedrag Kinderarts/neuroloog lokale ziekenhuis + school (LGF) EVN-EpilepsiePlus SOS MIE & S Ned Ver Autisme Diagnostiek epilepsie & grondlijden, behandeling: Kinderneuroloog, klinisch geneticus, epileptoloog algemeen of academisch zhs met epi-expertise, epilepsiecentrum (Kempenhaeghe, SEIN) Samenwerking Anti-epileptica Epilepsiechirurgie (LWEC ) Ketogeen dieet NVS Instelling voor verstandelijk gehandicapten / jeugd-ggz KDC/ ZMLK + praktische pedagogische thuisbegeleiding + logeer/woonvoorzieningen (ook in de epilepsiecentra)
Moeilijk verstaanbaar gedrag bij kinderen met een moeilijk instelbare epilepsie. Rea Vonk en Boudewijn Gunning
Moeilijk verstaanbaar gedrag bij kinderen met een moeilijk instelbare epilepsie Rea Vonk en Boudewijn Gunning (samenwerking tussen orthopedagoog en arts, en van die 2 met kind, ouders, groepsleiding en
Nadere informatieEven voorstellen. komt een autist bij de dokter. Medische aspecten aan autisme. Is autisme een ziekte?
Even voorstellen komt een autist bij de dokter Inservice Autisme2016 Arts voor Verstandelijk Gehandicapten Lunet zorg in Eindhoven Autisme Roemenië Medische aspecten aan autisme Hersenontwikkeling en hersenfunctie
Nadere informatieHet programma Epilepsie en ontwikkelingsstagnatie van DIAGNOSE Kempenhaeghe richt zich op kinderen die kampen met een
Het programma Epilepsie en ontwikkelingsstagnatie van Kempenhaeghe richt zich op kinderen die kampen met een moeilijk behandelbare epilepsie en een ontwikkelingsstagnatie. Daarnaast kan er sprake zijn
Nadere informatieAutisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016
Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Cecile Blansjaar: orthopedagoog/autisme specialist Gedragskundige Stichting de Waerden Mede oprichter De Sociale Bron Wat is Autisme? In Nederland
Nadere informatieKinder epilepsie syndromen. Mieke Daamen Verpleegkundig specialist Kempenhaeghe
Kinder epilepsie syndromen Mieke Daamen Verpleegkundig specialist Kempenhaeghe Opbouw presentatie Korte kennistoets 3 casus Heb je vragen, stel ze gerust! Korte kennistoets Hoe vaak komt epilepsie bij
Nadere informatieSlaapproblemen bij neurologische aandoeningen
Slaapproblemen bij neurologische aandoeningen Definitie slaap Terugkerende toestand Van verminderd bewustzijn En tot rust komen van het lichaam Waaruit men vlot gewekt kan worden Representation of consciousness
Nadere informatieMedicatie als instrument om onrust en agressie te beheersen? Niet agressief, maar duf? dr. Martin Smalbrugge. Wie ben ik??
Medicatie als instrument om onrust en agressie te beheersen? Niet agressief, maar duf? dr. Martin Smalbrugge Wie ben ik?? Specialist ouderengeneeskunde Hoofd opleidingsinstituut specialisme ouderengeneeskunde
Nadere informatieNervus Vagus Stimulatie Voorbereidingstraject en nazorg rondom de behandeling van epilepsie met Nervus Vagus Stimulatie
EPILEPSIE Nervus Vagus Stimulatie Voorbereidingstraject en nazorg rondom de behandeling van epilepsie met Nervus Vagus Stimulatie Nervus Vagus Stimulatie (NVS) is een behandeling die wordt toegepast om
Nadere informatieParkinsonismen Vereniging. Parkinson en Psychose
Parkinsonismen Vereniging Parkinson en Psychose Inhoudsopgave Inleiding 4 Psychose 4 Oorzaak 5 Door de ziekte van Parkinson 5 Door het gebruik van anti-parkinsonmedicatie 5 Door een lichamelijke aandoening
Nadere informatieStoppen met langdurig antipsychoticagebruik voor gedragsproblemen. Gerda de Kuijper Arts verstandelijk gehandicapten/senior onderzoeker
Stoppen met langdurig antipsychoticagebruik voor gedragsproblemen Gerda de Kuijper Arts verstandelijk gehandicapten/senior onderzoeker Congres Focus op onderzoek Utrecht 22 juni 2015 Inhoud presentatie
Nadere informatieKetogeen dieet bij refractaire epilepsie. Liesbeth Rietveld Carly Jansen
Ketogeen dieet bij refractaire epilepsie Liesbeth Rietveld Carly Jansen Voorstellen Inhoud Epilepsie; gevolgen en behandelingen Ketogeen dieet Verpleegkundige interventies Samenvatting - Epilepsie Tijdelijke
Nadere informatieWanneer school een lijdensweg wordt.
