programma ZATERDAG 30 JANUARI 2016 EEN DAG LANG WETENSCHAP & CULTUUR VAN ONS HOOFD IN HET BURGERWEESHUIS TE DEVENTER

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "programma ZATERDAG 30 JANUARI 2016 EEN DAG LANG WETENSCHAP & CULTUUR VAN ONS HOOFD IN HET BURGERWEESHUIS TE DEVENTER"

Transcriptie

1 ZATERDAG 30 JANUARI 2016 programma EEN DAG LANG WETENSCHAP & CULTUUR VAN ONS HOOFD IN HET BURGERWEESHUIS TE DEVENTER RENATE DORRESTEIN HET GEHEIM VAN DE SCHRIJVER PROF.DR. IRIS SOMMER HAPERENDE HERSENEN DR. FRED HASSELMAN ZOMBIE- THEORIEËN MET O.A. PROF.DR. PETER VAN KOPPEN TUNNELVISIE IN POLITIEONDERZOEK DR. MARTIJN VAN DEN HEUVEL DE WEGENKAART van de hersenen AAFKE ROMEIJN met LITERAIRE LIEDJES WETEN- SCHAP & CULTUUR VAN ONS HOOFD LEZINGEN, DISCUSSIES, DEMONSTRATIES, WORKSHOPS, ACTIVITEITEN, TESTJES, SPELLEN, FILM EN LIVE MUZIEK

2 INHOUD INTRODUCTIE DOOR DE VOORZITTER DE DEVENTER EN ANDERE MOORDZAKEN PROF.DR. PETER VAN KOPPEN HET GEHEIM VAN DE SCHRIJVER RENATE DORRESTEIN HAPERENDE HERSENEN PROF.DR. IRIS SOMMER ZIT PIJN TUSSEN DE OREN? JAN-HEIN COBBEN ALL WORK AND NO PLAY PROF.DR. LOUK VANDERSCHUREN ONS CONNECTOME : DE WEGENKAART VAN DE HERSENEN DR. MARTIJN VAN DEN HEUVEL ZOMBIETHEORIEËN DR. FRED HASSELMAN NAVIGEREN OVER DE NEURALE SNELWEG DR. MARCIA GODDARD HOREN WAAR JE BENT: DE SERIOUS GAME HEARHERE DR. MIJKE HARTENDORP HOE WORD JE EEN SERIEMOORDENAAR? DR. VICTORINE DE GRAAF-PETERS MINDFULNESS, PIJN EN HET BREIN DR. ELIAN DE KLEINE VERSTIJFD VAN SCHRIK: FREEZING BIJ TRAUMA S EN DE ROL ERVAN BIJ PTS DR. MURIEL HAGENAARS IS THE MAN WHO IS TALL HAPPY? OPENINGSFILM IN FILMHUIS DE KEIZER DOE-HET-ZELF PSYCHOLOGIE EN OVERIGE ACTIVITEITEN SCIENCE BATTLE MUZIEK WORKSHOP VOOR KINDEREN MET GEERT-JAN HOBIJN MODERATOREN WORKSHOP CREATIEF SCHRIJVEN ONDER LEIDING VAN ALIED VAN DER MEER ETEN EN DRINKEN PLATTEGROND BURGERWEESHUIS COLOFON SPONSOREN INTRODUCTIE Beste bezoeker, Welkom op de 3e editie van het KOP-festival, dit keer midden in de winter. Ook na twee eerdere festivals blijft ons hoofd fascineren. Hoe hebben gerechtelijke dwalingen kunnen plaatsvinden bij de Deventer Moordzaak? Wat gebeurt er in het hoofd van een schrijver bij een writers-block? Kun je ouderen nog wat leren? En hoe zit het met de betrouwbaarheid van al dat onderzoek naar ons hoofd en ons gedrag? Naast gerenommeerde professoren die komen vertellen over hun onderzoek strijden jonge wetenschappers met elkaar om uw gunst in de Science Battle. Ook deze keer biedt het KOP-festival behalve wetenschap natuurlijk ook cultuur, lekker eten, live muziek en doe-dingen. Jezelf psychologisch testen bij studenten Toegepaste Psychologie van Saxion, je evenwichtsorgaan foppen met een bijna-echt ritje in een achtbaan bij Donders Wonders en een virtuele therapiebril proberen bij Coolminds. Het KOP-festival wordt georganiseerd door Science Café Deventer samen met het Burgerweeshuis en Filmhuis de Keizer. Graag wil ik onze sponsors en vrienden hartelijk bedanken voor hun steun: essentieel om met alleen vrijwilligers een festival te kunnen organiseren. Ik wens u een leerzaam en leuk festival! Lineke Tak Voorzitter Science Café Deventer 3

3 LEZINGEN DE DEVENTER EN ANDERE MOORDZAKEN: OVER GOED, SLECHT EN RAAR POLITIEONDERZOEK PROF.DR. PETER VAN KOPPEN (VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM & UNIVERSITEIT MAASTRICHT) Peter van Koppen spreekt over een aantal, al dan niet terechte, veroordelingen waarin de kwaliteit van het opsporingsonderzoek door de politie een grote rol speelde. Hoe kon tunnelvisie ontstaan? Aan de orde komen de Deventer moordzaak, zaken elders in het land, en vooral de vraag: is het de laatste jaren beter geworden na alle commotie over de Schiedammer parkmoord? Peter J. van Koppen is hoogleraar Rechtspsychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en de Universiteit Maastricht. Eén van zijn nevenfuncties is het lidmaatschap van het College voor Gerechtelijke Deskundigen (NRGD). 13:30 UUR / BWH GROTE ZAAL IS HET DE LAATSTE JAREN BETER GEWORDEN NA ALLE COMMOTIE OVER DE SCHIEDAMMER PARKMOORD? HET GEHEIM VAN DE SCHRIJVER RENATE DORRESTEIN Hoe komen romans en verhalen tot stand? Speelt inspiratie daarbij een rol, of is dat alleen maar een romantisch beeld? En als alles vastloopt in het schrijvershoofd, kun je dan spreken van een writer s block, of is ook dat een fictie? Renate Dorrestein is een feministische auteur die vóór haar literaire debuut in 1983 al bekend was als columnist in o.a. Opzij. De zelfmoord van haar zusje in 1979 heeft op haar persoonlijkheid en haar schrijverschap een enorme invloed gehad, net als later de ziekte ME, die haar ruim tien jaar lang het leven moeilijk maakte. Dorrestein deinst er niet voor terug om in haar romans over maatschappelijke kwesties te schrijven en dit maakt haar werk vrij uniek. Mede daardoor vinden haar romans een steeds groter publiek. (BRON: WIKIPEDIA, RENATEDORRESTIJN.NL) 19:00 UUR / BWH GROTE ZAAL IS DE SCHRIJVER WEL DE BAAS IN EIGEN HOOFD? 4 5 NA AFLOOP VAN HAAR LEZING IS ER DE MOGELIJKHEID OM EEN BOEK VAN RENATE TE KOPEN EN DEZE TE LATEN SIGNEREN FOTO: MERLIJN DOOMERNIK

