Kerndoel 46 De leerlingen leren dat de positie van de aarde ten opzichte van de zon leidt tot natuurverschijnselen, zoals seizoenen en dag/nachtritme.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kerndoel 46 De leerlingen leren dat de positie van de aarde ten opzichte van de zon leidt tot natuurverschijnselen, zoals seizoenen en dag/nachtritme."

Transcriptie

1 Deze les is eerder verschenen in Opdrachtenkrant 47 van Technika10. Introductie 1 Maankijkdoos 2 Informatie voor een maanles 4 Werkbladen bij maanles 8 Kopieerblad deksel maankijkdoos 10 Kerndoel 46 De leerlingen leren dat de positie van de aarde ten opzichte van de zon leidt tot natuurverschijnselen, zoals seizoenen en dag/nachtritme. De verschillende gezichten van de maan worden veroorzaakt door de positie van zon, aarde en maan ten opzichte van elkaar. Met behulp van een maankijkdoos kunnen de kinderen eenvoudig begrijpen hoe dat werkt. De maankijkdoos kan als demonstratiemodel voor jongere kinderen, of met kinderen uit de hogere groepen gemaakt worden. In dit document lees je hoe je een maankijkdoos kunt maken. Verder tref je informatie aan waarmee je een maanles kunt geven en werkbladen om als verwerkingsopdracht te gebruiken. Voor je maanles is het handig om een lamp, wereldbol en kleinere bol (maan) bij de hand te hebben. Plak op de wereldbol een poppetje (bijvoorbeeld van lego), dat maakt dat kinderen zich makkelijker kunnen voorstellen hoe zij vanaf de aarde het heelal in kijken. KleinKracht Karin Heesakkers

2 Kies of je een schoendoos met een zaklamp gaat maken of met een fietslampje. Schoendoos (let op, sommige soorten zijn moeilijk prik/snijdbaar) Smalle Zaklamp of fietslampje (zie Extra techniek ) Zwarte verf, ecoline of Oost Indische inkt Balletje van ongeveer 5 cm doorsnede (pingpong, klei of tempexballetje zorg dat het balletje niet doorschijnt, dat geeft een minder duidelijk effect, ik heb een pingpongballetje gebruikt dat beschilderd is met acrylverf) Zwart touwtje van ongeveer 40 cm Grote kraal Sterren (stickertjes of knippen van papier) Het bijgeleverde kopieerblad (aardbolletjes en dekseltekst) Schaar, lijm, naald, plakband, hobbymes of prikpen 1. Maak een gat voor het lampje in het midden van een korte zijde van de schoendoos. 2. Maak kijkgaten. Om alle maanstanden te kunnen zien heb je in elke zijde van de doos minstens één kijkgat nodig. Zorg dat die gaten allemaal op dezelfde hoogte zitten als het lampje. Op deze hoogte komt later ook onze maan te hangen in het midden van de doos. De gaten gemarkeerd met A moeten goed in het midden van de doos zitten. Vanaf deze KleinKracht Karin Heesakkers

3 gaten kijk je straks recht op de maan en zie je de bekende fasen als eerste kwartier en laatste kwartier. Gat B aan de kant van de lamp kan natuurlijk niet precies op de maan kijken. Plaats dit gat zo dicht mogelijk bij het midden maar zorg dat er genoeg ruimte is om met je oog bij het gaatje te komen zonder dat je hoofd de lamp raakt. De gaten C zijn optioneel, vanaf hier kun je de tussenstanden van de maan zien. 3. Verf de binnenkant van de doos helemaal zwart. 4. Hang het balletje in het midden van de doos aan een zwart touwtje. Het balletje moet precies tussen de kijkgaten A en de lamp komen te hangen. In de voorbeelddoos is gebruik gemaakt van een geschilderd pingpongballetje, waar ik met een naald een draadje doorheen gestoken heb. Onder de maan maak je een knoopje waardoor de maan op de juiste hoogte blijft hangen. Het bovenste draadje prik je van binnenuit door de deksel omhoog. Wanneer het balletje op de juiste hoogte hangt plak je de draad bovenop de deksel vast met plakband. Vervolgens prik je de onderste draad door de bodem, zodat het balletje niet gaat wiebelen als je de kijkdoos oppakt. Onder de doos hangt dan nog ongeveer 20 cm touw, wat het mogelijk maakt om de deksel op te tillen. Een kraal onderaan het touwtje voorkomt dat je bij het openen van de doos per ongeluk het touwtje los trekt. 5. Nu kun je de doos mooi maken door er sterren op en in te plakken. Plak aan de buitenkant onder de kijkgaten een aardbolletje (zie kopieerblad). Deze helpen je herinneren dat je vanaf de aarde kijkt. Plak op de deksel de speciale tekst met uitleg (zie kopieerblad). 6. Bevestig nu je zaklamp, of je elektrische schakeling, en klaar is je kijkdoos. Maak een elektrische schakeling zoals op de foto. De fitting heeft gaatjes zodat je die eenvoudig met twee splitpennen aan de doos bevestigt. Een drukschakelaartje maak je zelf door één stroomdraad door te knippen en er een kartonnetje met twee splitpennen tussen te plaatsen. Wanneer je de kopjes van de splitpennen tegen elkaar aan drukt gaat de stroom lopen. De batterij kun je met dubbelzijdig plakband aan de doos bevestigen. Elektrische materialen zijn te koop bij Opitec ( fitting, lampje (0,4 A / 6 Volt), 4,5 Volt batterij en 2 meetsnoertjes kosten samen een kleine 3 euro. KleinKracht Karin Heesakkers

4 De maan is geen ster. De maan straalt zelf geen licht uit, maar weerkaatst het licht van de zon. Afhankelijk van hoe de zon en de maan ten opzichte van de aarde staan, zien wij de maan niet, slechts gedeeltelijk of helemaal. Met behulp van de kijkdoos en het volgende plaatje kunnen we dat wat beter uitleggen: 1. Eerste kwartier Zo noemen we het wanneer je alleen de rechterkant van de maan ziet. De zon (in onze kijkdoos de lamp) staat, wanneer we naar de maan kijken, rechts van de aarde. Zij schijnt op de rechterkant van de maan. Wij zien dan alleen het rechtergedeelte van de maan, omdat dat gedeelte zonlicht naar ons toe weerkaatst. 2. Volle maan De zon staat nu aan dezelfde kant van de maan als wij en verlicht dus de hele kant van de maan waar wij ook tegenaan kijken. 3. Laatste kwartier Nu zien we alleen de linkerkant van de maan. De zon staat nu links van de aarde, en dus valt er alleen licht op de linkerkant van de maan. 4. Nieuwe maan Zo noemen we de maanfase waarbij je helemaal geen maan ziet. De zon schijnt nu tegen de achterkant van de maan, waardoor wij haar niet meer kunnen zien. De maan draait ongeveer in 4 weken een rondje om de aarde. Als we beginnen bij volle maan, is het over een week laatste kwartier. Nog een week later is het nieuwe maan en zie je hem dus helemaal niet. Weer een KleinKracht Karin Heesakkers