Wanneer school een lijdensweg wordt. Dr. D. Neves Ramos Kinder- & Jeugdpsychiater ZNA UKJA Tegenwoordig heeft iedere leerling wel iets! Leerlingen met een psychiatrische stoornis horen niet in een klas
Nadere informatieCAT VRAGEN OEFENEN Week 1. Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Vrijdag 8 maart 2013
CAT VRAGEN OEFENEN Week 1 Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Vrijdag 8 maart 2013 1.Psychiatrisch onderzoek: De cognitieve functies bestaan o.a. uit: a. geheugen,
Nadere informatieUniversitair Medisch Centrum Groningen
Universitair Medisch Centrum Groningen Beter af met minder Reduction of Inappropriate psychotropic Drug use in nursing home residents with dementia Claudia Groot Kormelinck Prof.dr. Sytse Zuidema Probleemgedrag
Nadere informatieprof.dr. E. Achten, MD, PhD, afdeling Neuroradiologie, Universiteit van Gent
PERSONALIA prof.dr. E. Achten, MD, PhD, afdeling Neuroradiologie, Universiteit van Gent drs. J.J. Ardesch, neuroloog, Stichting Epilepsie Instellingen Nederland, Zwolle prof.dr. P. Boon, Dienst Neurologie,
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Stemmen horen bij kinderen
Stemmen horen bij kinderen Wat houdt stemmen horen in? Met stemmen horen wordt bedoeld dat kinderen in hun hoofd een vreemde stem of meerdere vreemde stemmen horen die geluid maken of iets zeggen. Hoe
Nadere informatieSlaap en de ziekte van Parkinson vijanden èn bondgenoten
Slaap en de ziekte van Parkinson vijanden èn bondgenoten Dr. Sebastiaan Overeem, arts-somnoloog Afd. Neurologie, Donders Instituut, UMC St Radboud, Nijmegen Centrum voor Slaapgeneeskunde Kempenhaeghe,
Nadere informatieZorgen voor cliënten met gedragsproblemen
Zorgen voor cliënten met gedragsproblemen CineMec Ede 29-5-2015 Dr. Martin Kat (ouderen)psychiater Amsterdam/Alkmaar psykat@hetnet.nl Med. Centrum Alkmaar Afd. Klin. Geriatrie Praktijk Amsterdam Experiment!
Nadere informatieParkinson en Psychoses
Parkinson en Psychoses Inleiding Mensen met de ziekte van Parkinson kunnen last krijgen van ongewone belevingen die niet overeenkomen met de werkelijkheid. Dit zijn psychotische belevingen die de vorm
Nadere informatiePatiëntgerichte Zorg voor Epilepsie. 23 oktober 2012 Willem-Jan Hardon, Neuroloog
Patiëntgerichte Zorg voor Epilepsie 23 oktober 2012 Willem-Jan Hardon, Neuroloog Patiëntgerichte Zorg voor Epilepsie + Algemeen + Diagnostiek + Behandeling + StartPoliEpilepsie + Marjolein Kalse, Epilepsieconsulent
Nadere informatieEpilepsie heeft gevolgen, voor het kind en gezin
Epilepsie heeft gevolgen, voor het kind en gezin Mevr. van Broekhoven, moeder van Matthijs Mieke Daamen, verpleegkundig specialist Kempenhaeghe Netwerk Epilepsie Zorg Huidige situatie Medicatie: Lamictal
Nadere informatieLangdurige slapeloosheid. Diagnose en behandeling van insomnie
Langdurige slapeloosheid Diagnose en behandeling van insomnie We spreken van langdurige slapeloosheid ofwel chronische insomnie als het niet in slaap vallen, het niet kunnen doorslapen en/of veel te vroeg
Nadere informatieEpilepsie. Dr Tom J Snijders Neuroloog, UMC Utrecht Voorzitter redactieraad Hersentumor.nl
Epilepsie Dr Tom J Snijders Neuroloog, UMC Utrecht Voorzitter redactieraad Hersentumor.nl Epilepsie: symptoom van de tumor Medicatie Status epilepticus Rijgeschiktheid Nieuwe ontwikkelingen Epilepsie:
Nadere informatiePatiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid. (delier) Acuut optredende verwardheid (delier)
Patiënteninformatie Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) 1 Acuut optredende verwardheid (delier) Intensive Care, route 3.3 Telefoon (050) 524 6540 Inleiding Uw familielid