4 HAPERENDE HERSENEN PROF.DR. IRIS SOMMER (UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM UTRECHT) HOEVEEL MENSEN MET EEN HERSENAANDOENING KENT U? Onze hersenen maken ons tot wie we zijn. En als er iets in onze hersenen verandert, veranderen wij zelf. Dat maakt hersenaandoeningen zo ingrijpend. In deze lezing geeft Iris Sommer mensen met verschillende aandoeningen een gezicht en een stem. Aan de hand van hun ervaringen worden ontstaan, verschijnselen, diagnostiek en behandeling toegelicht. Iris Sommer is hoogleraar psychiatrie aan het Universitair Medisch Centrum in Utrecht en hoofd van de stemmenpoli aldaar. ZIT PIJN TUSSEN DE OREN? JAN-HEIN COBBEN (DEVENTER ZIEKENHUIS) BESTAAN ER EIGENLIJK WEL PIJNPRIKKELS? Onze hersenen zijn een netwerk 6 Bewustwording van pijn is een ingewikkeld proces in ons zenuwstelsel, met het brein als centraal regelcentrum. Pijn zit inderdaad tussen de oren: zonder brein geen pijn. het leuk is, maar ook omdat het belangrijk is voor de ontwikkeling van hersenen en gedrag. van miljarden verbindingen. Het connectome is de wegenkaart 7 Jan-Hein Cobben is werkzaam in het Deventer Ziekenhuis als anesthesioloog en houdt zich al jaren bezig met het behandelen van mensen die aan chronische pijn lijden. ALL WORK AND NO PLAY PROF.DR. LOUK VANDERSCHUREN (UNIVERSITEIT UTRECHT) WAAROM IS SPEL ZO BELANGRIJK? Spel is wijdverbreid: kinderen spelen, en de meeste jonge dieren ook. Onderzoek in de afgelopen decennia heeft laten zien dat spel ontzettend belangrijk is, niet alleen omdat Louk Vanderschuren is hoogleraar Neurobiologie van Gedrag aan de Universiteit Utrecht. Hij houdt zich bezig met de hersenprocessen die betrokken zijn bij sociaal gedrag, impulsief gedrag en verslaving. ONS CONNECTOME : DE WEGENKAART VAN DE HERSENEN DR. MARTIJN VAN DEN HEUVEL (UNIVERSITEIT UTRECHT) ZIJN WIJ ONZE CONNECTIES? van alle verbindingen in onze hersenen en de informatie die daarin opgeslagen zit. Hoe de draadjes in ons hoofd lopen bepaalt voor een groot deel hoe efficiënt onze hersenen kunnen werken, en dus ook hoe mogelijke schade kan leiden tot hersenaandoeningen. Martijn van den Heuvel heeft een achtergrond in Artificial Intelligence en Neuroscience, en is nu connectome-wetenschapper. 21:00 UUR / BWH GROTE ZAAL 19:00 UUR / BWH PRODUCTIEHUISZAAL 16:00 UUR / BWH SPIEGELZAAL 21:00 UUR / BWH PRODUCTIEHUISZAAL

5 ZOMBIETHEORIEËN DR. FRED HASSELMAN (RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN) IS HET BREIN EIGENLIJK WEL EEN VITAAL ORGAAN NET ZOALS HET HART? Fred Hasselman verdedigt de stelling dat een gebrek aan rigoureuze theorie-evaluatie verantwoordelijk is voor de crisis binnen de zachtere disciplines van de wetenschap (zoals de psychologie, economie, en medische biologie). Hij bespreekt de aantoonbare onjuistheid van de metafoor van het brein als biologische computer. Fred Hasselman is onderzoeker aan de Radboud Universiteit Nijmegen, gespecialiseerd in complexe dynamische systemen bij de bestudering van menselijk gedrag. NAVIGEREN OVER DE NEURALE SNELWEG: VARIATIE IN ROUTES NAAR AUTISTISCHE PROBLEMATIEK DR. MARCIA GODDARD (UNIVERSITEIT LEIDEN) LIGT DE TOEKOMST VAN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN AUTISME IN DE MRI-SCANNER? Dat autisme een aandoening is die enorm veel variatie in gedrag met zich meebrengt is inmiddels redelijk bekend. Maar hoe zit dat in de hersenen? Zijn alle autisten hetzelfde? Marcia Goddard is neuropsycholoog en hersenonderzoeker aan de Universiteit Leiden. 20:00 UUR / BWH SPIEGELZAAL HOREN WAAR JE BENT: DE SERIOUS GAME HEARHERE DR. MIJKE HARTENDORP (SAXION) KUN JE OUDEREN NOG IETS NIEUWS LEREN? Een van de grootste gevaren van ouder worden is slechtziendheid, oftewel ouderdomsblindheid. Mensen raken hierdoor immobiel, met als gevolg dat zij hun zelfstandigheid verliezen. Met behulp van de serious game HearHere kunnen slechtziende ouderen leren geluid te gebruiken om zich te oriënteren, waardoor hun mobiliteit weer verbeterd wordt. Mijke Hartendorp is psycholoog en ervaringsdeskundige op het gebied van zintuiglijke waarneming. 20:00 UUR / BWH PRODUCTIEHUISZAAL HOE WORD JE EEN SERIEMOORDENAAR? DR. VICTORINE DE GRAAF-PETERS (HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN) HOE KAN HET DAT MENSEN ZICH ONTWIKKELEN TOT SERIEMOORDENAAR EN HOE KAN HET DAT ER IN AMERIKA ZOVEEL MEER SERIEMOORDENAARS BEKEND ZIJN DAN IN NEDERLAND? :00 UUR / BWH SPIEGELZAAL In deze lezing zet Victorine de Graaf-Peters de onderzochte feiten eens op een rijtje, en wat blijkt? De waarheid is nog enger dan je denkt Victorine de Graaf-Peters is directeur van, en onderzoeker bij, het Instituut voor Life Science & Technology van de Hanzehogeschool Groningen. 15:00 UUR / BWH GROTE ZAAL

6 MINDFULNESS, PIJN EN HET BREIN DR. ELIAN DE KLEINE (SAXION) HOE WERKT MINDFULNESS? Mindfulness wordt door therapeuten gebruikt voor de bestrijding van pijn. Een centraal idee daarbij is een verandering in aandachtsprocessen en -strategieën door aandacht te richten op een niet-oordelende manier. In haar studie onderzoekt Elian de Kleine de aandachtsmechanismen die ten grondslag liggen aan het effect van mindfulness op de verwerking van pijnstimuli. Elian de Kleine is gepromoveerd cognitiefpsycholoog werkzaam bij Saxion als docent en onderzoeker Toegepaste Psychologie. 17:00 UUR / BWH SPIEGELZAAL VERSTIJFD VAN SCHRIK: FREEZING BIJ TRAUMA S EN DE ROL ERVAN BIJ PTS DR. MURIEL HAGENAARS (UNIVERSITEIT UTRECHT) TO FREEZE OR NOT TO FREEZE, WAT IS BETER? Iedereen kent de fight/flight-reacties die we allemaal krijgen bij stress of gevaar: een bonzend hart, zweethanden, trillende vingers; het liefst ren je zo snel mogelijk weg. Maar mensen kunnen ook iets anders doen: letterlijk verstijven van schrik. Deze zogenaamde freezing -reactie is nuttig bij prooidieren. Muriel Hagenaars doet onderzoek naar posttraumatische stressstoornis aan de Universiteit Utrecht en bestudeert daarbij onder andere het effect van freezinggedrag. 15:00 UUR / BWH PRODUCTIEHUISZAAL OPENINGSFILM VRIJDAG 29 JANUARI - FILMHUIS DE KEIZER IS THE MAN WHO IS TALL HAPPY? (MICHEL GONDRY, 2013) Voor de opening van het KOP-festival wordt in filmhuis De Keizer een film van de Franse cineast Michel Gondry vertoond, een bijzondere documentaire met de raadselachtige titel Is the Man Who Is Tall Happy? Gondry s film is een kunstzinnige visuele vertelling waarin hij zijn gesprekken met de taalwetenschapper en filosoof Noam Chomsky als het ware ondertitelt met beelden. Door deze vorm handgetekende animaties, 16-mm film legt Gondry zowel de diversiteit van Chomsky s denkbeelden als zijn eigen visie op filmmaken bloot. En die titel? Kom gewoon kijken Overigens, als je denkt Gondry, waar heb ik die naam eerder gehoord? dan was je misschien vorig jaar ook bij het KOP-festival, want toen openden we met Eternal Sunshine of the Spotless Mind, een andere film van Gondry s hand. Vrijdag 29 januari 2016, Vooraf opening KOP-festival door burgermeester van Deventer Andries Heidema, daarna volgt een korte inleiding op de film. Na afloop borrel. Kaartjes zijn te reserveren bij filmhuis De Keizer.