5 week later is het eerste kwartier en nog een week later weer volle maan. Tussen twee keer volle maan zit dus ongeveer 4 weken. Op de aarde (een globe) zijn twee legopoppetjes geplakt. De maan(een geel geschilderde tempexbol) staat op satéprikker s en de zon is een felle bureaulamp. Dat werkt het zelfde als met de zon. Doordat de aarde elke dag om haar as draait zie je de zon opkomen in het Oosten en ondergaan in het Westen. Dit kun je zien door met de aardbol te draaien en te kijken waar het legopoppetje de zon ziet. Ook de maan komt op in het Oosten en gaat onder in het Westen. Alleen doet ze dat op hele andere tijden dan de zon. Die tijden veranderen omdat de maan telkens op een andere plek ten opzichte van aarde en zon staat. Op de foto staat een legomeisje in Australië. Bij haar is het midden op de dag, want de zon staat recht boven haar hoofd. De maan staat voor haar in het Westen en is aan het ondergaan. Bij het jongetje in Nederland is het nacht. Hij ziet de maan in het Oosten opkomen. Naarmate de tijd vordert (draai de aarde verder) zal ook bij hem midden op de dag de maan in het Westen ondergaan. Over twee weken staat de maan aan de andere kant van de aarde. Dan zien beide poppetjes de maan opkomen in de loop van de middag, en ondergaan ergens rond middernacht. Elke dag draait de aarde om haar as. Dat veroorzaakt dag en nacht en maakt dat je de zon en de maan langs de hemel ziet bewegen. Elke maand draait de maan om de aarde. Dat veroorzaakt dat de maan in de loop van de maand telkens een andere vorm heeft. Elk jaar draait de aarde (samen met de maan) om de zon. Dat veroorzaakt de seizoenen. Wanneer de aarde precies tussen de zon en de maan in staat, staat de maan in de schaduw van de aarde. Dat gebeurt alleen bij volle maan (immers dan staat de zon aan dezelfde kant van de maan als wij). Waarom hebben we dan niet elke maand een maansverduistering, zul je denken? Omdat de maan niet precies in het vlak van de aarde en de zon om de aarde draait. In onderstaande tekening kun je de gevolgen zien. In beide posities is het volle maan. In positie A staat de maan niet in de KleinKracht Karin Heesakkers

6 aardschaduw omdat ze buiten het baanvlak aarde-zon staat. In positie B staat de maan wel in de aardschaduw en is er sprake van een maansverduistering. Dat werkt net andersom: wanneer de maan precies tussen de zon en de aarde in staat, werpt zij een schaduw op de aarde. Wanneer je je op aarde precies in die schaduw bevindt ervaar je een volledige zonsverduistering. Het wordt dan bijna helemaal donker en ook kouder. Mensen die dit meemaken vinden het een bijzondere ervaring. Heel lang geleden dachten de mensen in China bijvoorbeeld dat de zon aangevallen werd door een grote onzichtbare draak. Door veel kabaal te maken met trommels en vuurwerk joeg men de draak weg en kwam het daglicht terug. Kinderen kunnen prachtige vragen stellen. Natuurlijk hoef je niet op elke vraag het antwoord te weten. Soms is een reactie: ik weet het niet, wat denken jullie een mooie aanleiding voor een fantasierijk gesprek. Of je grijpt de gelegenheid aan om samen eens op internet te gaan zoeken. Een paar slimme vragen wil ik jullie niet onthouden. Is altijd dezelfde kant van de maan verlicht? Nee, de maan draait om haar as, net zoals de aarde. Ze draait één rondje om haar as in dezelfde tijd dat ze één rondje om de aarde draait. Daarom zien wij op aarde altijd dezelfde kant van de maan. Je kunt dit leuk uitleggen door twee kinderen elkaars handen vast te laten houden. Eén kind is de aarde. Zij laat het andere kind, de maan, om zich heen draaien terwijl ze de handen vast houden. Het aardekind ziet voortdurend de voorkant van het maankind. Het maankind is echter na één rondje om de aarde ook om haar as gedraaid. Ze heeft immers met haar neus alle richtingen van het klaslokaal opgewezen. Zijn de maan en de zon precies even groot? Dat lijkt wel zo aan de hemel, maar dat is niet zo in het echt. De doorsnede van de zon is ongeveer 400x zo groot als de maan, maar de KleinKracht Karin Heesakkers

7 zon staat ook ongeveer 400 keer zo ver weg. Daardoor lijkt hun doorsnede aan de hemel even groot. De verhouding zon-maan kun je zichtbaar maken met een erwtje als maan (een halve cm), en een zon van 2 meter (over de breedte van het schoolbord of met stoepkrijt op het schoolplein). Met een touwtje, een punaise en een potlood kun je cirkels tekenen net zo groot als je wilt. Dat dingen kleiner lijken als ze ver weg staan kun je al laten zien met een pingpongbal en een tennisbal. Leg de tennisbal op tafel, neem de pingpongbal in je hand. Je hoeft niet zover weg te lopen of de pingpongbal lijkt al groter dan de tennisbal! * Werkblad Maan * Werkblad Maanobservatie Laat de kinderen het Werkblad Maan maken met de kijkdoos bij de hand. De juiste antwoorden zijn te zien op deze foto: Door het dagelijks invullen van het Werkblad Maanobservatie gaan de kinderen echt letten op de veranderingen in de vorm van de maan, en zullen ze ook ontdekken dat de maan telkens op een andere tijd zichtbaar is. Het is leuk om gedurende deze maand de opstelling met lamp en bollen in de klas te houden en af en toe eens te kijken waar de maan nu moet zijn. Meer weten of moeilijke vragen? Interesse in andere sterrenkundige onderwerpen? Kijk op en neem contact op met Karin Heesakkers. In de Tondeldoos (het verenigingsblad van VONK) van juni 2007 is een artikel over deze maanles verschenen. Hierin worden ervaringen van de leerkracht en reacties van de kinderen uiteengezet. KleinKracht Karin Heesakkers

8 Prik de stippellijntjes en vouw de flapjes rechtop. Kleur in onderstaande tekeningen het gedeelte van de maan dat je kunt zien. Denk goed aan wat je zag in de kijkdoos! Prik de stippellijntjes en vouw de flapjes rechtop. Kleur de pijlen waar de zonnestralen vandaan komen. ` KleinKracht Karin Heesakkers

9 Kijk eens een maandje naar de maan, dan zie je alle vormen die de maan kan krijgen! Teken elke dag wat je ziet en schrijf erbij hoe laat je hebt gekeken. KleinKracht Karin Heesakkers