Nadere informatieEpilepsie en levensfases. Hilde Braakman, kinderneuroloog Willeke van Blarikom, GZ- psycholoog
Epilepsie en levensfases Hilde Braakman, kinderneuroloog Willeke van Blarikom, GZ- psycholoog Epilepsie in verschillende levensfases Baby-peuter-kleuter-schoolkindvolwassenen 18-18 + 50-50 + Syndroom van
Nadere informatieInformatieavond Bipolaire stoornis. Bart van den Bergh, verpleegkundig specialist GGz Ronald Vonk, psychiater
Informatieavond Bart van den Bergh, verpleegkundig specialist GGz Ronald Vonk, psychiater Bipolaire Stoornis Bipolaire Stoornis = Manisch Depressieve Stoornis (MDS) Algemeen Ziekteverschijnselen Beloop
Nadere informatieDE WEGRAKING en alles wat daar op lijkt
DE WEGRAKING en alles wat daar op lijkt Bea Martens en Inge Frumau Verpleegkundig specialisten Epilepsiecentrum Kempenhaeghe Heeze en Stichting Epilepsie Instellingen Nederland Juni 2013 Inhoud Wederzijds
Nadere informatieINFO. Epilepsie en Seksualiteit
INFO Epilepsie en Seksualiteit INLEIDING In deze folder vindt u informatie over seksuele problemen bij epilepsie, de eventuele behandeling daarvan en praktische tips om seksualiteit te bespreken met uw
Nadere informatieKinderen met ADHD. Inhoudsopgave. Wat is de oorzaak van ADHD? Wat zijn de verschijnselen van ADHD?
Kinderen met ADHD Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat is de oorzaak van ADHD? 1 Wat zijn de verschijnselen van ADHD? 1 Hoe wordt de diagnose ADHD gesteld? 2 Behandeling van ADHD
Nadere informatieReeks 14: Ik ben toch niet gek?! Dr. Maarten Bak, psychiater
Reeks 14: Ik ben toch niet gek?! Dr. Maarten Bak, psychiater Ziekte Gezondheid Gek Normaal Wat is een psychose? Waarnemen Denken Betekenis geven Wat is een psychose? Hallucinatie Waan Hallucinaties
Nadere informatieEPILEPSIE. Epilepsie en verstandelijke beperking Gespecialiseerde kennis: hypothalamus hamartoom
EPILEPSIE Epilepsie en verstandelijke beperking Gespecialiseerde kennis: hypothalamus hamartoom Epilepsie en verstandelijke beperking Gespecialiseerde kennis: hypothalamus hamartoom Het epilepsiecentrum
Nadere informatieCognitieve gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie Een succesvolle psychotherapie voor diverse emotionele stoornissen en problemen Afdeling Psychiatrie en Medische Psychologie Wat is Cognitieve Gedragstherapie? Cognitieve gedragstherapie
Nadere informatieNascholing epilepsie. De niet-medicamenteuze behandelmethode - epilepsiechirurgiebij. Inleiding
Nascholing epilepsie Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION De niet-medicamenteuze behandelmethode - epilepsiechirurgiebij kinderen Verpleegkundig specialist Janine Ophorst- van Eck 13 juni 2014
Nadere informatieNervus Vagus Stimulatie. een aanvullende behandeling bij moeilijk behandelbare epilepsie
Nervus Vagus Stimulatie een aanvullende behandeling bij moeilijk behandelbare epilepsie NVS Doel: middels elektrische stimulatie van de nervus vagus het aantal epileptische aanvallen bij patiënten met
Nadere informatieDement of gewoon bijzonder gedrag?
Dement of gewoon bijzonder gedrag? 80 jarige mevrouw vrijwillig opgenomen op opnameafdeling Gerontopsychiatrie vanwege: Slechte zelfzorg Tot niets komen Vermagering Opsluiten in huis Paranoïde wanen: buren
Nadere informatieOpbouw presentatie. Korte kennisquiz. Kinder epilepsie syndromen. Korte kennisquiz 4 Casussen. Hebje vragen, stelzegerust!
Kinder epilepsie syndromen Joke Creemers en Mieke Daamen Verpleegkundig specialist Kempenhaeghe Korte kennisquiz 4 Casussen Opbouw presentatie Hebje vragen, stelzegerust! Korte kennisquiz 1 Hoe vaak komt
Nadere informatieKinderneurologie.eu. www.kinderneurologie.eu. Maligne migrerende partiële epilepsie op de kinderleeftijd.