7 DOE-HET-ZELF PSYCHOLOGIE EN OVERIGE ACTIVITEITEN SAXION STUDENTEN VAN DE OPLEIDING TOEGEPASTE PSYCHOLOGIE TESTEN UW KOP. HOE STAAT HET MET UW FRONTALE FUNCTIES? COOLMINDS VIRTUALLY MAKING LIFE A BETTER REALITY DONDERS WONDERS FOP JE KOP MET DOE-HET-ZELFPSYCHOLOGIE Donders Wonders is een blog waar hersenonderzoekers van het Donders Instituut in Nijmegen hun enthousiasme over hersenen, gedrag en wetenschap delen. GEHELE DAG / BWH BOVENKAMER IK ZIE, IK ZIE WAT JIJ NIET ZIET: HET FOTOPROJECT KARIN BARTH Kinderen met ASS Coolminds ontwikkelt websites, (Autisme Spectrum content en applicaties gericht op Stoornissen) voor online gedragsverandering. Sinds de lens van de enkele jaren zet Coolminds zwaar Diepenveense in op Virtual Reality (VR) en fotograaf heeft als eerste in de wereld Verwonder jij je ook zo over hoe we de wereld om ons Karin Barth, 12 heen kunnen waarnemen? De mensen van Donders Wonders wel. Een sterk staaltje kunst van onze hersenen. Maar het leuke is, we kunnen onze hersenen ook foppen. Laat je wereld op de kop zetten. Kom langs voor een achtbaanrit op een bureaustoel, of voel hoe snel je brein zich een nieuwe hand toe-eigent. Of win een prijs door de beste perfectly timed foto te maken. 13 Saxion studenten van de opleiding Toegepaste Psychologie testen uw hersenfuncties. U kunt ze vinden op de gang tussen de Spiegelzaal en de Bovenkamer GEHELE DAG / BWH GANG VERDIEPING een platform (en content) ontwikkeld waarmee mensen online behandeld kunnen worden. Samen met grote landelijke zorginstellingen, de Rijksuniversiteit Groningen, en de overheid, werkt Coolminds aan de verdere ontwikkeling van VR en doet onderzoek naar de effectiviteit ervan in de zorg. GEHELE DAG / BWH BOVENKAMER dat leverde een boeiende expositie op die lovende kritieken heeft verworven. Karin heeft een bijzondere fascinatie voor de werking van het brein en heeft geprobeerd met haar foto s aandacht en begrip te vragen voor kinderen met autisme. Of dat gelukt is kun je zelf beoordelen, want Karins reizende expositie doet nu het KOP-festival aan. GEHELE DAG / BWH FESTIVALTENT

8 SCIENCE BATTLE 16:00 UUR / BWH GROTE ZAAL 20:00 UUR / BWH GROTE ZAAL Science Battle, dat is een uur actuele wetenschap, met nieuwtjes en drie promovendi die vertellen over hun onderzoek en daarmee dingen naar de gunst van het publiek. Onder leiding van presentator René M. Broeders geven ze een korte inkijk in hun dagelijkse onderzoeksleven en vertellen ze in tien minuten hun verhaal. Zonder PowerPoint en in gewone-mensentaal. Wie doet dat het meest overtuigend? Het publiek oordeelt mee. DE PROMOVENDI EN HUN VERHALEN: PAUL HENSELMANS VIRTUALLY MAKING LIFE A BETTER REALITY Als je vroeger werd geopereerd maakte de chirurg een gat in je lijf. Tegenwoordig gebruikt hij of zij steeds vaker een dunne staaf waarin een camera en een schaartje zitten. Maar hoe moet dat als je in de route naar binnen ook een bochtje wilt maken? Of als je in zo n kwetsbaar orgaan als je hersenen moet ingrijpen? Paul Henselmans ontwikkelt een ingenieus medisch instrument, geïnspireerd door de bewegingen van een inktvis. JEANETTE MOSTERT (RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN) Kun je aan de hersenen van mensen zien of ze ADHD hebben? Jeanette Mostert kijkt bij ADHD-ers in het hoofd als ze rustig zijn en aan niets denken. Wat ziet ze? Is er een biologische oorzaak te vinden? MARTIJN KOOL (ERASMUS MC IN ROTTERDAM) Soms is het fijn als je bepaalde dingen kunt vergeten, maar hoe zou het zijn als je helemaal niets kunt onthouden? Martijn Kool doet onderzoek naar een eiwit dat essentieel is voor ons geheugen. Lange tijd was het onmogelijk om metingen te doen in levende hersenen, maar het is gelukt om hersenen in een slimme vloeistof nog een etmaal in leven te houden

9 MUZIEK ARTHUR ADAM OPENT HET KOP-FESTIVAL IN DE GROTE ZAAL Arthur Adam maakt muziek omdat het moet. Fluistert, zoemt, schreeuwt, verwondert. Hij heeft zo z n eigen muzikale universum, grofweg tussen Radiohead en Jeff Buckley, tussen Satie en Coltrane, tussen Andrew Bird en Joni Mitchell, tussen Wilco en Notwist. Hij maakt soms een popliedje, dan weer een a capellajazzexercitie, maar meestal gewoon intrigerende, melancholische muziek om eens goed naar te luisteren. 13:00 UUR / BWH GROTE ZAAL AAFKE ROMEIJN MET LITERAIRE LIEDJES RONDOM LEZING RENATE DORRESTEIN Aafke Romeijn is muzikant, journalist & schrijver. Ze studeerde Nederlandse Taal en Cultuur aan de Universiteit Utrecht, en Compositie aan het Koninklijk Conservatorium Den Haag. Ze was zes jaar werkzaam als docent Nederlands aan een gymnasium, tot ze in maart 2015 koos voor een bestaan als fulltime ZZPer. Belangrijke informatie die ze zelf noemt in haar biografie: haar kat heet Henk UUR BWH GROTE ZAAL RONDOM LEZING RENATE DORRESTEIN LILY LION IN HET BURGERCAFÉ ALS AFSLUITER Lily Lion is een singersongwritersduo bestaande uit Fleur Taken en Leonie de Wit. Hun muziek bestaat uit tweestemmige melodieuze zang met swingende pianobegeleiding. Naar aanleiding van hun optreden in het Koelhuis in Zutphen, waar ze de singersongwritercontest wonnen, schreef een journalist dat de dames van Lily Lion loepzuiver de pan uit swingen! 22:00 UUR / BWH BURGERCAFE WORKSHOP VOOR KINDEREN ZELF JE ELEKTRISCHE GITAAR BOUWEN! MET: KUNSTENAAR GEERT-JAN HOBIJN. IN SAMENWERKING MET INGENIEURSBUREAU WITTEVEEN+BOS. In de workshop gaan kinderen onder leiding van kunstenaar Geert-Jan Hobijn zelf een elektrische gitaar bouwen. De workshop wordt gehouden in de Hagenpoortschool, begint om 14 uur en is tegen 17 uur afgelopen. Daarna geven de kinderen samen een concert in de spiegelzaal van het Burgerweeshuis. Er is plaats voor maximaal 25 kinderen. De inschrijving loopt via kindersciencecafé Zabuki. Geert-Jan Hobijn won in 2014 de Kunst en Techniekprijs van Witteveen en Bos. De workshop wordt georganiseerd en gesponsord door Witteveen+Bos. WORKSHOP: :00 UUR / DE HAGENPOORTSCHOOL NA DE WORKSHOP EEN OPTREDEN IN DE GROTE ZAAL VAN BURGERWEESHUIS GEERT-JAN HOBIJN Geert-Jan Hobijn (Amsterdam, 1959) is geluidskunstenaar, afgestudeerd in fiscaal recht. Hij studeerde kunst aan de Rijksakademie in Amsterdam en in 2000 richtte hij het platform Staalplaat Soundsystem op. Via Staalplaat Soundsystem werkt hij, vaak samen met anderen, aan zeer uiteenlopende, telkens unieke geluidsprojecten. Staalplaat Soundsystem is verantwoordelijk voor onder meer mechanische orkesten, interactieve geluidsinstallaties en (kinder) workshops WINNAAR WITTEVEEN+BOS-PRIJS VOOR KUNST+TECHNIEK 2014