10 Volle maan De zon (de lamp) staat, wanneer we naar de maan kijken, aan de zelfde kant van de maan als de aarde (eigenlijk onder onze voeten) en beschijnt precies het gedeelte van de maan dat wij kunnen zien. Nieuwe maan De zon ( de lamp) staat, wanneer we naar de maan kijken, aan de andere kant van de maan en beschijnt het gedeelte van de maan dat wij vanaf de aarde niet kunnen zien. Maankijkdoos 2007 KleinKracht Laatste kwartier De Zon (de lamp) staat, wanneer we naar de maan kijken, links van de aarde. Vanaf de aarde zien we de linkerhelft van de maan licht weerkaatsen. KleinKracht Karin Heesakkers

Lespakket basisonderwijs

Lespakket basisonderwijs Opdrachten behorende bij Het zonnestelsel. Een zonnestelselmobile Ons zonnestelsel heeft acht planeten die rond onze zon draaien. (Pluto wordt sinds 2006 niet meer tot de planeten gerekend.) De mobile

Nadere informatie

Zons- en maansverduistering

Zons- en maansverduistering Zons- en maansverduistering Wat weet jij van de maan en de zon? Weet je wat een zonsverduistering is? En een maansverduistering? Door deze opdracht te doen, kan je er zelf achterkomen. Je bouwt eerst een

Nadere informatie

TULE inhouden & activiteiten Oriëntatie op jezelf en de wereld - natuur en techniek. Kerndoel 46. Toelichting en verantwoording

TULE inhouden & activiteiten Oriëntatie op jezelf en de wereld - natuur en techniek. Kerndoel 46. Toelichting en verantwoording TULE - ORIËNTATIE OP JEZELF EN DE WERELD KERNDOEL 46 162 TULE inhouden & activiteiten Oriëntatie op jezelf en de wereld - natuur en techniek Kerndoel 46 De leerlingen leren dat de positie van de aarde

Nadere informatie

STERREN DANSEN OP DE MUUR WAT HEB JE NODIG? BOUWTEKENING

STERREN DANSEN OP DE MUUR WAT HEB JE NODIG? BOUWTEKENING STERREN DANSEN OP DE MUUR Als je op een onbewolkte avond naar de hemel kijkt zie je overal sterren. Net zoals je soms in wolken gekke figuren kunt ontdekken, kun je dat in sterren ook. Door lijnen te trekken

Nadere informatie

S C I E N C E C E N T E R

S C I E N C E C E N T E R WELKOM! Een bezoeker die een science center binnenkomt, moet gelijk in de stemming komen om van alles te ontdekken. Dat kan doordat er iets verrassends gebeurt. Daar gaan jullie op een heel speciale manier

Nadere informatie

Maakopdracht: Een tol met een motortje

Maakopdracht: Een tol met een motortje Informatie leerkracht Thema: spelen met motortjes aakopdracht: Een tol met een motortje Groep: 6, 7 In een batterij zit energie Deze energie kun je gebruiken om een motortje te laten draaien otortjes gebruiken

Nadere informatie

lesbrieven De ontdekking avonturenpakket de uitvinders en het zonnewiel leerlingenbestand Lesbrief 3: Verhaal deel 1: De laatste ansichtkaart

lesbrieven De ontdekking avonturenpakket de uitvinders en het zonnewiel leerlingenbestand Lesbrief 3: Verhaal deel 1: De laatste ansichtkaart lesbrieven leerlingenbestand Lesbrief 3: De ontdekking Verhaal deel 1: De laatste ansichtkaart Opdracht 1: Horizonverfraaiing Verhaal deel 2: De ontdekking Opdracht 2: Laat maar draaien Opdracht 3: Steentjes

Nadere informatie

Opdrachtenfiche mijn orkest

Opdrachtenfiche mijn orkest Opdrachtenfiche mijn orkest PER TWEE/IN GROEP In een orkest spelen instrumenten samen. Elk instrument werkt op een andere manier en geeft een ander soort geluid. Hier kan je vijf leuke instrumenten in

Nadere informatie

dag- en nachtdieren land dag is het dan nacht is aan de andere kant van de wereld de zon op is de zon onder is

dag- en nachtdieren land dag is het dan nacht is aan de andere kant van de wereld de zon op is de zon onder is Tijd GROEP 3-4 30 50 minuten 1, 23 en 46 De leerling: dag- en nachtdieren land dag is het dan nacht is aan de andere kant van de wereld de zon op is de zon onder is en nacht Haal voor de activiteit Dieren

Nadere informatie

een eigen lamp op veel manieren*

een eigen lamp op veel manieren* let op: al het klooien is op eigen risico! ;) Lekker samen klooien! Klooikoffer voor ouders & kinderen die samen aan de slag willen een eigen lamp op veel manieren* klooikoffer #1: de striptang! * bijvoorbeeld

Nadere informatie

S C I E N C E C E N T E R

S C I E N C E C E N T E R DE WILLIE WORTEL QUIZZZ Gaat er bij jou ook een lampje branden? Dan heb je het goede antwoord op de vraag gegeven. Maak een knotsgekke elektroquiz. Daarvoor gaan jullie zelf de quizvragen en antwoorden

Nadere informatie

Sinterklaas knutselen

Sinterklaas knutselen Sinterklaas knutselen Stoomboot Materiaal: een melkpak, gekleurd karton en papier, evt. watten, keukenrol en verf. Leg het melkpak op z'n kant en pak twee stroken en niet die aan beide kanten aan elkaar.

Nadere informatie

Zwaartekracht. Dat komt door de zwaartekracht. De aarde trekt alles naar beneden.

Zwaartekracht. Dat komt door de zwaartekracht. De aarde trekt alles naar beneden. Lees de uitleg over de zwaartekracht. Zwaartekracht Je zit onder een boom, en dan opeens. boem een appel op je hoofd, hoe kan dat?? Dat komt door de zwaartekracht. De aarde trekt alles naar beneden. En

Nadere informatie

DRAWDIO. Welk gereedschap heb je nodig? BBZZZ.. 1. Soldeerbout 2. Tang 3. Soldeerdraad. Een pen waarmee je muziek tekent!

DRAWDIO. Welk gereedschap heb je nodig? BBZZZ.. 1. Soldeerbout 2. Tang 3. Soldeerdraad. Een pen waarmee je muziek tekent! DRAWDIO Een pen waarmee je muziek tekent! Handleiding BBZZZ.. Maak je eigen Drawdio! Deze handleiding helpt je bij het maken van je eigen Drawdio. LET WEL OP! Een soldeerbout wordt heel heet! Vraag een

Nadere informatie

Opdracht 1. Zoek in reclameblaadjes foto s van zaklampen en plak ze hier onder.