Maligne migrerende partiële epilepsie op de kinderleeftijd. Wat is maligne migrerende partiële epilepsie op de kinderleeftijd.? Maligne migrerende partiële epilepsie op de kinderleeftijd is een ernstig
Nadere informatieDeel I Wat ouders weten 17 1 Wat vooraf ging 19 2 Resultaten uit het eerste onderzoek 21 3 Conclusie 25
Inhoudsopgave Voorwoord 11 Inleiding 13 Opbouw van het boek 15 Deel I Wat ouders weten 17 1 Wat vooraf ging 19 2 Resultaten uit het eerste onderzoek 21 3 Conclusie 25 Deel II Het Socioschema en de MAS1P
Nadere informatieGenetische achtergronden van Epilepsie Plus
Genetische achtergronden van Epilepsie Plus Verleden, Heden, Toekomst Nienke Verbeek, klinisch geneticus 25 jaar EpilepsiePlus 1986: oprichting EpilepsiePlus Ter opfrissing, het jaar van Het geboortejaar
Nadere informatieOverzicht. Wat heeft hij/zij? Wat is zijn diagnose? Omgaan met psychische aandoeningen voor docenten. Inleiding. 1. Inleiding
Omgaan met psychische aandoeningen voor docenten Success@School Urecht, 29 november 2018 1. Inleiding Overzicht 2. Signaleren psychische problemen 3. Invloed psychische aandoening op het studeren dr. Lies
Nadere informatieAntipsychotica. Soms nodig, meestal niet. En waarom afbouwen zo belangrijk is...
Antipsychotica Soms nodig, meestal niet En waarom afbouwen zo belangrijk is... Inhoud Vooraf 3 Antipsychotica, wat doen ze? 4 Colofon Tekst Hedda van het Groenewoud Met medewerking van Bas Castelein, arts
Nadere informatieADHD bij volwassenen met een angststoornis
ADHD bij volwassenen met een angststoornis Impuls Symposium AD(H)D, een hype? (Differentiaal) Diagnostiek en Comorbiditeit woensdag 1 april 2009 Anke Roodbergen, psychiater i.o. De Jutters/PsyQ, Den Haag
Nadere informatieWat maakt dat jullie hier vandaag zijn; bij deze workshop? Wat zou deze workshop nuttig maken voor jullie? Wat gaan we doen?
Omgaan met en kijken naar probleemgedrag bij mensen met een verstandelijke beperking en dementie Arianne Uijl, Orthopedagoog-Generalist/Gz-psycholoog, ASVZ Wat maakt dat jullie hier vandaag zijn; bij deze
Nadere informatiePsychotische stoornissen & Schizofrenie. Rob Lutterman Verpleegkundig consulent psychiatrie Psychiatrie en Medische Psychologie, OLVG
Psychotische stoornissen & Schizofrenie Rob Lutterman Verpleegkundig consulent psychiatrie Psychiatrie en Medische Psychologie, OLVG filmpje niels is psychotisch Inhoud Inleiding Psychose Schizofrenie
Nadere informatieKoortsconvulsies: hoe zat het ook al weer? Oebo Brouwer, kinderneuroloog UMCG
Koortsconvulsies: hoe zat het ook al weer? Oebo Brouwer, kinderneuroloog UMCG Definitie (Epileptische) aanvallen bij koorts zonder infectie van het centrale zenuwstelsel of een andere specifieke oorzaak
Nadere informatieKindergeneeskunde. Koortsstuipen. www.catharinaziekenhuis.nl
Kindergeneeskunde Koortsstuipen www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KIN031 / Koortsstuipen / 11-07-2013 2 Koortsstuipen Uw kind heeft een koortsstuip
Nadere informatieHet is niet altijd wat het lijkt dat het is!! Rens Evers Psychiater MFCG Limburg Koraalgroep
Het is niet altijd wat het lijkt dat het is!! Rens Evers Psychiater MFCG Limburg Koraalgroep Inhoud Inleiding Casusistiek Met uitleg over verschillende beelden Veel voorkomende diagnoses Oplossingen Conclusie
Nadere informatieANGST. Dr. Miriam Lommen. Zit het in een klein hoekje? Assistant professor Klinische Psychologie en Experimentele Psychopathologie m.j.j.lommen@rug.