10 MODERATOREN JAMES VAN LIDTH DE JEUDE James is experimenteel natuurkundige met belangstelling voor de chaostheorie en oudburgemeester van Deventer. Hij zet zich nog steeds in voor projecten in Deventer en omstreken. Sinds jaar en dag zwaait hij de scepter tijdens het debat op de Science Café-avonden op de 2e woensdag van de maand. TINE ZEVENHUIZEN Wilma heeft verschillende wijk-, stads- en dorpsvernieuwingsprocessen aangestuurd met projecten in zowel het sociale als fysieke domein. Als zelfstandig professional begeleidt zij de laatste jaren intervisiebijeenkomsten. In opdracht organiseert zij cursussen, excursies, debatten, symposia en/of treedt op als gespreksleider. Birgit aan de Stegge is neuroloog en nu in opleiding tot psychiater bij Dimence, kortom, ze is geïnteresseerd in alle facetten van het hoofd. Ze heeft in de organisatie van het Science Café en de twee eerdere KOP-festivals gezeten. Vandaag komt ze terug als moderator bij de derde editie van het KOP-festival. WORKSHOP WORKSHOP CREATIEF SCHRIJVEN ONDER LEIDING VAN ALIED VAN DER MEER Met een workshop in je eigen geest kijken: in je rechterhersenhelft zie je de verbeelding, associaties, en vergeten herinneringen; ga linksaf en breng orde en logica in de chaos. Alied van der Meer, docent creatief schrijven, neemt je mee op een expeditie in je eigen hersenen. Er zijn maximaal vijftien plaatsen beschikbaar UUR / BWH PRODUCTIEHUISZAAL ETEN & DRINKEN 18 Tine is na haar studies schilderen aan de kunstacademie in Enschede en kunstgeschiedenis aan 19 Universiteit Utrecht als leerkracht werkzaam in het basisonderwijs. Als een van de oprichters van Science BIRGIT AAN DE STEGGE Café is ze vandaag weer even terug om te modereren. JEROEN WIEGERTJES Jeroen Wiegertjes is Manager Wetenschapscommunicatie bij Science Center NEMO en uitgever van Kennislink, de grootste populair-wetenschappelijke website van Nederland. Hij is ook vrijwilliger bij Science Café Deventer en moderator tijdens het KOP-festival. WILMA MENSINK WEESJES KANTINE WAT GA JIJ ETEN? HAMBURGER, SOEP, RUNDVLEESCURRY, BLOEMKOOLCURRY OF EEN CHEESECAKE? FIER KOFFIE EN THEE EEN BARISTA MAAKT KOFFIE EN THEE IN EEN ITALIAANSE PIAGGIO APE DE BAK VENTER VERSGEBAKKEN KOEK VANUIT EEN CHARMANTE BAKFIETS BAR EN BURGERCAFÉ ZIJN HET HELE FESTIVAL GEOPEND De Bak Venter

11 BEGANE GROND VERDIEPING TUIN GROTE ZAAL WC FESTIVALTENT BURGERCAFÉ BURGERCAFÉ TRAP WC GARDEROBE & MUNTVERKOOP TRAP 21 BAGIJNENSTRAAT SPIEGELZAAL GROTE ZAAL ENTREE 20 wetenschap in de kroeg PLATTEGROND ELKE 2E WOENSDAG VAN DE MAAND IN HET BURGERWEESHUIS BOVENKAMER PRODUCTIEHUISZAAL

12 COLOFON FESTIVALORGANISATIE Science Café Deventer: Lineke Tak, Anne Dijkstra, Hans Husselman, Huub Eggen, Peter van Diest, Martijn Harleman, Marleen Maatman, Jeroen Wiegertjes, Natasja van Dulmen, Annemarijn Walberg. Burgerweeshuis Filmhuis De Keizer ONZE SPONSORS 22 Met dank aan: De ideeën en inzet van alle wetenschappers, kunstenaars en vrijwilligers voorafgaand aan de derde editie van het KOP-festival. Het KOP-festival is mogelijk met hulp van en met dank aan velen, waaronder De Hagenpoort, Koning Willem, Praamstra en Zabuki. 23 Programmaboekje Ontwerp en opmaak: Martijn Harleman Oplage 1000 stuks, gedrukt op 100% gerecycled papier PCC Psychotherapie Coaching Conflictbemiddeling

13 WETEN- SCHAP & CULTUUR VAN ONS HOOFD

KOP FESTIVAL TERUG BLIK 2016

KOP FESTIVAL TERUG BLIK 2016 WETENSCHAP & CULTUUR VAN ONS HOOFD KOP FESTIVAL TERUG BLIK 2016 WETENSCHAP & CULTUUR VAN ONS HOOFD OPENING KOP FESTIVAL DOOR BURGEMEESTER ANDRIES HEIDEMA IN FILMHUIS DE KEIZER UITVERKOCHT Het derde KOP-festival

Nadere informatie

EEN TERUGBLIK OP HET TWEEDE KOP-FESTIVAL 21 JUNI 2014. Wetenschap en kunst van ons hoofd

EEN TERUGBLIK OP HET TWEEDE KOP-FESTIVAL 21 JUNI 2014. Wetenschap en kunst van ons hoofd EEN TERUGBLIK OP HET TWEEDE KOP-FESTIVAL 21 JUNI 2014 Wetenschap en kunst van ons hoofd Bonte verzameling activiteiten van wetenschap en kunst over ons hoofd 2 Het tweede KOP-festival, op zaterdag 21 juni

Nadere informatie

Prikkelverwerking. Problemen met (sensorische) informatieverwerking bij kinderen en adolescenten CONGRES DINSDAG 11 OKTOBER 2016 ANTROPIA DRIEBERGEN

Prikkelverwerking. Problemen met (sensorische) informatieverwerking bij kinderen en adolescenten CONGRES DINSDAG 11 OKTOBER 2016 ANTROPIA DRIEBERGEN Prikkelverwerking Problemen met (sensorische) informatieverwerking bij kinderen en adolescenten CONGRES DINSDAG 11 OKTOBER 2016 ANTROPIA DRIEBERGEN Prikkelverwerking Een goede prikkelverwerking is van

Nadere informatie

CONGRES 6 NOVEMBER 2014

CONGRES 6 NOVEMBER 2014 Prikkelverwerking CONGRES Prikkelverwerkingsstoornissen bij kinderen en adolescenten met ASS, ADHD, ODD, CD, OCD, angst en hoogbegaafdheid Postillion Bunnik Utrecht 6 NOVEMBER 2014 prof.dr. Pieter Duker

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

WETENSCHAP & CULTUUR VAN ONS HOOFD KOP FESTIVAL 27 JANUARI Terugblik

WETENSCHAP & CULTUUR VAN ONS HOOFD KOP FESTIVAL 27 JANUARI Terugblik WETENSCHAP & CULTUUR VAN ONS HOOFD KOP FESTIVAL 27 JANUARI 2018 Terugblik Vertellen Het KOP-festival heeft traditiegetrouw geen thema. Alles rond ons hoofd kan aan de orde komen. Toch ontwikkelde de vierde

Nadere informatie

Kinderen doen en ontdekken, (leren) experimenteren en sprankelen in Naturalis

Kinderen doen en ontdekken, (leren) experimenteren en sprankelen in Naturalis Programmaboekje TalentenKracht Publieksdag 2012 Kinderen doen en ontdekken, (leren) experimenteren en sprankelen in Naturalis Zondag 21 oktober 2012 Hartelijk welkom op deze speciale dag in Naturalis.

Nadere informatie

EXECUTIEVE FUNCTIES. bij kinderen en adolescenten. Jaarbeurs Utrecht. De stand van zaken. Donderdag 27 juni 2013

EXECUTIEVE FUNCTIES. bij kinderen en adolescenten. Jaarbeurs Utrecht. De stand van zaken. Donderdag 27 juni 2013 EXECUTIEVE FUNCTIES bij kinderen en adolescenten Congres De stand van zaken Donderdag 27 juni 2013 Jaarbeurs Utrecht EXECUTIEVE FUNCTIES De stand van zaken 2013 Executieve functies zijn de afgelopen jaren

Nadere informatie

Vrijdag 14 juni 2013 Jaarbeurs Utrecht Mindfulness in de behandeling van angst, depressie, autisme, ADHD, psychose en borderline

Vrijdag 14 juni 2013 Jaarbeurs Utrecht Mindfulness in de behandeling van angst, depressie, autisme, ADHD, psychose en borderline Mindfulness in de praktijk Congres Vrijdag 14 juni 2013 Jaarbeurs Utrecht Mindfulness in de behandeling van angst, depressie, autisme, ADHD, psychose en borderline Mindfulness Mindfulness mag zich de laatste

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

CONGRES DINSDAG 19 APRIL 2016 ANTROPIA DRIEBERGEN-ZEIST

CONGRES DINSDAG 19 APRIL 2016 ANTROPIA DRIEBERGEN-ZEIST Motivatie Wat weten we over de rol van motivatie bij kinderen en adolescenten met ADHD, ASS, gedragsproblemen, rekenproblemen en faalangst? CONGRES DINSDAG 19 APRIL 2016 ANTROPIA DRIEBERGEN-ZEIST motivatie

Nadere informatie

De hooggevoelige ondernemer

De hooggevoelige ondernemer De hooggevoelige ondernemer Vraag en antwoordboek Drs. Bas van Vugt 1 Ten geleide: Aan de hand van praktische lezersvragen legt Bas uit wat hooggevoeligheid en de hooggevoelige ondernemer is. Tevens komen

Nadere informatie

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet ik? Houd je spreekbeurt over GGNet 1 Houd je spreekbeurt over GGNet Krijg je zelf hulp van GGNet Jeugd? Of je vader/moeder/broer(tje)/zus(je) of iemand anders die je kent? Werkt één van je ouders bij GGNet?