Opdracht 1. Zoek in reclameblaadjes foto s van zaklampen en plak ze hier onder. Opdracht 1. Zoek in reclameblaadjes foto s van zaklampen en plak ze hier onder. Materiaal: Een led is een speciaal soort lampje. Een lampje dat zeer weinig energie verbruikt. Hierdoor is het een milieuvriendelijke

Nadere informatie

De Melkweg groep 3-4. Lesbeschrijving De Melkweg. Inleiding 15 minuten. 1 Bron: www.ruimtevaartindeklas.nl

De Melkweg groep 3-4. Lesbeschrijving De Melkweg. Inleiding 15 minuten. 1 Bron: www.ruimtevaartindeklas.nl De Melkweg groep 3-4 Als je naar de sterren kijkt, komen als vanzelf veel vragen op. Hoeveel sterren zijn er? Waar bestaan al die sterren uit? Hoe ver weg zijn ze? De sterren die wij vanaf de aarde zien,

Nadere informatie

Vlinder maken met een koffiefilter

Vlinder maken met een koffiefilter Kinderactiemodel klimaatcampagne 2011 Knutseltips vlinders maken Maak een vlinder-knutselhoek waar kinderen allerlei vlinders kunnen knutselen. Hierna geven we een overzicht van enkele concrete voorbeelden

Nadere informatie

Werkbeschrijvingen. Vakantiebijbelweek 2011. Dag 1: Kleuters: Deurhanger Middengroep: Dakpan

Werkbeschrijvingen. Vakantiebijbelweek 2011. Dag 1: Kleuters: Deurhanger Middengroep: Dakpan Werkbeschrijvingen Vakantiebijbelweek 2011 Dag 1: Kleuters: Deurhanger Middengroep: Dakpan Dag 2: Kleuters: gezichtspel boterbakje Middengroep: gezichtspel melkfles Dag 3: Kleuters: Zacheus spaarpot Middengroep:

Nadere informatie

Werkbladen In de klas. Leven in het heelal. Naam. School. Klas 2 en 3 havo-vwo. Klas

Werkbladen In de klas. Leven in het heelal. Naam. School. Klas 2 en 3 havo-vwo. Klas Werkbladen In de klas Leven in het heelal Naam Klas 2 en 3 havo-vwo School Klas Leven in het heelal Het heelal lijkt groot en ver weg. Toch hoef je alleen maar op een heldere nacht naar boven te kijken

Nadere informatie

les 5.8 A - inbraakalarm of spiegelverlichting lampje en/of zoemer fitting schroevendraaier schaar

les 5.8 A - inbraakalarm of spiegelverlichting lampje en/of zoemer fitting schroevendraaier schaar stroomkring A inbraakalarm of spiegelverlichting dik karton A3 aluminiumfolie batterij van 4,5 volt drie draden lampje en/of zoemer fitting schroevendraaier schaar liniaal plakband twee paperclips Voor

Nadere informatie

lesbrieven avonturenpakket de uitvinders en het zonnewiel leerlingenbestand Lesbrief 1: Opdracht 1: Maak een energieweb

lesbrieven avonturenpakket de uitvinders en het zonnewiel leerlingenbestand Lesbrief 1: Opdracht 1: Maak een energieweb lesbrieven leerlingenbestand Lesbrief 1: Sunny Opdracht 1: Maak een energieweb Opdracht 2: Teken Sunny de elektrische auto Opdracht 3: De zonnetoren avonturenpakket de uitvinders en het zonnewiel Opdracht

Nadere informatie

AVONTURENPAKKET DE UITVINDERS EN HET ZONNEWIEL

AVONTURENPAKKET DE UITVINDERS EN HET ZONNEWIEL LESBRIEVEN LEERLINGENBESTAND LESBRIEF 1: SUNNY Opdracht 1: Maak een energieweb Opdracht 2: Teken Sunny de elektrische auto Opdracht 3: De zonnetoren AVONTURENPAKKET DE UITVINDERS EN HET ZONNEWIEL Copyright

Nadere informatie

Lessuggesties creatieve lessen groep 1-2. Onderwaterwereld tekenen. Over de lessuggesties. Nodig: Voorbereiding: Uitvoering:

Lessuggesties creatieve lessen groep 1-2. Onderwaterwereld tekenen. Over de lessuggesties. Nodig: Voorbereiding: Uitvoering: Lessuggesties creatieve lessen groep 1-2 Over de lessuggesties Bij het werken binnen het thema vissen in de zee is het leuk om van de klas een kleurrijke zee te maken. U organiseert uw creatieve lessen

Nadere informatie

Zon, aarde en maan. Expertgroep 3: De seizoenen. Naam leerling:... Leden expertgroep:...

Zon, aarde en maan. Expertgroep 3: De seizoenen. Naam leerling:... Leden expertgroep:... Expertgroep 3: De seizoenen Naam leerling:.... Leden expertgroep:... Voorbereiding Lente, zomer, herfst en winter zijn seizoenen met elk hun eigen karakter. Jullie gaan onderzoeken hoe het komt dat we

Nadere informatie

Hallo ik ben TECH. Wij gaan samen in het technieklokaal een elektrospel maken. We moeten ons eerst goed voorbereiden op school.

Hallo ik ben TECH. Wij gaan samen in het technieklokaal een elektrospel maken. We moeten ons eerst goed voorbereiden op school. Hallo ik ben TECH. Wij gaan samen in het technieklokaal een elektrospel maken. We moeten ons eerst goed voorbereiden op school. Dat gaan we samen doen. Ik hoop dat je veel plezier beleeft aan deze opdracht!

Nadere informatie

lesbrieven water verzamelen avonturenpakket de uitvinders en de verdronken rivier leerlingen werkblad Lesbrief 1:

lesbrieven water verzamelen avonturenpakket de uitvinders en de verdronken rivier leerlingen werkblad Lesbrief 1: lesbrieven leerlingen werkblad Lesbrief 1: water verzamelen Verhaal: De Uitvinders en De Verdronken Rivier Opdracht 1: Opdracht 2: Opdracht 3: Opdracht 4: Brainstorm over water Bouw een water-takel-kraan

Nadere informatie

S C I E N C E C E N T E R

S C I E N C E C E N T E R HET DUIZELT VOOR JE OGEN Maar je hersenen maken er een mooie film van. Met een speciale ronddraaiende trommel met spleetjes: een zoötroop, kunnen jullie je eigen bioscoop maken. Maak allebei een aantal

Nadere informatie

een eigen lamp op veel manieren*

een eigen lamp op veel manieren* let op: al het klooien is op eigen risico! ;) Lekker samen klooien! Klooikoffer voor ouders & kinderen die samen aan de slag willen een eigen lamp op veel manieren* klooikoffer #1: de striptang! * bijvoorbeeld

Nadere informatie

Lichtweerkaatsing Licht

Lichtweerkaatsing Licht Lichtweerkaatsing Licht Hgroep 5-6 49 tijdsduur 60 minuten kerndoelen 1, 32, 45 en 54 Tip. De leerlingen maken in deze les allemaal een eigen periscoop. U kunt ze dit ook in tweetallen of in groepjes laten

Nadere informatie

Werkbladen Leerlingen Kun je zelf je zeilboot vooruit blazen?