ANGST Zit het in een klein hoekje? Dr. Miriam Lommen Assistant professor Klinische Psychologie en Experimentele Psychopathologie m.j.j.lommen@rug.nl Wie is er NOOIT bang? Heb ik een angststoornis? Volgens
Nadere informatieBenigne infantiele focale epilepsie met piekgolven in de midline gedurende de slaap
Benigne infantiele focale epilepsie met piekgolven in de midline gedurende de slaap Wat is een benigne infantiele focale epilepsie met piekgolven in de midline gedurende de slaap? Een benigne infantiele
Nadere informatiePatiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier)
Patiënteninformatie Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) 20140024 Delier.indd 1 1 24-01-17 14:02 Acuut optredende verwardheid (delier) Wat is acuut optredende verwardheid
Nadere informatieEpilepsie. Scholingsaanbod. De cursus kende een goede. afwisseling van theorie met. praktijkvoorbeelden, videobeelden. en verhalen die inspirerend
Epilepsie Scholingsaanbod Epilepsie is de meest voorkomende neurologische Het LWOE verzorgt scholing voor onderwijspersoneel, aandoening in de kinderleeftijd. Een aantal kinderen zoals leerkrachten, ambulant
Nadere informatieLeerling met epilepsie op school? Onderwijskundige begeleiding voor leerkrachten/docenten en hun leerlingen met epilepsie. www.lwoe.
Leerling met epilepsie op school? Onderwijskundige begeleiding voor leerkrachten/docenten en hun leerlingen met epilepsie Onderwijskundig begeleiders van het Landelijk Werkverband Onderwijs en Epilepsie
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Het foetaal alcohol syndroom. www.kinderneurologie.eu
Het foetaal alcohol syndroom Wat is het foetaal alcohol syndroom? Het foetaal alcohol syndroom is een combinatie van aangeboren afwijkingen bij een baby die veroorzaakt zijn door alcohol gebruik van de
Nadere informatieKinderneurologie.eu. GEFS+ Syndroom
GEFS+ Syndroom Wat is het GEFS +syndroom? Het GEFS +syndroom is een erfelijke vorm van epilepsie waarbij in een familie zowel kinderen voorkomen met terugkerende koortsstuipen en/of met verschillende soorten
Nadere informatieKempenhaeghe. Epilepsiecentrum Sterkselseweg 65 5591 VE Heeze 040-2279022. Presentatie: Maria Stijnen Epilepsieverpleegkundige
Kempenhaeghe Epilepsiecentrum Sterkselseweg 65 5591 VE Heeze 040-2279022 Presentatie: Maria Stijnen Epilepsieverpleegkundige Wat is epilepsie: Verschijnselen die optreden bij plotseling overmatige ontlading
Nadere informatieEpilepsie. en Nervus Vagus Stimulatie. copyrighted material of Cyberonics
Epilepsie en Nervus Vagus Stimulatie copyrighted material of Cyberonics Nervus Vagus Stimulatie Inhoudsopgave Inleiding 3 Wat is Nervus Vagus Stimulatie? 4 Wat zijn de resultaten van Nervus Vagus Stimulatie
Nadere informatieHet Prader-Willi Syndroom : hoe om te gaan met ernstige gedragsproblemen?
Het Prader-Willi Syndroom : hoe om te gaan met ernstige gedragsproblemen? Annick Vogels Kinder-en Jeugdpsychiater Centrum Menselijke Erfelijkheid, UZ Gasthuisberg, Leuven, België Indeling volgens nutritionele
Nadere informatieDE WEGRAKING en alles wat daar op lijkt
Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION DE WEGRAKING en alles wat daar op lijkt Bea Martens en Ruby Soekhoe Verpleegkundig specialisten Epilepsiecentrum Kempenhaeghe Juni 2014 Inhoud Wederzijds
Nadere informatieEpilepsie. bij vrouwen
Epilepsie bij vrouwen Wat is epilepsie? Epilepsie is een stoornis die ongeveer 1 op de 150 à 250 personen treft. In België gaat het dus om meer dan 60.000 personen. Er bestaan trouwens verschillende vormen
Nadere informatieHoofdpijn Blijf er niet mee lopen. Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli
Hoofdpijn Blijf er niet mee lopen Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli Inhoud Cijfers Wat gebeurt er in het ziekenhuis? Typen hoofdpijn Spanningshoofdpijn
Nadere informatiePsychofarmacologie bij kinderen en jongeren voor niet-kinder- & jeugdpsychiaters: Is dit wel een goed idee? Dr. Daniel Neves Ramos ZNA UKJA
Psychofarmacologie bij kinderen en jongeren voor niet-kinder- & jeugdpsychiaters: Is dit wel een goed idee? Dr. Daniel Neves Ramos ZNA UKJA Casus 4 Op de wachtpost komt een oproep binnen van wanhopige
Nadere informatieKINDERGENEESKUNDE. Koortsstuipen KINDEREN
KINDERGENEESKUNDE Koortsstuipen KINDEREN Koortsstuipen Uw kind heeft een koortsstuip gehad. Voor de meeste mensen is het meemaken van zo n aanval een angstige ervaring die veel vragen oproept. In deze