Nadere informatie

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. Wat is dat? Eva van de Sande. Radboud Universiteit Nijmegen

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. Wat is dat? Eva van de Sande. Radboud Universiteit Nijmegen WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Wat is dat? Eva van de Sande Radboud Universiteit Nijmegen EERST.. WETENSCHAPSQUIZ 1: Hoe komen we dingen te weten? kdsjas Google onderzoek boeken A B C 1: We weten dingen door

Nadere informatie

KureghemNet is een project van MAKS vzw. Computerles Programmaboekje sep dec 2014

KureghemNet is een project van MAKS vzw. Computerles Programmaboekje sep dec 2014 @ KureghemNet is een project van MAKS vzw Computerles Programmaboekje sep dec 2014 2 Iedereen mee met de PC Heb je nog nooit een computer gebruikt en wil je de basis leren? Zoek je werk of wil je beter

Nadere informatie

COACHFRIEND. Werkboek. (voeg hier je profielfoto toe)

COACHFRIEND. Werkboek. (voeg hier je profielfoto toe) COACHFRIEND Werkboek (voeg hier je profielfoto toe) Van : Email : Mobiel : Skype/Lync : Leeftijd : Beroep : Opleiding: (Kruis je keuze aan) Universitair/ HBO/ MBO Dit document is vertrouwelijk en mag niet

Nadere informatie

Ontwikkelingen in de behandeling van volwassenen met een autismespectrum stoornis. Donderdag 23 januari 2014 Jaarbeurs Utrecht

Ontwikkelingen in de behandeling van volwassenen met een autismespectrum stoornis. Donderdag 23 januari 2014 Jaarbeurs Utrecht Ontwikkelingen in de behandeling van volwassenen met een autismespectrum Congres stoornis Donderdag 23 januari 2014 Jaarbeurs Utrecht Ontwikkelingen in de behandeling van volwassenen met een AUTISMESPECTRUMSTOORNIS

Nadere informatie

Is iemand in jouw omgeving verslaafd?

Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Verslaafd aan Jou ondersteunt en informeert de omgeving van verslaafden. Vaak gaat alle aandacht uit naar de verslaafde en daardoor wordt soms niet gezien dat familie

Nadere informatie

WERKGEHEUGEN. Cogmed Braingame Brian Jungle Memory. Trainingsprogramma s en interventies voor kinderen met werkgeheugenproblemen.

WERKGEHEUGEN. Cogmed Braingame Brian Jungle Memory. Trainingsprogramma s en interventies voor kinderen met werkgeheugenproblemen. WERKGEHEUGEN Cogmed Braingame Brian Jungle Memory Trainingsprogramma s en interventies voor kinderen met werkgeheugenproblemen Congres Dinsdag 1 april 2014 Jaarbeurs Utrecht WERKGEHEUGEN Training en ondersteuning

Nadere informatie

Informatie. Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma. voor GROEP 5 van het basisonderwijs Gemeente. Woudrichem BROCHURE. www.cultuurpuntaltena.

Informatie. Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma. voor GROEP 5 van het basisonderwijs Gemeente. Woudrichem BROCHURE. www.cultuurpuntaltena. Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma www.cultuurpuntaltena.nl Informatie voor van het basisonderwijs Gemeente Woudrichem 019500_BIBLIOTHEEK_ALTENA_brochure_CPA_MuziekWijzer_Altena_A5.indd 16-17

Nadere informatie

Hoe schrijf ik tekst voor mijn website?

Hoe schrijf ik tekst voor mijn website? Hoe schrijf ik tekst voor mijn website? Heb je een eigen website, maar worstel je met de teksten die je daarop kwijt wil? Volg dan dit stappenplan. Met een paar handige tips kom je vast een heel eind.

Nadere informatie

i Bij die wereld wil ik horen!

i Bij die wereld wil ik horen! Henk Procee, Herman Meijer, Peter Timmerman ir Renzo Tuinsma (redactie) i Bij die wereld wil ik horen! Zesendertig columns éf drie essays over de vorming tot academicus Boom Amsterdam 2004 Henk Procee,

Nadere informatie

OPEN DAGEN HBO 2011. Naam school Datum Info/evt. aanmelden. 18.00-21.00 uur. 18.00-21.00 uur. Woensdag 15 juni. Dinsdag 14 juni: 14.

OPEN DAGEN HBO 2011. Naam school Datum Info/evt. aanmelden. 18.00-21.00 uur. 18.00-21.00 uur. Woensdag 15 juni. Dinsdag 14 juni: 14. NIEUWSBRIEF LOB-BUREAU HAVO 30 mei 2010 OPEN DAGEN HBO 2011 Naam school Datum Info/evt. aanmelden AVANS Breda 18.00-21.00 uur www.avans.nl www.avansopen.nl AVANS Den Bosch 18.00-21.00 uur www.avansopen.nl

Nadere informatie

Publieksdag. ChilD. Health. Programmaboekje

Publieksdag. ChilD. Health. Programmaboekje Publieksdag ChilD Health Programmaboekje Wat hebben gezondheid, ziekte, spel, geluk en onderzoek met elkaar te maken? Dat is waar deze dag helemaal om draait! In dit programmaboekje kun je vinden wat er

Nadere informatie

Laat je inspireren! Uitgave 2e editie - DECEMBER 2014 1/5

Laat je inspireren! Uitgave 2e editie - DECEMBER 2014 1/5 Laat je inspireren! We luiden het nieuwe jaar in met een bijzondere inspiratiebijeenkomst. Vanuit samenwerkingsverband Kindkracht willen we je in het kader van ons nascholingsprogramma graag attenderen

Nadere informatie

De volgende test werd ontwikkeld door de Wereldgezondheidsorganisatie.

De volgende test werd ontwikkeld door de Wereldgezondheidsorganisatie. Zelftest De volgende test werd ontwikkeld door de Wereldgezondheidsorganisatie. Met een glas wordt steeds een standaard hoeveelheid alcohol bedoeld: een bierglas voor een biertje, een wijnglas voor een

Nadere informatie

INSPIRATIE VOOR INNOVATIE Ontwikkelingen in de acute intensieve zorg

INSPIRATIE VOOR INNOVATIE Ontwikkelingen in de acute intensieve zorg INVITATIONAL CONFERENCE 14 november 2013 locatie: Scandic Sanadome, Weg door Jonkerbosch 90, Nijmegen INSPIRATIE VOOR INNOVATIE Ontwikkelingen in de acute intensieve zorg INLEIDING Wij nodigen professionals

Nadere informatie

NEDERLANDSE HERSENBANK. De oplossing zit in de hersenen

NEDERLANDSE HERSENBANK. De oplossing zit in de hersenen NEDERLANDSE HERSENBANK De oplossing zit in de hersenen Onderzoek doet leven Het wetenschappelijk onderzoek is de laatste jaren in een stroomversnelling geraakt. Nieuwe technieken maken het mogelijk om

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF JEUGD & JONGEREN December 2015. Column van Puck. Hallo Allemaal,

NIEUWSBRIEF JEUGD & JONGEREN December 2015. Column van Puck. Hallo Allemaal, NIEUWSBRIEF JEUGD & JONGEREN December 2015 Agenda Column van Puck 4 December Auti Soos 11 december Soep- en spellenavond 12 december Auti Actie Dag 29 december AutiJongerenCafé Vanaf Januari 2016 Auti

Nadere informatie

Nieuwsbrief 10 11 januari 2016

Nieuwsbrief 10 11 januari 2016 Nieuwsbrief 10 11 januari 2016 Inhoud: Engels Tweede ronde projecten & workshops Hoe speel je een spelletje? Nieuws uit groep ½ Welkom in de klas Agenda Advertenties: Mindful ouderschap Voetbal talent

Nadere informatie

Hilde Geurts, Wendy Peerlings, Reinout Wiers, Mariët van der Molen Saskia van der Oord en Walter Ma hys