Werkbladen Leerlingen Kun je zelf je zeilboot vooruit blazen? Werkbladen Leerlingen Kun je zelf je zeilboot vooruit blazen? Werkt een parachute op de maan? Hoe zwaar weeg je in de ruimte? Geeft de maan licht? Inhoudsopgave Les 1 Meten is weten werkblad 1 t/m 4 Les

Nadere informatie

Kleuren in licht? Licht

Kleuren in licht? Licht Kleuren in licht? Licht Hgroep 7-8 69 tijdsduur 60 minuten kerndoelen 1, 42 en 44 lesdoelen De leerling: weet wat een spectroscoop is weet dat wit licht uit meerdere kleuren bestaat weet dat de kleuren

Nadere informatie

STAP 1 Bekijk de doebladen goed. Kijk vooral goed naar de tekeningen. Probeer nu al zoveel mogelijk te snappen van wat je allemaal gaat doen.

STAP 1 Bekijk de doebladen goed. Kijk vooral goed naar de tekeningen. Probeer nu al zoveel mogelijk te snappen van wat je allemaal gaat doen. doeblad WAT GA JE DOEN? Je gaat een elektrospel maken. Je leert hoe je elektrische verbindingen moet maken en hoe je een batterij en een fitting moet aansluiten. Het werkstuk mag je meenemen naar huis.

Nadere informatie

Voorspellen en tekst lezen

Voorspellen en tekst lezen Voorspellen en tekst lezen 1. Lees de uitleg. Als je gaat lezen, doe je eerst een voorspelling. Waar zou de tekst over gaan? Kijk eerst goed hoe de tekst eruitziet. Want je kunt aan de buitenkant van de

Nadere informatie

Afstanden in het zonnestelsel Reis door het zonnestelsel

Afstanden in het zonnestelsel Reis door het zonnestelsel Afstanden in het zonnestelsel Reis door het zonnestelsel Cgroep 7-8 61 tijdsduur 70 minuten kerndoelen 1, 23, 32 en 46 lesdoelen De leerling: weet dat de afstanden tussen de planeten heel groot zijn kan

Nadere informatie

Pasen. Vrolijke paaskaart Leuke kaart om te kleuren die je met Pasen aan iemand kan geven. Bijvoorbeeld je vader, moeder, opa of oma.

Pasen. Vrolijke paaskaart Leuke kaart om te kleuren die je met Pasen aan iemand kan geven. Bijvoorbeeld je vader, moeder, opa of oma. Pasen Hallo, Ik heb me alweer bezig gehouden met pasen en ben voor jullie op zoek gegaan naar leuke knutselwerkjes om thuis te gaan maken.ik hoop dat jullie er veel plezier mee zullen hebben. Zo vind je

Nadere informatie

Deze les bestaat uit twee delen. Het eerste deel kunnen de leerlingen zelfstandig in groepjes uitvoeren en het tweede gedeelte doe je klassikaal.

Deze les bestaat uit twee delen. Het eerste deel kunnen de leerlingen zelfstandig in groepjes uitvoeren en het tweede gedeelte doe je klassikaal. LESBRIEF 1 KM HOOP Handleiding leerkracht In de Week van de Hoop staat Team Hoop centraal, een groep superhelden die samen bijzondere avonturen beleven. De leerlingen ontdekken dat ze allemaal superhelden

Nadere informatie

K 1 Symmetrische figuren

K 1 Symmetrische figuren K Symmetrische figuren * Spiegel Plaats de spiegel zó, dat je twee gelijke figuren ziet. Plaats de spiegel nu zó op het plaatje, dat je dezelfde figuur precies éénmaal ziet. Lukt dat bij alle plaatjes?

Nadere informatie

Maansverduistering 28 september 2015

Maansverduistering 28 september 2015 Maansverduistering 28 september 2015 In de nacht van maandag 28 september 2015 vindt een totale maansverduistering plaats. Hierbij beweegt de Maan zich door de schaduw van de Aarde, zodat er geen direct

Nadere informatie

We gaan een auto bouwen waar ook wedstrijden mee gehouden worden! Wil jij weten hoe? Kijk maar snel!

We gaan een auto bouwen waar ook wedstrijden mee gehouden worden! Wil jij weten hoe? Kijk maar snel! We gaan een auto bouwen waar ook wedstrijden mee gehouden worden! Wil jij weten hoe? Kijk maar snel! We gaan de auto maken met een muizenval als aandrijving! Zo ziet die van mij eruit: Als we zelf zo n

Nadere informatie

Solar zonnebloem

Solar zonnebloem is uniek 07.355 Solar zonnebloem Stuklijst Materiaal Aantal Afmetingen (mm) Zonnecel gegoten 0,5V/250 ma Bierviltje Ø 07 Solar motor RF 300 Kroonsteen met 2 schoefjes (passend lasdraad) Lasdraad Ø 2 x

Nadere informatie

HELP! DE AARDE STAAT SCHEEF! WAT HEB JE NODIG? BOUWTEKENING

HELP! DE AARDE STAAT SCHEEF! WAT HEB JE NODIG? BOUWTEKENING HELP! DE AARDE STAAT SCHEEF! In de zomer is het lekker warm, in de winter nat en koud. En als het in Nederland winter is, liggen de Australiërs op het strand van de zomer te genieten. Misschien is het

Nadere informatie

The Winter Workshop: Home for X- Mas

The Winter Workshop: Home for X- Mas The Winter Workshop: Home for X- Mas Goedemorgen Hier is het derde en laatste deel van de online workshop The Winter Workshop. Vandaag gaan we een huisje maken voor in de boom. En het leuke is dat het

Nadere informatie

Leskist groene energie Pagina 11

Leskist groene energie Pagina 11 Leskist groene energie Pagina 11 Bouw een windmolen; en die moet zo hard mogelijk draaien. Omdat de ene plek op aarde warmer is dan de andere waait het altijd wel. Die wind kan een molen doen draaien.

Nadere informatie

Een les voor de bovenbouw van de basisschool en de eerste klassen van het voortgezet onderwijs over verhoudingen

Een les voor de bovenbouw van de basisschool en de eerste klassen van het voortgezet onderwijs over verhoudingen Aarde, Maan en Zon Een les voor de bovenbouw van de basisschool en de eerste klassen van het voortgezet onderwijs over verhoudingen Samenvatting van de voorbereiding We nemen als start van de les een NASA-foto

Nadere informatie

LIEVE KINDEREN VAN PULAU MOTI. Dit boekje gaat over een bijzondere gebeurtenis, die binnenkort zal plaatsvinden. Op woensdag 9 maart 2016 zal er iets heel moois te zien zijn aan de hemel. Op die ochtend

Nadere informatie

Licht & schaduw. Inlage

Licht & schaduw. Inlage Inlage Proef 1 Lichtbronnen - Werkblad 1 - Pen Door de jaren heen zijn de lichtbronnen (voorwerpen die licht geven) van de mensen veranderd. Ken jij de lichtbronnen van vroeger en nu? Maak werkblad 1.

Nadere informatie

A Christmas Carol. Hallo allemaal,

A Christmas Carol. Hallo allemaal, A Christmas Carol Hallo allemaal, Vandaag alweer het een na laatste deel van The Christmas Carrousel. We gaan aan de slag met het boekje dat in de Carrousel past en wat je zelf kunt vullen met foto's over

Nadere informatie

Het knutselhuis. Let op!