Nadere informatieBehandelmogelijkheden van angst en dwang bij volwassenen met autisme
Behandelmogelijkheden van angst en dwang bij volwassenen met autisme drs. Caroline Schuurman, gz-psycholoog Centrum Autisme, Leiden Congres angst en dwang NVA 14 maart 2009 Indeling Autisme angst en dwang
Nadere informatieBasistraining Psychiatrie. Psychische klachten na de bevalling Donderdag 19 oktober Voorschoten
Basistraining Psychiatrie Psychische klachten na de bevalling Donderdag 19 oktober 2017 - Voorschoten Introductie Karin den Oudsten Ervaringsprofessional Geboortezorg/GGZ Gecertificeerd coach (NOBCO) Integratief
Nadere informatieProbleemgedrag bij ouderen
Probleemgedrag bij ouderen Machteloos, bang of geïrriteerd. Zo kunnen medewerkers en cliënten in de thuiszorg zich voelen in situaties waarin sprake is van probleemgedrag. Bijvoorbeeld als een cliënt alleen
Nadere informatieAan de slag met psychose en bipolaire stoornis
Aan de slag met psychose en bipolaire stoornis Anja Stevens, psychiater, Dimence Charlotte Marchandisse, VS, GGZinGeest Zwolle, 8 december Phrenoscongres Opzet Introductie hypomanie, manie, psychose Rollenspellen
Nadere informatieBehandeling epilepsie
Medicatie: werking en bijwerkingen Therapietrouw Eerste hulp bij aanvallen + couperen 13 juni 2014 Carly Jansen Marion van Ool Verpleegkundig specialisten Academisch Centrum voor Epileptologie Kempenhaeghe
Nadere informatieEen update over epilepsie en veel gestelde vragen
Figuren uit brochure epilepsie UZ Leuven nieuwe diagnose per jaar, per 100 000 personen Epilepsy across the spectrum National Academies Press Een update over epilepsie en veel gestelde vragen Dr Laura
Nadere informatieKlachten en Symptomen. Dr. Jacoline Bromberg Neuroloog / neuro-oncoloog Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam
Klachten en Symptomen Dr. Jacoline Bromberg Neuroloog / neuro-oncoloog Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam Voorbeeld 1 Een voorheen gezonde man van 48 jaar krijgt plots een epileptische aanval. Deze
Nadere informatieRefereerbijeenkomst Slaapproblemen HD. 4 april 2017
Refereerbijeenkomst Slaapproblemen HD 4 april 2017 Indeling bijeenkomst Presentatie Gerrit de Niet & Tom Stor Casus bespreking in subgroepen Plenaire nabespreking casuïstiek Slaap; een hele zorg Wat is
Nadere informatieInleiding 15 Opbouw van het boek Wat eraan vooraf ging Resultaten uit het eerste onderzoek Conclusie 26
Inhoudsopgave Voorwoord 11 Inleiding 15 Opbouw van het boek 18 Deel I Wat ouders weten 1 Wat eraan vooraf ging 21 2 Resultaten uit het eerste onderzoek 22 3 Conclusie 26 Deel II Het socioschema en de MAS1P
Nadere informatieVorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS
Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS Bart Lenaerts Jorinde Dewaelheyns 6 december 2010 Wat mag je verwachten? Wat is autisme? Het stellen van de diagnose Wie? Hoe? Triade van stoornissen Autisme = anders
Nadere informatieWelkom bij Djoke.nl Kraamzorg bij Psychische klachten
Welkom bij Djoke.nl Kraamzorg bij Psychische klachten huishoudster maaltijden De Kraamverzorgster beschuitjes smeren lange dagen korte nachten lange werkweken vrouw/moeder mantelzorger kameleon borstvoeding
Nadere informatiePsychogene niet-epileptische aanvallen
Psychogene niet-epileptische aanvallen Diagnose en advies Psychogene niet-epileptische aanvallen Diagnose en advies Sommige mensen hebben aanvallen die sterk op epileptische aanvallen kunnen lijken, maar
Nadere informatieNiet Aangeboren Hersenletsel
Niet Aangeboren Hersenletsel diagnostiek en behandeling door de revalidatiearts Wie ben ik? Opleiding (neuro)psychologie in Utrecht (afgerond 2001) Opleiding geneeskunde in Utrecht Opleiding tot revalidatiearts
Nadere informatieSociale uitsluiting bij autisme spectrum stoornis (ASS) Gegevens bij aanmelding. Gegevens bij aanmelding. Inhoud
Gegevens bij aanmelding Gegevens bij aanmelding Ervaring Bijna iedereen Waarom/bij wie? Langdurige overvraging Stress en puberteit Drugs Geen grip op leven; zeer onveilig gevoel Bij jongeren ( als ouder
Nadere informatieWerkstuk Biologie Dementie
Werkstuk Biologie Dementie Werkstuk door een scholier 1045 woorden 22 december 2003 5,3 40 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is dementie: Vanuit het Latijn vertaald betekent dementie letterlijk ontgeestelijk-zijn.