Hilde Geurts, Wendy Peerlings, Reinout Wiers, Mariët van der Molen Saskia van der Oord en Walter Ma hys Slim maar... KINDEREN EN ADOLESCENTEN MET ZWAKKE EXECUTIEVE FUNCTIES CONGRES 16 JUNI 2015 ANTROPIA DRIEBERGEN Hilde Geurts, Wendy Peerlings, Reinout Wiers, Mariët van der Molen Saskia van der Oord en Walter

Nadere informatie

Luisteren: muziek (A2 nr. 7)

Luisteren: muziek (A2 nr. 7) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

Kinderen met bijzondere breinen

Kinderen met bijzondere breinen Kinderen met bijzondere breinen CONGRES 19 NOV 2015 JAARBEURS UTRECHT Disharmonische intelligentie, zintuiglijke prikkelverwerking, hoogbegaafdheid, auditieve informatieverwerking en werkgeheugen: niet

Nadere informatie

20 februari 2015 (nr 8) Nieuws uit groep 1/2

20 februari 2015 (nr 8) Nieuws uit groep 1/2 Nieuws uit groep 1/2 20 februari 2015 (nr 8) Deze week hebben we het thema Sneeuw en ijs afgesloten. Donderdagmiddag hebben we met z n allen genoten van een circuit rondom dit thema. We hebben o.a. vetbollen

Nadere informatie

Brochure brain trainingen. Speed Reading Haal meer uit uw geheugen

Brochure brain trainingen. Speed Reading Haal meer uit uw geheugen 1 Brochure brain trainingen Speed Reading Haal meer uit uw geheugen 2 Inhoudsopgave Over MTcompany...... 3 Training 1: Speed Reading... 3 Training 2: Haal meer uit uw geheugen... 4 Begeleiding na de training...

Nadere informatie

Mediatraining Presenteren in de media

Mediatraining Presenteren in de media Mediatraining Presenteren in de media Nooit meer bang voor journalisten Ik weet echt hoe ik hen moet en mag benaderen. Ik heb zelf veel meer de regie dan ik dacht! Spies&Spreken Glasfabriek, Daalsedwarsweg

Nadere informatie

Ontdek. ons zoute DNA. Zonder de scheepvaart geen Nederland. basisonderwijs 2015/2016

Ontdek. ons zoute DNA. Zonder de scheepvaart geen Nederland. basisonderwijs 2015/2016 Ontdek ons zoute DNA Zonder de scheepvaart geen Nederland basisonderwijs 2015/2016 Welkom in het scheepvaartmuseum amsterdam Ontdek Het leven aan boord van verschillende schepen, doe mee aan het havenspel

Nadere informatie

schooljaar 2016/2017 Utrechts Stedelijk Gymnasium

schooljaar 2016/2017 Utrechts Stedelijk Gymnasium schooljaar 2016/2017 Utrechts Stedelijk Gymnasium Beste achtstegroeper, Welkom bij het Utrechts Stedelijk Gymnasium! Het USG is een overzichtelijke, goede, fijne school voor slimme leerlingen, die veel

Nadere informatie

Infoblaadje. Agenda Interview met Judith Timmer

Infoblaadje. Agenda Interview met Judith Timmer Infoblaadje April 2001 In deze editie: Agenda Interview met Judith Timmer Colofon. Je kunt de redatie als volgt bereiken: Mark: Borchgraven 1, Varsseveld, 241421; Jantine: Valkenhof 43, Varsseveld, 248916;

Nadere informatie

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Aantal week 19 Verschil 214 tov. 213 7-5-212 6-5-213 5-5-214 aantal % Radboud Universiteit Nijmegen

Nadere informatie

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Aantal week 16 Verschil 214 tov. 213 16-4-212 aantal % Radboud Universiteit Nijmegen 283 3319

Nadere informatie

MINDFULNESS PUBLIEKSSYMPOSIUM. voor patiënten, mantelzorgers, professionals en overige belangstellenden

MINDFULNESS PUBLIEKSSYMPOSIUM. voor patiënten, mantelzorgers, professionals en overige belangstellenden MINDFULNESS PUBLIEKSSYMPOSIUM voor patiënten, mantelzorgers, professionals en overige belangstellenden Zaterdag 30 augustus 2014 Toelichting Ook dit jaar organiseert het Radboud Universitair Medisch Centrum

Nadere informatie

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren

Nadere informatie

KIJK IN JE BREIN LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING

KIJK IN JE BREIN LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING 1. DE HERSENEN 1.1 HOE ZIEN HERSENEN ERUIT? VRAAG WIE KAN VERTELLEN WAT HERSENEN ZIJN? VRAAG HEBBEN KINDEREN KLEINERE HERSENEN DAN GROTE MENSEN? 1.2 WANNEER GEBRUIK JE ZE?

Nadere informatie

EXECUTIEVE FUNCTIES. Congres DONDERDAG 5 JUNI 2014 JAARBEURS UTRECHT

EXECUTIEVE FUNCTIES. Congres DONDERDAG 5 JUNI 2014 JAARBEURS UTRECHT EXECUTIEVE FUNCTIES Kinderen en adolescenten met problemen met inhibitie, cognitieve controle, emotieregulatie, werkgeheugen, motivatie en zelfregulatie thuis en op school Congres DONDERDAG 5 JUNI 2014

Nadere informatie

Groep 8. jouw. school! Leerlingmiddagen Informatieavond ouders. openbare scholengemeenschap te Heerhugowaard voor vwo, havo en vmbo

Groep 8. jouw. school! Leerlingmiddagen Informatieavond ouders. openbare scholengemeenschap te Heerhugowaard voor vwo, havo en vmbo Groep 8 Leerlingmiddagen Informatieavond ouders openbare scholengemeenschap te Heerhugowaard voor vwo, havo en vmbo jouw school! Informatieavond ouders groep 8 Woensdag 18 november 2015 en woensdag 27

Nadere informatie

Boek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem

Boek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem Het overlijden van een broer of zus is een ingrijpende gebeurtenis. Toch wordt het onderwerp in de rouwliteratuur doodgezwegen. Tot verbazing van Minke Weggemans. De pastoraal therapeute schreef er daarom

Nadere informatie

EMOTIEREGULATIE. Jaarbeurs Utrecht. Boosheid, verdriet en angst bij kinderen en adolescenten met ASS, ODD, ADHD, depressie en borderline

EMOTIEREGULATIE. Jaarbeurs Utrecht. Boosheid, verdriet en angst bij kinderen en adolescenten met ASS, ODD, ADHD, depressie en borderline EMOTIEREGULATIE Boosheid, verdriet en angst bij kinderen en adolescenten met ASS, ODD, ADHD, depressie en borderline Congres Dinsdag 26 november 2013 Jaarbeurs Utrecht prof.dr. Bram Orobio de Castro prof.dr.

Nadere informatie

Harmonie in Gedrag De maatschappelijke en pedagogische betekenis van muziek

Harmonie in Gedrag De maatschappelijke en pedagogische betekenis van muziek Conferentie Harmonie in Gedrag De maatschappelijke en pedagogische betekenis van muziek Vrijdag 6 oktober 2006 Haagse Hogeschool Conferentie Harmonie in Gedrag. De maatschappelijke en pedagogische betekenis

Nadere informatie

Studeren met een functiebeperking

Studeren met een functiebeperking Studeren met een functiebeperking Een student met dyslexie of autisme?! Wat betekent dat voor mij als docent? RU Onderwijsdag 2013 WELKOM! 1 Kennismaking Hanke van Buren Judith Jansen André Baars Jeroen

Nadere informatie

Autisme, wat weten we?

Autisme, wat weten we? Autisme, wat weten we? Matt van der Reijden, kinder- en jeugdpsychiater & geneesheer directeur Dr Leo Kannerhuis, Oosterbeek 1 autisme agenda autisme autisme en het brein: wat weten we? een beeld van autisme:

Nadere informatie

PRIKBORD 1TWEEWEKELIJKSE INFORMATIE VOOR OUDERS

PRIKBORD 1TWEEWEKELIJKSE INFORMATIE VOOR OUDERS Uden, 11 september 2015 Beste ouders, De kop is eraf, het nieuwe schooljaar is met een razende vaart begonnen. Afgelopen maandag zijn we enthousiast gestart met IPC en daar hoor ik al mooie geluiden over.