Het knutselhuis. Let op! k e i n u is 401.356 Het knutselhuis Let op! Opitec bouwpakketten zijn gericht op het onderwijs. Dit bouwpakket mag door kinderen alleen door een ter zake kundige volwassene worden gemaakt en gebruikt.

Nadere informatie

Jagen op kometen, gluren naar de maan

Jagen op kometen, gluren naar de maan 21 e eeuw Sterrenkunde Ruimte Groep 7-8 Sterrenkundig nieuws als inspiratiebron voor onderzoekend leren Jagen op kometen, gluren naar de maan Michaela onderzoekt dag, nacht en de schijngestalten van de

Nadere informatie

Patroon Een bijzonder mooie tas

Patroon Een bijzonder mooie tas Patroon Een bijzonder mooie tas Ik heb deze tas gemaakt met een combinatie van Kimara van Adriafil en Catania. Van de Kimara had ik 5 bollen nodig, van de Catania 4 bollen. Verder gebruikte ik 4 ringen

Nadere informatie

Biljarten op een ellips. Lab kist voor 3-4 vwo

Biljarten op een ellips. Lab kist voor 3-4 vwo Biljarten op een ellips Lab kist voor 3-4 vwo Dit lespakket behoort bij het ellipsvormige biljart van de ITS Academy. Ontwerp: Pauline Vos, in opdracht van Its Academy Juni 2011 Leerdoelen: - kennismaken

Nadere informatie

Zon, aarde en maan. Leerkrachthandleiding STIP

Zon, aarde en maan. Leerkrachthandleiding STIP STIP Colofon De STIP-modules zijn ontwikkeld door de vakgroep Instructietechnologie van de Universiteit Twente en de Stichting Katholiek Onderwijs Enschede (St. KOE). Het STIP-project is gesubsidieerd

Nadere informatie

AVONTURENPAKKET DE UITVINDERS

AVONTURENPAKKET DE UITVINDERS LESBRIEVEN LEERLINGENBESTAND LESBRIEF 1: WATER VERZAMELEN Verhaal: De Uitvinders en De Verdronken Rivier Opdracht 1: Opdracht 2: Opdracht 3: Opdracht 4: Brainstorm over water Bouw een water-takel-kraan

Nadere informatie

een eigen lamp op veel manieren*

een eigen lamp op veel manieren* let op: al het klooien is op eigen risico! ;) Lekker samen klooien! Klooikoffer voor ouders & kinderen die samen aan de slag willen een eigen lamp op veel manieren* klooikoffer #1: de striptang! * bijvoorbeeld

Nadere informatie

Werkbeschrijving tekenmap met elastiek

Werkbeschrijving tekenmap met elastiek Werkbeschrijving tekenmap met elastiek Materiaal 2 stukken grijs karton 35 x 50 cm, 2,5 mm dik Stevige katoenen stof 80 x 60 cm 2 stroken boekbinderslinnen: 1 van 10 x 59 cm (buitenrugstrook) en 1 van

Nadere informatie

gaat, totdat het iets tegenkomt de schaduw verandert als de positie van de lichtbron verandert

gaat, totdat het iets tegenkomt de schaduw verandert als de positie van de lichtbron verandert Licht GROEP 3-4 29 70 minuten 1, 23, 32, 42 en 46 De leerling: gaat, totdat het iets tegenkomt de schaduw verandert als de positie van de lichtbron verandert de schaduw verandert als de positie van de

Nadere informatie

Waar is de schaduw? Licht

Waar is de schaduw? Licht Waar is de schaduw? Licht Hgroep 3-4 29 tijdsduur 70 minuten kerndoelen 1, 23, 32, 42 en 46 lesdoelen De leerling: ontdekt dat licht rechtdoor gaat, totdat het iets tegenkomt weet hoe schaduw ontstaat

Nadere informatie

Sterrenkaart groep 3-4

Sterrenkaart groep 3-4 Sterrenkaart groep 3-4 Als je naar de sterren kijkt, komen vanzelf veel vragen bovendrijven. Hoeveel sterren zijn er? Waar bestaan sterren uit? Hoe ver weg zijn ze? Hoe groot is het heelal? In deze les

Nadere informatie

Techniek? Electrospel. Voorbereidende doe-les groep 8. [Geef tekst op]

Techniek? Electrospel. Voorbereidende doe-les groep 8. [Geef tekst op] Techniek? Electrospel Voorbereidende doe-les groep 8 [Geef tekst op] Inhoud van de Doe-les Elektriciteit In deze doe-les ga je aan de gang met techniek om je heen. We gaan daarbij vooral kijken naar elektriciteit

Nadere informatie

Elektriciteit en stroom, wat is het? Proefjes met stroom en electriciteit

Elektriciteit en stroom, wat is het? Proefjes met stroom en electriciteit Energie 5 en 6 2 Elektriciteit en stroom, wat is het? Proefjes met stroom en electriciteit Doelen Begrippen Materialen De leerlingen: begrijpen hoe elektriciteit en stroom ontstaan, als een brandstof wordt

Nadere informatie

Elektriciteit! Om van te bibberen! Of niet? Klas: Namen: Elektriciteit Om van te bibberen! Of niet? Stephanie Vermeulen (2 BALO WPL) 1

Elektriciteit! Om van te bibberen! Of niet? Klas: Namen: Elektriciteit Om van te bibberen! Of niet? Stephanie Vermeulen (2 BALO WPL) 1 Elektriciteit! Om van te bibberen! Of niet? Klas: Namen: 5... Elektriciteit Om van te bibberen! Of niet? Stephanie Vermeulen (2 BALO WPL) 1 1. Taakverdeling! Iedereen in de groep krijgt een taak! Wie doet

Nadere informatie

AVONTURENPAKKET DE UITVINDERS

AVONTURENPAKKET DE UITVINDERS LESBRIEVEN LEERLINGEN WERKBLAD LESBRIEF 3: VLIEGEN Verhaal: De Uitvinders en De Verdronken Rivier (deel 3) Vliegen Opdracht 1: Opdracht 2: Opdracht 3: Ontwerp een vliegmachine Proefvliegen: drijven op

Nadere informatie

VALENTIJN OPDRACHTENKRANT 2 TECHNIEK IN DE BASISSCHOOL. An Jacobs

VALENTIJN OPDRACHTENKRANT 2 TECHNIEK IN DE BASISSCHOOL. An Jacobs OPDRACHTENKRANT 2 VALENTIJN TECHNIEK IN DE BASISSCHOOL An Jacobs timmeren houten sleutelhanger duo-zenuwspiraal hartendief sleutelhanger valentijn - 14 februari Op veertien februari is het weer valentijn!