Nadere informatieVerstandelijk beperkt en Epilepsie. Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION K. Schlepers J. Zwiers MSc MANP NASCHOLING EPILEPSIE
Verstandelijk beperkt en Epilepsie Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION K. Schlepers J. Zwiers MSc MANP NASCHOLING EPILEPSIE Inhoud Verstandelijke beperking Relatie VB en epilepsie De praktijk
Nadere informatieCrisis: signalen herkennen
Crisis: signalen herkennen Een crisis komt doorgaans niet plots opzetten. De eerste tekenen zijn vaak een aantal dagen of weken al zichtbaar. Deze tekenen kunnen als waarschuwingssignaal opgevat worden,
Nadere informatieSyndroom van Lennox-Gastaut
Syndroom van Lennox-Gastaut Wat is het syndroom van Lennox-Gastaut? Het syndroom van Lennox-Gastaut is een ernstig epilepsiesyndroom bij jonge kinderen wat gekenmerkt wordt door verschillende soorten epilepsie
Nadere informatie7-4-2014. WAT kenmerkt een multiculturele samenleving? Mensen van autochtone en allochtone afkomst
Welke essentiële maatschappelijke verandering is er t.a.v. generatie 45 >> NU? 1 2 WAT kenmerkt een multiculturele samenleving? Mensen van autochtone en allochtone afkomst Van 16,3 miljoen inwoners van
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Epilepsie. rkz.nl
Patiënteninformatie Epilepsie rkz.nl Wat is het en waar heb je last van? Epilepsie is een hersenaandoening die het gevolg is van een plotselinge, tijdelijke verstoring van het elektrisch evenwicht in de
Nadere informatieEpilepsie, zwangerschap en borstvoeding
Epilepsie, zwangerschap en borstvoeding Wat is epilepsie? Epilepsie is een stoornis die ongeveer 1 op de 150 à 250 personen treft. In België gaat het dus om meer dan 60.000 personen. Er bestaan trouwens
Nadere informatieJACK RABBIT FOUNDATION SPONSORT REGISTRATIEKAMER VOOR KINDEREN MET EPILEPSIE IN WKZ TE UTRECHT FEESTELIJKE OPENING MET OME WILLEM EN GEMMA GLITTER.
JACK RABBIT FOUNDATION SPONSORT REGISTRATIEKAMER VOOR KINDEREN MET EPILEPSIE IN WKZ TE UTRECHT FEESTELIJKE OPENING MET OME WILLEM EN GEMMA GLITTER. NIEUWE REGISTRATIEKAMER VOOR KINDEREN MET EPILEPSIE Op
Nadere informatieASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk
ASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk Dr. P. Remijnse, psychiater UWV Breda, 4-7-2017 Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor deze bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieProgramma. Platformdag Passend Onderwijs 3-12-2015. Epilepsie en onderwijs. www.lwoe.nl 1
1 Epilepsie en onderwijs Nantsje Leijendekker Hans van Dijck Bob Averink locatie de Waterlelie locatie De Berkenschutse 2 Programma Het LWOE. Wat is epilepsie? De gevolgen van epilepsie op het leren Indien
Nadere informatieDe behandeling van complexe rouw. Jantien Piekstra GZ psycholoog / cognitief gedragstherapeut
De behandeling van complexe rouw Jantien Piekstra GZ psycholoog / cognitief gedragstherapeut Disclosure of interest Mogelijke belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
Nadere informatieDe huid en het brein. Multidisciplinaire expertise bij ontwikkeling, leren en gedrag van kinderen en jongeren met neurofibromatose type 1
De huid en het brein Multidisciplinaire expertise bij ontwikkeling, leren en gedrag van kinderen en jongeren met neurofibromatose type 1 Het Centrum voor Neurologische Leer- en ontwikkelingsstoornissen
Nadere informatieRichtlijn Antipsychotica. Richtlijnenmiddag 2017
Richtlijn Antipsychotica Richtlijnenmiddag 2017 Voor wie Daarvoor is de indeling volgens de DSM 5: 297.1 Waanstoornis 298.8 Kortdurende psychotische stoornis 295.40 Schizofreniforme stoornis 295.90 Schizofrenie
Nadere informatieKinderneurologie.eu. www.kinderneurologie.eu MCDD
MCDD Wat is MCDD? MCDD is een ontwikkelingsstoornis waarbij kinderen moeite hebben om met hun gevoelens om te gaan en moeite hebben met het onderscheid tussen fantasie en werkelijkheid. Hoe wordt MCDD
Nadere informatieWaarom schrijven specialisten ouderen- geneeskunde psychofarmaca voor?