Nadere informatie

Autisten uit de kast. Binnen het bedrijf gebruik ik vaak een neutralere term, maar u begrijpt waar het over gaat: schaamte en angst.

Autisten uit de kast. Binnen het bedrijf gebruik ik vaak een neutralere term, maar u begrijpt waar het over gaat: schaamte en angst. Tekst, uitgesproken op het Jaarlijkse Congres van de Nederlandse Vereniging voor Autisme, 7 & 8 oktober 2011 (respectievelijk 1300 & 1200 bezoekers). www.autisme.nl -------------------------------------------------------

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

UITNODIGING: Hogescholen dag Opleiding Fysiotherapie

UITNODIGING: Hogescholen dag Opleiding Fysiotherapie UITNODIGING: Hogescholen dag Evidence-based Onderwijs Geachte collegae, De opleiding Fysiotherapie van de nodigt U van harte uit voor hogescholen dag naar aanleiding van haar 100 jarig bestaan op vrijdag

Nadere informatie

Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November

Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken website: Sophia Revalidatie (sportkantine), www.parkinsoncafedelfteo.nl Reinier de Graafweg 1, email:

Nadere informatie

Nieuw seizoen, nieuwe cursussen!

Nieuw seizoen, nieuwe cursussen! RiQQ CURSUSSEN 2013-2014 Nieuw seizoen, nieuwe cursussen! Genoeg uitgerust in de vakantie en weer zin om lekker bezig te zijn met zingen toneelspelen of tekenen? Schrijf je nu in voor een cursus van Cultuurbedrijf

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 1)

Luisteren: muziek (B1 nr. 1) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U

Nadere informatie

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Aantal week 24 Verschil 213 tov. 212 13 6 211 aantal % Radboud Universiteit Nijmegen 479 417

Nadere informatie

Bartholomeus Zomerschool: van harte welkom!

Bartholomeus Zomerschool: van harte welkom! . Bartholomeus Zomerschool: van harte welkom! Het hele jaar door is er genoeg te doen. Misschien bent u lid van een club of vereniging, doet u vrijwilligerswerk of past u geregeld op de kleinkinderen.

Nadere informatie

Je zintuigen kunnen lang niet alles waarnemen. Veel dieren kunnen beter zien, horen, proeven en ruiken dan de mensen.

Je zintuigen kunnen lang niet alles waarnemen. Veel dieren kunnen beter zien, horen, proeven en ruiken dan de mensen. Fantasie en Werkelijkheid Werkstuk gemaakt door Eline uit groep 6 Inhoudsopgave: H 1 Wat is de werkelijkheid? Blz. 1 H 2 Fantasie is geen werkelijkheid. Blz. 3 H 3 Fantasie bij kinderen. Blz. 3 Fantasieplaatje.

Nadere informatie

Bijlage 4.2.2 Vragenlijst voor stotterende kinderen

Bijlage 4.2.2 Vragenlijst voor stotterende kinderen Bijlage 4.2.2 Vragenlijst voor stotterende kinderen bussum 2011 Wij wijzen erop dat het gebruik van de bijlagen bedoeld is voor de praktijk van de therapeut die de in het boek Stotteren: van theorie naar

Nadere informatie

Positieve psychologie & Zingeving

Positieve psychologie & Zingeving Positieve psychologie & Zingeving Studiebijeenkomst KSGV Vrijdag 29 maart 2019, 13.00-17.00 uur Auditorium Catharijneconvent (Lange Nieuwstraat 38 te Utrecht) Informatie en aanmelding: www.ksgv.nl ksgv@ksgv.nl

Nadere informatie

O v e r d e a u t e u r s

O v e r d e a u t e u r s Over de auteurs Arnold van Emmerik, psycholoog, is als universitair docent verbonden aan de Universiteit Leiden, Faculteit Sociale Wetenschappen, sectie Klinische en Gezondheidspsychologie. Daarnaast is

Nadere informatie

ZinCafé BRENTANO S. Een heel seizoen vol boeiende lezingen. Ter inspiratie (en met een lekker drankje).

ZinCafé BRENTANO S. Een heel seizoen vol boeiende lezingen. Ter inspiratie (en met een lekker drankje). BRENTANO S Programma 2015 Een heel seizoen vol boeiende lezingen. Ter inspiratie (en met een lekker drankje). Anders luisteren naar De Matthäus Passion 24 maart Wat gebeurt er als hersenen ouder worden

Nadere informatie

Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer

Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer Depressie en angstklachten tijdens de zwangerschap komen regelmatig voor. Toch wordt dit onderwerp nog vaak als taboe ervaren en is niet duidelijk welke

Nadere informatie

Algemene informatie. Beste aanstaande student,

Algemene informatie. Beste aanstaande student, Algemene informatie Beste aanstaande student, Ter voorbereiding op het gesprek vragen we je een korte enquête in te vullen. Met het invullen bevestig je tegelijk je komst naar het kennismakingsgesprek,

Nadere informatie

Naam: Huseyin Ayaz St. Nummer: 1683039 Groep: imm08209 Universiteit der dromen

Naam: Huseyin Ayaz St. Nummer: 1683039 Groep: imm08209 Universiteit der dromen Naam: Huseyin Ayaz St. Nummer: 1683039 Groep: imm08209 Universiteit der dromen Onze film gaat over een droom van een student die de Vrije universiteit doorloopt en aan het eind van het film woedend wakker

Nadere informatie

Georgie Dom. Greep op uw geheugen. Zo blijft u scherp

Georgie Dom. Greep op uw geheugen. Zo blijft u scherp Georgie Dom Greep op uw geheugen Zo blijft u scherp 1 e druk, juli 2010 Copyright 2010 Consumentenbond, Den Haag Auteursrechten op tekst, tabellen en illustraties voorbehouden Inlichtingen Consumentenbond

Nadere informatie

Emotieregulatie BIJ KINDEREN EN ADOLESCENTEN

Emotieregulatie BIJ KINDEREN EN ADOLESCENTEN Emotieregulatie BIJ KINDEREN EN ADOLESCENTEN CONGRES DONDERDAG 2 NOVEMBER 2017 Emotieregulatie Boosheid, woedeaanvallen, angst, frustratie, verdriet en somberheid: veel kinderen en adolescenten hebben

Nadere informatie

Federatie Dierenambulances Nederland

Federatie Dierenambulances Nederland Maarn, 21 maart 2014. Op maandag 3 februari jl. hebben de eerste drie dierenambulances: Dierenambulance Amsterdam, Dierenambulance Nijmegen (DAN) en Dierenambulance OverGelder, alle drie FDN leden, het

Nadere informatie

KUNSTRONDE KUNSTEILANDEN AMSTERDAM. Speciale Kunstronde van zondag 11 December 2011 Extra Events : Wijnproeverij, Muziek & Kunstloterij

KUNSTRONDE KUNSTEILANDEN AMSTERDAM. Speciale Kunstronde van zondag 11 December 2011 Extra Events : Wijnproeverij, Muziek & Kunstloterij KUNSTRONDE KUNSTEILANDEN AMSTERDAM Speciale Kunstronde van zondag 11 December 2011 Extra Events : Wijnproeverij, Muziek & Kunstloterij Extra KEA evenementen... Wijnproeverij van de Wijnkelder Brouwersgracht.

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Nawoord. Fouten door angst voor fouten

Nawoord. Fouten door angst voor fouten Nawoord Fouten door angst voor fouten We zijn aan het einde van de reis door dit boek gekomen. Het was eigenlijk ook een tocht door de geheimen van de menselijke geest. We realiseren ons: angst voor fouten

Nadere informatie

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra nr. 2 april 2011 Jeroen Neef: betontimmerman met diploma Prefab fundering met IJB Smartfoot Uitvoerder Cees

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet

Nieuwsbrief CliëntAanZet Nummer 7 September 2015 Van de redactie Hallo, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een bericht naar:

Nadere informatie

Waardevolle woorden voor het Sint-Laurenscollege

Waardevolle woorden voor het Sint-Laurenscollege Waardevolle woorden voor het Sint-Laurenscollege Verbondenheid, Inspiratie, Verantwoordelijkheid, Ambitie: dit zijn waardevolle woorden voor het Sint-Laurenscollege. We kunnen veel bereiken als school,

Nadere informatie

Samenvatting Mensen ABC

Samenvatting Mensen ABC Samenvatting Mensen ABC Week 1ABC: Wie zijn wij? Info: Wie zijn wij mensen Mensen zijn verschillend. Iedereen is anders, niemand is hetzelfde. Dat noem je uniek. Een mens heeft een skelet van botten. Daarom

Nadere informatie

ETIENNE BORGERS. compositie en spel Koele Kikkers. compositie en spel Schaop. compositie en spel Meneer Mølsk

ETIENNE BORGERS. compositie en spel Koele Kikkers. compositie en spel Schaop. compositie en spel Meneer Mølsk ETIENNE BORGERS OPLEIDING Maastricht, 21-1-1963 2008 2009 Mime opleiding te Antwerpen 2008 Cursus Mime aan de theaterschool Amsterdam 2007 Workshop Stem en Lichaam : acteurstraining olv Lorna Marshall

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken?

Inhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken? >> Inhoudsopgave Inleiding 4 Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10 Les 2. Denken Kunnen dieren denken? 14 Les 3. Geluk Wat is het verschil tussen blij zijn en gelukkig zijn?

Nadere informatie

En dan Nog.. Even Dit

En dan Nog.. Even Dit En dan Nog.. Even Dit Enschede, 1 oktober 2014 Alle locaties Hoofdlocatie St. Jan Haaksbergerstraat 255 7545 GH Enschede Tel: 053 431 43 01 st.jan@skoe.nl Locatie Veldkamp Joh. Ter Horststraat 30 7513

Nadere informatie

Sprekende Congressen. spies&spreken. Individuele presentatietraining & coaching voor sprekers op congressen

Sprekende Congressen. spies&spreken. Individuele presentatietraining & coaching voor sprekers op congressen Sprekende Congressen Individuele presentatietraining & coaching voor sprekers op congressen Heel leerzaam en reflectief. Ik kijk met een gerust hart uit naar mijn presentatie op het komende congres Charlotte

Nadere informatie

Op de Kaart, het congres

Op de Kaart, het congres Nieuwsbrief 3, oktober 2009 Postbus 3364 3502 GJ Utrecht Telefoon: 030 22 99 992 Op de Kaart, het congres Welkom op het congres Op de kaart. Op 10 september was het dan zo ver, het congres Op de kaart

Nadere informatie

UW PARTNER HEEFT KANKER EN HOE GAAT HET MET U?

UW PARTNER HEEFT KANKER EN HOE GAAT HET MET U? UW PARTNER HEEFT KANKER EN HOE GAAT HET MET U? Nadine Köhle, MSc. Contactdag Stichting Olijf 3 oktober 2015 Garderen EVEN VOORSTELLEN ACHTERGROND KANKER HEB JE NIET ALLEEN! 4 ACHTERGROND IMPACT VAN DE

Nadere informatie

CONGRES ZATERDAG 14 MAART 2015. Het thema van dit jaar is: Het raakt je!

CONGRES ZATERDAG 14 MAART 2015. Het thema van dit jaar is: Het raakt je! CONGRES ZATERDAG 14 MAART 2015 Hierbij willen we je van harte uitnodigen voor het jaarlijkse VSD congres. Ook dit jaar hebben we weer erg ons best gedaan om een aantal inspirerende sprekers te vinden en

Nadere informatie

Hertaling juni Door: Peter Eggen

Hertaling juni Door: Peter Eggen Hertaling juni 2017 Door: Peter Eggen Wie zijn wij, Het Regionaal Platform Ervaringskennis is gestart in 2013. Het RPE is een samenwerking tussen cliëntenraden en Wmo-raden in de regio Nijmegen. Mensen

Nadere informatie

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Aantal week 12 Verschil 213 tov. 212 21 3 211 aantal % Radboud Universiteit Nijmegen 225 221

Nadere informatie

5 lessen voor maar 5!!!

5 lessen voor maar 5!!! Aanbod naschoolse activiteiten Brede school Heemse 5 lessen voor maar 5!!! Toneelspelen Ontdek t! Lijkt het je leuk om op een podium te staan? Je in te leven in een ander? Een persoon of een typetje te

Nadere informatie

We wensen ieder een leerzame avond toe!!! Personeel Locatie Guido de Brès

We wensen ieder een leerzame avond toe!!! Personeel Locatie Guido de Brès Wij willen jullie vanavond graag iets van het schoolleven op Guido de Brès laten zien. Vanavond presenteren alle vakken zich! Ook worden er verschillende lessen gegeven. Wij raden je aan om aan het begin

Nadere informatie

I m p a c t A c a d e m y Gedragspsychologie in de praktijk

I m p a c t A c a d e m y Gedragspsychologie in de praktijk Gedragspsychologie in de praktijk voor marketing- en communicatieprofessionals die (willen) werken aan duurzaamheid Marketing en communicatie: hefbomen voor duurzaam gedrag Als marketing- en communicatieprofessional

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Verhaal van verandering

Verhaal van verandering Belgische Ashoka Fellow Ashoka : Kun je ons iets vertellen over je familie en waar je bent opgegroeid? Ingrid : Ik ben opgegroeid in Antwerpen, een belangrijke stad in Vlaanderen, België. Ik heb een oudere

Nadere informatie

NEDERLANDS CONGRES Volksgezondheid 2012 VOLKSGEZONDHEID. 11 en 12 april 2012 VU medisch centrum Amsterdam

NEDERLANDS CONGRES Volksgezondheid 2012 VOLKSGEZONDHEID. 11 en 12 april 2012 VU medisch centrum Amsterdam NEDERLANDS CONGRES Volksgezondheid 2012 S A M E N I N V E S T E R E N I N G E Z O N D H E I D VOLKSGEZONDHEID 2 0 11 en 12 april 2012 VU medisch centrum Amsterdam Volksgezondheidsprijs 2011 Fikse korting

Nadere informatie

Samen spreken over Herstel bij Hersenletsel. Henriette Visser 23-09-2010

Samen spreken over Herstel bij Hersenletsel. Henriette Visser 23-09-2010 Samen spreken over Herstel bij Hersenletsel Henriette Visser 23-09-2010 Werken aan herstel bij hersenletsel Hoe vanzelfsprekend is het? Marjan en Henk: Ze moeten vragen wat we willen. Je moet zelf ook

Nadere informatie

Buddy worden, buddy zijn Informatie voor nieuwe buddy's

Buddy worden, buddy zijn Informatie voor nieuwe buddy's Buddy worden, buddy zijn Informatie voor nieuwe buddy's Buddyzorg Nijmegen e.o. Panovenlaan 1 6525 DZ Nijmegen Tel: 024-3297731 Fax: 024-3245558 Email: buddyzorg@nim.nl Buddy worden, buddy zijn Deze brochure

Nadere informatie

Van mij. Een gezicht is geen muur. Jan Bransen, Universiteit Utrecht

Van mij. Een gezicht is geen muur. Jan Bransen, Universiteit Utrecht [Gepubliceerd in Erik Heijerman & Paul Wouters (red.) Praktische Filosofie. Utrecht: TELEAC/NOT, 1997, pp. 117-119.] Van mij Een gezicht is geen muur Jan Bransen, Universiteit Utrecht Wij hechten veel

Nadere informatie

DAMstenen voor het dagelijks LEVEN

DAMstenen voor het dagelijks LEVEN Voorwoord Verschijnt september 2013 DAMstenen voor het dagelijks LEVEN Allerdaagse overdenkingen voor het dagelijks leven Daar ligt het dan. Een boekje met dagelijkse overdenkingen. Noem het maar tegeltjeswijsheden.

Nadere informatie

Winternieuwsbrief 2017

Winternieuwsbrief 2017 Geachte belangstellende, Winternieuwsbrief 2017 De zachte winter maakt Weverslo vroeg rijp voor het voorjaar. Vroege sneeuwklokjes steken al hun kopjes boven het maaiveld uit. Wandelaars ervaren in de

Nadere informatie

KIJK IN JE BREIN LESMODULE VMBO LEERLING

KIJK IN JE BREIN LESMODULE VMBO LEERLING LESMODULE VMBO LEERLING 1. DE HERSENEN 1.1 WAT ZIJN HERSENEN? VRAAG WAT ZIJN HERSENEN PRECIES? 1.2 WANNEER GEBRUIK JE ZE? DENKOEFENING WAAR- VOOR GEBRUIK JE OP DÍT MOMENT JE HERSENEN? DENKOEFENING KUN

Nadere informatie