Nadere informatie

WOW-NL in de klas. Les 1 Het weerstation. Primair Onderwijs. bovenbouw. WOW-NL Les 1 1

WOW-NL in de klas. Les 1 Het weerstation. Primair Onderwijs. bovenbouw. WOW-NL Les 1 1 WOW-NL in de klas Les 1 Het weerstation Primair Onderwijs bovenbouw WOW-NL Les 1 1 Colofon Het lespakket WOW-NL is ontwikkeld door De Praktijk in opdracht van het KNMI, op basis van lesmaterialen van Science

Nadere informatie

Hallo ik ben TECH. Wij gaan samen in het technieklokaal een elektrospel maken. We moeten ons eerst goed voorbereiden op school.

Hallo ik ben TECH. Wij gaan samen in het technieklokaal een elektrospel maken. We moeten ons eerst goed voorbereiden op school. Hallo ik ben TECH. Wij gaan samen in het technieklokaal een elektrospel maken. We moeten ons eerst goed voorbereiden op school. Dat gaan we samen doen. Ik hoop dat je veel plezier beleeft aan deze opdracht!

Nadere informatie

Kangoeroe Mvr. Florijn

Kangoeroe Mvr. Florijn Kangoeroe Mvr. Florijn A D Ik ben het wapendier van de minister van financiën. Met een lege buidel maak in ook nog grote sprongen!!! E Werkblad E Werkbladen kunt u gratis downloaden www.aduis.nl Naam:

Nadere informatie

Maak je eigen schaakspel

Maak je eigen schaakspel Maak je eigen schaakspel Dit schaakspel hoort bij het liedje over schaken op www.kleischip.nl tekst en muziek: Liekie Schipper, schaakspel: Foske Kleima Nodig voor een heel schaakspel: - 2 witte A4-tjes

Nadere informatie

WERKBOEKJE LES 2: HOE KAN IK?

WERKBOEKJE LES 2: HOE KAN IK? WERKBOEKJE LES 2: HOE KAN IK? Dit werkboekje is van TEAM Naam : Naam : Naam : Naam : Instructie: Doe de opdrachten volgens het schema op het bord. Schrijf hieronder welke opdrachten jullie gaan doen. Eerste

Nadere informatie

Toets Wetenschap en Techniek groep 8 SAM

Toets Wetenschap en Techniek groep 8 SAM Toets Wetenschap en Techniek groep 8 SAM Magnetisme 1. magneten trekken de volgende stoffen aan (zet een cirkel om de goede antwoorden): A. hout B. ijzer C. plastic D.kurk E.staal F. koper G. porselein

Nadere informatie

Sterrenkunde. Materialen Karton Meetlat Passer Touw Potlood Schaar Lange stok

Sterrenkunde. Materialen Karton Meetlat Passer Touw Potlood Schaar Lange stok Pruiken en revoluties Groep 7 Handleiding voor de leerkracht Deze handleiding en de opdrachten zijn bedoeld als aanvulling op de geschiedenislessen over Pruiken en revoluties. De lesonderdelen beschreven

Nadere informatie

Sterrenbeelden

Sterrenbeelden Sterrenbeelden Activeer Wat zie je aan de hemel? Teken of noteer. Onderzoek Jullie groep kiest voor het sterrenbeeld: Beantwoord de volgende vragen over het sterrenbeeld: - Hoe ziet het sterrenbeeld eruit?

Nadere informatie

Het maken van een Buzzer Game

Het maken van een Buzzer Game Het maken van een Buzzer Game Stap 1: Het benodigde materiaal 1) De Buzzer Game Houten plankje Messingdraad dik Messingdraad dun Lampenhouder Lampje 2) Constructiemateriaal Batterij 9V Contactstuk batterij

Nadere informatie

Knutselmap 1. De basis

Knutselmap 1. De basis Knutselmap 1 De basis Wat heb je altijd nodig? - schaar - lijm - gekleurd papier - stiften - verder alles wat bij wat heb je nodig staat lijm papier schaar knutselen 1. Leg een placemat of kleed op de

Nadere informatie

IN HET BASISONDERWIJS. De Zenuwspiraal. www.techniekinhetbo.nl

IN HET BASISONDERWIJS. De Zenuwspiraal. www.techniekinhetbo.nl De Zenuwspiraal De onderdelen die je gaat gebruiken: Naam van het onderdeel: Plankje (20 x 0 cm) Aantal in de doos: Waar is het voor? Het plankje is de ondergrond van de zenuwspiraal. Je maakt hier alle

Nadere informatie

Knutselen thema herfst

Knutselen thema herfst Knutselen thema herfst Herfst-Schimmenspel Benodigdheden: Groen papier met bos, zwarte viltstift, kopieerapparaat, zwart potlood Teken met zwarte stift twee bomen op een tekenpapier. Kopieer dit voor de

Nadere informatie

De planeten Reis door het zonnestelsel

De planeten Reis door het zonnestelsel De planeten Reis door het zonnestelsel Cgroep 1-2 01 tijdsduur 40 minuten kerndoelen 1, 46 en 54 lesdoelen De leerling: (her)kent de namen van de acht planeten weet dat de planeten om de zon draaien kan

Nadere informatie

Lesmateriaal bovenbouw

Lesmateriaal bovenbouw Lesmateriaal bovenbouw Workshopdag Satellieten 8 oktober 2008 Space Expo, Noordwijk Bouw je eigen telescoop Benieuwd naar het oppervlak van de maan? Of de ringen van Saturnus? Deze dingen staan te ver

Nadere informatie

Educatiemateriaal Hotel Perdu

Educatiemateriaal Hotel Perdu Educatiemateriaal Hotel Perdu Het materiaal bestaat uit zes onderdelen Voor de voorstelling 1 meenemen van voorwerp huiswerkopdracht 2 eerste pagina's paspoort invullen 15 minuten 3 het spel spelen 30/60

Nadere informatie

Creatief aftellen tot kerst De Vier Windstreken

Creatief aftellen tot kerst De Vier Windstreken Ho ho ho! Maak een knikkende kerstman van 8 cm om samen met jou Kerstmis te vieren. Tel op een heel bijzondere manier de dagen af tot Kerstmis! Creatief aftellen tot kerst is een adventskalender en activiteitenboek

Nadere informatie

Groep 7 - Les 1 Stroom in huis

Groep 7 - Les 1 Stroom in huis Leerkrachtinformatie Groep 7 - Les Stroom in huis Lesduur: 45 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen ontdekken en beschrijven de werking van een stekker en stopcontact. De leerlingen kunnen het gebruik

Nadere informatie

Nodig: Het is belangrijk dat het genoemde materiaal gebruikt wordt, zodat de nachtegalen weersbestendig zijn!