UMCG Waarom schrijven specialisten ouderen- geneeskunde psychofarmaca voor? Verenso Jaarcongres 2011 Dr. S.U. Zuidema (Sytse) Afdeling Eerstelijnsgeneeskunde UMC St Radboud Nijmegen Afdeling Huisartsgeneeskunde
Nadere informatieDELIER. Informatie voor partner, familie en vrienden
DELIER Informatie voor partner, familie en vrienden Bij uw partner of familielid is er sprake van een delier of acute verwardheid. In deze folder kunt u lezen wat een delier is en waar de behandeling uit
Nadere informatiebij welk gedrag denken aan epilepsie?
bij welk gedrag denken aan epilepsie? Scenario Jongen bekend met aandacht, leer, taal, gedrag en interactie problematiek van jongs af aan. Loopt vast -> heranalyse -> afwezigheden, staren Epilepsie? Scenario
Nadere informatieWerkgeversvereniging Oost - Regio IJssel/Vecht
Werkgeversvereniging Oost - Regio IJssel/Vecht 1. Welke associaties heeft u bij het begrip Autisme? Contactgestoord, nemen geen initiatief. Beperkt in het sociaal wenselijk gedrag, grotere behoefte aan
Nadere informatieEpilepsie. bij adolescenten
Epilepsie bij adolescenten Wat is epilepsie? Epilepsie is een stoornis die ongeveer 1 op de 150 à 250 personen treft. In België gaat het dus om meer dan 60.000 personen. Er bestaan trouwens verschillende
Nadere informatieParoxysmale kinesiogene chorea en paroxysmale kinesiogene dystonie zijn dus vormen van een paroxysmale kinesiogene dyskinesie.
Paroxysmale kinesiogene dyskinesie Wat is paroxysmale kinesiogene dyskinesie? Paroxysmale kinesiogene dyskinesie is een bewegingsstoornis waarbij een kind aanvallen heeft waarbij zijn/haar lichaam onbedoelde
Nadere informatieStemmingsstoornissen. Van DSM-IV-TR naar DSM-5. Johan van Dijk, klinisch psycholoog-psychotherapeut Max Güldner, klinisch psycholoog-psychotherapeut
Stemmingsstoornissen Van DSM-IV-TR naar DSM-5 Johan van Dijk, klinisch psycholoog-psychotherapeut Max Güldner, klinisch psycholoog-psychotherapeut Inhoud Veranderingen in de DSM-5 Nieuwe classificaties
Nadere informatieOver hard werken, verbinden, humor & houden van!!!
Over hard werken, verbinden, humor & houden van!!! Lonneke Mechelse, GZ psycholoog BIG, Registerpsycholoog NIP Arbeid & Organisatie bij Peptalk Delft, (generalistische basis GGZ) & Mentaal Beter Gouda
Nadere informatieVrouwen en autisme. Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord. Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga. www.deuvel.
Vrouwen en autisme Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga Even voorstellen Uitleg autisme Waarneming Informatieverwerking Prikkels Autisme bij
Nadere informatieGrensoverschrijdend gedrag. Les 2: inleiding in de psychopathologie
Grensoverschrijdend gedrag Les 2: inleiding in de psychopathologie Programma Psychopathologie; wat is het? Algemene functionele psychopathologie DSM Psychopathologie = Een onderdeel van de psychiatrie
Nadere informatie