Nodig: Het is belangrijk dat het genoemde materiaal gebruikt wordt, zodat de nachtegalen weersbestendig zijn! Nodig: Per leerling 1 sheet van 50 x 50 cm. Tekenpotloden Goede scharen Pandakrijtjes (óf acrylverf+penselen+water) Onderleggers Nietmachines Duct tape (duck tape) Het is belangrijk dat het genoemde materiaal

Nadere informatie

Als je een pakket hebt, tref je een apart pakketjes aan voor het kastje met de pockets. Hierin zit alles dat je nodig hebt: van chipboard,

Als je een pakket hebt, tref je een apart pakketjes aan voor het kastje met de pockets. Hierin zit alles dat je nodig hebt: van chipboard, Jingle All The Way! Vandaag alweer deel drie van The Christmas Carrousel! De "basis" van de Carrousel is klaar en we gaan nu beginnen met het afwerken van de "vakken" in de Carrousel. Vandaag het kastje

Nadere informatie

BOUWEN VAN EEN ZEEPKIST

BOUWEN VAN EEN ZEEPKIST www.detitanen.be Sint-Denijs BOUWEN VAN EEN ZEEPKIST Hoe bouw ik een zeepkist? * Ook nu is een nostalgische zelfgemaakte zeepkist voor kinderen nog altijd felbegeerd speelgoed. Het stuurwiel is slechts

Nadere informatie

S T A P P E N P L A N - K A T O E N E N R O K Benodigdheden: 1. Opmeten. Rokrand: cm : 2 = cm. Heupwijdte: cm : 2 = cm

S T A P P E N P L A N - K A T O E N E N R O K Benodigdheden: 1. Opmeten. Rokrand: cm : 2 = cm. Heupwijdte: cm : 2 = cm S T A P P E N P L A N - K A T O E N E N R O K Benodigdheden: - patroonpapier - naald - papierschaar - spelden - stofschaar - rijgdraad - centimeterband - 1 meter stof FOTO 1 1. Opmeten Rokrand: cm : 2

Nadere informatie

S C I E N C E C E N T E R

S C I E N C E C E N T E R HIER EN DAAR EEN BUI Soms klopt de voorspelling van de weerman. Maar vaak ook helemaal niet. Donkere wolken in plaats van de hele dag zon. Kunnen jullie dat beter? Jullie gaan een eigen weerstation bouwen

Nadere informatie

Introductie. De kit bestaat uit verschillende materialen en een DVD. Op de DVD staan de volgende bestanden: Handboek over Gebouwen, met animaties;

Introductie. De kit bestaat uit verschillende materialen en een DVD. Op de DVD staan de volgende bestanden: Handboek over Gebouwen, met animaties; IUSES Toolkit Introductie Met deze experimentele toolkit kunnen experimenten uitgevoerd worden op het gebied van energie efficiency, energiebesparing en duurzame energie. Hij is ontwikkeld voor docenten

Nadere informatie

LEPELGANZEN HOE GA JE TE WERK:

LEPELGANZEN HOE GA JE TE WERK: LEPELGANZEN WAT HEB JE NODIG: - een houten lepel van 30 cm: T810 - witte pluimpjes: T208 - geel en wit fotokarton: 141725-141700 - wiebeloogjes zelfklevend: T2281 - witte verf: H021 - lijm: T054 - natuurraffia

Nadere informatie

Wheels at work Katrol Stel je eens voor dat je een zware piano een verdieping omhoog moet tillen. Hoe zou het zijn om deze piano de trap op de tillen? Als je de piano met een paar katrollen omhoog hijst,

Nadere informatie

Hier en daar een bui

Hier en daar een bui Hier en daar een bui Soms klopt de voorspelling van de weerman. Maar vaak ook helemaal niet. Donkere wolken in plaats van de hele dag zon. Kunnen jullie dat beter? Jullie gaan een eigen weerstation bouwen

Nadere informatie

Krachtpatsers. Primair Onderwijs. Oosterdok 2 1011 VX Amsterdam tel 0900 91 91 200 ( 0,10 p/min.) info www.e-nemo.nl e-mail info@e-nemo.

Krachtpatsers. Primair Onderwijs. Oosterdok 2 1011 VX Amsterdam tel 0900 91 91 200 ( 0,10 p/min.) info www.e-nemo.nl e-mail info@e-nemo. Krachtpatsers Primair Onderwijs ontdekkingsreis tussen fantasie en werkelijkheid Oosterdok 2 1011 VX Amsterdam tel 0900 91 91 200 ( 0,10 p/min.) info www.e-nemo.nl e-mail info@e-nemo.nl LESMATERIAAL KRACHTPATSERS

Nadere informatie

The Good Old Times, deel 2

The Good Old Times, deel 2 The Good Old Times, deel 2 Goedemorgen allemaal! Vandaag deel twee en we gaan flink aan de slag met het beplakken van het boekje! Aan het einde van dit deel is dat klaar zodat we volgende ronde aan het

Nadere informatie

Test je kennis! De heelalquiz

Test je kennis! De heelalquiz Test je kennis! heelalquiz Introductie les 3 Planeten, sterren, manen, de oerknal. Het zijn termen die leerlingen vast wel eens voorbij hebben horen komen. Maar wat weten de leerlingen eigenlijk al van

Nadere informatie

Handleiding bij de constructie van de Hydraulische machines uitgereikt ter gelegenheid van techniek toernooi 2009

Handleiding bij de constructie van de Hydraulische machines uitgereikt ter gelegenheid van techniek toernooi 2009 Handleiding bij de constructie van de Hydraulische machines uitgereikt ter gelegenheid van techniek toernooi 2009 Vertaling en bewerking Ad van den Brand, Veghel Weet je wat hydraulisch betekent? Dat betekent

Nadere informatie

www.zonweringbenelux.nl

www.zonweringbenelux.nl www.zonweringbenelux.nl Model : Met Flap Wij maken hier een vouwgordijn van 1 meter breed x 1 meter hoog gemaakt van een kamerhoge stof die recht van draad is. Benodigdheden: Schaar Naaimachine Strijkplank

Nadere informatie

Groep 6 - Extra opdrachten

Groep 6 - Extra opdrachten Leerkrachtinformatie Groep 6 - Extra opdrachten Lesduur: 90 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen kunnen een elektrisch circuit maken dat goed werkt. De leerlingen kunnen met verschillende materialen

Nadere informatie

Bouw je eigen kijkdoos

Bouw je eigen kijkdoos Bouw je eigen kijkdoos Waarom een kijkdoos Zonder onze zon zou er geen leven mogelijk zijn. Haar straling zorgt voor licht en warmte maar is ook gevaarlijk. Je mag dan ook nooit zomaar naar de zon kijken.

Nadere informatie

Handleiding workshop Spookhuis bouwen Spanning & Sensatie 20 november 2015

Handleiding workshop Spookhuis bouwen Spanning & Sensatie 20 november 2015 Handleiding workshop Spookhuis bouwen Spanning & Sensatie 20 november 2015 Foto: Maarten Takens Het is donker. Voorzichtig betreedt je het spookhuis. Een krakende vloer, piepende deuren en vreemde geuren

Nadere informatie

Lesideeën groep 1 en 2

Lesideeën groep 1 en 2 2 Doelstellingen Na het project kunnen de kinderen vertellen hoe een tandarts en een tandheelkundige praktijk eruitzien. Ook kunnen de kinderen vertellen hoe, wanneer en hoe vaak ze tandenpoetsen. Werkwijze

Nadere informatie